PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa...

26
Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua Eskuliburua: ADMINISTRAZIO PROZEDURA Agiriaren azken eguneratzea: 2012/09/27 1

Transcript of PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa...

Page 1: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Eskuliburua:

ADMINISTRAZIO PROZEDURA

Agiriaren azken eguneratzea: 2012/09/27

1

Page 2: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

AURKIBIDEA

1.- ANTOLAMENDU JURIDIKOA. ARAU HIERARKIA2.- TOKI ARAUBIDEA: GASTEIZKO UDALA

2.1.- LEGE ESPARRUA2.2.- VITORIA-GASTEIZKO UDALERRIA2.3.- ANTOLAKUNTZA2.4.- UDAL OGASUNA

3.- ADMINISTRAZIO PROZEDURA3.1.- ARAU ESPARRUA3.2.- APLIKAZIO EREMUA3.3.- ADMINISTRAZIO PUBLIKOEN JARDUNAREN PRINTZIPIO

OROKORRAK3.4.- ADMINISTRAZIOEN ARTEKO HARREMANAK3.5.-DENA DELAKO ADMINISTRAZIOAREN KIDE ANITZEKO

ORGANOEN ARAUBIDE JURIDIKOA3.6.- PROZEDURAN INTERESDUN DIRENAK3.7.- ERREGISTRO PUBLIKOAK3.8.-ADMINISTRAZIOAREN EGINTZAK. KONTZEPTUA. MOTAK,

BETEKIZUNAK3.9.- ADMINISTRAZIO-EGINTZEN DEUSEZTASUNA ETA

DEUSEZTAGARRITASUNA3.10.- ADMINISTRAZIO-PROZEDURAREN FASEAK3.11.- PROZEDURA EBAZTEKO OBLIGAZIOA ETA

ADMINISTRAZIOAREN ISILTASUNA3.12.- EGINTZAK ADMINISTRAZIO-BIDETIK BERRIKUSTEA

2

Page 3: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

1.- ANTOLAMENDU JURIDIKOA. ARAU HIERARKIA

Administrazio-prozedura aztertzeari ekin aurretik, zuzenbidean oinarrizkoa den printzipio bat aipatu beharra dago: arau-hierarkiaren printzipioa, zeinaren arabera menpeko arau batek ezin baitu goragoko mailako beste bat urratu. Lege, errege dekretu, legegintzako errege dekretu, araudi, jurisprudentzia eta abarren multzo batek osatzen dute ordenamendu juridikoa. Beraz, arau, lege, errege dekretu, legegintzako errege dekretu edo beste aplikatzerakoan, egitura hierarkikoan zein leku duten jakin beharko genuke:

1978ko Espainiako Konstituzioa. Arau gorena da. Lege organikoak: Gorteen gehiengo osoz onesten dira. Autonomia

Estatutuak lege organikoak dira. Esate baterako, abenduaren 18ko 3/1979 Lege Organikoa, Euskal Autonomia Erkidegoko Autonomia Estatutua.

Lege arruntak, Gorte Nagusiek onetsiak. Maila bera dute lege dekretuek (presa arrazoiak direla eta onetsiak) eta legegintzako errege dekretuek (testu artikulatuak eta testu bateginak izan daitezke). Ministro Kontseiluak onesten ditu bai errege lege dekretuak bai legegintzako errege dekretuak, Gorteek emandako legegintza eskuordetzaren bidez. Esate baterako, defizit publikoaren kontrako premiazko neurriei buruzko azken errege lege dekretuak edo krisiaren kontrako neurriak emateko legegintzako errege dekretuak.

Foru arauak (ZFAO, Zergei buruzko Foru Arau Orokorra). Ez dute lege izaerarik, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiko batzar nagusiek onetsitakoak baitira, eta haiek ez baitute legegintza ahalmenik.

Araudiak, ordenantzak. Auzitegi Konstituzionalaren (TC), Auzitegi Gorenaren (TS) eta

autonomia erkidegoetako auzitegi nagusien (TSJCCAA) jurisprudentzia.

Kasu jakin batean aplikatu beharreko bi lege daudenean, biek arau-maila bera dutelarik, eta horiek interpretatzerakoan kontraesanik sortzen bada, dena delako alor berezian oinarritzen den legea ezarriko da.

Aurkibidera itzuli

2.- TOKI ARAUBIDEA: GASTEIZKO UDALA

2.1.- LEGE ESPARRUA

1.- 7/1985 Legea, apirilaren 2koa, Toki Jaurbidearen Oinarriak arautzen dituena.

2.- 2/2004 Legegintzako Errege Dekretua, martxoaren 5ekoa, Toki Ogasunak arautzen dituen Legearen Testu Bategina onartzen duena.

3.- 781/1986 Legegintzako Errege Dekretua, apirilaren 18koa, tokiko araubidearen alorrean indarrean dauden xedapenen Testu Bategina onesten duena.

4.- 2568/1986 Errege Dekretua, azaroaren 28koa, Toki Erakundeen Antolaketaren, Funtzionamenduaren eta Araubide Juridikoaren Erregelamendua onartzen duena.

3

Page 4: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

5.- 1372/1986 Errege Dekretua, ekainaren 13koa, Toki Erakundeen Ondasunen Erregelamendua onartzen duena.

6.- 1690/1986 Errege Dekretua, uztailaren 11koa, Toki Erakundeen Biztanleriari eta Mugaketari buruzko Erregelamendua onartzen duena.

Aurkibidera itzuli

2.2.- VITORIA-GASTEIZKO UDALERRIA

Abenduaren 16ko 57/2003 Legea indarrean sartuz geroztik, populazio handiko udalerritzat jotzen da Gasteiz, 175.000 biztanle baino gehiago duen probintzia hiriburua eta autonomia hiriburua baita.

Ezaugarri hauek ditu era berean: Herritarrek herrigintzan parte hartzeko bide lasterra da. Bere interesak kudeatzeko autonomia du. Gaitasun juridiko osoa eta legitimazioa ditu autonomia hori

aldezteko auziak abiarazteko. Ahalmen hauek ditu:

- Arautzekoa eta bere burua antolatzekoa.

- Zerga eta finantza alorrekoak.

- Desjabetze, mugatze eta berreskuratzekoa.

- Egintzak nahitaez betearaztekoa.

- Zehatzekoa.

Aurkibidera itzuli

2.3.- ANTOLAKUNTZA

Beharrezko udal organoak:

1.- Udalbatza. Alkateak eta zinegotziek osatzen dute. Herritarrek udal gobernuan duten ordezkotza politikoaren organo gorena da. Gasteizen 27 kide dira. Udalbatzak idazkari nagusia du, eta batzordeetan antolatzen da.

BATZORDEEN ZEREGINAK:1.- Udalbatzan erabaki beharreko gaiak aztertu, irizpena eman eta kontsulta egitea.2.- Alkatearen eta gobernu taldearen kudeaketaren jarraipena egitea.3.- Udalbatzak haien gain uzten dituen gainerako zereginak.

