PROXECTO EDUCATIVO CRA MESTRA CLARA …...PROXECTO EDUCATIVO CRA MESTRA CLARA TORRES Avda. Concordia...

PROXECTO EDUCATIVO CRA MESTRA CLARA TORRES

Avda. Concordia s/n 36700 TUI Pontevedra Tfnos-fax: 986604436-619047372 CÓDIGO DE CENTRO 36024112

CRA MESTRA CLARA TORRES PROXECTO EDUCATIVO

INTRODUCCIÓN: O Proxecto Educativo é un instrumento que contribúe a do proceso ensinanza e o proceso de aprendizaxe. É o IDEARIO do centro e debe dar resposta a:-ONDE ESTAMOS? -QUENES SOMOS? (PRINCIPIOS DE IDENTIDADE)-QUE PRETENDEMOS (OBXECTIVOS) -COMO NOS ORGANIZAMOS?

MARCO LEXISLATIVO

Este documento fai referencia ao establecido -Artigo 121. Proxecto educativo. 1. O proxecto educativo do centro recollerá os valores, dos currículos establecidos pola Administración educativa transversal nas áreas, materias ou módulos da educación en valores e

Amais este proxecto, ten en conta as características do entorno social diversidade do alumnado e a acción titorial, así como o O PE foi elaborado polo E. Directivo coas propostas da ANPA, C. ESCOLAR E CCP comunidade educativa e na contorna social, cultural e natural. Na primeira parte trátase de situar o tematermo que cambiou nos últimos anos en funcións das leiunha aproximación ás bases legais nas qu

MESTRA CLARA TORRES PROXECTO EDUCATIVO

2

Proxecto Educativo é un instrumento que contribúe a dinamizar, organizar o centro educativo e favorece a mellorar a calidade do proceso ensinanza e o proceso de aprendizaxe. É o IDEARIO do centro e debe dar resposta a:

QUENES SOMOS? (PRINCIPIOS DE IDENTIDADE)

establecido no TITULO V, Capítulo II da LOMCE 8/2013 cando di:

1. O proxecto educativo do centro recollerá os valores, os obxectivos e as prioridades de actuación. Asimesmo, incorporará a concreción a Administración educativa que corresponde fixar e aprobar ao Claustro, así comou módulos da educación en valores e outras ensinanzas.

en conta as características do entorno social e cultural do centro, recolle a forma de e a acción titorial, así como o plan de convivencia,…

oi elaborado polo E. Directivo coas propostas da ANPA, C. ESCOLAR E CCP para que sexa un documento vivo e enxergado na comunidade educativa e na contorna social, cultural e natural.

situar o tema, empezando por definir o propio proxecto educativo, xa que é un cambiou nos últimos anos en funcións das leis educativas correspondentes. A

unha aproximación ás bases legais nas que se asenta para pasar a situar

dinamizar, organizar o centro educativo e favorece a mellorar a calidade

prioridades de actuación. Asimesmo, incorporará a concreción Claustro, así como o tratamento

a forma de respostar á atención á

para que sexa un documento vivo e enxergado na

o proxecto educativo, xa que é un s educativas correspondentes. A continuación faise

o centro describindo as


características físicas do entorno no que está situado. Despoise algún dato salientable do mesmo pasamos a unha segunda parte onde se trata de definir pretendemos e como será a nosa organización para acadalo.práctica docente neste centro, o que nos identifica, e o que nos propoñemos cdocentes ou non. Pechamos esta parte coa obxectivos. A terceira parte está dedicada á docente, como se organizan e que tipo de documentos contempla a LOMCE 8/2013 PE para regular todos os aspectos da vida eámbito pedagóxico ata o administrativo, ou organizativo A última parte, dá cabida a outros aspectos máis de tipocomunicación máis salientables con outras formación nos que participa o profesorado do centro ou o centro en si, os sistemas detexto que hai en vigor, acordos específicos adoptados neste c

¿QUENES SOMOS? Este centro iniciou a súa andadura no ano 1999 pola integración das escolas unitarias do Concello deque establece o seguinte: 1. As escolas de educación infantil, os colexios de educación primaria e colexios de educación infantil e primaria de menos de seis unidades sitos en ámbitos rurais dunha ou varias localidades poderán agruparse para constituír un só colexio público, que gozará de plena capacidade académica, administrativa e de xestión, e que se denominará colexio rural agrupado.2. O colexio rural agrupado disporá de denominación específica, se é o caso, así como dun domicilio concreto para os efectos 3. As unidades obxecto de agrupación consideraranse extinguidas como tales a partir do momento no que se constitúa o colexio rural agrupado. 4. O colexio rural agrupado terá como obxectivo fundamental elevarevitalización socioeconómica e cultural das mesmas, a través da elaboración e aplicación coordinada de proxectos educativos que permitanintegración das aprendizaxes nos contornos respectivos.Artigo 3º


3

as do entorno no que está situado. Despois dunha descrición detallada das súas instalacións pasamos a unha segunda parte onde se trata de definir

será a nosa organización para acadalo.Expoñemos aquilo que ten que caracterizar a centro, o que nos identifica, e o que nos propoñemos conseguir en diferentes ámbitos,

parte coa metodoloxía e os medios dos que propoñemos para acadar eses xectivos. A terceira parte está dedicada á organización do centro: como se estrutura o persoal docente e non

po de documentos contempla a LOMCE 8/2013 que teñen que incluírse no PE para regular todos os aspectos da vida escolar, desde o

administrativo, ou organizativo pasando pola convivencia. última parte, dá cabida a outros aspectos máis de tipo informativo. Nel establécense cales son as vías de

ón máis salientables con outras institucións, da comunidade escolar ou non, os programas de o profesorado do centro ou o centro en si, os sistemas de

que hai en vigor, acordos específicos adoptados neste centro ou os medios polos

Este centro iniciou a súa andadura no ano 1999 pola integración das escolas unitarias do Concello de Tui tal como o establece o art.

infantil, os colexios de educación primaria e colexios de educación infantil e primaria de menos de seis unidades rurais dunha ou varias localidades poderán agruparse para constituír un só colexio público, que gozará de plena capacidade

adémica, administrativa e de xestión, e que se denominará colexio rural agrupado. 2. O colexio rural agrupado disporá de denominación específica, se é o caso, así como dun domicilio concreto para os efectos

ción consideraranse extinguidas como tales a partir do momento no que se constitúa o colexio rural

4. O colexio rural agrupado terá como obxectivo fundamental eleva–la calidade do ensino das comunidades rurais, así csocioeconómica e cultural das mesmas, a través da elaboración e aplicación coordinada de proxectos educativos que permitan

nos contornos respectivos.

dunha descrición detallada das súas instalacións pasamos a unha segunda parte onde se trata de definir quen somos, que

Expoñemos aquilo que ten que caracterizar a onseguir en diferentes ámbitos, propoñemos para acadar eses

centro: como se estrutura o persoal docente e non que teñen que incluírse no

. Nel establécense cales son as vías de institucións, da comunidade escolar ou non, os programas de

o profesorado do centro ou o centro en si, os sistemas de adquisición de libros de entro ou os medios polos que se vai difundir o PE.

Tui tal como o establece o art. Artigo 2º do D. 374/1996

infantil, os colexios de educación primaria e colexios de educación infantil e primaria de menos de seis unidades rurais dunha ou varias localidades poderán agruparse para constituír un só colexio público, que gozará de plena capacidade

2. O colexio rural agrupado disporá de denominación específica, se é o caso, así como dun domicilio concreto para os efectos administrativos. ción consideraranse extinguidas como tales a partir do momento no que se constitúa o colexio rural

la calidade do ensino das comunidades rurais, así como contribuír á socioeconómica e cultural das mesmas, a través da elaboración e aplicación coordinada de proxectos educativos que permitan a


1. Os recursos humanos e materiais correspondentes ás unidades colexios rurais agrupados. 2. As instalacións docentes e, se é o caso, as deportivas, poderán estar situadas en distintas localidades.Artigo 4º Os alumnos escolarizados nas unidades agrupadas cursarán as ensinanzas correspondentes na localidade da súa residencia. Cando proceda, a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria determinará a combinación de insta consecución de obxectivos. O centro tivo ao principio a denominación de CRA DE TUI e anos máis tarde tras a súa aprobación en CLAUSTRO, CONSELLO ESCOLARPLENO EXTRAORDINARIO DO CONCELLO DE TUI recibe o nome de MESTRA CLARA TORRES .Esta persoa é un referente na educación no rural e dinamizadora do traballo participativo das familias así como referente na Innovación en Galicia. Amais foi a primeira mestra que se xubilou no centro. COLEXIO RURAL AGRUPADO “MESTRA CLARA TORRES”CÓDIGO DO CENTRO: 36024112 CÓDIGO DA ZONA: 361185 TFNOS.619047372-986604436 NIF: Q3600356-D, E-MAIL: [email protected]. Concordia s/n, 36700 TUI ÁMBITO: RURAL TFNO. CONTACTO DO SR. XEFE TERRITORIAL DE EDUCACIÓN 986805903TFNO. INSPECCIÓN EDUCATIVA: 986817544

AULAS INTEGRANTES DO CRA DE TUI

As aulas resultantes do agrupamento e da constitución do C.R.A. son as seguintes:− BAÑOS- CALDELAS Enderezo: Baños-Caldelas S/N Tlfno.: 986/63 92 30 − PARAMOS Enderezo: Tlfno.: 986/603665 − AREAS Enderezo: Tlfno.: 986/6033727 − BALDRÁNS


4

1. Os recursos humanos e materiais correspondentes ás unidades agrupadas, e aqueles que eventualmente se asignen, integraranse nos

2. As instalacións docentes e, se é o caso, as deportivas, poderán estar situadas en distintas localidades.

agrupadas cursarán as ensinanzas correspondentes na localidade da súa residencia. Cando proceda, Educación e Ordenación Universitaria determinará a combinación de instalacións, profesorado e alumnos

O centro tivo ao principio a denominación de CRA DE TUI e anos máis tarde tras a súa aprobación en CLAUSTRO, CONSELLO ESCOLARPLENO EXTRAORDINARIO DO CONCELLO DE TUI recibe o nome de MESTRA CLARA TORRES .

no rural e dinamizadora do traballo participativo das familias así como referente na Innovación en Galicia. Amais foi a primeira mestra que se xubilou no centro.

COLEXIO RURAL AGRUPADO “MESTRA CLARA TORRES”

[email protected], http://centros.edu.xunta.es/cramestraclaratorres

RITORIAL DE EDUCACIÓN 986805903

As aulas resultantes do agrupamento e da constitución do C.R.A. son as seguintes:

agrupadas, e aqueles que eventualmente se asignen, integraranse nos

agrupadas cursarán as ensinanzas correspondentes na localidade da súa residencia. Cando proceda, alacións, profesorado e alumnos que mellor asegure

O centro tivo ao principio a denominación de CRA DE TUI e anos máis tarde tras a súa aprobación en CLAUSTRO, CONSELLO ESCOLAR E

no rural e dinamizadora do traballo participativo das familias así como referente na Innovación en


Enderezo:Igrexa Tlfno.: 986639617 − PEXEGUEIRO Enderezo: Estrada Tlfno.: 986/ 633570 − PONTE INTERNACIONAL Enderezo: As Bornetas-Randufe Rúa Estrada, nº3- Tui Tlfno.: 986/603655 − RIBADELOURO Enderezo: San Simón - Ribadelouro Tlfno.: 986/639607 − GUILLAREI Enderezo: Souto- Guillarei Tlfno.: 986/603669 − MALVAS Enderezo: Estrada - Malvas Tlfno.: 986/685023 CARACTERÍSTICAS DO CENTRO: O centro consta dunha SEDE ADMINISTRATIVA situada no recinto do CEIP nº 2 DE TUI E que foi otorgada ao CRA en Pleno do Concello de Tui no ano 2000.As aulas están situadas nas parroquias do Concello .

1 EQUIPO DIRECTIVO : DIRECTORA, XEFA DE ESTUDIOS, SECRETARIA 10 AULAS DISPERSAS POR 9 PARROQUIAS DE TUI

• 2 AULAS EN CALDELAS-BAÑOS (4º -5º• 1 AULA EN PARAMOS (4º-5º-6ºEI) • 1 AULA EN BALDRÁNS (4º-5º-6ºEI) • 1 AULA EN GUILLAREI-SOUTO (4º-5º-6ºEI)• 1 AULA EN MALVAS (4º-5º-6ºEI) • 1 AULA EN PEXEGUEIRO (4º-5º-6ºEI) • 1 AULA EN AREAS (4º-5º-6ºEI) • 1 AULAS EN PONTE INTERNACIONAL (4ºEI• 1 AULA EN RIBADELOURO (4º-5º-6º EI)

PROFESORADO − 10 TITORAS DE EDUCACIÓN INFANTIL − 3 MESTRAS DE APOIO Á EDUCACIÓN INFANTIL ITINERANTES− 2 MESTRAS DE RELIXIÓN CATÓLICA COMPARTIDAS (os centros bases son: CEIP


5

situada no recinto do CEIP nº 2 DE TUI E que foi otorgada ao CRA en Pleno do Concello de Tui no ano 2000.

1 EQUIPO DIRECTIVO : DIRECTORA, XEFA DE ESTUDIOS, SECRETARIA AS DE TUI:

5º-6º EI)

6ºEI)

EN PONTE INTERNACIONAL (4ºEI-5º EI -6ºEI) 6º EI)

3 MESTRAS DE APOIO Á EDUCACIÓN INFANTIL ITINERANTES 2 MESTRAS DE RELIXIÓN CATÓLICA COMPARTIDAS (os centros bases son: CEIP PORTELIÑA, PAZOS DE REIS, CRA MARÍA ZAMBRANO

situada no recinto do CEIP nº 2 DE TUI E que foi otorgada ao CRA en Pleno do Concello de Tui no ano 2000.

PORTELIÑA, PAZOS DE REIS, CRA MARÍA ZAMBRANO-O ROSAL)


− 1 MESTRA DE EDUCACIÓN FÍSICA − 1 MESTRA DE E. MUSICAL − 1 MESTRA DE LINGUA ESTRANXEIRA INGLÉS − 1 MESTRA DE P. TERAPÉUTICA − 1 MESTRA DE AUDICIÓN E LINGUAXE − 1 ORIENTADORA − 1 MESTRE DE ÁRABE E CULTURA MARROQUÍ (P

ESPACIOS MULTIFUNCIONAIS CONTAMOS CON ESPACIOS MULTIFUNCIONAIS COMO SON AS CASAS CULTURAIS DAS PARROQUIAS E PAVILLÓNS ONDE PODEMOS DESENVOLVER ACTIVIDADES DE CENTRO : FESTA DA PAZ, ENTROIDO, NADAL, FIN DE CURSO, REPRESENTACIÓNS TEATRAIS, …NALGUNHA DAS PARROQUIAS (4) TEMOS AULAS SIN ALUMNADO PARA PODER REALIZAR ACTIVIDADES DE MÚSICA, PSICOMOTRICIDADE, BIBLIOTECA ESCOLAR,… CONTAMOS IGUALMENTE CO TEATRO MUNICIPALDE TUI PARA MÚLTIPLES ACTIVIDADES: REUNIÓNS COAS FAMILIAS, ACTIVIDADES FORMATIVASACTOS DO SEMINARIO ESTRUCTURA ORGÁNICA E ÓRGANOS DE XESTION E CONTROL E PARTICIPATIVOS E DE COORDINACIÓN DOCENTE:CLAUSTRO DE PROFESORAS E PROFESORES con 5 sesións ao longo do curso e sempre que se estime oportunoCONSELLO ESCOLAR con 5 sesións ao longo do curso e sempre que se estime oportunoEQUIPO DE EDUCACIÓN INFANTIL, 1 reunión mensual COMISIÓN DE COORDINACIÓN PEDAGÓXICA 1 reunión mensual EQUIPO DE ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES 1 reunión mensualEQUIPO DE NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA 1 reunión mensualEQUIPO DE ORIENTACIÓN1 reunión mensual EQUIPO DE MELLORA DO CENTRO 1 reunión mensual EQUIPO DE BIBLIOTECA 1 reunión mensual EQUIPO DE TICs 1 reunión mensual COMISIÓN DE CONVIVENCIA (DECRETO 8/2015) 1 reunión trimestral ou


6

1 MESTRE DE ÁRABE E CULTURA MARROQUÍ (PROGRAMA LACM)

CONTAMOS CON ESPACIOS MULTIFUNCIONAIS COMO SON AS CASAS CULTURAIS DAS PARROQUIAS E PAVILLÓNS ONDE PODEMOS DESENVOLVER ACTIVIDADES DE CENTRO : FESTA DA PAZ, ENTROIDO, NADAL, FIN DE CURSO, REPRESENTACIÓNS TEATRAIS, … NALGUNHA DAS PARROQUIAS (4) TEMOS AULAS SIN ALUMNADO PARA PODER REALIZAR ACTIVIDADES DE MÚSICA, PSICOMOTRICIDADE, BIBLIOTECA

CONTAMOS IGUALMENTE CO TEATRO MUNICIPALDE TUI PARA MÚLTIPLES ACTIVIDADES: REUNIÓNS COAS FAMILIAS, ACTIVIDADES FORMATIVAS

ESTRUCTURA ORGÁNICA E ÓRGANOS DE XESTION E CONTROL E PARTICIPATIVOS E DE COORDINACIÓN DOCENTE: CLAUSTRO DE PROFESORAS E PROFESORES con 5 sesións ao longo do curso e sempre que se estime oportuno

sesións ao longo do curso e sempre que se estime oportuno

COMISIÓN DE COORDINACIÓN PEDAGÓXICA 1 reunión mensual

EQUIPO DE ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES 1 reunión mensual N LINGÜÍSTICA 1 reunión mensual

COMISIÓN DE CONVIVENCIA (DECRETO 8/2015) 1 reunión trimestral ou sempre que sexa necesario

CONTAMOS CON ESPACIOS MULTIFUNCIONAIS COMO SON AS CASAS CULTURAIS DAS PARROQUIAS E PAVILLÓNS ONDE PODEMOS DESENVOLVER

NALGUNHA DAS PARROQUIAS (4) TEMOS AULAS SIN ALUMNADO PARA PODER REALIZAR ACTIVIDADES DE MÚSICA, PSICOMOTRICIDADE, BIBLIOTECA

CONTAMOS IGUALMENTE CO TEATRO MUNICIPALDE TUI PARA MÚLTIPLES ACTIVIDADES: REUNIÓNS COAS FAMILIAS, ACTIVIDADES FORMATIVAS,…SALÓN DE


As coordinadoras ou coordinadores dos equipos realizarán reunións entre eles para integracións de actuacións e deseño de actupropostas didácticas.

HORARIO: DE LUNS A VENRES DE 9,00-14,00 horas para o alumnado e de 8,45 a 14,15 para o profesorado.MARTES DE 16,00-18,00 HORAS Sempre que sexa necesario prolongarase o horario escolar do profesorado sen excederse das 37,30 HORAS DE CÓMPUTO SEMANAL. CENTROS ADSCRITOS: O alumnado do CRA cando rematan a etapa de EDUCACIÓN INFANTIL inician a etapa de EDUCACIÓN PRIMARIA de: CEIP RANDUFE (aulas de Areas, Pexegueiro, Malvas), CEIP REBORDÁNS (aula de Ribadelouro), CEIP GUILLAREI (aula de SoutoGuillarei), CEP CALDELAS (aulas de Caldelas PROFESORADO DENDE OS SU INICIO O PROFESORADO FOI de.-1 TITORA POR CADA AULA -MESTRA-MESTRE PT -MESTRA-MESTRE AL -MESTRA-MESTRE INGLÉS -MESTRA-MESTRE E. FÍSICA -MESTRA-MESTRE MÚSICA -MESTRA-MESTRE RELIXIÓN CATÓLICA -dende o curso 2006 temos 3 APOIOS á E.I.ALUMNADO A media de alumnado foi de 140 alumnos pero nestes momentos oscilamos entre 100O curso 2010-2011 finalizaron en xuño os seus respectivos estudios 291 alumnos. 48 PERSOAL NON DOCENTE


7

As coordinadoras ou coordinadores dos equipos realizarán reunións entre eles para integracións de actuacións e deseño de actuacións conxuntas tratando de integralas nas

14,00 horas para o alumnado e de 8,45 a 14,15 para o profesorado.

Sempre que sexa necesario prolongarase o horario escolar do profesorado sen excederse das 37,30 HORAS DE CÓMPUTO

do CRA cando rematan a etapa de EDUCACIÓN INFANTIL inician a etapa de EDUCACIÓN PRIMARIA de: CEIP RANDUFE (aulas de Areas, Pexegueiro, Malvas), CEIP REBORDÁNS (aula de Ribadelouro), CEIP GUILLAREI (aula de SoutoGuillarei), CEP CALDELAS (aulas de Caldelas, Paramos, Baldráns), CEIP Nº 1 E CEIP Nº 2. (aula de Ponte Internacional).

DENDE OS SU INICIO O PROFESORADO FOI de.

dende o curso 2006 temos 3 APOIOS á E.I.

A media de alumnado foi de 140 alumnos pero nestes momentos oscilamos entre 100-120. 2011 finalizaron en xuño os seus respectivos estudios 291 alumnos. 48 en

acións conxuntas tratando de integralas nas

Sempre que sexa necesario prolongarase o horario escolar do profesorado sen excederse das 37,30 HORAS DE CÓMPUTO

do CRA cando rematan a etapa de EDUCACIÓN INFANTIL inician a etapa de EDUCACIÓN PRIMARIA de: CEIP RANDUFE (aulas de Areas, Pexegueiro, Malvas), CEIP REBORDÁNS (aula de Ribadelouro), CEIP GUILLAREI (aula de Souto-

, Paramos, Baldráns), CEIP Nº 1 E CEIP Nº 2. (aula de Ponte Internacional).


No centro dende o curso 2013-14 hai 1 persoa traballadoras encargadas da limpeza das instalación dunha empresa privada contratada polo Concello ,contratadas polo concello directamente. LINGUA DE COMUNICACIÓN Na comunidade escolar do CRA coexisten recollida no Decreto 79/2010, do 20de maio, para o A lingua vehicular en E.I. realizase a través das entrevistas ás familias, desenvolvemento da aula de actuacións para detectar o grao de comprensión das linguas e polos datos da zona xeográfica que aoequilibrio lóxico no desenvolvemento curricular pero sempre tendo presente que o alumnado comprende a lingua galega ainda quenon a empregue pois coñecen personaxes de dibuxos animados emitidos pola TV

ONDE ESTAMOS?


8

hai 1 persoa AUXILIAR COIDADORA. Tamén exercen a súa labor varios traballadoresinstalación dunha empresa privada contratada polo Concello ,

o galego e o castelán. A nivel administrativo e docente séguense a lexislación vixente Decreto 79/2010, do 20de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia

E.I. realizase a través das entrevistas ás familias, desenvolvemento da aula de actuacións para detectar o grao de comprensión das linguas e polos datos da zona xeográfica que ao estar en zona rural é o galego. Tratase de buscar un equilibrio lóxico no desenvolvemento curricular pero sempre tendo presente que o alumnado comprende a lingua galega ainda quenon a empregue pois coñecen personaxes de dibuxos animados emitidos pola TVG.

Tamén exercen a súa labor varios traballadores-instalación dunha empresa privada contratada polo Concello , xunto con outras persoas,

administrativo e docente séguense a lexislación vixente plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia.

E.I. realizase a través das entrevistas ás familias, desenvolvemento da aula de actuacións para detectar o estar en zona rural é o galego. Tratase de buscar un

equilibrio lóxico no desenvolvemento curricular pero sempre tendo presente que o alumnado comprende a lingua galega ainda que


O centro está situado na Comunidade autónoma de Galicia, provincia de Pontevedra, dispersas por todo o Concello concretamente nas parroquias de :

AREAS, BALDRÁNS, CALDELAS, GUILLAREI, MALVAS, PARAMOS, PEXEGUEIRO, RANDUFEINTERNACIONAL, RIBADELOURO.

Limita xeograficamente cos seguintes concellos: O PORRIÑO, SALCEDA DE CASELAS, SALVATERRA, TOMIÑO, GONDOMAR A poboación de Tui con datos do ano 2011 son de 17.230 ainda que no ano 2009 chegou a ter 19.479. Para ter máis información podemos acceder a: https://es.wikipedia.org/wiki/Tuy_%28Pontevedra%29

CARACTERÍSTICAS AMBIENTAIS DA ZONA

CONTEXTO XEOGRÁFICO Tódalas Parroquias ás que pertencen as distintas au las constituíntes do CRA sitúanse en torno ó núcleo urbano da cidade de TuPontevedra na zona anterior á desembocadura do río Miño. Polo tanto, participan, en maior ou menor me didestribacións do Monte Aloia ás ribeiras do río que fai fronteira con Portugal: a mesma climatoloxía t emperada, o mesmo tipo mesmo tipo de vexetación. Os referentes conte xtuais que fornecen, como material curricular, as e xperiencias, e reforzan os contidos, poden ser util izados por tódolos nosonenas, uns, nas súas propias localidades, e os outr os desprazándose ata alí. CARACTERÍSTICAS SOCIOECÓNOMICAS Os recurs os procedentes da explotación agraria e forestal no n constitúen hoxe en día, a base da economía, senón que, pola contra, cadaobservando un progresivo abandono das actividades d o agro, e as familias inscríbense nunha economía de emprego en difereindustrias circundantes ou tamén en pequenas empres as familiares. O nivel medio de desenvolvemento pód ese cualificar como basmaior parte das familias dos adiantos tecnolóxicos, servicios e acondiCULTURAIS

Como pertencentes a un Concello que tén como núcleo urbano unha cidade derecoñecida importancia histór icocaracterísticas e participamos nas s úas manifestacións culturais: festas, tradicións, g astronomía ...aínda que cada unha destas parroquias ten as súas propias


9

na Comunidade autónoma de Galicia, provincia de Pontevedra, no Concello dispersas por todo o Concello concretamente nas parroquias de :

AREAS, BALDRÁNS, CALDELAS, GUILLAREI, MALVAS, PARAMOS, PEXEGUEIRO, RANDUFE

Limita xeograficamente cos seguintes concellos: O PORRIÑO, SALCEDA DE CASELAS, SALVATERRA, TOMIÑO,

do ano 2011 son de 17.230 ainda que no ano 2009 chegou a ter

Para ter máis información podemos acceder a: http://www.concellotui.org/php/turismo/ https://es.wikipedia.org/wiki/Tuy_%28Pontevedra%29

Tódalas Parroquias ás que pertencen as distintas au las constituíntes do CRA sitúanse en torno ó núcleo urbano da cidade de TuPontevedra na zona anterior á desembocadura do río Miño. Polo tanto, participan, en maior ou menor me did a dunhas características similares, dende as estribacións do Monte Aloia ás ribeiras do río que fai fronteira con Portugal: a mesma climatoloxía t emperada, o mesmo tipo

xtuais que fornecen, como material curricular, as e xperiencias, e reforzan os contidos, poden ser util izados por tódolos nosonenas, uns, nas súas propias localidades, e os outr os desprazándose ata alí.

os procedentes da explotación agraria e forestal no n constitúen hoxe en día, a base da economía, senón que, pola contra, cadaobservando un progresivo abandono das actividades d o agro, e as familias inscríbense nunha economía de emprego en difereindustrias circundantes ou tamén en pequenas empres as familiares. O nivel medio de desenvolvemento pód ese cualificar como basmaior parte das familias dos adiantos tecnolóxicos, servicios e acondi cionamentos indispensables para as actividades de t raballo e lecer.

Como pertencentes a un Concello que tén como núcleo urbano unha cidade derecoñecida importancia histór ico -monumental, beneficiámonos das súas úas manifestacións culturais: festas, tradicións, g astronomía ...aínda que cada unha destas parroquias ten as súas propias

de TUI e as súas aulas están

AREAS, BALDRÁNS, CALDELAS, GUILLAREI, MALVAS, PARAMOS, PEXEGUEIRO, RANDUFE-BORNETAS-PONTE

Limita xeograficamente cos seguintes concellos: O PORRIÑO, SALCEDA DE CASELAS, SALVATERRA, TOMIÑO,

do ano 2011 son de 17.230 ainda que no ano 2009 chegou a ter

Tódalas Parroquias ás que pertencen as distintas au las constituíntes do CRA sitúanse en torno ó núcleo urbano da cidade de Tu i, no sur da provincia de a dunhas características similares, dende as

estribacións do Monte Aloia ás ribeiras do río que fai fronteira con Portugal: a mesma climatoloxía t emperada, o mesmo tipo de cultivos agrarios e forestais e un

xtuais que fornecen, como material curricular, as e xperiencias, e reforzan os contidos, poden ser util izados por tódolos noso s nenos e

os procedentes da explotación agraria e forestal no n constitúen hoxe en día, a base da economía, senón que, pola contra, cada vez vaise observando un progresivo abandono das actividades d o agro, e as familias inscríbense nunha economía de emprego en difere ntes sectores: servicios nas industrias circundantes ou tamén en pequenas empres as familiares. O nivel medio de desenvolvemento pód ese cualificar como bas tante satisfactorio, gozando a

cionamentos indispensables para as actividades de t raballo e lecer.

monumental, beneficiámonos das súas úas manifestacións culturais: festas, tradicións, g astronomía ...aínda que cada unha destas parroquias ten as súas propias


festas e actividades culturais xestionadas dende as respectivas Casas Culturais, cos seus propios grup os folclóricos, de teatobsérvase en cada localidade unha grande inquedanza pola cultura autóctona. CARACTERÍSTICAS SANITARIAS

Tódalas aulas deste centro contan con rede de auga da traída municipal de augas según información dada polo Concello de que posúe auga da traída parroquial con clorímetro. As aulas de Areas e Ponte Internacional teñen red e de alcantarillado munséptica pero nos vindeiros meses entrarán na rede d e alcantarilagás nas aulas de Ponte Internacional. Este curso, por necesidades de escolarización dun alumno, se ll e demandou a instalacióGuill arei. Non existen tomas de terra nas aulas e protec tores dos enchufes.

SINAIS DE IDENTIDADE DO CENTROOs sinais de identidade do centro están relacionados con valores como a solidariedade, paz, o coidado do medio ambiente, PRETENDEER SER UN Tendo en conta o contexto no que se enxerga o noso CRA, de onde se salientaron as características de DIVERSIDADE nun amplo abdemanifestacións, sobresaíndo a característica de converxencia de culturas fronteirizas galegoesenciais que

definen a nosa identidade: Queremos construír unha escola aberta ó presente, ó pasado e, sobre todo, ó futuro, para o que:�Asumimos o compromiso de desenvolver un ensino fundamentado no marco do pluralismo e os valores democrárepecto polos outros sexan os eixos que equilibren a bal

OFRECE RESPUESTAS EDUCATIVAS A LA DIVERSIDAD

DINAMIZADOR DE APRENDIZAXES SITUADOS


10

festas e actividades culturais xestionadas dende as respectivas Casas Culturais, cos seus propios grup os folclóricos, de teatobsérvase en cada localidade unha grande inquedanza pola cultura autóctona.

Tódalas aulas deste centro contan con rede de auga da traída municipal de augas según información dada polo Concello de que posúe auga da traída parroquial con clorímetro. As aulas de Areas e Ponte Internacional teñen red e de alcantarillado munséptica pero nos vindeiros meses entrarán na rede d e alcantaril lado municipal. Non existe auga quente nos diferent es baños ainda que se lle solicitou ó Concello agás nas aulas de Ponte Internacional. Este curso, por necesidades de escolarización dun alumno, se ll e demandou a instalació

arei. Non existen tomas de terra nas aulas e protec tores dos enchufes.

SINAIS DE IDENTIDADE DO CENTRO Os sinais de identidade do centro están relacionados con valores como a solidariedade, paz, o coidado do medio ambiente,

Tendo en conta o contexto no que se enxerga o noso CRA, de onde se salientaron as características de DIVERSIDADE nun amplo abdemanifestacións, sobresaíndo a característica de converxencia de culturas fronteirizas galego-portuguesa en contacto, salientá

Queremos construír unha escola aberta ó presente, ó pasado e, sobre todo, ó futuro, para o que: Asumimos o compromiso de desenvolver un ensino fundamentado no marco do pluralismo e os valores democrá

polos outros sexan os eixos que equilibren a balanza da nosa acción educativa.

DINAMIZADOR DO CURRÍCULO COMUNITARIO

PROMOTOR DUN DISEÑO UNIVERSAL DAS APRENDIZAXES

FAVORECEDOR DE DIFERENTES MODELOS DE PENSAMIENTO-PROCESOS COGNITIVOS NAS SUAS TAREFAS INTEGRADAS : CRÍTICO, DELIBERATIVO, LOXÍCO, ANALÓXICO, CREATIVO, REFLEXIVO, ANALÍTICO, PRÁCTICO, SISTEMICO.

festas e actividades culturais xestionadas dende as respectivas Casas Culturais, cos seus propios grup os folclóricos, de teat ro, biblioteca, etc. En xeral,

Tódalas aulas deste centro contan con rede de auga da traída municipal de augas según información dada polo Concello de Tui agás a aula de Pexegueiro que posúe auga da traída parroquial con clorímetro. As aulas de Areas e Ponte Internacional teñen red e de alcantarillado mun icipal. O resto das aulas posúen fosa

lado municipal. Non existe auga quente nos diferent es baños ainda que se lle solicitou ó Concello agás nas aulas de Ponte Internacional. Este curso, por necesidades de escolarización dun alumno, se ll e demandou a instalació n de auga quente na aula de

Os sinais de identidade do centro están relacionados con valores como a solidariedade, paz, o coidado do medio ambiente, O CENTRO

Tendo en conta o contexto no que se enxerga o noso CRA, de onde se salientaron as características de DIVERSIDADE nun amplo abano portuguesa en contacto, salientámo-los puntos

Asumimos o compromiso de desenvolver un ensino fundamentado no marco do pluralismo e os valores democráticos, onde a liberdade e o

DINAMIZADOR DO CURRÍCULO DOMÉSTICO

PROMOTOR DUN DISEÑO UNIVERSAL DAS APRENDIZAXES


�


11



12


COMO ENTENDEMOS O FEITO EDUCATIVO? Entendemo-lo feito educativo como:

• unha tarefa compartida entre tódolos compoñentes da Comunidade Escolar: alumnadoadministracióneducativa - contorno ambiental, etc. Polo que mantemos unha estreita cooperación e interacción, sobre todo coas familias dos nososalumnos e alumnas, xa que entre todos levaremos a cabo unha labor máis eficaz.

• Centro democrático favorecendo e propiciando o diálogo e respectando as opinións das maiorías e das minorías.• Participativo para favorece-la colaboración, a implicación, o compromiso e atoma de decisións conxuntas de tódolos actores que

conforman acomunidade educativa e dan vida ó Centro través dun proceso deconfianza, diálogo, entendemento, comunicación, axuda, implicación, cooperación, implicación que conforme da vida a unha formación eeducación “per se” enxerida n

• Tolerante no sentido de que todos e todas son persoas coas mesmas necesidades de estar e de daconta, de serrespectados, etc.

• Creativo propiciando as críticas, autocríticas e as iniciativas.• Así que, dende un posicionamento marcado pola afectividade entre tódolos compoñentes da comunidade educativa, salientamos:• A educación para a igualdade, onde non existan discriminacións de índole sexista, cultural, relixiosa, étnica, ou por outras

físicas, psíquicas, de idade, cor , ritmos de aprendizaxe, etc.• �A educación para a convivencia en paz, fundamentada no respecto mutuo e na tolerancia, así como na resolución de conflictos d

xeito harmónico, despertando actitudes e valores de soliedarieda• A educación para o coidado e respecto da natureza , formando cidadáns e cidadás responsables do futuro do medioambiente, xa

que sonaxentes activos da súa conservación ou deterioro.• �A Educación cívica e social, agrupando os

educación vial, dotando ós nosos alumnos e alumnas de criterios que os guíen cara a un comportamento autónomo, como xestores do seu propio benestar.

• �A aconfesionalidade inherente á nosa condición de centro público, asume unha orientación cara ós valores éticos e morais facilitadores de conductas sás e libres , dándolles ós nosos alumnos e alumnas a posibilidade de acceder á formación na área de relixión católica segundo está estipulado na lexislación vixente.

• Tentaremos prioriza-lo uso da lingua galega, así como valorar e dar a coñecenunha coxuntura de crise diante do avance da lingua de prestixio sobre a propia, que nrestrinxido duns poucos galegofalantes.


13

COMO ENTENDEMOS O FEITO EDUCATIVO?

entre tódolos compoñentes da Comunidade Escolar: alumnadocontorno ambiental, etc. Polo que mantemos unha estreita cooperación e interacción, sobre todo coas

familias dos nososalumnos e alumnas, xa que entre todos levaremos a cabo unha labor máis eficaz.propiciando o diálogo e respectando as opinións das maiorías e das minorías.

la colaboración, a implicación, o compromiso e atoma de decisións conxuntas de tódolos actores que conforman acomunidade educativa e dan vida ó Centro Escolar. Ademáis foméntase e favorécese a toma de decisións conxuntas a través dun proceso deconfianza, diálogo, entendemento, comunicación, axuda, implicación, cooperación, implicación que conforme da vida a unha formación eeducación “per se” enxerida na propia organización do centro. Tolerante no sentido de que todos e todas son persoas coas mesmas necesidades de estar e de da

Creativo propiciando as críticas, autocríticas e as iniciativas. Así que, dende un posicionamento marcado pola afectividade entre tódolos compoñentes da comunidade educativa, salientamos:A educación para a igualdade, onde non existan discriminacións de índole sexista, cultural, relixiosa, étnica, ou por outras

psíquicas, de idade, cor , ritmos de aprendizaxe, etc. A educación para a convivencia en paz, fundamentada no respecto mutuo e na tolerancia, así como na resolución de conflictos d

harmónico, despertando actitudes e valores de soliedariedade cara ós máis desprotexidos. A educación para o coidado e respecto da natureza , formando cidadáns e cidadás responsables do futuro do medioambiente, xa que sonaxentes activos da súa conservación ou deterioro. A Educación cívica e social, agrupando os eixos transversais da educación para a sáude, para o consumo responsable e para a

vial, dotando ós nosos alumnos e alumnas de criterios que os guíen cara a un comportamento autónomo, como xestores

inherente á nosa condición de centro público, asume unha orientación cara ós valores éticos e morais conductas sás e libres , dándolles ós nosos alumnos e alumnas a posibilidade de acceder á formación na área de

estipulado na lexislación vixente. lo uso da lingua galega, así como valorar e dar a coñece-la riqueza do noso acervo cultural, xa que se atopan

coxuntura de crise diante do avance da lingua de prestixio sobre a propia, que neste momento está relegada ó eido galegofalantes.

entre tódolos compoñentes da Comunidade Escolar: alumnado-profesorado-familias-contorno ambiental, etc. Polo que mantemos unha estreita cooperación e interacción, sobre todo coas

familias dos nososalumnos e alumnas, xa que entre todos levaremos a cabo unha labor máis eficaz. propiciando o diálogo e respectando as opinións das maiorías e das minorías.

la colaboración, a implicación, o compromiso e atoma de decisións conxuntas de tódolos actores que Escolar. Ademáis foméntase e favorécese a toma de decisións conxuntas a

través dun proceso deconfianza, diálogo, entendemento, comunicación, axuda, implicación, cooperación, implicación que conforma

Tolerante no sentido de que todos e todas son persoas coas mesmas necesidades de estar e de da-la súa opinión, de ser tidos en

Así que, dende un posicionamento marcado pola afectividade entre tódolos compoñentes da comunidade educativa, salientamos: A educación para a igualdade, onde non existan discriminacións de índole sexista, cultural, relixiosa, étnica, ou por outras razóns

A educación para a convivencia en paz, fundamentada no respecto mutuo e na tolerancia, así como na resolución de conflictos de

A educación para o coidado e respecto da natureza , formando cidadáns e cidadás responsables do futuro do medioambiente, xa

eixos transversais da educación para a sáude, para o consumo responsable e para a vial, dotando ós nosos alumnos e alumnas de criterios que os guíen cara a un comportamento autónomo, como xestores

inherente á nosa condición de centro público, asume unha orientación cara ós valores éticos e morais conductas sás e libres , dándolles ós nosos alumnos e alumnas a posibilidade de acceder á formación na área de

la riqueza do noso acervo cultural, xa que se atopan este momento está relegada ó eido


• Utilizar o galego como lingua de aprendizaxe cando esta lingua sexa a utilizada maioritariamente como lingua vehicular nas familias e paulatinamente cando non se produzan estas circu

• Preténdese un desenvolvemento integral da personalidade do alumnado e de tódalas súas capacidades promovendo o descubrimento, coñecemento e comprensión do contorno físico e social onde se desenvolve a súa vida cotiá, sentíndose parte integrante e activa do mesmo e valorando as

• Promoveremos o coñecemento e utilización de regras de convivencia cunha actitude crítica, de axuda, cooperación e colaboració• Optimización da autonomía persoal, da capacidade crítica, aut

conservación, etc. • A atención e resposta á diversidade susténtase na necesidade dun trato personalizado para adecuarse ó ritmo evolutivo e ás

capacidades de cada nena/o, promovendo accións valorando as diferencias como algo positivo eorganizativo, pedagóxico, curricular e metodolóatención á diversidade contará con programas de intervenciónindividualmente e terán en conta o contexto psicxurdida deseñaranse programas de intervención que den unha resposta eficaz e exitosa logo dapsicopedagóxicas pola orientadora ou orientador do centrdos EOE.

• Promóvese a existencia de diferentes medidas de atención á diversidade de alumnado: reforzo educativo, Adaptacións CurricularAgrupamentos específicos, apoios na aula con pro

• O modelo educativo que se desenvolve neste centro escolar baséase na tolerancia, actividade, apertura, participación, compromentre outros aspectos.

• A nosa liña metodolóxica, sustentada polo traballoda pedagoxía constructivista propugnada pola Reforma Educativa:

�A aprendizaxe significativa como eixo de tódalas aprendizaxes.�A globalización. �A investigación e experimentación como técnicas básicas.�O ludismo. �A actividade. �Tolerancia. �Cooperación. �Actividade autoestructurante �Constructivismo �Consistencia evolutiva


14

o galego como lingua de aprendizaxe cando esta lingua sexa a utilizada maioritariamente como lingua vehicular nas familias paulatinamente cando non se produzan estas circunstancias favorables.

