Proiektuaren gakoak...ikaskuntza Lankidetza-teknikak aplikatzea ona da ikasleek parte hartzeko,...

Proiektuaren

gakoak

GEHITU PIEZAK

Proi

ektu

aren

gak

oak

AurkibideaGehitu piezak

Konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntza

GJH konpromisoa 9

8

4

• 1. Pobrezia desagertzea• 2. Goserik ez izatea• 3. Osasuna eta ongizatea• 4. Kalitate oneko hezkuntza• 5. Genero-berdintasuna• 6. Edateko ura eta saneamendua• 7. Energia eskuragarria eta ez-kutsatzailea• 8. Lan duina eta hazkunde ekonomikoa• 9. Industria, berrikuntza eta azpiegitura

• 10. Desparekotasunak murriztea• 11. Hiri eta komunitate jasangarriak• 12. Ekoizpen eta kontsumo arduratsua• 13. Klima babesteko ekintza• 14. Uretako bizitza• 15. Lehorreko bizitza• 16. Bakea, justizia eta erakunde sendoak• 17. Itunak, helburuak garatzeko

24

30Pentsamendu-estrategiak• 1. Aztertu eta lotu• 2. Gurpil logikoa• 3. Alderdi guztiak aztertu (AGA)• 4. Denbora-lerroa• 5. Istorio-laukia• 6. Pentsatu eta binaka jarrita komentatu• 7. Arazo-bilatzailea• 8. Espazio- eta denbora-bidaiak (EDB)• 9. Ondorioak eta emaitzak (OeE)• 10. Nire lehengo eta oraingo iritzia• 11. Ikusi, pentsatu, neure buruari galdetu• 12. Pentsatu - gogoko izan - ikertu• 13. Zer dela eta diozu hori?• 14. Ikuspegi-zirkulua• 15. Ispilua• 16. 6 w-ak• 17. Sortu - sailkatu - lotu - garatu• 18. Arrazoitu - oztopatu - erantzun -

laburbildu (AOEL)• 19. Iparrorratza edo puntu kardinalak:

E - M - I - H• 20. Zirikatzeko galderak• 21. Lotu - sakondu - galdetu• 22. Kolorea - ikurra - irudia (KII)• 23. Transferentzia-kanala• 24. Eskailera-itxurako diagrama

• 25. Susmatu eta ondorioztatu• 26. Adostasuna• 27. Zatiek batu egiten dute• 28. Lauren arteko soluzioa• 29. Jarrera antolatu eta haren alde egin• 30. Aurkako arrazoibidea• 31. Zeharbidea• 32. Lotutako elementuen katea• 33. Turrusta motako diagrama• 34. Efektua eta garrantzia• 35. Efektu eta garrantzi bikoitza• 36. Asmoen dekalogoa

Pentsamenduko giltzak• 1. Brainstorming edo ideia-jasa• 2. Irudia• 3. Zenbait erabilera• 4. Aldaerak• 5. Galdera• 6. Atzerabideak eta eragozpenak• 7. Aukerak• 8. Eraiki• 9. Iragarpena• 10. Zer gertatuko litzateke…?• 11. Ezohiko loturak• 12. Asmakizunak• 13. Ezinezkoa• 14. Ezaugarri komunak

Pentsamenduaren garapena

GJH

21

• 1. Narrazio-testuak• 2. Deskribapen-testuak• 3. Azalpen-testuak

• 4. Jarraibidezko testuak• 5. Argudio-testuak

Hizkuntza-plana

56

80

92

98

102

106

110

• 1.Buru pentsalariak• 2. Buru zenbakidunak• 3. Ideia-biltzarra• 4. Egiaztatu• 5. Taldeka interpretatu• 6. Entzulearen eskaria• 7. Lapitzak erdira• 8. 1-2-4• 9. Orri birakaria• 10. Bost minutuko geraldia• 11. Taldeka irakurri

• 12. Talde izenduna• 13. Batu• 14. Buru-hausgarria• 15. Taldeen arteko orri birakaria• 16. Zalantza-zakua• 17. Lana prestatu• 18. Galdera-katea• 19. Hitzen eta esaldien jolasa• 20. Mahai-ingurua• 21. Lauren arteko eskema• 22. Gai partekatuak

• 1. Ikasturtearen hasiera• 2. Badakit talde-lanean jarduten• 3. Ahozko azalpen bat egiteko prestatuko naiz• 4. Azterketa baterako prestatuko naiz

• 5. Eta noten ostean…, zer?• 6. Eta DBHren ostean…, zer?• 7. Nola egin aurre Batxilergoari?• 8. Eta Batxilergoaren ostean…, zer?

Lankidetzako ikaskuntza

Hezkuntza emozionala

Ekintzailetzaren kultura

Orientazio akademikoa eta lanbide-orientazioa

IKT-AK

Ebaluazioa

• 15. Zentzugabea• 16. Interpretatu• 17. Alfabetoa• 18. Konbinatu• 19. Harresia• 20. HEA

Antolatzaile grafikoak• 1. Kontzeptu-mapak• 2. Mapa mentalak• 3. Diagrama hierarkikoa• 4. Sekuentzia-katea• 5. Ezaugarri-gurpila• 6. Eskema

• 7. Taulak• 8. Denbora-lerroak• 9. Venn-en diagramak• 10. Problemak ebatzi eta erabakiak hartu• 11. Kausa-efektu diagrama edo Ishikawa diagrama• 12. Jario-mapa

Metakognizio-teknikak• 1. Errubrika• 2. Itua• 3. Egiaztatze-zerrenda• 4. Aurrerapen-lerroa• 5. Ezaguera-balantzea

7562

4

piezak Gehitu

Gehitu piezak proiektuak, Anayaren ohiko curriculum-zehaz-tasunean oinarrituz, hau eskaintzen du: irakasleen eta ikasleen protagonismo ahalik eta handiena duen proiektua, konpeten-tzietan oinarrituriko metodologia baten bidez. Metodologia horrek ikasleen hurbileko errealitate pertsonala eta soziala lotzen ditu. Halaber, haien jakin-mina sortu, eta jarduera eta lan motibagarriak planteatzen ditu; horietan, oinarrizko bi ele-mentu nabarmentzen dira: ikertzea eta eginez ikastea. Hori guztia, gainera, etapako arlo guztien arteko eduki-segida koherente eta koordinatu baten bitartez.

Ikuspegi horretan oinarrituz, eta modu malguan, proiektuak aukera ematen du metodologia aktiboak erabiltzeko, bai-ta lankidetzako estrategiak eta trebetasun pertsonalak nahiz sozialak ere, zirrarak kudeatzeko, ekintzailetza garatzeko eta orientazio akademikoa eta lanbide-orientazioa egiteko; ha-laber, berdintasunaren eta inklusioaren aldeko apustua egi-ten du. Era berean, lehentasunezkoa da pentsamendu-estra-tegiak sortzeko metodologiak proposatzea, ikasleek beren ikaskuntzak buruan gordetzeko, gogoratzeko, aztertzeko eta balioesteko. Hori guztia, gainera, Garapen Jasangarriaren Helburuen esparruan egingo da, helburuok gure iparra izan-go baitira hurrengo urteetan.

4

Hizkuntza-komunikazioko konpetentzia funtsezkoa da inguruko mundua ulertzeko ezaguerak izateko eta bizikidetzarako trebe-tasunak garatzeko. Hori dela eta, Hizkuntza-plan bat dauka, ikasleek gauzak ulertzeko eta ahoz nahiz idatziz adierazteko behar dituzten trebetasunak apurka-apurka hobetzen joateko.

Ebaluazioari dagokionez, eta kalifika ziotik harago joanez, fun-tsezkoa da ikasleek autoebaluazio-estrategiak garatzea, bai ikaskuntzei buruz hausnartzeko, bai izandako aurrerapenak, lorpenak eta zailtasunak aztertzeko, balioesteko eta agerian jartzeko.

Zeharka, etapako ikasgai eta maila guztietan, IKTek sustaturiko konpe ten tziek oinarri hauek dituzte: lanen planifikazioa, kudea-keta eta garapena; Sareko komunikazioa eta lankidetza, eta tek-nologien zentzuzko erabilera, betiere familien laguntzaz.

Gehitu piezak proiektu malgua da; proiektu horretan, irakasleek eta ikasleek erabateko protagonismoa dute, eta, horrela, konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntzak lortzeko estrategia egokiak garatzen dira

5

6

PROIEKTUAREN LEHENTASUNEZKO HELBURUETAKO BAT PENTSAMENDU-ESTRATEGIAK SORTZEN DITUZTEN METODOLOGIAK PROPOSATZEA DA.

Konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntza, curriculum-

zehaztasuna duenaIkasleak ezaguerak modu

integratuan martxan jartzeko gaitasuna sustatzen du (curriculum-eskakizunen arabera eskuratutako

ezaguerak, konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntzan), askotariko

egoera errealak ebazteko.

Gehitu piezak


Lankidetza-teknikak aplikatzea ona da ikasleek parte hartzeko,

ikas teko eta ardura izateko; horrela, komunikaziorako eta

lankidetza rako gaitasunak sortzen dira.


Pentsamendu-estrategiek ikasten ikasteko konpetentzia sustatzen dute; gainera, lagungarriak dira

ikasleak beren buru barruko prozesuez jabetzeko eta jokabide

zuhurra eta kritikoa izateko.

GJH konpromisoaGarapen Jasangarrirako

Helburuek (GJHek) konpetentzietan oinarrituriko

ikaskuntzak egituratzeko esparrua ezartzen dute; ikaskuntza horiek indartu egiten dute

ikasleen prestakuntza, garaiko errealitatearekin konpromisoa

duten hiritar gisa beharko dutena.

GJH

Hizkuntza-planaLagungarria da ahozko eta

idatzizko trebetasunak garatzeko, baita hizkuntza erabiltzearekin

zerikusia duten alderdiak ikasteko ere.

