PROGRAMACIÓN DE GREGO I · 2020-07-12 · 09.- Contidos mínimos esixibles ... A asignatura de...

DEPARTAMENTO DE LATÍN

PROGRAMACIÓN DE GREGO I

IES MACÍAS O NAMORADO

CURSO 2019-2020

IES Macías o Namorado Departamento de Latín- Grego I Curso 2019-20

1

ÍNDICE 01.- Introdución ............................................................................................................................................................................................................................ 2

01.- Presentación da área. (introdución e contextualización) ...................................................................................................................................................... 2

02.- Secuenciación por unidades .................................................................................................................................................................................................. 4

03.- Contextualización. Competencias básicas .......................................................................................................................................................................... 12

04.- Estándares de aprendixaze avaliables e criterios xerais de avaliación e grao mínimo de consecución ............................................................................ 19

05.- Medidas para a atención á diversidade .............................................................................................................................................................................. 32

06.- Recursos didácticos. ............................................................................................................................................................................................................ 33

07.- Criterios de avaliación. ........................................................................................................................................................................................................ 33

08.- Procedementos e instrumentos de avaliación .................................................................................................................................................................. 38

09.- Contidos mínimos esixibles ............................................................................................................................................................................................... 136

10.- Procedementos de avaliación e criterios de cualificación ............................................................................................................................................... 137

11.- Actividades de recuperación e reforzo .............................................................................................................................................................................. 138

12.- Actividades complementarias e extraescolares ............................................................................................................................................................... 139

13.- Concreción dos elementos transversais. ........................................................................................................................................................................... 139

14. Proxecto lingüístico de centro ........................................................................................................................................................................................... 140

15.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación ............................................................................................................................ 142

ANEXO ...................................................................................................................................................................................................................................... 143


2

1.- Introdución:

- Presentación da área. (introdución e contextualización)

No marco da LOMCE A asignatura de Grego concíbese nos dous cursos de Bacharelato coma unha introdución xeral á lingua grega antiga a fin de

permitir ao alumno acceder directamente a algúns dos textos orixinais máis importantes da tradición literaria helénica, a través dos cales chegou ata nós

unha boa parte do denominado legado clásico.

A lingua será o vehículo privilexiado de acceso aos contidos culturais, literarios, relixiosos, históricos, etc., polo que na súa aprendizaxe

considerarase prioritaria non só a morfoloxía, senón a formación e derivación de palabras, a sintaxe e o léxico.

O estudo da lingua e grega e os seus textos permitirá, ademais, iniciarse nun coñecemento directo do pensamento e a cultura grega antiga, que constitúen

a base da civilización occidental. Non se trata, pois, soamente de que o alumno aprenda grego, senón de que sexa así máis consciente das raíces históricas

da súa propia lingua e cultura.

A definición de contido como conxunto de coñecementos, habilidades ou destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de Grego I e á

adquisición de competencias, permítenos identificar estes tres aspectos con tres elementos dinámicos no proceso de ensino- aprendizaxe: coñecementos

-feitos e principios-, habilidades ou destrezas -modos de saber facer- e a actitudes -valores e pautas de acción-. Esta tripla natureza dos contidos non se nos

presenta por separado, pois están directamente imbricadas entre si e conflúen no coñecemento competencial (coñecementos de base conceptual;

coñecementos procedimentais e coñecementos actitudinais).

Os contidos da materia de Grego preséntanse na norma distribuídos en sete bloques que recollen os aspectos esenciais da lingua e a cultura grega:

1. Lingua grega. 2. Sistema de lingua grega: elementos básicos. 3. Morfoloxía. 4. Sintaxe. 5. Grecia: historia, cultura, arte e civilización. 6. Textos. 7. Léxico


3

A concreción e secuenciación de contidos para a materia de Grego I debe realizarse desde a formulación de que se ofreza ao alumno de primeiro curso,

a través da lingua e os textos, unha visión global da cultura e o léxico grego e da súa influencia e pervivencia no mundo occidental, e ao tempo ha de poder

ofrecerlles unha formación que lles permita afrontar con garantías o curso de Grego II e así, afondar e profundar nas claves da cultura occidental.

É claro, co devandito, que non debemos marcarnos a meta de esgotar a morfoloxía e sintaxe gregas neste primeiro curso: a tarefa sería imposible e

conduciríanos a un gramaticalismo sen concesións que nos desviaría inevitablemente dos obxectivos marcados. Ímonos cinxir, pois, a tratar os contidos

necesarios para garantir ámbolos dous propósitos, máxime tendo en conta o estreito marco temporal que un curso supón para abarcar unha lingua e unha cultura

tan ricas como a grega.

Propoñemos, pois, de forma xeral abordar os aspectos básicos de cada grupo de contidos: do grupo de lingua, trala introdución xeral sobre

as linguas indoeuropeas e a lingua grega, abordarase o estudo da fonética (alfabeto, fonemas, signos ortográficos, etc.), traballaranse os modelos máis usuais da

morfoloxía nominal e pronominal, as preposicións, as categorías verbais, os temas de presente, futuro e aoristo, participio e infinitivo, funcións dos casos,

parataxe, oracións subordinadas completivas, de relativo e un somero achegamento ás circunstanciais. En canto aos contidos culturais, consideramos conveniente

dar unha visión global do mundo grego, e iso seguindo un fío argumental: o ser humano como centro de toda a cultura grega, desde os seus aspectos externos

(concepción do cosmos, xeografía, historia), pasando polos aspectos físicos e de relación en que viviu (urbanismo, organización social, política, xudicial, militar,

familiar, etc.), ata chegar todo o máis propio e xenuíno do home grego: o home creador que fai inmortal o seu mundo. Obviamente o léxico será o imprescindible

para garantir con éxito a tradución das frases e textos propostos e del traballaranse as raíces máis rendibles desde o punto de vista etimolóxico, así como os seus

principais procedementos de derivación e composición. Os textos seleccionados, tal como proponse no currículo acertadamente, serán para traducir e

traducidos. En canto aos primeiros, consideramos que as frases e textos que se seleccionen para cada unidade necesariamente han de estar en directa relación

cos contidos culturais e serán o suficientemente significativos como para proporcionar imaxes apropiadas e provocar interese na súa análise e comentario.

Incluiranse algúns exercicios de retroversión, unicamente como medio para afianzar o léxico e as estruturas morfosintácticas estudadas.

Para organizar e distribuír os contidos da materia, hanse de ter en conta varios aspectos, uns de carácter pedagóxico e outros relativos á organización do curso:

A efectos pedagóxicos é moi importante non ensinar cada un dos bloques de que consta a materia (lingua, textos, léxico e cultura) por separado,

dando a impresión de que cada un deles é algo episódico e illado. Necesariamente a programación concreta da materia deberá integrar estes catro bloques en

cada unidade, de modo que se aborden simultaneamente, pois a súa natural interrelación fainos inseparables. De aí, a importancia de seleccionar textos para

traducir e traducidos, que por unha banda gradúen os coñecementos gramaticais e a aprendizaxe do léxico e, ao mesmo tempo, sexan relevantes para os

contidos culturais. Trátase, en definitiva, de realizar unha organización temática horizontal dos catro bloques con dificultade graduada.

Por outra banda, os contidos deste curso deben estar programados en función das horas asignadas e da organización temporal do curso. A materia dispón

de catro horas semanais durante unhas trinta e dúas semanas máis ou menos, polo que se conta con aproximadamente unhas 128 horas. Doutra banda, son moi


4

importantes no desenvolvemento do curso académico os períodos vacacionais de Nadal e Semana Santa, pois marcan, en certo xeito, fronteiras, sen que iso

deba tomarse como algo inamovible. Pensamos por iso que a materia debe propoñerse en tres bloques, de tal forma que constitúan un amplo marco que

permita ao profesorado adaptarse e adaptalo á realidade na que se move.

Habemos de ter en conta tamén que a propia dinámica do curso en cada unha dos bloques non pode ser igual. Na primeira (que

aproximadamente iría desde comezo de curso ata Nadal), deben sentarse as bases lingüísticas e léxicas co fin de asegurar a comprensión posterior de aspectos

gramaticais máis abstractos, á vez que se realiza unha presentación espazo-temporal do mundo grego. A segunda unidade afronta as cuestións lingüísticas

esenciais para acometer xa con certas garantías a tradución de textos algo máis complexos e en canto aos contidos culturais céntrase en todos os aspectos máis

significativos da vida na polis: urbanismo, política, sociedade, sistema xudicial, sistema militar, familia, etc. Na terceira unidade propuxéronse aquí como contidos

lingüísticos o estudo do imperfecto, aoristo, futuro, e iniciación á sintaxe das oracións subordinadas, no bloque cultural traballaranse os aspectos creativos do

home grego: Mito e relixión, Filosofía e ciencia, A creación artística e A creación literaria.