Preténdese un desenvolvemento integral da personalidade do alumnado e de tódalas súas capacidades promovendo o e comprensión do contorno físico e social onde se desenvolve a súa vida cotiá, sentíndose parte

integrante e activa do mesmo e valorando as tradicións e costumes. Promoveremos o coñecemento e utilización de regras de convivencia cunha actitude crítica, de axuda, cooperación e colaboracióOptimización da autonomía persoal, da capacidade crítica, autocrítica e constructiva, hábitos de hixiene, orde, limpeza,

á diversidade susténtase na necesidade dun trato personalizado para adecuarse ó ritmo evolutivo e ás promovendo accións encamiñadas a compensar carencias sociais, culturais, afectivas, lingüísticas e

valorando as diferencias como algo positivo e tendo en conta a riqueza da diversidade étnica. O Centro reestructurarase no plano organizativo, pedagóxico, curricular e metodolóxico en función das necesidades educativas atopadas cada curso escolar. Esta atención á diversidade contará con programas de intervención interdisciplinares de cara ó centro, á aula, ás familias e ó alumnado individualmente e terán en conta o contexto psicopedagóxico, o contexto legal e o contexto de actuación. Para cada problemática xurdida deseñaranse programas de intervención que den unha resposta eficaz e exitosa logo dapsicopedagóxicas pola orientadora ou orientador do centro e recurrindo sempre o asesoramento do Departamento de

Promóvese a existencia de diferentes medidas de atención á diversidade de alumnado: reforzo educativo, Adaptacións Curricularespecíficos, apoios na aula con profesorado especialista en E.E. e Audición e Linguaxe.

O modelo educativo que se desenvolve neste centro escolar baséase na tolerancia, actividade, apertura, participación, comprom

A nosa liña metodolóxica, sustentada polo traballo en equipo e toma de decisións consensuada, asume plenamente os postulados constructivista propugnada pola Reforma Educativa:

A aprendizaxe significativa como eixo de tódalas aprendizaxes.

ón como técnicas básicas.

o galego como lingua de aprendizaxe cando esta lingua sexa a utilizada maioritariamente como lingua vehicular nas familias

Preténdese un desenvolvemento integral da personalidade do alumnado e de tódalas súas capacidades promovendo o e comprensión do contorno físico e social onde se desenvolve a súa vida cotiá, sentíndose parte

Promoveremos o coñecemento e utilización de regras de convivencia cunha actitude crítica, de axuda, cooperación e colaboración. ocrítica e constructiva, hábitos de hixiene, orde, limpeza,

á diversidade susténtase na necesidade dun trato personalizado para adecuarse ó ritmo evolutivo e ás encamiñadas a compensar carencias sociais, culturais, afectivas, lingüísticas e

tendo en conta a riqueza da diversidade étnica. O Centro reestructurarase no plano función das necesidades educativas atopadas cada curso escolar. Esta

interdisciplinares de cara ó centro, á aula, ás familias e ó alumnado e o contexto de actuación. Para cada problemática

xurdida deseñaranse programas de intervención que den unha resposta eficaz e exitosa logo da realización de avaliacións o e recurrindo sempre o asesoramento do Departamento de Orientación e

Promóvese a existencia de diferentes medidas de atención á diversidade de alumnado: reforzo educativo, Adaptacións Curriculares, fesorado especialista en E.E. e Audición e Linguaxe.

O modelo educativo que se desenvolve neste centro escolar baséase na tolerancia, actividade, apertura, participación, compromiso,

en equipo e toma de decisións consensuada, asume plenamente os postulados


�Aprender a aprender. �Participación. �Enxerido no medio físico, social e cultural. �Aberto cara á comunidade (cara adentro e cara a fóra).�A afectividade como marco e punto de partida de tódalas situacións de aprendizaxe.�Trato personalizado do alumnado adecuándose ós diferentes ritmos madurativos e capacidades.

- Significamos uns Principios pedagóxicos sociais como un servizo á sociedade pois o noso Colexio ofrécese á sociedade como unha comunidade onde todos son aceptados sen ningún tipo de discriminación, poden dialogar, e senten corresponsables do que alí se fai. Aspira a ser recoñecido como un servizo de

• Dá resposta a unha opción educativa que a nosa realidade social reclama, de acordo coas liberdades fundamentais dos cidadáns,constitucionalmente recoñecidas.

- Cumpre unha función de servizo aos nenos, novos e adultos imparte.

- Conta cuns equipos de profesionais e colaboradores que se comprometen a dar unha educación coherente e de calidade a todos osalumnos.

• Ten o soporte e o estímulo dos pais do alumna• Promove a participación activa dos diversos grupos que constitúen a súa Comunidade Educativa.- ensino enxerido nunha contorna como aprendizaxes situados

no que está inserto; en consecuencia, comprométese a:• Descubrir e da a coñecer as características galegas entre o alumnado e as familias.• Potencia os valores da realidade da autonomía, nun clima de integración e apertura a todas as xentes • Facilita ás familias que chegan doutros lugares, países,… os medios para integrarse no seu novo ambiente, sen renunciar á súa

cultura. • É solidario cos demais centros educativos, cos que sente corresponsable e colaborar con eles

educativa. • Traballa de forma directa e comprometida co alumnado, familias e sectores sociais que sofren marxinación ou teñen especiais

dificultades ou deficiencias. • dinamizamos o enraizamento no seu medio copmo forma de c

promotot e favorecedor da iniciación do alumnado na vida social por iso está comprometido na dimensión social da persoa e na continua e necesaria transformación da sociedade,de paz. O noso Colexio quere ser un lugar privilexiado para acrecer, madurar e desenvolverse. Esta tarefa do desenvolconcretas; é dicir, debe inserirse na propia xeración e cultura. Respectando o pasado e facendo fronte ao


15

ra á comunidade (cara adentro e cara a fóra). A afectividade como marco e punto de partida de tódalas situacións de aprendizaxe. Trato personalizado do alumnado adecuándose ós diferentes ritmos madurativos e capacidades.

agóxicos sociais como un servizo á sociedade pois o noso Colexio ofrécese á sociedade como unha son aceptados sen ningún tipo de discriminación, poden dialogar, e senten corresponsables do que alí se fai.

un servizo de interese social, porque: Dá resposta a unha opción educativa que a nosa realidade social reclama, de acordo coas liberdades fundamentais dos cidadáns,

Cumpre unha función de servizo aos nenos, novos e adultos da contorna, e está aberto a cantos desexan a educación que nel se

Conta cuns equipos de profesionais e colaboradores que se comprometen a dar unha educación coherente e de calidade a todos os

Ten o soporte e o estímulo dos pais do alumnado, comprometidos na opción educativa do Centro. Promove a participación activa dos diversos grupos que constitúen a súa Comunidade Educativa.

como aprendizaxes situados pois a súa acción educativa se enraízan no contexto aucomprométese a:

e da a coñecer as características galegas entre o alumnado e as familias. Potencia os valores da realidade da autonomía, nun clima de integración e apertura a todas as xentes e ás demais culturas.Facilita ás familias que chegan doutros lugares, países,… os medios para integrarse no seu novo ambiente, sen renunciar á súa

É solidario cos demais centros educativos, cos que sente corresponsable e colaborar con eles no proceso de mellora da calidade

Traballa de forma directa e comprometida co alumnado, familias e sectores sociais que sofren marxinación ou teñen especiais

dinamizamos o enraizamento no seu medio copmo forma de compromiso con él pois o centro educativo debe cumprir o papel de da iniciación do alumnado na vida social por iso está comprometido na dimensión social da persoa e na

continua e necesaria transformación da sociedade, na mellora dos niveis de liberdade, de igualdade, de xustiza, tolerancia, respecto e de paz. O noso Colexio quere ser un lugar privilexiado para a promoción integradora de todas as dimensións nas que o alumno ha de crecer, madurar e desenvolverse. Esta tarefa do desenvolvemento integrador da persoa móvese nunhas coordenadas temporais concretas; é dicir, debe inserirse na propia xeración e cultura. Respectando o pasado e facendo fronte ao

agóxicos sociais como un servizo á sociedade pois o noso Colexio ofrécese á sociedade como unha son aceptados sen ningún tipo de discriminación, poden dialogar, e senten corresponsables do que alí se fai.

Dá resposta a unha opción educativa que a nosa realidade social reclama, de acordo coas liberdades fundamentais dos cidadáns,

da contorna, e está aberto a cantos desexan a educación que nel se

Conta cuns equipos de profesionais e colaboradores que se comprometen a dar unha educación coherente e de calidade a todos os

pois a súa acción educativa se enraízan no contexto autonómico e local

e ás demais culturas. Facilita ás familias que chegan doutros lugares, países,… os medios para integrarse no seu novo ambiente, sen renunciar á súa propia

no proceso de mellora da calidade

Traballa de forma directa e comprometida co alumnado, familias e sectores sociais que sofren marxinación ou teñen especiais

ompromiso con él pois o centro educativo debe cumprir o papel de da iniciación do alumnado na vida social por iso está comprometido na dimensión social da persoa e na

iveis de liberdade, de igualdade, de xustiza, tolerancia, respecto e promoción integradora de todas as dimensións nas que o alumno ha de

persoa móvese nunhas coordenadas temporais concretas; é dicir, debe inserirse na propia xeración e cultura. Respectando o pasado e facendo fronte ao futuro sen perder a nosa


identidade, somos educadores cristiáns que queremos formar adentro dunha sociedade pluralista, para quede ir artellando o seu proxecto de vida.

OBXECTIVOS (Fins e principios educativos)Enténdese como tales os obxectivos que se perseguen a distintos niveis. Todos eles teñenque impregnarse coas características nos principios de identidade anteriores,e, segundo a súa natureza, podemos clasificalos en seisdocente, humanos, institucionais, administrativos e

a. Pedagóxicos: • Concretar as ensinanzas básicas propostas desde a administración eadaptalas á realidade sociocultural da zona.• Buscar unha aprendizaxe significativa• Modificar os esquemas didácticos, as metodoloxías e estratexias de aprendizaxe para desenvolver una ensinanza e un aprendizax

competencial que teña en conta as 7CCCC.• Afondar no tratamento que fai na aula dos temas transversais, valores, o fin de lograr o desenvolvemento das capacidades

cognitivas, comunicativas, psicomotrices, afectivas• Integrar o contexto non formal e o informal nas aprendizaxes• Fomentar a motivación do alumnado para que esta se reflicta logonunha perseveranza no traballo e nunha boa actitude cara

aadquisición de coñecementos. • Dinamizar un clima de respecto e uso entre as 2• Desenvolver o sentido da iniciativa, o espíritu emprendedor, o aprender a aprender

os problemas que se lle prantexen. • Significar a diversidade como un valor e creando respostas educativas á diversidade.• Facer visible á comunidade educativa que a labor docente non éexclusiva do profesorado. O seu éxito depende da

responsabilidade ecolaboración por parte de todos os membros da comunidade.• Escoller axeitadamente os materiais (libros de texto, apuntamentos,páxinas web...) co

fincapé as que traballen as TIC. • Dinamizar os espazos do centro e a súa

b. De coordinación docente • Fomentar a participación das familias a través da ANPA, C. ESCOLAR ou a través

aula, titorías, delegados de familias,...)que favoreza a súa implica


16

educadores cristiáns que queremos formar aos nosos alumnos para que sexan cidadáns activos e democráticos dentro dunha sociedade pluralista, para que sexan homes e mulleres con espírito de superación, con sentimentos universais e capaces

principios educativos) Enténdese como tales os obxectivos que se perseguen a distintos niveis. Todos eles teñenque impregnarse coas características nos principios de identidade anteriores,e, segundo a súa natureza, podemos clasificalos en seis grandes grupos:docente, humanos, institucionais, administrativos e de dinamización da lingua galega

Concretar as ensinanzas básicas propostas desde a administración eadaptalas á realidade sociocultural da zona.Buscar unha aprendizaxe significativa, competencial e por tarefas integradas fronte á memorística. Modificar os esquemas didácticos, as metodoloxías e estratexias de aprendizaxe para desenvolver una ensinanza e un aprendizax

as 7CCCC. na aula dos temas transversais, valores, o fin de lograr o desenvolvemento das capacidades

cognitivas, comunicativas, psicomotrices, afectivas-emocionais. Integrar o contexto non formal e o informal nas aprendizaxes. Fomentar a motivación do alumnado para que esta se reflicta logonunha perseveranza no traballo e nunha boa actitude cara

clima de respecto e uso entre as 2 linguas oficiaisda nosa comunidade autónoma. er o sentido da iniciativa, o espíritu emprendedor, o aprender a aprender que o capacite paraafrontar de xeito autónomo

Significar a diversidade como un valor e creando respostas educativas á diversidade. comunidade educativa que a labor docente non éexclusiva do profesorado. O seu éxito depende da

responsabilidade ecolaboración por parte de todos os membros da comunidade. Escoller axeitadamente os materiais (libros de texto, apuntamentos,páxinas web...) cos que se vai traballar na aula, facendo máis

Dinamizar os espazos do centro e a súa a distribución para optimizar o seuaproveitamento nas diferentes actividades.

Fomentar a participación das familias a través da ANPA, C. ESCOLAR ou a través de calquera outro mecanismo (reunións ...)que favoreza a súa implicación nas actividades do centro.

os nosos alumnos para que sexan cidadáns activos e democráticos sexan homes e mulleres con espírito de superación, con sentimentos universais e capaces

Enténdese como tales os obxectivos que se perseguen a distintos niveis. Todos eles teñenque impregnarse coas características manifestadas grandes grupos: pedagóxicos, de coordinación

Concretar as ensinanzas básicas propostas desde a administración eadaptalas á realidade sociocultural da zona.

Modificar os esquemas didácticos, as metodoloxías e estratexias de aprendizaxe para desenvolver una ensinanza e un aprendizaxe

na aula dos temas transversais, valores, o fin de lograr o desenvolvemento das capacidades

Fomentar a motivación do alumnado para que esta se reflicta logonunha perseveranza no traballo e nunha boa actitude cara

que o capacite paraafrontar de xeito autónomo

comunidade educativa que a labor docente non éexclusiva do profesorado. O seu éxito depende da

s que se vai traballar na aula, facendo máis

a distribución para optimizar o seuaproveitamento nas diferentes actividades.

de calquera outro mecanismo (reunións familias de


• Axilizar as sesións de CCP, claustro e consello escolar coa exposiciónprevia das actas para a súa aprobació• Optimizar as relacións entre os distintos equipos

todos eles que dea lugar a modelos de programacións,adaptacións curriculares, etc uniformes e coherentes.

• Potenciar a figura educativa do titor na resolución de conflitos e nacomunicación regular coas familias.• Promover as reunión coas familias de xeito individual ou colectivo 1 vez ao mes.• Dinamizar a realización das tarefas dos equipos nas horas de garda.

c. Humanos • Fomentar un ambiente escolar baseado nas boas relacións entre osdistintos sectores da comunidade

máisharmoniosa e enriquecendo as aprendizaxes a través dun CURRÍCULO COMUNITARIO E DOMÉSTICO.• Delimitar o ámbito de actuación de cada sector dentro da comunidadepara evitar intromisións innecesarias que desemboquen en

situacións deconflito. • Facer do NOFC un elemento real e práctico

dereitos e deberes de cada un, implicando a todos • Favorecer a mediación dos propios alumnos.• Manter, na medida do posible, as mellores relacións coas diferentesinstitucións (Concello, ANPA, Consellería, etc) favorecend

intercambio de información, de opinións e o diálogo tolerante paras• Promover o traballo colaborativo familia-escola.• Ceder as instalacións ao resto da sociedade como espazos multifuncionais.• Velar polo bo cumprimento das obrigas dos diferentes estamentos docentro e escoitar as súas suxest• Aproveitar as achegas por parte das diferentes institucións como víapara enriquecer o labor educativo.

e. Administrativos • Coñecer a normativa que regula o funcionamento dos centros eactualizarse cando existan modificacións.• Expoñer ao público, con rigor, obxectividade e transparencia, o traballoadministrativo e burocrático do centro.• Facilitar a atención ao público desde a secretaría do centro.• Potenciar o uso das novas tecnoloxías no cumprimento das tarefasadministrativas entre o persoal docente, s• Potenciar a publicidade dos asuntos relacionados co centro mediante o

f. Dinamización da lingua galega e a integración curricular das linguas• Impulsar distintas accións que tendan a reforza• Impulsar a organización de actividades que impliquen,fundamentalmente, a participación do alumnado

(revistas, torneos dexogos populares...)


17

claustro e consello escolar coa exposiciónprevia das actas para a súa aprobacióentre os distintos equipos didácticos,equipos de ciclo, orientación e dirección,

programacións, estratexias metodoloxicas, medidas de reforzo, respostas educativas ordinarias, adaptacións curriculares, etc uniformes e coherentes. Potenciar a figura educativa do titor na resolución de conflitos e nacomunicación regular coas familias.

omover as reunión coas familias de xeito individual ou colectivo 1 vez ao mes. Dinamizar a realización das tarefas dos equipos nas horas de garda.

Fomentar un ambiente escolar baseado nas boas relacións entre osdistintos sectores da comunidade e enriquecendo as aprendizaxes a través dun CURRÍCULO COMUNITARIO E DOMÉSTICO.

Delimitar o ámbito de actuación de cada sector dentro da comunidadepara evitar intromisións innecesarias que desemboquen en

un elemento real e práctico á hora de regular as situación de conflito e non só un documentodeberes de cada un, implicando a todos na súa redacción para que todos o entendan como de obrig

propios alumnos. Manter, na medida do posible, as mellores relacións coas diferentesinstitucións (Concello, ANPA, Consellería, etc) favorecendntercambio de información, de opinións e o diálogo tolerante parasolucionar determinadas situacións.

escola. ciedade como espazos multifuncionais.

Velar polo bo cumprimento das obrigas dos diferentes estamentos docentro e escoitar as súas suxestións.Aproveitar as achegas por parte das diferentes institucións como víapara enriquecer o labor educativo.

Coñecer a normativa que regula o funcionamento dos centros eactualizarse cando existan modificacións.rigor, obxectividade e transparencia, o traballoadministrativo e burocrático do centro.

co desde a secretaría do centro. Potenciar o uso das novas tecnoloxías no cumprimento das tarefasadministrativas entre o persoal docente, sPotenciar a publicidade dos asuntos relacionados co centro mediante o correo electrónico, a páxina web, Facebook,…

f. Dinamización da lingua galega e a integración curricular das linguas Impulsar distintas accións que tendan a reforzar a lingua e cultura galegadentro do marco legal vixente en cada momento.

actividades que impliquen,fundamentalmente, a participación do alumnado

claustro e consello escolar coa exposiciónprevia das actas para a súa aprobación. , mellorando a coordinaciónentre

medidas de reforzo, respostas educativas ordinarias,

Fomentar un ambiente escolar baseado nas boas relacións entre osdistintos sectores da comunidade que permita unha convivencia e enriquecendo as aprendizaxes a través dun CURRÍCULO COMUNITARIO E DOMÉSTICO.

Delimitar o ámbito de actuación de cada sector dentro da comunidadepara evitar intromisións innecesarias que desemboquen en

de conflito e non só un documento onde se recollan os an como de obrigado cumprimento.

Manter, na medida do posible, as mellores relacións coas diferentesinstitucións (Concello, ANPA, Consellería, etc) favorecendo o

ións.

Coñecer a normativa que regula o funcionamento dos centros eactualizarse cando existan modificacións. rigor, obxectividade e transparencia, o traballoadministrativo e burocrático do centro.

Potenciar o uso das novas tecnoloxías no cumprimento das tarefasadministrativas entre o persoal docente, sobre todo os titores. correo electrónico, a páxina web, Facebook,…

r a lingua e cultura galegadentro do marco legal vixente en cada momento. actividades que impliquen,fundamentalmente, a participación do alumnado, familias e profesorado


• Crear conciencia do uso da lingua galega como fonte de riqueza curricular• Celebrar días estreitamente relacionados con Galicia, como o día das

METODOLOXÍA XERAL

Os obxectivos presentados no punto anterior obrigan a consecución. A liña de actuación proposta, que cubre a

• Pedagóxico • De convivencia • De relación coas institucións

Ámbito pedagóxico • A liña pedagóxica que sigue este centro é c

situado, integración da contorna nas aprendizaxes, para que sexa el mesmo, coa axuda e desbotarán, non obstante, outros modelos de ensinanza como a INDIVIDUALIZADA, A CONECTADA,SOCIAIS: xogo de roles, grupos interactivos, ensinanza aprendizaxe por roles, grupos interactivos… que poidan ser mais eficaces.fundamentado na súa experiencia e formación. Istoalumnado. A labor educativa de cada ProfesorAPRENDIZAXES UNIVERSAIS pois así potenciaranse respostas realidade (funcionais), que traballen mellomemorización, por ser máis coherentes cos obxectivos do centro.

• Fomentarase a coordinación entre os diferentes profesionaistodos os docentes traballencooperando entre eles. Deste xeitodocentes, vexan que o coñecemento no é un conceptocompartimentado senón global, ao que cada devista.

• Poñerase especial atención ás características individuais no centro ao establecercon eles as medidas que a lei permite, facendo da ensinanza personalizada uncontinuo referenteestablece o Título II da LOMCE.

• Estableceranse, en función do horario do profesorado implicado, para facilitar ointercambio de información entre eles.


18

do uso da lingua galega como fonte de riqueza curricular Celebrar días estreitamente relacionados con Galicia, como o día das Letras Galegas, o Entroido, o Samaín, etc.

Os obxectivos presentados no punto anterior obrigan a adoptar no centro unha serie de medidas e estratexias proposta, que cubre a totalidade dos seis grupos, distingue os seguintes tres ámbitos de actuación:

A liña pedagóxica que sigue este centro é coherente cos seus principios de identidade e está próxima ao situado, integración da contorna nas aprendizaxes, que sitúa ao alumno como protagonista activo do proceso de ensino

que sexa el mesmo, coa axuda e mediación do profesor, o que constrúa o seu coñecemento de xeito significativo.Non se arán, non obstante, outros modelos de ensinanza como a INDIVIDUALIZADA, A CONECTADA,

SOCIAIS: xogo de roles, grupos interactivos, ensinanza aprendizaxe por equipos, rompecabezas ou JIGSAW, … que poidan ser mais eficaces.Partimos de que cada docente aporta ao co

fundamentado na súa experiencia e formación. Isto enriquece o centro e constitúe un exemplo de espírito democrático para o rofesor-profesora será libre pero dentro dunha resposta á diversidade e tendo como

APRENDIZAXES UNIVERSAIS pois así potenciaranse respostas máis interactivos, que presenten os coñecementos máis realidade (funcionais), que traballen mellor as competencias clave, que empreguen as TIC ou que premien a comprensión

máis coherentes cos obxectivos do centro. ción entre os diferentes profesionais para conseguir una formación integral do alumnado e permitir que os

todos os docentes traballencooperando entre eles. Deste xeito intentarase que toda a comunidade educativa,non só alumnos e docentes, vexan que o coñecemento no é un conceptocompartimentado senón global, ao que cada profesional

Poñerase especial atención ás características individuais de cada alumno parafacer que a “atención á diversidade” sexa unha realidade no centro ao establecercon eles as medidas que a lei permite, facendo da ensinanza personalizada uncontinuo referente

Estableceranse, en función do horario do profesorado implicado, reunión periódicas entre os titores e o departamento de orientación para facilitar ointercambio de información entre eles.

ntroido, o Samaín, etc.

e estratexias encamiñadas á súa totalidade dos seis grupos, distingue os seguintes tres ámbitos de actuación:

identidade e está próxima ao construtivismo, aprendizaxe activo do proceso de ensino-aprendizaxe,

mediación do profesor, o que constrúa o seu coñecemento de xeito significativo.Non se arán, non obstante, outros modelos de ensinanza como a INDIVIDUALIZADA, A CONECTADA,COGNITIVOS-MODELOS

equipos, rompecabezas ou JIGSAW, PERSONAIS: xogo de aporta ao conxunto un estilo docente propio

un exemplo de espírito democrático para o pero dentro dunha resposta á diversidade e tendo como referente

presenten os coñecementos máis próximos á empreguen as TIC ou que premien a comprensión fronte á

formación integral do alumnado e permitir que os intentarase que toda a comunidade educativa,non só alumnos e

profesional pode aportar un punto

de cada alumno parafacer que a “atención á diversidade” sexa unha realidade no centro ao establecercon eles as medidas que a lei permite, facendo da ensinanza personalizada uncontinuo referente pois así o

periódicas entre os titores e o departamento de orientación


• Dinamizaranse actuacións competenciais domésticas e/ou comunitarias cescolar.

• Optimizaranse sesión formativas-informativas coas familias• Farase público a concreción curricular e as UDIS deseñadas e implementadas.• Prestarase especial atención ao proceso de incorporació

alumnado en maio e charla formativa –informativa en xuño e periodo de adaptación en setembro sempre que exista disponibilidade das familias.

• O centro porá en marcha medidas-proxectosalimenación san e equilibrada, o coidado e respecto do medio ambiente, o coñecemento da contorna por parte do profesorado e alumnado e familias.

• Estableceranse horarios de apertura das bibliotecas de aula lectivo quepotencien estes espazos como un elemento de reforzo nos plans TIC e Lector docentro.

• Deseñaranse actuacións de fomento da lectura.• Deseñaranse actuacións de aprendizaxe SERVIZO e APRENDIZAXES COMUNITARIOS.

Ámbito de convivencia • Considérase esencial manter un bo clima de convivencia no centro entre os seusintegrantes, como marco ideal para que se

unha labor educativa frutífera. Serán os propios membros da comunidade (alumnos, docentes, persoalnon docente, pais/nais...) os que procuren manter este clima de xeito individual oua través das organizaciclaustro,consello escolar, comisión de convdo xeito máis equilibrado posible, e mediante procedementostotalmente transparentes que impidan calquera trato de favor.

• Contemplaranse actuacións coa participaci• Tamén se contará coa vontade de acatar as normas recollidas no

centro e o respecto polas medidas adoptadas cando nonse cumpren. Étraballare que o seu mantemento non ten porqué vir imposto senón que se ten queconseguir por consenso.

• Entre os docentes procurarase que exista un clima distendido que favoreza acomunicación e o intcentro evolucionarpedagoxicamente.

• Proporase o diálogo como método principal para resolver calquera malentendidoentre os membros da comunidade educativa, co finevitar que aparezandiferenzas que deriven en conflito.

• Porase especial coidado na atención a profesores de nova incorporación aocentro poñendo en marchaimpliquen a entrega dunhacarpeta de documentación onde se resuman de xeito esquemático os aspectos máisimportantes no funcionamento do centro (planos, horarios, normas básicas, liñas básicas de identidade do centrode solicitude de permisos, etc), que lle facilite a súa integración.


19

Dinamizaranse actuacións competenciais domésticas e/ou comunitarias coas familias para favorecer po reforzamento do currículo

informativas coas familias Farase público a concreción curricular e as UDIS deseñadas e implementadas. Prestarase especial atención ao proceso de incorporación de alumnado de 4º de E.I. con periodo de adapatación as familias e

informativa en xuño e periodo de adaptación en setembro sempre que exista disponibilidade das

proxectos- actuacións que coiden os estilos de vida saudablesincidindo na, o coidado e respecto do medio ambiente, o coñecemento da contorna por parte do profesorado e

apertura das bibliotecas de aula enperíodos de lecer e fomentaranse outras medidas dentro do horario lectivo quepotencien estes espazos como un elemento de reforzo nos plans TIC e Lector docentro. Deseñaranse actuacións de fomento da lectura.

actuacións de aprendizaxe SERVIZO e APRENDIZAXES COMUNITARIOS.

Considérase esencial manter un bo clima de convivencia no centro entre os seusintegrantes, como marco ideal para que se os propios membros da comunidade (alumnos, docentes, persoalnon docente, pais/nais...) os que

procuren manter este clima de xeito individual oua través das organizacións que os representan (, comisión de convivencia...) e para iso organizaranse os espazos, as actividades, os horarios,as funcións, etc

do xeito máis equilibrado posible, e mediante procedementostotalmente transparentes que impidan calquera trato de favor.Contemplaranse actuacións coa participación das familias e cando menos en NADAL, ENTROIDO E FIN DE CURSO.Tamén se contará coa vontade de acatar as normas recollidas no NOFC (normas de organización, funcionamento e convivencia) centro e o respecto polas medidas adoptadas cando nonse cumpren. É importante que todos entendan que o orde é esencial para traballare que o seu mantemento non ten porqué vir imposto senón que se ten queconseguir por consenso.Entre os docentes procurarase que exista un clima distendido que favoreza acomunicación e o intercambio de ideas que permita ao

Proporase o diálogo como método principal para resolver calquera malentendidoentre os membros da comunidade educativa, co finevitar que aparezandiferenzas que deriven en conflito.

se especial coidado na atención a profesores de nova incorporación aocentro poñendo en marchaimpliquen a entrega dunhacarpeta de documentación onde se resuman de xeito esquemático os aspectos máisimportantes no

nos, horarios, normas básicas, liñas básicas de identidade do centro, protocolos de itinerancia, protocolos etc), que lle facilite a súa integración.

oas familias para favorecer po reforzamento do currículo

4º de E.I. con periodo de adapatación as familias e informativa en xuño e periodo de adaptación en setembro sempre que exista disponibilidade das

que coiden os estilos de vida saudablesincidindo na práctica deportiva e na , o coidado e respecto do medio ambiente, o coñecemento da contorna por parte do profesorado e

enperíodos de lecer e fomentaranse outras medidas dentro do horario

Considérase esencial manter un bo clima de convivencia no centro entre os seusintegrantes, como marco ideal para que se desenvolva os propios membros da comunidade (alumnos, docentes, persoalnon docente, pais/nais...) os que

óns que os representan (delegados de familias, ...) e para iso organizaranse os espazos, as actividades, os horarios,as funcións, etc

do xeito máis equilibrado posible, e mediante procedementostotalmente transparentes que impidan calquera trato de favor. ón das familias e cando menos en NADAL, ENTROIDO E FIN DE CURSO.

NOFC (normas de organización, funcionamento e convivencia) do importante que todos entendan que o orde é esencial para

traballare que o seu mantemento non ten porqué vir imposto senón que se ten queconseguir por consenso. ercambio de ideas que permita ao

Proporase o diálogo como método principal para resolver calquera malentendidoentre os membros da comunidade educativa, co fin de

se especial coidado na atención a profesores de nova incorporación aocentro poñendo en marchareunións de benvida que impliquen a entrega dunhacarpeta de documentación onde se resuman de xeito esquemático os aspectos máisimportantes no

protocolos de itinerancia, protocolos


Ámbito de relación coas institucións

• Como norma xeral, este centro colaborará coas institucións das que depende(Goberno central e Xunta de Galicia) e acatará as medidas que lle sexan deaplicación en materia educativa, e porá os medios adifundilas na comunidade escolar.

• Este centro caracterizarase por manter principalmente Concello, RADIO MUNICIPAL, ANPA, OUTROS CENTROS EDUCATIVOS

• Levaranse a cabo reunións informativas colectivas cos pais a principios de cursoe individuais ao longo do mesmo como canal decomunicación directa entre ocentro e as familias. Estas manteranse regularmente informadas de todos osaspectos do centro competen mediante comunicacións escritas (circulares)ou verbais (vía telefónica). Nos casos nos que se poida levar a cabo tamseempregará o e-mail como vía de comunicación.estratexia de transparencia e para evitar que o E.D. non teña coñecemnto de actuacións que afecten á responsabilidade civil eseguridade.

• Abriranse as instalacións a actividades culturaidestinatarios son os alumnos/as do centro, co

• Potenciarase o consello escolar e a directiva da ANPA educativa, poñendo as reunións a horas nas que

• Promoveranse todo tipo de accións que impliquen a relación do centro docontorno no que está para aproximar ao alumno/a a realsocial na que vive:saídas, actos culturais, encontros

• Facilitarase o desenvolvemento de proxectos ou programas con outros centroseducativos como xeito de intercambiar experienciasencontros deportivos,programas de intercambio, etc.

• Facilitarase o intercambio de información cos centros educativodepartamento de orientación, co fin decoñecer mellor os perfís dos alumnos/as e mellorar a atención que se lles poidaingreso en E.P.

• Porase en práctica medidas relacionadas colimpeza de patio, ensino baseadona recollida selectiva de lixo, saídas extraescolares a zonas de importante valorecolóxico, e

• Empregarase a páxina web, Facebook, blog, actividades nos que participe, paraoptimizar a coordinación cos outros sectores implicados.de Comunicación da zona.


20

aborará coas institucións das que depende (Goberno central e Xunta de Galicia) e acatará as medidas que lle sexan deaplicación en materia educativa, e porá os medios a

Este centro caracterizarase por manter unha comunicación, colaboración constante cosdistintos sectores da comunidade educativa, RADIO MUNICIPAL, CASAS CULTURAIS, COMUNIDADES DE MONTES,

OUTROS CENTROS EDUCATIVOS organizando actividades conxuntas. Levaranse a cabo reunións informativas colectivas cos pais a principios de cursoe individuais ao longo do mesmo como canal decomunicación directa entre ocentro e as familias. Estas manteranse regularmente informadas de todos osaspectos do centro competen mediante comunicacións escritas (circulares)ou verbais (vía telefónica). Nos casos nos que se poida levar a cabo tam

mail como vía de comunicación. No centro se depositarán as circulares que cada docente entregue as familestratexia de transparencia e para evitar que o E.D. non teña coñecemnto de actuacións que afecten á responsabilidade civil e

Abriranse as instalacións a actividades culturais ou deportivas organizadas por outras institucións tanto denalumnos/as do centro, coma fóra do mesmo se son outros.

e a directiva da ANPA como foro de discusión e contacto entre osdiferentes sectores da comunidade as reunións a horas nas que poidan asistir a maioría dos seus membros.

Promoveranse todo tipo de accións que impliquen a relación do centro docontorno no que está para aproximar ao alumno/a a realsocial na que vive:saídas, actos culturais, encontros deportivos... Facilitarase o desenvolvemento de proxectos ou programas con outros centroseducativos como xeito de intercambiar experienciasencontros deportivos,programas de intercambio, etc. Facilitarase o intercambio de información cos centros educativos aos que vaia o alumnado ao rematar E.I.departamento de orientación, co fin decoñecer mellor os perfís dos alumnos/as e mellorar a atención que se lles poida

Porase en práctica medidas relacionadas co respecto polo medio ambiente, tantodentro coma fóra do horario lectivo: equipos de limpeza de patio, ensino baseadona recollida selectiva de lixo, saídas extraescolares a zonas de importante valorecolóxico, e

Facebook, blog, comunicacións escritas, circulares, etc para facerpúblicos os diferentes actos, reunións ou actividades nos que participe, paraoptimizar a coordinación cos outros sectores implicados. Tamén publicitarase a través dos Medios

(Goberno central e Xunta de Galicia) e acatará as medidas que lle sexan deaplicación en materia educativa, e porá os medios axeitados para

constante cosdistintos sectores da comunidade educativa, CASAS CULTURAIS, COMUNIDADES DE MONTES, BIBLIOTECA MUNICIPAL, e

Levaranse a cabo reunións informativas colectivas cos pais a principios de cursoe individuais ao longo do mesmo como canal de comunicación directa entre ocentro e as familias. Estas manteranse regularmente informadas de todos osaspectos do centro que lle competen mediante comunicacións escritas (circulares)ou verbais (vía telefónica). Nos casos nos que se poida levar a cabo tamén

No centro se depositarán as circulares que cada docente entregue as familias como estratexia de transparencia e para evitar que o E.D. non teña coñecemnto de actuacións que afecten á responsabilidade civil e

outras institucións tanto dentro do horario escolar, se os

como foro de discusión e contacto entre osdiferentes sectores da comunidade

Promoveranse todo tipo de accións que impliquen a relación do centro docontorno no que está para aproximar ao alumno/a a realidade

Facilitarase o desenvolvemento de proxectos ou programas con outros centroseducativos como xeito de intercambiar experiencias:

ao rematar E.I. sobre todo a través do departamento de orientación, co fin decoñecer mellor os perfís dos alumnos/as e mellorar a atención que se lles poida ofrecer no seu

respecto polo medio ambiente, tantodentro coma fóra do horario lectivo: equipos de limpeza de patio, ensino baseadona recollida selectiva de lixo, saídas extraescolares a zonas de importante valorecolóxico, etc.

omunicacións escritas, circulares, etc para facerpúblicos os diferentes actos, reunións ou Tamén publicitarase a través dos Medios


MEDIOS

Aquí especifícanse os medios económicos, materiaimetodoloxía adoptada e conseguir así os obxectivos propostos no PE.Medios económicos As achegas económicas que sustentan o centroanuais fixadas nos seus orzamentos ou de fondos extras procedentes de PREMIOS OU PROXECTOS DE INNOVACIÓN.No mes de febreiro establécese un orzamento anual paterritorial. Esta determina a cantidade que lle corresponde ao centro en función dunha serie decentro o importe total en 3 prazos, que soen coincidir sobre marzo, maio e outubroCada titora ou docente pode solicitar materiais ás familias ou ben un orzamento específico para adquisición de recursos que xdocente xunto coas familias. O centro acometerá os gastos de tfno., fotocopias, folios para os especialistas e material funxible dos especialistas.Cada aula recibe una cuantía fixa 50€ por ano e una dotación de 5 € por alumnoO centro fai dotación de fondos da BIBLIOTECA CENTRAL.O centro ten obriga de xustificar a totalidade de ingresos e gastos a finais do ano natural.O “proxecto de xestión” é o documento que regula Medios materiais O centro conta cunhas instalacións que permiten a patopar neste senso é a inexistencia dun salón de actos, moi necesario en festivais sinalados, conferimplique a reunión de máis de 50 persoas. Para levno TEATRO MUNICIPAL, SALÓN DE ACTOS DOUTRAS INSTITUCIÓNS, …que se solicitanPolo demais o centro está dotado de medios informáticos e audiovisuaispolo que sería necesaria a incorporación de TABLETS. CADA AULA TEN UNHA BIBLIOTECA E UNHA Existen canóns proxectores fixos nas aulas e PDI con ordenadores portatís. EXISTordenadores na sede para uso do profesorado de garda. 1 ordenador para o D.O., 1 ordenador para o E. Directivo.O material de música e psicomotricidade é itinerante e non moi abundante.Existen tfnos. fixos nas aulas para recibir chamadas pagados polo concello e móviles para efectuar chamadas. A ORGANIZACIÓN XERAL NO FUNCIONAMENTO DO A continuación preséntase en forma de diagrama de fluxo o conxunto de MESTRA CLARA TORRES.


21

Aquí especifícanse os medios económicos, materiais, humanos e didácticos dos que dispoñemos para intentar poñer en práctica a obxectivos propostos no PE.

As achegas económicas que sustentan o centro proveñen principalmente da Consellería de Educación Universitaria mediante as partidas ais fixadas nos seus orzamentos ou de fondos extras procedentes de PREMIOS OU PROXECTOS DE INNOVACIÓN.

No mes de febreiro establécese un orzamento anual para o centro que, despois de ser aprobado polo consello escolar, se envía á xefatura que lle corresponde ao centro en función dunha serie de parámetros, e ingresa na conta

n coincidir sobre marzo, maio e outubro. Cada titora ou docente pode solicitar materiais ás familias ou ben un orzamento específico para adquisición de recursos que x

fotocopias, folios para os especialistas e material funxible dos especialistas.€ por ano e una dotación de 5 € por alumno-a.

O centro fai dotación de fondos da BIBLIOTECA CENTRAL. alidade de ingresos e gastos a finais do ano natural.

é o documento que regula este aspecto no funcionamento do centro.

O centro conta cunhas instalacións que permiten a posta en práctica da maioría das actividades programadas. Un problema que se pode salón de actos, moi necesario en festivais sinalados, conferencias ou calquera outro evento

implique a reunión de máis de 50 persoas. Para levar a cabo este tipo de reunión sóese acudir á salón das Casano TEATRO MUNICIPAL, SALÓN DE ACTOS DOUTRAS INSTITUCIÓNS, …que se solicitan con antelación.

informáticos e audiovisuais en cada aula e na sede administrativa ainda que están sendo escasos polo que sería necesaria a incorporación de TABLETS. CADA AULA TEN UNHA BIBLIOTECA E UNHA CENTRAL NA SEDE.

óns proxectores fixos nas aulas e PDI con ordenadores portatís. EXISTEN 3-4 ORDENADORES para udo de especialistas. 3 ordenadores na sede para uso do profesorado de garda. 1 ordenador para o D.O., 1 ordenador para o E. Directivo.O material de música e psicomotricidade é itinerante e non moi abundante.

nas aulas para recibir chamadas pagados polo concello e móviles para efectuar chamadas.

ACIÓN XERAL NO FUNCIONAMENTO DO CENTRO A continuación preséntase en forma de diagrama de fluxo o conxunto de individuos e colectivos que conforman a comunidade escolar do

dispoñemos para intentar poñer en práctica a

Educación Universitaria mediante as partidas ais fixadas nos seus orzamentos ou de fondos extras procedentes de PREMIOS OU PROXECTOS DE INNOVACIÓN.

aprobado polo consello escolar, se envía á xefatura parámetros, e ingresa na conta bancaria do

Cada titora ou docente pode solicitar materiais ás familias ou ben un orzamento específico para adquisición de recursos que xestionará o

fotocopias, folios para os especialistas e material funxible dos especialistas.

programadas. Un problema que se pode encias ou calquera outro evento que

Casas Culturais das parroquias, ou

en cada aula e na sede administrativa ainda que están sendo escasos CENTRAL NA SEDE.

4 ORDENADORES para udo de especialistas. 3 ordenadores na sede para uso do profesorado de garda. 1 ordenador para o D.O., 1 ordenador para o E. Directivo.

nas aulas para recibir chamadas pagados polo concello e móviles para efectuar chamadas.

colectivos que conforman a comunidade escolar do CRA


ORGANOS COLEXIADOS DE GOBERNO E DE COORDINACIÓN DOCENTE (capítulo III lomce)ORGANOS COORDINACIÓN DOCENTE E DE ORIENTACIÓN ORGANO EXECUTIVO DE GOBERNO: EQUIPO DIRECTIVO Artículo 131. El equipo directivo. 1. El equipo directivo, órgano ejecutivo de gobierno de los centros públicos, estará integrado por el director, el jefe de escuantos determinen las Administraciones educativas.

ORGANOS COLEXIADOS DE GOBERNO

D. ORIENTACIÓN

CLAUSTRO

CONSELLO ESCOLAR

EQUIPO DLG


22

ORGANOS COLEXIADOS DE GOBERNO E DE COORDINACIÓN DOCENTE (capítulo III lomce): CONSELLO ESCOLAR, CLAUSTRO, ORGANOS COORDINACIÓN DOCENTE E DE ORIENTACIÓN

GOBERNO: EQUIPO DIRECTIVO

1. El equipo directivo, órgano ejecutivo de gobierno de los centros públicos, estará integrado por el director, el jefe de esativas.

ORGANOS COORDINACIÓN DOCENTE

EQUIPO DE CICLO

EQUIPO TIC

EQUIPO COMPLEMENTARIAS

COMISIÓN CONVIVENCIA

D. ORIENTACIÓN

EQUIPO BIBLIOTECA

: CONSELLO ESCOLAR, CLAUSTRO,

1. El equipo directivo, órgano ejecutivo de gobierno de los centros públicos, estará integrado por el director, el jefe de estudios, el secretario y

ORGANO EXECUTIVO DE GOBERNO

EQUIPO DIRECTIVO: DIRECTORA-DIRECTOR XEFA-XEFE DE ESTUDIOS SECRETARIA-SECRETARIO

CCP


ÓRGANOS DE GOBERNO E DE PARTICIPACIÓN NA XESTIÓN E CONTROL DO CENTRO

ÓRGANOS UNIPERSOAIS

- COMPOSICIÓN:

DIRECTORA: Mª TERESA DOMÍNGUEZ PÉREZ (6 horas de dedicación ó cargo)XEFA XEFA DE ESTUDIOS: PURIFICACIÓN BUGARÍN GONZÁLEZ (4 horas de dedicación ó cargo).