7

ORIENTAZIO AKADEMIKOA ETA LANBIDE-ORIENTAZIOA

Ikasleari honako honetan lagunduko dioten trebetasunen

garapenean euskarritzen da: bere burua ezagutzen, ingurua ulertzen

eta erabaki akademikoak nahiz lanbideari buruzkoak hartzen,

lan-merkatuan sartzeko eta han aurrera egiteko.

IKT-akIKTak honetarako erabiltzen dira: informazioa lortzeko, aukeratzeko eta helburu

jakin baterako erabiltzeko; herritartasun digitala garatzeko,

eta lanak planifikatu, kudeatu eta egiteko konpetentziak lantzeko. Ikaskuntzarako eta ezaguerarako teknologiatzat (IETak) erabiltzen

dira.

EbaluazioaEskaintzen diren estrategien

bidez, ikasleek parte hartuko dute beren ikaskuntzaren ebaluazioan. Hain zuzen ere, «zer ikasi duten» eta «nola ikasi duten» aztertuko dute; aldi berean, portfolioa eta balioespen objektiboa egiteko

beste tresna batzuk ere erabiliko dituzte.


Ekintzailetza-trebetasunak sustatzen ditu, hiru

dimentsioetan: pertsonala, soziala eta produkziokoa. Zeharka sustatzen ditu ikasgai guztietan, ariketak etapan zehar mailaka

sekuentziatuz.

HEZKUNTZA EMOZIONALA Eguneroko ikaskuntza-egoeren

kudeaketa emozionalerako jarraibideak ematen dizkie

ikasleei. Lagundu egiten die beren zirrarak identifikatzen, erregulatzen eta kudeatzen, eta beste pertsona batzuekin

harremanak izateko trebetasunak lortzen.

88

Konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntzaCURRICULUM-ZEHAZTASUNA duena

Zergatik gako hau?xxi. mendeko ikasleei zuzendutako edozein hezkuntza- materialetarako, ezinbesteko bi helburu daude, eta gure proiektua helburuok lortzeko sortu da: curriculum-edu-kietan zehatz sakontzea eta konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntzak sortzen laguntzea.

Curriculum-zehaztasunaGure testuen eta ariketen curriculum-zehaztasuna zain-tzen dugu, ikaskuntza sakonagoa eta esanguratsuagoa izateko. Ariketa sorta handiak askotariko erabaki peda-gogikoak hartzeko aukera ematen die irakasleei. Haien aniztasunak, aberastasunak eta sormenak era askotako helburuak eta erronkak dituzte.

Konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntzaKonpetentzia hitzaren bidez, honako hauek martxan jartzeko gai-tasuna adierazten da: eskuraturiko ezaguera guztiak eta askotariko egoerei irtenbidea aurkitzeko aukera ematen duten nortasun- ezaugarriak, modu integratuan eta globalean. Agerian jartzen du gizabanakoak zer-nolako gaitasuna duen ikasitakoa berrantolatzeko eta beste egoera nahiz testuinguru batzuetara transferitzeko.

Konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntzak ikasteko motibazioa sus-tatzen du, osagaien artean interrelazio sendoa baitu: kontzeptu- mailako ezaguera ez da ikasten erabilera («egiten jakitea») alde batera utzita; halaber, prozedura-mailako ezaguera («trebetasu-nak») ez da lortzen kontzeptu-mailako ezaguerarik gabe, azken horrek aukera ematen baitu burutzen den ekintzari zentzua ema-teko.

Konpetentziak, horrenbestez, ikasleek hurbil dituzten egoera errealen bidez lantzen ditugu; egoera bakoitzak behar dituen pro-zesu kognitiboak abiarazi behar dituzte, nahitaez.

Egoera horiek atazen bidez ageri dira gure liburuetan; hau da, unitate bakoitzean ikasitako ezaguerak benetan barneratu direla praktikan frogatzeko erronka errazen bidez.

Ataza horiek esperimentazio-esparruak izango dira; haietan ikas-leek ikasten dutenaren eta gizartearen arteko lotura identifikatuko da, eta, horrela, ikasleek gizartea apurka-apurka ulertzea eta haiek gizarteratzea sustatuko ditugu.

Ikasleek hurbil dituzten egoera errealen bidez lantzen ditugu konpetentziak

9

GJH konpromisoaGarapen Jasangarrirako Helburuak

GJH-ek lankidetza eta pragmatismoa sustatzen dituzte, bizimodua hobetzen duten aukera onenak hartzeko

Aurrekariak eta historia• NBEko Biltzar Nagusiak, 1968an, Nazio Batuen Garapen

Programa sortu zuen, munduan bizi-kalitatea hobetzen laguntzeko. Programak Garapen Jasangarrirako Helbu-ruak jarri zituen martxan.

• Milurtekoko 2000ko Gailurrean, Nazio Batuetako estatu-kideek Milurtekoko Adierazpena sinatu zuten, eta horrek zortzi helburu zituen: pobrezia, hezkuntza, genero-berdin-tasuna, haurren nahiz amen hilkortasuna, osasuna, inguru-mena eta garapena. Asmoa helburuok 2015ean betetzea zen.

• 2012an, Rio de Janeiroko Garapen Jasangarriari buruzko Konferentzian, lantalde bat sortu zen, Garapen Jasangarri-rako Helburuen programa garatzeko, eta horrek 2015etik 2030era martxan jarri beharreko 169 xede zituen.

• 2015eko irailean, Nazio Batuetako estatukideek Agenda 2030 onetsi zuten, Garapen Jasangarrirako Helburuak osatzen dituzten 17 helburuak kontuan hartuz. 15 urteko epea ezarri zen betetzeko (2030), eta 2016ko urtarrilean sartu zen indarrean.

Zergatik gako hau?Ikasleak Garapen Jasangarrirako Helburuetan (GJHetan) planteaturiko erronkez jabearazita (proiektu pedagogiko baten testuinguruan), lan-esparru bat eskaintzen da kon-petentzietan oinarrituriko ikaskuntzak egituratzeko; ikas-kuntza horiek, ezagutzea ez ezik, egiten jakitea eta izaten jakitea ere aktibatzen dituzte ikasleen artean; gainera, in-dartu egiten dute ikasleek garaiko errealitatearekin kon-prometituriko hiritar gisa izan behar duten prestakuntza.

GJHak lortzen laguntzeko, lehenengo eta behin, jendea jabearazi behar da, arlo guztietatik, eta, jakina, ikasgelatik ere bai; ikasgela, izan ere, etorkizuneko belaunaldiek bizi-kidetza ikasteko funtseko esparruetako bat da.

Koreako Errepublikako Incheon hirian egindako Munduko Hezkuntza Foroan (UNESCO, 2015; Nazio Batuak, 2015), Hezkuntzako Agenda 2030 sortu zen; agenda horrek eza-rritakoaren arabera, hezkuntza funtsezko palanketako bat da ezaugarri hauek dituen garapena lortzeko: eusteko modukoa, inklusiboa, bidezkoa, baketsua eta kohesiona-tua.

Zer dira GJH-ak?• Garapen Jasangarrirako Helburuak ekintzarako

dei unibertsala dira, pobrezia desagertzeko, pla-neta babesteko eta pertsona guztiek hezkuntza, berdintasuna, ura, energia garbia, bakea eta oparotasuna izateko.

• Hainbat neurri planteatzen dituen plan honek 17 helburu eta 169 xede ditu, munduan berdin-tasun handiagoa egoteko eta mundua biziga-rriagoa izateko. Plana 2030erako bete beharko litzateke.

• Helburu horiek lankidetza eta pragmatismoa sustatzen dituzte, etorkizuneko belaunaldien bi-zimodua nabarmen hobetzeko.

• Izatez, gainera, agenda inklusiboa dira, pobre-ziaren funtsezko zergatiak aztertzen dituzte, eta batu egiten dituzte estatu parte-hartzaile guz-tiak, pertsonei eta planetari mesede egingo dien aldaketa positibo bat lortzeko.

• Klima-aldaketaren aurkako borroka zeharkako elementu erabakigarria da, eta eragina du gara-pen jasangarriaren eta Agenda 2030en alderdi guztietan.

GJH

10

Gako honen helburuakEkitatean oinarrituriko hezkuntza sustatzea, eta ikasle inklu-siboak, bidezkoak, baketsuak eta kohesionatuak garatzen laguntzea.

Gako honen ebidentziakProiektuak GJHei buruzko agiri asko jasotzen ditu; agiri horiek webgunean eta liburu digitalean kontsulta daitezke. Gainera, gaiari buruzko ariketak dituzten testuak ere ba-ditu, eta xede zehatzei lotutako alderdiak lantzen dituzten lan edo proiektu txikiak ere bai.

Zein dira Garapen Jasangarrirako Helburuak?

Hauek dira Garapen Jasangarrirako 17 helburuak:

1. helburua: Pobrezia mota guztiak desagertzea mundu osoan.

2. helburua: Goserik ez izatea; elikadura-segurtasuna eta nu-trizio hobea lortzea, eta nekazaritza jasangarria sustatzea.

3. helburua: Bizitza osasungarria bermatzea eta ongizatea sustatzea, denentzat eta adin guztietan.

4. helburua: Kalitate oneko hezkuntza bermatzea, hezkuntza inklusiboa eta bidezkoa, eta ikaskuntza iraunkorreko auke-rak sustatzea.

5. helburua: Genero-berdintasuna lortzea eta emakume nahiz neskatila guztiak ahalduntzea.

6. helburua: Uraren eta saneamenduaren erabilgarritasun eta kudeaketa jasangarria bermatzea pertsona guztientzat.

7. helburua: Energiak bermatzea munduko pertsona guz-tiei, energia eskuragarriak, fidagarriak, jasangarriak eta mo-dernoak.