2.- Secuenciación por unidades Introdución: A lingua grega 1. A orixe da lingua grega: 1.1. O indoeuropeo

2. A creación do alfabeto grego: A historia da

escritura.

Do alfabeto fenicio ao alfabeto grego. O alfabeto grego. A clasificación

dos fonemas: As vogais. As consonantes.

3. Os signos ortográficos:

Os espíritos. Os acentos.

Os signos de puntuación.

4. Nocións de morfoloxía e sintaxe: As clases de

palabras.

As variacións do nome: os casos. O verbo.

5. A transcrición dos nomes propios.

PEGADAS HELENAS: A transcrición do grego: Transcrición directa. Terminoloxía: O bolígrafo. Mitografía: O rapto de Europa.


5

Unidade 1: A explicación do mundo para os gregos

Legado

A explicación mítica da orixe do mundo. A creación do mundo segundo a mitoloxía. A interpretación racional da natureza. A primitiva ciencia grega e

os seus científicos.

Iberia e a Hélade: As pegadas de Grecia no noso país. Mitoloxía:

Cronos devorando aos seus fillos.

Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos: Os substantivos femininos da 1ª declinación. Os

adxectivos femininos 2-1-2.

Helenismos derivados.

Transcrición: espírito áspero. Terminoloxía:

panorama. Lingua

- A primeira declinación: femininos. Características da 1ª declinación. O enunciado dos substantivos. Substantivos femininos. Os substantivos femininos con -α pura e

mixta

O artigo grego: O artigo feminino.

Adxectivos 2-1-2: femininos. As clases de adxectivos. O enunciado dos adxectivos. O adxectivo feminino da 1ª declinación. A concordancia adxectivo-

substantivo. O presente do verbo ser: εἰμί A formación do presente de indicativo. A concordancia verbo-suxeito.

As funcións dos casos.

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos. Texto analizado e

traducido. Texto para traducir e comentar: A descendencia de Zeus. As

Musas.

Tradución de oracións baseadas en orixinais gregos relativos aos contidos culturais, lingüísticos e ao léxico grego de

frecuencia. Tradución inversa.

Unidade 2: O marco xeográfico de Grecia

Legado

As características xeográficas. Os mares. Os montes e as chairas. Os ríos. A configuración do territorio heleno.

A Grecia peninsular: A Grecia continental. O Peloponeso. A Grecia insular: Illas Xónicas. Illas do Exeo. Asia


6

Menor. Iberia e a Hélade: Unha terra mítica e lendaria. As columnas de Heracles.

Mitoloxía: Eco e Narciso. Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos. Os substantivos

da segunda declinación. Os adxectivos 2-1-2. Os verbos temáticos.

Helenismos derivados. Transcrición: e . Terminoloxía:

poñerse a dieta.

Lingua

A segunda declinación. Os substantivos masculinos. Os substantivos neutros. O artigo grego: o artigo masculino e neutro.

Adxectivos 2-1-2. Declinación completa de adxectivos 2-1-2.

O verbo: o presente de indicativo. Verbos temáticos e atemáticos. O presente de indicativo activo.

O complemento circunstancial. O valor circunstancial do acusativo, xenitivo e dativo. Complemento circunstancial de lugar. Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: as formas persoais do verbo, a concordancia do verbo. Texto analizado e traducido.

Texto para traducir e comentar: Corinto.

Tradución de oracións baseadas en orixinais gregos relativos aos contidos culturais, lingüísticos e ao léxico grego de frecuencia.

Unidade 3: Da época arcaica á Grecia clásica

Legado

A civilización minoica. A civilización micénica. A época arcaica. A época clásica. Iberia e a Hélade: Intercambio comercial e cultural.

Mitoloxía: Teseo e o Minotauro.

Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos: substantivos masculinos da 1.ª

declinación e femininos da 2.ª declinación. Os adxectivos 2-2. Verbos temáticos. Preposicións. Helenismos derivados.

Transcrición de nomes propios a través do acusativo latino.

Terminoloxía: Facerse unha análise de sangue.

Lingua

A 1.ª e 2.ª declinación. Particularidades. Masculinos da 1.ª declinación. Femininos da 2.ª declinación.

O artigo.

Os adxectivos 2-2.


7

>

Os adverbios. O adverbio de negación O adverbio de modo en - . Textos A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: O suxeito da oración. Texto

analizado e traducido.

Texto para traducir e comentar: O goberno do tirano Pisístrato.

Tradución de oracións baseadas en orixinais gregos relativos aos contidos culturais, lingüísticos e ao léxico grego de frecuencia. Tradución inversa.

Unidade 4: Da Grecia clásica ao helenismo

Legado

Alexandro Magno. Os estados helenísticos. A ciencia, a cultura e a relixión no helenismo. Iberia e a

Hélade: Cara á colonización grega de Iberia.

Mitoloxía: Laocoonte. Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos: os temas en oclusiva.


Transcrición: gr.αι lat. ae > cast. e. Terminoloxía: Ir ao cine.

Lingua

A terceira declinación. Características xerais. Temas en consonante. Temas en vogal e en ditongo. As consonantes oclusivas. Temas en oclusiva: masculinos

e femininos. Temas en oclusiva: neutros.

O infinitivo de presente. A formación do infinitivo de presente activo. A sintaxe do infinitivo de

presente. Os preverbios.

O dativo

posesivo.

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: O atributo.

Texto analizado e traducido.

Tradución de oracións baseadas en orixinais gregos relativos aos contidos culturais, lingüísticos e ao léxico grego de frecuencia. Textos sobre a batalla de

Maratón e a batalla de Salamina. Tradución inversa.

Unidade 5: Atenas e as clases sociais

Legado

A cidade de Atenas. A Acrópole de Atenas. O Ágora e outros edificios públicos. As vivendas dos atenienses. As clases sociais en Atenas.


8

- -

Iberia e a Hélade: Autores gregos que escribiron sobre Iberia.

Mitoloxía: Atenea pensativa. Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos: substantivos da 3.ª declinación en líquida.

Substantivos e adxectivos temas en nasal.


A formación das palabras: o prefixo α- /αν-; o adverbio

Transcrición: gr.οε> lat. oe > cast. e.

Terminoloxía: Coller o metro.

Lingua

A 3.ª declinación: temas en líquida. Temas en ν. Temas en ν. A declinación atemática: temas en nasal.

Adxectivos temas en nasal.

O adxectivo-pronome interrogativo-indefinido: O interrogativo τίς,- quen, que-; o indefinido τις -alguén, un-.

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: Complementos do verbo: o complemento directo. Texto


Texto para traducir e comentar: O pórtico das pinturas ou Stoa Poikile. A Acrópolis. Os Propileos. O

templo de Nike Áptera.

Tradución de oracións baseadas en orixinais gregos relativos aos edificios e ás clases sociais e ao léxico grego de frecuencia.

Tradución de textos: Lisias (XXIV, 20); Pausanias, Descrición de Grecia (I, 21, 1).

Tradución inversa.

Unidade 6: Institucións para a paz

Legado

A distribución da poboación. A democracia ateniense. As institucións de administración e xestión. As institucións de participación cidadá. As institucións xudiciais.

Iberia e a Hélade: Escritores que trataron de Iberia. Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos: os substantivos da 3.ª declinación..


Derivación e composición: sufixo de axente - e sufixo - -; compostos do verbο εἰμι . Transcrición:

gr. > lat. ou > cast. ou.


9

.

-

-

A declinación atemática: temas en

O participio de presente. As funcións do participio. Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: Complementos do verbo: complementos en dativo. Texto analizado e traducido.

Texto para traducir e comentar: Características da democracia, Aristóteles, Política, 1317 b.


Tradución de textos: Aristóteles, Política, 1309a; Aristóteles, Política, 1317 b-1318 a.

Tradución inversa.

Unidade 7: Institucións para a guerra

Legado

O ideal da guerra. O exército ateniense. O exército espartano. Iberia

e a Hélade: Outros autores gregos.

Mitoloxía: Aquiles e Héctor. Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos: os substantivos e adxectivos en - . Os verbos ontractos.


A formación das palabras: verbos denominativos;

Transcrición: Os grupos de consonantes xeminadas simplifícanse. Terminoloxía: Ler o xornal.

Lingua

A contracción vocálica. A 3.ª declinación: temas en silbante. Os substantivos masculinos, femininos e neutros en -ς . Os adxectivos temas en sigma.

Os verbos contractos.

O participio absoluto. Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: Complementos do verbo: complemento en xenitivo. Texto analizado e traducido.

Texto para traducir e comentar: En Salamina, Temístocles conduce á flota grega á vitoria sobre os persas.


Tradución de textos: Os espartanos actúan nas súas campañas como os ríos, Xenofonte, Helénica, 4, 2.

Tradución inversa.

Unidade 8: Sociedade, educación e lecer

Legado A muller en Grecia; o matrimonio. Os anciáns. Os nenos. A educación. O lecer. Iberia


10

, . .

e a Hélade: Apúntalas de dous prolíficos historiadores.