Legeak ezartzen du nahitaez IRADOKIZUN ETA ERREKLAMAZIO BATZORDE BEREZIA egon behar duela. SINDIKOArekin batera, udal administrazioaren jarduera gainbegiratzen du, eta aurkeztutako kexen eta udal zerbitzuen funtzionamenduan antzeman diren gabezien berri eman

4

Page 5: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

behar dio Udalbatzari, urteko txostenaren bidez. Gertakarien larritasuna edo premia dela eta, aparteko txostenak ere egin ahalko ditu batzordeak.

Gainerako batzordeak Udalbatzak erabakitzen ditu, agintaldi bakoitzean. Aipatu den Iradokizun eta Erreklamazio Batzordeaz gain, beste hauek sortu zituen Udalbatzak 2011ko ekainaren 11n:

Euskara, Kultura eta Hezkuntza Batzordea Funtzio Publikoaren Batzordea Ogasun Batzorde eta Kontuetarako Berezia Ingurumen Batzordea Herritarren Parte-hartze Batzordea Gizarte Politiken Batzordea Enplegu Sustapenaren, Garapen Ekonomiko Iraunkorraren eta

Sozietate Publikoen Batzordea Herritarrentzako Zerbitzuen Batzordea Hirigintza eta Espazio Publikoaren Batzordea

2.- Alkatea. Udalerriaren ordezkaritza gorena du (2011-06-13ko dekretua, ordezkaritza sailetako zinegotzi ordezkariei eskuordetzekoa). Udalbatzaren aurrean erantzun behar du bere kudeaketa politikoa dela eta. “Txit prestua” tratamendua dagokio.

3.- Alkateordeak. “Txit argia” tratamendua dagokie. Zinegotziak izan behar dute, eta Tokiko Gobernu Batzarreko kide. Alkatea ordezten dute hura kanpoan edo gaixorik egokituz gero, edo kargua hutsik geratzen bada.

4.- Tokiko Gobernu Batzarra. Zeregin betearazle eta

administratiboak ditu, alkatea buru duelarik. Alkateak libreki izendatuko ditu Batzarreko kideak, bai eta kargutik kenduko ere. Haien kopurua ezin da Udalbatzako legezko kide-kopuruaren herenetik gorakoa izan, alkateaz gain. Gasteizen 9 kide dira. Zinegotzi ez diren pertsonak ere izendatu ahal izango ditu alkateak Tokiko Gobernu Batzarreko kide, baldin eta horien kopurua batzarkideen herenetik gorakoa ez bada, alkatea alde batera utzita. Zinegotzi izateko baldintza betetzen duen kideetako bat izango da Tokiko Gobernu Batzarreko idazkaria, alkateak izendatuta.

Tokiko Gobernu Batzarrak alkateordeen edo Tokiko Gobernu Batzarreko beste kideen esku utzi ahalko ditu zenbait zeregin, bai eta beste zinegotzien, koordinatzaile nagusien edo zuzendari nagusien esku ere.

Udaleko organo gorenak eta zuzendaritza organoak

ORGANO GORENAK:

- Alkatea

- Tokiko Gobernu Batzarreko kideak

5

Page 6: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

ZUZENDARITZA ORGANOAK

- Koordinatzaile nagusiak

- Zuzendari nagusiak

- Tokiko Gobernu Batzarrari eta idazkari diharduen zinegotziari Laguntzeko Organoaren titularra

- Aholkularitza Juridikoaren titularra

- Udalbatzaren idazkari nagusia

- Udaleko kontu-hartzaile nagusia

- Erakunde autonomo eta sozietate anonimoen kudeatzaileak

Aurkibidera itzuli

2.4.- UDAL OGASUNA

Gasteizko Udalak AUTONOMIA osoa du zergak finkatu eta eskatzeko, Toki Ogasunak arautzeko Legearen eta autonomia erkidegoko legeei jarraiki.

Zehazki, zerga hauek eskatu eta biltzen ditu: OHZ (ondasun higiezinen gaineko zerga), EJZ (ekonomia jardueren gaineko zerga), TMIZ (trakzio mekanikodun ibilgailuen gaineko zerga), EIOZ (eraikuntza, instalazio eta obren gaineko zerga) eta HLBGZ (hiri lurren balio-gehikuntzaren gaineko zerga edo garai bateko plusbalioa).

UDALAREN DIRU-SARRERAK: - ZERGA IZAERAKOAK: zergak (lehen zehaztutakoak), tasak (esate

baterako, zabor tasa) eta kontribuzio bereziak.- ZERGA IZAERARIK EZ dutenak: zenbait zerbitzurengatik (udal

egoitzetan egotea, laguntza zerbitzuak, udalaren haur eskoletako jantokia, alokairuak eta abar) ordaindu beharreko prezio publikoak.

Aurkibidera itzuli

3.- ADMINISTRAZIO PROZEDURA

3.1.- ARAU ESPARRUA

30/1992 Legea, azaroaren 26koa, Herri Administrazioen Araubide Juridikoari eta Administrazio Prozedura Erkideari buruzkoa.

Lege horrek aldaketa ugari izan ditu onartu zenetik. Espainiako Konstituzioaren 149.1.18 artikuluan du oinarri, bertan ezartzen baita Estatuak eskumen esklusiboa duela herri-administrazioen araubideari buruzko oinarrien eta administrazio-prozedura erkidearen gainean. Herritar

6

Page 7: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

guztientzat oinarrizko baldintza juridikoak berdinak izatea bermatu nahi da horren bidez.

Konstituzioan ezarritako eskumen banaketa hori jasotzen du Legeak, eta administrazio-prozedura erkidea arautzen, zeina administrazio publiko guztietan aplikatzekoa baita, eta administrazio-jarduerari dagokionez herritar guztiek izan beharreko gutxieneko bermeak zehazten. Arautze horrek ez du baztertzen estatuak edo erkidegoek beste gai batzuetarako berariazko prozedurak ezartzea, beti ere berme horiek aintzat hartuz. Konstituzioak xedatzen du zein eskumen duten autonomia erkidegoek beren antolakuntza propioaren ondorio diren berezitasunak ezartzeko, baina kontuan hartu behar da arau substantiboa ezin dela prozedura arautik bereizi. Hori dela eta, autonomia erkidegoek ere izan behar dute aukera beren eskubide substantiboa aplikatzeko behar dituzten prozedura arauak emateko. Autonomia erkidegoen berezko prozedurak arautzean beti jarraituko zaie Estatuaren eskumen esklusiboa izaki administrazio-prozedura erkidearen kontzeptua osatzen duen prozeduraren arauei.

Aurkibidera itzuli

3.2.- APLIKAZIO EREMUA

- Estatuko administrazio orokorra.- Autonomia erkidegoen administrazioa.- Toki-administrazioa.- Erakunde-administrazioa. Lurraldea ez da haien funtsezko osagaia.

Administrazioaren ahalmenez balia daitezke (sozietate anonimoak eta udal erakunde autonomoak).

- Administrazio korporatiboa. Oinarritzat elkartea dute, interes komunak dituzten talde pribatuek osatutakoak: lanbide elkargoak, nekazaritza ganberak, hitzarmen batzarrak, kirol federazioak.... Administrazioaren ahalmenez baliatzen badira, 30/1992 Legea aplikatu behar da.

