PROJEKTA URBES - Ciudades inclusivas y saludables

81
Ciudades inclusivas y saludables Hiri barneratzaile eta osasungarriak CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAK Getxo · 2017.12.18 @Miren Vives @PatxiGalarraga

Transcript of PROJEKTA URBES - Ciudades inclusivas y saludables

Ciudades inclusivas y saludablesHiri barneratzaile eta osasungarriak

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Hiri barneratzaile eta osasungarriak Ciudades inclusivas y saludables

Inclusive and healthy cities

Ciudades inclusivas y saludablesPropuesta de herramienta para el diagnóstico

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

II Congreso Internacional“Envejecimiento Activo, Calidad de Vida y Género”Universidad Carlos III

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Jornada "València: Reflexionando la Ciudad Inclusiva""Reflexionando la ciudad inclusiva. Propuesta de herramienta para el diagnóstico."Concejalía de Desarrollo Urbano del Ayuntamiento de Valencia - Universitat Politècnica de València

La ciudad inclusivaIntroducción

Edad

Género

Diversidad funcional

Etnia, origen, cultura

Aislamiento (barrio, vivienda)

Clase social

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Ejes de desigualdad

Interseccionalidad

La ciudad inclusivaIntroducción

Göran Dahlgren &Margaret Whitehead, 1992

Responsabilidad y autocuidado

Entornos salutogénicos

Las causas de las causas

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaIntroducción

World Health Organization

"The extent to which an individual or group is able to realize aspirations and satisfy needs, and to change or cope with the environment. Health is a resource for everyday life, not the objective of living; it is a positive concept, emphasizing social and personal resources, as well as physical capacities.” (Copenhagen, 1984)

Robert Wood Johnson Foundation

"As it relates to our health, our zip code is proving to be as important as our genetic code”

Michael Marmot

“If the major determinants of health are social,so must be the remedies.”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaIntroducción

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaIntroducción

Alimentación saludable

Red de equipamientos

básicos

Empleo

Actividad física

Espacios públicos abiertos

Vivienda

Movilidad

Medio ambiente Seguridad y

protección

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaIntroducción

Discapacidad EnvejecimientoFeminismo Salud Infancia etc

SOCIEDAD

ECONOMÍA

MEDIO AMBIENTE

Viable

SOSTENIBLE

Vivible Justa

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Perspectiva de género

1. Seguridad y autonomía.

2. Trabajo reproductivo y usos del tiempo.

3. Escala urbana y calidad del espacio.

4. Representatividad y participación.

La ciudad inclusivaIntroducción

Ley Accesibilidad

1. De necesidades a derechos.

2. Exige medidas de acción positiva.

3. Condiciones mínimas: dotación, dimensiones, características.

4. Puerta de entrada a otros derechos.

Entornos urbanos, espacios públicos y equipamientos

Envejecimiento

Género

Discapacidad

Salud

Infancia

Sostenibilidad

etc

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Autonomía

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Agresiones

● Vigilancia natural desde los edificios: permeabilidad de fachadas y continuidad de usos.

● Paso continuo de personas.● Campos visuales amplios,

ausencia de escondites, iluminación adaptada a las personas, legibilidad (saber dónde se está y a dónde se va).

● Tratamiento especial de los puntos de paso obligado.

SEGURIDAD Anne Michaud. Femmes et Ville, Montreal (1994-2004)

Mantenimiento y limpieza: Un entorno limpio y acogedor

Vigilancia natural: Ver y ser vista, oir y ser oída

Orientación: Saber dónde se está y a dónde se va

Vías alternativas: Poder escoger y escapar

Participación de la comunidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Agresiones

● Vigilancia natural desde los edificios: permeabilidad de fachadas y continuidad de usos.

● Paso continuo de personas.● Campos visuales amplios,

ausencia de escondites, iluminación adaptada a las personas, legibilidad (saber dónde se está y a dónde se va).

● Tratamiento especial de los puntos de paso obligado.

SEGURIDAD

Mapa de la Ciudad Prohibida

Donostia, 1996

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Agresiones

● Vigilancia natural desde los edificios: permeabilidad de fachadas y continuidad de usos.