Mitoloxía: Atalanta e Hipómenes. Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos a 3.ª declinación temas en vogal e ditongo.


A formación das palabras: o sufixo - . Transcrición: gr. > lat. i > cast. i. Terminoloxía: Ir á discoteca. Lingua A declinación atemática: temas en vogal e ditongo. Os substantivos temas en vogal - ι , - υ -. Substantivos temas en ditongo. Adxectivos 3-1-3 tema en - A voz media e a voz pasiva. As desinencias da voz media e a voz pasiva. Os verbos media tantum. A voz pasiva. O presente de indicativo da voz medio pasiva.

O infinitivo e participio de presente da voz medio-pasiva

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: Complementos circunstanciais. Texto


Texto para traducir e comentar: Varios tipos de mulleres, Demóstenes, LIX, 1, 22.


Tradución de textos: Aristóteles, Política, 1337 a.

Tradución inversa. Unidade 9: A relixión

Legado

O mito. Características da relixión grega. As divinidades olímpicas. As divinidades mistéricas. Iberia e a Hélade: O terceiro libro de Estrabón.

Mitoloxía: Os amores de Ares e Afrodita. Léxico

Léxico grego de frecuencia relativo aos contidos culturais e en relación cos contidos lingüísticos. O panteón grego.


A formación das palabras: os numerales.

Transcrición: Algúns substantivos femininos en - , ao pasar a través da primeira declinación latina teñen final -a.

Terminoloxía: Poñerse o termómetro.

Lingua

O pretérito imperfecto de indicativo. Características xerais. O aumento. As desinencias secundarias. A formación do imperfecto. O

relativo ὃς, ἥ, ὅ Oracións subordinadas adxectivas ou de relativo: Función de adxacente. Función de substantivo.


11

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: O antecedente nas oracións subordinadas adxectivas ou de relativo. Texto


Texto para traducir e comentar: Prometeo, Apolodoro, Biblioteca, I, 7, 1.


Tradución de textos: Deucalión e Pirra, de Apolodoro, Biblioteca, I, 7, 2; Xénese, I, 1 ss.

Tradución inversa.

Unidade 10: A filosofía e a ciencia

Legado

A orixe da filosofía e a ciencia. A filosofía grega. A ciencia en Grecia. Iberia e a Hélade: O capítulo terceiro do libro III de Estrabón. Mitografía: A escola de Atenas.

A formación das palabras: o sufixo -

Transcrición: Sigma líquida (sigma inicial ante consonante) desenvolve unha e- protética. Terminoloxía: Ter un método.

Lingua

O aoristo. Características xerais do tema de aoristo. O aoristo sigmático. Valores do aoristo. A sintaxe do infinitivo.

Oracións subordinadas completivas de infinitivo. A construción acusativo-infinitivo. Construcións de infinitivo con verbos impersonales.

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: As oracións coordinadas. Texto analizado e traducido.

Texto para traducir e comentar: Dous textos de filosofía grega: Heráclito e Platón; Sócrates dá ánimos aos xuíces respecto de a morte de Platón, Apoloxía de Sócrates, 41c-d.


Tradución de textos: Galieno, Sobre a constitución da arte médica. Os polos da terra de Aristóteles. Acusación contra Sócrates, de Xenofonte, Memorables, I, 1 ss.

Tradución inversa.

Unidade 11: A literatura grega: xéneros e autores

Legado

A época arcaica: a épica e a lírica. A época clásica: a prosa, a traxedia, a comedia antiga e a comedia nova. A época helenística: poesía bucólico-pastoril, novela e

gramática. Iberia e a Hélade: O capítulo cuarto do libro III de Estrabón.

Mitografía: Edipo e a Esfinxe.

A formación das palabras: sufixo -. sufixo - Transcrición: Nalgunhas palabras > x > j. Terminoloxía: Escoitar música.


12

-

Lingua

O aoristo radical temático.

Os pronomes demostrativos e persoais: As formas dos demostrativos; a sintaxe dos adxectivos demostrativos. As formas do pronome persoal, os usos do

pronome persoal.

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: As oracións subordinadas completivas. Texto analizado e traducido.

Texto para traducir e comentar: A inspiración da musa, de Platón, Ión, 534.c-e. A creación poética, de Platón, Apología de Sócrates, 22 a- c.


Tradución de textos: Antoloxía palatina (Paladas, X, 84). Tradución inversa.

Unidade 12: A arte grega: estética e creación

Legado

Os estilos arquitectónicos. O sentido estético e da proporción. A escultura. Iberia e a Hélade: O último capítulo do libro III de Estrabón. Mitografía: Apolo e Dafne.

Léxico

A formación das palabras: prefixo. Animais. Transcrición: ante gutural > n.

Terminoloxía: Ter moito estilo. Lingua

O futuro. A formación do futuro. O futuro do verbo . Valores do futuro. A construción + infinitivo.

Os grados de comparación do adxectivo. Os grados do adxectivo. O comparativo de superioridade e o superlativo.

Textos

A tradución de textos: Pautas para traducir os textos: A negación e os seus compostos. Texto analizado e traducido.

Texto para traducir e comentar: A Acrópolis de Atenas, de Pausanias, Descrición de Grecia, I, 22 e 28.


Tradución de textos: O templo de Zeus en Olimpia de Pausanias, Descrición de Grecia, V, 11, 1.

Tradución inversa.

3.- Contextualización. Competencias básicas

O presente programa corresponde ao curso 2018-19 do IES Macías o Namorado, de Padrón para a materia de Grego. O Departamento ao que pertence está constituído por Pedro Marcelo Ex pósito León, xefe de departamento de Latín (profesor de Latín II e Grego I e II) , Rosa Enríquez Noya (profesora do departamento de Francés, que imparte Cultura Clásica en 3º de ESO, e Latín 4º ESO e Latín I) e Mar Pérez Marsó (profesora do departamento de Xeografía e Historia, que imparte Cultura Clásica en 3º de ESO).


13

- Como contribúe a materia á consecución das competencias.

As competencias do currículo establecidas pola normativa básica para o noso sistema educativo son:

a) Comunicación lingüística.

b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e

tecnoloxía. c) Competencia dixital.

d) Aprender a aprender.

e) Competencias sociais e cívicas.

f ) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor.

g) Conciencia e expresións culturais.

Non se pode establecer unha relación exclusiva entre asignaturas e competencias, dito doutra forma, a relación entre competencias e asignaturas é transversal, é

dicir, ao desenvolvemento dunha competencia contribúese desde todas as asignaturas en maior ou menor medida e, en consecuencia, desde unha asignatura

contribúese ao desenvolvemento de todas as competencias, igualmente, en maior ou menor medida.

Así pois, na aprendizaxe por competencias, a asignatura de Grego desempeña un papel esencial xunto ás demais asignaturas que cursa o alumno. Por outra

banda, é evidente que a asignatura de Grego contribuirá en maior medida ao desenvolvemento de determinadas competencias, polo que é preciso sinalar en

que aspectos contribúe o Grego a ese desenvolvemento en cada competencia. Referiremos pois esta contribución aquí de forma xeral, de modo que será na

análise dos contidos da materia Grego I e na programación de aula onde de forma específica desenvolverase a aprendizaxe por competencias.

Competencia en comunicación lingüística

A competencia en comunicación lingüística debemos vinculala coa práctica social da comunicación, sexa oral ou escrita. Ao desenvolvemento da mesma, a asignatura de

Grego contribúe de forma especial e significativa desde moitos e diferentes contidos e actividades, de modo que os alumnos que han cursado a asignatura adquiren

unha especial preparación para afrontar con éxito situacións de comunicación oral ou escrita, todo iso desde unha mellora evidente da comprensión formal do acto

comunicativo nas súas diferentes modalidades e dunha especial preparación para a motivación e a creación de distintos tipos de mensaxes. A nosa asignatura aporta ao

desenvolvemento desta competencia, entre outras contribucións:

- Acceso a textos literarios traducidos como fonte de aprendizaxe e goce.

- Comprensión do compoñente lingüístico da propia lingua e de linguas estranxeiras.

- Comprensión e expresión correcta de textos diversos que permiten unha mellor interacción social.

- Contextualización do acto comunicativo nas súas diferentes modalidades.

- Desenvolvemento de distintos rexistros lingüísticos e a súa correcta aplicación.


14

- Desenvolvemento da capacidade crítica ante a mensaxe e o seu contido.

- Facilidade para a aprendizaxe de linguas estranxeiras e a comunicación oral e escrita nas mesmas.

- Fomento da capacidade creativa lingüística.

- Mellora na comprensión e emisión de mensaxes orais e escritos.

- Mellora na motivación da aprendizaxe a partir de mellóraa na comprensión e expresión lingüística.