Administrazio horiek, 30/1992 Legea betetzeaz gain, beren antolaketa eta funtzionamendu legeak dituzte. Esate baterako, toki-administrazioari Toki Jaurbidearen Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko 7/1985 Legea dagokio.

Aurkibidera itzuli

3.3.- ADMINISTRAZIO PUBLIKOEN JARDUNAREN PRINTZIPIO OROKORRAK

- Objektibotasunez egiten dute lan interes orokorraren alde. Halaber, eraginkortasun, hierarkia, deszentralizazio, deskontzentrazio eta koordinazioaren printzipioei begira dihardute.

- Erabat errespetatzen dituzte Konstituzioa, legeak eta zuzenbidea.- Fede ona eta bidezko konfiantza.- Eraginkortasuna eta herritarrentzako zerbitzua.- Gardentasuna eta partaidetza.

7

Page 8: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Toki-administrazioan (esate baterako, Gasteizko Udalean) ez da hierarkia printzipioa ezartzen. Izan ere, Toki Jaurbidearen Oinarriak arautzen dituen Legeak ez du horrelakorik aurreikusten. Horrenbestez, ez dago hierarkiarik toki-administrazioaren gobernu-organoen artean. Denek (Udalbatzak, Tokiko Gobernu Batzarrak, alkateak eta zinegotzi ordezkariek) maila berean dihardute. Elkarren arteko aldea bakoitzaren zereginak edo eskumenak dira: kontrolatzea, Udalbatzaren kasuan, eta betearaztea, Gobernu Batzarraren, alkatearen eta zinegotzi ordezkarien kasuan.

Aurkibidera itzuli

3.4.- ADMINISTRAZIOEN ARTEKO HARREMANAK

Administrazio publikoen arteko harremanak, berriz, bitarteko hauek baliatuz bideratzen dira:

- ARLOKAKO BATZARRAK : Hainbat aldek osatzen dituzte. Estatuko administrazioaren (gobernuko kideak) eta autonomia erkidegoetako administrazioaren (gobernu-kontseiluetako kideak) artekoa. Adibidez: Hezkuntzako Arloko Batzarra.

- BITARIKO LANKIDETZA-BATZORDEAK : Eremu orokorrekoak dira, eta bi aldek osatzen dituzte: estatuko administrazio orokorrak eta autonomia erkidegoko administrazioak.

- LANKIDETZA-HITZARMENAK : Bakoitzak bere eskumenen esparruan lankidetza hitzarmenak sina ditzake. Sinatzen diren unetik bete behar dira, besterik adierazi ezean. BOEn eta dagokion autonomia erkidegoaren buletinean argitaratu behar dira. Estatuko administrazio orokorrak zein autonomia erkidegoetako administrazioak tokiko administrazioarekin dituen harremanak Toki Araubidearen Legearen arabera arautuko dira, eta horren osagarritzat 30/1992 Legeari jarraituko zaio.

Aurkibidera itzuli

3.5.-DENA DELAKO ADMINISTRAZIOAREN ORGANO KOLEGIATUEN ARAUBIDE JURIDIKOA

Gobernu-organoez gain, administrazio publikoek kontsultak, txostenak eta proposamenak egiteko kide anitzek organoak dituzte. Gasteizko Udalean, esaterako, gobernu-organoak (Udalbatza, Tokiko Gobernu Batzarra, alkatea) ez ezik, beste organo hauek daude: lurralde kontseiluak, sektore kontseiluak, Udaleko Eskola Kontseilua, Udal Sareko Eskola Kontseilua, eta abar. Horien araubide juridikoak ere 30/1992 Legeari jarraitu behar dio.

8

Page 9: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Bakoitzari dagokion araudia onetsiko da. Gure kasuan Udalbatzak onetsiko du, horretarako eskumena duen organoa baita.

Organoen osaera:

- Lehendakaria : organoaren ordezkaria da, bilkura deiak egin eta gai-zerrenda zehazten du, saioen buru jarduten du, eztabaidak zuzentzen ditu eta legeak bete daitezen bermatzen du.

- Kideak: 48 ordu lehenago jasotzen dute deialdia, eztabaidetan parte hartzen dute (botoa dutelarik), galde-eskeak egin ditzakete eta informazio zehatza jaso ahal dute. Ordezkoak izan ditzakete.

- Idazkaria : hitza du baina ezin du botorik eman; saioen deialdia egin eta gaiak bideratzeko prestatzen ditu, bilkurako aktak idazten eta akta horien fede ematen.

Aurkibidera itzuli

3.6.- PROZEDURAN INTERESDUN DIRENAK

AdministratuaAdministrazio baten ahalen mendeko pertsona fisiko edo juridikoa,

administrazioarekin harremanak izateko gaitasuna duena.

InteresdunaAdministrazio-prozedura batean jarduten duen edo jardun

dezakeen administratua da, prozedurak haren ESKUBIDE EDO BIDEZKO INTERESEI eragiten badie (berak abiarazi duelako edo ebazpenak eragin diezaiokeelako).

Jarduteko gaitasuna Zuzenbide zibilaren arabera jardun dezaketenez gain (oro har,

jaiotzen direnetik dira gai pertsona guztiak, legez ezindutzat jotzen dituen epairik izan ezean), adingabekoak ere herri-administrazioekin jarduteko gai izango dira beren eskubideez baliatu eta interesen alde egiteko, administrazioaren ordenamendu juridikoaren arabera guraso-agintea, tutoretza edo kuradoretza duenak esku hartzea beharrezkoa ez denean.

Esate baterako, gizarte etxeetako araudiak ezartzen du 16 urtetik beherakoek ezin dutela eskabiderik egin beren guraso-agintea dutenen laguntzarik gabe.

Prozeduran interesdunak. Ordezkaritza

Jarduteko gaitasuna duten interesdunek ordezkari bidez jardun dezakete, eta horrelakoetan administrazioaren jarduna ordezkariarekin gauzatuko da.

Administrazio-bidean, jarduteko gaitasuna duten guztiak izan daitezke besteren ordezkari. Zuzenbidean baliozko den edozein bitarteko baliatuz egiaztatuko da ordezkaritza: pertsona fisikoen kasuan, ordezkatuaren

9

Page 10: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

baimena eta nortasun-agiriaren fotokopia erkatua, eta ordezkariaren nortasun-agiria (jatorrizkoa); pertsona juridikoen kasuan notario-ahalordetza eta ordezkariaren nortasun-agiria (jatorrizkoa).

Herritarren eskubideak

- Autonomia erkidegoko hizkuntza ofiziala erabiltzeko eskubidea

Estatuko administrazio orokorrean: gaztelania eta autonomia erkidegoan ofiziala dena. Denek hizkuntza bera aukeratzen ez badute, gaztelania.

Agiriak beste autonomia erkidego batera igorri behar direnean: itzuli egingo dira.