● Paso continuo de personas.● Campos visuales amplios,

ausencia de escondites, iluminación adaptada a las personas, legibilidad (saber dónde se está y a dónde se va).

● Tratamiento especial de los puntos de paso obligado.

SEGURIDAD

“Social eyes”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAndoain (2015): Diagnóstico de puntos negros desde la perspectiva de género

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Tráfico

● Disuasión del tráfico.● Reducción de la velocidad.● Áreas peatonales seguras

(vehículos de reparto, pasos a garajes).

Actividades molestas y/o peligrosas

● Contaminación: aire, agua, ruido, luz.

● Trabajos.● Actividades lúdicas y/o de

ocio.

PROTECCIÓN

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Tráfico

● Disuasión del tráfico.● Reducción de la velocidad.● Áreas peatonales seguras

(vehículos de reparto, pasos a garajes).

Actividades molestas y/o peligrosas

● Contaminación: aire, agua, ruido, luz.

● Trabajos.● Actividades lúdicas y/o de

ocio.

PROTECCIÓN

La Ciudad de los Niños como punto de partida

La autonomía de las personas dependientes conlleva la autonomía de las personas que las cuidan.

Francesco Tonucci

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCaminos escolares: Elgoibar (2015), Zumaia (2016), Zarautz (2017)

SEGURIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Accesibilidad universal

● Accesibilidad física.● Accesibilidad sensorial.● Accesibilidad cognitiva.

Accesibilidad autónoma

● Bancos: distancias, ubicación, ergonomía.

● Fuentes: distancias, ubicación, ergonomía.

● Aseos: distancias, accesibilidad en la localización y en la usabilidad.

Accesibilidad económica

Accesibilidad horaria

ACCESIBILIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Accesibilidad universal

● Accesibilidad física.● Accesibilidad sensorial.● Accesibilidad cognitiva.

Accesibilidad autónoma

● Bancos: distancias, ubicación, ergonomía.

● Fuentes: distancias, ubicación, ergonomía.

● Aseos: distancias, accesibilidad en la localización y en la usabilidad.

Accesibilidad económica

Accesibilidad horaria

ACCESIBILIDADAlexandre Kalache& Ilona Kickbusch, 1997

CAPA

CID

AD

FU

NCI

ON

AL

Edad avanzada Mantener la autonomía y prevenir la

discapacidad

Vida adultaMantener el mayor nivel

posible de actividad

Primeros años de la vidaCrecimiento y

desarrollo

Umbral de discapacidad_________

EDAD

Rehabilitación y asegurar la calidad de vida

Rango de funcionalidad

personal

Mantenimiento de la capacidad funcional durante el ciclo vital

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Accesibilidad universal

● Accesibilidad física.● Accesibilidad sensorial.● Accesibilidad cognitiva.

Accesibilidad autónoma

● Bancos: distancias, ubicación, ergonomía.

● Fuentes: distancias, ubicación, ergonomía.

● Aseos: distancias, accesibilidad en la localización y en la usabilidad.

Accesibilidad económica

Accesibilidad horaria

ACCESIBILIDAD

La diversidad funcional desde los feminismos:

● Capacitismo: la discapacidad como construcción social.

● De “Umbral de discapacidad” a “umbral discapacitante”.

● Plan de Accesibilidad Urbana: diseñando entornos capacitantes.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Accesibilidad universal

● Accesibilidad física.● Accesibilidad sensorial.● Accesibilidad cognitiva.

Accesibilidad autónoma

● Bancos: distancias, ubicación, ergonomía.

● Fuentes: distancias, ubicación, ergonomía.

● Aseos: distancias, accesibilidad en la localización y en la usabilidad.

Accesibilidad económica

Accesibilidad horaria

ACCESIBILIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaPlan de Accesibilidad: Villabona (2014), Zestoa (2016), Astigarraga (2017), Calahorra (2017), Arrigorriaga (2017)

El Plan de Accesibilidad como oportunidad:

● Transversalidad evidente.

● Equidad (convocatorias específicas…).