- Preparación para un mellor acceso a diferentes culturas e, en consecuencia, a unha mellor comprensión da diversidade cultural do mundo actual. - Preparación para un mellor acceso ao coñecemento mediante a lectura de textos orixinais.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía

A contribución da asignatura de Grego a esta competencia céntrase en especial en desenvolver aspectos esenciais da formación dos alumnos, como son:

- Desenvolvemento da capacidade crítica e análise razoada de problemas e situacións.

- Capacidade de aplicar o razoamento matemático e as súas ferramentas para describir e interpretar fenómenos, feitos e situacións en distintos contextos.

- Desenvolvemento de destrezas para a emisión de xuízos razoables e argumentados fundados nos datos que se manexan. - Fomento de valores relacionados co rigor argumental, a veracidade e a responsabilidade dos xuízos e as conclusións emitidos. - Desenvolvemento de aspectos de cuantificación de obxectos, relacións e situacións. - Análise de espazo e forma mediante a interpretación de patróns, elaboración e lectura de mapas, interpretación de obxectos, etc. - Interpretación de relacións temporais de obxectos e circunstancias.

- Desenvolvemento do pensamento científico mediante a aplicación de métodos propios da disciplina. - Promoción da investigación científica e achegamento aos métodos que lle son propios.

- Desenvolvemento de xuízos críticos sobre o desenvolvemento científico e tecnolóxico ao longo da historia.

- Fomento de destrezas no uso das tecnoloxías.

- Capacidade de transmisión adecuada dos coñecementos mediante o uso correcto da linguaxe propia da asignatura.

Competencia dixital

Na asignatura de Grego que se imparte no momento actual, a contribución á competencia dixital é inherente á aprendizaxe da mesma, por canto o emprego das

tecnoloxías dixitais convértese nun instrumento imprescindible no proceso de ensino-aprendizaxe da asignatura. Todo iso coa premisa da súa utilización creativa

e crítica. Desta forma, a utilización das tecnoloxías dixitais na asignatura tradúcese nunha contribución clara ao desenvolvemento desta competencia:

- Coñecemento e emprego das principais aplicacións informáticas relacionadas co acceso á información, a súa elaboración e emprego para a comunicación, así

como a creación de contidos.


15

- Fomento do traballo colaborativo.

- Localización de información mediante motores de procura.

- Análise e interpretación crítica da información obtida mediante as tecnoloxías dixitais.

- Capacidade de transformación da información obtida de fontes dixitais e o súo almacenamento en formatos correctos.

- Creación de contidos en distintos formatos (imaxe, texto, audio, etc.).

- Acceso e contribución ao coñecemento de dominio (wiki).

- Presentación de contidos en formatos dixitais e correcta elección da aplicación máis adecuada en función do contido e o receptor da mensaxe.

Aprender a aprender

A asignatura de Grego debe contribuír de forma especial ao desenvolvemento desta competencia, potenciando nos alumnos a capacidade de iniciar, organizar e

manterse na aprendizaxe; e iso conséguese motivando ao alumno na curiosidade pola asignatura, de modo que el mesmo séntase protagonista da súa aprendizaxe:

- Motivación por aprender.

- Organización e xestión da propia aprendizaxe. - Coñecemento e autonomía no propio proceso de aprendizaxe.

- Xestión de tarefas: estratexias de planificación, elaboración, supervisión e resultados.

- Capacidade de aprendizaxe en grupo.


16

Competencias sociais e cívicas

O traballo e o coñecemento da propia evolución da sociedade grega antiga supoñen unha contribución excelente ao desenvolvemento das competencias sociais e

cívicas, máxime nunha sociedade como a actual, tan dinámica e complexa. E iso é así dada a diversidade de situacións e relacións que o estudo da sociedade e a

historia de Grecia

ofrece ao alumno. Desta forma, ese estudo e coñecemento contribuirá ao desenvolvemento desta competencia do seguinte modo:

- Capacidade para interpretar situacións e fenómenos sociais.

- Desenvolvemento de actitudes de respecto nas relacións sociais desde o coñecemento do seu diversidade histórica.

- Análise de situacións para a resolución de conflitos.

- Afianzamento de valores democráticos e de participación na sociedade.

- Contribución a mellóraa das institucións desde o coñecemento da súa historia.

- Conciencia de participación na sociedade actual desde o coñecemento da historia da organización do traballo e das relacións laborais.

- Desenvolvemento de actitudes pola igualdade e a non discriminación entre homes e mulleres e entre diferentes grupos étnicos ou culturais, desde o estudo da

súa evolución histórica.

- Comprensión da realidade socioeconómica e de identidade cultural das sociedades actuais desde unha perspectiva histórica e cultural.

- Aprendizaxe crítica de conceptos como cidadanía, Estado, democracia, xustiza e igualdade. - Respecto reflexivo e crítico ante as diferenzas existentes entre diferentes sistemas de valores. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor É necesario ter en conta que esta competencia implica basicamente a capacidade que ten o alumno para transformas as súas ideas en actos. Ao desenvolvemento

do proceso que implica esa transformación contribúe a asignatura de Grego mediante:

- Capacidade para pensar de forma creativa.

- Recoñecemento de actitudes emprendedoras en personaxes históricos.

- Fortalezas e debilidades de diferentes feitos históricos estudados (xestión de recursos, funcionamento de grupos humanos, valores, etc.).

- Capacidade de análise, planificación, organización e xestión de tarefas.

- Comunicación e presentación de proxectos.

- Capacidade de traballo individual e en grupo.

- Capacidade de autoavaliación.

- Desenvolvemento do criterio propio e autonomía na xestión da aprendizaxe para alcanzar os obxectivos planificados polo alumno.

Conciencia e expresións culturais


17

O coñecemento e o achegamento á sociedade, á cultura, á literatura, á mitoloxía e á arte grega antigo contribúen de xeito especial ao desenvolvemento desta competencia:

- Coñecemento do legado cultural e artístico da Grecia antiga.

- Aprecio e valoración crítica das diferentes manifestacións culturais e artísticas.

- Análise do legado cultural e artístico da Grecia antiga como fundamento de cultura occidental. - Contribución á capacidade de comprensión e expresión artística do alumno. - Desenvolvemento do interese polas manifestacións culturais e artísticas.

- Coñecemento de autores, obras, xéneros e estilos das diversas manifestacións artísticas gregas e o seu influxo nas manifestacións culturais e artísticas ao longo da

historia ata a cultura e a arte contemporánea.

- Desenvolvemento de valores relativos á conservación do patrimonio e aprecio pola herdanza cultural e artística.

É evidente que a aprendizaxe por competencias non pode ir desligado dos obxectivos que se pretenden conseguir nunha asignatura determinada. Desta forma,

establécese unha relación entre obxectivos e contribución ao desenvolvemento de competencias que sen ser exclusiva, si podemos establecer de forma clara como

predominante. Na seguinte táboa establécense as conexións existentes entre os obxectivos da materia Grego I e o desenvolvemento dunha determinada

competencia.

OBXETIVOS DE GREGO I

PRINCIPAIS COMPETENCIAS QUE CONTRIBÚE A DESENVOLVER

1. Coñecer e comprender os aspectos básicos da morfoloxía e a sintaxe grega, de modo que o alumnado poida traducir e interpretar textos gregos adecuados a este nivel do ensino e relacionados con aspectos culturais.

- Comunicación lingüística. - Competencia matemática E competencias básicas en ciencia e

tecnoloxía.

2. Reflexionar sobre os elementos fundamentais que conforman as linguas, profundando no coñecemento das súas estruturas e mellorando o uso da súa propia por semellanza ou diferenza coa grega.

- Comunicación lingüística. - Aprender a aprender. - Competencias sociais e cívicas. - Conciencia e expresións culturais.

3. Ordenar os seus propios conceptos lingüísticos, establecendo categorías xerárquicas, oposicións e relacións entre ámbitos lingüísticos distintos.

- Comunicación lingüística. - Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e

tecnoloxía. - Aprender a aprender.

4. Identificar e interpretar un número apropiado a este nivel de étimos gregos no vocabulario do da súa lingua materna e outras linguas modernas estudadas.

- Comunicación lingüística. - Aprender a aprender. - Conciencia e expresións culturais


18

5. Asimilar elementos culturais gregos mediante a interpretación de textos orixinais sinxelos e a lectura doutros traducidos referentes aos distintos valores, costumes e formas de vida dos gregos.

- Comunicación lingüística. - Aprender a aprender. - Competencias sociais e cívicas. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. - Conciencia e expresións culturais.

6. Adquirir un léxico grego básico derivado dos textos traducidos, que lle proporcione a soltura adecuada para enfrontarse á tradución dos textos seguintes e deducir o significado doutras palabras gregas derivadas.

- Comunicación lingüística. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor.