SECRETARIA: FÁTIMA VICENTE ÁLVAREZ (4 horas de dedicación ó cargo).

- FUNCIÓNS − Exercer a representación do centro, representar a Administración educativa nel e facerlle chegar a esta as formulacións, aspi

comunidade educativa.

− Exerce-la xefatura de todo o persoal adscrito ó centro.

− Exercer a dirección pedagóxica, promover a innovación educativa e impulsar plans para a consecución dos obxectivos do PEC.

− Garantir o cumprimento das leis e demais disposicións vixentes.

− Dirixir e coordinar tódalas actividades do centro cara a consecución do p

das competencias atribuídas ó Claustro de profesorado e ó Consello Escolar do centro.

− Propoñer á Administración Educativa o nomeamento e cese dos membros do equipo directivo,

Escolar do centro.

− Impulsa-la colaboración coas familias, con institucións e con organismos que faciliten a relación do centro co contorno, e fomentar u

favoreza o estudio e o desenvolvemento de actuacións conducentes a unha formación integral en coñecementos e valores do alumnado.

− Favorece-la convivencia no centro, resolve

VIXENTES SEN PREXUIZO das competencias atribuídas ao consello escolar no artigo 127 desta lei. Para tal fin, promoverase a axiliz

procedementos para a resolución dos conflictos nos centros.

− Convocar e presidi-los actos académicos e as sesións do Cons

ámbito da súas competencias.

− Realiza-las contratacións de obras, servicios e suministros, así como autoriza

certificacións e documentos oficiais do centro de acordo co establecido polas Administracións Educativas.

− Impulsar procesos de avaliación interna e colaborar nas avaliacións externas e do profesorado.

− Propoñer á Administración educativa o nomeamento e cesamento dos membros do equipo directivo, logo da información ao claustro de profesores e ao


23

ÓRGANOS DE GOBERNO E DE PARTICIPACIÓN NA XESTIÓN E CONTROL DO CENTRO

Mª TERESA DOMÍNGUEZ PÉREZ (6 horas de dedicación ó cargo)

PURIFICACIÓN BUGARÍN GONZÁLEZ (4 horas de dedicación ó cargo). FÁTIMA VICENTE ÁLVAREZ (4 horas de dedicación ó cargo).

3 HORAS DE LIBRE DISTRIBUCIÓN

Exercer a representación do centro, representar a Administración educativa nel e facerlle chegar a esta as formulacións, aspi

la xefatura de todo o persoal adscrito ó centro.

cer a dirección pedagóxica, promover a innovación educativa e impulsar plans para a consecución dos obxectivos do PEC.

Garantir o cumprimento das leis e demais disposicións vixentes.

Dirixir e coordinar tódalas actividades do centro cara a consecución do proxecto educativo do mesmo, de acordo coas disposicións vixentes e sen perxuicio

das competencias atribuídas ó Claustro de profesorado e ó Consello Escolar do centro.

Propoñer á Administración Educativa o nomeamento e cese dos membros do equipo directivo, previa información ó Claustro de profesorado e Consello

la colaboración coas familias, con institucións e con organismos que faciliten a relación do centro co contorno, e fomentar u

volvemento de actuacións conducentes a unha formación integral en coñecementos e valores do alumnado.

la convivencia no centro, resolve-los conflictos e impoñer tódalas medidas disciplinarias que correspondan ó alumnado, de acordo coas normas

NTES SEN PREXUIZO das competencias atribuídas ao consello escolar no artigo 127 desta lei. Para tal fin, promoverase a axiliz

procedementos para a resolución dos conflictos nos centros.

los actos académicos e as sesións do Consello Escolar e do Claustro de Profesoras e Profesores e executa

las contratacións de obras, servicios e suministros, así como autoriza-los gastos de acordo co presuposto do centro, ordear

certificacións e documentos oficiais do centro de acordo co establecido polas Administracións Educativas.

Impulsar procesos de avaliación interna e colaborar nas avaliacións externas e do profesorado.

tiva o nomeamento e cesamento dos membros do equipo directivo, logo da información ao claustro de profesores e ao

Exercer a representación do centro, representar a Administración educativa nel e facerlle chegar a esta as formulacións, aspiracións e necesidades da

cer a dirección pedagóxica, promover a innovación educativa e impulsar plans para a consecución dos obxectivos do PEC.

roxecto educativo do mesmo, de acordo coas disposicións vixentes e sen perxuicio

previa información ó Claustro de profesorado e Consello

la colaboración coas familias, con institucións e con organismos que faciliten a relación do centro co contorno, e fomentar un clima escolar que

volvemento de actuacións conducentes a unha formación integral en coñecementos e valores do alumnado.

los conflictos e impoñer tódalas medidas disciplinarias que correspondan ó alumnado, de acordo coas normas

NTES SEN PREXUIZO das competencias atribuídas ao consello escolar no artigo 127 desta lei. Para tal fin, promoverase a axilización dos

ello Escolar e do Claustro de Profesoras e Profesores e executa-los acordos adoptados no

los gastos de acordo co presuposto do centro, ordear-los pagos e visa-las

tiva o nomeamento e cesamento dos membros do equipo directivo, logo da información ao claustro de profesores e ao


consello escolar do centro.

− Coordinar o conxunto de órganos do centro, realizar propostas de

temas a tratar, prepara-las convocatorias, ord

− Crear canles de comunicación horizontais e verticais.

− Coordinar tódalas actividades do centro cara á consecución dos obxectivos propostos.

− Impulsar e dinamiza-la innovación educativa favorecendo a creación dun

− Elaborar, oídas as propostas do Claustro e coa colaboración da CCP tódolos aqueles proxectos de xestión do centro.

− Dinamiza-la continuación da elaboración do PCC.

− Optimiza-lo desenvolvemento do PAT.

− Coordina-lo desenvolvemento e a dinamización do Plan de Orientación.

− Impulsa-la formación continua do profesorado.

− Favorece-lo mantenemento dun clima de diálogo e consenso que favoreza unhas relacións e unha convivencia harmónica da comunidade educa

− Modificar si é preciso o Plan de Autoprotección do centro

As horas de adicación ao cargo son as que seguen:

Dirección: 7 horas semanais Xefatura de Estudios: 5 horas semanais Secretaria: 5 horas semanais O CLAUSTRO FUNCIÓNS

− Formular propostas ó Consello Escolar e ó equipo directivo propostas para a elaboración da programación annual e proxectos.

− Promover iniciativas no ámbito da experimentación e da investigación pedagóxica e na formación do profesorado do centro.

− Elexir ós seus representantes no Consello Escolar do centro e na Comisión de elección de Directora ou Director.

− Fixar os criterios referentes á orientación, titoría, avaliación e recuperación do alumnado.


24

Coordinar o conxunto de órganos do centro, realizar propostas de

las convocatorias, ordes do día, materiais precisos e axeitados.

Crear canles de comunicación horizontais e verticais.

Coordinar tódalas actividades do centro cara á consecución dos obxectivos propostos.

la innovación educativa favorecendo a creación dun clima axeitado fundamentado no diálogo e no consenso.

Elaborar, oídas as propostas do Claustro e coa colaboración da CCP tódolos aqueles proxectos de xestión do centro.

la continuación da elaboración do PCC.

lo desenvolvemento e a dinamización do Plan de Orientación.

la formación continua do profesorado.

lo mantenemento dun clima de diálogo e consenso que favoreza unhas relacións e unha convivencia harmónica da comunidade educa

ficar si é preciso o Plan de Autoprotección do centro

As horas de adicación ao cargo son as que seguen:

Formular propostas ó Consello Escolar e ó equipo directivo propostas para a elaboración da programación annual e proxectos.

Promover iniciativas no ámbito da experimentación e da investigación pedagóxica e na formación do profesorado do centro.

seus representantes no Consello Escolar do centro e na Comisión de elección de Directora ou Director.

Fixar os criterios referentes á orientación, titoría, avaliación e recuperación do alumnado.

clima axeitado fundamentado no diálogo e no consenso.

lo mantenemento dun clima de diálogo e consenso que favoreza unhas relacións e unha convivencia harmónica da comunidade educativa.

Formular propostas ó Consello Escolar e ó equipo directivo propostas para a elaboración da programación annual e proxectos.

Promover iniciativas no ámbito da experimentación e da investigación pedagóxica e na formación do profesorado do centro.


− Analizar e valora-lo funcionamento xeral do centro, a evoluc

participe o centro.

− Aprobar e avaliar a concreción do currículo e todos os aspectos educativos dos proxectos e da programación xeral anual.

− Coñecer as candidaturas á dirección e os proxectos de dirección presentados.

− Emitir informe sobre as normas de organización e funcionamento do centro.

− Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e a imposición de sancións e velar por que estas se ateñan á normativa vixen

− Calquera outra que lle sexa atribuída pola administración educativa ou polas respectivas normas de organización e funcionamento.

- CALENDARIO DE ACTUACIÓN

• 1 vez a principio de curso e a final de curso e unha por trimestre Cada mes haberán sesións informativas.

- CONSELLO ESCOLAR: - COMPOSICIÓN: PRESIDENTA: A PERSOA QUE OSTENTA A DIRECCIÓNXEFA DE ESTUDIOS SECRETARIA: (CON VOZ PERO SEN VOTO) PROFESORAS-PROFESORES: 5 MEMBROS NAIS/PAIS : 4 MÁIS A PRESIDENTA-e DA ANPA 1 REPRESENTANTE DO CONCELLO - FUNCIÓNS: a)Aprobar e avaliar os proxectos e as normas a que se refire ocapítulo II do título V desta lei.

b) Aprobar e avaliar a programación xeral anual do centro sen prexuízo das competencias do claustro de profesores, en relación coa planificación e o

c) Coñecer as candidaturas á dirección e os proxectos de direcciónpresentados polos candidatos.

d) Participar na selección do director do centro nos termos que esta lei establece. Ser informado do nomeamento e do cesamento dos demais m

De ser o caso, logo do acordo dos seus membros, adoptado por maioría de dous terzos, propoñer a revogac


25

lo funcionamento xeral do centro, a evolución do rendemento escolar e os resultados das avaliacións internas e externas nas que

Aprobar e avaliar a concreción do currículo e todos os aspectos educativos dos proxectos e da programación xeral anual.

cción e os proxectos de dirección presentados.

Emitir informe sobre as normas de organización e funcionamento do centro.

Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e a imposición de sancións e velar por que estas se ateñan á normativa vixen

ra outra que lle sexa atribuída pola administración educativa ou polas respectivas normas de organización e funcionamento.

1 vez a principio de curso e a final de curso e unha por trimestre e sempre que sexa preciso para o desenvolvemento organizativo e pedagóxico do centro. Cada mes haberán sesións informativas.

A PERSOA QUE OSTENTA A DIRECCIÓN

a)Aprobar e avaliar os proxectos e as normas a que se refire ocapítulo II do título V desta lei.

programación xeral anual do centro sen prexuízo das competencias do claustro de profesores, en relación coa planificación e o

c) Coñecer as candidaturas á dirección e os proxectos de direcciónpresentados polos candidatos.

na selección do director do centro nos termos que esta lei establece. Ser informado do nomeamento e do cesamento dos demais m

De ser o caso, logo do acordo dos seus membros, adoptado por maioría de dous terzos, propoñer a revogación do nomeamento do director.

ión do rendemento escolar e os resultados das avaliacións internas e externas nas que

Aprobar e avaliar a concreción do currículo e todos os aspectos educativos dos proxectos e da programación xeral anual.

Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e a imposición de sancións e velar por que estas se ateñan á normativa vixente.

ra outra que lle sexa atribuída pola administración educativa ou polas respectivas normas de organización e funcionamento.

volvemento organizativo e pedagóxico do centro.

programación xeral anual do centro sen prexuízo das competencias do claustro de profesores, en relación coa planificación e organización docente.

na selección do director do centro nos termos que esta lei establece. Ser informado do nomeamento e do cesamento dos demais membros do equipo directivo.

ión do nomeamento do director.


e) Decidir sobre a admisión de alumnos con suxeición ao establecido nesta lei e disposicións que a desenvolvan.

f) Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e velar porque se ateñan á normativa vixente. Cando as medida

condutas do alumnado que prexudiquen gravemente a convivencia do centro, o consello

escolar, por instancia de pais ou titores, poderá revisar a decisión adoptada e propoñer, de ser o caso, as medidas

g) Propoñer medidas e iniciativas que favorezan a convivencia no centro, a igualdade entre homes e mulleres e a resolución pa

persoal, familiar e social.

h) Promover a conservación e renovación das instalacións e equipo escolar e aprobar a obtención de recursos complementarios de acordo co establecido no artigo 122.3.

i) Fixar as directrices para a colaboración, con fins educativos e culturais, coas administracións locais, con outros centros

j) Analizar e valorar o funcionamento xeral do centro, a evolución do rendemento escolar e os resultados das avaliacións inte

k) Elaborar propostas e informes, por iniciativa propia ou por petición

como sobre aqueloutros aspectos relacionados coa súa calidade.

l) Calquera outra que lle sexa atribuída pola Administración educativa.

- CALENDARIO DE ACTUACIÓN:

• Este órgano reunirase preceptivamente en sesión ordinaria unha vez por trimestre e sempre que sexa convocado pola súa presidemenos, dos seus membros. Neste caso, a presidenta realizará a convocatoria no prazo mpresente a peticiuón. A sesión celebrarase como máximo no prazo dun mes contado a partir dodía seguinte ó da entrega da petic

- COMISIÓN ECONÓMICA -COMPOSICIÓN Directora-director Secretaria. Nai/pai: PRESIDENTA-PRESIDENTE ANPA COORD. DE INFANTIL - FUNCIÓNS

• Supervisión e control dos orzamentos do centro. - CALENDARIO DE ACTUACIÓN

• Unha vez por trimestre e sempre que sexa necesario por cuestións orzamentarias.ÓRGANOS DE COORDINACIÓN DOCENTE


26

e) Decidir sobre a admisión de alumnos con suxeición ao establecido nesta lei e disposicións que a desenvolvan.

f) Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e velar porque se ateñan á normativa vixente. Cando as medidas disciplinarias adoptadas polo director correspondan a

condutas do alumnado que prexudiquen gravemente a convivencia do centro, o consello

escolar, por instancia de pais ou titores, poderá revisar a decisión adoptada e propoñer, de ser o caso, as medidas oportunas.

g) Propoñer medidas e iniciativas que favorezan a convivencia no centro, a igualdade entre homes e mulleres e a resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida

instalacións e equipo escolar e aprobar a obtención de recursos complementarios de acordo co establecido no artigo 122.3.

i) Fixar as directrices para a colaboración, con fins educativos e culturais, coas administracións locais, con outros centros, entidades e organismos.

j) Analizar e valorar o funcionamento xeral do centro, a evolución do rendemento escolar e os resultados das avaliacións internas e externas en que participe o centro.

k) Elaborar propostas e informes, por iniciativa propia ou por petición da Administración competente, sobre o funcionamento do centro e a mellora da calidade da xestión, así

como sobre aqueloutros aspectos relacionados coa súa calidade.

l) Calquera outra que lle sexa atribuída pola Administración educativa.

Este órgano reunirase preceptivamente en sesión ordinaria unha vez por trimestre e sempre que sexa convocado pola súa presidemenos, dos seus membros. Neste caso, a presidenta realizará a convocatoria no prazo máximpo de 20 días a contar desde o seguinte día a aquel no que se presente a peticiuón. A sesión celebrarase como máximo no prazo dun mes contado a partir dodía seguinte ó da entrega da petic

Unha vez por trimestre e sempre que sexa necesario por cuestións orzamentarias.

s disciplinarias adoptadas polo director correspondan a

cífica de conflitos en todos os ámbitos da vida

instalacións e equipo escolar e aprobar a obtención de recursos complementarios de acordo co establecido no artigo 122.3.

es e organismos.

rnas e externas en que participe o centro.

da Administración competente, sobre o funcionamento do centro e a mellora da calidade da xestión, así

Este órgano reunirase preceptivamente en sesión ordinaria unha vez por trimestre e sempre que sexa convocado pola súa presidenta ou o solicite un tercio, polo áximpo de 20 días a contar desde o seguinte día a aquel no que se

presente a peticiuón. A sesión celebrarase como máximo no prazo dun mes contado a partir dodía seguinte ó da entrega da petición de convocatoria


No CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI existen os seguintes Órganos de Coordinación Docente: 1. Os Equipos Docentes: titorías 2. Comisión de Coordinación Pedagóxica. 4. Equipo de Dinamización da Lingua galega 5. Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares. 6. Departamento de Orientación 7. Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar 8. Equipo de Dinamización das Tecnoloxías da Información e da Comunicación. 1. Titorías a. Cada grupo de alumnos/as do CRA MESTRA CLARA TORRESXefe/a de Estudos o cal, ademais da súa tarefa específica como docente, responsabilizarase da acción titorial do seu grupob. Funcións dos Titores/as (D. 374/1996) : Os Titores e Titoras do CRA MESTRA CLARA TORRES o Participar no desenvolvemento do Plan de Acción Titorial a nas actividades de Orientación, baixo a coordinación do/a Xcolaboración do/a Orientador/a. o Proporcionar ao alumnado do seu grupo e as familias, no comezo do curso, información documental suficiente sobre calendariode titoría, actividades complementarias e extra escolares previstas e outras que puideran resultar de interese. o Recibir aos pais/nais do seu grupo na hora semanal , que se fixe na PXA. o Coñecer as características persoais de cada alumno/a a través da análise do seu expediente persoal, dos informes doutros válidos para conseguir ese coñecemento. o Coñecer os aspectos da situación familiar e escolar do alumnado que inciden no seu rendemento escolar. o Atender as dificultades de aprendizaxe do alumnado/a para procedero Coordinar as posibles adaptacións curriculares ou reforzos educativos necesarios para os alumnos/as do seu grupo. o Facilitar a integración do alumnado no grupo e fomentar a súa participación nas actividades do Centro Traballar a autoestima do seu alumnado, detectar as posibles dificultades e buscar a súa corrección. o Informar ao Equipo do Ciclo das características do grupo, especialmente naqueles casos que presenten problemas específicos.o Informar ao alumnado , ás familias e ao profesorado de todo o que lle afecte en relación coas actividades educativas, docentes e rendemento académico. o Coordinar o axuste das diferentes metodoloxías e principios de avaliación programados para o grupo de alumnos/as. o Colaborar co Departamento de Orientación do Centro nos termos que se establezan. o Coordinar o proceso de avaliación do seu grupo e adoptar as decisións que procedan referentes á promoción do alumnado dun Coír aos pais/nais ou titores legais e tendo en conta as orientacións sinaladas no Plan de Orientación e no Proxecto Curricular da Etapa. o Colaborar cos demais titores/as no marco do Proxectos Educativo do Centro.


27

TUI existen os seguintes Órganos de Coordinación Docente:

ades Complementarias e Extraescolares.

Equipo de Dinamización das Tecnoloxías da Información e da Comunicación.

Cada grupo de alumnos/as do CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI terá un mestre/a titor/a que será designado polo Director/a por proposta do/a Xefe/a de Estudos o cal, ademais da súa tarefa específica como docente, responsabilizarase da acción titorial do seu grupo

Os Titores e Titoras do CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI teñen as seguintes funcións:

o Participar no desenvolvemento do Plan de Acción Titorial a nas actividades de Orientación, baixo a coordinación do/a X

o Proporcionar ao alumnado do seu grupo e as familias, no comezo do curso, información documental suficiente sobre calendarioescolares previstas e outras que puideran resultar de interese.

o Recibir aos pais/nais do seu grupo na hora semanal , que se fixe na PXA. o Coñecer as características persoais de cada alumno/a a través da análise do seu expediente persoal, dos informes doutros válidos para conseguir ese coñecemento. o Coñecer os aspectos da situación familiar e escolar do alumnado que inciden no seu rendemento escolar. o Atender as dificultades de aprendizaxe do alumnado/a para proceder á adecuación persoal do currículo. o Coordinar as posibles adaptacións curriculares ou reforzos educativos necesarios para os alumnos/as do seu grupo. o Facilitar a integración do alumnado no grupo e fomentar a súa participación nas actividades do Centro. o Traballar a autoestima do seu alumnado, detectar as posibles dificultades e buscar a súa corrección. o Informar ao Equipo do Ciclo das características do grupo, especialmente naqueles casos que presenten problemas específicos.

o , ás familias e ao profesorado de todo o que lle afecte en relación coas actividades educativas, docentes e rendemento

o Coordinar o axuste das diferentes metodoloxías e principios de avaliación programados para o grupo de alumnos/as. borar co Departamento de Orientación do Centro nos termos que se establezan.

o Coordinar o proceso de avaliación do seu grupo e adoptar as decisións que procedan referentes á promoción do alumnado dun Cgais e tendo en conta as orientacións sinaladas no Plan de Orientación e no Proxecto Curricular da Etapa.

o Colaborar cos demais titores/as no marco do Proxectos Educativo do Centro.

TUI terá un mestre/a titor/a que será designado polo Director/a por proposta do/a Xefe/a de Estudos o cal, ademais da súa tarefa específica como docente, responsabilizarase da acción titorial do seu grupo-clase.

o Participar no desenvolvemento do Plan de Acción Titorial a nas actividades de Orientación, baixo a coordinación do/a Xefe/a de Estudos, e coa

o Proporcionar ao alumnado do seu grupo e as familias, no comezo do curso, información documental suficiente sobre calendario escolar, horarios, horas

o Coñecer as características persoais de cada alumno/a a través da análise do seu expediente persoal, dos informes individualizados da avaliación e

o Coordinar as posibles adaptacións curriculares ou reforzos educativos necesarios para os alumnos/as do seu grupo.

o Informar ao Equipo do Ciclo das características do grupo, especialmente naqueles casos que presenten problemas específicos. o , ás familias e ao profesorado de todo o que lle afecte en relación coas actividades educativas, docentes e rendemento

o Coordinar o axuste das diferentes metodoloxías e principios de avaliación programados para o grupo de alumnos/as.

o Coordinar o proceso de avaliación do seu grupo e adoptar as decisións que procedan referentes á promoción do alumnado dun Ciclo a outro, logo de gais e tendo en conta as orientacións sinaladas no Plan de Orientación e no Proxecto Curricular da Etapa.


o Orientar as demandas e inquedanzas do alumnado e mediar ante o resto presenten. o Cumprimentar os documentos oficiais relativos ao alumnado seu grupo. o Controlar as faltas de asistencia ou puntualidade dos alumnos e alumnas e xestionar os xustificantes corro Fomentar a colaboración das familias nas actividades de apoio á aprendizaxe e orientación dos seus fillos/as. o Atender ao alumnado, xunto co resto de profesores/as do Centro , durante os períodos de recreo e noutras actividades compleo Realizar as Programacións de Aula de acordo cos aspectos xerais recollidos no Proxecto Educativo do Centro, nos CurriculareProgramación Didáctica do correspondente Ciclo. o Responsabilizarse do inventario, uso e conservación do material funxible e non funxible da súa aula. o Aquelas outras que se lle puidesen encomendar para o mellor desenvolvemento da acción titorial. c. Organización das Titorías. o Co fin de facer efectiva a relación do profesoradonais/pais ou titores legais dos alumnos e alumnas que será os martes pola tarde de 16,00polas familais a través dun escrito, dun e-mail, chamada de tfno. ou outro recurso acordado para favorecer a conciliación entre a tarefa docente e de titoría. o O Equipo Docente que imparte clase a un mesmo grupo de alumnos estará ccada aula do currículo de referencia. 2. Equipos de E. I. a. Os Equipos de Ciclo de E.I. que agruparán a todo o profesorado que imparten docencia nel, son os órganos básicos encardesenvolver, baixo a supervisión e coordinación do/a Xefe/a de Estudos, as ensinanzas propias da Etapa. b. Os membros do equipo de ciclo deberán unificar ao máximo os criterios acerca de métodos didácticos, terminoloxía empregada, se promoción dos alumnos/as, co fin de lograr a continuidade da acción durante toda a etapa educativa. c. O profesorado especialista en E.I. para facer máis expansiva a súa participación, poderá cambiar de aula cada tres cursos , mellor organización do servizo e sempre coa aquiescencia do Servizo de Inspección. d. Son competencias do Equipos de Ciclo: o Formular propostas ao Equipo Directivo e ao Claustro de Profesores relativas á elaboración ou modificación do Programación Xeral Anual. o Formular propostas á Comisión de Coordinación Pedagóxica relativas á elaboración dos Proxectos Curriculares ou á modificacio Valorar e experimentar métodos e técnicas que permitan uno Informar sobre a conveniencia da participación do alumnado en programas e ou actividades pedagóxicas.


28

o Orientar as demandas e inquedanzas do alumnado e mediar ante o resto do profesorado, alumnado e Equipo Directivo nos problemas que se

o Cumprimentar os documentos oficiais relativos ao alumnado seu grupo. o Controlar as faltas de asistencia ou puntualidade dos alumnos e alumnas e xestionar os xustificantes correspondentes. o Fomentar a colaboración das familias nas actividades de apoio á aprendizaxe e orientación dos seus fillos/as. o Atender ao alumnado, xunto co resto de profesores/as do Centro , durante os períodos de recreo e noutras actividades compleo Realizar as Programacións de Aula de acordo cos aspectos xerais recollidos no Proxecto Educativo do Centro, nos CurriculareProgramación Didáctica do correspondente Ciclo.

Responsabilizarse do inventario, uso e conservación do material funxible e non funxible da súa aula. o Aquelas outras que se lle puidesen encomendar para o mellor desenvolvemento da acción titorial.

ctiva a relación do profesorado-titor coas familias, fixarase na Planificación Xeral Anual unha hora semanal para a atencións ás nais/pais ou titores legais dos alumnos e alumnas que será os martes pola tarde de 16,00-17,00 horas ou calquera outro día sem

mail, chamada de tfno. ou outro recurso acordado para favorecer a conciliación entre a tarefa docente e de

o O Equipo Docente que imparte clase a un mesmo grupo de alumnos estará coordinado polo profesorado-titor e realizará, entre outras, a adaptación a

Os Equipos de Ciclo de E.I. que agruparán a todo o profesorado que imparten docencia nel, son os órganos básicos encardesenvolver, baixo a supervisión e coordinación do/a Xefe/a de Estudos, as ensinanzas propias da Etapa.

Os membros do equipo de ciclo deberán unificar ao máximo os criterios acerca de métodos didácticos, terminoloxía empregada, se promoción dos alumnos/as, co fin de lograr a continuidade da acción durante toda a etapa educativa.

O profesorado especialista en E.I. para facer máis expansiva a súa participación, poderá cambiar de aula cada tres cursos , mellor organización do servizo e sempre coa aquiescencia do Servizo de Inspección.

o Formular propostas ao Equipo Directivo e ao Claustro de Profesores relativas á elaboración ou modificación do

o Formular propostas á Comisión de Coordinación Pedagóxica relativas á elaboración dos Proxectos Curriculares ou á modificacio Valorar e experimentar métodos e técnicas que permitan unha mellora cualitativa do ensino o Informar sobre a conveniencia da participación do alumnado en programas e ou actividades pedagóxicas.

do profesorado, alumnado e Equipo Directivo nos problemas que se

espondentes.

o Atender ao alumnado, xunto co resto de profesores/as do Centro , durante os períodos de recreo e noutras actividades complementarias. o Realizar as Programacións de Aula de acordo cos aspectos xerais recollidos no Proxecto Educativo do Centro, nos Curriculares da Etapa e na

titor coas familias, fixarase na Planificación Xeral Anual unha hora semanal para a atencións ás 17,00 horas ou calquera outro día sempre que sexa solicitado

mail, chamada de tfno. ou outro recurso acordado para favorecer a conciliación entre a tarefa docente e de

titor e realizará, entre outras, a adaptación a

Os Equipos de Ciclo de E.I. que agruparán a todo o profesorado que imparten docencia nel, son os órganos básicos encargados de organizar e

Os membros do equipo de ciclo deberán unificar ao máximo os criterios acerca de métodos didácticos, terminoloxía empregada, sistema de avaliación

O profesorado especialista en E.I. para facer máis expansiva a súa participación, poderá cambiar de aula cada tres cursos , segundo o aconselle a

o Formular propostas ao Equipo Directivo e ao Claustro de Profesores relativas á elaboración ou modificación do Proxecto Educativo do Centro e da

o Formular propostas á Comisión de Coordinación Pedagóxica relativas á elaboración dos Proxectos Curriculares ou á modificación deles.


o Elaborar a programación didáctica das ensinanzas que ten recomendadas, deseñar os materiais e recursos didácticos qos libros de texto e, se é o caso, elaborar as adaptacións curriculares para o alumnado con necesidades educativas específicaestablecidas polo Equipo de Orientación e a Comisión de Coordinación Pedo Planificar as actividades complementarias e extraescolares que se pretenden realizar desde o Equipo de Ciclo, de acordo coscoa PXA. o Unificar criterios referidos ao tratamento das condutas, hábitos, disciplina e valore e. A programación didáctica do equipo de ciclo incluirá, necesariamente, os seguintes aspectos: o Os obxectivos, os contidos, CCCC e os criterios0relación de unidades, centros de intererse-contidos, CCCC, temporalizacióno A metodoloxía didáctica que se vai aplicar: ambiente de aprendizaxe (espazos, tempos, Os materiais e recursos didácticos que incluídos os libros para uso do alumnado), principios metodolóxicos, perspectiva didáctica, agrupamentos, apertpapel do aluumnado o Os procedementos de avaliación da aprendizaxe do alumnado. o As actividades de recuperación e os reforzos para lograla dita recuperación. o o A programación correspondente aos temas transversais.0 as accións para desenvolver o plan tic, p. lingüística, plan de convivencia, p. actividades complementariaso As actividades complementarias e extraescolares que se pretenden realizar desde o equipo de ciclo. o As medidas de atención á diversidade e se é o caso, as adaptacións curriculares para os alumnos que as precisen. o Os profesores programarán a súa actividade docente de acordo coas programacións didácticas do ciclo ao que pertenzan, incluproxecto curricular de etapa. No caso de que algún profesor decida incluír na programación da súa actividade docente algunha variación con respecto á programación conxunta do equipo, esta variación, e a xustificación correspondente, incluirase na programación deste, sempre qde ciclo, ou, en último caso, a comisión de coordinación pedagóxica. f. Organización e funcionamento do equipo de Ciclo: o O equipo de ciclo estará dirixido por unha persoa coordinadora, que desempeñará as súas funcións durante dous cursos acaformando parte do ciclo, e será designados polo director do centro, por proposta do equipo de ciclo. Deberán ser mestres que preferentemente con destino definitivo e horario completo no centro. o Os membros do equipo de ciclo deberán unificar ao máximo os criterios acerca de métodos didácticos, terminoloxía empregada, sistemae promoción dos alumnos/as, co fin de lograr a continuidade da acción durante toda a etapa educativa. O equipo de cimestres que impartan docencia nel, son os órganos básicos encargados de organizar e desenvolver, baixo a supervisión do xefe ensinanzas propias do ciclo.

o Cada equipo de ciclo estará dirixido por unha coordinaformando parte do ciclo, e serán designados polo director do centro, por proposta do equipo de ciclo. Deberán persoas docente


29

o Elaborar a programación didáctica das ensinanzas que ten recomendadas, deseñar os materiais e recursos didácticos qos libros de texto e, se é o caso, elaborar as adaptacións curriculares para o alumnado con necesidades educativas específicaestablecidas polo Equipo de Orientación e a Comisión de Coordinación Pedagóxica. o Planificar as actividades complementarias e extraescolares que se pretenden realizar desde o Equipo de Ciclo, de acordo cos

o Unificar criterios referidos ao tratamento das condutas, hábitos, disciplina e valores do alumando en relación co Plan de Convivencia e estas NOFC.

A programación didáctica do equipo de ciclo incluirá, necesariamente, os seguintes aspectos:

o Os obxectivos, os contidos, CCCC e os criterios-indicadores de avaliación, con especial referencia aos mínimos esixibles. contidos, CCCC, temporalización

A metodoloxía didáctica que se vai aplicar: ambiente de aprendizaxe (espazos, tempos, Os materiais e recursos didácticos que incluídos os libros para uso do alumnado), principios metodolóxicos, perspectiva didáctica, agrupamentos, aperturaao contorno, papel do profesorado,

o Os procedementos de avaliación da aprendizaxe do alumnado. o As actividades de recuperación e os reforzos para lograla dita recuperación. o o A programación correspondente aos temas transversais. 0 as accións para desenvolver o plan tic, p. lingüística, plan de convivencia, p. actividades complementarias o As actividades complementarias e extraescolares que se pretenden realizar desde o equipo de ciclo.

e é o caso, as adaptacións curriculares para os alumnos que as precisen. o Os profesores programarán a súa actividade docente de acordo coas programacións didácticas do ciclo ao que pertenzan, inclu

aso de que algún profesor decida incluír na programación da súa actividade docente algunha variación con respecto á programación conxunta do equipo, esta variación, e a xustificación correspondente, incluirase na programación deste, sempre qde ciclo, ou, en último caso, a comisión de coordinación pedagóxica.

Organización e funcionamento do equipo de Ciclo: o O equipo de ciclo estará dirixido por unha persoa coordinadora, que desempeñará as súas funcións durante dous cursos acaformando parte do ciclo, e será designados polo director do centro, por proposta do equipo de ciclo. Deberán ser mestres que preferentemente con destino definitivo e horario completo no centro.

bros do equipo de ciclo deberán unificar ao máximo os criterios acerca de métodos didácticos, terminoloxía empregada, sistemae promoción dos alumnos/as, co fin de lograr a continuidade da acción durante toda a etapa educativa. O equipo de cimestres que impartan docencia nel, son os órganos básicos encargados de organizar e desenvolver, baixo a supervisión do xefe

o Cada equipo de ciclo estará dirixido por unha coordinadora, que desempeñará as súas funcións durante dous cursos académicos, sempre que siga formando parte do ciclo, e serán designados polo director do centro, por proposta do equipo de ciclo. Deberán persoas docente

o Elaborar a programación didáctica das ensinanzas que ten recomendadas, deseñar os materiais e recursos didácticos que se van a utilizar, incluídos os libros de texto e, se é o caso, elaborar as adaptacións curriculares para o alumnado con necesidades educativas específicas, seguindo as directrices

o Planificar as actividades complementarias e extraescolares que se pretenden realizar desde o Equipo de Ciclo, de acordo cos recursos dispoñibles e

s do alumando en relación co Plan de Convivencia e estas NOFC.

erencia aos mínimos esixibles.

A metodoloxía didáctica que se vai aplicar: ambiente de aprendizaxe (espazos, tempos, Os materiais e recursos didácticos que se vaian utilizar, uraao contorno, papel do profesorado,

e é o caso, as adaptacións curriculares para os alumnos que as precisen. o Os profesores programarán a súa actividade docente de acordo coas programacións didácticas do ciclo ao que pertenzan, incluídas no correspondente

aso de que algún profesor decida incluír na programación da súa actividade docente algunha variación con respecto á programación conxunta do equipo, esta variación, e a xustificación correspondente, incluirase na programación deste, sempre que así o acorde o equipo

o O equipo de ciclo estará dirixido por unha persoa coordinadora, que desempeñará as súas funcións durante dous cursos académicos, sempre que siga formando parte do ciclo, e será designados polo director do centro, por proposta do equipo de ciclo. Deberán ser mestres que impartan docencia no ciclo,

bros do equipo de ciclo deberán unificar ao máximo os criterios acerca de métodos didácticos, terminoloxía empregada, sistema de avaliación e promoción dos alumnos/as, co fin de lograr a continuidade da acción durante toda a etapa educativa. O equipo de ciclo, que agruparán a tódolos mestres que impartan docencia nel, son os órganos básicos encargados de organizar e desenvolver, baixo a supervisión do xefe de estudios, as

dora, que desempeñará as súas funcións durante dous cursos académicos, sempre que siga formando parte do ciclo, e serán designados polo director do centro, por proposta do equipo de ciclo. Deberán persoas docentes que impartan docencia


no ciclo, preferentemente con destino definitivo e horario completo no centro. o Cando por determinadas circunstancias non haxa unha proposta de coordinador/a por parte do equipo de ciclo, o director, escoitada á xefatura de estudios, designará coordinador/a á persoa doorden os seguintes criterios: 1º Non ter sido coordinador/a de ciclo no Centro. 2º Non ter sido coordinador/a de ningún outrodocente no Centro. 3º Maior antigüidade no Centro sen ter exercido ningunha coordinacidesignado aquel que leve máis anos sen selo.

o Os coordinadores de ciclo cesarán nas súas funcións ao final do seu mandato ou ao producirse algunha das causas seguintes: Renuncia motivada aceptada polo director, oído o equipo de ciclo. Revogación polo director por proposta do equipo de ciclo mediante informe razoado, con audiencia do interesado. Cando cese o Coordinador do Ciclo antes de finalizar o prazo para o que foi ata o 30 de xuño. o Os Equipos de Ciclo reuniranse segundo o estipulado na PXA e a asistencia será obrigatoria para todos os seus membros. g. Correspóndelle ao/á Coordinadora-or do Ciclo: o Dirixir e coordinar as actividades académicas do Ciclo. o Convocar, presidir e levantar acta das reunións do Equipo. o Participar na elaboración do Proxecto Curricular da Etapa e elevar á Comisión de Coordinación Pedagóxica as propostas formulapolo Equipo do Ciclo. o Coordinar a ensinanza no correspondente Ciclo, de acordo co Proxecto Curricular. o Responsabilizarse da elaboración da Programación Didáctica do Ciclo e Memoria final de curso. o Colaborar na elaboración e deseño do reforzo educativo e adaptacións curriculares. o Velar pola conservación do equipamento específico do Ciclo, coordinar ao uo Coordinar as actividades complementarias e extraescolares e a programación dos temas transversais referidas ao seu Ciclo, dProgramación Xeral Anual. o Colaborar co Secretario ou Secretaria na elaboración e actualización do inventario do Centro. o Aqueloutras funcións que lle encomende a Xefatura de Estudos no ámbito da súa competencia, especialmente as relativas ao readaptación curricular individualizada e actividades complementarias. o Aos/ás Coordinadores/as de Ciclo disporán dunha hora no seu horario lectivo semanal para o exercicio das súas funcións espe 3. A Comisión de Coordinación Pedagóxica (CCP) a. Estará constituída polo/a o Directora-director como Presidente,


30

mente con destino definitivo e horario completo no centro. o Cando por determinadas circunstancias non haxa unha proposta de coordinador/a por parte do equipo de ciclo, o director, escoitada á xefatura de estudios, designará coordinador/a á persoa doorden os seguintes criterios: 1º Non ter sido coordinador/a de ciclo no Centro. 2º Non ter sido coordinador/a de ningún outrodocente no Centro. 3º Maior antigüidade no Centro sen ter exercido ningunha coordinación. 4º Se exerceu de coordinador/a en anos pasados será

o Os coordinadores de ciclo cesarán nas súas funcións ao final do seu mandato ou ao producirse algunha das causas seguintes:

Renuncia motivada aceptada polo director, oído o equipo de ciclo. Revogación polo director por proposta do equipo de ciclo mediante informe razoado, con audiencia do interesado. Cando cese o Coordinador do Ciclo antes de finalizar o prazo para o que foi nomeado/a, a Dirección nomeará un mestre ou mestra que o/ao substitúa

o Os Equipos de Ciclo reuniranse segundo o estipulado na PXA e a asistencia será obrigatoria para todos os seus membros.

iclo:

o Dirixir e coordinar as actividades académicas do Ciclo. o Convocar, presidir e levantar acta das reunións do Equipo.

Participar na elaboración do Proxecto Curricular da Etapa e elevar á Comisión de Coordinación Pedagóxica as propostas formula

o Coordinar a ensinanza no correspondente Ciclo, de acordo co Proxecto Curricular. esponsabilizarse da elaboración da Programación Didáctica do Ciclo e Memoria final de curso.

o Colaborar na elaboración e deseño do reforzo educativo e adaptacións curriculares. o Velar pola conservación do equipamento específico do Ciclo, coordinar ao uso dos espazos dispoñibles e propoñer a adquisición de novos materiais. o Coordinar as actividades complementarias e extraescolares e a programación dos temas transversais referidas ao seu Ciclo, d

retario ou Secretaria na elaboración e actualización do inventario do Centro. o Aqueloutras funcións que lle encomende a Xefatura de Estudos no ámbito da súa competencia, especialmente as relativas ao re

da e actividades complementarias. o Aos/ás Coordinadores/as de Ciclo disporán dunha hora no seu horario lectivo semanal para o exercicio das súas funcións espe

3. A Comisión de Coordinación Pedagóxica (CCP)

mente con destino definitivo e horario completo no centro. o Cando por determinadas circunstancias non haxa unha proposta de coordinador/a por parte do equipo de ciclo, o director, escoitada á xefatura de estudios, designará coordinador/a á persoa do ciclo na que concorran en orden os seguintes criterios: 1º Non ter sido coordinador/a de ciclo no Centro. 2º Non ter sido coordinador/a de ningún outro órgano de coordinación

ón. 4º Se exerceu de coordinador/a en anos pasados será

o Os coordinadores de ciclo cesarán nas súas funcións ao final do seu mandato ou ao producirse algunha das causas seguintes:

nomeado/a, a Dirección nomeará un mestre ou mestra que o/ao substitúa

o Os Equipos de Ciclo reuniranse segundo o estipulado na PXA e a asistencia será obrigatoria para todos os seus membros.