● Determinantes: de la teoría a la práctica.

Participación (técnicxs, políticxs, ciudadanía) en el diseño del Plan de Etapas.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaPlan de Accesibilidad: Villabona (2014), Zestoa (2016), Astigarraga (2017), Calahorra (2017), Arrigorriaga (2017)

FORMACIÓN > EMPODERAMIENTO / DESEMPODERAMIENTO > PARTICIPACIÓN

"Nada que nos afecte sin contar

con nosotrxs"Derecho a

(toda) la CiudadDe necesidades

a derechos

Yo también soy expertx!

La ciudad inclusivaAutonomía

Movilidad peatonal

● Red accesible y continua.● Recorridos directos y

legibles.

● Respeto y refuerzo de las tendencias espontáneas.

Independencia del coche

● Transporte público.● Multimodalidad.

Reparto equitativo de espacios

● Vías de circulación frente a espacios de estancia, juego...

● Tráfico motorizado frente a modos sostenibles.

● Grado de segregación y/o convivencia de las vías de circulación.

MOVILIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Movilidad peatonal

● Red accesible y continua.● Recorridos directos y

legibles.

● Respeto y refuerzo de las tendencias espontáneas.

Independencia del coche

● Transporte público.● Multimodalidad.

Reparto equitativo de espacios

● Vías de circulación frente a espacios de estancia, juego...

● Tráfico motorizado frente a modos sostenibles.

● Grado de segregación y/o convivencia de las vías de circulación.

MOVILIDAD

No es una cuestión técnica, sino política

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Movilidad peatonal

● Red accesible y continua.● Recorridos directos y

legibles.

● Respeto y refuerzo de las tendencias espontáneas.

Independencia del coche

● Multimodalidad, transporte público.

● Estrategias de disuasión.

Reparto equitativo de espacios

● Vías de circulación frente a espacios de estancia, juego...

● Tráfico motorizado frente a modos sostenibles.

● Grado de segregación y/o convivencia de las vías.

MOVILIDAD

De la arrogancia del coche…¿a la arrogancia de la movilidad?

Fred Kent

“Si planificas la ciudad pensando en coches y tráfico, obtendrás coches y tráfico. Si planificas pensando en personas y lugares, obtendrás personas y lugares.”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaAutonomía

Movilidad peatonal

● Red accesible y continua.● Recorridos directos y

legibles.

● Respeto y refuerzo de las tendencias espontáneas.

Independencia del coche

● Multimodalidad, transporte público.

● Estrategias de disuasión.

Reparto equitativo de espacios

● Vías de circulación frente a espacios de estancia, juego...

● Tráfico motorizado frente a modos sostenibles.

● Grado de segregación y/o convivencia de las vías.

MOVILIDAD

“El problema de fondo es que la ciudadanía se ha construido en referencia al mundo público, al mercado de trabajo remunerado, visible y reconocido, espacios asignados tradicionalmente a los hombres.

Mientras que el mundo doméstico y privado, del cuidado de los otros, asignado tradicionalmente a la mujer, ha quedado fuera del concepto de ciudadanía, invisible, no reconocido ni remunerado.”

Zaida Muxí

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Funcionalidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Sentarse, relajarse, mirar...

● Elementos para protegerse/disfrutar de las condiciones climatológicas.

● Diversidad de asientos, disposiciones, ubicaciones.

Encontrarse, reunirse, conversar...

● Calles: permeabilidad entre aceras, aceras como lugar de encuentro.

● Equipamientos: espacio de encuentro vinculado a la entrada.

● Bajo nivel de ruido.

Jugar, pasear, deambular...

ACTIVIDADES BÁSICAS DE LA PERSONA

Jan Gehl

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Sentarse, relajarse, mirar...

● Elementos para protegerse/disfrutar de las condiciones climatológicas.

● Diversidad de asientos, disposiciones, ubicaciones.

Encontrarse, reunirse, conversar...

● Calles: permeabilidad entre aceras, aceras como lugar de encuentro.

● Equipamientos: espacio de encuentro vinculado a la entrada.

● Bajo nivel de ruido.

Jugar, pasear, deambular...