8. helburua: Hazkunde ekonomiko iraunkorra, inklusiboa eta jasangarria sustatzea, baita lan duina ere.

9. helburua: Azpiegitura moldakorrak garatzea, industria-lizazio inklusiboa eta jasangarria sustatzea, eta berrikuntza bultzatzea.

10. helburua: Herrialdeen arteko eta herrialde barruko des-parekotasunak murriztea.

11. helburua: Hiri eta komunitate jasangarriak, inklusi-boak, moldakorrak eta seguruak lortzea.

12. helburua: Kontsumo- eta ekoizpen-modu jasangarriak bermatzea.

13. helburua: Klima-aldaketari aurre egiteko presazko neurriak hartzea.

14. helburua: Ozeanoak, itsasoak eta itsas baliabideak kontserbatzea eta jasangarritasunez erabiltzea, garapen jasangarria lortzeko.

15. helburua: Basoak jasangarritasunez kudeatzea, basa-mortutzeari aurre egitea eta lurraren narriadura nahiz biodi-bertsitatearen galera geldiaraztea.

16. helburua: Gizarte baketsuak eta inklusiboak sustatzea, justizia pertsona guztien esku jartzea eta erakunde eragin-korrak sortzea.

17. helburua: Garapen jasangarriaren aldeko mundu- aliantza suspertzea.

GJH konpromisoa

Gako honen ikonoaIkonoak liburuko zenbait informazio edo ariketa seinalatzen ditu; horiek abiapuntua izan daitezke Agenda 2030en barruko xederen bat testuinguruan kokatzeko. Ikono bakoitzak xedea dokumentatzen duen informazioa dauka lotuta; helburua, alde ba-tetik, ikasleek Agenda 2030en asmoen berri izatea da, eta, bestetik, testuliburukoak ez ezik datu osa-garriak ere eskaintzea, GJHei buruzko hausnarketak eta eztabaidak sortzen laguntzeko.

Pobrezia desagertzea

Energia eskuragarria eta ez-kutsatzailea

Klima babesteko ekintza

Uretako bizitza Lehorreko bizitza

Bakea, justizia eta erakunde sendoak

Itunak, helburuak garatzeko

Lan duina eta hazkunde ekonomikoa

Industria, berrikuntza eta azpiegitura

Desparekotasunak murriztea

Hiri eta komunitate jasangarriak

Ekoizpen eta kontsumo arduratsua

Goserik ez izatea Osasuna eta ongizatea

Kalitate oneko hezkuntza

Genero- Berdintasuna

Edateko ura eta saneamendua GJH

21

Zergatik gako hau?Hizkuntza-komunikazioko konpetentzia fun-tsezkoa da; izan ere, haren bidez, inguruan dugun mundua ulertu, eta elkarbizitzarako nahiz pertsonen arteko harremanetarako tre-betasunak garatzen dira. Hori guztia, berriz, eguneroko egoera askoren bitartez; egoera horiek etengabeko interpretazioa behar dute: elkarrizketa egitea, liburua irakurtzea, albistea entzutea, faktura irakurtzea, jarraibideak be-tetzea, kontzeptu-mapa egitea…

Ikasleek ikasi eta aplikatu egin behar dituzte honetarako behar diren trebetasunak: hizkun-tzaren presentzia duten askotariko egoerak ulertzeko, interpretatzeko, hausnartzeko eta sortzeko.

Gako honek ezinbestekoa du trebetasunen etengabeko interakzioa (ahozkotasuna eta idazketa, baita ikus-entzunezko edo teknolo-giaren bidezko komunikaziorik aurreratuenak ere). Horrela, ikasleek komunikazio-aukera asko eta asko izango dituzte; horietan oinarri-tuz, garatu eta hobetu egingo dute hizkuntza- konpetentzia.

Zer da Hizkuntza-plana?Arloka antolatuta eta etapa osoan sekuentziatuta dagoen propo-samena da. Ariketen bidez garatzen da, eta ariketa horietan, ikas-leak hizkuntza- komunikazioko konpetentzia lortzen joango dira.

Komunikazio-jardueraren ondoriozko testuak edo diskurtsoak ugaritasun eta aniztasun izugarri batean aurkezten dira.

Hala ere, hainbat «testu motatan» sailka daitezke, zenbait irizpide kontuan hartuz: ezaugarriak, komunikazio-asmoa, gaiak… Forma-tuaren arabera, testuak honela sailkatzen dira:

Testu jarraituakOndoz ondoko paragrafotan antolaturiko esaldiek osatzen dituz-te; egitura zabaletan eratzen dira, hala nola liburuek dituzten ka-pituluetan edo ataletan, artikuluetan, etab. Testuok modu orde-natuan eta mailakatuan aurkezten dute informazioa, eta, horrela, errazago irakurtzen eta ulertzen dira.

Testu jarraituak dira: narrazio-testuak, azalpen-testuak, argudio- testuak, deskribapen-testuak eta jarraibidezko testuak.

Testu etenakEz daude modu sekuentziatuan eta mailakatuan egituratuta. Infor-mazioa taula, zerrenda, lauki, grafiko eta horrelakoetan aurkezten da. Halako testuak ulertzeko, irakurketa ez-linealeko estrategiak garatu behar dira; izan ere, informazioaren antolaketa ez da hain agerikoa eta testu mota bakoitzaren ezaugarri formalak ezagutu behar dira.

Testu etenak dira: taulak, liburuxkak, horma-irudiak, errezetak, planoak, informazio-orriak, jarraibideak, publizitate-kartelak, zerrendak, laukiak, grafikoak…

Hizkuntza-plana

22

Gako honen ebidentziakGako hau testu moten inguruan egituratzen da, fun-tzioaren edo helburuaren arabera.

Hizkuntza-konpetentziaren lana modu jarraituan egi-ten da, proiektuko arloei lotutako komunikazio-ariketa guztien bidez, betiere unitateen edukiarekiko kohe-rentzia zainduz; hala ere, berariaz diseinatu eta auke-ratu dira Hizkuntza Plana garatzeko batzuk, eta horiek bermatu egiten dute etapan zehar testu mota guztiak lantzen direla.

Gako honen ikonoa Ikono honen bidez, «Hizkuntza Plana» gakoa garatzeko aukeratu diren ariketak identifikatzen dira.

Hizkuntza Planean proposaturiko komunikazio- ariketak edo antzeko beste batzuk lantzeko, Anayaren webgunean (www.anayaharitza.es) testu mota bakoitzaren eskema orokorrak eta ezaugarriak dituzu: 1 Narrazio-testuak2 Deskribapen-testuak3 Azalpen-testuak 4 Jarraibidezko testuak5 Argudio-testuak

Gako honen helburuakHelburu orokorrak hauek dira, laburbilduta:

• Hizkuntza-konpetentzia garatzeko plana sustatzea; arlo guztietatik osatuta egongo da.

• Honako honetarako lagungarriak diren planteamendu metodologikoak sortzea: ahozko eta idatzizko tre-betasunak garatzeko, eta hizkuntza modalitate eta arlo guztietan erabiltzearekin lotutako alderdiak ikasteko.

Ikasleei aukera ematen die hainbat komunikazio-egoeratan parte hartzeko

Gako hau hizkuntza-konpetentziaren lau trebetasunen inguruan egituratzen da: ahozko adierazpena, idatzizko adierazpena, ahozko ulermena eta idatzizko ulermena

Hizkuntza-plana

24


Zergatik gako hau?Ikasgeletako eguneroko lanari errepara-tuta ikusten denez, ikasleek askotariko pentsamendu motak erabiltzen dituzte: aztertu egiten dute, konparatu, auke-ratu, erabakiak hartu, aplikatu, etab. Zer dela eta sartu nahi ditugu, orduan, pentsamendu- estrategiak irakaskuntza- ikaskuntzako prozesuetan? Arrazoiak hauek dira: ikasleak beren buru-prozesuez jabetzea eta modu burutsuan eta kriti-koan jardutea.

xxi. mendeko errealitatea kontuan har-tuz (globalizazioa eta askotariko infor-mazioak), ikasleek informazio-kantitate handia erabili behar dute; baina informa-zio horiek errepikakorrak eta egiaztatu gabekoak izan daitezke, baita gezurrez-koak ere. Egoera hori ikusita, ezin ditugu ikasleak modu pasiboan hezi; hau da, ezin dituzte gehiagoko gabe onartu eskain-tzen zaizkien ezaguera guztiak: pentsalari kritikoak izan behar dute, eta ondo aztertu ondoren eskuratu behar dituzte ezaguerak (gaiari buruzko ikuspegiak, teoriak eta iturriak konparatu ondoren); horrela, era-

bakiko dute zein diren garrantzitsuak, eta, horietan oinarrituz, ondorioak aterako dituzte.

Era berean, gaurko errealitatea era asko-takoa eta dibergentea da; beraz, askota-riko ikuspegi zabaleko ikasleak hezi behar ditugu, planteatzen zaizkien egoerei dagokienez. Horretarako, ezinbestekoa da pentsamendu dibergentea eta sortzai-lea; pentsamendu hori eskolan hasten da eratzen, baldin eta hau sustatzen badugu: arazo bat planteatzen duen ariketa edo egoera baten aurrean askotariko erantzu-nak egotea, betiere arrazoietan oinarrituz eta arrazoi horiek azalduz.

Pentsamendu malguago eta irekiago hori modu kontzientean eta gidatuan ikasi behar da. Ibilbideak ezarri behar dira, eta, horietan, urratsez urrats, ikasleek metodo bat barneratu behar dute ideia berriak sortzeko, antolatzeko, mailakatzeko, arra-zoitzeko, azaltzeko edo ukatzeko.

Hau da, lantzen diren estrategietan, buru- prozesu horiek esplizituak izango dira, eta berez eskuratuko dira ikasgelako egune-roko lanetan.