7. Interpretar e analizar a estrutura e o contido dos diferentes textos presentados en tradución.

- Comunicación lingüística. - Competencia matemática ee competencias básicas en ciencia e

tecnoloxía. - Competencias sociais e cívicas. - Conciencia y expresións culturais

8. Valorar as achegas do mundo clásico como elemento integrador de diferentes correntes de pensamento e actitudes que conforman o ámbito cultural europeo ao que o alumnado pertence, desenvolvendo así o seu sentimento de pertenenza ao mesmo.

- Aprender a aprender. - Competencias sociais e cívicas. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. - Conciencia y expresións culturais

9. Investigar no pasado histórico do mundo grego e recoñecer os aspectos do mundo contemporáneo que se derivan daquel.

- Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.

- Competencia dixital. - Aprender a aprender. - Competencias sociais e cívicas. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. - Conciencia e expresións culturais.

10. Buscar e investigar de forma crítica en documentos e fontes variadas de información, co fin de desenvolver técnicas de traballo intelectual que lles permitan profundar de forma individual no coñecemento da lingua e a cultura estudadas.


tecnoloxía. - Competencia dixital. - Aprender a aprender. - Competencias sociais e cívicas. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. - Conciencia e expresións culturais.


19

11. Crearse unha conciencia individual que lles axude a formarse opinións persoais a través da adquisición dos valores humanísticos que a cultura grega atesoura.

- Aprender a aprender. - Competencias sociais e cívicas. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. - Conciencia e expresións culturais.

12. Captar e asimilar os valores éticos, estéticos, literarios, políticos, etc., que formaban a cultura grega, identificando nela as fontes de amplas parcelas do mundo contemporáneo.


13. Desenvolver o sentimento de pertenenza á comunidade política, socioeconómica e cultural, asimilando os ideais de liberdade, democracia, igualdade, mesura e respecto ao ser humano que recibiron primeira formulación na cultura grega.


14. Adquirir as técnicas de traballo intelectual e os coñecementos científicos propios da materia de Grego para poder abordar con éxito o estudo da modalidade de Humanidades e Ciencias Sociais e, en xeral, para iniciarse nos mecanismos da investigación científica.


tecnoloxía. - Competencia dixital. - Aprender a aprender. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor.

15. Adquirir una sensibilidade artística e literaria que o estudio da cultura grega en todas as súas manifestacións (pensamento, arte, deporte, etc.) proporciona necesariamente como berce intelectual de Occidente, ao tempo que é axuda inestimable para relacionar contidos de diversas áreas de coñecemento..

- Comunicación lingüística. - Aprender a aprender. - Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. - Conciencia e expresións culturais.

A contribución e os contidos no desenvolvemento de competencias tradúcense nun coñecemento competencial (coñecemento conceptual, procedimental e

actitudinal), destrezas competenciais e actitudes competenciais. Veremos na programación de aula de que forma cada un dos contidos e actividades que a integran

contribúen ao desenvolvemento de competencias.

4.- Estándares de aprendixaze avaliables e criterios xerais de avaliación e grao mínimo de consecución.

Os estándares de aprendizaxe avaliables como especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que

o alumno debe saber, comprender e saber facer en Grego I, deben ser observables, medibles e, evidentemente, avaliables, de forma que permitan graduar o


20

rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño contribúe e facilita o deseño de probas estandarizadas e comparables.

Dentro da distribución de competencias establecidas pola LOMCE, é o Goberno quen os establece, tanto para as materias do bloque de asignaturas troncais como

para as do bloque de asignaturas específicas. Mediante estes estándares de aprendizaxe, pois, garántese que os criterios de avaliación e os contidos que poidan

completar as distintas Administracións educativas en desenvolvemento das competencias que lles atribúe a normativa básica, ofrezan unha formación común a

todos os alumnos e permiten, á súa vez, establecer unhas probas de avaliación final estandarizadas e comparables.

Contidos, criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables para cada un dos sete bloques en que a norma estrutura os contidos da materia Grego I. É

necesario indicar que na Programación de Aula na que se desenvolve a Programación de cada unidade didáctica completaranse os contidos e criterios de avaliación

recollidos na norma.


21

Bloque 1. Lingua grega

CONTIDOS - Marco xeográfico da lingua. - O indoeuropeo.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1. Coñecer e localizar en mapas o marco xeográfico da lingua grega.

2. Explicar a orixe da lingua grega a partir do indoeuropeo e coñecer os principais grupos lingüísticos que compoñen a familia das linguas indoeuropeas.

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1.1. Localiza nun mapa o marco xeográfico no que ten lugar o nacemento da lingua grega e a súa expansión. 2. 1. Explica e sitúa cronoloxicamente a orixe do concepto de indoeuropeo, explicando a grandes liñas o proceso que dá lugar á creación do termo. 2.2. Enumera e localiza nun mapa as principais ramas da familia das linguas indoeuropeas.

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN Situar nun mapa as principais linguas provenientes do indoeuropeo, especialmente no marco xeográfico grego

Bloque 2. Sistema de lingua grega: elementos básicos

CONTIDOS

- Diferentes sistemas de escritura: as orixes da escritura. - Orixes do alfabeto grego. - Carácteres do alfabeto grego. - A pronunciación. - Transcrición de termos gregos.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1. Coñecer diferentes sistemas de escritura e distinguilos do alfabeto. 2. Coñecer a orixe do alfabeto grego, a súa influencia e relación con outros alfabetos usados na actualidade. 3. Coñecer os carácteres do alfabeto grego, escribilos e lelos coa pronunciación correcta. 4. Coñecer e aplicar as normas de transcrición para transcribir termos gregos á lingua propia.


1.1. Recoñece, diferentes tipos de escritura, clasificándoos conforme á súa natureza e a súa función, e describindo os trazos que distinguen a uns doutros.

Explica a orixe do alfabeto grego describindo a evolución dos seus signos a partir da adaptación do alfabeto fenicio. Explica a orixe do alfabeto de diferentes linguas partindo do alfabeto grego, explicando a súa evolución e sinalando as

adaptacións que se producen en cada unha delas. 3.1. Identifica e nomea correctamente os carácteres que forman o alfabeto grego, escribíndoos e léndoos correctamente. 4.1. Coñece as normas de transcrición e aplícaas con corrección na transcrición de termos gregos na lingua propia.

GRAO MÍNIMO CONSECUCIÓN Coñecer e nomear correctamentente as letras do alfabeto grego


22

Bloque 3. Morfoloxía

CONTIDOS

- Formantes das palabras. - Tipos de palabras: variables e invariables. - Concepto de declinación: as declinacións. Flexión nominal e pronominal. - O sistema verbal grego. Verbos temáticos e atemáticos. Formas verbais personais e non personais.


1. Coñecer, identificar e distinguir os distintos formantes das palabras. 2. Distinguir e clasificar distintos tipos de palabras a partir do seu enunciado. 3. Comprender o concepto de declinación/flexión. 4. Coñecer as declinacións, encadrar as palabras dentro da a súa declinación e declinalas correctamente. 5. Conxugar correctamente as formas verbais estudadas. 6. Coñecer, comprender e utilizar os elementos morfolóxicos da lingua grega e iniciarse na interpretación e tradución de textos de

dificultade progresiva.


23


1.1. Identifica e distingue en palabras propostas as súas formantes, sinalando e diferenciando lexemas e afixos e buscando exemplos doutros termos nos que estean presentes.

2.1. Distingue palabras variables e invariables explicando os trazos que permiten identificalas e definindo criterios para clasificalas.

3.1. Enuncia correctamente distintos tipos de palabras en grego, distinguíndoos a partir do seu enunciado e clasificándoos segundo a súa categoría e declinación.

4.1. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente.

Clasifica verbos segundo o seu tema describindo os trazos polos que se recoñecen os distintos modelos de flexión verbal.

Explica o uso dos temas verbales gregos identificando correctamente as formas derivadas de cada un deles. Conxuga os tempos verbales en voz activa e medio-pasiva aplicando correctamente os paradigmas correspondentes. Distingue formas persoais e non persoais dos verbos explicando os trazos que permiten identificalas e definindo criterios

para clasificalas. Traduce ao castelán diferentes formas verbales gregas comparando o seu uso en ambas linguas. Cambia de voz as formas verbales identificando e manexando con seguridade os formantes que expresan este accidente

verbal. 6.1. Identifica e relaciona elementos morfolóxicos da lingua grega para realizar a análise e a tradución de textos sinxelos.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________ GRAO MINIMO DE CONSECUCIÓN Distinguir e coñecer a que declinación pertencen as palabras, aplicando as regras de declinación que correspondan

Bloque 4. Sintaxe

CONTIDOS

- Os casos gregos. - A concordancia. - Os elementos da oración.


24

- A oración simple: oracións atributivas e predicativas. - As oracións compostas. - Construcións de infinitivo.