ACTIVIDADES BÁSICAS DE LA PERSONA

Ciudades para las personas

“Una buena ciudad es como una buena fiesta: cuando se divierte, la gente se queda más tiempo del realmente necesario.”

Jan Gehl

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Sentarse, relajarse, mirar...

● Elementos para protegerse/disfrutar de las condiciones climatológicas.

● Diversidad de asientos, disposiciones, ubicaciones.

Encontrarse, reunirse, conversar...

● Calles: permeabilidad entre aceras, aceras como lugar de encuentro.

● Equipamientos: espacio de encuentro vinculado a la entrada.

● Bajo nivel de ruido.

Jugar, pasear, deambular...

ACTIVIDADES BÁSICAS DE LA PERSONA

Donald Appleyard

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaDiputación de Bizkaia (2014-2017): “Rutas del colesterol”

Análisis y Diagnóstico de las “Rutas del Colesterol” en los municipios de menos de 10.000 habitantes de Bizkaia”.

● Gran variedad bajo la misma denominación: ausencia de normativa o estándar.

● Análisis homogéneo.

● Caracterización con indicadores por tramos, mejor que “sellos de calidad”.

● Basado en lo que la población realiza de manera espontánea.

● +150 circuitos en 92 municipios.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaDiputación de Bizkaia (2014-2017): “Rutas del colesterol”

▶ BFA Rutas del Colesterol - Metodología [01:48]

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaDiputación de Bizkaia (2014-2017): “Rutas del colesterol”

Web interactiva

● Dirigida a personal técnico municipal y agentes de la salud.

● Abierta a población en general.

● Objetivo: visibilizar y completar diagnóstico.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Trabajos de cuidado

● Cuidado de personas dependientes.

● Cobijo, bancos, fuentes, aseos, zonas de espera, etc.

Conciliación con resto de esferas de la vida

● Multifuncionalidad y horarios en equipamientos y servicios.

● Proximidad de viviendas a:○ Zonas de empleo.○ Equipamientos, servicios.○ Red de comercios de

alimentación (oferta completa, saludable y económica).

TRABAJO REPRODUCTIVO

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Trabajos de cuidado

● Cuidado de personas dependientes.

● Cobijo, bancos, fuentes, aseos, zonas de espera, etc.

Conciliación con resto de esferas de la vida

● Multifuncionalidad y horarios en equipamientos y servicios.

● Proximidad de viviendas a:○ Zonas de empleo.○ Equipamientos, servicios.○ Red de comercios de

alimentación (oferta completa, saludable y económica).

TRABAJO REPRODUCTIVO

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Menpekotasun egoeran dauden adinekoen zaintzaCuidado de las personas mayores en situación de dependencia

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Jakoba Mulder & Aldo Van Eyck

Trabajos de cuidado

● Cuidado de personas dependientes.

● Cobijo, bancos, fuentes, aseos, zonas de espera, etc.

Conciliación con resto de esferas de la vida

● Multifuncionalidad y horarios en equipamientos y servicios.

● Proximidad de viviendas a:○ Zonas de empleo.○ Equipamientos, servicios.○ Red de comercios de

alimentación (oferta completa, saludable y económica).

TRABAJO REPRODUCTIVO

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Trabajos de cuidado

● Cuidado de personas dependientes.

● Cobijo, bancos, fuentes, aseos, zonas de espera, etc.

Conciliación con resto de esferas de la vida

● Multifuncionalidad y horarios en equipamientos y servicios.

● Proximidad de viviendas a:○ Zonas de empleo.○ Equipamientos, servicios.○ Red de comercios de

alimentación (oferta completa, saludable y económica).

TRABAJO REPRODUCTIVO

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Aquí trabajoMi tiempo de ocio

Circulo por aquí

Aquí resido

La ciudad inclusivaFuncionalidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Producción,trabajo remunerado

Reproducción y cuidado,trabajo no remunerado

“La Ciudad de los Cuidados”desde la Perspectiva de Género en el urbanismo

La ciudad inclusivaFuncionalidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

El urbanismoTAMPOCOes neutro

No existe el “ciudadano medio”

¿Quién hace la ciudad?

