PAMPLONA IRUÑA - MCP

4
Larraingoa Gurpegi Urdirotz Gurbizar Olaberri Sorogain Tirapegi Urnitza Ureta Lusarreta Saragüeta Loizu Ardaitz Errea Osteritz Eskirotz Setoain Sarasibar Akerreta Idoi Irure Irotz Zabaldika Olloki Arleta Gendulain Ilarratz Usetxi Leranotz Agorreta Espotz Zilbeti Lintzoain Saigots Ilurdotz Esnotz Aintzioa Orondritz Inbuluzketa Urdániz Uritz Egüés Arre Zuriain Urtasun Aritzu Burutain Alzuza Olaz Gorraiz Burlada Villava Huarte Antxoritz Larrasoaña Erro Lantz Olagüe Sorauren Biskarreta- Gerendiain Zubiri Eugi Urroz PAMPLONA IRUÑA Embalse de Eugi N-135 N-121-A NA-172 NA-150 Kintoa-Quinto Real / Francia El embalse de Eugi abastece de agua potable a la Comarca de Pamplona, por lo que es importante observar ciertas restricciones de uso: Eugiko urtegiak edateko uraz hornitzen du Iruñerria; beraz, garrantzitsua da erabilera batzuk murriztea: Papel reciclado D Paper birziklatua

Transcript of PAMPLONA IRUÑA - MCP

Page 1: PAMPLONA IRUÑA - MCP

Larraingoa

Gurpegi

Urdirotz

Gurbizar

Olaberri

Sorogain

Tirapegi Urnitza

Ureta

Lusarreta

Saragüeta

Loizu

ArdaitzErrea

Osteritz

EskirotzSetoainSarasibar

AkerretaIdoi Irure

IrotzZabaldika

OllokiArleta

Gendulain

Ilarratz

UsetxiLeranotz

Agorreta

Espotz

Zilbeti

Lintzoain

Saigots

Ilurdotz

Esnotz

Aintzioa

OrondritzInbuluzketa

Urdániz

Uritz

Egüés

Arre

Zuriain

Urtasun

Aritzu

Burutain

Alzuza

OlazGorraizBurlada

VillavaHuarte

Antxoritz

Larrasoaña

Erro

Lantz

Olagüe

Sorauren

Biskarreta-Gerendiain

Zubiri

Eugi

Urroz

PAMPLONAIRUÑA

Embalsede Eugi

N-135

N-121-A

NA-172

NA-150

Kintoa-Quinto Real / Francia

El embalse de Eugi

abastece de agua

potable a la Comarca

de Pamplona, por lo

que es importante

observar ciertas

restricciones de uso:

Eugiko urtegiak

edateko uraz

hornitzen du

Iruñerria; beraz,

garrantzitsua da

erabilera batzuk

murriztea:

Papel reciclado D Paper birziklatua

Page 2: PAMPLONA IRUÑA - MCP

La década de los 60 supuso para la Comarca de Pamplona unaaceleración del desarrollo económico, demográfico y urbanísticodesconocida hasta el momento. Sostenerla exigía asegurar elabastecimiento de agua de calidad. Eugi, en el valle de Esteribar,escapada cercana y habitual para la población de la Comarca, fueel lugar considerado idóneo para la construcción de un embalsesobre el río Arga. El pueblo, hasta entonces agrícola y ganadero,experimentó un cambio significativo en su vida y su fisonomía.Fue una generosa contribución al desarrollo y bienestar comunes.Hoy, su paisaje y su cuidado casco urbano siguen siendo visita-dos y disfrutados. Un nuevo paseo peatonal accesible y señaliza-do a orillas del embalse se suma a los atractivos del pueblo yofrece información detallada sobre el embalse, la historia y elentorno natural.

Eugi, la aportación de un pueblo al bienestar común

Sekulan ez bezalako garapena gertatu zen Iruñerriko ekonomian,demografian eta hirigintzan, 60ko hamarkadan. Garapenari eutsi-ko bazitzaion, kalitatezko ur-hornidura ziurtatu beharra zegoen.Hartara, leku egokiena zela iritzita, Eugi (Esteribar) aukeratuzuten, Arga ibaiaren gainean urtegia egiteko; Iruñerriko jendeaunitzen ohiko aisia toki hurbila, alegia. Ordura arte, Eugi lurretiketa aziendatik bizi izan zen eta, handik aitzinera, bizimoduz etaitxuraz arrunt aldatu zen. Guztion garapena eta ongizatea susta-tzeko laguntza eskuzabala izan zen hura.Lehenago bezala, egun ere denok gozatu eta bisitatzen dituguEugiko mendi bazterrak, eta gozatu ere, herriak duen karrikartetxukuna. Orain, gainera, urtegiaren ertzean, oinezkoendako pasea-leku ederra ere badago, seinale bidez markatua, eta urtegiari, his-toriari eta natur inguruneari buruzko argibide zehatzak ematen ditu.

Eugi, guztion ongizateari ekarpen baliosa egin dion herria

Page 3: PAMPLONA IRUÑA - MCP

El embalse de Eugi, de 21,4 hm3

de capacidad, abastece a laComarca de Pamplona desde1970. Recoge las aguas decabecera del río Arga, que naceen el collado de Urkiaga, entrelos hayedos de Quinto Real.Estos bosques, pertenecientesal monte Alduide y de gran valormedioambiental, albergan unarica fauna autóctona en la quedestacan las poblaciones de cor-zo y ciervo.En 1595, por orden de Felipe III,se instaló en Eugi, en una zonahoy anegada, la Real Fábricade Armas. Posteriormente setrasladó río arriba, donde mantu-vo su actividad hasta el sigloXIX. En la actualidad, se tramitala declaración de sus ruinascomo Bien de Interés Cultural.