1. Coñecer e analizar as funcións das palabras na oración. 2. Coñecer e identificar os nomes dos casos gregos, as funcións que realizar na oración, saber traducir os casos á lingua

materna de forma adecuada. 3. Recoñecer e clasificar os tipos de oración simple. 4. Distinguir as oracións simples das compostas. 5. Coñecer as funcións das formas de infinitivo nas oracións. 6. Identificar as construcións de infinitivo concertado e non concertado. 7. Identificar e relacionar elementos sintácticos da lingua grega que permitan a análise e a tradución de textos sinxelos.


1.1. Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos sinxelos identificando correctamente as categorías gramaticais ás que pertencen ás diferentes palabras e explicando as funcións que realizan no contexto.

Declina e/ou conxuga de forma correcta palabras propostas segundo a súa categoría, explicando e ilustrando con exemplos as características que diferencian os conceptos de conxugación e declinación.

Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexión nominal grega, explicando as funcións que realizan dentro da oración e ilustrando con exemplos a forma adecuada de traducilos. 3.1. Compara e clasifica diferentes tipos de oracións simples identificando e explicando en cada caso as súas características. 4.1. Compara e clasifica diferentes tipos de oracións compostas, diferenciándoas con precisión das oracións simples e

explicando en cada caso as súas características. 5.1. Identifica as funcións que realizan as formas de infinitivo dentro da oración comparando distintos exemplos do seu uso. 6.1. Recoñece, analiza e traduce de forma correcta as construcións de infinitivo concertado e non concertado relacionándoas

con construcións análogas existentes noutras linguas que coñece. 7.1. Identifica na análise de frases e textos de dificultade graduada elementos sintácticos propios da lingua grega

relacionándoos para traducilos cos seus equivalentes en castelán. GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN

Analizar e traducir oracións simples, e oracións con infinitivos.


25

Bloque 5. Grecia: historia, cultura, arte e civilización

CONTIDOS

- Períodos da historia de Grecia. - Organización política e social de Grecia. - A familia. - O traballo e ol ocio: os oficios, a ciencia e a técnica. Festas e espectáculos. - Mitoloxía e relixión.


1. Coñecer os feitos históricos dos períodos da historia de Grecia, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos.

2. Coñecer e comparar as principais formas de organización política e social da antiga Grecia. 3. Coñecer a composición da familia e os roles asignados aos seus membros. 4. Identificar as principais formas de traballo e de lecer existentes na antigüidade. 5. Coñecer os principais deuses da mitoloxía. 6. Coñecer os deuses, mitos e heroes gregos, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e heroes antigos e os

actuais. 7. Coñecer e comparar as características da relixiosidade e relixión grega coas actuais. 8. Relacionar e establecer semellanzas e diferenzas entre as manifestacións deportivas da Grecia clásica e as actuais.


Describe o marco histórico no que xorde e desenvólvese a civilización grega sinalando distintos períodos dentro do mesmo e identificando para cada un deles as conexións máis importantes que presentan con outras civilizacións.

Pode elaborar eixes cronolóxicos nos que se representan fitos históricos relevantes consultando ou non diferentes fontes de información.

Distingue as diferentes etapas da historia de Grecia, explicando os seus trazos esenciais e as circunstancias que interveñen no paso dunhas a outras.

Sabe enmarcar determinados feitos históricos na civilización e o período histórico correspondente poñéndoos en contexto e relacionándoos con outras circunstancias contemporáneas.


26

Describe a organización da sociedade grega, explicando as características das distintas clases sociais e os papeis asignados a cada unha delas, relacionando estes aspectos cos valores cívicos existentes na época e comparándoos cos actuais. 3.1. Identifica e explica os diferentes papeis que desempeñan dentro da familia cada un dos seus membros analizando a

través deles estereotipos culturais da época e comparándoos cos actuais. Identifica e describe formas de traballo e relaciónaas cos coñecementos científicos e técnicos da época explicando a súa

influencia no progreso da cultura occidental. Describe as principais formas de lecer da sociedade grega analizando a súa finalidade, os grupos aos que van dirixidas e a

súa función no desenvolvemento da identidade social. 5.1. Pode nomear co seu denominación grega e latina os principais deuses e heroes da mitoloxía grecolatina, sinalando os

trazos que os caracterizan, os seus atributos e o seu ámbito de influencia. Identifica dentro do imaxinario mítico a deuses, semideuses e heroes, explicando os principais aspectos que diferencian a

uns doutros. Recoñece e ilustra con exemplos a pervivencia do mítico e da figura do heroe na nosa cultura, analizando a influencia da

tradición clásica neste fenómeno e sinalando as semellanzas e as principais diferenzas que se observan entre ambos tratamentos asociándoas a outros trazos culturais propios de cada época.

Recoñece referencias mitolóxicas directas ou indirectas nas diferentes manifestacións artísticas, describindo, a través do uso que se fai das mesmas, os aspectos básicos que en cada caso asócianse á tradición grecolatina.

__________________________________________________________________________________________________________________________

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN Identificar os deuses da mitoloxía grecolatina cos seus atributos.

Bloque 6. Textos

CONTIDOS - Iniciación ás técnicas de tradución, retroversión e comentario de textos. - Análise morfolóxico e sintáctico. - Comparación de estruturas gregas coas da lingua propia.


27

- Lectura comparada e comentario de textos en lingua grega e en lingua propia.


1. Coñecer e aplicar os coñecementos fonolóxicos, morfolóxicos, sintácticos e léxicos da lingua grega para a interpretación e tradución coherente de frases ou textos de dificultade progresiva.

2. Comparar as estruturas gregas coas da propia lingua, establecendo semellanzas e diferenzas. 3. Realizar a través dunha lectura comprensiva, análise e comentario do contido e estrutura de textos clásicos orixinais ou

traducidos.


Utiliza adecuadamente a análise morfolóxico e sintáctico de textos de dificultade graduada para efectuar correctamente a súa tradución.

Utiliza mecanismos de inferencia para comprender textos de forma global. Utiliza correctamente o dicionario para localizar o significado de palabras que entrañen dificultade, identificando entre

varias acepcións o sentido máis adecuado para a tradución do texto. 2.1. Compara estruturas gregas coas da propia lingua, establecendo semellanzas e diferenzas. 3.1. Elabora mapas conceptuais e estruturais dos textos propostos, localizando o tema principal e distinguindo os seus

partes.

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN

Elaborar mapas estruturais dos textos para traducir propostos, que servirán de base para a tradución.

Bloque 7. Léxico

CONTIDOS

- Vocabulario básico grego: léxico de uso frecuente e principais prefixos e sufixos. - Helenismos máis frecuentes do vocabulario común e do léxico especializado. - Descomposición de palabras nas súas formantes. - Pervivencia de helenismos: termos patrimoniais, cultismos e neoloxismos. - Identificación de lexemas, sufixos e prefixos helénicos usados na propia lingua.


1. Coñecer, identificar e traducir o léxico grego: as palabras de maior frecuencia e os principais prefixos e sufixos. 2. Identificar e coñecer os elementos léxicos e os procedementos de formación do léxico grego: derivación e composición

para entender mellor os procedementos de formación de palabras nas linguas actuais.


28

3. Descompoñer unha palabra nos seus distintos formantes, coñecer o seu significado en grego para aumentar o caudal léxico e o coñecemento da propia lingua.

4. Recoñecer os helenismos máis frecuentes do vocabulario común e remontalos aos étimos gregos orixinais. 5. Relacionar distintas palabras da mesma familia etimolóxica ou semántica.


1.1. Deduce o significado de palabras gregas non estudadas a partir de palabras da súa propia lingua ou do contexto. 2.1. Identifica e explica as palabras de maior frecuencia e os principais prefixos e sufixos, traducíndoos á propia lingua. 3.1 Identifica e distingue en palabras propostas as súas formantes, sinalando e diferenciando lexemas e afixos e buscando

exemplos doutros termos nos que estean presentes. 3.2. Identifica a etimoloxía e coñece o significado das palabras de léxico común da lingua propia. 4.1. Identifica os helenismos máis frecuentes do vocabulario común e explica o seu significado remitíndose aos étimos gregos

orixinais. 5.1. Relaciona distintas palabras da mesma familia etimolóxica ou semántica.

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN

Establecer as relacións semánticas entre palabras da mesma familia, recoñecendo os elementos que as compoñen (lexemas, sufixos, ...)

- Metodoloxía

A metodoloxía didáctica de Bacharelato debe presentar as seguintes características: - Favorecerá a capacidade do alumno para aprender por si mesmo, para traballar en equipo e para aplicar os métodos apropiados de investigación. - Subliñará a relación dos aspectos teóricos da materia coas súas aplicacións prácticas na sociedade. Consideramos que, de forma xeral, o proceso de ensino/aprendizaxe ha de realizarse mediante as seguintes actividades, que aplicaremos en cada unidade didáctica:

METODOLOXÍA. ACTIVIDADES DIDÁCTICAS.

Actividades de introdución e

coñecementos previos

Han de introducir o interese do alumno polo que respecta á realidade que han de aprender. Son as que se realizan para coñecer as ideas, opinións, acertos ou erros dos alumnos sobre os contidos que se van a desenvolver.