Participar na elaboración do Proxecto Curricular da Etapa e elevar á Comisión de Coordinación Pedagóxica as propostas formuladas a este respecto

so dos espazos dispoñibles e propoñer a adquisición de novos materiais. o Coordinar as actividades complementarias e extraescolares e a programación dos temas transversais referidas ao seu Ciclo, de acordo coa

o Aqueloutras funcións que lle encomende a Xefatura de Estudos no ámbito da súa competencia, especialmente as relativas ao reforzo educativo,

o Aos/ás Coordinadores/as de Ciclo disporán dunha hora no seu horario lectivo semanal para o exercicio das súas funcións específicas.


o O/A Xefa/e de Estudos, o Os mestres ou mestras coordinadores de Ciclo, o O/A Xefa/e do Departamento de Orientación, o O profesorado de apoio ao alumnado con necesidades específicas de apoio educativo o O/a Coordinadora/or do Equipo de Dinamización da Lingua Galega. o A persoa responsable de Equipo de Biblioteca Escolar b. Competencias da Comisión de Coordinación Pedagóxica: o Elevar propostas ao claustro co fin de establecer os criterios para a elaboración dos proo Velar para que a elaboración dos proxectos curriculares de etapa e o plan de acción titorial se realice conforme os criterio Asegurar a coherencia entre o proxecto educativo do centro, os proxectos cuo Establecer as directrices xerais para a elaboración das programacións didácticas dos equipos de ciclo e do plan de acción tadaptacións curriculares incluídas no Proxecto Educativo. coa lexislación vixente. o Propoñer ao claustro de profesores a concreción curricular para a súa aprobación. o Fomentar a avaliación de todas as actividades e proxectos do centro, colaborar nas avaliacións a iniciativa dos órganos de goeducativa e impulsar plans de mellora, caso de ser preciso, como consecuencia das citadas avaliacións. Pplanificación xeral das sesións de avaliación, de acordo coa Xefatura de Estudos. o Canalizar, de ser o caso, as necesidades de formación do profesorado. o A CCP poderá convidar ás súas reunións a outros membros do perconveniente. o Se fora necesario, propoñer á xefatura estudios a persoa responsable do equipo de actividades complementarias e extraescolao Propoñer aos profesores que han de formar parte de: Equipos de Ciclo Equipo de Dinamización da Lingua Galega (EDLG). Equipo de Dinamización TIC (EDTIC). Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar (EDBE). Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares. c. Réxime de funcionamento da Comisión de Coordinación Pedagóxica. o Actuará como Secretario/a e levantará acta das reunións un membro da Comisión, designado polo/a director/a, oídos os restanHabitualmente será o/a responsable de informar ao Claustro dos ac


31

o Os mestres ou mestras coordinadores de Ciclo,

o O profesorado de apoio ao alumnado con necesidades específicas de apoio educativo a/or do Equipo de Dinamización da Lingua Galega.

o A persoa responsable de Equipo de Biblioteca Escolar

Competencias da Comisión de Coordinación Pedagóxica:

o Elevar propostas ao claustro co fin de establecer os criterios para a elaboración dos proxectos curriculares. o Velar para que a elaboración dos proxectos curriculares de etapa e o plan de acción titorial se realice conforme os criterio Asegurar a coherencia entre o proxecto educativo do centro, os proxectos curriculares de etapa e a programación xeral anual. o Establecer as directrices xerais para a elaboración das programacións didácticas dos equipos de ciclo e do plan de acción tadaptacións curriculares incluídas no Proxecto Educativo. Garantir a coordinación dos criterios de avaliación e promoción nos distintos Ciclos, de acordo

o Propoñer ao claustro de profesores a concreción curricular para a súa aprobación. Fomentar a avaliación de todas as actividades e proxectos do centro, colaborar nas avaliacións a iniciativa dos órganos de go

educativa e impulsar plans de mellora, caso de ser preciso, como consecuencia das citadas avaliacións. Propoñer ao Claustro de Profesores a planificación xeral das sesións de avaliación, de acordo coa Xefatura de Estudos. o Canalizar, de ser o caso, as necesidades de formación do profesorado. o A CCP poderá convidar ás súas reunións a outros membros do persoal docente cando pola importancia dos temas tratados o considere necesario ou

o Se fora necesario, propoñer á xefatura estudios a persoa responsable do equipo de actividades complementarias e extraescolaan de formar parte de:

Equipo de Dinamización da Lingua Galega (EDLG).

Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar (EDBE). Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares.

cionamento da Comisión de Coordinación Pedagóxica.

o Actuará como Secretario/a e levantará acta das reunións un membro da Comisión, designado polo/a director/a, oídos os restanHabitualmente será o/a responsable de informar ao Claustro dos acordos tomados.

o Velar para que a elaboración dos proxectos curriculares de etapa e o plan de acción titorial se realice conforme os criterios establecidos polo claustro. rriculares de etapa e a programación xeral anual.

o Establecer as directrices xerais para a elaboración das programacións didácticas dos equipos de ciclo e do plan de acción titorial, así como das Garantir a coordinación dos criterios de avaliación e promoción nos distintos Ciclos, de acordo

Fomentar a avaliación de todas as actividades e proxectos do centro, colaborar nas avaliacións a iniciativa dos órganos de goberno e da administración ropoñer ao Claustro de Profesores a

soal docente cando pola importancia dos temas tratados o considere necesario ou

o Se fora necesario, propoñer á xefatura estudios a persoa responsable do equipo de actividades complementarias e extraescolares.

o Actuará como Secretario/a e levantará acta das reunións un membro da Comisión, designado polo/a director/a, oídos os restantes membros.


o A comisión de coordinación pedagóxica reunirase cunha periodicidade mínima mensual e realizará unha sesión extraordinaria óoutra ó finalizar este, así como cantas outras se consideren necesarias. As actividades que se vincluiranse na programación xeral anual. O Equipo de Dinamización da Lingua Galega: a. Para potenciar o uso da lingua galega no CRA MESTRA CLARA TORRESestablecido no Decreto 79/2010, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. o O Equipo de Dinamización da Lingua Galega estará constituído, cando menos, por un mestre de cada Ciclo e estará dirixido poelixido/a entre os membros do Equipo, preferentemente con destino definitivo no Centro, e por un período de dous cursos acadéPoderanse incluír no citado equipo, ademais dos anteriores, aqueles mestres/as que en un momento cono O/A mestre/a coordinador/a do Equipo de Dinamización da Lingua Galega será nomeado pola Dirección ,a proposta dos compoñento As actividades a realizar polo EDLG incluiranse na PXA. o O Equipo de Dinamización da Lingua Galega reunirase coa periodicidade marcada na PXA. En todo caso, establécense como prescriptivas unha reunión mensual e realizará unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao remate. Das anteditas reunións levantaracorrespondente. b. O Equipo de Dinamización da Lingua Galega do CRA MESTRA CLARA TORRES o Participar na toma de decisións respecto da lingua en que ese impartirán as materias o Decidir no PLC as medidas a adoptar para que o alumnado que non teña suficiente dominio do galego poida seguir con aproveitamque se lle impartan o Presentar propostas ao Claustro e o Equipo Directivo para a fixación dos obxectivos de dLingüístico do Centro. o Elaborar e dinamizar un plan anual de actividades de dinamización sociolingüística incluídas na PXA tendentes á consecuciónno Proxecto Lingüístico de Centro. o Presentar para a súa aprobación no Consello Escolar o orzamento de investimento dos recursos económicos dispoñibles para osmencionados. o Aqueloutras funcións que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria prevexa nac. Competencia do/a Coordinador/a do EDLG: o Colaborar na elaboración da Concreción Curricular da Etapa. o Convocar e presidir as reunións do Equipo o Responsabilizarse de levantar acta das reunións, así como da redacción da que se incluirá na Memoria de final de curso. o Trasladar os documentos elaborados polos membros do EDLG ás instancias encargadas da súa revisión ou aprobación.


32

o A comisión de coordinación pedagóxica reunirase cunha periodicidade mínima mensual e realizará unha sesión extraordinaria óoutra ó finalizar este, así como cantas outras se consideren necesarias. As actividades que se van realizar pola comisión de coordinación pedagóxica

O Equipo de Dinamización da Lingua Galega: Para potenciar o uso da lingua galega no CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI, constitúese o Equipo de Dinamización da Lin

establecido no Decreto 79/2010, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia.

o O Equipo de Dinamización da Lingua Galega estará constituído, cando menos, por un mestre de cada Ciclo e estará dirixido poelixido/a entre os membros do Equipo, preferentemente con destino definitivo no Centro, e por un período de dous cursos acadéPoderanse incluír no citado equipo, ademais dos anteriores, aqueles mestres/as que en un momento concreto se consideren necesarios. o O/A mestre/a coordinador/a do Equipo de Dinamización da Lingua Galega será nomeado pola Dirección ,a proposta dos compoñento As actividades a realizar polo EDLG incluiranse na PXA.

ón da Lingua Galega reunirase coa periodicidade marcada na PXA. En todo caso, establécense como prescriptivas unha reunión mensual e realizará unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao remate. Das anteditas reunións levantara

O Equipo de Dinamización da Lingua Galega do CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI ten as seguintes competencias :

o Participar na toma de decisións respecto da lingua en que ese impartirán as materias Decidir no PLC as medidas a adoptar para que o alumnado que non teña suficiente dominio do galego poida seguir con aproveitam

o Presentar propostas ao Claustro e o Equipo Directivo para a fixación dos obxectivos de dinamización da lingua galega que se incluirán no Proxecto

o Elaborar e dinamizar un plan anual de actividades de dinamización sociolingüística incluídas na PXA tendentes á consecución

o Presentar para a súa aprobación no Consello Escolar o orzamento de investimento dos recursos económicos dispoñibles para os

o Aqueloutras funcións que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria prevexa na súa normativa específica.

o Colaborar na elaboración da Concreción Curricular da Etapa.

o Responsabilizarse de levantar acta das reunións, así como da redacción da Memoria final, na que se fará unha avaliación das actividades realizadas

o Trasladar os documentos elaborados polos membros do EDLG ás instancias encargadas da súa revisión ou aprobación.

o A comisión de coordinación pedagóxica reunirase cunha periodicidade mínima mensual e realizará unha sesión extraordinaria ó comezo do curso e an realizar pola comisión de coordinación pedagóxica

TUI, constitúese o Equipo de Dinamización da Lingua Galega, de acordo co

o O Equipo de Dinamización da Lingua Galega estará constituído, cando menos, por un mestre de cada Ciclo e estará dirixido por un/ha Coordinador/a, elixido/a entre os membros do Equipo, preferentemente con destino definitivo no Centro, e por un período de dous cursos académicos renovables.

creto se consideren necesarios. o O/A mestre/a coordinador/a do Equipo de Dinamización da Lingua Galega será nomeado pola Dirección ,a proposta dos compoñentes do Equipo.

ón da Lingua Galega reunirase coa periodicidade marcada na PXA. En todo caso, establécense como prescriptivas unha reunión mensual e realizará unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao remate. Das anteditas reunións levantarase a acta

TUI ten as seguintes competencias :

Decidir no PLC as medidas a adoptar para que o alumnado que non teña suficiente dominio do galego poida seguir con aproveitamento as ensinanzas

inamización da lingua galega que se incluirán no Proxecto

o Elaborar e dinamizar un plan anual de actividades de dinamización sociolingüística incluídas na PXA tendentes á consecución dos obxectivos incluídos

o Presentar para a súa aprobación no Consello Escolar o orzamento de investimento dos recursos económicos dispoñibles para os fins arriba

súa normativa específica.

Memoria final, na que se fará unha avaliación das actividades realizadas

o Trasladar os documentos elaborados polos membros do EDLG ás instancias encargadas da súa revisión ou aprobación.


o Proporcionarlle aos membros da Comunidade Educativa información sobre as actividades do EDLG e de todos aqueles actos e institucións relacionados coa realidade galega. o Ao/Á Coordinador/a do Equipo de Dinamización da Lingua Galega disporá dunha hora no seu horario lectivofuncións. O Equipo de Actividades Complementarias e Extraesco lares a. Será o encargado de promover, organizar e facilitar o acceso a este tipo de actividades. o O Equipo de Actividades Complementarias e ExtraescolareCentro, e por un período de dous cursos académicos renovables, se é o caso, e formaran parte del os/as mestres/as que particiconcreta. o O/A mestre/a coordinador/a do Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares será nomeado pola Dirección por proposta da XefEstudos baixo cuxa supervisión actuará, oída a comisión de coordinación pedagóxica. o O xefe do equipo de actividades complementarias e extraescolares cesará ao producirse algunha das circunstancias seguintes: renuncia motivada aceptada polo director ou revogación polo director por proposta da CCP mediante informe razoado, con audiencia do interesado.o Cando cese o xefe do equipo de actividades complementarias e extraescolares antes de finalizar o prazo para o que foi designado, o director nomearun profesor/a ata 30 de xuño. o No seo do Equipo poderán constituírse comisións para actividades concretas, dirixidas por un/hadirecta do/a Xefe/a do Equipo e en estreita colaboración co Equipo Directivo. o O CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI, previa aprobación do Consello Escolar, poderá establecer convenios de colaboración con asociacou entidades sen ánimo de lucro para o desenvolvemento de determinadas actividades complementarias e/ou extraescolares. o O Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares reunirase con periodicidade marcada pola PXA e levantará as a b. Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares do CRA MESTRA CLARA TORRES o Elaborar o programa anual destas actividades, tendo en conta as propostas dos Equipos de Ciclo, e as orientacións do ClaustroCoordinación Pedagóxica. o Xustificar na Memoria anual, cada unha destas actividades especificando obxectivos, reseconómicas e forma de participación do profesorado. o Promover e coordinar as actividades culturais e deportivas en colaboración co Claustro, a Comisión de Coordinación PedagóxiCiclo. o Facer propostas ao Equipo Directivo para a realización e intercambio de actividades con outros centros do noso contorno. c. É competencia específica do/a Xefe/a do Equipo:


33

s membros da Comunidade Educativa información sobre as actividades do EDLG e de todos aqueles actos e institucións

o Ao/Á Coordinador/a do Equipo de Dinamización da Lingua Galega disporá dunha hora no seu horario lectivo semanal para o exercicio das súas

O Equipo de Actividades Complementarias e Extraesco lares Será o encargado de promover, organizar e facilitar o acceso a este tipo de actividades.

o O Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares estará dirixido por un/ha Xefe/a de Equipo, preferentemente con destino definitivo no Centro, e por un período de dous cursos académicos renovables, se é o caso, e formaran parte del os/as mestres/as que partici

tre/a coordinador/a do Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares será nomeado pola Dirección por proposta da XefEstudos baixo cuxa supervisión actuará, oída a comisión de coordinación pedagóxica.

plementarias e extraescolares cesará ao producirse algunha das circunstancias seguintes: renuncia motivada aceptada polo director ou revogación polo director por proposta da CCP mediante informe razoado, con audiencia do interesado.

equipo de actividades complementarias e extraescolares antes de finalizar o prazo para o que foi designado, o director nomear

o No seo do Equipo poderán constituírse comisións para actividades concretas, dirixidas por un/ha Coordinador/a da actividade, baixo a dependencia directa do/a Xefe/a do Equipo e en estreita colaboración co Equipo Directivo.

TUI, previa aprobación do Consello Escolar, poderá establecer convenios de colaboración con asociacou entidades sen ánimo de lucro para o desenvolvemento de determinadas actividades complementarias e/ou extraescolares. o O Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares reunirase con periodicidade marcada pola PXA e levantará as a

Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares do CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI ten as seguintes competencias:

Elaborar o programa anual destas actividades, tendo en conta as propostas dos Equipos de Ciclo, e as orientacións do Claustro

o Xustificar na Memoria anual, cada unha destas actividades especificando obxectivos, responsables, momento e lugar de realización, repercusións económicas e forma de participación do profesorado. o Promover e coordinar as actividades culturais e deportivas en colaboración co Claustro, a Comisión de Coordinación Pedagóxi

o Facer propostas ao Equipo Directivo para a realización e intercambio de actividades con outros centros do noso contorno.

É competencia específica do/a Xefe/a do Equipo:

s membros da Comunidade Educativa información sobre as actividades do EDLG e de todos aqueles actos e institucións

semanal para o exercicio das súas

s estará dirixido por un/ha Xefe/a de Equipo, preferentemente con destino definitivo no Centro, e por un período de dous cursos académicos renovables, se é o caso, e formaran parte del os/as mestres/as que participen en cada actividade

tre/a coordinador/a do Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares será nomeado pola Dirección por proposta da Xefatura de

plementarias e extraescolares cesará ao producirse algunha das circunstancias seguintes: renuncia motivada aceptada polo director ou revogación polo director por proposta da CCP mediante informe razoado, con audiencia do interesado.

equipo de actividades complementarias e extraescolares antes de finalizar o prazo para o que foi designado, o director nomeará

Coordinador/a da actividade, baixo a dependencia

TUI, previa aprobación do Consello Escolar, poderá establecer convenios de colaboración con asociacións culturais ou entidades sen ánimo de lucro para o desenvolvemento de determinadas actividades complementarias e/ou extraescolares. o O Equipo de Actividades Complementarias e Extraescolares reunirase con periodicidade marcada pola PXA e levantará as actas correspondentes.

TUI ten as seguintes competencias:

Elaborar o programa anual destas actividades, tendo en conta as propostas dos Equipos de Ciclo, e as orientacións do Claustro e Comisión de

ponsables, momento e lugar de realización, repercusións

o Promover e coordinar as actividades culturais e deportivas en colaboración co Claustro, a Comisión de Coordinación Pedagóxica e os Equipos de

o Facer propostas ao Equipo Directivo para a realización e intercambio de actividades con outros centros do noso contorno.


o Elaborar o programa anual destas actividades para o que se terán en conorientacións do Claustro e Comisión de Coordinación Pedagóxica. o Recoller a programación de cada unha das actividades onde se especifiquen obxectivos, promotores e responsables da activde realización, repercusións económicas, forma de participación do alumnado e valoración. o Promover e coordinar as actividades culturais en colaboración co Claustro, a Comisión de Coordinación Pedagóxica, os Equipoo Proporcionarlles aos membros da Comunidade Educativa a información relativa ás actividades do Equipo. o Elaborar unha Memoria final coa avaliación das actividades realizadas que se incluirá na Memoria Anual do Centro. o Convocar, presidir e levantar acta das reunións se fora preciso realizalas. En calquera caso debe recoller e arquivar os documentos de traballo relativoá preparación e á organización das principais celebracións: Magosto, Nadal, Entroido e Letras galegas. o Ao/Á Xefe/a do Equipo disporá dunha hora no seu horario lectivo semanal para o exercicio das súas funcións. d. Terán a consideración de complementarias aquelas actividades didácticas que se realizan co alumnado en horario lectivo e que,programación, teñen carácter diferenciado polo momento, espazo ou recursos que utilizan, como poden ser visitas educativas, traballos de campo, conmemoracións ou semellantes. Son de carácter voluntario para o alumnado. e. O Equipo Directivo do Centro arbitra ó xeito de atenderintegración temporal nas aulas de nivel académico máis próximo, ou ben quedan baixo a responsabilidade dos mestres que lles chorario afectado. f. Teñen a consideración de extraescolares aquelas que, sendo organizadas polo Centro e figurando no Plan Xeral Anual e aprobadaEscolar, se realizan fóra do horario lectivo. Son de carácter voluntario para o alumnado. g. O CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI facilitará e promoverá a participación dos distintos sectores da comunidade escolar na selección, organización, desenvolvemento e avaliación das actividades complementarias e extraescolares que figurarán na PXA. h. Actividades fóra do Centro e /ou localidade. o Consello Escolar aprobará a principio de curso a PXA e nesta figurarán, da maneira máis detallada posible, as actividades cescolares propostas para o curso. o O ED do centro ou, se ó o caso, a entidade organizadoradas actividades escolares complementarias e extraescolares. o Os alumnos e alumnas serán acompañados por un número suficiente de profesorado nunha proporción mínimunidade procurándose unha ratio dun profesor ou profesora por cada vinte alumnos. Para o alumnado de Educación Infantil, e enarbitrarase o reforzo correspondente. o Para a asistencia a cada actividade o alumnado precisará da autorización escrita dos seus titores legais segundo modelo achegado polo Centro. Departamento de Orientación a. Forman parte do Departamento de Orientación: o O/A Xefa do Departamento de Orientación.


34

o Elaborar o programa anual destas actividades para o que se terán en conta as propostas dos equipos de ciclo, dos profesores e dos pais e as orientacións do Claustro e Comisión de Coordinación Pedagóxica. o Recoller a programación de cada unha das actividades onde se especifiquen obxectivos, promotores e responsables da activde realización, repercusións económicas, forma de participación do alumnado e valoración. o Promover e coordinar as actividades culturais en colaboración co Claustro, a Comisión de Coordinación Pedagóxica, os Equipoo Proporcionarlles aos membros da Comunidade Educativa a información relativa ás actividades do Equipo. o Elaborar unha Memoria final coa avaliación das actividades realizadas que se incluirá na Memoria Anual do Centro.

ar acta das reunións se fora preciso realizalas. En calquera caso debe recoller e arquivar os documentos de traballo relativoá preparación e á organización das principais celebracións: Magosto, Nadal, Entroido e Letras galegas.

isporá dunha hora no seu horario lectivo semanal para o exercicio das súas funcións.

Terán a consideración de complementarias aquelas actividades didácticas que se realizan co alumnado en horario lectivo e que,rácter diferenciado polo momento, espazo ou recursos que utilizan, como poden ser visitas educativas, traballos de campo,

conmemoracións ou semellantes. Son de carácter voluntario para o alumnado. O Equipo Directivo do Centro arbitra ó xeito de atender aos alumnos/as que non participen nesas actividades e que, a ser posible, consiste na

integración temporal nas aulas de nivel académico máis próximo, ou ben quedan baixo a responsabilidade dos mestres que lles c

Teñen a consideración de extraescolares aquelas que, sendo organizadas polo Centro e figurando no Plan Xeral Anual e aprobadaEscolar, se realizan fóra do horario lectivo. Son de carácter voluntario para o alumnado.

TUI facilitará e promoverá a participación dos distintos sectores da comunidade escolar na selección, organización, desenvolvemento e avaliación das actividades complementarias e extraescolares que figurarán na PXA.

o Consello Escolar aprobará a principio de curso a PXA e nesta figurarán, da maneira máis detallada posible, as actividades c

o O ED do centro ou, se ó o caso, a entidade organizadora garantirá a adecuada atención e vixilancia dos alumnos participantes durante a realización das actividades escolares complementarias e extraescolares. o Os alumnos e alumnas serán acompañados por un número suficiente de profesorado nunha proporción mínimunidade procurándose unha ratio dun profesor ou profesora por cada vinte alumnos. Para o alumnado de Educación Infantil, e en

umnado precisará da autorización escrita dos seus titores legais segundo modelo achegado polo Centro.

Forman parte do Departamento de Orientación:

ta as propostas dos equipos de ciclo, dos profesores e dos pais e as

o Recoller a programación de cada unha das actividades onde se especifiquen obxectivos, promotores e responsables da actividade, momento e lugar

o Promover e coordinar as actividades culturais en colaboración co Claustro, a Comisión de Coordinación Pedagóxica, os Equipos de Ciclo e a ANPA

o Elaborar unha Memoria final coa avaliación das actividades realizadas que se incluirá na Memoria Anual do Centro. ar acta das reunións se fora preciso realizalas. En calquera caso debe recoller e arquivar os documentos de traballo relativos

Terán a consideración de complementarias aquelas actividades didácticas que se realizan co alumnado en horario lectivo e que, formando parte da rácter diferenciado polo momento, espazo ou recursos que utilizan, como poden ser visitas educativas, traballos de campo,

aos alumnos/as que non participen nesas actividades e que, a ser posible, consiste na integración temporal nas aulas de nivel académico máis próximo, ou ben quedan baixo a responsabilidade dos mestres que lles correspondese no

Teñen a consideración de extraescolares aquelas que, sendo organizadas polo Centro e figurando no Plan Xeral Anual e aprobadas polo Consello

TUI facilitará e promoverá a participación dos distintos sectores da comunidade escolar na selección, organización,

o Consello Escolar aprobará a principio de curso a PXA e nesta figurarán, da maneira máis detallada posible, as actividades complementarias e extra

garantirá a adecuada atención e vixilancia dos alumnos participantes durante a realización

o Os alumnos e alumnas serán acompañados por un número suficiente de profesorado nunha proporción mínima dun mestre ou mestra por cada unidade procurándose unha ratio dun profesor ou profesora por cada vinte alumnos. Para o alumnado de Educación Infantil, e en casos concretos,

umnado precisará da autorización escrita dos seus titores legais segundo modelo achegado polo Centro.


o Os/as mestres/as de Pedagoxía Terapéutica e Audición e Linguaxe, que exercen as funcións de apoio á atención ao alumnado con educativas. o Os/As Coordinadores/as de Ciclo As funcións do Departamento de Orientación do CRA MESTRA CLARA TORRES1998, que o desenvolve, son as seguintes b. Relacionadas coa inclusión e a diversidade : o Asesorar ao Equipo Directivo sobre o contido do Proxecto Educativo do Centro e os documentos queatención á diversidade e a acción titorial. o Elaborar e poñer en práctica programas destinados á prevención e detección precoz de dificultades de aprendizaxe. o Axustar as propostas de apoio educativo á realidade de cada alumna e alumno, con intervencións inclusivas e orientadas polo potencial de aprendizaxe do alumnado. o Facilitarlle ao alumnado o apoio e asesoramento para enfrontar os momentos escolares máis decisivos ou de maior dificultadeo Asesorar aos Equipos de Ciclo e mestres/as en xeral, nos procesos de axuste e desenvolvemento das concrecións curriculares, das prograciclo, das medidas de reforzo educativo e nas adaptacións curriculares. o Impulsar a participación do profesorado en programas de investigación e innovación nos ámbitos relativos a hábitos de traballo, programas de ensinar a pensar, habilidades sociais, e outros que se puideran considerar de interese. o Facilitar asesoramento a toda a comunidade educativa sobre as diferede apoio educativo. c. Relacionadas coa acción titorial: o Colaborar cos mestres/as-titores/as no desenvolvemento das medidas contempladas no Plan de Acción Titorial (PAT), acomunidade educativa sobre o sistema educativo, os procesos de admisión, as accións de acollida, os cambios de centro e a parorganización e goberno dos centros. o Colaborar cos diferentes equipos docentes no deseño d. Relacionadas coa convivencia e coa educación en valores: o Asesorar á comunidade educativa sobre a elaboración e aplicación das normas de organización e funcionamento.o Deseñar e pór en práctica programas destinados á promoción da convivencia e á resolución pacífica dos conflitos, asesorandode Convivencia do Centro. e. Relacionadas co Plan de Orientación, co Plan Xeral Anual e coa Memoria final de cada curso escolar:


35

Os/as mestres/as de Pedagoxía Terapéutica e Audición e Linguaxe, que exercen as funcións de apoio á atención ao alumnado con

As funcións do Departamento de Orientación do CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI, reguladas polo Decreto 120/1998 e a Orde do 24 de xullo de

o Asesorar ao Equipo Directivo sobre o contido do Proxecto Educativo do Centro e os documentos que o integran, especialmente sobre as medidas de

o Elaborar e poñer en práctica programas destinados á prevención e detección precoz de dificultades de aprendizaxe. lidade de cada alumna e alumno, con intervencións inclusivas e orientadas polo potencial de aprendizaxe

o Facilitarlle ao alumnado o apoio e asesoramento para enfrontar os momentos escolares máis decisivos ou de maior dificultadeaos Equipos de Ciclo e mestres/as en xeral, nos procesos de axuste e desenvolvemento das concrecións curriculares, das progra

ciclo, das medidas de reforzo educativo e nas adaptacións curriculares. rogramas de investigación e innovación nos ámbitos relativos a hábitos de traballo, programas de ensinar

a pensar, habilidades sociais, e outros que se puideran considerar de interese. o Facilitar asesoramento a toda a comunidade educativa sobre as diferentes medidas e recursos para a atención do alumnado con necesidade específica

titores/as no desenvolvemento das medidas contempladas no Plan de Acción Titorial (PAT), acomunidade educativa sobre o sistema educativo, os procesos de admisión, as accións de acollida, os cambios de centro e a par

o Colaborar cos diferentes equipos docentes no deseño e elaboración de protocolos para a realización da avaliación inicial do alumnado.

Relacionadas coa convivencia e coa educación en valores:

o Asesorar á comunidade educativa sobre a elaboración e aplicación das normas de organización e funcionamento. o Deseñar e pór en práctica programas destinados á promoción da convivencia e á resolución pacífica dos conflitos, asesorando

Relacionadas co Plan de Orientación, co Plan Xeral Anual e coa Memoria final de cada curso escolar:

Os/as mestres/as de Pedagoxía Terapéutica e Audición e Linguaxe, que exercen as funcións de apoio á atención ao alumnado con necesidades

TUI, reguladas polo Decreto 120/1998 e a Orde do 24 de xullo de

o integran, especialmente sobre as medidas de

o Elaborar e poñer en práctica programas destinados á prevención e detección precoz de dificultades de aprendizaxe. lidade de cada alumna e alumno, con intervencións inclusivas e orientadas polo potencial de aprendizaxe

o Facilitarlle ao alumnado o apoio e asesoramento para enfrontar os momentos escolares máis decisivos ou de maior dificultade. aos Equipos de Ciclo e mestres/as en xeral, nos procesos de axuste e desenvolvemento das concrecións curriculares, das programacións de

rogramas de investigación e innovación nos ámbitos relativos a hábitos de traballo, programas de ensinar

ntes medidas e recursos para a atención do alumnado con necesidade específica

titores/as no desenvolvemento das medidas contempladas no Plan de Acción Titorial (PAT), asesorando á totalidade da comunidade educativa sobre o sistema educativo, os procesos de admisión, as accións de acollida, os cambios de centro e a participación na

e elaboración de protocolos para a realización da avaliación inicial do alumnado.

o Deseñar e pór en práctica programas destinados á promoción da convivencia e á resolución pacífica dos conflitos, asesorando na elaboración do Plan


o Manter actualizado o Plan de Orientación, concretando no Plan Anual do Departamento as actuacións previstas para o curso, oresponsables da súa execución e a temporalización correspondente. o Realizar a Memoria final do curso en base ao desenvolvemento do Plan Anual, cunha adecuada fundamentación das propostas de procedan para o curso seguinte. f. Relacionadas cos procesos de avaliación e calidade: o Colaborar nos diferentes procesos de avaliación do Centro, nos termos que se establezan. o Asesorar á totalidade da comunidade educativa sobre os procesos de mellora e calidade do sistema educativo g. Réxime de funcionamento do Departamento de Orientación. o O Departamento de Orientación do CRA MESTRA CLARA TORRESao comezo do curso e outra ao remate, así como cantas outras se consideren h. Funcións do/a Xefe/a do Departamento de Orientación. o Dirixir a coordinar as actividades e actuacións propias do Departamento. o Responsabilizarse da redacción do Plan de Actividao Participar na elaboración do Proxecto Educativo do Centro representando ao Departamento na Comisión de Coordinación Pedagóxo Convocar e presidir as reunións do Departamento conforme ao procedemento que se estableza. o Velar pola confidencialidade dos documentos, se é o caso. o Coordinar a adquisición de material e de equipamento específico, velando polo seu uso correcto e conservación. o Realizar as avaliacións psicopedagóxicas, se é o caso, e asesorar no deseño, desenvolvemento e avaliación das medidas de atención á diversidade conforme ao procedemento que se estableza. o Coordinar, en colaboración cos profesores ou profesoras de apoio, a atención do alumnado cXefe/a de Estudos, cando cumpra, a proposta de organización da docencia para este alumnado. o Asistir ás reunións convocadas polo xefe ou xefa do departamento de orientación do instituto de educación seMos ). o Participar nas sesións de avaliación para o deseño, desenvolvemento e avaliación de actuacións conxuntas que permitan a coheducativas. o Aqueloutras funcións que a Administración Educativa lle poida asignar referidas á orientación. i. Organización da atención ao alumnado con necesidades educativas específicas.


36

o Manter actualizado o Plan de Orientación, concretando no Plan Anual do Departamento as actuacións previstas para o curso, oonsables da súa execución e a temporalización correspondente.

o Realizar a Memoria final do curso en base ao desenvolvemento do Plan Anual, cunha adecuada fundamentación das propostas de

ocesos de avaliación e calidade:

o Colaborar nos diferentes procesos de avaliación do Centro, nos termos que se establezan. o Asesorar á totalidade da comunidade educativa sobre os procesos de mellora e calidade do sistema educativo

onamento do Departamento de Orientación.

o O Departamento de Orientación do CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI reunirase con periodicidade semanal, e realizará unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao remate, así como cantas outras se consideren necesarias. Destas reunións levantaranse as correspondentes actas.

Funcións do/a Xefe/a do Departamento de Orientación.

o Dirixir a coordinar as actividades e actuacións propias do Departamento. o Responsabilizarse da redacción do Plan de Actividades do Departamento, velar polo seu cumprimento e elaborar a Memoria final do curso. o Participar na elaboración do Proxecto Educativo do Centro representando ao Departamento na Comisión de Coordinación Pedagóx

partamento conforme ao procedemento que se estableza. o Velar pola confidencialidade dos documentos, se é o caso. o Coordinar a adquisición de material e de equipamento específico, velando polo seu uso correcto e conservación.

psicopedagóxicas, se é o caso, e asesorar no deseño, desenvolvemento e avaliación das medidas de atención á diversidade

o Coordinar, en colaboración cos profesores ou profesoras de apoio, a atención do alumnado con necesidades educativas específicas, elevando ao/á Xefe/a de Estudos, cando cumpra, a proposta de organización da docencia para este alumnado. o Asistir ás reunións convocadas polo xefe ou xefa do departamento de orientación do instituto de educación secundaria ao que estamos adscritos. ( IES

o Participar nas sesións de avaliación para o deseño, desenvolvemento e avaliación de actuacións conxuntas que permitan a coh

Aqueloutras funcións que a Administración Educativa lle poida asignar referidas á orientación.

Organización da atención ao alumnado con necesidades educativas específicas.

o Manter actualizado o Plan de Orientación, concretando no Plan Anual do Departamento as actuacións previstas para o curso, os seus destinatarios, os

o Realizar a Memoria final do curso en base ao desenvolvemento do Plan Anual, cunha adecuada fundamentación das propostas de mellora que

TUI reunirase con periodicidade semanal, e realizará unha sesión extraordinaria necesarias. Destas reunións levantaranse as correspondentes actas.

des do Departamento, velar polo seu cumprimento e elaborar a Memoria final do curso. o Participar na elaboración do Proxecto Educativo do Centro representando ao Departamento na Comisión de Coordinación Pedagóxica.

psicopedagóxicas, se é o caso, e asesorar no deseño, desenvolvemento e avaliación das medidas de atención á diversidade

on necesidades educativas específicas, elevando ao/á

cundaria ao que estamos adscritos. ( IES

o Participar nas sesións de avaliación para o deseño, desenvolvemento e avaliación de actuacións conxuntas que permitan a coherencia das respostas


o Por alumnado que presenta necesidades educativas específicas entendemos aquMESTRA CLARA TORRES-TUI ou ao longo de toda ela, determinados apoios e atencións educativas específicas derivadas de discapacidade física, psíquica ou sensorial ou por manifestar trastornos gravesprecisan de actividades complementarias ao currículo ordinario debido a unha alta capacidade intelectual. o Como norma xeral, o alumnado con necesidades específicas de ano que se integra, coa axuda, se é o caso, do profesorado de apoio na propia aula. o Excepcionalmente, en función das necesidades do alumnado e das adaptación curricularesdebidamente temporalizadas, fóra da aula, segundo as directrices do Departamento de Orientación contempladas no Plan de Atencbaixo a supervisión e coordinación da Xefatura de Esto Tanto a estancia como a atención educativa no Centro de alumnos e alumnas con algún tipo de minusvalía física, psíquica ou coordinada polo Departamento de Orientación, en colaboración coa Xefatura de Estudos. o Sen prexuízo da permanencia durante un curso máis no mesmo ciclo, a escolarización deste alumnado no CRA MESTRA CLARA TORRESpoderá prolongarse un ano máis, sempre que favoreza a súa integración socioeducativa. Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar a. O/A mestre/a Coordinador/a da Biblioteca Escolar será nomeado/a pola Dirección, por un período de dous anos. Actuará baixo a coordinaciXefatura de Estudos e disporá, sempre que as necesidades do Centro llo permitan, da liberación horaria que recolla no seu momA persoa que asuma o cargo de Coordinadora de BE terá as obrigas individuais que marque a normativa. As tarefas relacionadas unha labor colectiva do EBE e do resto do Claustro: Estas tarefas estará dirixida polasolitario. b. O Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar: Equipo da Biblioteca Escolar estará constituído, cando menos, por un mestre dresponsabilidade de favorecer a integración da BE Curros Enríquez no proceso educativo, coa participación activa de todo o equipo docente, que debe acoller favorablemente todas as intervencións que se van realizar no Centro neste eido. c. Equipo da Biblioteca Escolar reunirase coa periodicremate, así como cantas outras se consideren necesarias. Destas reunións levantaranse as actas correspondentes. As actividadeEquipo da Biblioteca incluiranse na Programación Xeral Anual. d. Funcións do Equipo de Biblioteca.: As funcións dinamizadora do Equipo da Biblioteca están recollidas na Orde do 17 de xullo dregula a percepción do compoñente singular do complemento especí o Elaborar o Proxecto Anual da Biblioteca Escolar e a Memoria final. o Coordinar, seguindo as directrices da Consellería, a elaboración e posta en práctica do Proxecto Lector do Ceprofesorado. o Elaborar o programa anual de obxectivos e accións para o desenvolvemento do Proxecto Lector do Centro (Plan Anual de LecturProgramación Xeral Anual. o Realizar o tratamento técnico dos fondos (selección, organización, clasificación e catalogación). o Informar ao Claustro das actividades da Biblioteca e integrar as súas suxestións.


37

o Por alumnado que presenta necesidades educativas específicas entendemos aquel que requira, por un período da súa escolarización no CRA TUI ou ao longo de toda ela, determinados apoios e atencións educativas específicas derivadas de discapacidade física,

psíquica ou sensorial ou por manifestar trastornos graves da conduta. Así mesmo, inclúense dentro deste grupo a aqueles alumnos ou alumnas que precisan de actividades complementarias ao currículo ordinario debido a unha alta capacidade intelectual. o Como norma xeral, o alumnado con necesidades específicas de apoio educativo, recibirá atención docente directa por parte do profesorado do grupo no que se integra, coa axuda, se é o caso, do profesorado de apoio na propia aula. o Excepcionalmente, en función das necesidades do alumnado e das adaptación curriculares establecidas poderanse facer intervencións diferenciadas, debidamente temporalizadas, fóra da aula, segundo as directrices do Departamento de Orientación contempladas no Plan de Atencbaixo a supervisión e coordinación da Xefatura de Estudos. o Tanto a estancia como a atención educativa no Centro de alumnos e alumnas con algún tipo de minusvalía física, psíquica ou coordinada polo Departamento de Orientación, en colaboración coa Xefatura de Estudos.

anencia durante un curso máis no mesmo ciclo, a escolarización deste alumnado no CRA MESTRA CLARA TORRESpoderá prolongarse un ano máis, sempre que favoreza a súa integración socioeducativa.

Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar /a Coordinador/a da Biblioteca Escolar será nomeado/a pola Dirección, por un período de dous anos. Actuará baixo a coordinaci

Xefatura de Estudos e disporá, sempre que as necesidades do Centro llo permitan, da liberación horaria que recolla no seu momA persoa que asuma o cargo de Coordinadora de BE terá as obrigas individuais que marque a normativa. As tarefas relacionadas unha labor colectiva do EBE e do resto do Claustro: Estas tarefas estará dirixida pola persoa coordinadora que en ningún caso pode realizalas en

O Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar: Equipo da Biblioteca Escolar estará constituído, cando menos, por un mestre degración da BE Curros Enríquez no proceso educativo, coa participación activa de todo o equipo docente, que debe

acoller favorablemente todas as intervencións que se van realizar no Centro neste eido. Equipo da Biblioteca Escolar reunirase coa periodicidade establecida na PXA e realizando unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao

remate, así como cantas outras se consideren necesarias. Destas reunións levantaranse as actas correspondentes. As actividadea incluiranse na Programación Xeral Anual.

Funcións do Equipo de Biblioteca.: As funcións dinamizadora do Equipo da Biblioteca están recollidas na Orde do 17 de xullo dregula a percepción do compoñente singular do complemento específico por función titorial e outras funcións docentes e son as seguintes:

o Elaborar o Proxecto Anual da Biblioteca Escolar e a Memoria final. o Coordinar, seguindo as directrices da Consellería, a elaboración e posta en práctica do Proxecto Lector do Ce

o Elaborar o programa anual de obxectivos e accións para o desenvolvemento do Proxecto Lector do Centro (Plan Anual de Lectur

s fondos (selección, organización, clasificación e catalogación). o Informar ao Claustro das actividades da Biblioteca e integrar as súas suxestións.

el que requira, por un período da súa escolarización no CRA TUI ou ao longo de toda ela, determinados apoios e atencións educativas específicas derivadas de discapacidade física,

da conduta. Así mesmo, inclúense dentro deste grupo a aqueles alumnos ou alumnas que

poio educativo, recibirá atención docente directa por parte do profesorado do grupo

establecidas poderanse facer intervencións diferenciadas, debidamente temporalizadas, fóra da aula, segundo as directrices do Departamento de Orientación contempladas no Plan de Atención á Diversidade,

o Tanto a estancia como a atención educativa no Centro de alumnos e alumnas con algún tipo de minusvalía física, psíquica ou sensorial será

anencia durante un curso máis no mesmo ciclo, a escolarización deste alumnado no CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI

/a Coordinador/a da Biblioteca Escolar será nomeado/a pola Dirección, por un período de dous anos. Actuará baixo a coordinación da Xefatura de Estudos e disporá, sempre que as necesidades do Centro llo permitan, da liberación horaria que recolla no seu momento o Plan Xeral Anual. A persoa que asuma o cargo de Coordinadora de BE terá as obrigas individuais que marque a normativa. As tarefas relacionadas coa BE considéranse

persoa coordinadora que en ningún caso pode realizalas en

O Equipo de Dinamización da Biblioteca Escolar: Equipo da Biblioteca Escolar estará constituído, cando menos, por un mestre de cada Ciclo e terá a egración da BE Curros Enríquez no proceso educativo, coa participación activa de todo o equipo docente, que debe

idade establecida na PXA e realizando unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao remate, así como cantas outras se consideren necesarias. Destas reunións levantaranse as actas correspondentes. As actividades propostas polo

Funcións do Equipo de Biblioteca.: As funcións dinamizadora do Equipo da Biblioteca están recollidas na Orde do 17 de xullo de 2007, pola que se fico por función titorial e outras funcións docentes e son as seguintes:

o Coordinar, seguindo as directrices da Consellería, a elaboración e posta en práctica do Proxecto Lector do Centro, coa participación de todo o

o Elaborar o programa anual de obxectivos e accións para o desenvolvemento do Proxecto Lector do Centro (Plan Anual de Lectura) que se incluirá na


o Difundir os fondos existentes e as súas posibilidades de consulta entre toda a comunidade escolar. o Definir os criterios para o préstamo e atender o servizo xunto coas persoas que se fagan cargo do préstamo o Asesorar ao profesorado en técnicas de animación á lectura, estratexias de dinamización, formación de usuarios e traballo de elaborando materiais, xunto co resto do profesorado, para a formación do alumnado nestes aspectos. o Coordinar a intervención do Equipo de Biblioteca Escolar. o Representar ao Equipo da Biblioteca na Comisión de Coordinación Pedagóxica. o Atender ao alumnado que utilice a Biblioteca escolar, facilitándolles o acceso ás diversas fontes e orientándoo na súa utilización correo Establecer un horario de uso da Biblioteca para todos os gruposo Planificar actividades de fomento do hábito lector para o alumnado e asesorar ao profesorado no seu desenvolvemento. o Coordinar datas conmemorativas específicas para o fomento do hábito lector. o Colaborar na planificación de traballos para que o alumnado poida utilizar os diferentes recursos. o Coordinar a adquisición de novos materiais e fondos para a Biblioteca, organizando a selección final. o Establecer e potenciar relacións con outros centAqueloutras funcións que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria estableza na súa normativa específica sobre bi Equipo de Dinamización das Tecnoloxías da Informaci ón e da Comunicacióna. A Coordinación do Equipo de dinamización das TIC. A persoa coordinadora será nomeada pola Dirección, por proposta da Xefatura de Estudos, disporá, da liberación horaria que recolla no seu momento o Plan Xeral Anual. A persoa coordinadora do Equipo de dinamizaciónindividuais que marque a normativa. As tarefas relacionadas co Equipo de dinamización das TIC considéranse unha labor colectido Claustro dirixida pola persona coordinadora que en ningún caso podería realizalas eb. O Equipo de dinamización das TIC estará constituído, cando menos, por un mestre de cada Ciclo, reunirase con periodicidade marealizará unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao remate del, así como cantas outrlevantaranse as actas correspondentes. As actividades propostas polo Equipo de dinamización das TIC incluiranse na Programacic. Funcións de dinamización do Equipo das TIC. As funcións do Equipque se regula a percepción do compoñente singular do complemento específico por función titorial e outras funcións docentes e o Fomentar o uso das TIC no CRA MESTRA CLARA TORRESo Mantemento cotián do equipamento informático do Centro, constituíndo o primeiro nivel de soporte destes, contando co apoio,ou asesora TIC da zona, sempre que as circunstancias así o requiran. o Dar soporte, no uso didáctico, do equipamento informático do Centro, ao resto do Claustro, contando co apoio, nesta tarefa, do asda zona, sempre que as circunstancias así o requiran. o Elaborar, por requirimento do Equipo Directivo e coas organización e xestión dos medios e recursos tecnolóxicos do Centro. o Establecer canles para a difusión e o intercambio de información entre a nosa comunidade esco Orientar ao profesorado do CRA MESTRA CLARA TORRESo Fomentar a creación de contidos educativos polo profesorado do Centro e a súa difusión a toda a comu


38

o Difundir os fondos existentes e as súas posibilidades de consulta entre toda a comunidade escolar. Definir os criterios para o préstamo e atender o servizo xunto coas persoas que se fagan cargo do préstamo

o Asesorar ao profesorado en técnicas de animación á lectura, estratexias de dinamización, formación de usuarios e traballo de elaborando materiais, xunto co resto do profesorado, para a formación do alumnado nestes aspectos. o Coordinar a intervención do Equipo de Biblioteca Escolar. o Representar ao Equipo da Biblioteca na Comisión de Coordinación Pedagóxica.

alumnado que utilice a Biblioteca escolar, facilitándolles o acceso ás diversas fontes e orientándoo na súa utilización correo Establecer un horario de uso da Biblioteca para todos os grupos-clase do Centro.