25

Gako honen helburuak• Ikasleak beren buru-prozesuez jabearaztea,

ikasten ikasteko konpetentziak eskuratzen lagunduz.

• Eguneroko bizitzan erabilgarriak diren pentsa-mendu-gakoak garatzea, ikasleak burutsua-goak izateko.

• Pentsamendu kritikoa eta sortzailea susta-tzea, informazioa ebaluatzeko eta erabiltzeko elementutzat; arazo bat duten egoerak ebaz-tea, eta erabakiak eraginkortasunez hartzea, ikasleen lanetan eta jardueretan; hori guztia, gero, eguneroko bizitzan aplikatzea.

• Ikasleek gogoeta egitea, eskuraturiko eza-guerei buruz; ezaguera horiek barneratzea, interpretatzea, eta, azkenik, elkarrizketetan, eztabaidetan eta eguneroko bizitzako beste egoera batzuetan erabiltzea.

• Ikasleen eskola-errendimendua hobetzea, ika-sitakoari buruz hausnartzeko laguntza ematen dieten estrategiak (pentsamendu-estrategiak) eskainiz; estrategia horien bidez, gainera, inplikatu egingo dira ikaskuntzan, ezaguera ulertuz, barneratuz, finkatuz eta, ondoren, beste testuinguru batzuetan aplikatuz.

ikaslea bere buru-prozesuez jabetzea, eta hausnartuz eta modu kritikoan jardutea

26

Zer dira pentsamendu-estrategiak?Pentsamendua garatzeko estrategiak lagungarriak dira pentsatzen ikasteko; gainera, aukera ematen dute ezaguerak hobeto menderatzeko, aplikatzeko eta jakinarazteko.

Joan den mendeko 60ko hamarkadaren amaieran eta 70eko hamarkadaren hasieran, programa eta proiektu batzuk abiatu ziren, pentsatzen ikastea sustatzeko (Cort de Bono, Harvardeko adimen-proiektua, Feursteinen AIP, etab.); horiek, hasieran, programa espezifikoak ziren, baina orain helburu hau dute: curriculuma garatu ahala pentsamendua sustatzen duten estrategiak edo tresnak eskaintzea.

Gero, Robert J. Swartz, Arthur L. Costa eta Rebecca Reagan ikertzaileek, hau da, «Pentsamenduan Oinarrituriko Ikaskuntza» deritzonaren sortzaileek, hau planteatu dute: ikasleek burua erabiltzeko modu eraginkorragoak gara-tzea, egunero irakasten dizkiegun edukiak sakonago uler-tzeko gaitasun handiagoa izatea, eta beren buruaz duten irudia eta ikasteko motibazioa hobetzea.

Pentsamendu eraginkorra izatea, haien ustez, pentsamen-duko trebetasunak eta buruaren ohiturak estrategikoki eta gaitasunez aplikatzea da, erabakiak hartzeko, arrazoitzeko eta beste ekintza analitiko, sortzaile edo kritiko batzuk egi-teko.

Ildo horretan, Perkinsek pentsamendu-ohiturak aipatzen ditu; izan ere, behin eta berriro erabili behar dira, ikasleek eguneroko zereginetan barneratzeko. Gainera, edozein arlotako edukiak lantzeko eta arrazoitzeko modu naturala izan behar dira, edozein testuingurutan; eta aplikagarriak ere bai, banakako nahiz taldeko lanetan.

Beste zenbait autorek ere lan egin dute pentsamendua sustatzearen arloan; aipatzekoak dira Decroly, Hernán-dez, P. eta García, L.A.; De Bono; Escamilla; Gardner, eta Feldman, Ritchhart, Ryan, etab. Autore horiek erreferen-teak izan dira gako honetan garatuko ditugun pentsamen-duko teknikak aukeratzeko eta proposatzeko.

Gako honen ebidentziakProiektu honetan, pentsamendu-estrategiak bost modutan gelditzen dira agerian:• Prozesu kognitiboak garatzen direnean.• Jakintza-arloetatik bertatik.• Pentsamenduko teknikak eta giltzak aplika-

tzen direnean.• Antolatzaile grafikoak erabiltzen direnean.• Metakognizioaren bidez.

Jakintza-arloak

Pentsamendu-

estrategiak

2

Prozesu kognitiboak

MetakognizioaAntolatzaile grafikoak

1Pentsamenduko

teknikak eta giltzak3

5 4


80


Zergatik gako hau?Gaurko eskolaren oinarrizko ezaugarrietako bat aniztasuna da, gizartean orain dagoen aniztasu-naren ondorioz; hala ere, zenbait kasutan, nahi izaten da ikasle guztiek galderei modu berean eta antzeko lan-erritmoan erantzutea.

Horren eraginez, irakasleek eta ikasleek ez dute beti arrakastarik lortzen.

Ikasgelako giroaren kudeaketaJohnson, Johnson eta Holubec edo Pujolàs autoreekin bat etorriz, esan dezakegu hiru modu daudela ikasgelako giroa kudeatzeko (ikusi beheko eskema):• Indibidualista (banakako lana).• Lehiakorra (lehia sustatzen duen banakako

lana). • Lankidetza (talde txikitan egindako lana).

Autore horiek diotenez, kontuan hartuta ikas-kuntzak ikasleen parte-hartze zuzena eta aktiboa behar duela, talde-lana eginez hobeto lortzen dira helburuak, alpinista talde baten moduan: ikasleek lankidetzan errazago igoko dituzte ikaskuntzaren gailurrak.

Beraz, lankidetza behar duten jarduerak sustatu behar dira; edo, beste modu batera esateko, ikas-leen inplikazio handiagoa bilatu behar da ikaskun-tzan, haien arteko interakzioan oinarrituz, jarduera indibidualistak eta lehiakorrak baztertuta.

Pujolàsek dioenez, esan dezakegu lankidetza eta elkarrekiko laguntza (ondo garatzen badira) lagun-garriak direla gehiago eta hobeto ikasteko. Taldeko

eztabaidak, ikasten ari denari buruzko hainbat ikus-pegi izateak alegia, gatazka kognitiboa sortzen du, eta, horrela, gainerakoengandik gauza berriak ikas-teaz gain, zuzendu, finkatu eta berretsi ere egiten dira lehendik lortuta dauden ikaskuntzak.

Ikaskuntza mota horren onurakIkasgelan lankidetzan ikasteko egiturak edo tek-nikak erabiltzeari eta inplementatzeari buruzko ikerketak ikuskatu eta aztertu ondoren, ikusten da ikaskuntza mota horrek, besteak beste, onura hauek dituela:• Aukera ematen du ikaskuntzak ikasleen egoe-

rara egokitzeko.

• Lagungarria da garapen kognitibo azkarragoa izateko, ikasleen arteko interakzioei esker.

• Balio eta jarrera pertsonalen eta sozialen gara-pena sustatzen du; adibidez, autoestimua, elkartasuna, tolerantzia, enpatia eta gainera-koen errespetua. Gainera, inklusioa, gizarte garapena eta elkarbizitzaren hobekuntza sus-tatzen ditu.

• Eskolako ikaskuntzarekiko motibazioa hobe-tzen du.

• Ikaskuntza sustatzen du, aniztasun handiko tes-tuinguruetan.

• Ikaslea bere ikaskuntza-prozesuan inplikatzen du.

• Eskola-errendimendua hobetzen du.

• Lagungarria da pentsamendu kritikoa garatzeko.

81

Ikasgelako giroaren kudeaketa motak

Zer ezaugarri dituen Zer sustatzen duen

Indibidualista• Ikasleak, bere ikaskuntza eraikitzeko, ez du kontuan hartzen

ikaskideei zer gertatzen zaien.• Helburua ikasleak bere xedeak lortzea da.

• Bakartasuna.

• Banakako lanaren balioespena.

Lehiakorra

• Banakako lana egiten da. Lanak azkarrago eginez lortzen da helburua, eta ikaskideek baino lan gehiago eta hobeto egi-nez.

• Lehia sustatzen da.• Ez dira kontuan hartzen ikasle bakoitzaren ezaugarriak.

• Helburua lortzen ez duen ikasle saiatua adorerik gabe gelditzen da.

• Zailtasunak dituzten ikasleek etsi egiten dute.

Lankidetza

• Ikasleak lantalde txikitan antolatzen dira; adorea eta laguntza ematen dizkiote elkarri.

• Bakoitzaren ekarpenek zalantzan jarri edo aberastu egiten dituzte gainerakoen ikaskuntzak.

• Zalantzak eta zailtasunak irakaslearekin edo ikasleen artean argitzen dira.

• Banakako ikaskuntza aberastua (ikaskuntza guztiak banakakoak dira, taldean garatu arren, inork ezin baitu beste pertsona baten ordez ikasi), norberaren lanaren eta talde-kideen ekarpenen ondorioz.

Gako honen helburuak• Banakako eta taldeko erantzukizuna handitzea: «zuk» parte hartu gabe

ez ditugu «gure» helburuak lortuko.• Ikasleen aniztasunari erantzuna ematea. Ikasleen arteko interakzioari

esker, arreta ematen zaie «ikasle guztiei», izan dezaketen zailtasunetan eta beharrizanetan.

• Taldearen giro orokorra eta ikaskuntzako jarrera aktiboagoak sustatzea.• Komunikazioa eta lankidetza garatzea; elkartasuna, tolerantzia eta

enpatia sustatzen ditu, eta hobetu egiten du elkarbizitza ikasgelan eta ikastetxean.

• Ikasle guztien errendimendua hobetzea. Ikasleek indibidualismoa eta lehiakortasuna gainditzea, baita lankidetzako ikaskuntza inklusiboan inplikatzea ere, arrakastarako pizgarria da, ahalegin guztiak balioesten baitira.