EAEko, Udaleko eta Aldundiko administrazioan Euskararen Erabilera arautzeko 10/1982 Legea eta 86/1987 Dekretua hartu behar dira aintzat:

- Euskara eta gaztelania erabiltzeko eskubidea.- Prozeduran pertsona bat baino gehiago bada: elkarren

artean adostutakoa.- Sartzeko betekizuna edo merezimendua izango da.- Arauak, ebazpenak eta jakinarazpenak BI

HIZKUNTZETAN egin behar dira (berariaz besterik aukeratu ezean).

Udalerrian Hizkuntza Ofizialak Erabiltzeari buruzko Udal Ordenantzaren arabera: administratuak zein hizkuntza erabiltzen duen, hura aukeratu duela ulertuko da.

- Dena delako prozeduretan interesdunak badira, edozein unetan izapideak zertan diren jakiteko eskubidea dute, eta prozedura horietako dokumentuen kopiak lortzekoa.

Ezin zaio inori dosier bat erakutsi interesduna dela egiaztatzen ez badu (esate baterako, gurasoek ezin dute semearen edo alabaren kontra abiarazitako prozedura zigortzailearen tramitazio-egoera ikusi, haren ordezkari izan ezean, eta hori egiaztatu egin beharko dute).

Kopiak lortzeko eskubideak ez du esan nahi dosierraren zatien fotokopiak egin behar ditugula. Egin, egin ahalko dira, baina aldez aurretik eskatuta eta dagokiona kobratuz.

- Prozedurak izapidetzeko ardura duten herri-administrazioetako agintariak eta langileak identifikatzeko eskubidea dute.

Herritarrak nahi badu, edozein administrazio-izapidez arduratzen diren kontrol ofizialek identifikatu egin beharko dute. Horretaz arduratzen den herritarrei laguntzeko arloko koordinatzailea edo dosierraz arduratzen diren administrazio langileak ere barne har ditzake horrek.

10

Page 11: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

- Aurkezten diren agirien kopia zigilatua lortzeko eskubidea, jatorrizko agiriekin batera kopia eramaten badute, eta jatorrizko agiri horiek berreskuratzekoa.

Idazkiak eta eskabideak aurkeztearekin lotuta dago agirien kopiak ematea eta jatorrizkoak itzultzea. Maiatzaren 7ko 772/1999 Errege Dekretuak arautzen du hori. EDaren 7. artikulua prozeduran jatorrizko agiriak aurkezteari buruzkoa da: kasu horretan, herritarrak jatorrizko agiriaren kopia zigilatua lortzeko eskubidea du, eta horretarako interesdunak jatorrizkoaren kopia ere eraman beharko du. Kopia zigilatuak egiaztatuko du jatorrizko agiria administrazioaren esku dagoela. 8. artikuluan prozedura batean kopia erkatuak aurkezteko beharra arautzen da. Kasu horretan, herritarrak eskubidea du unean bertan jatorrizko agiria berreskuratzeko, kopia erkatuak jatorrizko agiriak beste balioko baitu prozedura zehatz horretan, jatorrizko agiriaren benetakotasuna egiaztatzen ez badu ere.

Horrelakoetan, herritarrekin izapideak egiten dituzten pertsonak behartuta daude haiek prozedura batean baliatzeko aurkezten dituzten agiriak erkatzera. Administrazioaren zerbitzuan –gure kasuan, Gasteizko Udalaren zerbitzuan– dagoen edonork erka ditzake agiriak. Herritarrak jarri beharko ditu fotokopiak, eta bestela administrazioak ez duela fotokopiak egiteko obligaziorik ohartaraziko zaio.

- Ez dute aurkeztu beharrik kasuan kasuko prozedurari aplika dakizkiokeen arauetan eskatzen ez den agiririk, ezta horretan diharduen administrazioak dagoeneko bere esku duen agiririk.

Baimenak eman, aldatu eta iraungitzeko prozedurekin lotuta, abuztuaren 5eko 1778/1994 Errege Dekretua hartu behar da aintzat. Horren arabera, aipatutako eskubideaz baliatzeko beharrezkoa da agiria aurkeztu zenetik bost urte baino gehiago igaro ez izana, eta interesdunek zein egunetan eta organotan aurkeztu zuten zehaztea.

- Xedapenek ezartzen dituzten betekizun juridiko edo teknikoei buruz argibideak eta orientazioa eskuratzeko eskubidea.

- Errespetuz eta begirunez tratatua izateko eskubidea.(Euskal Funtzio Publikoaren 6/1989 Legeak arau-

hauste arintzat jotzen du jendearekiko errespetu-falta txikia).

- Administrazio publikoetako erregistro eta artxiboetara jotzeko eskubidea

Pertsonen pribatutasunarekin zerikusia duten datuak jasotzen dituzten agiriak haiek ez bestek ikus ditzakete eta datuok zuzentzeko edo osatzeko eskatu ahalko dute,

11

Page 12: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

denboraren joana dela eta iraungitako dosierretan jasotakoak salbu.

Zuzenbidea aplikatzeko prozeduretako agiri izendunen kasuan, titularrez gain, bidezko eta zuzeneko interesa agertzen dutenek ere izan dezakete agiriekiko irispidea. Salbuespenak: zehatzeko eta diziplinazko prozeduretakoak. Adibidez, desjabetze alorrekoak.

Irispidea ukatu egin daiteke, interes publikoa, hirugarrenak edo legea direla eta.

Ezin da baliatu gobernuaren ekintzak, defentsa nazionala, delituen ikerketa, merkataritza sekretua, diru politika... tartean izanez gero.

Gai eta subjektu jakin batzuek berariazko erregimen juridikoa dute: gai sailkatuak; gaixoen osasun datu pertsonalak; hauteskunde araubidea; estatistika; Erregistro Zibila; Zigortuen eta Auzi-iheslarien Erregistro Nagusia; diputatu, senatari, kontseilari eta zinegotzien administrazio publikoen artxiboak; artxibo historikoak.

Eskubide horretaz baliatzeko, herritarrak aztertu nahi dituen agiriak banaka zehaztu behar ditu eskaeran; hau da, ezin du gai edo gai-multzo baterako eskabide orokorrik egin.

Artxiboetara eta erregistroetara irispidea izateko eskubideak esan nahi du, besteak beste, agirien kopiak edo ziurtagiriak lor daitezkeela, administrazioak agiri horiek aztertzeko baimena ematen badu, behar den tasa aurretiaz ordainduta.

Legean badira administrazio-prozedurarekin lotura zuzena duten beste bi eskubide:

- Alegazioak eta agiriak aurkez daitezke prozeduraren edozein alditan, beti ere, entzunaldiaren izapidearen aurretik, eta horiek kontuan hartu behar dira ebazpen-proposamena idazterakoan.

- Herri-administrazioen eta bertako langileen erantzukizuna eska daiteke, legez hala behar duenean.

Aurkibidera itzuli

3.7.- ERREGISTRO PUBLIKOAK

Zerbitzu publikoak eskuratzeko herritarren sarbide elektronikoari buruzko ekainaren 22ko 11/2007 Legeak ondorio hauek izan zituen:

12

Page 13: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Erregistro elektronikoak sortzea eskari, idazki eta komunikazioak jaso eta igortzeko; automatikoki jaso-agiria jaulkiko dute, hau da, eskari, idazki edo komunikazioaren kopia autentifikatua, aurkeztu zeneko data eta ordua eta sarrera-zenbakia zehaztuta.