ábito lector para o alumnado e asesorar ao profesorado no seu desenvolvemento. o Coordinar datas conmemorativas específicas para o fomento do hábito lector.

Colaborar na planificación de traballos para que o alumnado poida utilizar os diferentes recursos. o Coordinar a adquisición de novos materiais e fondos para a Biblioteca, organizando a selección final. o Establecer e potenciar relacións con outros centros documentais. Aqueloutras funcións que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria estableza na súa normativa específica sobre bi

Equipo de Dinamización das Tecnoloxías da Informaci ón e da Comunicación . n do Equipo de dinamización das TIC. A persoa coordinadora será nomeada pola Dirección, por proposta da Xefatura de Estudos,

disporá, da liberación horaria que recolla no seu momento o Plan Xeral Anual. A persoa coordinadora do Equipo de dinamizaciónindividuais que marque a normativa. As tarefas relacionadas co Equipo de dinamización das TIC considéranse unha labor colectido Claustro dirixida pola persona coordinadora que en ningún caso podería realizalas en solitario.

O Equipo de dinamización das TIC estará constituído, cando menos, por un mestre de cada Ciclo, reunirase con periodicidade marealizará unha sesión extraordinaria ao comezo do curso e outra ao remate del, así como cantas outras se consideren necesarias. De tales reunións levantaranse as actas correspondentes. As actividades propostas polo Equipo de dinamización das TIC incluiranse na Programaci

Funcións de dinamización do Equipo das TIC. As funcións do Equipo de dinamización das TIC están recollidas na Orde do 17 de xullo de 2007, pola que se regula a percepción do compoñente singular do complemento específico por función titorial e outras funcións docentes e

CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI. o Mantemento cotián do equipamento informático do Centro, constituíndo o primeiro nivel de soporte destes, contando co apoio,ou asesora TIC da zona, sempre que as circunstancias así o requiran.

soporte, no uso didáctico, do equipamento informático do Centro, ao resto do Claustro, contando co apoio, nesta tarefa, do asda zona, sempre que as circunstancias así o requiran. o Elaborar, por requirimento do Equipo Directivo e coas liñas directrices da Comisión de Coordinación Pedagóxica, o Proxecto TIC e facerse cargo da organización e xestión dos medios e recursos tecnolóxicos do Centro. o Establecer canles para a difusión e o intercambio de información entre a nosa comunidade escolar e a doutros centros. o Orientar ao profesorado do CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI sobre os recursos dispoñibles na Internet e no espazo Web do Centro. o Fomentar a creación de contidos educativos polo profesorado do Centro e a súa difusión a toda a comunidade educativa.

o Asesorar ao profesorado en técnicas de animación á lectura, estratexias de dinamización, formación de usuarios e traballo documental, seleccionando

alumnado que utilice a Biblioteca escolar, facilitándolles o acceso ás diversas fontes e orientándoo na súa utilización correcta.

ábito lector para o alumnado e asesorar ao profesorado no seu desenvolvemento.

Aqueloutras funcións que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria estableza na súa normativa específica sobre bibliotecas escolares.

n do Equipo de dinamización das TIC. A persoa coordinadora será nomeada pola Dirección, por proposta da Xefatura de Estudos, e disporá, da liberación horaria que recolla no seu momento o Plan Xeral Anual. A persoa coordinadora do Equipo de dinamización das TIC terá as obrigas individuais que marque a normativa. As tarefas relacionadas co Equipo de dinamización das TIC considéranse unha labor colectiva do Equipo e do resto

O Equipo de dinamización das TIC estará constituído, cando menos, por un mestre de cada Ciclo, reunirase con periodicidade marcada na PXA e as se consideren necesarias. De tales reunións

levantaranse as actas correspondentes. As actividades propostas polo Equipo de dinamización das TIC incluiranse na Programación Xeral Anual. o de dinamización das TIC están recollidas na Orde do 17 de xullo de 2007, pola

que se regula a percepción do compoñente singular do complemento específico por función titorial e outras funcións docentes e serán as seguintes:

o Mantemento cotián do equipamento informático do Centro, constituíndo o primeiro nivel de soporte destes, contando co apoio, nesta tarefa, do asesor

soporte, no uso didáctico, do equipamento informático do Centro, ao resto do Claustro, contando co apoio, nesta tarefa, do asesor ou asesora TIC

liñas directrices da Comisión de Coordinación Pedagóxica, o Proxecto TIC e facerse cargo da

olar e a doutros centros. TUI sobre os recursos dispoñibles na Internet e no espazo Web do Centro.

nidade educativa.


o Administrar as ferramentas educativas e facilitar a súa utilización polo profesorado. o Administrar e facilitar a actualización do espazo Web do Centro. o Aqueloutras relacionadas coas TIC que o Consello Escolar poida considerar na a Outras Estruturas Organizativas . Cada curso escolar, en función das necesidades educativas do Centro, o Consello Escolar, oído o Claustro, poderá aprobar a crEquipos ou Órganos de Coordinación cuxas funcións e organización figurarán no Plan Xeral Anual correspondente. IX. BASES DE FUNCIONAMENTO DOCENTE: AUTONOMÍA E PEC Autonomía do CRA MESTRA CLARA TORRES-Proxecto Educativo e as Normas de Organización e Funcionamento do Centro, no marco da lexislación vixente e nos termos recollid3 de maio, de Educación e nas normas que a desenvolvan. 1. O Proxecto Educativo do CRA MESTRA CLARA TORRESa. É un instrumento para a planificación e xestión que enumera e define os trazos de identidade do Centro, formula as intenciónseducativa e expresa a estrutura organizativa del, con proxección de futuro. Serve de referente programático decoherencia á súa actividade e harmoniza a diversidade da nosa intervención educativa. Como eixe vertebrador da vida no Centro e froito da reflexión colectiva, o PEC é, sobre todo, un contrato e compromiso que imda comunidade educativa. Respectará o principio de non discriminación e de inclusión educativa como valoreobxectivos recollidos na Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación e na Lei Orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora c. O Equipo Directivo elaborará o PEC de acordo cos criterios estCorrespóndelle ao Consello Escolar a súa aprobación e avaliación

A FUNCIÓN TITORIAL Tal como aparece explicitado no Capítulo V do D. 374/1996 os titores e titoras terán as seguintes funcións:Titores Artigo 80º 1. A titoría e orientación dos alumnos formará parte 2. Cada grupo de alumnos terá un mestre titor que 3. O xefe de estudios coordinará o traballo dos titores Artigo 81º 1. Cada mestre titor, ademais das súas tarefas docentesfuncións: a) Participar no desenvolvemento do plan de acción


39

o Administrar as ferramentas educativas e facilitar a súa utilización polo profesorado. o Administrar e facilitar a actualización do espazo Web do Centro. o Aqueloutras relacionadas coas TIC que o Consello Escolar poida considerar na aplicación da lexislación vixente.

Cada curso escolar, en función das necesidades educativas do Centro, o Consello Escolar, oído o Claustro, poderá aprobar a crfuncións e organización figurarán no Plan Xeral Anual correspondente.

IX. BASES DE FUNCIONAMENTO DOCENTE: AUTONOMÍA E PEC -TUI. O CRA MESTRA CLARA TORRES-TUI disporá de autonomía para elaborar, aprobar e executar o

oxecto Educativo e as Normas de Organización e Funcionamento do Centro, no marco da lexislación vixente e nos termos recollid3 de maio, de Educación e nas normas que a desenvolvan. 1. O Proxecto Educativo do CRA MESTRA CLARA TORRES -TUI

É un instrumento para a planificación e xestión que enumera e define os trazos de identidade do Centro, formula as intenciónseducativa e expresa a estrutura organizativa del, con proxección de futuro. Serve de referente programático de toda a planificación do Centro, dota de coherencia á súa actividade e harmoniza a diversidade da nosa intervención educativa. Como eixe vertebrador da vida no Centro e froito da reflexión colectiva, o PEC é, sobre todo, un contrato e compromiso que imda comunidade educativa. Respectará o principio de non discriminación e de inclusión educativa como valores fundamentais, así como os principios e obxectivos recollidos na Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación e na Lei Orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora

O Equipo Directivo elaborará o PEC de acordo cos criterios establecidos polo Consello Escolar e as propostas realizadas polo Claustro de Profesores. Correspóndelle ao Consello Escolar a súa aprobación e avaliación

do D. 374/1996 os titores e titoras terán as seguintes funcións:

ación dos alumnos formará parte da función docente. lumnos terá un mestre titor que será designado polo director a proposta do xefe de estudios.

ordinará o traballo dos titores e manterá as reunións periódicas necesarias para o bo funcionamento da acción titorial.

1. Cada mestre titor, ademais das súas tarefas docentes específicas, realizará, cando menos, as seguintes

senvolvemento do plan de acción titorial e nas actividades de orientación, baixo a coordinación

Cada curso escolar, en función das necesidades educativas do Centro, o Consello Escolar, oído o Claustro, poderá aprobar a creación de Comisións,

TUI disporá de autonomía para elaborar, aprobar e executar o oxecto Educativo e as Normas de Organización e Funcionamento do Centro, no marco da lexislación vixente e nos termos recollidos na Lei 2/2006, do

É un instrumento para a planificación e xestión que enumera e define os trazos de identidade do Centro, formula as intencións da comunidade toda a planificación do Centro, dota de

Como eixe vertebrador da vida no Centro e froito da reflexión colectiva, o PEC é, sobre todo, un contrato e compromiso que implica a todos os membros s fundamentais, así como os principios e

obxectivos recollidos na Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación e na Lei Orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación. ablecidos polo Consello Escolar e as propostas realizadas polo Claustro de Profesores.

estudios. bo funcionamento da acción titorial.

ientación, baixo a coordinación do xefe de estudios.


b) Proporcionar no principio de curso, ós alumnos referente a calendario escolar, horarios, horas de titoría, actividades escolares e criterios de avaliación do grupo. c) Coñecer as características persoais de cada alumno conseguir ese coñecemento. d) Coñece–los aspectos da situación familiar e escolar e) Efectuar un seguimento global dos procesos de e necesidades especiais, co obxecto de buscar f) Coordinar as adaptacións curriculares necesarias g) Facilitar a integración do alumnado no grupo e h) Orientar os alumnos dunha maneira directa e i) Informar o equipo de profesores do grupo de alumnos específicos. l) Coordinar o axuste das diferentes metodoloxías m) De ser o caso, organizar e presidir as sesións n) Coordinar o proceso de avaliación dos alumnos ciclo a outro, logo de audiencia dos seus pais ou titores ñ) Atender, xunto co resto do profesorado, os alumnos nos períodos de lecer. o) Colaborar co equipo de orientación educativa e e a xefatura de estudios. p) Colaborar cos demais titores no marco dos proxectos q) Orientar as demandas e inquedanzas dos alumnos presenten. r) Informar aos alumnos do grupo, os pais e os profesores académico, con especial atención ós aspectos e medidas tendentesa facilita–la competencia lingüística dos alumnos e s) Facilita–la cooperación educativa entre os profesores t) Exercer, de acordo co proxecto curricular, a coordinación u) Cubri–los documentos oficiais relativos ó seu grupo v) Controla-la falta de asistencia ou puntualidadeo xefe de estudios. x) Fomentar a colaboración das familias nas actividades


40

umnos e ós pais, información documental ou, no seu defecto, indicar onde poden consulta, horas de titoría, actividades extraescolares e complementarias previstas, programas

is de cada alumno a través da análise do seu expediente persoal e doutros instrume

da situación familiar e escolar que repercuten no rendemento académico de cada alumno.imento global dos procesos de ensinanza-aprendizaxe dos alumnos para detectar dificultades

especiais, co obxecto de buscar as respostas educativas adecuadas e solicitar os oportunos asesoramentos e apoios.tacións curriculares necesarias para alumnos do seu grupo.

egración do alumnado no grupo e fomentar a súa participación nas actividades do centro. directa e inmediata no seu proceso formativo.

profesores do grupo de alumnos das características, especialmente naqueles casos que presenten problemas

ste das diferentes metodoloxías e principios de avaliación programados para o mesmo grupo de alumnos.r as sesións de avaliación.

oceso de avaliación dos alumnos do seu grupo e adoptar a decisión que proceda referente á promoción dos alumnos dun logo de audiencia dos seus pais ou titores legais.

esto do profesorado, os alumnos e alumnas mentres estes permanecen no centro

uipo de orientación educativa e profesional do sector nos termos que estableza o mesmo

titores no marco dos proxectos educativo e curricular do centro. andas e inquedanzas dos alumnos e mediar ante o resto de profesores, alumnado e equipo

grupo, os pais e os profesores de todo aquilo que lles afecte en relación coas actividades docenteespecial atención ós aspectos e medidas tendentes

encia lingüística dos alumnos e alumnas nas dúas linguas oficiais. n educativa entre os profesores e os pais dos alumnos.

ecto curricular, a coordinación entre os demais profesores do grupo. oficiais relativos ó seu grupo de alumnos.

la falta de asistencia ou puntualidade dos alumnos, e ter informados os pais ou titores e

ón das familias nas actividades de apoio á aprendizaxe e orientación dos seus fillos.

indicar onde poden consultar todo o extraescolares e complementarias previstas, programas

doutros instrumentos válidos para

alumno. aprendizaxe dos alumnos para detectar dificultades

oportunos asesoramentos e apoios.

que presenten problemas

grupo de alumnos.

á promoción dos alumnos dun

e profesores, alumnado e equipo directivo nos problemas que se

actividades docentes e o rendemento


z) Aqueloutras que se lle puidesen encomendar para

A SOLICITUDE DE PERMISOSA SOLICITUDE DE PERMISOSA SOLICITUDE DE PERMISOSA SOLICITUDE DE PERMISOS

Os permisos serán solicitados á dirección e comunicados tamén á xefatura de estudios e para elo cubrirase o seguinte document

Solicitante Apelidos Nome Permiso que solicita Xornada completa (indiquense as horas) Outras horas: Claustro, Consello Escolar, Avaliacións, reunión de equipos,...Especificade a franxa horaria

Art.3: falecemento, accidente ou enfermidade grave dun familiar

Art. 4: Traslado de domicilio

Art.6: concorrer a exames finais ou probas definitivas de aptitude

Art. 8: nacemento de fillos que permanezan hospitalizados Art. 9: realización de probas prenatais ou preparación ao parto

Art. 13: deber inescusable de carácter púbico ou privado

Art.17: paternidade-maternidade

Art.18: violencia de xénero

Art.10: tratamentos fecundación asistida

Art.11: Permisos por accidentes ou enfermidades moi graves.

Art.12: permiso para as revisións médicas. Art.19: Permiso para a asistencia a actividades de formación do profesorado. Art.27: indisposicións ou enfermidade leve non superior a tres días

( a dirección do centro poderá aceptar as xustificaciones non documentais ata un máximo de vintecatro períodos lectivos duran


41

se lle puidesen encomendar para o mellor desenvolvemento da acción titorial.

Os permisos serán solicitados á dirección e comunicados tamén á xefatura de estudios e para elo cubrirase o seguinte documentSOLICITUDE DE PERMISO (Orde 7 de abril de 2008)

Nif

Xornada parcial (indiquense as horas)

Outras horas: Claustro, Consello Escolar, Avaliacións, reunión de equipos,...

MOTIVO DA AUSENCIA Art.3: falecemento, accidente ou enfermidade grave dun familiar

Art.6: concorrer a exames finais ou probas definitivas de aptitude

Permisos por accidentes ou enfermidades moi graves.

: Permiso para a asistencia a actividades de formación do profesorado.

indisposicións ou enfermidade leve non superior a tres días

( a dirección do centro poderá aceptar as xustificaciones non documentais ata un máximo de vintecatro períodos lectivos duran

Os permisos serán solicitados á dirección e comunicados tamén á xefatura de estudios e para elo cubrirase o seguinte documento

( a dirección do centro poderá aceptar as xustificaciones non documentais ata un máximo de vintecatro períodos lectivos durante o curso escolar. Cando se


superen estes períodos lectivos ou sea rexeitada a xustificación pola dirección do centro, as faltas deberán xustificarse sempre documentalmente)

Art. 14: Permiso para asuntos persoais.

(Poderase dispoñer de ata catro días ao ano, como máximo, de permiso para asuntos personaiscales dous poderán ser en días lectivos)

Art. 27.-Imprevistos.

En caso de imprevistos, indisposiciones o enfermedades leves no superiores a tres días, la dirección del centro podrá aceptardel personal funcionario docente hasta un máximo de veinticuatro períodos lectivos durante el rechazada la justificación por la dirección del centro, las faltas deberán justificarse siempre documentalmente.

OUTRO TIPO DE AUSENCIA

Documentación que se achega

Tui

Orde 23 de xullo de 2011 (Modificada pola orde 4 de xuño de 2012) Artigo 3. Xornada semanal do persoal funcionario e persoal laboral que imparte as ensinanzas de educación infantil e primaria e educación 1. A xornada semanal do persoal funcionario docente e persoal laboral que imparte as ensinanzas de educación infantil, educación complementarias, sesións consello Escolar,...) das cales dedicaranse trinta horas ás actividades do centro con presenza no mesmo. Das dit

A ORGANIZAA ORGANIZAA ORGANIZAA ORGANIZACIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS CIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS CIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS CIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS O funcionamento do centro redúcese, ao final, a levar a xeito posible, unha serie de coñecementos, habilidades, valores, destrezas


42

eitada a xustificación pola dirección do centro, as faltas deberán xustificarse sempre documentalmente)

OUTRAS AUSENCIAS

(Poderase dispoñer de ata catro días ao ano, como máximo, de permiso para asuntos personais sen xustificación, atendendo sempre ás necesidades do servizo, dos

En caso de imprevistos, indisposiciones o enfermedades leves no superiores a tres días, la dirección del centro podrá aceptar las justificaciones no documentales del personal funcionario docente hasta un máximo de veinticuatro períodos lectivos durante el curso escolar. Cuando se superen estos períodos lectivos o sea rechazada la justificación por la dirección del centro, las faltas deberán justificarse siempre documentalmente.

Tui .............................de.......................................................de 2......... Sinatura

Directora-director do CRA MESTRA CLARA TORRES

imparte as ensinanzas de educación infantil e primaria e educación especial.

imparte as ensinanzas de educación infantil, educación primaria e educación especial será de trinta e sete horas e mediahoras ás actividades do centro con presenza no mesmo. Das ditas horas, 25 terán carácter lectivo, a razón de cinco horas diarias, de luns a venres.

CIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS CIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS CIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS CIÓN PEDAGÓXICA E OS DOCUMENTOS CORRESPONDENTESCORRESPONDENTESCORRESPONDENTESCORRESPONDENTES O funcionamento do centro redúcese, ao final, a levar a cabo unha boa práctica docente, para conseguir transmitir aos alumnos, do mell

, habilidades, valores, destrezas.

eitada a xustificación pola dirección do centro, as faltas deberán xustificarse sempre documentalmente)

sen xustificación, atendendo sempre ás necesidades do servizo, dos

las justificaciones no documentales curso escolar. Cuando se superen estos períodos lectivos o sea

de trinta e sete horas e media (Sesións de Claustro, atención ás familias, saídas terán carácter lectivo, a razón de cinco horas diarias, de luns a venres.

transmitir aos alumnos, do mellor


Así temos: • PLAN DE CONCRECIÓN CURRICULAR: integracións cos plans e proxectos do centro, valores, criterios de promoción e cualificación,

avaliación,… • P.X.A • PROPOSTAS DIDÁCTICAS DAS AULAS COS PROXECTOS, UNIDADES DIDÁCTICAS, UDIS• PLAN DE ACCIÓN TITORIAL con actuación diversas e con actuacións para o PLAN DE ADAPTACIÓN de alumnado e familias e plan

de integración alumnado e familias do estranxeiro.• PLAN DE ORIENTACIÓN • PLAN DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE • PROXECTO LINGÜÍSTICO • PLAN LECTOR • PLAN TIC • PLAN DE ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

VALORESVALORESVALORESVALORES

Para falar de VALORES é preciso tomar como referencia o que se prescribe dende a lexislación educativa actual pero tamén botar man das aportacións de auores como ELZO (2004) ou CAMPS (2000) cando establecen que aeducación do século XXI debe estar impreganada de VALORES que permitan a construcción da dimensión persoal das persoas pero tamén a dimensión social. Dende os deseños curriculares valores como a COMPETENCIA SOCIAL, RACIONALIDADE, TOLERANCIA ACTIVA, SOLIDARIEDADE, ESPIRITUALIDADE, LIBERDADE, VALOR XUSTIZA, RESPECTO POLAS PERSOAS E AS CONTORNAS SOCIAIS….deben ser VIVENCIADOS e deben estar INXERIDOS nas propostas pedagóxicas.

A programación dos valores é un proceso pldiferentes elementos curriculares e así como nos principios (art. 1) da LOMCE 8/2014 e se expón a necesidade de transmitir e en práctica valores que favorezan a libertade persoal, aigualdade, o respecto e a xustiza, así como que ayuden a superar cualquier tipo de discriminación. Tamén importante desenvolvo esforzo individual e compartido e a motivación, mesmos, así como para a non violencia en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, e, en especial na do acoso esco


43

PLAN DE CONCRECIÓN CURRICULAR: integracións cos plans e proxectos do centro, valores, criterios de promoción e cualificación,

PROPOSTAS DIDÁCTICAS DAS AULAS COS PROXECTOS, UNIDADES DIDÁCTICAS, UDIS PLAN DE ACCIÓN TITORIAL con actuación diversas e con actuacións para o PLAN DE ADAPTACIÓN de alumnado e familias e plan de integración alumnado e familias do estranxeiro.

PLAN DE ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Para falar de VALORES é preciso tomar como referencia o que se prescribe dende a lexislación educativa actual pero tamén botar man das aportacións de auores como ELZO (2004) ou CAMPS (2000) cando establecen que aeducación do século

da de VALORES que permitan a construcción da dimensión persoal das persoas pero tamén a dimensión social. Dende os deseños curriculares valores como a COMPETENCIA SOCIAL, RACIONALIDADE, TOLERANCIA ACTIVA, SOLIDARIEDADE, ESPIRITUALIDADE, LIBERDADE, VALOR DA DIFERENZA, COMPARTIR RESPONSABILIDADES, XUSTIZA, RESPECTO POLAS PERSOAS E AS CONTORNAS SOCIAIS-CULTURAIS-NATURAIS, PAZ, SENSIBILIDADE, ….deben ser VIVENCIADOS e deben estar INXERIDOS nas propostas pedagóxicas.

A programación dos valores é un proceso planificado de actuacións pero tendo en conta que estarán integrados nos diferentes elementos curriculares e así como nos principios (art. 1) da LOMCE 8/2014 e se expón a necesidade de transmitir e en práctica valores que favorezan a libertade persoal, a responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade, a tolerancia, a igualdade, o respecto e a xustiza, así como que ayuden a superar cualquier tipo de discriminación. Tamén importante desenvolvo esforzo individual e compartido e a motivación, a educación para a prevención de conflictos e para a resolución pacífica dos mesmos, así como para a non violencia en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, e, en especial na do acoso esco

PLAN DE CONCRECIÓN CURRICULAR: integracións cos plans e proxectos do centro, valores, criterios de promoción e cualificación,

PLAN DE ACCIÓN TITORIAL con actuación diversas e con actuacións para o PLAN DE ADAPTACIÓN de alumnado e familias e plan

Para falar de VALORES é preciso tomar como referencia o que se prescribe dende a lexislación educativa actual pero tamén botar man das aportacións de auores como ELZO (2004) ou CAMPS (2000) cando establecen que aeducación do século

da de VALORES que permitan a construcción da dimensión persoal das persoas pero tamén a dimensión social. Dende os deseños curriculares valores como a COMPETENCIA SOCIAL, RACIONALIDADE, TOLERANCIA

COMPARTIR RESPONSABILIDADES, NATURAIS, PAZ, SENSIBILIDADE,

anificado de actuacións pero tendo en conta que estarán integrados nos diferentes elementos curriculares e así como nos principios (art. 1) da LOMCE 8/2014 e se expón a necesidade de transmitir e por

responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade, a tolerancia, a igualdade, o respecto e a xustiza, así como que ayuden a superar cualquier tipo de discriminación. Tamén importante desenvolver

a educación para a prevención de conflictos e para a resolución pacífica dos mesmos, así como para a non violencia en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, e, en especial na do acoso escolar.


En cada UD Potenciarase a transmisión daqueles vasolidariedade,a tolerancia, o respecto, a xustiza, a prevención de conflitos e a súa resolución pacífica, a nonvida persoal, familiar e social, así como o desenvolvemento da igualdade de dereitos e oportunidades e o fomento da igualdade entre homes e mulleres.

Polo que se refire aos fins (art.2) da educación estes fan fincapé entre outros, nos seguintes valores:

b) a educación no respecto dos dereitos e libertades fundamentais, na igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres e na igualdade de trato e non discriminación das persoas con discapacidade.c) a educación no exercicio da tolerancia e da libertade dentro dos princde conflictos e na resolución pacífica dos mesmos. d) a educación na responsabilidade individual e no mérito e esforzo persoal. e) a formación para a paz, o respecto aos dereitos humanos, a vida eentre os pobos así como a adquisición de valores que propicien o respecto cara os seres vivos e o medio ambiente, en particulrespecto polos espacios forestais e o desenvolvemento sostible. f) o desenvolvemento da capacidade dos alumnos (….) para regular a creatividade, a iniciativa personal e o espíritu emprendedorg) a formación no respecto e recoñecemento da pluralidade lingüística e cultural de España e da interculturalidade como un elemento enriquecedor da sociedade. h) a adquisición de hábitos intelectuais e técnicas de traballo, de coñecementos científicos, técnicos, humanísticos, históriartísticos,…

SEGUNDO O ARTIGO 3 DO Decreto 330/1996 Potenciarase a transmisión daqueles valresponsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade, pacífica, a non-violencia en todos os ámbitos da vida persoal, oportunidades e o fomento da igualdade entre homes e mulleres. Ao longo das actividades deseñadas nas diferentes UD se vivenciarán os valores reflectidos nos obxectivos de etapa e que se relacionan a continuación: a) Coñecer o seu propio corpo e o das outras persoas, as súas posibilidadesde acción e aprender a respectar as diferenzas.b) Observar e explorar o seu contorno familiar, natural e social.c) Adquirir progresivamente autonomía nas súas actividades habituais.d) Desenvolver as súas capacidades afectivas.


44

Potenciarase a transmisión daqueles valores que favorezan a liberdade persoal, a responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade,a tolerancia, o respecto, a xustiza, a prevención de conflitos e a súa resolución pacífica, a non-

e social, así como o desenvolvemento da igualdade de dereitos e oportunidades e o fomento da igualdade entre homes e

Polo que se refire aos fins (art.2) da educación estes fan fincapé entre outros, nos seguintes valores:to dos dereitos e libertades fundamentais, na igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e

mulleres e na igualdade de trato e non discriminación das persoas con discapacidade. c) a educación no exercicio da tolerancia e da libertade dentro dos principios democráticos de convivencia, así como na prevención de conflictos e na resolución pacífica dos mesmos. d) a educación na responsabilidade individual e no mérito e esforzo persoal. e) a formación para a paz, o respecto aos dereitos humanos, a vida en común, a cohesión social, a cooperación e a solidariedade entre os pobos así como a adquisición de valores que propicien o respecto cara os seres vivos e o medio ambiente, en particulrespecto polos espacios forestais e o desenvolvemento sostible.

o desenvolvemento da capacidade dos alumnos (….) para regular a creatividade, a iniciativa personal e o espíritu emprendedorg) a formación no respecto e recoñecemento da pluralidade lingüística e cultural de España e da interculturalidade como un

h) a adquisición de hábitos intelectuais e técnicas de traballo, de coñecementos científicos, técnicos, humanísticos, históri

SEGUNDO O ARTIGO 3 DO Decreto 330/1996 Potenciarase a transmisión daqueles valores que favorezan aa democrática, a solidariedade, a tolerancia, o respecto, a xustiza, a prevención de conflitos e a súa

dos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como o desenvolvemento da igualdade de dereitos e oportunidades e o fomento da igualdade entre homes e mulleres.

Ao longo das actividades deseñadas nas diferentes UD se vivenciarán os valores reflectidos nos obxectivos de etapa e que se

a) Coñecer o seu propio corpo e o das outras persoas, as súas posibilidadesde acción e aprender a respectar as diferenzas.b) Observar e explorar o seu contorno familiar, natural e social.

as actividades habituais.

lores que favorezan a liberdade persoal, a responsabilidade, a cidadanía democrática, a -violencia en todos os ámbitos da

e social, así como o desenvolvemento da igualdade de dereitos e oportunidades e o fomento da igualdade entre homes e

Polo que se refire aos fins (art.2) da educación estes fan fincapé entre outros, nos seguintes valores: to dos dereitos e libertades fundamentais, na igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e

ipios democráticos de convivencia, así como na prevención

n común, a cohesión social, a cooperación e a solidariedade entre os pobos así como a adquisición de valores que propicien o respecto cara os seres vivos e o medio ambiente, en particular

o desenvolvemento da capacidade dos alumnos (….) para regular a creatividade, a iniciativa personal e o espíritu emprendedor. g) a formación no respecto e recoñecemento da pluralidade lingüística e cultural de España e da interculturalidade como un

h) a adquisición de hábitos intelectuais e técnicas de traballo, de coñecementos científicos, técnicos, humanísticos, históricos e

ores que favorezan a liberdade persoal, a prevención de conflitos e a súa resolución

ento da igualdade de dereitos e

Ao longo das actividades deseñadas nas diferentes UD se vivenciarán os valores reflectidos nos obxectivos de etapa e que se

a) Coñecer o seu propio corpo e o das outras persoas, as súas posibilidadesde acción e aprender a respectar as diferenzas.


e) Relacionarse cos demais e adquirir progresivamente pautas elementais resolución pacífica de conflitos. f) Desenvolver habilidades comunicativas en diferentes linguaxes e g) Iniciarse nas habilidades lóxico-matemáticas e achegarse á lecturae escritura como medio de comunicación, información e gozo.h) Sentir o xesto, o movemento e o ritmo como ri) Achegarse, na medida das súas posibilidades, ao uso das tecnoloxías

No Artigo 10. Elementos transversais, se expón que os centros educativos fomentarán , entre outros, a iguoportunidades e non-discriminación por razón de discapacidade, valores que fomenten a igualdade efectiva entre homes e mulleres e a prevención da violencia de xénero, e dos valores inherentes ao principio de igualdade de trato e nonpor calquera condición ou circunstancia persoal ou social.

Do mesmo xeito, promoverán a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como dos valores que sustentan a liberdade, ademocracia, o respecto polos dereitos humanos e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto polo Estadodereito, o respecto e a consideración polas vítimas do terrorismo, e a pA programación docente debe abranguer, en todo caso, a prevención da violencia de xénero, da violencia terrorista e de calqueforma de violencia, racismo ou xenofobia, incluído o estudo do Holocauscomportamentos, os estereotipos e os contidos sexistas, así como aqueles que supoñan discriminación por razón da orientación sexual ou da identidade de xénero, favorecendo a visibilidade da realidade homosexual,e intersexual.

Ao longo das propostas didácticas incorporaranse elementos curriculares relacionados co:- desenvolvemento sustentable e o ambiente, os riscos de explotación e abuso sexual, as situacións de risco derivadautilización das tecnoloxías da información e da comunicación, así como a protección ante urxencias e catástrofes,- integraración de medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o espírito emprendedor e a iniciativa empresarial a partir de aptitudes como a creatividade, a autonomía, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun mesmo e o sentido crítico, -promoción de accións para a mellora da convivencia e a prevención dos accidentes de tráfico, co fin de que os seus dereitos e deberes como usuario/a das vías, en calidade de peón, viaxeiro/a e condutor/ora de bicicletas, e respecte


45

ogresivamente pautas elementais de convivencia e de relación social, así

tivas en diferentes linguaxes e formas de expresión. matemáticas e achegarse á lectura

e escritura como medio de comunicación, información e gozo. h) Sentir o xesto, o movemento e o ritmo como recursos para a expresión e a comunicación.

lidades, ao uso das tecnoloxías da información e da comunicación.

No Artigo 10. Elementos transversais, se expón que os centros educativos fomentarán , entre outros, a igudiscriminación por razón de discapacidade, valores que fomenten a igualdade efectiva entre homes e

mulleres e a prevención da violencia de xénero, e dos valores inherentes ao principio de igualdade de trato e nonpor calquera condición ou circunstancia persoal ou social.

Do mesmo xeito, promoverán a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como dos valores que sustentan a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a democracia, o respecto polos dereitos humanos e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto polo Estadodereito, o respecto e a consideración polas vítimas do terrorismo, e a prevención do terrorismo e de calquera tipo de violencia.A programación docente debe abranguer, en todo caso, a prevención da violencia de xénero, da violencia terrorista e de calqueforma de violencia, racismo ou xenofobia, incluído o estudo do Holocausto xudeu como feito histórico. Evitaranse os comportamentos, os estereotipos e os contidos sexistas, así como aqueles que supoñan discriminación por razón da orientación sexual ou da identidade de xénero, favorecendo a visibilidade da realidade homosexual, bisexual, transexual, transxénero

Ao longo das propostas didácticas incorporaranse elementos curriculares relacionados co: desenvolvemento sustentable e o ambiente, os riscos de explotación e abuso sexual, as situacións de risco derivada

utilización das tecnoloxías da información e da comunicación, así como a protección ante urxencias e catástrofes,integraración de medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o espírito emprendedor e a

mpresarial a partir de aptitudes como a creatividade, a autonomía, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun

promoción de accións para a mellora da convivencia e a prevención dos accidentes de tráfico, co fin de que os seus dereitos e deberes como usuario/a das vías, en calidade de peón, viaxeiro/a e condutor/ora de bicicletas, e respecte

de convivencia e de relación social, así como exercitarse na

No Artigo 10. Elementos transversais, se expón que os centros educativos fomentarán , entre outros, a igualdade de discriminación por razón de discapacidade, valores que fomenten a igualdade efectiva entre homes e

mulleres e a prevención da violencia de xénero, e dos valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non-discriminación

Do mesmo xeito, promoverán a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a

democracia, o respecto polos dereitos humanos e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto polo Estado de revención do terrorismo e de calquera tipo de violencia.

A programación docente debe abranguer, en todo caso, a prevención da violencia de xénero, da violencia terrorista e de calquera to xudeu como feito histórico. Evitaranse os

comportamentos, os estereotipos e os contidos sexistas, así como aqueles que supoñan discriminación por razón da orientación bisexual, transexual, transxénero

desenvolvemento sustentable e o ambiente, os riscos de explotación e abuso sexual, as situacións de risco derivadas da utilización das tecnoloxías da información e da comunicación, así como a protección ante urxencias e catástrofes,

integraración de medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o espírito emprendedor e a mpresarial a partir de aptitudes como a creatividade, a autonomía, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun

promoción de accións para a mellora da convivencia e a prevención dos accidentes de tráfico, co fin de que o alumnado coñeza os seus dereitos e deberes como usuario/a das vías, en calidade de peón, viaxeiro/a e condutor/ora de bicicletas, e respecte as


normas e os sinais, e de que se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o diálogo e actuacións adecuadas tendentes a evitar os accidentes de tráfico e as súas secuelas.

O CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICOO CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICOO CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICOO CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICO Seguindo o que se establece no Artigo 2º do D. 330/2009 infantil manteña a súa identidade propia como etapa educativaeducativa. Pretendemoscontribuír ao desenvolvementofísico, afectivo, social e intelectual das nenas e dos nenosdesenvolvementoafectivo, ao movemento e aos hábitos de control corporal, ás manifestaciónsda comunicación e da linguaxe, ás pelementais de convivenciae relación social, así como ao descubrimento das características físicas esociais do medio. Ademais, facilitarase que nenas e nenos elaboren unhaimaxe de si mesmos positiva e equilibrada e adquiran autonomía persoal.Potenciarase a transmisión daqueles valores que favorezan aliberdade persoal, a responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade,a tolerancia, o respecto, a xustiza, a prevención de conflitos e a súaresolución pacífica, a nonpersoal,familiar e social, así como o desenvolvemento da igualdade de dereitos eoportunidades e o fomento da igualdade entre homes e mulleres. Os contidos educativos da educación infantil organizaranse enáreas desenvolvemento infantil e abordaranse por medio de actividades globalizadas queteñan interese e significado para as nenas e As áreas da educación infantil son as seguintes:-Coñecemento de si mesmo e autonomía persoal.-Coñecemento do contorno. -Linguaxes: comunicación e representación. Estas áreas deben entenderse como ámbitos de actuación, comoespazos de aprendizaxes de toda orde: de actitudes, procedementosconceptos,que contribuirán ao desenvolvemento de nenas e nenos e propiciarásignificadoe facilitando a súa participación activa nel.dos primeiros vínculos sociais eá conquista da linguaxe. experiencias de iniciación temperá en habilidadesnuméricas básicas, nas tecnoloxías da información e a comunicación ena expresión visual e musical. Así mesmo, fomentarase unha primeiraaproximación á lingua estranxeira nas aprendizaxes do segundoeducación infantil, especialmente no último ano.


46

normas e os sinais, e de que se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o diálogo e actuacións adecuadas tendentes a evitar os accidentes de tráfico e as súas secuelas.

O CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICOO CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICOO CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICOO CENTRO NO ÁMBITO PEDAGÓXICO, DIDÁCTICO,, DIDÁCTICO,, DIDÁCTICO,, DIDÁCTICO, CURRICULARCURRICULARCURRICULARCURRICULAR E METODOLÓXICOE METODOLÓXICOE METODOLÓXICOE METODOLÓXICO

do D. 330/2009 que establece o currículo de E.I. na C.A.G debemos promover que etapa educativa a través do traballo en equipo, co fin de garantir a necesaria unidade da acción

desenvolvementofísico, afectivo, social e intelectual das nenas e dos nenos desenvolvementoafectivo, ao movemento e aos hábitos de control corporal, ás manifestaciónsda comunicación e da linguaxe, ás p

enciae relación social, así como ao descubrimento das características físicas esociais do medio. Ademais, facilitarase que nenas e nenos elaboren unhaimaxe de si mesmos positiva e equilibrada e adquiran autonomía persoal.

s valores que favorezan aliberdade persoal, a responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade,a tolerancia, o respecto, a xustiza, a prevención de conflitos e a súaresolución pacífica, a non-violencia en todos os ámbitos da vida

r e social, así como o desenvolvemento da igualdade de dereitos eoportunidades e o fomento da igualdade entre homes e

Os contidos educativos da educación infantil organizaranse enáreas de coñecemento correspondentes a ámbitos propios da experiencdesenvolvemento infantil e abordaranse por medio de actividades globalizadas queteñan interese e significado para as nenas e As áreas da educación infantil son as seguintes: Coñecemento de si mesmo e autonomía persoal.

Estas áreas deben entenderse como ámbitos de actuación, comoespazos de aprendizaxes de toda orde: de actitudes, procedementosconceptos,que contribuirán ao desenvolvemento de nenas e nenos e propiciarána súa aproximación á interpretación do mundo, outorgándolle significadoe facilitando a súa participación activa nel. Prestarase atención ao desenvolvemento daautonomía da nena e do neno, á creación dos primeiros vínculos sociais eá conquista da linguaxe. Fomentarase unha primeira aproximación á lecturae á escritura, así como a experiencias de iniciación temperá en habilidadesnuméricas básicas, nas tecnoloxías da información e a comunicación e

expresión visual e musical. Así mesmo, fomentarase unha primeiraaproximación á lingua estranxeira nas aprendizaxes do segundoeducación infantil, especialmente no último ano.

normas e os sinais, e de que se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o diálogo e a empatía con

E METODOLÓXICOE METODOLÓXICOE METODOLÓXICOE METODOLÓXICO

debemos promover que a educación en equipo, co fin de garantir a necesaria unidade da acción

atendendo progresivamente ao desenvolvementoafectivo, ao movemento e aos hábitos de control corporal, ás manifestaciónsda comunicación e da linguaxe, ás pautas

enciae relación social, así como ao descubrimento das características físicas esociais do medio. Ademais, facilitarase que

s valores que favorezan aliberdade persoal, a responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade, violencia en todos os ámbitos da vida

r e social, así como o desenvolvemento da igualdade de dereitos eoportunidades e o fomento da igualdade entre homes e

correspondentes a ámbitos propios da experiencia e do desenvolvemento infantil e abordaranse por medio de actividades globalizadas queteñan interese e significado para as nenas e os nenos.