Actividades de desenvolvemento

Son as que permiten coñecer os conceptos, os procedementos ou as novas actitudes.

Actividades de síntese-resumo

Son aquelas que facilitan a relación entre os distintos contidos apresos e favorecen o enfoque globalizador.


29

Actividades de consolidación,

recuperación e ampliación

Permiten contrastar as ideas novas coas previas dos alumnos, así como aplicar as aprendizaxes. Son as que se programan para os alumnos que non alcanzaron os coñecementos traballados. Son as que permiten profundar nos contidos a aqueles alumnos que realizaron correctamente as actividades de desenvolvemento.

Actividades de avaliación

Inclúen as actividades dirixidas á avaliación inicial, formativa e sumativa.

A aplicación destas actividades aterase aos seguintes principios básicos que han de estar presentes continuamente no proceso de ensino/aprendizaxe

de cada unidade didáctica:

- Selección de textos accesibles ao nivel dos alumnos. A práctica da tradución será, pois, graduada (é dicir, acorde aos coñecementos do alumno),

suxestiva (polo seu contido e relación co tema tratado na unidade), continuada (para que resulte eficaz) e controlada (baixo a dirección e orientación

do profesor).

- A correcta interpretación dun fragmento implicará a súa contextualización, a análise dos aspectos gramaticais, a captación e o comentario da mensaxe que nel aparece.

- Dada a dificultade de presentar textos orixinais para a transmisión de todos os conceptos culturais da unidade, recorrerase tamén á lectura de

fragmentos traducidos de autores gregos sempre que o profesor xúlgueo pertinente.

- O comentario de texto irá, sempre que iso considérese adecuado, acompañado de material audiovisual: mapas, gráficos, diapositivas, vídeos, etc.

- O estudo dos aspectos lingüísticos e culturais debe ser simultáneo.

- A asimilación dos contidos lingüísticos e culturais terá o dobre obxectivo de comprender a sociedade e a cultura romana e coñecer a súa pervivencia no mundo occidental.

-Procedementos 1. Como actividades de introdución, motivación e coñecementos previos consideramos conveniente poñer en práctica:

- O coñecemento detallado por parte do alumno dos obxectivos, contidos, criterios de avaliación, competencias, etc. da unidade didáctica, co fin de que

saiba por onde se move e que sentido teñen as actividades que se realizan.

- Introdución motivadora por parte do profesor, onde se sinalen os elementos máis atractivos por actuais e interdisciplinares do tema que se vai a tratar.

- Debate e actividade pregunta-resposta sobre o tema introducido polo profesor, co fin de facilitar unha idea precisa de onde se parte. Para iso pódese tomar


30

como punto de partida o texto traducido inicial de cada tema, ou algún outro dos incluídos nos recursos de Anaya que o profesor considere máis adecuado.

- Repaso das nocións xa vistas con anterioridade e consideradas necesarias para a comprensión da unidade, tomando nota das lagoas ou dificultades detectadas.

- Introdución de cada aspecto lingüístico, sempre que iso sexa posible, mediante as semellanzas ou pervivencia dos mesmos na lingua propia do alumno.

2. Como actividades de desenvolvemento inclúense:

- Lectura e comentario de textos. - Lectura comprensiva do tema de cultura.

- Resolución de cuestións de legado.

- Resolución de exercicios de léxico.

- Resolución de exercicios sobre aspectos morfosintácticos e tradución de oracións con aplicación dos mesmos.

- Tradución dos textos orixinais propostos, realizando os seguintes pasos:

a. Lectura previa en voz alta corrixida

polo profesor. b. Análise do

vocabulario.

c. Relacións gramaticais:

- illar as oracións

- recoñecer as formas gramaticais

- establecer as relacións sintácticas d. Tradución.

- Descubrimento nos textos traducidos da parte lingüística, cultural e de léxico de interese para a unidade que se está traballando. Este descubrimento será

acompañado das explicacións sistematizadas do profesor cando sexa preciso. Convén que a parte propiamente informativa que se debe memorizar, reducida a

contidos mínimos, quede explicitamente apuntada e encadrada no caderno de clase do alumno.

- Selección, comentario e aprendizaxe do vocabulario, que se repasará e aplicará aos textos durante todos os temas.

- Lectura de dous personaxes crave e comentario da expresión recolleita ao final de cada unidade.

Este é o conxunto total de actividades de desenvolvemento que cada unidade ofrece. É o profesor, á vista do ritmo de aprendizaxe do grupo e da diversidade

do mesmo, así como dos seus propios intereses quen decidirá cales realizar con maior profusión e cales non.

3. Actividades de síntese-resume:

- Análise e comentario do texto. Entendemos por análise o comentario gramatical completo do texto traducido, que debe comprender, ademais das


31

relacións gramaticais entre os seus elementos, a relación existente entre os distintos párrafos do texto. O comentario de texto, tras captar e comentar as

ideas principais que se nos transmiten, emite xuízos e aporta opinións que non están directamente no texto.

- Visualización da materia lingüística e cultural incluída en cada unidade mediante gráficos, paradigmas, esquemas, mapas, etc.

4. Actividades de consolidación, recuperación e ampliación:

Ao final realizaranse actividades sobre os catro apartados en que se estrutura cada tema: legado, léxico, lingua e textos. O profesor poderá realizar esas

mesmas actividades con algúns dos textos desbotados nas actividades de desenvolvemento. A finalidade destas actividades será:

- Realización de exercicios apropiados e os necesariamente abundantes e variados que sexa preciso, co fin de afianzar os contidos lingüísticos, culturais e

léxicos traballados no tema.

- Co fin de atender a aqueles alumnos que susciten problemas na asimilación dos diversos contidos, prepararanse exercicios de dificultade graduada e breves

para os temas lingüísticos e léxicos, para os temas culturais pediráselles a realización de breves lecturas e esquemas das mesmas, sempre acompañadas da

axuda do profesor.

- Mentres se realizan estas actividades de recuperación, aqueles alumnos que alcancen satisfactoriamente os contidos propostos, realizarán tarefas preparadas

de antemán para profundar nos mesmos, como realización de pequenos traballos de investigación sobre temas culturais, lecturas complementarias e

ampliación de léxico da propia lingua relacionado co tema, mediante dicionarios ou textos apropiados.

5. Actividades de avaliación:

Ademais da observación directa do traballo dos alumnos en clase, ao final de cada unidade temática realizaranse probas orais ou escritas co fin de analizar a

consecución dos obxectivos propostos. Estas probas, como é lóxico, deberán ter en conta os obxectivos e os contidos comentados ao comezo de cada tema

aos alumnos.

5.- Medidas para a atención á diversidade

O art. 121 de LOE establece que o proxecto educativo do centro recollerá os valores, os obxectivos e as prioridades de actuación. Así mesmo, incorporará a

concreción dos currículos establecidos pola Administración educativa que corresponde fixar e aprobar ao claustro, así como o tratamento transversal nas

áreas, materias ou módulos da educación en valores e outros ensinos.

Nunha concepción integral da educación, o tratamento transversal da educación en valores é fundamental para procurar que os alumnos adquiran

comportamentos responsables na sociedade, respectando as ideas e crenzas dos demais. O carácter integral do currículo implica a necesidade de incorporar

na materia de Grego elementos educativos básicos.

Entre os obxectivos xerais de Bacharelato recóllense algúns que representan valores da sociedade actual: - Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución

española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.


32

- Prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

- Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas con discapacidade.

- Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social.

- Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.Para unha

correcta inclusión dos temas transversais na programación da materia, é conveniente establecer os seguintes pasos:

1. Clarificar o alcance e significado de cada un dos valores que se pretenden traballar.

2. Adecuar eses valores á programación didáctica, que concretamente en Grego poderiamos resumir, a modo de exemplo, en: - Fomentar o diálogo como forma de solución de diferenzas, mediante a análise de problemas históricos de enfrontamentos ocorridos en Grecia.

- Resaltar aspectos de creatividade e iniciativa que se produciron en Grecia e deducir consecuencias dos mesmos.

- Analizar e recoñecer nos textos as achegas de personaxes de calquera ámbito do mundo grego no fomento da paz, as relacións entre os diversos pobos e a convivencia.

- Apreciar e valorar a diversidade lingüística e cultural de Europa como mostra de convivencia entre pobos.

- Recoñecer en textos clásicos situacións de discriminación por razóns de sexo, sociais ou persoais e analizalos criticamente.

- Reflexionar e sacar consecuencias das situacións observadas para evitar a discriminación.

- Deducir da postura dos gregos ante o universo, posicións de respecto ou desprezo ante a natureza e a contorna social.

- Analizar e comentar hábitos sociais dos gregos dentro do seu contexto histórico e confrontarlos coas concepcións actuais.