¿Para quién “se hace” la ciudad?

¿Qué necesidades, con qué datos?

La ciudad inclusivaFuncionalidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Jornada “Entornos Escolares Saludables”“Drøn på skolegården“MadridSalud y Estrategia de Regeneración Urbana del Ayuntamiento de Madrid

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

Jornada “Entornos Escolares Saludables”“Drøn på skolegården“MadridSalud y Estrategia de Regeneración Urbana del Ayuntamiento de Madrid

La ciudad inclusivaPGOU: Irun (2013), Bilbao (2015)

Irun

Planificar incluyendo medidas facilitadoras de la gestión del tiempo: cercanía a dotaciones, mezcla de usos, accesibilidad, movilidad...

Planificar incluyendo medidas para aumentar la seguridad en el espacio público: control visual del espacio, garantizar flujo de personas...

Informe de evaluación de impacto de género en el Plan General.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaPGOU: Irun (2013), Bilbao (2015)

Bilbao

Planificar incluyendo medidas facilitadoras de la gestión del tiempo: cercanía a dotaciones, mezcla de usos, accesibilidad, movilidad...

Planificar incluyendo medidas para aumentar la seguridad en el espacio público: control visual del espacio, garantizar flujo de personas...

Informe de evaluación de impacto de género en el Plan General.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Inclusividad

● Interseccionalidad.● Perspectiva de equidad.● Espacio “bisagra” para la

convivencia.

Diversidad en el diseño

● Materiales, mobiliario....● Espacios.● Actividades atendidas,

compatibles.

DIVERSIDAD

Carlos Hernández Pezzi

“La indiferencia es la forma más sutil de discriminación. La negación de la diferencia es una forma de opresión.”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Inclusividad

● Interseccionalidad.● Perspectiva de equidad.● Espacio “bisagra” para la

convivencia.

Diversidad en el diseño

● Materiales, mobiliario....● Espacios.● Actividades atendidas,

compatibles.

DIVERSIDAD Craig Froehle, 2012

EQUALITYIGUALDAD

EQUITYEQUIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaFuncionalidad

Inclusividad

● Interseccionalidad.● Perspectiva de equidad.● Espacio “bisagra” para la

convivencia.

Diversidad en el diseño

● Materiales, mobiliario....● Espacios.● Actividades atendidas,

compatibles.

DIVERSIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaUrnieta (2013): “Lugares que suman, lugares que restan”

Proyecto participativo para trazar mapas de lugares para la convivencia

Investigación abierta y mapeo de espacios y edificios públicos:

● Valoración de su influencia sobre la convivencia.

● Positiva/negativa, cuantitativa/cualitativa.

● Análisis orientado a la búsqueda de espacios de encuentro, segregación, oportunidad, conflicto, etc.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaUrnieta (2013): “Lugares que suman, lugares que restan”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaUrnieta (2013): “Lugares que suman, lugares que restan”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaUrnieta (2013): “Lugares que suman, lugares que restan”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Calidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Ubicación

● Próximo a red compensada de espacios activos.

● Conectado, integra red de movilidad cotidiana.

A la medida de la persona

Relación con el perímetro

● Permeabilidad del borde, transición de espacios.

Usos, horarios, precios

● Simultaneidad, continuidad.● Usos formales, informales.

Atractivo

● Limpieza, mantenimiento.● Belleza, sensibilidad al

contexto.

VITALIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Ubicación

● Próximo a red compensada de espacios activos.

● Conectado, integra red de movilidad cotidiana.

A la medida de la persona

Relación con el perímetro

● Permeabilidad del borde, transición de espacios.

Usos, horarios, precios

● Simultaneidad, continuidad.● Usos formales, informales.

Atractivo

● Limpieza, mantenimiento.● Belleza, sensibilidad al

contexto.

VITALIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Entornos que hacen más fácil...

● Relaciones sociales espontáneas inclusivas.

● Actividad física.● Alimentación y consumos

saludables.

Entornos que hacen más difícil...

● Aislamiento social.● Sedentarismo.● Alimentación y consumos no

saludables.