Eugiko urtegiak 21,4 hm3-koedukiera du eta, 1970etik aitzi-nera, Iruñerria urez hornitzen du.Arga ibaiaren ibarburuko urakbiltzen ditu; erreka Urkiagakolepoan sortzen da, Kintoko paga-dien artean. Oihan horiek Aldude mendiandaude eta, ingurumenari begira,balio handia dute. Fauna autok-tonoa, gainera, ugaria da etabertzeak bertze, orein eta orkatztaldeak nabarmentzen dira. 1595ean, Felipe III.ak aginduta,Eugin Erregeren Arma Ola ezarrizen; gaur egun urpean dagoen tokibatean, zehazki. Gero, ibaian goradagoen leku batera eraman zuten,eta XIX. mendera arte zabalikegon zen. Egun, tramitazioan dagoarma olaren hondakinak KulturIntereseko Ondasun deklaratzea.

El embalse de Eugi y su cabecera natural

Eugiko urtegia eta ibarburua

El embalse de Eugi, imágenes para el recuerdo

Eugiko urtegia, irudiak gogoan

Juanbatistenetxea Benta

Presa, molino y panadería Baltasar Ruinas de la Real Fábrica de Municiones

Ciervo

Urtegia 1966an hasi zen eraiki-tzen eta urek 123 ha. utzi zituz-ten urpean, hau da, nekazaritzalurren % 90. Urpean ere hama-lau baserri eta borda, okindegibat, zentral elektriko bat, guardiazibilaren kuartela eta guardetxeagelditu ziren. Bertze garai bate-ko bizimodua, paisaiak eta iru-diak dira, azken berrogei urteanIruñerriak izan duen bilakaerarenerakusgarri.

Las aguas del embalse, cuyasobras se iniciaron en 1966, ane-garon 123 ha, el 90 % del terre-no cultivable. Bajo las aguasquedaron también catorce case-ríos, una panadería, una centraleléctrica, el cuartel de la guardiacivil y la casa forestal. Formasde vida, paisajes e imágenes deotro tiempo que ilustran la evo-lución de nuestra Comarca enlas últimas décadas.

Eugi, zona anegada J. A

rdai

z

Page 4: PAMPLONA IRUÑA - MCP

El uso principal del embalsede Eugi es el abastecimientode agua a la Comarca de Pam-plona. Sirve además para laregulación de caudales del ríoArga y una central a pie de pre-sa permite la producción deenergía eléctrica.

Eugiko urtegiaren erabilera na-gusia Iruñerria urez hornitzeada. Horrez gain, Arga ibaiarenemariak ere erregulatzen ditu,eta presaren oinean dagoenzentralak energia elektrikoasortzen du.

El camino del agua

Uraren bidea

Historia del abastecimiento de agua en la Comarca de Pamplona

Iruñerriko ur-horniduraren historia

Pozos y fuentes: hasta finales delsiglo XVIII, Pamplona se abasteciódel agua procedente de las fuentespúblicas, de los pozos y del río Arga.

Putzuak eta iturriak: XVIII. men-dearen bukaera arte, Iruñea iturripublikoetatik, putzuetatik eta Argaibaitik zetorren urez hornitu zen.

Manantial de Subiza: en 1790, lle-garon a Pamplona las aguas delmanantial de Subiza. Unos añosantes, la ciudad estrenó la primerared de alcantarillado.

Subitzako iturburua: 1790ean, Iru-ñera Subitzako iturburuko urak iritsiziren. Urte batzuk lehenago, hirianlehendabiziko estolderia sarea para-tu zen.

Manantial de Arteta: en 1895, conla inauguración de la traída de aguasdel manantial de Arteta, llegó elagua corriente a los domicilios.

Artetako iturburua: 1895ean, Arte-tako iturburuko urak ekartzearekinbatera, etxeetara txorrotako urairitsi zen.

Embalse de Eugi: en 1970, elembalse de Eugi comenzó a abas-tecer a la Comarca de Pamplona.

Eugiko urtegia: 1970ean, Eugikourtegia Iruñerria urez hornitzen hasizen.

Agua para el siglo XXI: desde2006, la Comarca se abastece delembalse de Eugi, del manantial deArteta y, en épocas de estiaje, delembalse de Itoiz.

Ura XXI. menderako: 2006az geroz-tik, Iruñerria Eugiko urtegiaz eta Arte-tako iturburuaz hornitzen da eta, ago-rraldian, Itoizko urtegiaz ere bai.

Río Arga / Arga ibaia

Río Arga / Arga ibaia

Embalse de Eugi / Eugiko urtegia

Potabilizadora de UrtasunEdateko uren araztegia, Urtasun

Consumo / Kontsumoa

Depósitos deMendillorriMendillorrikoUr-biltegiak

Depuradora de ArazuriArazuriko araztegia

Plaza del Vínculo en 1930

Acueducto de Noáin

Manantial de Arteta

Eugi

Estación de Tiebas