Gaur egungo eskolaren oinarrizko ezaugarrietako

bat aniztasuna da, gizartean dagoen aniztasunaren

ondorioz

82

Zer da lankidetzako ikaskuntza?Johnsonek, Johnsonek eta Holubecek diotenez, «lankide-tzako ikaskuntza talde txikiak modu didaktikoan erabiltzea da; talde horietan, ikasleek elkarrekin egiten dute lan, bai bakoitzaren eta bai ikaskideen ikaskuntza maximizatzeko».Ikasgelako ikasleak taldeka antolatzeak ez du lankide-tzako lanik bermatzen. Lana lankidetzakoa dela esateko, ikaskuntzak oinarrizko osagai hauek izan behar ditu, gutxienez:• Ikasleak talde heterogeneoetan antolatzea. • Elkarrekiko mendekotasun positiboa.

• Aurrez aurreko interakzio suspergarria. • Banakako erantzukizuna eta norberaren konpromisoa. • Aukera-berdintasuna arrakastarako. • Talde-ebaluazioa. Hurrengo laukietan, elementu horiei buruzko oinarrizko nozioak jaso dira; baliozkoak izan daitezke ikasgelan lan-kidetzako ikaskuntza ondo inplementatzen dela egiazta-tzeko.

Gako honen ikonoaModu orientagarrian, ikono honek lankidetzako ikaskuntzaren bidez egi-teko moduko ariketa batzuk nabar-mentzen ditu. Halaber, gomendatzen den egitura edo teknika adierazten da. Proposamen horiek, betiere, ira-dokizunak dira, eta irakasleak aldatu egin ditzake, bere ikasleen ezauga-rrien edo ariketari zein lanari eman nahi dion ikuspegiaren arabera.

Gako honen ebidentziakLankidetzako ikaskuntzaren gakoa irekita gelditzen da irakasleentzat, hiru modutan erabili ahal izateko:

• Lankidetzan ikasteko agertoki iraunkor bihur dezake ikasgela; horre-tarako, ezagutu behar ditu, bai ikastaldea antolatzeko moduak, bai lankidetzako egiturak eta teknikak; horiek, gainera, garatu beharreko jardueraren edo lanaren arabera gauzatu behar dira. Halaber, ikasleen ezaugarriak ere ezagutu beharko ditu.

• Hainbat egoera konbina ditzake; egoera horietan, banakako jarduerak eta lanak nahasi egin daitezke lankidetzakoekin. Irakasleak berak auke-ratuko du zein diren egokienak kasu bakoitzean. Bigarren kasu horre-tan, lehen esan dugunez, ondo ezagutu behar dira ikastaldea antola-tzeko moduak eta lankidetzako teknikak nahiz egiturak.

• Lankidetzako lanean hasteko, ez dago zertan sakon ezagutu haren teknikak eta egiturak. Kasu honetan, ikaslearen liburu guztietako uni-tateetan jasotako lankidetzako ariketak erabil daitezke. Ariketa horiek etapan zehar sartu dira, segida logikoa erabiliz eta modu mailakatuan, ikasleak egiturak eta teknikak gauzatzen joateko eta lankidetzan aurrera egiteko.


92


Zergatik gako hau? Hezkuntzaren helburua ikasleen nortasuna guztiz garatzea da. Hala ere, ikaskuntza akademikoak ez ditu bere metodologiarik ohikoenetan jaso ikasleen hezkuntza emozionalarekin lotutako beharrizanak; hau da, ikaslearen hazkunde pertsonalarekin eta sozialarekin lotutakoak. Hazkunde horri erantzuna emateko (funtsez-koa baita Lehen Hezkuntzako eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako etapetan), beharrezkoa da ikasgelan hezkuntza emozionala lantzea, modu esplizituan eta programatuan.

Gako honen bidez, proposamen bikoitza egi-turatu nahi dugu hezkuntza emozionalaren inguruan: arloetako baten jardueran sartuz eta ezaguera nahiz kontrol emozionaleko lantegia sortuz, ikasleek erronkak gainditzeko aukera ematen duen autobaieztapena lortzeko.

Hezkuntzaren helburua ikasleen nortasuna erabat garatzea da

93

Gako honen helburuak• Norberaren zirrarak hobeto ezagutzea.

• Gainerakoen zirrarak identifikatzea.

• Norberaren zirrarak erregulatzeko trebetasuna garatzea.

• Zirrara negatiboen ondorio kaltegarriak saihestea.

• Zirrara positiboak sortzeko trebetasuna garatzea.

• Bizitzarekiko jarrera positiboa hartzea.

• Norberaren burua motibatzeko trebetasuna garatzea.

• Bizitzak proposatzen dituen erronketan berezko motibazioa aurkitzen ikastea.

• Identifikatu egin behar dira egoera akademiko jakin batzuk; horrelako egoeretan, antsietatearen eta beste zirrara batzuen bizipena oztopoa izan daiteke lorpen akademikoak edota gizarte- zein lan-arlokoak eskuratzeko.

• Balioetsi egingo da autobaieztapen konstruktiboa, ezinbes-teko baldintza baita norberaren baliabideak eta helburuak orekaz aztertzeko; horrela, erabaki zuzenak hartu, eta tresna egokiak erabiliko dira.

• Garatu egin behar dira eskola, gizarte eta bokazioen arloan antsitate-egoerei aurre egiteko balio duten trebetasun kog-nitiboak.

• Pertsonekin harremanak izateko trebetasunak lortzea eta norberaren burua pozteko esperientzia izatea.

• Ongizate emozionala bilatzeko estrategiak praktikatzea.

Gako honen ikonoaIkono honen bidez identifikatzen diren ariketak lotuta daude unitateko edukiekin, eta, gainera, berariaz disei-natu dira ikasleek beren eta gainerakoen zirrarak ulertu, kontrolatu edo aldatu ahal izateko, konpetentzia pertso-nalen eta sozialen bitartez. Ariketen helburua esperien-tzien, iritzien eta egoerei aurre egiteko moduen trukea sustatzea da.

94


GAKO HONEN EBIDENTZIAK• Unitate bakoitzean sarturiko ariketa emozionalak.

• Honako hau kontuan hartzen duten lantegiak: norberaren burua ezagutzea, autoes-timua garatzea, testuinguruak ezagutzea eta antsietateko zein autobaieztapen konstruktiboko egoerak sortzea, planteaturiko erronketan eta helburuetan arra-kastak lortzeko. Horrela, ikasleek ikasten ikasteko estrategiekin eta teknikekin lotutako ikaskuntzak lortuko dituzte (trebetasun kognitiboak, komunikaziozkoak eta gizarte-harremanen arlokoak menderatzea eta indartzea).


2 Erregulazio emozionala

3 Autonomia eta autoestimua

4 Gizarterako konpetentzia

1 Kontzientzia emozionala

5 Bizitzarako eta ongizaterako konpetentziak

ARIKETAKArlo batzuen gaietan jasotako ariketa emozionalak eta autoe-baluazioko tresnak; horien bidez, ikasleak erabat jabetuko dira beren zirrarez eguneroko jardueretan.

Erreferentetzat Goleman, Boyatzis, Salovey eta Mayer, Graczyk, Saarni, Abellán eta Martí, eta Bisquerra edukita, hezkuntza emozionala zeharka lantzeko proposaturiko ari-ketak azken autore horren planteamenduetan oinarritu dira; autore horren eredu pentagonalaren arabera antolatu dira, bost dimentsioren inguruan.

95

LANTEGIAKIkasleek ahalduntze-bideolantegiak izango dituzte eskura, antsietatea gainditzea ahalbi-detzen duen autobaieztapen konstruktiboa eraikitzeko; haietan, askotariko trebetasunak landuko dira: emozionalak, kognitiboak, gizarte- harremanetakoak eta jokabidezkoak. Helburua ikasleek prozesu, une eta egoera jakin batzuk identifikatzea da; haien ezaugarriak eta eskaki-zunak kontuan hartuz, aztertu egin behar dituzte beren hasierako trebetasunak, balioetsi egin beharko dute helburuen nahiz oztopoen abia-puntua, eta garapen eta indartze pertsonaleko estrategia bat eraiki behar dute.

Ondoren, blokeo-zirrarak sor ditzaketen eta aipaturiko lantegietan kontuan hartzen diren egoerak zerrendatuko ditugu:

1. Ikasturtearen hasiera.

2. Badakit talde-lanean jarduten.

3. Ahozko azalpen bat egiteko prestatuko naiz.

4. Azterketa baterako prestatuko naiz.

5. Eta noten ostean…, zer?

6. Eta DBHren ostean…, zer?

7. Nola egin aurre Batxilergoari?

8. Eta Batxilergoaren ostean…, zer?

98


Zergatik gako hau?Europar Batasunak aipatzen dituen eta hezkuntzaren arloko oraingo legeriak jasota dituen oinarrizko konpetentzien artean, «norberaren ekimenerako konpetentzia» sartzen da; hau da, ideiak ekintza bihurtzeko gaitasuna.

Hortaz, jakin beharra dago zer egoeratan esku hartu behar den edo zer egoera ebatzi behar den; gainera, ezaguerak, trebetasunak, abileziak eta jarrerak aukeratzen, planifikatzen eta kudeatzen ere jakin behar da, aurreikusitako helburua lortzeko. Konpetentzia horrek presentzia handia dauka arlo pertsonalean, gizartean, eskolan eta lanean, eta pertsonei bidea ematen die beren jarduerak garatzeko eta aukera berriak baliatzeko.

Indarrean dauden hezkuntza-legeek, ekintzailetza garatzeko eta lortzeko helburu batzuk ezartzen dituzte, hezkuntza- istemaren helburutzat (ikusi beheko eskema).

Era berean, «2020ko Hezkuntza eta Heziketa» Arlo Estrate-gikoak, helburu estrategikoen artean, sormena, berrikuntza eta ekintzailetza finkatzeko (hezkuntza- eta heziketa-maila guztietan) hau ezartzen du: «d) Sormena eta berrikuntza fin-katzea, ekintzailetza barnean sartuta, hezkuntzaren eta hezi-ketaren maila guztietan».