Incorporación de los activos de la comunidad

SALUTOGÉNESIS

Salud en todas las políticas (HiAP):

La salud sólo puede crearse y mantenerse mediante la participación de múltiples sectores.

Que las decisiones saludables sean fáciles:

● Que las saludables sean las más fáciles.

● Que las no saludables sean las más difíciles o con mayor coste (tiempo, dinero, social…).

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Entornos que hacen más fácil...

● Relaciones sociales espontáneas inclusivas.

● Actividad física.● Alimentación y consumos

saludables.

Entornos que hacen más difícil...

● Aislamiento social.● Sedentarismo.● Alimentación y consumos no

saludables.

Incorporación de los activos de la comunidad

SALUTOGÉNESIS Inés Sánchez de Madariaga

“El espacio público inmediato de barrio cumple en el caso de las mujeres y de las personas mayores otro papel esencial, que es el de la posibilidad de la interacción social espontánea, base para el desarrollo de una red de relaciones sociales de ayuda y de apoyo.”

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Entornos que hacen más fácil...

● Relaciones sociales espontáneas inclusivas.

● Actividad física.● Alimentación y consumos

saludables.

Entornos que hacen más difícil...

● Aislamiento social.● Sedentarismo.● Alimentación y consumos no

saludables.

Incorporación de los activos de la comunidad

SALUTOGÉNESIS

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Entornos que hacen más fácil...

● Relaciones sociales espontáneas inclusivas.

● Actividad física.● Alimentación y consumos

saludables.

Entornos que hacen más difícil...

● Aislamiento social.● Sedentarismo.● Alimentación y consumos no

saludables.

Incorporación de los activos de la comunidad

SALUTOGÉNESIS

Metaanálisis: Revisión de 148 investigaciones: las personas con redes sociales más fuertes tienen un 50% más de probabilidad de supervivencia que aquéllas con redes sociales más débiles.

Stewart Wolf

Social Relationships and Mortality Risk:A Meta-analytic Review

The Roseto efect: a 50-yearcomparison of mortality rates

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Entornos que hacen más fácil...

● Relaciones sociales espontáneas inclusivas.

● Actividad física.● Alimentación y consumos

saludables.

Entornos que hacen más difícil...

● Aislamiento social.● Sedentarismo.● Alimentación y consumos no

saludables.

Incorporación de los activos de la comunidad

SALUTOGÉNESIS

Aislamiento socialViviendas sin ascensor

Soraluze 2016:

%39 (792)

Mayte Sancho

“Hay una foto de riesgo muy clásica en España: una mujer muy mayor, con cierta dependencia, que vive en un segundo o tercer piso sin ascensor y con pocos ingresos. Esto es un pasaporte al aislamiento”.

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Entornos que hacen más fácil...

● Relaciones sociales espontáneas inclusivas.

● Actividad física.● Alimentación y consumos

saludables.

Entornos que hacen más difícil...

● Aislamiento social.● Sedentarismo.● Alimentación y consumos no

saludables.

Incorporación de los activos de la comunidad

SALUTOGÉNESIS

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusiva“Hiribili”: Ermua (2015)

El “Circuito Saludable” como equipamiento:

a · deportivo,b · socio-comunitario yc · para la salud.

Tecnología inclusiva, sin brechas:

a · tecnológicas,b · económicas.

Dato en manos públicas para:

a · monitorizar,b · dinamizar,c · apoyar decisiones ed · investigar.

GOITONDO BEHEKOA(+)2015/10/13 tik2015/10/20 ra---191 irakurketaEmakumeak: 0.91Gizonak: 1.09---<65: 1.13>=65: 0.86--- Max: 48 (2015/10/16, AZ)Min: 16 (2015/10/19, IG)

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Sostenibilidad medioambiental

● Recursos, especies, energía: bajo consumo, origen local.

● Reciclaje, compostaje, RSU.

Conexión con la naturaleza

● Conexión física con sistemas naturales del entorno.

● Visibilización de los procesos ecológicos y conexión visual con el paisaje natural.

● Oferta de alimentos locales.