Epeak zenbatzeko modua: sarrerako egoitza elektronikoaren data eta ordua hartuko dira aintzat. Urteko egun guztietan eta eguneko hogeita lau orduetan aurkez daitezke eskabideak, idatziak eta komunikazioak. Agiria egun baliogabe batean aurkezten badute, hurrengo egun balioduneko lehen orduan aurkeztu dutela ulertuko da. Egoitza elektroniko bakoitzak zehaztuko du zein diren egun baliogabeak, bere eskumenei dagokien lurralde-esparruaren arabera.

Ardatz nagusia: herritarren eskubide digitalak eta administrazio publikoen betebeharrak ("ahalko dute"-tik "beharko dute"-ra igarotzea).

- Bitarteko elektronikoz eskubideak baliatzea eta betebeharrak betetzea.

- Herritarrek informaziora eta administrazio prozedurara bitarteko elektronikoz sartzea.

- Sortu beharrekoak: erregistro elektronikoak, jakinarazpen elektronikorako sistema, egoitza elektronikoa eta administrazio elektronikoa arautzeko ordenantza.

- Zerbitzuak hainbat kanalen bidez eskaintzeko betebeharra (Internet, sakelakoak, geroko bitartekoak).

SISTEMAK ALDERDI HAUEK BERMATUKO DITU

- Zenbakia (idazkiaren izaera adieraziko duen izenburua);- sarrera-eguna;- zein egunetan eta ordutan aurkeztu den;- interesdunaren identifikazioa;- administrazio-organo igorlea, hala badagokio;- administrazio-organo hartzailea;- idazkiaren edukiari buruzko aipamena, beharrezkoa bada.

Gasteizko Udala e-administrazioa deritzonaren barruan ari da lanean, legezkotasuna betetzearren.

IDAZKIAK ETA KOMUNIKAZIOAK AURKEZTEKO LEKUAK

Herritarrek organo hauetan aurkez ditzakete eskabideak, idazkiak eta komunikazioak:

- Jasotzaile diren administrazio-organoen erregistroetan. Gasteizko Udalari dagokionez, Olagibel kaleko erregistro nagusian, herritarrei laguntzeko bulegoetan edo berariazko bulegoetan.

- Erakunde hauetako erregistroetan: estatuko administrazio orokorraren edo autonomia erkidegoen menpeko edozein organo

13

Page 14: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

administratibo (esaterako, Gobernuaren Ordezkaritzan edo Zuzenean bulegoan, hurrenez hurren); probintzietako diputazioen, edo uharteetako kabildo edo kontseiluen edozein administrazio, Toki Jaurbidearen Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko 7/1985 Legearen 121. artikuluak barne hartzen dituen udalak (populazio handiko udalerriak, Gasteiz, kasu), edo toki-administrazioa osatzen duten gainerako entitateak, baldin eta dagokion hitzarmena sinatu badute.

- Posta-bulegoetan, araudiz ezarritako eran.

- Espainiak atzerrian dituen diplomaziako ordezkaritzetan edo kontsuletxeetako bulegoetan.

- Indarrean dauden xedapenetan adierazitako beste edozein lekutan.

Aurkibidera itzuli

3.8.-ADMINISTRAZIOAREN EGINTZAK: KONTZEPTUA, MOTAK, BETEKIZUNAK.

Erregelamenduen eta administrazio egintzen arteko aldea

Erregelamendua : Izaera orokorra du. Ordenamenduaren barruan sartzen da, baliogabetzen ez den bitartean irauteko asmoz.

Administrazio-egintza : Pertsona jakin bati edo batzuei zuzentzen zaie. Ordenamendua aplikatzen du eta betetzean agortzen da.

Araudien eta administrazio-egintzen arteko aldeak ondorio praktiko garrantzitsuak ditu:

Eskumena; egintzak ezeztatzeko betekizunak, erregelamenduak baliogabetzeko askatasunaren aldean; erregelamenduen deuseztasun zehapena, egintzen deuseztasun-deuseztagarritasun bitasunaren aldean; argitalpena, jakinarazpenaren aldean; lantzeko prozedura...

Administrazio-egintzak:

Kontzeptua:

Administrazio publiko baten borondate, ezagutza, iritzi edo nahiaren adierazpena, erregelamendu-ahalaz bestelako ahalez baliatuz emana. Gure Udalean, administrazioaren edozein ebazpen, dela Tokiko Gobernu Batzarrarena, dela alkatearena edo zinegotzi ordezkariena, administrazioaren egintza da (lizentzia ematea, zehapena, kalte bat konpontzeko betebeharra...).

14

Page 15: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Motak:

Behin betiko egintzak / Izapide-egintzak. Adibidez, lizentzia ematea behin betiko egintza da. Izapide-egintzak, berriz, prozeduraren tarteko egintzak dira, esaterako, ebazpen-proposamena, eskaintza onuragarriena aukeratzea lehiaketa publikoan, eta abar.

Aldeko egintzak / kontrako egintzak. Aldeko egintza obra lizentzia bat ematea izan daiteke. Kontrako egintza, trafiko isun bat.

Egintza singularrak / egintza pluralak. Bigarren lerroan aparkatu izanagatik jarritako isuna edo zigorra egintza singularra da. Jabe multzo bati eragiten dion nahitaezko desjabetzea egintza plurala da.

Betekizunak:

Eskumena duen organoak gauzatuko ditu, ezarritako prozedurari jarraituz. (Udalean organo hauek dute eskumena administrazio-egintzak gauzatzeko: Udalbatza, Tokiko Gobernu Batzarra, alkatea eta zinegotzi ordezkariak).

Egintzen edukia ordenamendu juridikoan ezarritakoari lotuko zaio. Lege, errege dekretu, legegintzako errege dekretu edo antzekoren bat izan behar du oinarri beti.

Arrazoituak izan behar dute. Idatziz eman behar dira.

Egintzen eraginkortasuna

Bete beharra. Ondorio juridikoak dituzte, hau da, eskubideak eman edo ukatzen dituzte.

Baliozkotasun presuntzioa. Ematen diren egunetik aurrera baliozkoak direla jotzen da. Atzeraeragina izan dezakete deuseztutako egintzen ordezkoak direnean eta interesdunari ondorio mesedegarriak dakarzkiotenean, besteri kalterik egiten ez badio.

Jakinarazi egin beharko dira.

Edukia:» Ebazpenaren testu osoa.» Egintza administrazio-bidean behin betikoa den

ala ez ohartarazi.» Zein errekurtso aurkez daitekeen, zein organotan

eta zein epetan.

Jakinarazpena gauzatzea

Baliabideak:» Bide arruntez: gutuna, telegrama, ofizioa...

15

Page 16: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

» Bide telematikoz (edukia eskuratzea).» Ediktu-taulan eta aldizkari ofizialetan iragarkiak

jarriz.» Bestela: egunkariak, aldizkariak...

Kasu jakin batzuetan argitaratu egin behar dira:» Prozedura bakoitzaren arauetan hala ezarrita

dagoenean.» Eskumena duen organoaren iritziz interes

publikoak hala eskatzen duenean.