Azkenik, ekintzailetza hezkuntza-sistemetan nola txertatzen den aztertuta ikusten denez, Lehen Hezkuntzan (herrialderik gehienetan) zeharkako ikuspegia nagusitzen da: curriculu-meko ikasgai eta jarduera multzoaren bidez garatzen diren balio eta konpetentzietako bat da.

Gako hau proiektuan sartzearen helburua, hain zuzen ere, ekintzailetzarako hezkuntzaren zeharkako garapen- plana egituratzea da, etapa osoan zehar.

Indarreko hezkuntza legeAkHau sustatzen dute:

• Ikasleek bai beren ikaskuntza doitzeko eta bai beren ahalmenetan nahiz ezagueretan konfiantza izateko dituzten gaitasunak garatzea, baita sormena, eki-mena eta ekintzailetza lantzeko dituzten gaitasunak garatzea ere.

• Lanbide-jarduerak egiteko gaitzea.

• Hiritartasuna gauzatzeko eta bizitza ekonomikoan, sozialean nahiz kulturalean parte hartzeko presta-tzea, betiere jarrera kritikoa eta arduratsua izanik, eta gaitasuna edukita ezagueraren gizarteko egoera aldakorretara egokitzeko.

Ekintzailetza trebetasunak eta jarrerak mugiaraztearen ondorioa izan behar da

99

Zer da ekintzailetzaren kultura?Espainiako Hizkuntzaren Errege Akademiaren arabera, ekin-tzailea izatea hau da: «Lan, negozio edo egitasmo bati eki-tea eta hori hastea, batez ere zaila edo arriskutsua denean. (…) Bideari heltzea, leku jakin batera iristeko asmoz».

Europako Parlamentuak eta Kontseiluak 2006ko aben-duaren 18an emandako Gomendioaren arabera (ekin-tzailetza iraunkorrerako oinarrizko konpetentziei buruzko gomendioa), ekintzailetza hau da: «Pertsonak ideiak ekintza bihurtzeko duen trebetasuna. Lotuta dago sor-menarekin, berrikuntzarekin eta arriskuak hartzearekin, baita proiektuak planifikatzeko eta kudeatzeko trebeta-sunarekin ere, helburuak lortzeko».

Ekintzailetzaren kulturaren helburua, izatez ere, ideia sor-tzaileak ekintza bihurtzeko behar diren trebetasunak eta kontzientzia garatzea da; horretarako, garapena behar da pertsona-, gizarte- eta produkzio-mailan. Horri dago-kionez, ekintzailetza honako hau ahalbidetzen duten tre-betasunak eta jarrerak mugiaraztearen emaitza da:

• Norberaren garapena kudeatzea.

• Aukerak identifikatzea.

• Sortzailea izatea; beste modu batera pentsatzea.

• Berritzailea izatea eta ideiak gauzatzeko ausardia edu-kitzea.

• Eraginkortasunez komunikatzea.

• Talde-lana egitea.

• Ekimenez jardutea.

• Ideiak ekintza-plan batean islatzea.

• Proiektuak betearaztea.

Gako honen ikonoa Ikono honen bidez, jarduera hauek identifikatzen dira: uni-tateko edukiarekin lotuta egonik berariaz diseinatu direnak ikasleek gako honen dimentsioetako aktiboren bat garatzeko.

EKINTZAILETZAREN KULTURAREN helburua ikasleek beharrezko trebetasunak eta kontzientzia garatzea da, ideia sortzaileak ekintza bihurtzeko

100100


Gako honen helburuak • Sortzeko eta berritzeko gaitasuna garatzea.

• Erantzukizuna eta pentsamendu kritikoa sus-tatzea.

• Arriskuak hartzeko gaitasuna eta ziurgabeta-suna kudeatzea.

• Lidergoari eta banakako nahiz taldeko lanari lotutako gaitasunak sustatzea.

• Proiektuak kudeatzeko gaitasun proaktiboa sustatzea: aztertzea; planifikatzea, antolatzea, kudeatzea eta erabakiak hartzea; arazoak konpontzea; banaka nahiz lankidetzan (tal-dean) lan egiteko trebetasuna; ebaluazioa eta autoebaluazioa.

Gako honen ebidentziakEkintzailetzaren kulturaren gakoa agerian gelditzen da:

• Modu esplizituan, arlo guztietako unitate bakoi-tzean jasotako ekintzailetzako ariketetan.

• Modu inplizituan, ikasturtean zehar planteaturiko atazak eta proiektuak kudeatzean, hasten direnetik helburua lortu arte.

Ekintzailetza arlo guztietatik zeharka lantzeko propo-satu diren ariketak, Ekintzailetzaren Kulturak propo-saturiko ildoaren arabera, hiru dimentsio nagusiren inguruan antolatu dira:

• Dimentsio pertsonala.

• Gizarte-dimentsioa.

• Produkzio-dimentsioa.

Dimentsio horietako bakoitza garatzeko, hurrengo orrialdeko laukian laburbildu diren aktibo batzuk garatuko dira.

Gako honen ikonoarekin markaturiko ariketen bidez ez ezik, beste ariketa batzuen bitartez ere landu daiteke ekintzailetza; arlo bakoitzeko irakasleak sustatuko du trebetasunen garapena, bidezko deritzon beste edo-zein ariketaren bidez, egokia dela uste duenean.

Gako hau proiektuan sartzearen helburua hau da: etapan zehar ekintzailetza-hezkuntza garatzeko plana egituratzea

102


ORIENTAZIO AKADEMIKOA ETA LANBIDE-ORIENTAZIOA XXI. MENDEKO HEZKUNTZAREN FUNTSEZKO ARDATZETAKO BAT DA

Zergatik gako hau?Orientazio akademikoa eta lanbide-orientazioa xxi. men-deko hezkuntzaren funtsezko ardatzetako bat da. Hezkun-tza zuzenak eta inklusiboak (GJH 4), Haur Hezkuntzako, Lehen Hezkuntzako eta Derrigorrezko Bigarren Hezkun-tzako ikasketak bermatzeaz gain, lan-mundurako trebetasun garrantzitsuen garapena ere bermatu behar du.

«Lanbide-orientazioak funtsezko eginkizuna dauka hez-kuntza-sistemek beren helburua lortzeko, hau da, ikasleak etorkizuneko mundurako prestatzeko. Eskolaren berezko zentzua, eskolaren eginkizuna, estu lotuta dago orien-tazio-eginkizunarekin; hain zuzen ere, norberaren burua ulertzeko, ingurua ulertzeko, erabakiak hartzeko eta ekin-tzak planifikatzeko lanarekin, helburuak bete ahal izateko» (Bertelsmann Fundazioa, 2018).

Irakasleek eragin handia dute ikasleen bokazioaren gara-penean, bai egitez eta bai ez-egitez. Ikasgelako eguneroko dinamikak ikasleen sozializazioaren eta ikaskuntzaren funtsezko espazioa egituratzen du, eta haien garapenerako (pertsonala, gizartekoa, akademikoa eta bokaziozkoa) oinarriak finkatzen ditu. Irakasleak, bere iruzkinekin, jarre-rekin, adibideekin eta ariketekin, erreferentziazko uniber-tsoa egituratzen du ikasleentzat, eta horrek eragin handia izango du haiek etorkizunean hartzen dituzten erabakietan.

Ikasleen ikuspegitik, ikasgelako jarduera akademikoak haien denboraren zatirik handiena betetzen du ikaste-txean, eta haien bizi-denboraren zati handi bat ere bai. Halaber, modu jarraituan eta iraunkorrean, eragin handia du ikasleek beren burua ikusteko eta hezteko moduan, baita lan-mundua eta gainerakoekiko harremanak ikusteko moduan ere. Hamarkada batzuetatik hona, badakigu autoestimua eta motibazioa estu lotuta daudela ikasleen asmoekin eta itxaropen-mailarekin (Weiner, 1985).

Hezkuntza-sisteman kalitatezko lanbide-informazioa eskaintzea funtsezkoa da; izan ere, ondo jasoz gero, aukera ematen du ekintza jakin batzuk garatzeko, bai bereha-lakoak eta bai epe luzerakoak, eta, horrela, ikasleek lan- bizitzan izango dituzten ezinbesteko aldaketetara ego-kitzeko eta euren lanbide-helburuetan arrakasta izaten jarraitzeko (Hernández Franco, 2014).

Orientazioa indarreko hezkuntza-legeetanHezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrari buruzko Lege Organikoaren (LOMCE) atarikoan, argi eta garbi zehaztuta dago orientazioaren garrantzia: «Lege honen logika ikasleak honako honetarantz bide-ratzeko gauza den sistema baten bilakaeran oinarritzen da: haien gaitasunetarako egokienak diren bideeta-rantz, euren helburuak gauzatu ahal izateko eta enple-gua errazten duten bideak eskuratzeko; bide horiek, gainera, sustatu egin behar dute ekintzailetza-jarrera, eta, horretarako, ikasleek eta gurasoek nahiz legezko tutoreek aukera izan behar dute garapen pertsonaleko eta lanbide-garapeneko modurik onena hautatzeko». Lege horrek eta arau autonomiko batzuek argi ezarri dute ikasle guztiek eskubidea dutela kalitatezko orien-tazio akademikoa eta lanbide-orientazioa izateko.

103

Orientazioa, hezkuntza-ingurutik antolatutaGako hau ikasleei honako honekin lotutako konpetentziak eskaini behar izatetik sortu da: erabaki-hartze pertsonalekin eta, hain zuzen ere, hautapen akademikoekin eta lanbide- hautapenekin. Konpetentzia honen barruan, bakoitzak bere burua ezagutzeko, erabakiak hartzeko eta aukera akademi-koak eta lanbide-mailakoak aztertzeko gaitasuna sartzen da; hori guztia, berriz, interesak eta bokazioak oinarritu ditzaketen lanbide-arloak aurkitzeko. Horretarako, beha-rrezkoa da halako ikaskuntzak, aldizka ez ezik, era jarraituan ere egitea, curriculumarekiko erlazio natural baten barruan. Horrela, optimizatu egin daiteke curriculum-edukiek lanbide- profilekin duten loturaren ahalmena.