Estas áreas deben entenderse como ámbitos de actuación, comoespazos de aprendizaxes de toda orde: de actitudes, procedementos e na súa aproximación á interpretación do mundo, outorgándolle

restarase atención ao desenvolvemento daautonomía da nena e do neno, á creación Fomentarase unha primeira aproximación á lecturae á escritura, así como a

experiencias de iniciación temperá en habilidadesnuméricas básicas, nas tecnoloxías da información e a comunicación e expresión visual e musical. Así mesmo, fomentarase unha primeiraaproximación á lingua estranxeira nas aprendizaxes do segundo ciclo da


Os métodos de traballo basearanse nas experiencias,nas actividades e npotenciar a autoestima e integración social. A distribución horaria organizarase dentro dunha perspectiva globalizada actividade, xogo e descanso das nenas e dos neno a través DE SECUENCIAS DIDÁCTICAS ESTABLES E PUNTUAISSerá necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidadeque lle permitan ao profesorado adecualo ás de xeito que o horario estea sempre ao servizo da rutinas(SECUENCIAS DIDÁCTICAS ESTABLES) con tempos as características, intereses, motivacións, capacidades, destrezas e necesidades dos Segundo o Artigo 8ºa Avaliación será será global, continuae formativa. A observación directa e sistemática constituirá a técnica principaldo proceso de avaliación. A avaliación nesta etapa debe servir pevolución de cada nena ou neno. Para estes efectos, tomaranse como refereAmáis as persoas profesionais que desempeñan o seu labor na educación propia práctica educativa. As familias recibirán periodicamente a información necesaria efecto terán que facerse explícitas nos correspondentes proxectos educativos e promoverase a súa publicación na web, blogs, Facebook,…En canto a atención á diversidade tomamos como referencia o alumnado, adaptando a práctica educativa ás característicaspersoais, necesidades, intereses e estilo cognitivo dos nenos e neimportancia que nestas idades adquiren o ritmo e o proceso demaduración.característicasque poidan ter incidencia na evolución escolar das nenas e dos nenoscoa finalidade de dar a resposta educativaatención ádiversidade.O centro adoptará as medidas oportunas dirixidas ao alumnadoque presente necesidade os que presenten necesidades educativas persoais.Terase en conta o principio de flexibilidade para adecuar a educacióná diversidade de aptitudes, intereses e necesidades do alumnado entoda a etapa educativa. Polo que se refire á TITORÍA tomarase como referente as funciónalumnado contará cun titor ou titora que desenvolveráeducación como un proceso compartido coas familias que se favorecerá desde o centro responsable manterá actividades periódicas para intercambiarestablecendo mecanismos para favorecer a súa participación no proceso A persoa responsable da titoría manterá actividades periódicaspara que nais, pais ou titores teñan unha implicación máis directa noFavorecerase o traballo en equipo do profesorado e a súa actividade investigadora a partir da prácticaO centro educativo desenvolverá e completará o currículo


47

basearanse nas experiencias,nas actividades e no xogo, e aplicaranse nun ambiente de afecto econfianza para

o dunha perspectiva globalizada e incluirá actividades que permitan resdescanso das nenas e dos neno a través DE SECUENCIAS DIDÁCTICAS ESTABLES E PUNTUAIS

Será necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidadeque lle permitan ao profesorado adecualo ás empre ao servizo da metodoloxía. No desenvolvemento da xornada escolar combinaran

rutinas(SECUENCIAS DIDÁCTICAS ESTABLES) con tempos de actividades específicas (SECUENCIAS DIDÁCTICAS PUNTUAIS), capacidades, destrezas e necesidades dos nenos e nenas. será global, continuae formativa. A observación directa e sistemática constituirá a técnica principal

A avaliación nesta etapa debe servir para identificar as aprendizaxes adquiridas e o ritmo e característicneno. Para estes efectos, tomaranse como referencia os criterios de avaliación de cada unha das áreas.

mpeñan o seu labor na educación infantil avaliarán, ademais dos proces

camente a información necesaria sobre o progreso das nenas e dos nenos, e as s nos correspondentes proxectos educativos e promoverase a súa publicación na web, blogs, Facebook,…

atención á diversidade tomamos como referencia o Artigo 9º e O d. 229/201 recollendo alumnado, adaptando a práctica educativa ás característicaspersoais, necesidades, intereses e estilo cognitivo dos nenos e neimportancia que nestas idades adquiren o ritmo e o proceso demaduración. Ofeceranse respostas que permitan identificar aquelas característicasque poidan ter incidencia na evolución escolar das nenas e dos nenoscoa finalidade de dar a resposta educativa

as medidas oportunas dirixidas ao alumnadoque presente necesidade os que presenten necesidades educativas especiais buscando a resposta educativa que mellor seadapte ás sú

cipio de flexibilidade para adecuar a educacióná diversidade de aptitudes, intereses e necesidades do

tomarase como referente as funcións do profesorado na LOMCE e Artigo 10º do D. 330/2009 qualumnado contará cun titor ou titora que desenvolverá tarefas relacionadas coa organización, participación e control.

coas familias que se favorecerá desde o centro docente a través da titoría,responsable manterá actividades periódicas para intercambiar información coas familias cooperando e participando

mecanismos para favorecer a súa participación no proceso educativo dos seus fillos e das súas fillas.A persoa responsable da titoría manterá actividades periódicas para intercambiar información coas familias e adoptará as medidas necesarias

para que nais, pais ou titores teñan unha implicación máis directa no proceso de ensino-aprendizaxe das súas fillas e dos seus fillos.en equipo do profesorado e a súa actividade investigadora a partir da práctica docente.

o currículo establecido pola Administración educativa adaptándoo ás características

o xogo, e aplicaranse nun ambiente de afecto econfianza para

e incluirá actividades que permitan respectar os ritmos de descanso das nenas e dos neno a través DE SECUENCIAS DIDÁCTICAS ESTABLES E PUNTUAIS.

Será necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidadeque lle permitan ao profesorado adecualo ás características das tarefas, da xornada escolar combinaranse tempos de

(SECUENCIAS DIDÁCTICAS PUNTUAIS), segundo

será global, continuae formativa. A observación directa e sistemática constituirá a técnica principal adquiridas e o ritmo e características da

ncia os criterios de avaliación de cada unha das áreas. infantil avaliarán, ademais dos procesos de aprendizaxe, a súa

sobre o progreso das nenas e dos nenos, e as canles que se creen para este s nos correspondentes proxectos educativos e promoverase a súa publicación na web, blogs, Facebook,…

endo como principio a diversidadedo alumnado, adaptando a práctica educativa ás característicaspersoais, necesidades, intereses e estilo cognitivo dos nenos e nenas,dada a

que permitan identificar aquelas característicasque poidan ter incidencia na evolución escolar das nenas e dos nenoscoa finalidade de dar a resposta educativa axeitada para a

as medidas oportunas dirixidas ao alumnadoque presente necesidade específica de apoio educativo especiais buscando a resposta educativa que mellor seadapte ás súas características

cipio de flexibilidade para adecuar a educacióná diversidade de aptitudes, intereses e necesidades do

do D. 330/2009 qu e establece que cada grupo de tarefas relacionadas coa organización, participación e control. Amáis terán en conta a

docente a través da titoría, de aí que a persoa cooperando e participando no proceso educativo.

cativo dos seus fillos e das súas fillas. para intercambiar información coas familias e adoptará as medidas necesarias

aprendizaxe das súas fillas e dos seus fillos. docente.

Administración educativa adaptándoo ás características


das nenas e dos nenos e á súa realidade educativa.De igual maneira realizarase un Tratamento das linguas oficiaisconta a lingua do contorno e coidará que o alumnado adquira de forma oral e escrita o coñecementodos límites propios desta etapa. Polo que se refire ás ensinanzas de relixión pais/nais ou titores/as das alumnas e dos alumnos manifestarán a súa vontade de que as súas fillasrelixión. O plan de Concreción Curricular incluirá: a) A adecuación dos obxectivos xerais da educación infantil ao contextoalumnado, tendo en conta o establecido no propio proxecto educativo.b) As decisións de carácter xeral sobre metodoloxía, criterios para oa organización do tempo. c) Aspectos xerais para a elaboración das programacións docentes.d) Incorporación, a través das distintas áreas, da educación en valores.e) Liñas xerais de atención á diversidade. f) Os criterios, procedementos e instrumentos para a avaliación.g) Liñas xerais para a elaboración dos plans de orientación e acciónh) Os criterios para a selección e uso dos recursos materiais.i) As accións previstas para a participación, colaboración e implicaciónj) Os criterios e estratexias para a coordinación entre ciclos e etapas.k) Proxecto lingüístico. l) Liñas xerais de planificación do período de adaptación.m) As actuacións previstas en canto ao fomento do uso das tecnoloxíasconvivencia. n) Atención educativa ao alumnado que non opte por ensinanzas dePolo que se refire Programacións didácticas cáreas do currículo. A programación didáctica será elaborada polo profesorado queintegrador, atendendo á necesaria coordinación entre os cursos que compoñen o ciclo, así3. As programacións didácticas incluirán, polo menos, os seguintesestándares de aprendizaxe, metodoloxía, materiaisde avaliación, actividades complementarias e extraescolares,e da comunicación para o ciclo.


48

das nenas e dos nenos e á súa realidade educativa. Tratamento das linguas oficiais usando na aula a lingua materna predominante entre o alumnado, terá en

e coidará que o alumnado adquira de forma oral e escrita o coñecemento da outra lingua oficial de Galicia, dentro

ensinanzas de relixión incluiranse no segundo ciclo da educación infantil. Ao inicio de cada curso académico os alumnas e dos alumnos manifestarán a súa vontade de que as súas fillas ou fillos reciban ou non ensinanzas de

os xerais da educación infantil ao contexto socioeconómico e cultural de cada centro e ás características doalumnado, tendo en conta o establecido no propio proxecto educativo. b) As decisións de carácter xeral sobre metodoloxía, criterios para o agrupamento do alumnado e para a planificación educativa dos espazos e

c) Aspectos xerais para a elaboración das programacións docentes. d) Incorporación, a través das distintas áreas, da educación en valores.

f) Os criterios, procedementos e instrumentos para a avaliación. g) Liñas xerais para a elaboración dos plans de orientación e acción titorial. h) Os criterios para a selección e uso dos recursos materiais.

participación, colaboración e implicación permanente coas familias. j) Os criterios e estratexias para a coordinación entre ciclos e etapas.

l) Liñas xerais de planificación do período de adaptación. anto ao fomento do uso das tecnoloxías da información e da comunicación, da lectura e da mellora da

n) Atención educativa ao alumnado que non opte por ensinanzas de relixión, VALORES SOCIAIS E CÍVICOS.as como instrumento específico de planificación, desenvolvemento e avaliación de cada unha das

áreas do currículo. A programación didáctica será elaborada polo profesorado que integra o equipo de ciclo e terá un carácter globalizado e á necesaria coordinación entre os cursos que compoñen o ciclo, así como entre as áreas que integran o currículo.

3. As programacións didácticas incluirán, polo menos, os seguintes aspectos: obxectivos, contidos, CCCC, criterios de avaliación, metodoloxía, materiais e recursos, medidas de atención á diversidade, procedementos e instrumentos

de avaliación, actividades complementarias e extraescolares, concreción do plan de convivencia e do plan das tecnoloxí

materna predominante entre o alumnado, terá en da outra lingua oficial de Galicia, dentro

Ao inicio de cada curso académico os ou fillos reciban ou non ensinanzas de

socioeconómico e cultural de cada centro e ás características do

nto do alumnado e para a planificación educativa dos espazos e

da información e da comunicación, da lectura e da mellora da

desenvolvemento e avaliación de cada unha das

integra o equipo de ciclo e terá un carácter globalizado e como entre as áreas que integran o currículo.

criterios de avaliación, indicadores-e recursos, medidas de atención á diversidade, procedementos e instrumentos

concreción do plan de convivencia e do plan das tecnoloxías da información


As programacións didácticas de ciclo desenvolveraas cada mestrae/ou proxectos de traballo. 5. Será competencia do profesorado que compón cada un dos equiposestablecidas para o ciclo pola comisión de coordinación pedagóxica, Según o Artigo 10°, Coordinación entre ciclos e con educación primariapara dar perspectiva de centro e non de ILLAS.etapa e o profesorado que imparte no primeiro ciclo da eprocedementos establecidos nesta orde para garantir o intercambio deEn canto Artigo 11°.- Participación e colaboración coas familiaspromoverán a participación e colaboración das familias, ofrecéndolles oactividades que as súas fillas e fillos realizan no centro eddas nenas e dos nenos, facilitando situacións e canles de comunicacióndos centros e, en todo caso, celebrarán unha reunión global ao inicio de curso.Para favorecer a educación integral, as persoas titoras achegaranllesque sirva para levar á práctica, cadaquén no seu contexto, modelos comparticolaboración coa ANPA e/ou departamentos da Administración local, accións formativas orientadasmateria educativa, a fin de que a familia e o centro se Según o Artigo 13 ° o Titor ou titora do grupoxefatura de estudos, coordinarse para unha acción común co grupo de alumnos. A persoa titora de cada grupo será designada pola dirección porhoras de docencia nel. Garantirase a súa continuidade co mesmo grupo deCRA nunca se remata ciclo polo que as decisións se porán en contapdocente. Profesorado especialista (art. 14) Cada grupo de alumnas e de alumnos, ademais dunha persoa titora,menos, do profesorado especialista de lingua estranxeira, música e psicomotricidade (E. Física)As ensinanzas de lingua estranxeira e relixión serán impartidasOs mestres especialistas que impartan lingua estranxeira, participaráncomunicación e representación naqueles aspectos da dita programación referidosO profesorado que imparta as ensinanzas de relixión será o responsableExistirá coordinación entre o profesorado especialista e os docentes titores para integrar e relacionar contidos cos proxectoaula e do centro. Atención á diversidade (capítulo IV, art. 15)


49

As programacións didácticas de ciclo desenvolveraas cada mestra ou mestre en programacións de aula, organizadas en secuencias didácticas

mpón cada un dos equipos de ciclo realizar as programacións de aula seguindo as directrices sión de coordinación pedagóxica, CCP.

Coordinación entre ciclos e con educación primaria . Existiras directrices e proxectos común entre as diferentes aulas para dar perspectiva de centro e non de ILLAS. O centro establecerá mecanismos de coordinación entre o profesorado que imparte nesta

profesorado que imparte no primeiro ciclo da educación primaria. Cando o alumnado se traslade dun centro a outro, seguiranse osprocedementos establecidos nesta orde para garantir o intercambio de información entre ambos os centros.

Participación e colaboración coas familias : Os profesionais que atenden o alumnado da educación infantilpromoverán a participación e colaboración das familias, ofrecéndolles o apoio necesario para contribuír a que estas coñezan e valoren as

que as súas fillas e fillos realizan no centro educativo. As persoas titoras manterán unha relación permanente coas familiasdas nenas e dos nenos, facilitando situacións e canles de comunicación e colaboración; promoverán a súa presenza e participación na vida

a reunión global ao inicio de curso. Para favorecer a educación integral, as persoas titoras achegaranlles ás familias a información relevante sobre a evolución dos fillos e fillasque sirva para levar á práctica, cadaquén no seu contexto, modelos compartidos de intervención educativa. O centro docente promoverá, en

e/ou departamentos da Administración local, accións formativas orientadas ao apoio e formación das familias en familia e o centro se convertan en comunidades de prácticas compartidas.

Titor ou titora do grupo será u nha mestra ou mestre que exercerá o labor de titoría e deberá, baixo a dirección da coordinarse para unha acción común co profesorado especialista e mestres con función de apoio e reforzo do mesmo

A persoa titora de cada grupo será designada pola dirección por proposta da xefatura de estudos, entre o profesorado que imparta máisde docencia nel. Garantirase a súa continuidade co mesmo grupo de alumnado ao longo do ciclo, 3 cursos pero tendo en conta que nun

CRA nunca se remata ciclo polo que as decisións se porán en conta en función das características do alumnado e as caracterís

Cada grupo de alumnas e de alumnos, ademais dunha persoa titora, recibirá docencia por parte, polo lingua estranxeira, música e psicomotricidade (E. Física) e de ensinanzas de relixión, de ser o caso.

As ensinanzas de lingua estranxeira e relixión serán impartidas por profesorado coa especialización ou cualificación correspondente.Os mestres especialistas que impartan lingua estranxeira, participarán no desenvolvemento da programación da área de linguaxes:

e representación naqueles aspectos da dita programación referidos á lingua estranxeira. O profesorado que imparta as ensinanzas de relixión será o responsable do desenvolvemento da programación destas ensinanzas.Existirá coordinación entre o profesorado especialista e os docentes titores para integrar e relacionar contidos cos proxecto

(capítulo IV, art. 15)

ou mestre en programacións de aula, organizadas en secuencias didácticas

de ciclo realizar as programacións de aula seguindo as directrices

Existiras directrices e proxectos común entre as diferentes aulas de coordinación entre o profesorado que imparte nesta

Cando o alumnado se traslade dun centro a outro, seguiranse os

profesionais que atenden o alumnado da educación infantil apoio necesario para contribuír a que estas coñezan e valoren as

As persoas titoras manterán unha relación permanente coas familias e colaboración; promoverán a súa presenza e participación na vida

ás familias a información relevante sobre a evolución dos fillos e fillas O centro docente promoverá, en

ao apoio e formación das familias en

exercerá o labor de titoría e deberá, baixo a dirección da mestres con función de apoio e reforzo do mesmo

proposta da xefatura de estudos, entre o profesorado que imparta máis alumnado ao longo do ciclo, 3 cursos pero tendo en conta que nun

en función das características do alumnado e as características do

recibirá docencia por parte, polo sinanzas de relixión, de ser o caso.

por profesorado coa especialización ou cualificación correspondente. desenvolvemento da programación da área de linguaxes:

ción destas ensinanzas. Existirá coordinación entre o profesorado especialista e os docentes titores para integrar e relacionar contidos cos proxectos e/ou UDIS da


As propostas educativas para atender a diversidade basearanse endo centro educativo considerará no seu labor a diversidade do alumnado, adaptando todas as súas actuacións e a prácticaeducativa ás características persoais, necesidades, intereses e estilo cognitivoadquiren o ritmo e o proceso de maduración. O centros deseñará, a través do departamento de orientación,dificultades ou problemas de desenvolvemento ou de aprendizaxe. Así mesmo,atención deste alumnado. Medidas de atención á diversidade -reforzo educativo -Aprendizaxes universais -profesorado de apoio -grupos cooperativos -agrupamentos flexibles -intervención de PT e AL -desenvolvemento curricular a través de tarefas integradas-deseño de actividades de reforzó e /ou ampliación-uso de recursos educativos multisensoriais -intervención con imaxes, pictogramas -deseño de actuacións para a intervención familiar

Medidas de apoio para o desenvolvemento do currículo-Formación permanente do profesorado e demais profesionaisprofesorado e demais profesionais da educación adecuada á demandaa Investigación, experimentación e innovación educativa en grupos de traballo. Favorecerase desenvolvan o currículo e orientará o traballo nese sentido do profesorado e demais profesionais da educaciónAvaliación (capítulo VI) Segundo o Artigo 19°.- Carácter da avaliación.profesorado dirixida a obter datos relevantes quetanto no ámbito individual coma no colectivo. A avaliación, que formará parte inseparable do proceso educativo,Será global en canto deberá referirse ao conxunto das capacidadesdo centro e ás características propias do alumnado.


50

a atender a diversidade basearanse en principios inclusivos, integradores e non discriminatorios.diversidade do alumnado, adaptando todas as súas actuacións e a práctica

ticas persoais, necesidades, intereses e estilo cognitivo das nenas e dos nenos, dada a importancia que nestas idades

, a través do departamento de orientación, accións e recursos encamiñados á atención temperá e á prevención de ou problemas de desenvolvemento ou de aprendizaxe. Así mesmo, facilitarase a coordinación de cantos axentes interveñan na

ricular a través de tarefas integradas deseño de actividades de reforzó e /ou ampliación

deseño de actuacións para a intervención familiar

desenvolvemento do currículo (cap. V) Formación permanente do profesorado e demais profesionais da educación infantil. a través dunha oferta de actividades dirixida ao

profesorado e demais profesionais da educación adecuada á demanda e as necesidades promovendo a formación en centros, autoformación, entación e innovación educativa en grupos de traballo. Favorecerase a elaboración

traballo nese sentido do profesorado e demais profesionais da educación

Carácter da avaliación. A avaliación na educación infantil constituirá unha práctica habitualprofesorado dirixida a obter datos relevantes que faciliten a toma de decisións encamiñadas á mellora dos procesos de ensino

A avaliación, que formará parte inseparable do proceso educativo, será global, continua e formativa. Será global en canto deberá referirse ao conxunto das capacidades expresadas nos obxectivos da etapa, adecuados ao contexto socioculturaldo centro e ás características propias do alumnado.

principios inclusivos, integradores e non discriminatorios. Todo o persoal diversidade do alumnado, adaptando todas as súas actuacións e a práctica

das nenas e dos nenos, dada a importancia que nestas idades

atención temperá e á prevención de facilitarase a coordinación de cantos axentes interveñan na

través dunha oferta de actividades dirixida ao e as necesidades promovendo a formación en centros, autoformación,

a elaboración de materiais de apoio que traballo nese sentido do profesorado e demais profesionais da educación infantil.

A avaliación na educación infantil constituirá unha práctica habitual e permanente do faciliten a toma de decisións encamiñadas á mellora dos procesos de ensino e aprendizaxe,

a etapa, adecuados ao contexto sociocultural


Terá un carácter continuo, pois considerarase un elemento inseparableas nenas e os nenos recollen de forma continua información sobre o procesoA avaliación terá, en consecuencia, un carácter formativo, reguladorconstante que permitirá mellorar tanto os procesos como os resultados daServirá para detectar, analizar e valorar os procesos de desenvolvementocriterios de avaliación utilizaranse como referente para a identificación dasobservar o seu proceso de desenvolvemento e as aprendizaxes adquiridas.O Desenvolvemento do proceso de avaliación.recollerá a información proporcionada polos outros profesionais que participan no procesoalumna en particular e que deberá deixar constancia das observacións enena e de cada neno. A valoración do proceso de aprendizaxe expresarase en termosé o caso, as medidas de reforzo e adaptación levadas a cabo.A observación directa e sistemática, a análise das producións dasconstituirán as principais técnicas e fontes de información do proceso de avaliación.As consideracións derivadas do proceso de avaliación deberán serfacelos copartícipes do proceso educativo das súas fillas e fillos. O profesorado avaliará tanto as aprendizaxes do alumnado cCo fin de analizar e valorar o proceso de ensino que ten lugar nase necesidades do alumnado, a avaliación na educación ia) A organización da aula, o seu clima escolar e a interacción entreb) A coordinación entre os profesionais dun mesmo ciclo e a coherencic) A regularidade e calidade da relación cos pais, nais e titores legaisseus fillos. d) A adecuación da proposta pedagóxica e da propia planificación.e) A adecuación da proposta metodolóxica na contribución á adquisiciónf) A evolución no proceso de aprendizaxe do alumnado.7. As sesións de avaliación son as reunións que mantén o profesoradoalumnos. Realizaranse as seguintes sesións de avaliación: unha inicial e tres ao longotitor levantará a correspondente acta de desenvolvemento da sesión, na cal se faráne os acordos adoptados, especificando aqueles que se refiran á valoración das aprendizaxesás propostas de mellora.


51

Terá un carácter continuo, pois considerarase un elemento inseparable do proceso educativo, mediante o cal os profesionais que atendennenas e os nenos recollen de forma continua información sobre o proceso de ensino e aprendizaxe.

A avaliación terá, en consecuencia, un carácter formativo, regulador e orientador do proceso educativo, ao proporcionar unha informaciónrá mellorar tanto os procesos como os resultados da intervención educativa.

Servirá para detectar, analizar e valorar os procesos de desenvolvemento do alumnado, así como as aprendizaxes. Para estes efectos, os erente para a identificación das posibilidades e dificultades de cada alumna e cada alumno e para

o seu proceso de desenvolvemento e as aprendizaxes adquiridas. Desenvolvemento do proceso de avaliación.(art.20) da aprendizaxe do alumnado corresponderalle á persoa que exerza a titoría, que

proporcionada polos outros profesionais que participan no proceso educativo de cada grupo ou dalgún alumno ou que deberá deixar constancia das observacións e valoracións sobre o grao de adquisición das aprendizaxes de cada

A valoración do proceso de aprendizaxe expresarase en termos cualitativos, recollendo os progresos efectuados polas nenas e nenos e, seadaptación levadas a cabo.

A observación directa e sistemática, a análise das producións das nenas e dos nenos e as entrevistas coas familias ou titores legais as principais técnicas e fontes de información do proceso de avaliación.

eracións derivadas do proceso de avaliación deberán ser comunicadas periodicamente ás familias ou titores legais co obxectivo defacelos copartícipes do proceso educativo das súas fillas e fillos. O profesorado avaliará tanto as aprendizaxes do alumnado coma os procesos de ensino e a súa propia práctica docente.

Co fin de analizar e valorar o proceso de ensino que ten lugar nas aulas e adaptar progresivamente a intervención educativa ás característicase necesidades do alumnado, a avaliación na educación infantil terá en conta aspectos tan relevantes como: a) A organización da aula, o seu clima escolar e a interacción entre o alumnado, así como a relación entre o profesorado e o alumnado.b) A coordinación entre os profesionais dun mesmo ciclo e a coherencia entre os ciclos. c) A regularidade e calidade da relación cos pais, nais e titores legais e a participación destes no proceso de aprendizaxe das súas fillas e dos

d) A adecuación da proposta pedagóxica e da propia planificación. adecuación da proposta metodolóxica na contribución á adquisición das competencias básicas.

f) A evolución no proceso de aprendizaxe do alumnado. 7. As sesións de avaliación son as reunións que mantén o profesorado titor co resto de profesionais que atende

Realizaranse as seguintes sesións de avaliación: unha inicial e tres ao longo do curso. De cada unha das sesións de avaliación, a titora ou o a correspondente acta de desenvolvemento da sesión, na cal se farán constar a asistencia do profesorado, os asuntos tratados

especificando aqueles que se refiran á valoración das aprendizaxes das nenas e dos nenos e da práctica docente e

do proceso educativo, mediante o cal os profesionais que atenden

e orientador do proceso educativo, ao proporcionar unha información

do alumnado, así como as aprendizaxes. Para estes efectos, os posibilidades e dificultades de cada alumna e cada alumno e para

corresponderalle á persoa que exerza a titoría, que educativo de cada grupo ou dalgún alumno ou

de adquisición das aprendizaxes de cada

cualitativos, recollendo os progresos efectuados polas nenas e nenos e, se

nenas e dos nenos e as entrevistas coas familias ou titores legais

comunicadas periodicamente ás familias ou titores legais co obxectivo de

os procesos de ensino e a súa propia práctica docente. aulas e adaptar progresivamente a intervención educativa ás características

o alumnado, así como a relación entre o profesorado e o alumnado.

e a participación destes no proceso de aprendizaxe das súas fillas e dos

titor co resto de profesionais que atende o grupo de alumnas e

do curso. De cada unha das sesións de avaliación, a titora ou o constar a asistencia do profesorado, os asuntos tratados

das nenas e dos nenos e da práctica docente e


Según o Artigo 21°.- Avaliación inicial.as persoas titoras dos grupos realizarán unha avaliación inicial derealizarase cando unha alumna ou un alumno se traslade dun centro a outro. A avaliación recollerá os datos máisde desenvolvemento, terá en conta os datos informes médicos, psicolóxicos, pedagóxicos e sociais queescolarización anteriores. A avaliación inicial completarase coa información obtida na observaciónsobre o grao de desenvolvemento das capacidades básicas correspondentesescolar. O equipo educativo adoptará as decisións relativas ao tipo de informacióntécnicas ou instrumentos que se van empregar para recoller e coeducativo. Tamén teremos que realizar unha Avaliación continua.distintas situacións educativas para analizar os progresos eestimular o proceso de aprendizaxe. Os criterios de avaliación constituirán o punto de referenciade avaliación máis axeitados. Avaliación final. (Artigo 23°) Ao remate de cada curso, a titora ou o titor elaborará o informereflectirán os datos máis relevantes do proceso de avaliación continua. O dito informe recollerá o graoestablecidos, así como as medidas de reforzó e adaptación que, se é o caso, fosen empregadas.Á finalización do ciclo, co fin de garantir unha atención individualnena e cada neno. Nesta valoración considerarase o avance na consecuciónno desenvolvemento das competencias básicas. Así o caso, as medidas de reforzo e adaptación que se adoptasen. O informe final anualsubstituído por este informe final de ciclo, a criterio do equipo docente.Artigo 24°.- Documentos de avaliación. 1. Ao inicio da escolarización o centro abrirá un expediente persoal do alumnado cuxa custodiaeducativos. Neste expediente consignaranse cando menos:a) O informe persoal b) O informe de avaliación inicial c) O informe anual de avaliación individualizado d) O informe individualizado de final de ciclo. 2. Informe persoal


52

as persoas titoras dos grupos realizarán unha avaliación inicial de cada un. Así mesmo, esta avaliación alumno se traslade dun centro a outro. A avaliación recollerá os datos máis

relevantes achegados pola información das familias na entrevista inicial e,informes médicos, psicolóxicos, pedagóxicos e sociais que revistan interese para a vida escolar. E, de ser o caso, os informes

A avaliación inicial completarase coa información obtida na observación directa por parte dos profesionais que atenden as nenas e nenossobre o grao de desenvolvemento das capacidades básicas correspondentes á súa etapa evolutiva durante o período de adaptación ao centro

O equipo educativo adoptará as decisións relativas ao tipo de información que se precisa neste momento inicial da avaliación, así como ás ou instrumentos que se van empregar para recoller e consignar a dita información. Estas decisións quedarán reflectidas no proxecto

Avaliación continua.(art. 22) Ao longo do ciclo, e de forma continua, a persoa que exerza a titoríaeducativas para analizar os progresos e as dificultades do seu alumnado, co fin de axustar a intervención educativa

Os criterios de avaliación constituirán o punto de referencia inmediato da avaliación continua e permitirán seleccionar os procedementos

Ao remate de cada curso, a titora ou o titor elaborará o informe anual de avaliación individualizado, no cal se proceso de avaliación continua. O dito informe recollerá o grao

e adaptación que, se é o caso, fosen empregadas. Á finalización do ciclo, co fin de garantir unha atención individualizada e continuada, recollerase nun informe o progreso global de cadanena e cada neno. Nesta valoración considerarase o avance na consecución dos obxectivos correspondentes do ciclo e no grao de iniciación

das competencias básicas. Así mesmo, faranse constar os aspectos máis salientables do seu progreso educativo e , se é medidas de reforzo e adaptación que se adoptasen. O informe final anual correspondente ao último curso do ciclo pode ser

e ciclo, a criterio do equipo docente.

o centro abrirá un expediente persoal do alumnado cuxa custodia e arquivo lles corresponde aos centros cando menos:

cada un. Así mesmo, esta avaliación alumno se traslade dun centro a outro. A avaliación recollerá os datos máis destacados do seu proceso

relevantes achegados pola información das familias na entrevista inicial e, se é o caso, os revistan interese para a vida escolar. E, de ser o caso, os informes de

directa por parte dos profesionais que atenden as nenas e nenos iva durante o período de adaptación ao centro

que se precisa neste momento inicial da avaliación, así como ás información. Estas decisións quedarán reflectidas no proxecto

Ao longo do ciclo, e de forma continua, a persoa que exerza a titoría utilizará as as dificultades do seu alumnado, co fin de axustar a intervención educativa para

rmitirán seleccionar os procedementos

anual de avaliación individualizado, no cal se de consecución dos obxectivos

e continuada, recollerase nun informe o progreso global de cada dos obxectivos correspondentes do ciclo e no grao de iniciación

aspectos máis salientables do seu progreso educativo e , se é correspondente ao último curso do ciclo pode ser

e arquivo lles corresponde aos centros


O informe persoal do alumnado recollerá os datos de identificaciónmédicos e sociais máis significativos. O resumo da escolaridade do segundo ciclo de educación infantil,o centro en que a alumna ou alumno estivo escolarizado cada curso académico.Axustarase ao modelo establecido no anexo I desta orde.3. Informe de avaliación inicial O informe de avaliación inicial recollerá os datos achegados naadaptación e as achegas dos períodos de escolarización anteriores, se osII DA ORDE DE Avaliación. Informe anual de avaliación individualizado A titora ou o titor elaborará un informe anual de avaliación individualizadoavaliación continua, segundo se establece no artigo 23.1 desta orde, e de Informe individualizado de final de ciclo. Ao finalizar o segundo ciclo de educación infantil, a titora ou o titordos informes de cada curso nun informe individualizado de cada alumna ou o alumno segundo se establece no artigoacordo co modelo que figura como anexo III. Cando unha alumna ou alumno se traslade a outro centro, a secretaríacoma os informes de avaliación individualizados correspondentes á escolafinalizar o ciclo, o centro de procedencia proporcionará o derradeiro informe deanexo IV. Información ás familias. Corresponde á titora ou ao titor informar regularmente aos pais econta as informacións que estes proporcionen, segundo os procedementosA información recollida da avaliación continua trasladarase áscantas veces se estime oportuno para lograr establecer unha coordinacióne fillos. O centro educativo establecerá o contido e formato do documentosobre os progresos e dificultades detectados na consecución dos obxectivossocioeducativa, sobre o grao de iniciación no desenvolvemento das competenciasreforzo educativo adoptadas ou propostas. O centro toma como modelo o que aparece no XADE.REXISTRO ELECTRÓNICO DOS DOCUMENTOS DE AVALIACIÓN

O profesorado do centro cubrirá electronicamente os documentos oficiais deao sistema informático XADE.


53

O informe persoal do alumnado recollerá os datos de identificación da nena ou do neno, así como os datos familiares, psicopedagóxicos,

O resumo da escolaridade do segundo ciclo de educación infantil, que formará parte deste informe, reflectirá os cursos escolares realizados eque a alumna ou alumno estivo escolarizado cada curso académico.

Axustarase ao modelo establecido no anexo I desta orde.

O informe de avaliación inicial recollerá os datos achegados na entrevista pola familia, as observacións relevantes durante o período deadaptación e as achegas dos períodos de escolarización anteriores, se os houber. O dito informe axustarase ao modelo establecido no anexo

o titor elaborará un informe anual de avaliación individualizado ao rematar cada curso a partir dos datos obtidos a través da continua, segundo se establece no artigo 23.1 desta orde, e de acordó co modelo anexo III.

Ao finalizar o segundo ciclo de educación infantil, a titora ou o titor recollerá os datos mais relevantes individualizado de cada alumna ou o alumno segundo se establece no artigo

Cando unha alumna ou alumno se traslade a outro centro, a secretaría deste solicitará ao centro de procedencia o seu informe persoal, asícoma os informes de avaliación individualizados correspondentes á escolarización nesta etapa educativa. Cando o traslado se produza sen

o ciclo, o centro de procedencia proporcionará o derradeiro informe de valiación individualizado. O informe de traslado axustarase ao

titora ou ao titor informar regularmente aos pais e nais ou titores legais sobre os progresos e dificultades detectados e ter enconta as informacións que estes proporcionen, segundo os procedementos establecidos no proxecto educativo.

recollida da avaliación continua trasladarase ás familias, como mínimo, nun informe escrito trimestral e de forma persoalcantas veces se estime oportuno para lograr establecer unha coordinación adecuada no desenvolvemento do proceso educativo das súas fil

o contido e formato do documento de información ás familias nos cales se comunicarán os datossobre os progresos e dificultades detectados na consecución dos obxectivos establecidos no currículo, sobre o proceso

sobre o grao de iniciación no desenvolvemento das competencias básicas e, de ser o caso, sobre as medidas de apoio e O centro toma como modelo o que aparece no XADE.

NICO DOS DOCUMENTOS DE AVALIACIÓN . electronicamente os documentos oficiais de avaliación, a través dos módulos correspondentes incorporados

ena ou do neno, así como os datos familiares, psicopedagóxicos,

que formará parte deste informe, reflectirá os cursos escolares realizados e

óns relevantes durante o período de houber. O dito informe axustarase ao modelo establecido no anexo

ao rematar cada curso a partir dos datos obtidos a través da

recollerá os datos mais relevantes individualizado de cada alumna ou o alumno segundo se establece no artigo 23.2 desta orde e de

deste solicitará ao centro de procedencia o seu informe persoal, así nesta etapa educativa. Cando o traslado se produza sen

valiación individualizado. O informe de traslado axustarase ao

nais ou titores legais sobre os progresos e dificultades detectados e ter en establecidos no proxecto educativo.

familias, como mínimo, nun informe escrito trimestral e de forma persoal adecuada no desenvolvemento do proceso educativo das súas fillas

de información ás familias nos cales se comunicarán os datos establecidos no currículo, sobre o proceso de integración

básicas e, de ser o caso, sobre as medidas de apoio e

avaliación, a través dos módulos correspondentes incorporados


CUESTIÓNS METODOLÓXICASA esixencia de orientar e dar un sentido educativo á educación infantil fai necesario facer explícitos os principios metodolóxicos que debenenmarcar a acción pedagóxica neste ciclo. As distintas orientacións preséntanse agrupadas en seis epígrafes, co fin de faciliAMBIENTE DE APRENDIZAXE Unha axeitada organización do ambiente, incluíndo espazos, recursos e distribución do tempo, será fundamental para a consecucintencións educativas ESPAZOS �Na distribución do espazo preverase que as nenas e os nenos dispoñanpara xogar e para relacionarse cos demais; espazos para actividades que requiran unha certa concentración e espazos amplos que facmovemento. A persoa docente preverá as distintas esteticamente agradable que lles permita ás criaturas sentirse cómodas, seguras e acollidas.MATERIAIS �Os materiais curriculares axeitaranse aos tipos de contidos, consecuentemente, ás características individuais do alumnado. Estes materiais permitirán distintos graos de uso; para iso, sediversos posible, ofrecerán múltiples posibilidades de utilización en función das necesidades de cada situación e momento.�Estarán presentes nas aulas elementos do medio natural e sociocultural que favorezan o vencello coa identidade do alumnado e ambiente significativo, ademais de espertar o interese por explorar e experimentar cos elementos que as nenas e os nenos teñen ao seu dispor. TEMPOS �Será necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidade, de xeito que permitan ao profesorado axeitalo ás caractetarefas. No desenvolvemento da xornada escolar combinaranse tempos de rutinas con tempos de actividades específicas segundo as características e necesidades das criaturas. PERSPECTIVA DIDÁCTICA Organizaranse os contidos tendendo cara a un “enfoque globalizador”, qudidácticasteñan como punto de partida situación globais tipo…- nas que se poñerán en xogo os contidos das difereproxectos ou as unidades didácticas que engloben contidos de diferente tipo e de distintas áreas, aínda que tamén é conveniente planificar outras actividades que alternen coas propostas globalizadas. Atenderase aos seguintes aspectos:�É importante ofrecerlles ás nenas e aos nenos anticipar as súas accións. Para iso pódense empregar diversas propios debuxos,opinións e propostas nos tempos de faladoiro, e mesmo a caixa de suxestións.


54

CUESTIÓNS METODOLÓXICAS un sentido educativo á educación infantil fai necesario facer explícitos os principios metodolóxicos que deben

enmarcar a acción pedagóxica neste ciclo. As distintas orientacións preséntanse agrupadas en seis epígrafes, co fin de facili

Unha axeitada organización do ambiente, incluíndo espazos, recursos e distribución do tempo, será fundamental para a consecuc

Na distribución do espazo preverase que as nenas e os nenos dispoñan de lugares propios e de uso común para compartir, para estar sos e xogar e para relacionarse cos demais; espazos para actividades que requiran unha certa concentración e espazos amplos que fac

movemento. A persoa docente preverá as distintas situacións xerando un ambiente físico de aprendizaxe grato, afectivamente significativo eesteticamente agradable que lles permita ás criaturas sentirse cómodas, seguras e acollidas.

Os materiais curriculares axeitaranse aos tipos de contidos, ás características e necesidades específicas de cada contexto educativo e,consecuentemente, ás características individuais do alumnado. Estes materiais permitirán distintos graos de uso; para iso, se

idades de utilización en función das necesidades de cada situación e momento.Estarán presentes nas aulas elementos do medio natural e sociocultural que favorezan o vencello coa identidade do alumnado e

r o interese por explorar e experimentar cos elementos que as nenas e os nenos teñen ao seu

Será necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidade, de xeito que permitan ao profesorado axeitalo ás caractedesenvolvemento da xornada escolar combinaranse tempos de rutinas con tempos de actividades específicas segundo as

Organizaranse os contidos tendendo cara a un “enfoque globalizador”, que debe entenderse como a opción que determina que as propostas didácticasteñan como punto de partida situación globais -situacións comunicativas, conflitos ou cuestións sociais, problemas de calquera

en xogo os contidos das diferentes areas. Na proposta didáctica terán cabida as secuencias de aprendizaxe, os engloben contidos de diferente tipo e de distintas áreas, aínda que tamén é conveniente planificar

globalizadas. Atenderase aos seguintes aspectos: É importante ofrecerlles ás nenas e aos nenos situacións de aprendizaxe nas que poidan facer propostas, tomar decisións, organizar e

súas accións. Para iso pódense empregar diversas estratexias e recursos: a través de preguntas, follas de planificación, cos seus propios debuxos,opinións e propostas nos tempos de faladoiro, e mesmo a caixa de suxestións.

un sentido educativo á educación infantil fai necesario facer explícitos os principios metodolóxicos que deben enmarcar a acción pedagóxica neste ciclo. As distintas orientacións preséntanse agrupadas en seis epígrafes, co fin de facilitar a súa lectura.