Argitalpenaren edukia:Jakinarazpenean jaso beharreko bera:

» Ebazpenaren testu osoa» Egintza administrazio-bidean behin betikoa

den ala ez ohartarazi.» Zein errekurtso aurkez daitekeen, zein

organotan eta zein epetan.

Kasu batzuetan jakinarazpenaren ordezkoa da: » Zehaztu gabeko hartzaile-talde bati zuzendutako

egintza bada.» Hautapen-prozeduretan.

Agerraldi bidezko jakinarazpena, dosier zenbakia argitaratuta, kasu hauetan, esaterako:

» Eskubide edo legezko interesei kalte egin diezaiekeen egintza bada (etxebizitza bahitzea, kasu).

» Egintzaren edukia labur-labur argitaratuko da, eta ezarritako epean interesdunek nora jo behar duten eduki osoa jakiteko eta jakinaren gainean daudela jasoarazi ahal izateko.

Laburbilduta:

Zein egintza jakinarazi behar da ? Ebazpen guztiak eta izapide-egintza jakinak.

Azken horiek dira:» Zuzenean zein zeharka, gaiaren mamiaz ebazten

dutenak, esaterako, lehiaketa prozedura batean enpresa bat kanpoan uztea, ez duelako nahikoa kaudimen ekonomikorik.

» Prozedurarekin aurrera egitea ezinezko egiten dutenak.

» Babes-gabezia eragiten dutenak.

Nori jakinarazi behar zaio?

16

Page 17: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

- Interesdunei.

- Ordezkariari.

- Interesdun-multzoari; beste batzuk agertzea ere aurreikusten da. Horiei guztiei jakinarazi behar zaie, salbu eta zehaztu gabeko hartzaile-taldea bada, orduan jakinarazpenaren ordez argitalpena baliatuko baita.

Zer jaso behar du jakinarazpenak?

- Ebazpenaren testu osoa.

- Egintza administrazio-bidean behin betikoa den ala ez ohartarazi. Udalaren ebazpenak behin betikoak dira administrazio-bidean, kasu guztietan.

- Zein errekurtso aurkez daitekeen, zein organotan eta zein epetan.

Nola egin behar da jakinarazpena?

- Bi saio egin behar dira, ordu edo eguneko tarte ezberdinetan.

- ALHAOn argitaratuta; gure kasuan, aurreko ahaleginak alferrekoak izan badira.

Aurkibidera itzuli

3.9.- ADMINISTRAZIO-EGINTZEN DEUSEZTASUNA ETA DEUSEZTAGARRITASUNA

DEUSEZTASUNA

Aurreikusitako arrazoiak (30/1992 Legearen 62. art.) Ondorioak ex tunc (harrezkero, errorea edo akatsa gertatu

zenez geroztik). Epaileak ofizioz antzeman dezake. Ezin da zuzendu. Ez dago epe mugaturik akatsa agerian uzteko ekintzarako,

edonoiz balia daiteke.

DEUSEZTAGARRITASUNA

Ordenamendu juridikoa hausten duen oro. Ondorioak ex nunc (aurrerantzean, zuzentzen denez geroztik). Beti ez da ofizioz adierazten, aldeek alegatu behar dute. Zuzen daiteke. Errekurtsoak aurkezteko edo kaltegarritzat jotzeko epearen

barruan gauzatu behar da ekintza.

1.- Administrazio-egintzen erabateko deuseztasuna.

17

Page 18: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Konstituzioak babesten dituen eskubide eta askatasunei kalte egiten badiete. Espainiako Konstituzioaren II. kapituluko lehen sekzioan jasotako eskubideak: 14.-29. artikuluak eta 30.2 artikulua, kontzientzia eragozpenari buruzkoa. Eskubide hauen kontra doan administrazioaren edozein ebazpen litzateke: berdintasuna; bizitza; osotasun fisiko eta morala; gizabanakoen ideologia, erlijio eta kultu askatasuna; askatasuna eta segurtasuna; ohorea, norberaren eta familiaren intimitatea nahiz norberaren irudia; bizilekuaren bortxaezintasuna, eta abar. Gaia edo lurraldea dela-eta nabarmenki eskumenik ez duen organoak emandakoak. Esate baterako, Estatuaren edo autonomia erkidegoen eskumenak inbaditzen dituzten administrazio-ebazpenak. Ezinezko edukia dutenak. Materialki eragin juridikorik eragiterik ez duten administrazio-ebazpenak lirateke (adibidez, hildako bati lizentzia bat eman zaiola jakinaraztea). Zigor-zuzenbideko arauak hausten dituztenak edo horrelako arau-hausteen ondorioz emandakoak. Esate baterako, herri eskupeko espazio baten administrazio emakida egitea legez kanpoko produktuak saltzeko. Berariaz ezarritako prozedura erabat alde batera utziz edo kide anitzeko organoetan erabakiak hartzeko funtsezko arauak guztiz bazterturik eman direnak. Esate baterako, administrazio zigor bat (isuna) jakinaraztea prozedura zigortzailea abiarazi gabe, hots, interesdunari bere burua defendatzeko aukerarik eman gabe. Edo Tokiko Gobernu Batzarraren bilera egitea berariazko deialdia eta gai-zerrenda egin gabe. Lege antolamenduaren aurkako esanbidezko egintzak nahiz presuntziozkoak, baldin eta egintza horiek ahalmenak edo eskubideak eskuratzeko bide ematen badiete horretarako funtsezko betekizunak ez dituztenei. Esate baterako, txalet bat eraikitzeko lizentzia ematea babestutzat jotako lursail batean. Lege-mailako xedapen batean berariaz ezarritako beste edozein. Esate baterako, Tokiko Ogasunei buruzko Legeak eta Kontratuen Legeak xedatzen dute esleitzeko ebazpenak erabat deusezak izango direla kreditu egoki eta nahikorik ez bada.

2.- Administrazioaren xedapenen (erregelamenduak, ordenantzak) erabateko deuseztasuna.

Konstituzioa, legeak edo administrazioaren goragoko mailako xedapenak hausten badituzte; legez arautu beharreko gaiak arautzen badituzte; eta zehatze-xedapen kaltegarrien edo norbanakoen eskubideak murrizten dituzten zehatze-xedapenen atzeraeragina ezartzen badute.

3.- Deuseztagarritasuna

18

Page 19: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Deuseztagarriak dira ordenamendu juridikoa hausten duten egintzak, agintea desbideratzen dutenak barne. Formazko akatsak bakar-bakarrik ekarriko du deuseztagarritasuna egintzak bere helburua lortzeko formazko ezinbesteko baldintzak betetzen ez dituenean, edo interesdunak babesik gabe uzten dituenean. Esaterako, ebazpen bat jakinarazi ez izana. Ezarritako epetik kanpo egindako administrazio-jardunak, epe-mugaren edo epearen izaerak hala eskatzen duenean bakarrik ekarriko du egintzaren deuseztagarritasuna.