Incorporación de la naturaleza

● Incorporación de elementos naturales al espacio: vegetación, agua…

● Consideración de los animales de compañía.

CUIDADO DE LA NATURALEZA

R-URBANAGROCITÉRECYCLABECOROOFÉCOBOX / RÉSEAU D’ÉCO URBANITÉLE 56 / RÉSEAU D’ÉCO URBANITÉ

http://www.urbantactics.org/

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaCalidad

Sostenibilidad medioambiental

● Recursos, especies, energía: bajo consumo, origen local.

● Reciclaje, compostaje, RSU.

Conexión con la naturaleza

● Conexión física con sistemas naturales del entorno.

● Visibilización de los procesos ecológicos y conexión visual con el paisaje natural.

● Oferta de alimentos locales.

Incorporación de la naturaleza

● Incorporación de elementos naturales al espacio: vegetación, agua…

● Consideración de los animales de compañía.

CUIDADO DE LA NATURALEZA

http://www.urbantactics.org/

ecología urbana

espacios autogenerados

eco-diseño

economía circular

producción colectiva de energías renovables

reciclaje urbano

auto-construcción

economía y artesanía local

puesta en obra participativa

usos temporales y reversibles

micro-equipamientos móviles

ciudadano experto

plataforma de producción y difusión (trans)cultural

resiliencia

agricultura urbana cívica

sociedad cooperativa

innovación social y ecológica

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaRepresentatividad

Representatividad

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaRepresentatividad

Visibilización y memoria

● Visibilización y reconocimiento del trabajo reproductivo.

● Callejero, rotulación y elementos no sexistas o discriminatorios.

● Evocar la memoria de usos y de eventos relacionados con el trabajo reproductivo.

Presencia de mujeres

● Diversidad, interseccionalidad.

Carácter simbólico

REPRESENTATIVIDAD

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusivaRepresentatividad

Visibilización y memoria

● Visibilización y reconocimiento del trabajo reproductivo.

● Callejero, rotulación y elementos no sexistas o discriminatorios.

● Evocar la memoria de usos y de eventos relacionados con el trabajo reproductivo.

Presencia de mujeres

● Diversidad, interseccionalidad.

Carácter simbólico

REPRESENTATIVIDAD Jennie Popay

"Nada que nos afecte sin contar

con nosotrxs"Derecho a

(toda) la CiudadDe necesidades

a derechos

Yo también soy expertx!

_ASTIGARRAGAKO MAPA MOREA_GENERO IKUSPEGITIK HERRIA AZTERTZEN

Diagnóstico participativo del entorno urbano y edificado desde una perspectiva de género:

● Más allá del modelo de la “Ciudad Prohibida”: superar los “mapas de puntos negros”.

● Incorporación del modelo de activos: una relación en positivo y más construciva entre ayuntamiento y ciudadanía.

Descubrimiento de un área de actuación:

● Formación+Participación+Transversalidad dentro del ayuntamiento.

Reto:

● “Adaptar” la información cualitativa al marco y las herramientas del área de urbanismo (formato, importancia).

La ciudad inclusiva“Mapa Morea”, Urbanismo y Género: Astigarraga (2016), Soraluze (2017)

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusiva“Mapa Morea”, Urbanismo y Género: Astigarraga (2016), Soraluze (2017)

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusiva“Mapa Morea”, Urbanismo y Género: Astigarraga (2016), Soraluze (2017)

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusiva“Mapa Morea”, Urbanismo y Género: Astigarraga (2016), Soraluze (2017)

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusiva“Mapa Morea”, Urbanismo y Género: Astigarraga (2016), Soraluze (2017)

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga

La ciudad inclusiva“Mapa Morea”, Urbanismo y Género: Astigarraga (2016), Soraluze (2017)

Edad

Género

Diversidad funcional

Etnia, origen, cultura

Aislamiento (barrio, vivienda)

Clase social

CIUDADES INCLUSIVAS Y SALUDABLES HIRI BARNERATZAILE ETA OSASUNGARRIAKGetxo · 2017.12.18

@Miren Vives@PatxiGalarraga