Unha axeitada organización do ambiente, incluíndo espazos, recursos e distribución do tempo, será fundamental para a consecución das

de lugares propios e de uso común para compartir, para estar sos e xogar e para relacionarse cos demais; espazos para actividades que requiran unha certa concentración e espazos amplos que faciliten o

situacións xerando un ambiente físico de aprendizaxe grato, afectivamente significativo e

ás características e necesidades específicas de cada contexto educativo e, consecuentemente, ás características individuais do alumnado. Estes materiais permitirán distintos graos de uso; para iso, serán o mais

idades de utilización en función das necesidades de cada situación e momento. Estarán presentes nas aulas elementos do medio natural e sociocultural que favorezan o vencello coa identidade do alumnado e creen un

r o interese por explorar e experimentar cos elementos que as nenas e os nenos teñen ao seu

Será necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidade, de xeito que permitan ao profesorado axeitalo ás características das desenvolvemento da xornada escolar combinaranse tempos de rutinas con tempos de actividades específicas segundo as

e debe entenderse como a opción que determina que as propostas situacións comunicativas, conflitos ou cuestións sociais, problemas de calquera ntes areas. Na proposta didáctica terán cabida as secuencias de aprendizaxe, os

engloben contidos de diferente tipo e de distintas áreas, aínda que tamén é conveniente planificar

nas que poidan facer propostas, tomar decisións, organizar e estratexias e recursos: a través de preguntas, follas de planificación, cos seus


�A organización de proxectos, consensuados, negociados e levados a cabo colectivacomentar acontecementos ou discutir e decidir determinados aspectos da actividade diaria, constitúen valiosas estratexias que a persoadocente utilizará porque son altamente motivadoras e favorecen o desenvafectivos, así como que a nena e o neno se sintan membros do grupo e participen activamente nel.�A formulación de preguntas abertas por parte da mestra ou mestre acerca de determinados linguaxe infantil, contribúe eficazmente a ensinarlles ás nenas e aos nenos a facerse interrogantes pertinentes e a buscar respostas aPromovendo o diálogo e o intercambio de opinións sobre calquera tem�É imprescindible destacar a importancia do xogo manipulan obxectos nun espazo e nun tempo, crean e transforman situacións, e invisten aacción coa súa emocionalidade e simbolismo; manifestan a través desta actividade lúdica as súas vivenexperiencias e van afondando en novos niveis de relación e de interacción.�A afectividade debe ser o fío condutor de toda situación de ensinocoñecemento a partir da formación dunha autoimaxe positiva.O PAPEL DO PROFESORADO �É fundamental que a mestra e o mestre sexan quen de potenciar no seu alumnado unha serie de habilidades de pensamento que o axuden aencontrarlle sentido á súa experiencia; isto é: involucrarse en proxectos con xogos e actividades que o fagan observar, pescuadiviñar, buscar alternativas, formular hipóteses, anticipar consecuencias… habilidades esenciais todas elas para conectar as experiencias presentes coas pasadas, formular problemas, facer estimacións, medir…, ademais de proporcionarlles ás nenas e aos nenos ferramentas que lles permitan evolucionar nos coñecementos e as habilidades que desenvolveron, a fin de garantir a construción de novas aprendizaxes.�Para ofrecer unha intervención que conecte co saber, co saber facer e co saber estar de cada criatura é necesario partir dcoñecemento do alumnado e do significado que lles atribúe. A mestra ou mestre posicionarase como mediadora entre o alumnado eatendendo á diversidade do mesmo e contemplando situacións que requirirán, ás veces, dirixir, suxerir, eobservación do que as nenas e nenos saben podemos intervir en cada caso de xeito máis próximo aos seus coñecementos reflexionar sobre o modo de indagar o que di un texto, buscar pistas, buscar coherencia, etc.�A educadora ou educador velarán por crear un ambiente educativo onde prime a valoración positiva nas interaccións, evitando as comparacións, a desvalorización, estigmatización ou ridiculización. É importante favorecer que as nenas e os nenos expresen libremensúas opinións, os seus sentimentos e suxestións, e que os adultos creen condicións para que sexan escoitados, aceptados e respectados nas súas diferenzas. �As persoas adultas deben ter altas expectativas nas posibilidades das nenas e dos nenos en topotencialidades, animando e preocupándose de que as criaturas poidan superar desafíos, perseverando e desenvolvendo a toleranfrustración.


55

, consensuados, negociados e levados a cabo colectivamente polo grupo; a realización de asembleas para acontecementos ou discutir e decidir determinados aspectos da actividade diaria, constitúen valiosas estratexias que a persoa

porque son altamente motivadoras e favorecen o desenvolvemento das relacións interpersoais, o establecemento de vínculos a nena e o neno se sintan membros do grupo e participen activamente nel.

abertas por parte da mestra ou mestre acerca de determinados feitos ou situacións, á parte de estimular a

infantil, contribúe eficazmente a ensinarlles ás nenas e aos nenos a facerse interrogantes pertinentes e a buscar respostas adiálogo e o intercambio de opinións sobre calquera tema que se estea investigando na aula.

importancia do xogo como actividade propia desta etapa, xa que as cativas e os cativos, mentres xogan, obxectos nun espazo e nun tempo, crean e transforman -formas, tamaños, espazos, volumes-

situacións, e invisten aacción coa súa emocionalidade e simbolismo; manifestan a través desta actividade lúdica as súas vivenniveis de relación e de interacción.

afectividade debe ser o fío condutor de toda situación de ensino-aprendizaxe. As nenas e os nenos deben sentirse seguros e construírcoñecemento a partir da formación dunha autoimaxe positiva.

sexan quen de potenciar no seu alumnado unha serie de habilidades de pensamento que o axuden aencontrarlle sentido á súa experiencia; isto é: involucrarse en proxectos con xogos e actividades que o fagan observar, pescu

rnativas, formular hipóteses, anticipar consecuencias… habilidades esenciais todas elas para conectar as experiencias pasadas, formular problemas, facer estimacións, medir…, ademais de proporcionarlles ás nenas e aos nenos ferramentas que

evolucionar nos coñecementos e as habilidades que desenvolveron, a fin de garantir a construción de novas aprendizaxes.Para ofrecer unha intervención que conecte co saber, co saber facer e co saber estar de cada criatura é necesario partir d

coñecemento do alumnado e do significado que lles atribúe. A mestra ou mestre posicionarase como mediadora entre o alumnado eatendendo á diversidade do mesmo e contemplando situacións que requirirán, ás veces, dirixir, suxerir, e outras acompañar. A partir daobservación do que as nenas e nenos saben podemos intervir en cada caso de xeito máis próximo aos seus coñecementos

sobre o modo de indagar o que di un texto, buscar pistas, buscar coherencia, etc. ducadora ou educador velarán por crear un ambiente educativo onde prime a valoración positiva nas interaccións, evitando as

desvalorización, estigmatización ou ridiculización. É importante favorecer que as nenas e os nenos expresen libremensentimentos e suxestións, e que os adultos creen condicións para que sexan escoitados, aceptados e respectados nas

As persoas adultas deben ter altas expectativas nas posibilidades das nenas e dos nenos en todos os planos e darlles sinais claros das súaspotencialidades, animando e preocupándose de que as criaturas poidan superar desafíos, perseverando e desenvolvendo a toleran

mente polo grupo; a realización de asembleas para acontecementos ou discutir e decidir determinados aspectos da actividade diaria, constitúen valiosas estratexias que a persoa

olvemento das relacións interpersoais, o establecemento de vínculos

feitos ou situacións, á parte de estimular a

infantil, contribúe eficazmente a ensinarlles ás nenas e aos nenos a facerse interrogantes pertinentes e a buscar respostas axeitadas.

como actividade propia desta etapa, xa que as cativas e os cativos, mentres xogan, -, establecen relacións, deseñan

situacións, e invisten aacción coa súa emocionalidade e simbolismo; manifestan a través desta actividade lúdica as súas vivencias e

aprendizaxe. As nenas e os nenos deben sentirse seguros e construír

sexan quen de potenciar no seu alumnado unha serie de habilidades de pensamento que o axuden a encontrarlle sentido á súa experiencia; isto é: involucrarse en proxectos con xogos e actividades que o fagan observar, pescudar, imaxinar,

rnativas, formular hipóteses, anticipar consecuencias… habilidades esenciais todas elas para conectar as experiencias pasadas, formular problemas, facer estimacións, medir…, ademais de proporcionarlles ás nenas e aos nenos ferramentas que

evolucionar nos coñecementos e as habilidades que desenvolveron, a fin de garantir a construción de novas aprendizaxes. Para ofrecer unha intervención que conecte co saber, co saber facer e co saber estar de cada criatura é necesario partir dos esquemas de

coñecemento do alumnado e do significado que lles atribúe. A mestra ou mestre posicionarase como mediadora entre o alumnado e a cultura, outras acompañar. A partir da

observación do que as nenas e nenos saben podemos intervir en cada caso de xeito máis próximo aos seus coñecementos -axudar a

ducadora ou educador velarán por crear un ambiente educativo onde prime a valoración positiva nas interaccións, evitando as desvalorización, estigmatización ou ridiculización. É importante favorecer que as nenas e os nenos expresen libremente as

sentimentos e suxestións, e que os adultos creen condicións para que sexan escoitados, aceptados e respectados nas

dos os planos e darlles sinais claros das súas potencialidades, animando e preocupándose de que as criaturas poidan superar desafíos, perseverando e desenvolvendo a tolerancia á


�Débese evitar valorar máis os acertos que os erros e corrixilo acertos,como fonte de información dos coñecementos das criaturas. Crear un clima de aceptación e de respecto mutuo no que equsexa un paso máis no proceso de aprendizaxe, no que cada criatura se sinta retada e ao tempo con confianza para pedir axuda.�A persoa adulta será prudente á hora de facer valoracións sobre as producións infantís para preservar a espontaneidade da creaos estereotipos e aos criterios preestablecidos de beleza ou de perfección.�A intervención da persoa docente – guiando, animando, apoiando, abrindo novos camiños, suxerindo...contrarrestará estereotipos e convencionalismos. ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS DEstas orientacións metodolóxicas son na súa maioría de tipo xeral eespecificación, dependendo da complexidade dos obxectivos ou do grado de innovacióninfantil. Enfatizaranse as actitudes e as respectivas accións que as persoas docentesdas aprendizaxes esperadas. Destaca, así mesmo, a necesidade de variación dosforma de promover a motivación nas nenas e nos nenos.-ÁREA DE COÑECEMENTO DE SI MESMO E• Favorecerase o achegamento á diversidade de recursos, coa finalidadede interese e potencien a súa psicomotricidade. Ao respecto, convénde diversos pesos, volumes, tamaños, texturas, cores e formas queencaixar, mover, levantar, lanzar, empurrar, combinar• Deberíase pensar en ofrecer diversidade de superficies, en diferentesseguros, lles supoñan desafíos e novas experiencias ás nenas e aos• É importante que as nenas e os nenos sintan que as persoas adultasestablecer novas relacións e é recomendable que, ademais de xerar as condiciónsgrupos, gran grupo, con iguais, con persoas adultas...• Para promover o desenvolvemento da motricidade e da coorasociados a actividades lúdicas e recreativas. Nas experiencias e propostasen modelos de comportamentos estereotipados, adeterminados deportes ou actividades físicas totalmente dirixidas.• En relación coa identidade de xénero, que se vai formando inicialmente“isto é de nenas”, “isto é de nenos”, senón máis ben ampliar ohomes e mulleres. Todas e todos podemos facer calquera cousapara experimentalo e facelo.


56

Débese evitar valorar máis os acertos que os erros e corrixilo todo. Cambiar a idea de evitar os erros pola de empregar os erros, e tamén os acertos,como fonte de información dos coñecementos das criaturas. Crear un clima de aceptación e de respecto mutuo no que equ

no que cada criatura se sinta retada e ao tempo con confianza para pedir axuda.A persoa adulta será prudente á hora de facer valoracións sobre as producións infantís para preservar a espontaneidade da cre

eestablecidos de beleza ou de perfección. guiando, animando, apoiando, abrindo novos camiños, suxerindo...

estereotipos e convencionalismos.

ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS D AS ÁREAS Estas orientacións metodolóxicas son na súa maioría de tipo xeral e refírense a máis dun obxectivo ou contido. Varían no seu nivel de

dependendo da complexidade dos obxectivos ou do grado de innovación destes respecto das prácticas ha

as actitudes e as respectivas accións que as persoas docentes deben realizar, co fin de xerar ambientes propicios para o logro esperadas. Destaca, así mesmo, a necesidade de variación dos recursos pedagóxicos, a partir de diferentes criterios, como a motivación nas nenas e nos nenos.

ÁREA DE COÑECEMENTO DE SI MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL • Favorecerase o achegamento á diversidade de recursos, coa finalidade de que as nenas e os nenos exploren e descubran os obxectosde interese e potencien a súa psicomotricidade. Ao respecto, convén subliñar que se considerará o emprego de materiais e recursosde diversos pesos, volumes, tamaños, texturas, cores e formas que permitan efectos distintos e interesantes, como botar e rebotar,encaixar, mover, levantar, lanzar, empurrar, combinar entre eles... • Deberíase pensar en ofrecer diversidade de superficies, en diferentes escenarios, para os xogos e propostas de desprazamento que,seguros, lles supoñan desafíos e novas experiencias ás nenas e aos nenos. • É importante que as nenas e os nenos sintan que as persoas adultas que lles son significativas confían nas súas capacidades para

que, ademais de xerar as condicións axeitadas de interaccións gran grupo, con iguais, con persoas adultas...–, se lles incentive verbal e xestualmente a facelo.

• Para promover o desenvolvemento da motricidade e da coordinación, as persoas docentes favorecerán diferentes tipos de movementosasociados a actividades lúdicas e recreativas. Nas experiencias e propostas que se lle fagan ao alumnado evitarase que estean enmarcadasen modelos de comportamentos estereotipados, asociados ao xénero masculino ou feminino, así como a técnicas empregadas pordeterminados deportes ou actividades físicas totalmente dirixidas. • En relación coa identidade de xénero, que se vai formando inicialmente no contexto familiar, é moi importante “isto é de nenas”, “isto é de nenos”, senón máis ben ampliar o coñecemento dos roles e funcións que na sociedade actual desenvolvenhomes e mulleres. Todas e todos podemos facer calquera cousa dentro das nosas posibilidades persoais, se temos oportunidades

todo. Cambiar a idea de evitar os erros pola de empregar os erros, e tamén os acertos,como fonte de información dos coñecementos das criaturas. Crear un clima de aceptación e de respecto mutuo no que equivocarse

no que cada criatura se sinta retada e ao tempo con confianza para pedir axuda. A persoa adulta será prudente á hora de facer valoracións sobre as producións infantís para preservar a espontaneidade da creación fronte

guiando, animando, apoiando, abrindo novos camiños, suxerindo...- estimulará a creatividade e

refírense a máis dun obxectivo ou contido. Varían no seu nivel de destes respecto das prácticas habituais na educación

deben realizar, co fin de xerar ambientes propicios para o logro os pedagóxicos, a partir de diferentes criterios, como

nenos exploren e descubran os obxectos subliñar que se considerará o emprego de materiais e recursos

distintos e interesantes, como botar e rebotar, amorear,

escenarios, para os xogos e propostas de desprazamento que, sendo

que lles son significativas confían nas súas capacidades para axeitadas de interaccións –xogar en parellas, pequenos

as persoas docentes favorecerán diferentes tipos de movementos que se lle fagan ao alumnado evitarase que estean enmarcadas

xénero masculino ou feminino, así como a técnicas empregadas por

no contexto familiar, é moi importante non potenciar estereotipos coñecemento dos roles e funcións que na sociedade actual desenvolven

persoais, se temos oportunidades


• É importante ofrecerlles ás nenas e aos nenos situacións de aprendizaxeanticipar as súas accións. Para iso, pódense empregar diverseus propios debuxos, opinións e propostas nos tempos de faladoiro• Para potenciar no alumnado actos independentes e iniciativas, aspermitíndolles que cometan erros, dándolles o tempo necesarioproceso de aprendizaxe persoal. Os xuízos e valoracións fuxindo de actitudes descualificadoras. • En relación con favorecer nas criaturas a identificación das experienciasporque lles dan medo ou inseguridade, é necesario fomentar que asas causas e tomar as medidas que corresponda de acompañamento• É de grande importancia para a autovaloración que son capaces, que poden, que teñen habilidades e competenciaspara sentir, para comunicar, para descubrir novas posibilidades...• A educadora ou educador velarán por crear un ambiente educativocomparacións, a desvalorización, estigmatizar ou ridiculizar. É importanteopinións, os seus sentimentos e suxestións e que os adultos creensúas diferenzas. • As persoas adultas deben ter altas expectativas nas posibilidades daspotencialidades, animando e preocupándose de que as criaturas poidanfrustración. • Para favorecer que as nenas e os nenos descubran e respecten tantointereses das demais persoas, é necesario que expresen, en situaciónso coñecemento que van adquirindo das súas características físicas,Para favorecer esta expresión, empregaranse xogos,• Na educación infantil, moitas das actividades desenvolveranse enquen as guiarán, ao mesmo tempo que terán a destreza paracontinuada entre o individual e do grupo permite adiantarsenecesidades de axuda, sen deixar de prestar atención personalizada.• Xerarase un ambiente físico de aprendizaxe grato, afectisentirse cómodas, seguras e acollidas. Seleccionaremos elementos doidentidade e creen un ambiente significativo, ademais de espertar odispor. • O coñecemento é un feito perceptivo, que ten como canles os datos


57

• É importante ofrecerlles ás nenas e aos nenos situacións de aprendizaxe nas que poidan facer propostas, tomar decisións, organizar eanticipar as súas accións. Para iso, pódense empregar diversas estratexias e recursos: a través de preguntas, follas de planificación, cosseus propios debuxos, opinións e propostas nos tempos de faladoiro e mesmo a través da caixa de suxestións.• Para potenciar no alumnado actos independentes e iniciativas, as persoas adultas deben dar confianza e brindar diversas oportunidades,permitíndolles que cometan erros, dándolles o tempo necesario e a posibilidade de que ensaien novas alternativas como parte do seuproceso de aprendizaxe persoal. Os xuízos e valoracións que se fagan serán construtivos e positivos, acompañándoos nas reflexións e

• En relación con favorecer nas criaturas a identificación das experiencias e situacións que lles son gratas e aquelas que lles incomodan,orque lles dan medo ou inseguridade, é necesario fomentar que as expresen e comuniquen, para telas en conta en novas propostas, avaliar

as causas e tomar as medidas que corresponda de acompañamento ou axuda. • É de grande importancia para a autovaloración positiva que cada nena e cada neno poida comprobar a través das súas propias experienciasque son capaces, que poden, que teñen habilidades e competencias para realizar as actividades propostas, para expresalas,

novas posibilidades... • A educadora ou educador velarán por crear un ambiente educativo onde prime a valoración positiva nas interaccións, evitando as

a desvalorización, estigmatizar ou ridiculizar. É importante favorecer que as nenas e os nenos expresen libremente as súasopinións, os seus sentimentos e suxestións e que os adultos creen condicións para que sexan escoitados, aceptados e respectados nas

• As persoas adultas deben ter altas expectativas nas posibilidades das nenas e dos nenos en todos os planos e darlles sinais claros das súaspotencialidades, animando e preocupándose de que as criaturas poidan superar desafíos, perseverando e desenvolvendo a tolerancia e a

descubran e respecten tanto as súas características e intereses persoais como as características eintereses das demais persoas, é necesario que expresen, en situacións variadas e a través de diferentes formas de comunicación e linguaxes,

e van adquirindo das súas características físicas, gustos, temas que lles interesan e das persoas que lles son significativas.Para favorecer esta expresión, empregaranse xogos, mímicas, cantos e representacións o máis ricas posibles.

il, moitas das actividades desenvolveranse en grupo e será a educadora ou o educador coas súas actitudes e habilidadesquen as guiarán, ao mesmo tempo que terán a destreza para manter o equilibrio entre a atención individual e o grupo. Esta alternancia

tinuada entre o individual e do grupo permite adiantarse aos conflitos, avaliar o benestar e o grao de actividade, identificar asnecesidades de axuda, sen deixar de prestar atención personalizada. • Xerarase un ambiente físico de aprendizaxe grato, afectivamente significativo e esteticamente agradable que lles permita ás criaturassentirse cómodas, seguras e acollidas. Seleccionaremos elementos do medio natural e sociocultural que favorezan a vinculación coa súa

, ademais de espertar o interese por explorar e experimentar cos elementos que ten ao seu

• O coñecemento é un feito perceptivo, que ten como canles os datos táctiles, auditivos, visuais, cenestésicos, olfactivos, gustativos, etc. A

nas que poidan facer propostas, tomar decisións, organizar e e recursos: a través de preguntas, follas de planificación, cos

e mesmo a través da caixa de suxestións. ersoas adultas deben dar confianza e brindar diversas oportunidades,

e a posibilidade de que ensaien novas alternativas como parte do seu serán construtivos e positivos, acompañándoos nas reflexións e

e situacións que lles son gratas e aquelas que lles incomodan, expresen e comuniquen, para telas en conta en novas propostas, avaliar

nena e cada neno poida comprobar a través das súas propias experiencias para realizar as actividades propostas, para expresalas,

onde prime a valoración positiva nas interaccións, evitando as enos expresen libremente as súas

condicións para que sexan escoitados, aceptados e respectados nas

nenas e dos nenos en todos os planos e darlles sinais claros das súas superar desafíos, perseverando e desenvolvendo a tolerancia e a

as súas características e intereses persoais como as características e variadas e a través de diferentes formas de comunicación e linguaxes,

gustos, temas que lles interesan e das persoas que lles son significativas. mímicas, cantos e representacións o máis ricas posibles.

grupo e será a educadora ou o educador coas súas actitudes e habilidades manter o equilibrio entre a atención individual e o grupo. Esta alternancia

aos conflitos, avaliar o benestar e o grao de actividade, identificar as

e esteticamente agradable que lles permita ás criaturas medio natural e sociocultural que favorezan a vinculación coa súa

interese por explorar e experimentar cos elementos que ten ao seu

táctiles, auditivos, visuais, cenestésicos, olfactivos, gustativos, etc. A


través da actividade, do xogo, das experiencias e vivencias individuaisde expresión, comunicación e relación, ata chegar a construír a• Terase especialmente en conta que o xogo é unha das vías privilexiadasindividual ou colectivo, explórase, descóbrese, experiméntase,con obxectos, xogos simbólicos, xogos de exploración autónoma,grupos, xogos de regras... • Conxuntamente co xogo, a expresión a través de múltiples linguaxesinteraccións entre iguais son unha fonte privilexiada de actividadee compañeiros de actividade e de xogo, modelos a imitar, persoaspara a diversión e para o autocontrol. • En relación coa prevención de riscos, é necesario xerar tempos habituaisconxuntamente falen e expoñan posibles situacións de risco ou insmesmo elaborar un documento coas regras e acordos de seguridade.• Cando a un grupo de nenas e nenos se lles confiren responsabilidadessi mesmos, ás demais persoas e ao medio ambiente, estamos abríndollese os das outras persoas, avanzando no proceso de autonomía• É igualmente importante ofrecerlles ás nenas e aos nenos situaciónspropias propostas, a toma de decisións, así como a posibilidade dee recursos para empregar, facéndolles ver que todas e todos poden• Tendo en conta que o alumnado vai coñecendo e vivenciando que coñezan que outras criaturas e persoas adultas teñen costumes• As cativas e os cativos, mentres xogan, manipulan obxectos nunvolumes–, establecen relacións, deseñan situacións e invisten adesta actividade lúdica as súas vivencias e experiencias e van afondando• É importante no desenvolvemento psicomotor posibilitar un medioPara as criaturas, é importante introducir paulatinamenteperceptiva, riqueza manipulativa, vivencias variadas noas achegas e a riqueza dos sons, da música e do ritmo.• Terase en conta que calquera déficit sensitivo ou perceptivo podeou mesmo limitada. Non esquezamos que a integración doscorporal. Para que se elaboren positivamente estes aspectos, propiciarancontexto educativo creado, así como os materiais e os recursos


58

idade, do xogo, das experiencias e vivencias individuais e de grupo o alumnado vai descubrindo o propio corpo como vehículode expresión, comunicación e relación, ata chegar a construír a propia imaxe corporal.

unha das vías privilexiadas no acceso ao coñecemento. A través do xogo libre ou organizado,individual ou colectivo, explórase, descóbrese, experiméntase, compréndese e consolídase a aprendizaxe: xogo coas outras persoas,

simbólicos, xogos de exploración autónoma, xogos dramáticos, xogos colectivos en pequenos ou grandes

• Conxuntamente co xogo, a expresión a través de múltiples linguaxes de accións libres ou guiadas, a participación en situaciónsinteraccións entre iguais son unha fonte privilexiada de actividade cargada de potencial educativo. As outras persoas serán compañeirase compañeiros de actividade e de xogo, modelos a imitar, persoas a quen ensinar, apoios ou resistencias á propia acción e estímulo

• En relación coa prevención de riscos, é necesario xerar tempos habituais de conversas co alumnado para que individualmente ou falen e expoñan posibles situacións de risco ou inseguridade, anticipando algunhas accións para realizar neses casos e

mesmo elaborar un documento coas regras e acordos de seguridade. • Cando a un grupo de nenas e nenos se lles confiren responsabilidades de progresiva complexidade en relación con ámbitos rsi mesmos, ás demais persoas e ao medio ambiente, estamos abríndolles a posibilidade de que aprecien e valoren os seus logros e esforzose os das outras persoas, avanzando no proceso de autonomía persoal.

nenas e aos nenos situacións de aprendizaxe que incentiven e potencien a realización das súaspropias propostas, a toma de decisións, así como a posibilidade de anticipar as súas accións, a organización das actividades, os materiais

ar, facéndolles ver que todas e todos poden realizar accións por si mesmos e compartilas cos demais.• Tendo en conta que o alumnado vai coñecendo e vivenciando algún elementos da súa cultura familiar e comunitaria, é doado propiciar

criaturas e persoas adultas teñen costumes, xogos e xeitos de facer diferentes que tamén son valiosos.• As cativas e os cativos, mentres xogan, manipulan obxectos nun espazo e nun tempo, crean e transforman –

relacións, deseñan situacións e invisten a acción coa súa emocionalidade e simbolismo, manifestan a travésdesta actividade lúdica as súas vivencias e experiencias e van afondando en novos niveis de relación e de interacción.

ento psicomotor posibilitar un medio rico en sensacións e percepcións, rico en contrastes e en retos cognitivos.Para as criaturas, é importante introducir paulatinamente na dinámica de xogo corporal novos elementos que acheguen complexidade

queza manipulativa, vivencias variadas no espazo en relación coa orientación, o equilibrio e o movemento ee do ritmo.

• Terase en conta que calquera déficit sensitivo ou perceptivo pode levar a unha elaboración da imaxe corporal incompleta, mal estruturadaou mesmo limitada. Non esquezamos que a integración dos datos perceptivos permite a construción do esquema e da imaxecorporal. Para que se elaboren positivamente estes aspectos, propiciaranse as praxes axeitadas nas que influirán as persoas adultas, ocontexto educativo creado, así como os materiais e os recursos empregados.

e de grupo o alumnado vai descubrindo o propio corpo como vehículo

no acceso ao coñecemento. A través do xogo libre ou organizado, compréndese e consolídase a aprendizaxe: xogo coas outras persoas, xogos

xogos dramáticos, xogos colectivos en pequenos ou grandes

de accións libres ou guiadas, a participación en situacións cotiás e as cargada de potencial educativo. As outras persoas serán compañeiras

ropia acción e estímulo

de conversas co alumnado para que individualmente ou anticipando algunhas accións para realizar neses casos e

de progresiva complexidade en relación con ámbitos referidos a a posibilidade de que aprecien e valoren os seus logros e esforzos

de aprendizaxe que incentiven e potencien a realización das súas anticipar as súas accións, a organización das actividades, os materiais realizar accións por si mesmos e compartilas cos demais.

elementos da súa cultura familiar e comunitaria, é doado propiciar xogos e xeitos de facer diferentes que tamén son valiosos.

–formas, tamaños, espazos, acción coa súa emocionalidade e simbolismo, manifestan a través

en novos niveis de relación e de interacción. rico en sensacións e percepcións, rico en contrastes e en retos cognitivos.

na dinámica de xogo corporal novos elementos que acheguen complexidade espazo en relación coa orientación, o equilibrio e o movemento e tendo tamén en conta

a unha elaboración da imaxe corporal incompleta, mal estruturada datos perceptivos permite a construción do esquema e da imaxe

as praxes axeitadas nas que influirán as persoas adultas, o


• O equilibrio permite unha mellor eficacia manipulativa e de controlpropioceptivas– e do medio no que se realiza a acción Para contribuír á elaboración dunha boa equilibración tanto estáticapersoas, xerarase un contexto de seguridade na exploración do espazo• O esquema corporal constrúese a partir das sensacións e percepciónsdo medio, das demais persoas e dos obxectos. As experiencias quesúa mobilidade, son as que dun xeito progresivo vai adquirindo ae do seu propio corpo. Este vai ser o referente para organ• É de grande importancia que as persoas docentes consideren os distintosnenas e os nenos. Isto contribuirá a guialos e a apoialos no desenvolvementodas súas posibilidades e limitacións. As mestras e mestres favoreceránpoidan expresarse con liberdade e progresar pouco a pouco nasmovementos asociados a actividades lúdicas e recreativas en contextosamplos, abertos e da natureza. • Potenciaremos no alumnado o desenvolvemento psicomotor, cara aao afinamento muscular da motricidade fina, desenvolvendo a súa• O desenvolvemento das relacións socioafectivas facilitarán o descubrimentoadquisición de hábitos, actitudes e normas que rexen e organizan apositivas –baseadas no respecto ás persoas, nas diversas comunidadescomportamentos solidarios e de cooperación cara a promover actitudesrelixiosa, a capacidade persoal, etc. • Terase en conta que o xeito no que as persoas adultas median nasorientará na adquisición progresiva de estratexias pacíficas e de diálogocoas nenas e cos nenos sobre as situacións conflitivas que se• Nesta etapa educativa, o alumnado avanzará na comprensión e aplicaciónactividades colectivas, así como na integración progresiva, a travésdemocrática: a negociación dos acordos, o consenso para a elecciónas votacións democráticas...; búscase que as nenas e os nenos• En relación coa organización do tempo, planificaranse períodos estables,planificación das propostas educativas e a integración das secuenciasposibilidade de acoller e presentar variacións en relación cos intereses• É importante que as mestras e os mestres creen as condicións físicoambientaispreocupación pola súa saúde. Este aspecto pode abordarse a partir de


59

• O equilibrio permite unha mellor eficacia manipulativa e de control postural, xa que este é froito das informacións e do medio no que se realiza a acción –exteroceptivas–.

Para contribuír á elaboración dunha boa equilibración tanto estática como dinámica, realizada individualmente ou na compaña doutrasguridade na exploración do espazo e dos obxectos.

• O esquema corporal constrúese a partir das sensacións e percepcións do propio corpo en relación e interacción cos datos que recibedo medio, das demais persoas e dos obxectos. As experiencias que cada nena e neno ten das partes do seu corpo, dos seus límites, dasúa mobilidade, son as que dun xeito progresivo vai adquirindo a partir das múltiples accións e impresións recibidas a través dos sentidose do seu propio corpo. Este vai ser o referente para organizar e adquirir novos coñecementos e estruturar o espazo.• É de grande importancia que as persoas docentes consideren os distintos significados que a actividade psicomotora pode ter para as

e os nenos. Isto contribuirá a guialos e a apoialos no desenvolvemento dunha percepción axeitada dos seus recursos corporais edas súas posibilidades e limitacións. As mestras e mestres favorecerán e xerarán as condicións adecuadas para que as cativas e opoidan expresarse con liberdade e progresar pouco a pouco nas súas habilidades psicomotoras, favorecendo diferentes tipos demovementos asociados a actividades lúdicas e recreativas en contextos libres ou organizados, seguros e, na medida do posi

• Potenciaremos no alumnado o desenvolvemento psicomotor, cara a un progresivo dominio e control corporal, dende a motricidade xeralao afinamento muscular da motricidade fina, desenvolvendo a súa acción nun tempo e nun espazo. • O desenvolvemento das relacións socioafectivas facilitarán o descubrimento da propia identidade e a súa inserción social, así como aadquisición de hábitos, actitudes e normas que rexen e organizan a vida do grupo. Potenciarase no alumnado relacións interpersoais

baseadas no respecto ás persoas, nas diversas comunidades ás que pertence, así como nas normas e valores da sociedadecomportamentos solidarios e de cooperación cara a promover actitudes non discriminatorias relacionadas co sexo, a orixe racial, cultural,

• Terase en conta que o xeito no que as persoas adultas median nas dificultades e conflitos entre o alumnado é un referente que ostexias pacíficas e de diálogo á hora de enfrontarse con estas situacións. É importante conversar

coas nenas e cos nenos sobre as situacións conflitivas que se expliciten e negocien cara a favorecer prácticas democráticas.o avanzará na comprensión e aplicación das normas sociais que regulan o funcionamento dos xogos e

actividades colectivas, así como na integración progresiva, a través da práctica cotiá, dos valores e normas básicas para unha convivenciaciación dos acordos, o consenso para a elección e/ou organización dos xogos, a selección dos proxectos colectivos,

as votacións democráticas...; búscase que as nenas e os nenos descubran na práctica a necesidade das normas e acordos.organización do tempo, planificaranse períodos estables, diarios e semanais, o que posibilitará a secuenciación e a

das propostas educativas e a integración das secuencias temporais, tanto da escola coma da súa vida cotiá. Queda aberta abilidade de acoller e presentar variacións en relación cos intereses e coas necesidades do alumnado,

• É importante que as mestras e os mestres creen as condicións físicoambientais que poñan o alumnado en situacións de coidado e . Este aspecto pode abordarse a partir de múltiples actividades cotiás: hixiene persoal, coidado e limpeza dos

postural, xa que este é froito das informacións do propio corpo –

como dinámica, realizada individualmente ou na compaña doutras

do propio corpo en relación e interacción cos datos que recibe a e neno ten das partes do seu corpo, dos seus límites, da

partir das múltiples accións e impresións recibidas a través dos sentidos adquirir novos coñecementos e estruturar o espazo.

significados que a actividade psicomotora pode ter para as dunha percepción axeitada dos seus recursos corporais e

e xerarán as condicións adecuadas para que as cativas e os cativos súas habilidades psicomotoras, favorecendo diferentes tipos de

libres ou organizados, seguros e, na medida do posible, en espazos

un progresivo dominio e control corporal, dende a motricidade xeral

da propia identidade e a súa inserción social, así como a mnado relacións interpersoais

ás que pertence, así como nas normas e valores da sociedade–, ionadas co sexo, a orixe racial, cultural,

dificultades e conflitos entre o alumnado é un referente que os á hora de enfrontarse con estas situacións. É importante conversar

expliciten e negocien cara a favorecer prácticas democráticas. das normas sociais que regulan o funcionamento dos xogos e

da práctica cotiá, dos valores e normas básicas para unha convivencia e/ou organización dos xogos, a selección dos proxectos colectivos,

descubran na práctica a necesidade das normas e acordos. diarios e semanais, o que posibilitará a secuenciación e a

temporais, tanto da escola coma da súa vida cotiá. Queda aberta a

que poñan o alumnado en situacións de coidado e múltiples actividades cotiás: hixiene persoal, coidado e limpeza dos


espazos e dos materiais de uso cotián, nos momentos de alimentación• Cara a promover estilos de vida saudables, é importante que as nenassan, nun contexto no que se aprecie e valore o coidado da naturezade cociña, creando un horto escolar...–. Favorecerase e potenciaraseas maneiras de optimizar o valor nutritivo dos alimentos que inxiren-ÁREA DE COÑECEMENTO DO CONTORNO• É fundamental que a mestra e o mestre sexan quen de potenciar noa encontrar sentido á súa experiencia; isto é, involucrarse enadiviñar, buscar alternativas, formular hipóteses, anticiparexperiencias presentes coas pasadas, formular problemas, facer estimacións,ferramentas que lles permitan evolucionar nos coñecementos e nasnovas aprendizaxes. • A mestra e o mestre, partindo da información que teñen sobre osatraian o seu interese e que poidan relacionar coas súas experienciasxogos que teñan un sentido claro para as criaturas.• Para avanzar no desenvolvemento do pensamento matemático, aslocalización espacial, as de xeometría ou as de medición se favorecenexpresan as súas ideas e estas son tomadas en conta para sabercomo parte del. • Terase presente que resulta innecesario apresurar a aprendizaxe dese traducen na transcrición de símbolos, cando non se comprendensituacións didácticas que favorezan a adquisición de nocións e evitaranseobxectos sen unha intención definida, sendo conscientes de que asnon teñen unha intención propedéutica en relación co quee a evolución das nocións que serán a base para acceder á• Así mesmo, remárcase a importancia de que os recursos que se seleccionensexan sempre vinculados con situacións o máis naelaborado existente nos espazos do centro escolar onde assenón que se incorporarán tamén os espazos externos quehortos, ribeiras, museos, exposicións, monumentos, bibliotecas, videotecas…,variadas, significativas e actuais, e será ademais posible e recomendableinformación e da comunicación. • Aproveitarase o potencial educativo das saídas e das visitas, planificadas


60

espazos e dos materiais de uso cotián, nos momentos de alimentación e no desenvolvemento de exercicio e actividade.vida saudables, é importante que as nenas e os nenos relacionen hábitos, ambientes e alimentos cun crecemento

san, nun contexto no que se aprecie e valore o coidado da natureza e das persoas –facendo visitas ao comercio, organizando talleres. Favorecerase e potenciarase o consumo responsable de alimentos, así como darlles a coñecer

as maneiras de optimizar o valor nutritivo dos alimentos que inxiren diariamente. ÁREA DE COÑECEMENTO DO CONTORNO

mestra e o mestre sexan quen de potenciar no seu alumnado unha serie de habilidades de pensamento que lle axudena encontrar sentido á súa experiencia; isto é, involucrarse en proxectos con xogos e actividades que lle fagan observar, pescudar,

iviñar, buscar alternativas, formular hipóteses, anticipar consecuencias…, habilidades esenciais todas elas para conectar asexperiencias presentes coas pasadas, formular problemas, facer estimacións, medir…, ademais de proporcionarlles ás nenas e aos nenoferramentas que lles permitan evolucionar nos coñecementos e nas habilidades que desenvolveron, co fin de garantir a construción de

• A mestra e o mestre, partindo da información que teñen sobre os coñecementos previos das criaturas, propoñerán actividades queatraian o seu interese e que poidan relacionar coas súas experiencias anteriores; para iso, planificaranse proxectos, actividades, tarefas exogos que teñan un sentido claro para as criaturas.

pensamento matemático, as mestras e os mestres terán presente que as nocións numéricas, as delocalización espacial, as de xeometría ou as de medición se favorecen cando as criaturas manipulan, comparan, observan e, sobre todo,

tas son tomadas en conta para saber como interpretan, como perciben o mundo e como se ven a si mesmas

• Terase presente que resulta innecesario apresurar a aprendizaxe de conceptos formais ou de formas de representación convencional quetraducen na transcrición de símbolos, cando non se comprenden os significados deses conceptos. Proporcionaránselle ao alumnado

situacións didácticas que favorezan a adquisición de nocións e evitaranse aquelas accións na aula que só se limiten á manipulacióobxectos sen unha intención definida, sendo conscientes de que as actividades relacionadas co desenvolvemento do pensamento matemáticonon teñen unha intención propedéutica en relación co que aprenderán na escola primaria, senón que buscan favorecer ae a evolución das nocións que serán a base para acceder á comprensión de significados cada vez máis amplos e complexos.• Así mesmo, remárcase a importancia de que os recursos que se seleccionen sexan sempre vinculados con situacións o máis naturais posibles, evitando artificialismos esaxerados; terase en conta non só oelaborado existente nos espazos do centro escolar onde as nenas e os nenos levan a cabo as súas experiencias de aprendizaxe

os espazos externos que serán, segundo corresponda, os que a través das súas rúas, parques,hortos, ribeiras, museos, exposicións, monumentos, bibliotecas, videotecas…, entre outros, se converterán en contextos de aprendizaxes

tuais, e será ademais posible e recomendable coñecer outras realidades empregando as tecnoloxías da

• Aproveitarase o potencial educativo das saídas e das visitas, planificadas detidamente, para sacar delas o maior partido ed

e no desenvolvemento de exercicio e actividade. e os nenos relacionen hábitos, ambientes e alimentos cun crecemento

facendo visitas ao comercio, organizando talleres o consumo responsable de alimentos, así como darlles a coñecer

seu alumnado unha serie de habilidades de pensamento que lle axuden proxectos con xogos e actividades que lle fagan observar, pescudar, imaxinar,

consecuencias…, habilidades esenciais todas elas para conectar as medir…, ademais de proporcionarlles ás nenas e aos nenos

habilidades que desenvolveron, co fin de garantir a construción de

propoñerán actividades que anteriores; para iso, planificaranse proxectos, actividades, tarefas e

mestras e os mestres terán presente que as nocións numéricas, as de cando as criaturas manipulan, comparan, observan e, sobre todo,

como interpretan, como perciben o mundo e como se ven a si mesmas

conceptos formais ou de formas de representación convencional que os significados deses conceptos. Proporcionaránselle ao alumnado

aquelas accións na aula que só se limiten á manipulación de actividades relacionadas co desenvolvemento do pensamento matemático

aprenderán na escola primaria, senón que buscan favorecer a adquisición comprensión de significados cada vez máis amplos e complexos.

evitando artificialismos esaxerados; terase en conta non só o natural e nenas e os nenos levan a cabo as súas experiencias de aprendizaxe habituais,

serán, segundo corresponda, os que a través das súas rúas, parques, entre outros, se converterán en contextos de aprendizaxes

coñecer outras realidades empregando as tecnoloxías da

detidamente, para sacar delas o maior partido educativo posible.


É importante que a persoa docente teña moi claros cales son osobservar e explorar todos os elementos do contorno presentesen obxectivos–, un deseño e unhas actividades que estean inseridaseste recurso. O aproveitamento da actividade non finaliza coa voltade comunicación e intercambio do que se viu e do materialofrecidos polas persoas do lugar…–, así como animar os cativossuscitar actividades que provoquen novos interrogantes e reforcen• A organización de proxectos, consensuados, negociados e levados acomentar acontecementos –o nacemento dunha criatura humana oualumno, sobre todo cando este pertence a outra cultura distinta,repartimento de tarefas, planificación dunha saída…, as valiosas estratexias que a persoa docente utilizará porque soninterpersoais, o establecemento de vínculos afectivos, así como quenel. • De igual forma, a persoa docente propiciará experiencias onde teñanadultas, xa que así non só se contribúe en gran medida a que aspositivamente a tarefa educativa da persoa docente e dadun pai ou dunha nai e outras persoas colaboradoras para lleshorto…–, ou a visita dunha persoa que conte cnenas e dos nenos co medio social e, polo tanto,enriquecen o seu proceso de socialización. • Potenciarase a capacidade das criaturas para descubrirse e sentirsello posibiliten, como por exemplo aumentando as posibilidades dosamplificadores de sons…, así como tamén o acceso a obxvídeos, CD, internet... e a través da confianza que as persoas adultasefectivas de acción que xere. Especialmente importante é propiciar aaspectos dos obxectos. • O manexo por parte das nenas e dos nenos de bibliotecas de aula,de consulta, como daqueles elaborados na aula, é un recurso importanteque favorecer que consulten bibliotecas externas, físicas ou virtuais,información, como son os museos e galerías de arte.• Como formas de apoiar o rexistro e busca de información por partecoleccións…, entre outras.