Ikastetxe batean orientazio-proposamen antolatu bat gara-tzeko, ezinbestekoa da orientatzaileak irakasleekin lankide-tzan aritzea. Orientazioa ikasgelan sartzearen helburua tran-tsizio leunak eta errazak lortzea da, heziketa-etapa batetik bestera edo heziketatik lanera. Gainera, Bertelsmann Fun-dazioak sustaturiko orientazio koordinatuaren eta kalita-tezkoaren kultura garatzeko, eta Watts-en DOTS ereduko (1996) lau galderetatik abiatuz, irakasleen lana lagungarria izan daiteke, argi eta garbi, ereduak planteatzen dituen gal-dera guztiei erantzuna emateko.

Horrela, esaterako, norberak bere burua ezagutzeko eta hartaz kontzientzia izateko prozesuan («Nor naiz?» galde-rarekin lotuta), ikasleek arakatu egin ditzakete beren gaita-sunak, konpetentziak, ahalmenak eta motibazioa, ikasgelan egindako curriculum-ariketen bidez. Ikasgaiko edukiak ez ezik, eurek edukiokin zer lotura duten ere ikasten dute ikas-leek. (Zertan moldatzen naiz ondoen? Zer gustatzen zait? Zer arlotan jarraitu nahiko nuke ikasten? Gustatuko litzai-dake eduki horiekin lotutako lanbidea izatea?).

Adibideen, kasuen, arazoen, ariketen, ikasgelako lanen eta abarren bidez, ikasle bakoitzak heziketa- eta lan-aukerez eta inguruan dituen aukerez jabetu behar du (Non nago?»). Lotura hori nabarmendu egiten da landako edo praktikako lanen bat egiten bada, baita bisitaldi eta lankidetza multzo antolatuen bidez ere. Horrela, ikasleak hau galde diezaioke bere buruari: Zer ikasketa daude lotuta hain gogoko dudan ikasgai honekin? Non ematen dituzte ikasketa horiek? Zer baldintza dituzte?

«Zer egingo dut?» galderari dagokionez, lanbide-orienta-zioak hau gomendatzen du: ikasgelako lanarekin lotutako eguneroko arduretan, ikasgelatik kanpo (banaka) edo tal-dean erabakiak hartzea eta horretaz jabetzea. Erabakiak hartzen ikasteko modurik onena konpetentzia hau ohiko egoera errealetan praktikatzea da. Garrantzitsua da, adibi-dez, erabakiak hartzea ikasteko edo lan egiteko estrategia bati buruz, ikasgelan lankidetzan jarduteari buruz, komeni zaigun hautazko ikasgai bati buruz, aukeratu beharreko espezialitateari buruz, edo Lanbide Heziketa edo Batxiler-goa aukeratzeari buruz. Erabaki horiek errealak dira, zein baino zein garrantzitsuagoak, eta ikasleak inplikatu egin behar du horretan.

Azkenik, erabakiak inplementatzeko eta haien ondorioei aurre egiteko modua aurreikustea («Nola egingo dut?») zuzen lotuta dago ikasteko, informazioa bilatzeko eta lan, ariketa edo azalpen bat prestatzeko estrategiekin; hori guztia ikasgelan garatzen da, eta efektu edo emaitza jakin bat dakar beti (ondorio bat). Erabilitako estrategiak, betea-razitako plana, haren prozesua eta emaitzak lotzea egunero egin daiteke ikasgelan, ikasgai guztietan1.

1Màrius Martínez Muñoz, kapitulua: «Irakaslea orientazioaren aliatutzat». Bertelsmann Fundazioa 2018.

104


Gako honen ebidentziakOrientazio akademikoaren eta lanbide-orientazioaren gakoa material hauen bidez gelditzen da agerian:

• Orientazio-pilulak: motibazioa eta esplorazio akademi-koaren nahiz lanbide-esplorazioaren trebetasunak susta-tzeko ariketa laburrak, baita informazioa bilatzekoak eta atertzekoak ere.

• Orientazio-ariketak: sustatu egiten dituzte bakoitzak bere burua ezagutzeko trebetasunak eta erabaki-hartzeak errazteko alderdiak. Ariketa horien abiapuntua lanbide bat izango da, eta bi helburu dituzte:

1. Alde batetik, lanbide-profil bat esploratzea, garatzen duen jardueraren eta lanbide horretarako behar diren baldintza pertsonalen ikuspegitik.

2. Bestetik, ikasleak bere burua ezagutzearekin lotutako alderdiak aztertzea eta praktikatzea, erabaki-hartze baterako garrantzitsuak izan daitezkeen elementuekin lotutakoak.

• Inspirazio-iturri diren biografiak: pertsona ospetsuen bio-grafiak; pertsona horien lanbidea edo ibilbidea inspirazio- iturri izan daiteke ikasleentzat, askotariko zergatien eraginez (generoa, lorpenak…).

Baliabide hauen helburua ikasleek eraginkortasun handiagoa izatea da, erabaki akademikoak edo lanbide-arlokoak har-tzeko orduan. Horrela, autonomia eta askatasun handiagoa izango dute beren bokazioa zehazteko orduan.

Gako honen ikonoaIkono honen bidez, hauek identifikatzen dira: alde batetik, lanbide-orientazioaren alderdia lantzen duten ariketak edo atazak, ikasliburuan azaltzen direnak; bestetik, webgunean edo liburu digitalean kontsulta daitezkeen baliabideak, baliozkoak baitira informa-zioa sakontzeko, dokumentatzeko edo orientazio- trebetasunak ebaluatzeko.

Ariketen helburuakAriketak hiru multzotan banatzen dira, lortu beharreko helburuaren arabera: 1 Informazioa bilatzea eta aztertzea.2 Bakoitzak bere burua ezagutzea.3 Erabakiak hartzea.

ARIKETA HAUEN HELBURUA EZ DA IRAKASLEA LANBIDE-ORIENTATZAILE PROFESIONALA IZATEA; DENA DEN, ORIENTAZIO-FUNTZIOA IZANGO DU

106

IKT-ak

Zergatik gako hau? xxi. mendean argi dago informazioaren eta komunikazioa-ren teknologiek (IKT) presentzia handia dutela ikasgelan. Gaur egun, kalitateko jauzia hau izango da: teknologia horiek tresna didaktikoak eta informazio-iturriak ere iza-tea, ikaskuntzaren zerbitzuan. Hori horrela denean, ikas-kuntzarako eta ezaguerarako teknologiei buruz (IET) min-tzatuko gara.

Gaur egun, ezagueraren zabalkundeak ez du ez espazio- ez denbora-mugarik Sarean. Ezinbestekoa da konpeten-tzia digitala edukitzea, eremu birtual berean partekatzeko, eztabaidatzeko eta hausnartzeko, munduko beste leku batzuetako pertsonekin, denbora errealean (zenbait kasu-tan) eta ardura handiz.

Bi planteamendu horiek elkarren osagarri dira. Horreta-rako, hala ere, beharrezkoa da ikasleek halako teknolo-giak erabiltzeko eta aplikatzeko trebetasunak eskuratzea; horrela, autonomia handiagoa izango dute ikaskuntzetan aurrera egiteko, eta ikaskuntzako inguru pertsonala sor-tuko dute (PLE).

Aldi berean, teknologiak arduraz erabiltzearen arloan ere lan egin behar da, eskubideak eta betebeharrak dituzten arau batzuen arabera; arau horiek norberaren eta gaine-rako pertsonen (horiekiko interakzioa dugunean Sarean) onerako dira. Herritartasun digitala esaten zaio horri; hain zuzen ere, Interneten bidez parte-hartze aktiboa iza-teko konpetentzia, betiere osagai etikoak erabiliz (erabile-rari, segurtasunari eta legeriari dagokionez ardura behar duten osagaiak).

Gako honen helburuak • Ikasgelan ikaskuntza-egoerak sartzea, hainbat gailu

erabiltzeko aukera ematen dutenak: PCa, eramanga-rriak, tabletak, Smartphoneak, arbel digitala…

• Aplikazioak eta euskarriak erabiltzea, informazioa bila-tzeko, tratatzeko eta komunikatzeko.

• IKTei erabilera funtzionala ematen dieten plantea-mendu metodologikoak proposatzea (IKTak ariketak partekatzeko edo hedatzeko baliabideak ere izango dira); horrela, ikasleek planifikatu, kudeatu eta landu egingo dituzte beren ikaskuntzak, eta ikaskuntzako inguru pertsonala (PLE) sortuko dute.

• Ikasleei herritartasun digitaleko konpetentziak lortzen laguntzea, eta konpetentzia horiei erabilera etikoa eta legezkoa ematea.

kalitate-jauzia egiteko, ezinbestekoa da halako teknologiak tresna didaktiko eta informazio-iturri izatea, ikaskuntzaren zerbitzuan

107

Zer da IKT gakoa?Informazioa lortzeko, aukeratzeko eta kasuan kasuko ariketak duen helburuaren arabera erabiltzeko baliabi-detzat jasotzen du gako honek IKTen erabilera. Gakoak, halaber, aukera ematen du ikasleek honako hau kon-tuan hartzen duten konpetentziak garatzeko: lanak pla-nifikatzea, kudeatzea eta egitea; Sarean komunikatzea eta lankidetzan aritzea, eta herritartasun digitalaren konpetentzia.