Aurkibidera itzuli

3.10.- ADMINISTRAZIO-PROZEDURAKO FASEAK

KONTZEPTUA ETA HELBURUA

Administrazio-egintzak gauzatzeko modua da.Arau jakin bat aplikatuz ebazpenera daraman izapide-segida da.

HELBURUA

a) Herritarren eskubideak bermatzea. (Deuseztasuna (62. art.): ez dago administrazio-egintzarik prozedurarik gabe).

b) Interes orokorra betetzea: administrazioa epailea eta alderdia da aldi berean (interes hori interpretatzen du).

c) Herritarrek parte hartzeko mekanismoa da.

PROZEDURAREN FASEAK

a) Hasiera ---------------- abiaraztea

Prozedurak administrazioaren kabuz (ofizioz) edo interesdunak eskaturik has daitezke:

Ofizioz: eskumena duen organoaren erabakiz. Esaterako, Tokiko Gobernu Batzarrak onetsitako diru-laguntzen deialdia, edo sail bateko zinegotzi ordezkariaren ebazpenez prozedura zigortzailea abiaraztea gizalegearen kontrako jokabidea dela eta Gizarte Etxeen Araudia urratu izanagatik.

Interesdunak eskatuta: eskabidea eginez. Herritar interesdunen eskabideetan alderdi hauek adierazi behar dira:

19

Page 20: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

- Interesdunaren izen-abizenak eta, ordezkaria badu, ordezkariarenak, baita jakinarazpenak jasotzeko aukeratutako bidea eta lekua ere.

- Eskabidearen arrazoiak, egitateak eta eskari zehatza, argi eta garbi.

- Lekua eta data.

- Eskabide-egilearen izenpea edo benetan bere borondatea dela erakusteko edozein eratako egiaztapena. Bitarteko telematikoak erabiltzean, Sinadura Elektronikoari buruzko abenduaren 19ko 59/2003 Legea kontuan hartu beharra dago, prozedura bakoitzean aurreikusitako berme eta betekizunei dagokienez.

- Zein organo, zentro edo administrazio-unitateri helarazi nahi zaion.

Gasteizko Udalak, gainerako administrazio publikoek bezala, eskabideak aurkezteko eredu normalizatuak jartzen ditu herritarren esku, administrazio-bulegoetan.

Prozedura hasteko eskabidean aurreko artikuluko baldintzak edo aplikagarri den berariazko legedian eskatutakoak betetzen ez badira, interesdunari galdatuko zaio hamar eguneko epean akatsa zuzentzeko edo aurkeztu ez dituen nahitaezko agiriak eramateko. Era berean, jakinarazi egingo zaio, horrela egiten ez badu, eskaeran atzera egin duela ulertuko dela, ebazpena eman ondoren.

Behin-behineko neurriak: Prozedura hasi aurretik, edo behin hasi ondoren, egokitzat jotzen diren behin-behineko neurriak har daitezke ebazpenaren eraginkortasuna ziurtatzeko, neurri horiek hartzeko nahiko datu izanez gero. Adibidez, ingurumen alorreko prozedura zigortzaile batean (areto bateko zaratak direla eta), aretoa behin-behineko itxi daiteke. Prozedurak irauten duen bitartean, administrazioaren kabuz zein interesdunak eskaturik, behin-behineko neurriak aldatu edo kendu ahal izango dira. Dena dela, neurri horiek baliorik gabe geratuko dira prozedura amaitzeko administrazio-ebazpena eraginkorra den unean bertan.

b) InstrukzioaAlegazioak egin, frogak proposatu, txosten teknikoak (borondatezkoak eta behartze-indarrik gabekoak) idatzi, interesdunek parte hartzeko eta abarretarako garaia da.

20

Page 21: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

Prozedura bideratu ondoren, eta ebazpen-proposamena idatzi aurretik, interesdunei –edo, halakorik bada, haren ordezkariei– horren berri emango zaie. Epe jakin batean, hamar eta hamabost egun bitartean, interesdunek alegazioak egin eta egokitzat jotzen dituzten dokumentuak eta justifikazioak aurkeztu ahalko dituzte.

Fase honetan bi izapide-egintza sartzen dira: interesdunentzako entzunaldiaren izapidea (dosierra ikustea) eta ebazpen-proposamena. Bi izapide horiek jakinarazi egin behar dira baliozko eta eraginkor izan daitezen. Jakinarazpen akatsak zuzendu daitezke, eta ez dute prozedura baliogabetzen.

c) AmaieraOhiko era: eskumena duen organoaren ebazpena; Gasteizko Udalean, Tokiko Gobernu Batzarra edo dagokion arloko zinegotzi ordezkaria dira organo eskudunak. Amaitzeko ez ohiko erak dira atzera egitea, uko egitea –ordenamendu juridikoak ukazio hori debekatzen ez badu– eta iraungitzat jotzea.Hitzarmen, itun edo akordio bidez ere eman daiteke prozedura bukatutzat (esate baterako, desjabetze edo ondare-erantzukizunarekin lotutako kalte-ordainak zehazteko edo hirigintza hitzarmenetan). Ondorioak: administrazio-bidean edo auzi-bidean errekurtsoa aurkezteko aukera galtzen da.

Aurkibidera itzuli

3.11.- PROZEDURA EBAZTEKO OBLIGAZIOA ETA ADMINISTRAZIOAREN ISILTASUNA.

EPE-MUGAK ETA EPEAK: Izapideak egiteko epeak arautu beharra dago.

Preklusioak edo izapide bat ezarritako epearen barruan betetzeko beharrak bai Administrazioari bai partikularrei eragiten die.

ZENBAKETA:

Epeak azken eguntzat adierazitako eguneko 24:00etan bukatzen dira, jakinarazteko administrazio-egintzan besterik adierazi ezean.

- Epeak egunetan jartzen badira: oro har, egun baliodunak dira.

21

Page 22: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

- Epeak hilabetetan jartzen badira: data jakin batetik bestera.

- Epeak ordutan jartzen badira: oso ez-ohikoa da.

EGUN BALIOGABEAK:

Urtero onartzen da egun baliogabeen egutegia, eta BOEn zein EHAAn argitaratzen.

- 12 egun Estatuko administrazio orokorrak eta Eusko Jaurlaritzak ezartzen dituzte.

- Egun bat, Arabako Foru Aldundiak (apirilaren 28a, San Prudentzio eguna).

- Beste egun bat, Udalak (abuztuaren 5a, Andre Maria Zuriaren eguna).

Larunbatak eta abuztua baliodunak dira administrazio-bidean, bai eta San Mateo eguna ere.

Beste autonomia erkidego edo udalerri batekin ari bagara, eta batean egun balioduna eta bestean baliogabea bada, baliogabetzat jotzen da edozein kasutan.

EPEAK KONTATZEA:Partikularrarentzat, agiria zein egunetan aurkezten duen hartzen da kontuan.Administrazioarentzat, ebazteko eskumena daukan erregistroan sartu den unetik aurrera hasten da epea zenbatzen.

ADMINISTRAZIOAK EPEAK ALDATZEA:Luzapena: ezin da ohiko epearen erdia baino luzeagoa izan.Presaz izapidetzea: epeak erdira laburtzen dira. Arrazoitu egin behar da. Ezin da baliatu eskabideak edo errekurtsoak aurkezteko.