- Espertar o interese pola cultura que Grecia desenvolveu e legounos, subliñando as súas diferenzas e semellanzas con outras culturas, desenvolvendo así

actitudes de respecto por outros pobos.

6.-Recursos didácticos.

Este proxecto de Grego presenta os materiais seguintes: Libro do alumnado para 1.º de Grego de Bacharelato.

Web do alumnado para 1.º de Grego de Bacharelato. Con recursos xerais sobre diversos aspectos da lingua e a cultura (dicionario grego-castelán e

castelán-grego, dicionario mitolóxico, galería de personaxes históricos...) e recursos para cada unidade (enlaces aos recursos xerais sobre aspectos

concretos da unidade, resumos gramaticais, documentos complementarios...).

7.- Criterios de avaliación.

Como vimos, os criterios de avaliación son un dos elementos do currículo que ha de conformar a programación didáctica e que toma como referente os


33

contidos da materia Grego I, así como os estándares de aprendizaxe avaliables. Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumno. Describen

aquilo que se quere valorar e que o alumno debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en Grego I

e constitúen, pois, o referente fundamental para determinar o grado de consecución dos obxectivos xerais e das competencias. Xa que logo, han de ter en

conta:

- Contemplar todo tipo de capacidades e os distintos tipos de contidos.

- Constituír unha selección realista de obxectivos e contidos.

A adecuación e secuenciación dos criterios de avaliación han de ser loxicamente coherentes coas decisións tomadas na concreción e a secuenciación dos

obxectivos e contidos.

A adecuación dos criterios de avaliación referidos aos contidos ten como finalidade establecer prioridades, realizar matizacións e modificacións e introducir

novos elementos. A secuenciación distribúe os criterios temporalmente en relación cos contidos. Continuando coa lóxica interna do exposto, adecuaremos e

secuenciaremos os criterios de avaliación con respecto aos tres bloques de contidos conceptuais e globalmente para os procedimentais e os actitudinais. Así

mesmo, habemos de precisar que os criterios de avaliación de contidos terán a súa máxima concreción na programación de aula.


BLOQUE I

- Coñecer as principais características históricas, fonéticas e morfosintácticas da lingua grega.

- Recoñecer os aspectos xeográficos máis importantes de Grecia. - Recordar os fitos decisivos da historia de Grecia.

- Coñecer o vocabulario básico relativo aos textos propostos.

- Identificar na lingua materna os helenismos relacionados co léxico grego estudado.

- Recoñecer procedementos de composición e derivación do léxico grego.

- Coñecer as normas de transcrición de nomes propios estudadas.

- Coñecer o alfabeto grego, así como as nocións básicas de ortografía e prosodia.

- Recoñecer as características fundamentais da lingua grega nos seus aspectos nominais e verbais.

- Coñecer os modelos máis rendibles das declinacións en ? e temática, así como dos temas en oclusiva da atemática.

- Coñecer o artigo e os demostrativos.

- Identificar e traducir as formas do sistema de presente de indicativo e infinitivo activo e medio.

- Coñecer as nocións xerais da concordancia.


34

- Identificar o valor das principais preposicións.

- Recoñecer os procedementos de coordinación.

- Distinguir as principais funcións dos casos.

- Identificar as funcións do infinitivo. - Ler e comprender os textos traducidos de autores gregos e contemporáneos propostos. Obter deles as ideas fundamentais e conclusións relativas aos contidos culturais.

- Ler correctamente os textos gregos propostos. Identificar neles os aspectos culturais, de léxico e lingüísticos estudados. Traducir á lingua materna eses textos. Relacionar os textos gregos cos contidos culturais estudados.

BLOQUE II

- Recoñecer os principais aspectos da vida cotiá e organización da sociedade grega (o hábitat, a sociedade, a política, a xustiza, a organización militar, a

educación, a familia, etc.).

- Coñecer o vocabulario básico relativo aos textos propostos. - Identificar na lingua materna os helenismos relacionados co léxico grego estudado.



- Coñecer os modelos máis rendibles da declinación atemática.

- Identificar os relativos, interrogativos e indefinidos estudados.

- Coñecer a formación dos participios de presente.

- Identificar as formas dos verbos contractos.

- Ler e comprender os textos traducidos de autores gregos e contemporáneos propostos. Obter deles as ideas fundamentais e conclusións relativas aos contidos culturais.

- Ler correctamente os textos gregos propostos. Identificar neles os aspectos culturais, de léxico e lingüísticos estudados. Traducir á lingua materna eses

textos. Relacionar os textos gregos cos contidos culturais estudados.

BLOQUE III

- Identificar as principais crenzas e costumes relixiosos dos gregos.

- Recoñecer as principais achegas e creacións gregas na filosofía, a ciencia, a literatura e a arte.

- Coñecer o vocabulario básico relativo aos textos propostos.

- Identificar na lingua materna os helenismos relacionados co léxico grego estudado.



35


- Identificar as formas do imperfecto e a súa tradución.

- Identificar as formas do aoristo e a súa tradución.

- Identificar as formas e os valores do futuro e a súa tradución.

- Recoñecer as principais subordinadas completivas. Identificar, analizar e traducir os distintos tipos de oracións estudados. - Ler e comprender os textos traducidos de autores gregos e contemporáneos propostos. Obter deles as ideas fundamentais e conclusións relativas aos contidos culturais.

- Ler correctamente os textos gregos propostos. Identificar neles os aspectos culturais, de léxico e lingüísticos estudados. Traducir á lingua materna eses textos.

Relacionar os textos gregos cos contidos culturais estudados.

DESTREZAS

- Confeccionar esquemas cos aspectos principais dos temas estudados.

- Aplicar na interpretación dos textos o coñecemento dos principios xerais da lingua grega aos da propia.

- Realizar actividades cos elementos morfosintácticos estudados. Aplicar os datos morfolóxicos e sintácticos de forma adecuada na tradución de textos orixinais.

- Relacionar os temas tratados cos textos propostos.

- Relacionar e contrastar os costumes, aspectos organizativos, crenzas, ideas, etc. dos gregos coa sociedade europea actual.

- Observar e analizar as relacións e influencia das creacións do mundo grego coas posteriores na sociedade europea.

- Executar sinxelos traballos de investigación que impliquen mellor coñecemento e o establecemento de relacións entre o mundo grego e o actual.

- Identificar e recoñecer o léxico grego, os seus procedementos de composición e derivación e as súas relacións internas.

- Identificar a orixe e definir os helenismos da lingua propia.

- Aplicar en nomes propios gregos as principais normas da transcrición.

- Comentar os textos traducidos propostos.

- Interpretar textos orixinais adecuados ao momento da aprendizaxe.

- Identificar as ideas fundamentais dos textos propostos e poñelas en relación con outros aspectos estudados na unidade.

ACTITUDES

- Valorar a importancia da comunicación escrita para a transmisión da cultura, e especialmente da grega.

- Ser conscientes da importancia da lingua grega na trasmisión do patrimonio cultural europeo.

- Interesarse por descubrir a influencia do léxico grego no da propia lingua e a súa utilización correcta.

- Valorar o enriquecimiento cultural que supón o estudo das linguas clásicas.


36

- Apreciar a pervivencia de costumes, elementos socioculturais, institucións e creacións do mundo clásico na sociedade actual. - Apreciar a utilidade do vocabulario grego como instrumento de creación de novos termos.

- Ser capaz de comprender e matizar a tradución de textos gregos.

- Practicar a análise e a síntese ao comentar un texto.

- Interesarse pola lectura comprensiva. 8.- Procedementos e instrumentos de avaliación

PROCEDEMENTOS: - Observación: atención ao proceso de aprendizaxe dos alumnos, dirixida a seleccionar información de acordo con indicadores previamente fixados.

- Interrogación: preguntar directamente aquilo que se desexa saber mediante entrevista ou cuestionario.

- Análise de tarefas: é unha fonte de información proveitosa e útil que conleva unha enorme motivación.

- Probas: nas súas diversas modalidades (escritas, orais, individuais, colectivas).

Os instrumentos que se utilicen no proceso de avaliación han de ser tamén variados e deben estar relacionados cos procedementos de avaliación:

INSTRUMENTOS:

- Escalas de valoración (graduación).

- Rexistros individuais (traballo diario, participación, etc.)

- Rexistros do grupo (traballo dos seus membros, intervencións, etc.). - De interrogación:

- Cuestionarios (autoavaliación).

- Probas:

- Orais.

- Escritas.

UNIDADES:

UNIDADE 0

1. Presentación da unidade

2. Temporalización

3. Obxectivos didácticos

IES Macías o Namorado Departamento de La

PROGRAMACIÓN DE GREGO I · 2020-07-12 · 09.- Contidos mínimos esixibles ... A asignatura de...

Documents

Transcript of PROGRAMACIÓN DE GREGO I · 2020-07-12 · 09.- Contidos mínimos esixibles ... A asignatura de...