IKT gakoa Lehen Hezkuntzako arlo eta maila guztie-tan egongo da, unitateen edukiekin zerikusia duten ariketa batzuen bidez. Lagungarria izango da ikasleek beren ikaskuntzako inguru pertsonala sortzeko (inge-lesez, Personal Learning Environment, PLE); hau da, ikaskuntza pertsonala kudeatzeko erabiltzen diren IKT-elementuen multzoa (baliabideak, ariketak, infor-mazio-iturriak, 2.0 webgunea…).

Beraz, IKT gakoaren dimentsioak (gailuak erabiltzea, informazioa tratatzea, bilatzea eta aukeratzea, planifika-tzea, lanak kudeatzea eta egitea, eta herritartasun digi-tala) ezagueraren bidez garatzen dira, eta zenbait aplika-zio erabiliz; esaterako, bilatzaileak, testu-prozesadoreak, GPSak, blogak, hodeiak, egutegiak, aurkezpenak…

Jordi Adell

Jordi Adellek dioenez, PLEak bidea ematen du teknologiek eskaintzen dizkiguten aukera guz-tiak ezagutzeko eta erabiltzeko; gainera, informa-zioa bilatzearekin, sortzearekin, antolatzearekin eta hedatzearekin lotutako trebetasunak garatzen dituzte ikasleen artean, betiere ezinbestekoa den etika digital batean oinarrituz.

IKT gakoak presentzia izango du etapako arlo eta maila guztietan, unitateko edukiekin lotutako ariketen bidez

Gako honen ebidentziakGako hau hiru konpetentzien inguruan egituratzen da: jakitea-IKT, egiten jakitea- IET eta izaten jakitea-herritartasuna. Konpetentzia horiek ikasleei aukera ematen diete beheko laukian laburbilduta dauden trebetasunak garatzeko.

Konpetentziak Dimentsioa Trebetasuna

JAKITEA-IKTTeknika ikastea. Edukiak lor-tzea eta ikastea.

Gailuak erabiltzea: PCa, era-mangarriak, tabletak, smartpho-neak, arbel digitala.

Aplikazioak eta euskarriak honetarako erabiltzea (helburu gisa):• Informazioa bilatzeko.• Tratatzeko.• Komunikatzeko.

EGITEN JAKITEA-IET Baliabidetzat erabiltzea.

• Informazioa tratatzea, bila-tzea eta aukeratzea.

• Lanak planifikatzea, kudea-tzea eta egitea.

• Sarean komunikatzea eta lankidetzan aritzea.

Ariketa edo arazo-egoera batean oinarrituz (baliabide gisa):• Behar den informazioa bilatzen da.• Tratatu egiten da (aukeratu, antolatu...): lanak

planifikatu, kudeatu, egin…• Komunikatu egiten da: euskarrien edo aplika-

zioen bidez, edo Sarearen bitartez.

IZATEN JAKITEA- HERRITARTASUNA Erabilera etiko-legezkoa.

• Herritartasun digitala. • Netiketa.• Aztarna digitala.• Identitate digitala.• Segurtasuna Sarean.• Errespetua Sarean.• Osasuna Sarean.

Gako honen ikonoaIkono honen bidez, baliabide eta ariketa hauek adieraz-ten dira: unitateko edukiarekin lotuta egon, IKT-konpe-tentziaren bat garatu eta Anayaren (www.anayaharitza.es) webgunetik deskarga daitezkeenak.

108

IKT-ak

110

Ebaluazioa

Zer da «ebaluazioa» gakoa?Ebaluazioa kontuan hartzen duen proposamena da; bai irakasleek eta bai ikasleek jarraitu duten prozesutik abiatzen da. Gogoeta egiten du ikasitakoari eta ikas-teko moduari buruz; horretarako, hainbat ariketa eta portfolioa planteatzen ditu.

Ebaluazioko ariketakUnitatearen amaieran, ikasleei ariketa batzuk propo-satzen zaizkie; ariketak egin ondoren, eskuratu dituzten ikaskuntzak aztertu ahal izango dituzte.

PortfolioaIkasleek hausnarketa egingo dute ikaskuntzak esku-ratzeko prozedurei buruz; autoebaluaziorako tresna, berriz, portfolioa izango da.

Helburua hau da: ikasle bakoitzak, egiaztatzeko moduko egintzen bidez, bere buruari frogatzea port-folioan hausnartzen edo jasotzen duena; adibidez, honelako galderak egingo dira: Non egiazta dezaket gauza berriren bat ikasi dudala? Hasieran zailtasunak izan ondoren, zer jarduera gainditu dut?

autoebaluazioa eta koebaluazioa ezinbestekoak dira, ebaluazio-teknikatzat, ikasleen indarguneak eta hobetzeko aukerak balioesteko (ikaskuntza garatzen duten prozeduretan), hausnarketan eta analisian oinarrituz

Zergatik gako hau? Ebaluazioa, gaur egun, ez da kalifikaziora mugatu behar, oraingo araudian eta gaiari buruzko bibliografia espezializa-tuan adierazitakoaren arabera. Ezinbestekoa da estrategia berriak sartzea, ikasleei aukera emateko beren ikaskuntza- prozesuen ebaluazioan parte hartzeko; horri dagokionez, behaketa ez da ikasitakoan bakarrik oinarritu behar: nola ikasi den ere aintzat hartu behar da.

Horretarako, autoebaluazioa eta koebaluazioa nahitaez-koak dira, ebaluazioa egiteko teknikatzat; izan ere, hausnar-ketan eta analisian oinarrituz, indarguneei eta hobetzeko aukerei buruzko balioespena sustatzen dute, lankidetzako ariketetan egindako ekarpenei buruzkoa, baita izandako zailtasunez jabetzeari buruzkoa ere, zailtasun horiek ikas-kuntzaren erronka bihurtzeko. Horretarako, ezinbestekoa da irakaslearen laguntza; izan ere, lagundu eta orientatu egingo ditu ikasleak beren aurrerakuntzez jabetzen, eta ikusgarri eta esplizitu egingo ditu haien aurrerakuntzak, modu jarraituan, gidatuan eta euskarri edo tresna egokiak erabiliz (balioespen objektiboak errazago egiteko).

«Ikasten ikastea» deritzon oinarrizko konpetentziak justifi-katu egiten du, neurri handi batean, ebaluazioak proiektu honetan duen protagonismoa. Helburua hau da: irakasleek jarraituriko ebaluazio-prozesuarekin batera, ikasleek (beren hausnarketen bidez) ondo ezagutzea ikaskuntza-metodoetan aplikatzen diren prozesuak, eta ikaskuntzak erregulatzeko eta kontrolatzeko trebetasuna garatzea.

Gako honen ikonoaIkono honek ebaluazioarekin lotutako materialak identifikatzen ditu, bai ikasliburukoak edo bai www.anayaharitza.es webgune-tik deskargatzeko modukoak. Material horiek portfolioa egiteko orientazioak biltzen dituzte, baita irakasleentzako eta ikasleen-tzako tresnak eta beste elementu batzuk ere, ebaluaziorako.

Gako honen helburuak • Ikasleei estrategiak ikasten laguntzea, ikaskuntzak

eskuratzeko moduari buruz hausnartzeko, eta aurrera-kuntzak, lorpenak eta zailtasunak balioesteko eta age-rian jartzeko.

• Ikasleek autoebaluazioko trebetasunak garatzea, ikasiko dutenari eta ikasteko moduari buruz.

• Konpromisoak hartzeko eta lorpenak izateko nahiz zail-tasunen bat gainditzeko aukera ematen dieten uneak proposatzea.

• Ikaskuntza jarraitua izateko moduari erreparatzea, uni-tate bakoitzean zer ikasten duten kontuan hartuz.

• Ikaskuntzak eskuratzeko moduari buruz hausnartzeko balio duten ariketak proposatzea, ikasleek beren ikas-kuntzak planifikatzeko eta kudeatzeko.

• Ikasten ikasteko konpetentzia lortzea, ikaskuntza has-teko, antolatzeko eta horretan irauteko trebetasunak garatzeko. Zer ikasi

Nola ikasidudan

dudan

111

Edukia: Jacobo Calvo, Rafael Mesa, Amparo Escamilla eta Bertelsmann Fundazioa.

Diseinua eta grafikoak: Marta Gómez Peso. Maketazioa: Nieves Merino. Zuzenketa: Sergio Borbolla. Edizio grafikoa: Rocío Álvarez. Argazkiak: Anayaren artxiboa (Cosano, P.; Osuna, J.), 123RF (5505292, abstract412, alexmillos, alphaspirit, anyaberkut, arrow, dolgachov, Galina Pesh-kova, Nenad Aksic, Nongnapat Boonanun, olegdudko, rawpixel, Sailenthorn Terdthampaisarn, Sebastien Decoret, Volodimir Kalina, Weerapat Kiatdumrong), Dreamstime (© Corepics Vof, © Syda Productions), iStock (AntonioGuillem).

© GRUPO ANAYA, S.A., 2020 - C/ Juan Ignacio Luca de Tena, 15 - 28027 Madrid.

Eskubide guztiak gordeta. Legeak lan honen edukia babestu eta espetxe-zigorrak edota isunak eta kalte-galeren ondoriozko kalte-ordainak ezartzen ditu honako hauentzat: edozein literatura-lan, artelan zein zientzia-lan, edo horren eraldaketa, interpretazioa edo gauzapena (edozein euskarritan finkatuta edo edozein eratan komunikatuta), oso-osorik edo zati batean, baimenik gabe erreproduzitu, plagiatu, banatu edo komunikatzen dutenentzat.

www.anayaharitza.es

eta eraiki zure ikaskuntz

a.

GEHITU PIEZAK Pr

oiek

tuar

en g

akoa

k

9227

555

Proiektuaren gakoak...ikaskuntza Lankidetza-teknikak aplikatzea ona da ikasleek parte hartzeko,...

Documents

Transcript of Proiektuaren gakoak...ikaskuntza Lankidetza-teknikak aplikatzea ona da ikasleek parte hartzeko,...