ESANBIDEZKO EBAZPENA EMATEKO BEHARRA

ARAUAK EZARTZEN DUEN EPEAN, MUGA HAUEKIN:

GEHIENEZKO EPEA 6 hilabete

EPERIK EZ BADA 3 hilabete

LEGEZsalbuespenez, epe luzeagoa ezar daiteke

22

Page 23: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

EBAZPENA EPEAN EZ EMATEAREN ONDORIOAK

• OFIZIOZ ABIARAZITAKO PROZEDURA: ondorioak prozeduraren xedearen araberakoak dira.

• Eragin negatiboak baditu: iraungipena (adibidez, prozedura zigortzaile batek eragindako zigor ekonomikoa).

• Eragin positiboak baditu: isiltasun negatiboa (adibidez, diru-laguntzetarako deialdi publikoa).

• INTERESDUNAK ESKATURIK HASITAKO PROZEDURA : administrazioaren isiltasuna gertatzen da. (Presuntziozko administrazio-egintza: isiltasun positiboa bada, benetako egintza da; negatiboa bada, fikzio juridiko hutsa).

ADMINISTRAZIO ISILTASUNA

INTERESDUNAK ESKATURIK HASITAKO PROZEDURAK

ARAU OROKORRA Isiltasun positiboa: ONESPENA

SALBUESPENAK

- Eske-eskubideaz baliatzea.- Onestearen ondorioz jabetza

publikoaren edo zerbitzu publikoaren gaineko ahalmenak eskuratzea dakarten prozedurak.

- Egintza eta xedapenen aurka egiteko prozedurak (berraztertzeko errekurtsoa).

LEGEZIsiltasunari esanahi negatiboa eman dakioke (ondarearen gaineko erantzukizuna).

OFIZIOZ HASITAKO PROZEDURAK

HAUETAKOREN BAT ONARTZEAREN ONDORIO BADA:- eskubide bat,- prestazio bat,- egoera juridiko bat

aitortzea

isiltasun negatiboa, EZESTEA

PROZEDURA ZIGORTZAILEAK edo KONTRAKO eragina dutenak

IRAUNGITZEA

Aurkibidera itzuli

23

Page 24: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

3.12.- EGINTZAK ADMINISTRAZIO-BIDETIK BERRIKUSTEA

ADMINISTRAZIOAK BERE KABUZ BERRIKUSTEA:EGINTZA EZDEUSAK (Estatu Kontseiluaren irizpena behar da)

- Administrazio-bidea amaitu badute.

- Epean errekurritu ez badira.

EGINTZA DEUSEZTAGARRIAK:

- Aldekoak: kaltegarritzat jotzea (Udalbatza) eta epaitegian egintzaren aurka egitea.

- Aurkakoak: edozein unetan baliogabetu daiteke. Ezin da legeek onartzen ez duten jaregite edo salbuespena izan. Ezin da berdintasun printzipioaren, interes publikoaren edo ordenamendu juridikoaren kontrakoa izan.

ERRAKUNTZAK ZUZENTZEA:

- Materialak.

- Egitezko errakuntzak.

- Errakuntza aritmetikoak.

- Oinarrizko huts egiteak (izenak, datak, eragiketa aritmetikoak edo dokumentuen transkripzioak).

- Dosierrean jasotako datuei esker antzeman daitezkeenak.

- Errakuntza argia eta agerikoa denean, besterik gabe nabarmentzeko modukoa, arrazonamendu berezirik gabe.

- Zuzenketak aldeko administrazio-egintzarako inolako garrantzirik ez duenean.

ALDE BATEK ESKATUTAKO BERRIKUSTEA: ADMINISTRAZIO ERREKURTSOAK

XEDEA:

- Ebazpenak.

- Izapide-egintzak:

Gaiaren edukia zuzenean edo zeharka erabakitzen badute.Prozedurarekin aurrera egitea ezinezkoa dela ebazten badute.Defentsa-gabezia sortu edo bidezko eskubide edo interesetan kalte konponezina eragiten badute.

ERREKURTSO-MOTAK:

- GORA JOTZEKO ERREKURTSOA

24

Page 25: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

- AUKERAKO BERRAZTERTZEKO ERREKURTSOA

- BERRIKUSTEKO ERREKURTSO BEREZIA

- BESTE (gora jotzekoa ezegokia, administrazioarekiko diru-erreklamazioa, kirolak, hauteskundeak, elkargo profesionalak, ureztatzaileen erkidegoak eta abar).

AUKERAKO BERRAZTERTZEKO ERREKURTSOA

Gasteizko Udalean, oraingoz, jar daitekeen errekurtso bakarra da, organo eskudunek hierarkiako goragoko organorik ez dutenez haien ebazpenek amaitu egiten baitute administrazio-bidea.

- Aukerakoa da.- Ebazpena eman zuen organoari BERARI aurkeztu behar

zaizkio.- EPEA: hilabete esanbidezko egintzetarako; 3 hilabete

presuntziozko egintzetarako.- EBAZTEKO EPEA: hilabete.- LEGITIMAZIOA: interesdunak. (Bai eta zinegotziek ere,

baina bakarrik erabakiaren kontra bozkatu badute. Abstenitu badira edo esku hartu ez badute, ez du balio).

- EZ DU ETETEN aurkatutako administrazio-egintzaren bete beharra. Errekurtsoa ebazteko eskumena duen organoak bakarrik eten dezake egintza betearaztea, kasu hauetan:

- Egintza betearazteak kalte konponezinak edo konpongaitzak badakartza.

- Egintzari aurka egitea erabateko deuseztasuneko arrazoietako batean oinarritzen bada.

Kontuz! Zerga alorrean araua alderantzizkoa da: betearazpena automatikoki etengo da, baldin eta egintza horren zenbatekoa bermatzen bada, bai eta etendurak sorraraziko dituen berandutze-interesak eta etenaldia eskatzen den unean egon litezkeen gainkarguak ere (Zergei buruzko Foru Arau Orokorra).- Errekurtsoak ebazterakoan EZ dira kontuan hartuko

errekurtso-egileak, aukera izanda, alegazioen izapidean aurkeztu ez dituen egitate, agiri eta alegazioak.

- Beste interesdunik izanez gero, errekurtsoaren aldakia emango zaie, 10-15 eguneko epean bidezko iritzitako guztia alega dezaten.

ERREKURTSOAREN EBAZPENA:

- Ez onartzea

25

Page 26: PROCESOS ADMINISTRATIVOS EN LA ADMINISTRACIÓN LOCAL · Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea 01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua 5.- 1372/1986

Herri Administrazioen Araubide Juridikoa eta Administrazio Prozedura Erkidea

01 bertsioa. 2012-11-20an argitaratua

- Onestea

- Ezestea

Errekurtso baten ebazpenaren kontra EZINGO DA BERRIRO ERREKURTSO HORI AURKEZTU.Administrazioarekiko auzi-errekurtsorik ere ezingo da aurkeztu, esanbidez ebatzi arte, edo, presuntziozko ezespena gertatu arte.

Aurkibidera itzuli

26