61

É importante que a persoa docente teña moi claros cales son os contidos que pretende traballar coa visita, e non saír por saír, ou pretenderobservar e explorar todos os elementos do contorno presentes neste. En calquera caso, sempre existirá unha finalidade

, un deseño e unhas actividades que estean inseridas na programación xeral e que permitan aproveitar ao máximoeste recurso. O aproveitamento da actividade non finaliza coa volta ao centro. Durante o día ou os días seguintes, pódense crear situaciónsde comunicación e intercambio do que se viu e do material recollido –material de refugallo, froitos, insectos, fotografías, materiais

, así como animar os cativos a que o expresen mediante distintas linguaxes. Todo iso dará lugar asuscitar actividades que provoquen novos interrogantes e reforcen certas adquisicións. • A organización de proxectos, consensuados, negociados e levados a cabo colectivamente polo grupo, a realización de as

o nacemento dunha criatura humana ou animal, as primeiras flores, a entrada na clase dunha nova ou novoalumno, sobre todo cando este pertence a outra cultura distinta, etc.– ou discutir e decidir determinados aspectosrepartimento de tarefas, planificación dunha saída…, as reunión en grupo para contar un conto ou cantar unha canción, etc. constitúenvaliosas estratexias que a persoa docente utilizará porque son altamente motivadoras e favorecen o desenvolvemento das relaciónsinterpersoais, o establecemento de vínculos afectivos, así como que a nena e o neno se sintan membros do grupo participando activamente

• De igual forma, a persoa docente propiciará experiencias onde teñan cabida as relacións con nenas e con nenos doutras aulas e con persoasadultas, xa que así non só se contribúe en gran medida a que as criaturas vaian ampliando as súas relacións, senón que permiten descentrarpositivamente a tarefa educativa da persoa docente e da aula. A realización conxunta de actividades con outras clases, a presenzadun pai ou dunha nai e outras persoas colaboradoras para lles ensinar ás criaturas un procedemento concreto

, ou a visita dunha persoa que conte cousas do seu traballo, representan valiosas experiencias que fan posible asnenas e dos nenos co medio social e, polo tanto,

• Potenciarase a capacidade das criaturas para descubrirse e sentirse como exploradores activos, poñendo á súa disposición os medios quello posibiliten, como por exemplo aumentando as posibilidades dos seus sentidos mediante lupas, microscopios, anteollos de longa vista,amplificadores de sons…, así como tamén o acceso a obxectos ou a novas fontes de coñecementos: persoas, instrumentos, libros, fotos,vídeos, CD, internet... e a través da confianza que as persoas adultas deben transmitir sobre as súas posibilidades e das oportunidades

te importante é propiciar a formulación de preguntas, como un recurso para descubrir novos

• O manexo por parte das nenas e dos nenos de bibliotecas de aula, con sistemas sinxelos de clasificación e localización, tanto de librosonsulta, como daqueles elaborados na aula, é un recurso importante para o desenvolvemento de actitudes indagatorias; ao igual

que favorecer que consulten bibliotecas externas, físicas ou virtuais, e outras fontes de preservación do patrimonio e, polo como son os museos e galerías de arte.

• Como formas de apoiar o rexistro e busca de información por parte das criaturas, animaráselles a debuxar, calcar, montar álbums, facer

contidos que pretende traballar coa visita, e non saír por saír, ou pretender irá unha finalidade –traducida

na programación xeral e que permitan aproveitar ao máximo ías seguintes, pódense crear situacións

material de refugallo, froitos, insectos, fotografías, materiais diante distintas linguaxes. Todo iso dará lugar a

cabo colectivamente polo grupo, a realización de asembleas para animal, as primeiras flores, a entrada na clase dunha nova ou novo ou discutir e decidir determinados aspectos da actividade diaria,

en grupo para contar un conto ou cantar unha canción, etc. constitúen desenvolvemento das relacións

a nena e o neno se sintan membros do grupo participando activamente

relacións con nenas e con nenos doutras aulas e con persoas criaturas vaian ampliando as súas relacións, senón que permiten descentrar

ula. A realización conxunta de actividades con outras clases, a presenza ensinar ás criaturas un procedemento concreto –facer un pastel, sementar no

seu traballo, representan valiosas experiencias que fan posible as interaccións das

omo exploradores activos, poñendo á súa disposición os medios que seus sentidos mediante lupas, microscopios, anteollos de longa vista,

novas fontes de coñecementos: persoas, instrumentos, libros, fotos, deben transmitir sobre as súas posibilidades e das oportunidades

formulación de preguntas, como un recurso para descubrir novos

con sistemas sinxelos de clasificación e localización, tanto de libros para o desenvolvemento de actitudes indagatorias; ao igual e outras fontes de preservación do patrimonio e, polo tanto, da

das criaturas, animaráselles a debuxar, calcar, montar álbums, facer


• Os procesos de adquisición das nocións matemáticas básicas pensamento e fala como parte de algo que as criaturas xa fan informalmente• É importante para desenvolver o pensamento lóxicoproblemáticas concretas relacionados coa súa vida diaria; porvendo nunha ilustración, nos que constrúan explicacións e analiceofrecerlles un conxunto de información, incentivándoos a que observenos datos que necesitan, identificando os diferentes cam• É preciso considerar que o medio ofrece múltiples alternativas paramatemáticas. No contorno inmediato, é posible atopar e descubrir sorganización e cantidades. • Terase en conta que cando as criaturas chegan á escola xa teñen uncos primeiros esquemas perceptivos e motores na manipulación dosmáis precisos que lle permiten coñecer cada obxecto individualmenteentre eles. Unha actividade posterior, básica para a lóxica, é acuxos criterios van dende os máis subxectivos e arbitrarios,progresivamente novas relacións entre os obxectos e así aparece oequivalencia. Estas, pola súa vez, dan paso ás relacións de orde e ás súasmáis complexos. A partir de todas estas actividades, as nenas e osutilizar algunhas nocións –cuantificadores– lóxicomatemático é o de conservación da cantidadetemporais, aínda que a construción do concepto de tempo é un procesosecuencias temporais. • No descubrimento dos números e do seu sentido, é esencial favorecersúa vida cotiá en diferentes actividades, xogos, visitas e saídas qudeben contextualizarse en situacións que impliquen agregar, reunir,• Para favorecer o establecemento das relacións espaciais, é importantefunción do seu propio corpo e, progresivamente, transfírenas aoslúdicas, tales como xogos corporais, bailes, percorridos planos e mapas de situación, son propostas adecuadas para• En canto ao descubrimento de figuras e corpos xeométricos e as súasfundamental provelos de experiencias que lles permitan observalos dendecomentarios sobre o que sucede e representándoos graficamente.• Nas formas de medición, cabe considerar os medios primarios a través


62

as nocións matemáticas básicas –numéricas, espaciais, de forma e de medidae fala como parte de algo que as criaturas xa fan informalmente e acotío.

• É importante para desenvolver o pensamento lóxico-matemático ofrecerlles a oportunidade de resolver pequenos problemas e situaciónsproblemáticas concretas relacionados coa súa vida diaria; por exemplo, chegar a recoñecer as medidas reais dun cadro que estamosvendo nunha ilustración, nos que constrúan explicacións e analicen información utilizando diversos cuantificadores. Isto implica poderofrecerlles un conxunto de información, incentivándoos a que observen e que formulen preguntas, que fagan estimacións, que busquenos datos que necesitan, identificando os diferentes camiños que se poden seguir para contestar unha pregunta dada.• É preciso considerar que o medio ofrece múltiples alternativas para aproximar naturalmente a nena e o neno ás primeiras nocións

No contorno inmediato, é posible atopar e descubrir similitudes e diferenzas, series distintas de elementos, agrupacións,

• Terase en conta que cando as criaturas chegan á escola xa teñen un percorrido no seu coñecemento lóxico-matemático. Este comezaivos e motores na manipulación dos obxectos. A partir desta manipulación, vai formando novos esquemas

máis precisos que lle permiten coñecer cada obxecto individualmente e distinguilo dos outros, establecendo as primeiras relaciónseles. Unha actividade posterior, básica para a lóxica, é a agrupación dos obxectos. Esta primeira selección é a orixe da clasificación,

cuxos criterios van dende os máis subxectivos e arbitrarios, ata outros máis convencionais. As nenas e os nenos van elaprogresivamente novas relacións entre os obxectos e así aparece o establecemento de semellanzas e diferenzas e das relacións de

Estas, pola súa vez, dan paso ás relacións de orde e ás súas primeiras seriacións de elementos, guiadas máis complexos. A partir de todas estas actividades, as nenas e os nenos van adquirindo o concepto intuitivo de cantidade e poderán

previas ao concepto de número. Un concepto básico para asé o de conservación da cantidade. Van organizando o espazo e adquirindo nocións topolóxicas básicas

aínda que a construción do concepto de tempo é un proceso lento e gradual que as criaturas realizarán a partir das súas propias

• No descubrimento dos números e do seu sentido, é esencial favorecer que as nenas e os nenos constaten a súa existencia e achega ásúa vida cotiá en diferentes actividades, xogos, visitas e saídas que realicen a distintos lugares. As nocións numéricas e a súa expresióndeben contextualizarse en situacións que impliquen agregar, reunir, quitar, igualar, comparar e combinar. • Para favorecer o establecemento das relacións espaciais, é importante considerar que as nenas e os nenos adquiren as primeiras nociónsfunción do seu propio corpo e, progresivamente, transfírenas aos obxectos e ao seu contorno inmediato. Por iso, todas aquelas actividadeslúdicas, tales como xogos corporais, bailes, percorridos que establezan distintas posicións e direccións…, a realización de sinxelosplanos e mapas de situación, son propostas adecuadas para desen volver este aspecto. • En canto ao descubrimento de figuras e corpos xeométricos e as súas diversas variacións segundo a posición en que se sitúen, é

provelos de experiencias que lles permitan observalos dende diferentes perspectivas e en distintos lugares, favorecendo sobre o que sucede e representándoos graficamente.

cabe considerar os medios primarios a través dos cales as criaturas poden facelo: coas mans para lonxitude,

espaciais, de forma e de medida– involucran actividade,

es a oportunidade de resolver pequenos problemas e situacións exemplo, chegar a recoñecer as medidas reais dun cadro que estamos

información utilizando diversos cuantificadores. Isto implica poder e que formulen preguntas, que fagan estimacións, que busquen

poden seguir para contestar unha pregunta dada. aproximar naturalmente a nena e o neno ás primeiras nocións

e diferenzas, series distintas de elementos, agrupacións,

matemático. Este comeza obxectos. A partir desta manipulación, vai formando novos esquemas e distinguilo dos outros, establecendo as primeiras relacións

agrupación dos obxectos. Esta primeira selección é a orixe da clasificación, ata outros máis convencionais. As nenas e os nenos van elaborando

establecemento de semellanzas e diferenzas e das relacións de primeiras seriacións de elementos, guiadas por criterios cada vez

nenos van adquirindo o concepto intuitivo de cantidade e poderán número. Un concepto básico para asentar o coñecemento espazo e adquirindo nocións topolóxicas básicas, asociadas ás

lizarán a partir das súas propias

que as nenas e os nenos constaten a súa existencia e achega á realicen a distintos lugares. As nocións numéricas e a súa expresión

rar que as nenas e os nenos adquiren as primeiras nocións en obxectos e ao seu contorno inmediato. Por iso, todas aquelas actividades

establezan distintas posicións e direccións…, a realización de sinxelos

do a posición en que se sitúen, é diferentes perspectivas e en distintos lugares, favorecendo

dos cales as criaturas poden facelo: coas mans para lonxitude,


peso ou superficie ou a través dos seus brazos ou pés en traxectos oucomo: medidas arbitrarias de lonxitude –varas, cordeis…botellas…–. Posteriormente, incentivarase que se inicien en sistemaspesas, etc. • Fomentarase a súa capacidade de comprensión axudándolles a establecerdos obxectos: comparando tamaños, texturas, formas, figuras; agrupándoosentre os elementos e ordenando secuencias en patróns.• Como medios para favorecer a aprendizaxe da noción do transcursodas criaturas. Para isto, suxírese desenvolver conversaciónsfotos e obxectos persoais seus e dos seus proxenitores, avós...Posteriormente, pódese construír unha árbore xenealóxica realizandosignificativos da súa vida. • En relación con apoiar a comprensión do medio natural nas nenas efeitos e fenómenos, estimular a discusión entre eles, suscitarlles pre invitalos a formular hipóteses, considerando as causas, paraque anticipen posibles efectos. • É relevante propiciar nas nenas e nos nenos un interese crecente porque o rodean, dándolles a oportunidade de escoller de acordo coas súasiso, débenselles suscitar desafíos de maior complexidade, entregándollesguiar e axudar os seus descubrimentos e as súas aprendizaxes.• Para a exploración do medio, é fundamental favorecer a realizaciónrelación cos animais e vexetais, é necesario promover o respectosuxírese aproveitar os elementos que cumpriron o seu ciclo de vida,e desenvolver ambientes –terrarios, acuarios, invernadoiros, • É fundamental favorecer a identificación das características e cambioslugares. Para iso, na medida en que sexa posible, débe facendo as súas propias observacións respecto deles mesmos.• Para facilitar o descubrimento das características naturais e as transformaciónsvisitas sobre o terreo se promovan actividades de recolección de elementosparte da persoa docente con textos expositivos, imaxes impresas e• Xunto co coñecemento do medio natural, dos seus compoñentes einterdependencias que existen e como afectan os ambientes inadecuados


63

peso ou superficie ou a través dos seus brazos ou pés en traxectos ou volumes máis extensos; tamén se poden utilizar unidades talesvaras, cordeis…–, de superficie –follas, baldosas, ladrillos…–, de capacidade

. Posteriormente, incentivarase que se inicien en sistemas de medición convencionais, como regras, termómetros, reloxos,

• Fomentarase a súa capacidade de comprensión axudándolles a establecer relacións entre as calidades e as características das persoas edos obxectos: comparando tamaños, texturas, formas, figuras; agrupándoos segundo algún criterio de clasificación; buentre os elementos e ordenando secuencias en patróns. • Como medios para favorecer a aprendizaxe da noción do transcurso do tempo, é importante recorrer á historia persoal, familiar e comunitaria

senvolver conversacións con diferentes membros da súa familia e da comunidade, observarfotos e obxectos persoais seus e dos seus proxenitores, avós... Posteriormente, pódese construír unha árbore xenealóxica realizando liñas de tempo, empregando fotos e debuxos dos momentos máis

• En relación con apoiar a comprensión do medio natural nas nenas e nos nenos, son recursos claves promover diferentes opinións sobrefeitos e fenómenos, estimular a discusión entre eles, suscitarlles preguntas e invitalos a formular hipóteses, considerando as causas, para

• É relevante propiciar nas nenas e nos nenos un interese crecente por ampliar a comprensión do mundo, dos fenómenos e dos seres vivoso rodean, dándolles a oportunidade de escoller de acordo coas súas inquietudes persoais ou de grupo entre diferentes actividades. Para débenselles suscitar desafíos de maior complexidade, entregándolles instrumentos e materiais atractivos e tendo unh

guiar e axudar os seus descubrimentos e as súas aprendizaxes. • Para a exploración do medio, é fundamental favorecer a realización de variadas coleccións de pedras, follas, sementes, cunchas, etc. En

cos animais e vexetais, é necesario promover o respecto polos seres vivos e a natureza en xeral, para non danala. Polo tanto,suxírese aproveitar os elementos que cumpriron o seu ciclo de vida,

terrarios, acuarios, invernadoiros, etc.– adecuados para aqueles seres ou vexetais que vivan neles.• É fundamental favorecer a identificación das características e cambios que se producen nos seres vivos a través do tempo e en diferenteslugares. Para iso, na medida en que sexa posible, débese tratar que as nenas e os nenos vivan os cambios coidando plantas ou animaise facendo as súas propias observacións respecto deles mesmos. • Para facilitar o descubrimento das características naturais e as transformacións de diferentes zonas xeográficasvisitas sobre o terreo se promovan actividades de recolección de elementos naturais e da acción do ser humano, enriquecéndoo porparte da persoa docente con textos expositivos, imaxes impresas e proxectadas, vídeos, etc.

co coñecemento do medio natural, dos seus compoñentes e das súas características, é esencial favorecer a comprensión dasinterdependencias que existen e como afectan os ambientes inadecuados a toda a cadea de vida –augas contaminadas

volumes máis extensos; tamén se poden utilizar unidades tales , de capacidade –mans, cuncas,

de medición convencionais, como regras, termómetros, reloxos,

relacións entre as calidades e as características das persoas e segundo algún criterio de clasificación; buscando correspondencia

do tempo, é importante recorrer á historia persoal, familiar e comunitaria con diferentes membros da súa familia e da comunidade, observar

ebuxos dos momentos máis

nos nenos, son recursos claves promover diferentes opinións sobre

ampliar a comprensión do mundo, dos fenómenos e dos seres vivos inquietudes persoais ou de grupo entre diferentes actividades. Para

instrumentos e materiais atractivos e tendo unha actitude activa para

de variadas coleccións de pedras, follas, sementes, cunchas, etc. En polos seres vivos e a natureza en xeral, para non danala. Polo tanto,

adecuados para aqueles seres ou vexetais que vivan neles. que se producen nos seres vivos a través do tempo e en diferentes

que as nenas e os nenos vivan os cambios coidando plantas ou animais

de diferentes zonas xeográficas, suxírese que a partir de naturais e da acción do ser humano, enriquecéndoo por

das súas características, é esencial favorecer a comprensión das augas contaminadas-peixes contaminados-


persoas doentes–, á vez que se favorecerá o coñecementoa reciclaxe. • En relación co descubrimento dos estados da materia ou das propiedadesdes de coñecelos en diferentes situacións e experimentar con eles.burbullas de aire en auga... • É importante afianzar a capacidade de observación das nenas e dosposición do sol, a luminosidade ou o clima– ou en períodos maiores,debuxos ou outros recursos que axuden ao recordo e á com• A capacidade das criaturas de participar nos grupos cos que se relacionadesenvolverase a partir do descubrimento dos principais gruposrelacións que entre eles se establecen, do interese por participar• As persoas que forman parte do contorno das criaturas teñen especiale que funcións desempeñan –persoal de servizos postais, do sectorson aspectos que lles interesan ás nenas e aos nenos e cuxo coñecementoA mestra e o mestre planificarán visitas que poidan realizar as• A observación dos sucesos e acontecementos que teñen lugar nosbibliotecas, centros de saúde…– facilitará que as nenas e os nenoscomportamentos e as actitudes máis adecuados en cada lugar e queactuar neles de forma cada vez máis axustada e autónoma.• A vivencia do medio social facilitaralles ás nenas e aos nenos unesta etapa educativa poderán ser capaces de participar e gozar• En relación co coñecemento das diversas obras e invencións humanas,levaron a esa creación, destacando a importancia das boas ideas, do enxeño,outras, valorando todo tipo de achegas, dende un poema, un muíño,que as nenas e os nenos vaian descubrindo todo tipo de • A selección de feitos do que sucede no mundo debe facerse tendoexpresión e de representación do que acontece. Noticias sobre feitoscomentar e analizar a partir de programas de TV, recortes significativospara este propósito. -ÁREA DE LINGUAXES: COMUNICACIÓN E• A mestra ou mestre posicionarase como mediadora entre as criaturassituacións que requirirán, ás veces, dirixir, suxerir e outras acompañar.• É preciso unha observación do que vai ocorrendo para poder facer un


64

, á vez que se favorecerá o coñecemento de estratexias de coidado, conservación e desenvolvemento do

• En relación co descubrimento dos estados da materia ou das propiedades dos elementos da natureza, é importades de coñecelos en diferentes situacións e experimentar con eles. Por exemplo, o aire e os seus diferentes estados: vento, correntes,

• É importante afianzar a capacidade de observación das nenas e dos nenos a través de situacións tales como os cambios durante o día ou en períodos maiores, como as estacións do ano, facendo rexistros pertinentes: fotos,

debuxos ou outros recursos que axuden ao recordo e á comparación. • A capacidade das criaturas de participar nos grupos cos que se relaciona e identificar a diversidade de relacións que mantén cos demaisdesenvolverase a partir do descubrimento dos principais grupos sociais dos que é integrante, das súas características, das principaisrelacións que entre eles se establecen, do interese por participar neles, da súa valoración, etc. • As persoas que forman parte do contorno das criaturas teñen especial interese: saber en que traballan, cales son os seus pap

persoal de servizos postais, do sector da banca, de servizos médicos, servizos de seguridade e benestar…son aspectos que lles interesan ás nenas e aos nenos e cuxo coñecemento lles permite entender as relacións do A mestra e o mestre planificarán visitas que poidan realizar as criaturas aos lugares de traballo. • A observación dos sucesos e acontecementos que teñen lugar nos establecementos da comunidade –bancos, supermercados, carnicerí

facilitará que as nenas e os nenos valoren a súa utilidade para a vida humana, que discriminen os e as actitudes máis adecuados en cada lugar e que vaian construíndo o significado de tales servizos, o que

actuar neles de forma cada vez máis axustada e autónoma. • A vivencia do medio social facilitaralles ás nenas e aos nenos un achegamento ás festas, tradicións e costumes, de forma que ao finalizar

participar e gozar nelas, valorándoas como manifestacións culturais do seu contorno.• En relación co coñecemento das diversas obras e invencións humanas, é esencial conversar coas criaturas sobre as posibles razóns que

importancia das boas ideas, do enxeño, a solidariedade, a curiosidade, o esforzo, a cooperación, entreoutras, valorando todo tipo de achegas, dende un poema, un muíño, un aeroxerador…, ata un transbordador espacial. É importante favorecer

os nenos vaian descubrindo todo tipo de creación feitas polo ser humano a partir das necesidades que as orixinaron.• A selección de feitos do que sucede no mundo debe facerse tendo presente os seus intereses, a súa capacidade de comprensión, de

e de representación do que acontece. Noticias sobre feitos de solidariedade, avances no seu medio, descubrimentos que se poidancomentar e analizar a partir de programas de TV, recortes significativos de diarios, revistas, fotos, Internet son recursos

ÁREA DE LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN • A mestra ou mestre posicionarase como mediadora entre as criaturas e a cultura, atendendo á diversidade do alumnado e contemplando

ir, suxerir e outras acompañar. • É preciso unha observación do que vai ocorrendo para poder facer un seguimento e unha intervención diferenciada e coherente.

de estratexias de coidado, conservación e desenvolvemento do medio, tales como

dos elementos da natureza, é importante darlles oportunida- Por exemplo, o aire e os seus diferentes estados: vento, correntes,

nenos a través de situacións tales como os cambios durante o día –a como as estacións do ano, facendo rexistros pertinentes: fotos,

e identificar a diversidade de relacións que mantén cos demais características, das principais

interese: saber en que traballan, cales son os seus papeis sociais da banca, de servizos médicos, servizos de seguridade e benestar…–;

lles permite entender as relacións do seu medio social e cultural.

bancos, supermercados, carnicerías, valoren a súa utilidade para a vida humana, que discriminen os

vaian construíndo o significado de tales servizos, o que lles permitirá

achegamento ás festas, tradicións e costumes, de forma que ao finalizar nelas, valorándoas como manifestacións culturais do seu contorno.

é esencial conversar coas criaturas sobre as posibles razóns que a solidariedade, a curiosidade, o esforzo, a cooperación, entre

un aeroxerador…, ata un transbordador espacial. É importante favorecer feitas polo ser humano a partir das necesidades que as orixinaron.

presente os seus intereses, a súa capacidade de comprensión, de de solidariedade, avances no seu medio, descubrimentos que se poidan

de diarios, revistas, fotos, Internet son recursos adecuados

e a cultura, atendendo á diversidade do alumnado e contemplando

seguimento e unha intervención diferenciada e coherente.


• A partir da observación do que saben, podemos intervir en cada casosobre o modo de indagar o que di un texto, buscar pistas, buscar• O máis axeitado será unha organización que favoreza interaccións atraballo, interaccións individuais da propia criatura con textos, láminas,• Para ofrecer unha intervención que conecte co saber, co saber facercoñecemento do alumnado, en relación coa lectura e coa escritura, e• Débese evitar valorar máis os acertos que os erros e corrixilo todo.os acertos, como fonte de información dos coñecementos das criaturas.• Crear un clima de aceptación e respecto mutuo no que equivocarsese sinta retada e ao tempo con confianza para pedir axuda.• A aceptación e a valoración das achegas de cada criatura, tanto porcompañeiros, deben poder ser acollidas en calquera momento, favo• Aceptar aquilo que as criaturas interpretan sobre o que di o texto eque corrixir o que está mal. • Será conveniente que a mestra ou o mestre se sitúe a miúdo á expectativa,e cunha actitude de escoita activa. • Deseñar tarefas que permitan que o alumnado poida acceder a elascada tarefa. • Planificar situacións que supoñan para o alumnado pequenos retos• Orientar o alumnado cara á busca de solucións, abrindo camiños• Compartir a maneira de aprender para lles axudar ás criaturas a confirmarfacilitando a posta en común das diferentes estratexias que emprega• Crear situacións de comunicación adaptadas ás posibilidades de cadaas criaturas experimenten o pracer e a necesidade de comunicarse.• As mestras e os mestres ofrecerán un modelo de lda calidade e riqueza da linguaxe que escoita ao seu arredor.• A persoa docente exercerá como modelo de escritora e lectora competente,maneira sistemática, durante toda a educación infantil e toda a educaciónescribindo textos colectivos, individuais…, lendo contos, cartas, textosen voz alta coma en silencio. • Para enriquecer a comprensión e a produción lingüística mediante arelacionadas coa lectura de libros, dramatización• A formulación de preguntas abertas por parte da mestra ou mestre


65

• A partir da observación do que saben, podemos intervir en cada caso de xeito máis próximo aos seus coñecementos sobre o modo de indagar o que di un texto, buscar pistas, buscar coherencia, etc.–. • O máis axeitado será unha organización que favoreza interaccións a distinto nivel: en relación co grupo-clase, en relación cos gruptraballo, interaccións individuais da propia criatura con textos, láminas, etc. • Para ofrecer unha intervención que conecte co saber, co saber facer e co saber estar de cada criatura, é necesario partir dos esquemas de

lación coa lectura e coa escritura, e do significado que lle atribúen. • Débese evitar valorar máis os acertos que os erros e corrixilo todo. Cambiar a idea de evitar os erros pola de empregar os erros, e tamén

acertos, como fonte de información dos coñecementos das criaturas. • Crear un clima de aceptación e respecto mutuo no que equivocarse sexa un paso máis no proceso de aprendizaxe, no que cada criatura

sinta retada e ao tempo con confianza para pedir axuda. • A aceptación e a valoración das achegas de cada criatura, tanto por parte da persoa docente como por parte do resto de compañeiras ecompañeiros, deben poder ser acollidas en calquera momento, favorecendo así a creación dun clima de estimulación e seguridade afectiva.• Aceptar aquilo que as criaturas interpretan sobre o que di o texto e interesarnos máis por saber que fixeron para descubrir o que este di

nte que a mestra ou o mestre se sitúe a miúdo á expectativa, cunha actitude de espera con respecto ás respostas do alumnado

• Deseñar tarefas que permitan que o alumnado poida acceder a elas dende diversos puntos de partida e compartir tamén o obxectivo de

• Planificar situacións que supoñan para o alumnado pequenos retos que actúen como estímulos para avanzar.• Orientar o alumnado cara á busca de solucións, abrindo camiños para que, co tempo, cada nena e neno sexan autónomos.• Compartir a maneira de aprender para lles axudar ás criaturas a confirmar as súas propias estratexias e a imaxinar e probar outras novas,facilitando a posta en común das diferentes estratexias que emprega cada persoa e sistematizalas. • Crear situacións de comunicación adaptadas ás posibilidades de cada nivel evolutivo establecendo un clima de confianza e afecto, no queas criaturas experimenten o pracer e a necesidade de comunicarse. • As mestras e os mestres ofrecerán un modelo de linguaxe rico e correcto, xa que a competencia lingüística da nena ou neno dependeda calidade e riqueza da linguaxe que escoita ao seu arredor. • A persoa docente exercerá como modelo de escritora e lectora competente, pero non como unha práctica pouco maneira sistemática, durante toda a educación infantil e toda a educación primaria, escribindo notas informativas, recollendo propostas,escribindo textos colectivos, individuais…, lendo contos, cartas, textos científicos… e será modelo realizando tanto escrituras e lecturas

• Para enriquecer a comprensión e a produción lingüística mediante a linguaxe oral, é recomendable propiciar permanentemente actividadesrelacionadas coa lectura de libros, dramatizacións, recordos, narracións… • A formulación de preguntas abertas por parte da mestra ou mestre acerca de determinados feitos ou situacións, á parte de estimular a

eus coñecementos –axudar a reflexionar

clase, en relación cos grupos de

e co saber estar de cada criatura, é necesario partir dos esquemas de

Cambiar a idea de evitar os erros pola de empregar os erros, e tamén

sexa un paso máis no proceso de aprendizaxe, no que cada criatura

parte da persoa docente como por parte do resto de compañeiras e así a creación dun clima de estimulación e seguridade afectiva.

interesarnos máis por saber que fixeron para descubrir o que este di

cunha actitude de espera con respecto ás respostas do alumnado

ida e compartir tamén o obxectivo de

que actúen como estímulos para avanzar. no sexan autónomos.

as súas propias estratexias e a imaxinar e probar outras novas,

nivel evolutivo establecendo un clima de confianza e afecto, no que

correcto, xa que a competencia lingüística da nena ou neno depende

pero non como unha práctica pouco programada senón de primaria, escribindo notas informativas, recollendo propostas,

realizando tanto escrituras e lecturas

linguaxe oral, é recomendable propiciar permanentemente actividades

acerca de determinados feitos ou situacións, á parte de estimular a


linguaxe infantil, contribúe eficazmente a ensinarlles ás criaturas a• Promoverase o diálogo e o intercambio de opinións sobre calquera• O conto e o relato nunca deben ser considerados como unha actividadeOs contos, relatos e lendas son fontes valiosas para que as criaturasseus sentimentos e actitudes e da trama en si mesma.• Recoméndase incentivar a produción oral –contos, chistes, anécdotas,así como modelo de persoa escritora. • A lectura periódica de contos seleccionados, polo seu valor literario econ atención, comentar e promover o interese pola lectura.• É fundamental expoñer as criaturas con moita frecuencia á audiciónintereses das nenas e dos nenos e á calidade da linguaxe.• Brindaránselles ás criaturas oportunidades para que creen os seusou si, debuxos, ditándolles a unha persoa escritora competente para • Para favorecer que as criaturas fagan hipóteses e interpretaciónscontos…–, é importante que as claves de lectura tales como: formato,de referentes para interpretalo. • Para fomentar a lectura nas criaturas, a mestra e o mestre podenrecantos de lectura, favorecer o funcionamento e o uso da• Organizaranse os contidos tendendo cara a un “enfoque globalizador”,didácticas teñan como punto de partida situación globais tipo…–, nas que se poñerán en xogo os contidos das diferentes áreas.• É preciso que o uso que se faga do ler e do escribir, independentemente• Para poder atender á diversidade do alumnado e á aprendizaxe deagrupamento contemplando as potencialidades de cada unha delas:– O gran grupo é apropiado cando se trata de planificar conxuntamentede tarefas, explicacións, presentación de modelos, debates,– O grupo pequeno é o ideal para favorecer a interacción cooperativde tal xeito que a mestra ou mestre poida prestar as axudashomoxéneos e heteroxéneos. A organización en parellalistas, buscar información, escribir notas, etc.–. – A actividade individual é un bo recurso para a interacción máis


66

linguaxe infantil, contribúe eficazmente a ensinarlles ás criaturas a facerse interrogantes pertinentes e a buscar respostas axeitadas.• Promoverase o diálogo e o intercambio de opinións sobre calquera tema que se estea investigando na aula. • O conto e o relato nunca deben ser considerados como unha actividade de recheo, senón como unha acción didáOs contos, relatos e lendas son fontes valiosas para que as criaturas fagan inferencias simples sobre características dos personaxes, osseus sentimentos e actitudes e da trama en si mesma.

contos, chistes, anécdotas, receitas, etc.– e transcribila en presenza das criaturas, exercendo

• A lectura periódica de contos seleccionados, polo seu valor literario e interese das criaturas, é unha boa oportunidade con atención, comentar e promover o interese pola lectura. • É fundamental expoñer as criaturas con moita frecuencia á audición de narracións e poemas coidadosamente escollidos, respondendo aos

idade da linguaxe. • Brindaránselles ás criaturas oportunidades para que creen os seus propios textos, con diferentes recursos –escritura non convencionalou si, debuxos, ditándolles a unha persoa escritora competente para que transcriba…– e con diferentes propósitos.

• Para favorecer que as criaturas fagan hipóteses e interpretacións sobre o contido de diferentes textos –receitas, noticias, etiquetas,, é importante que as claves de lectura tales como: formato, tipografía, relación título-contido, relación imaxe

• Para fomentar a lectura nas criaturas, a mestra e o mestre poden implementar distintas estratexias: ler diariamente textos, organizarrecantos de lectura, favorecer o funcionamento e o uso da biblioteca de aula e visitar con eles bibliotecas reais e virtuais.• Organizaranse os contidos tendendo cara a un “enfoque globalizador”, entendéndose como a opción que determina que as propostas

teñan como punto de partida situación globais –situacións comunicativas, conflitos ou cuestión sociais, problemas de calquera, nas que se poñerán en xogo os contidos das diferentes áreas.

• É preciso que o uso que se faga do ler e do escribir, independentemente do grao de complexidade, sexa real• Para poder atender á diversidade do alumnado e á aprendizaxe de contidos de distinta natureza, organizaranse diversas formas deagrupamento contemplando as potencialidades de cada unha delas:

trata de planificar conxuntamente as actividades, exposicións, lectura dalgúns textos, distribuciónde tarefas, explicacións, presentación de modelos, debates, asemblea, conferencias, etc.

O grupo pequeno é o ideal para favorecer a interacción cooperativa, permite asignarlle a cada un deles tarefas concretas e estruturadas,de tal xeito que a mestra ou mestre poida prestar as axudas axeitadas segundo o grao de realización da tarefa. Deben serhomoxéneos e heteroxéneos. A organización en parellas acostuma a ser moito máis rendible, polo grao de implicación que

A actividade individual é un bo recurso para a interacción máis específica coa persoa docente, ao tempo que promove

inentes e a buscar respostas axeitadas.

de recheo, senón como unha acción didáctica chea de sentido. fagan inferencias simples sobre características dos personaxes, os

e transcribila en presenza das criaturas, exercendo

interese das criaturas, é unha boa oportunidade para coñecer, escoitar

de narracións e poemas coidadosamente escollidos, respondendo aos

escritura non convencional propósitos.

receitas, noticias, etiquetas, relación imaxe-texto… sirvan

implementar distintas estratexias: ler diariamente textos, organizar de aula e visitar con eles bibliotecas reais e virtuais.

entendéndose como a opción que determina que as propostas comunicativas, conflitos ou cuestión sociais, problemas de calquera

do grao de complexidade, sexa real e adquira significación. contidos de distinta natureza, organizaranse diversas formas de

as actividades, exposicións, lectura dalgúns textos, distribución

permite asignarlle a cada un deles tarefas concretas e estruturadas, axeitadas segundo o grao de realización da tarefa. Deben ser variables,

acostuma a ser moito máis rendible, polo grao de implicación que comporta –elaborar

específica coa persoa docente, ao tempo que promove as estratexias


de planificación da acción, a responsabilidade, a autonomíano encerado tendo que localizala nos calendarios da aula, ilustrar unha pasaxe dun texto considera• A distribución da aula establecendo diversos espazos posibilita que o• Para dinamizar os tempos de falar e as conversas en grupo, preveremosxestos de todas as persoas mentres se dialoga. • Crearanse recantos da biblioteca, das mensaxes, das noticias, doespazos confortables que inviten a desenvolver actividades neles e• Para desenvolver actividades individualmente, dado que require máisque cada nena e neno escolla o lugar que prefira e no que se atopa• Para favorecer o contacto permanente con libros, recoméndase crearde lectura silenciosa. • É necesario pensar nun recanto tranquilo e atractivo onde situar o daenciclopedias, dicionarios, revistas, guías telefónicas, periódicos…de tal xeito que sexa visible a súa portada. • Preverase o uso da biblioteca do centro polo alumnado de educación• Considerarase o espazo de fóra da escola como privilexiado para aposibilidades de contacto co texto escrito –rótulos, carteis,• Será necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidade,das tarefas. • Os materiais curriculares axeitaranse aos tipos de contidos, ás característicasconsecuentemente ás características individuais do alumnado. Esteso máis diversos posibles, ofrecerán múltiples posibilidades de utilización• Potenciarase ao máximo o uso de todo aquilo que o contorno nosperiódicos, revistas…– e ao mínimo os materiais específicos para ler,escribir e debuxar.• En relación coa linguaxe plástica, en especial coa pintura e co debuxo,xeran sobre as súas producións dependen das cores que empregan,exercen, dos materiais e dos formatos que escollen.• Para potenciar as capacidades de representación das criaturas, éque lles permitan tomar unha maior conciencia dos diferentes aspectos• Fronte ás creacións e expresións artísticas das criaturas, é importantevalidándoas e valorándoas como orixinais, particulares e propias de cada• Farase un rexistro sobre a evolución creativa de cada criatura, valorando• Para favorecer a creación, suxírese organizar actividades nas cales as


67

de planificación da acción, a responsabilidade, a autonomía e a autoxestión –elección dun libro para ler e argumentar a elección,no encerado tendo que localizala nos calendarios da aula, ilustrar unha pasaxe dun texto considerando a relación• A distribución da aula establecendo diversos espazos posibilita que o alumnado desenvolva ao mesmo tempo tarefas diferentes.• Para dinamizar os tempos de falar e as conversas en grupo, preveremos un espazo onde o alumnado poida ver as expresións faciais e os

• Crearanse recantos da biblioteca, das mensaxes, das noticias, do ordenador, de letras, das audicións, de teatro, da arte, etc., como

confortables que inviten a desenvolver actividades neles e contando con material axeitado e ao seu alcance.• Para desenvolver actividades individualmente, dado que require máis concentración persoal, sería aconsellable ofrecer a posibilidade de

nena e neno escolla o lugar que prefira e no que se atopa máis a gusto. • Para favorecer o contacto permanente con libros, recoméndase crear espazos onde as criaturas poidan frecuentemente realizar actividades

n recanto tranquilo e atractivo onde situar o da biblioteca de aula con diferentes tipos de textos enciclopedias, dicionarios, revistas, guías telefónicas, periódicos…–, para ler, mirar ou consultar. Para facilitar a escolla dos libros,

• Preverase o uso da biblioteca do centro polo alumnado de educación infantil. • Considerarase o espazo de fóra da escola como privilexiado para a ensinanza e a aprendizaxe da lectura e escritura, x

rótulos, carteis, valos publicitarios, tendas, escaparates, etc.–. • Será necesario organizar o tempo baixo presupostos de flexibilidade, de xeito que lle permitan ao profesorado axeitalo á

• Os materiais curriculares axeitaranse aos tipos de contidos, ás características e necesidades específicas de cada contexto educativo econsecuentemente ás características individuais do alumnado. Estes materiais permiten distintos graos de lectura ou uso, para iso seráno máis diversos posibles, ofrecerán múltiples posibilidades de utilización en función das necesidades de cada situación e momento.• Potenciarase ao máximo o uso de todo aquilo que o contorno nos ofrece para o achegamento á lingua escrita

e ao mínimo os materiais específicos para ler,escribir e debuxar. • En relación coa linguaxe plástica, en especial coa pintura e co debuxo, é necesario que as criaturas comprendan que os efectos que elasxeran sobre as súas producións dependen das cores que empregan, do tipo de pintura, dos movementos que realizan, da presión queexercen, dos materiais e dos formatos que escollen.

ación das criaturas, é necesario apoialas e motivalas a través de comentarios e suxestiónsque lles permitan tomar unha maior conciencia dos diferentes aspectos da súa realidade. • Fronte ás creacións e expresións artísticas das criaturas, é importante que as persoas adultas aprecien todas estas manifestacións

e valorándoas como orixinais, particulares e propias de cada persoa. • Farase un rexistro sobre a evolución creativa de cada criatura, valorando tanto os procesos coma os produtos.

favorecer a creación, suxírese organizar actividades nas cales as criaturas propoñan os seus proxectos persoais, optando polo que

elección dun libro para ler e argumentar a elección, poñer a data ndo a relación imaxe-texto, etc.–.

alumnado desenvolva ao mesmo tempo tarefas diferentes. ado poida ver as expresións faciais e os

ordenador, de letras, das audicións, de teatro, da arte, etc., como contando con material axeitado e ao seu alcance.

concentración persoal, sería aconsellable ofrecer a posibilidade de

espazos onde as criaturas poidan frecuentemente realizar actividades

biblioteca de aula con diferentes tipos de textos –contos, poemarios, para ler, mirar ou consultar. Para facilitar a escolla dos libros, colocaranse

ensinanza e a aprendizaxe da lectura e escritura, xa que ofrece múltiples

de xeito que lle permitan ao profesorado axeitalo ás características

e necesidades específicas de cada contexto educativo e distintos graos de lectura ou uso, para iso serán

en función das necesidades de cada situación e momento. a o achegamento á lingua escrita –cromos, folletos, carteis,

prendan que os efectos que elas do tipo de pintura, dos movementos que realizan, da presión que

necesario apoialas e motivalas a través de comentarios e suxestións

as persoas adultas aprecien todas estas manifestacións

tanto os procesos coma os produtos. criaturas propoñan os seus proxectos persoais, optando polo que


desexen expresar, de que xeito o van a facer e que materiais van• Para fortalecer nas nenas e nos nenos a confianzadiferentes técnicas e combinalas creando outras, facendo uso–cabaletes, sentados, deitados...–. • As persoas adultas poden axudar a formar o sentido estético, dándollesartísticos e apreciando a beleza e a diversidade das cousas.• As diversas formas de expresión artística –plásticas, senón tamén unha fonte inspiradora de significados. A posibilidadeobservar esculturas, danzas e vídeos son experiencias que enriquecen• A intervención da persoa docente –guiando, animando, apoiando,criatura e contrarrestará estereotipos e convencionalismos.• En ningún caso, as actividades relacionadas coa linguaxe plástica,a outras actividades ou un recheo entre tarefas, teñen valor educativo• Aínda que os aspectos de elaboración e de produción primarán namáis contemplativa inherente á produción plástica, musical, dramáticaculturais...–, nin o carácter de manifestación xenuína da cultura• A persoa adulta será prudente á hora de facer valoracións sobre asfronte aos estereotipos e aos criterios preestablecidos de beleza ou• Os materiais plásticos axudaranlle ao alumnado a ampliar os camposespecíficos –lapis de cor, pinturas de cera, barro, útiles de pintura e modeladproporcionaranlle moitas sensacións visuais, táctiles, olfactivas,na produción de “obras de arte”. • Para apreciar os diferentes elementos do son e da música, é convenientepara coñecer as súas características. • Nas actividades plásticas, musicais e corporais, é esencial que as criaturas• O xogo é un elemento educativo de primeira orde para desenvolverpolas posibilidades que lle ofrece á criatura para que explore distintascoa persoa adulta. • Co descubrimento da capacidade que ten o corpo para emitir sons eque producirán gran ledicia en nenas e nenos e irán creando• É conveniente dispor dunha selección musical axeitada cara á representacióndesexe conseguir –relaxación, descritiva, de movemento...


68

desexen expresar, de que xeito o van a facer e que materiais van empregar. • Para fortalecer nas nenas e nos nenos a confianza sobre a súa capacidade creativa, é importante que teñan a oportunidade de perfeccionardiferentes técnicas e combinalas creando outras, facendo uso de variados soportes que impliquen diferentes posicións corporais

persoas adultas poden axudar a formar o sentido estético, dándolles oportunidades ás criaturas de tomar contacto con distintos estilosartísticos e apreciando a beleza e a diversidade das cousas.

plásticas, corporais e musicais– non serán tan só un medio para representar a realidade,senón tamén unha fonte inspiradora de significados. A posibilidade de asistir a exposicións de arte, escoitar distintos repertorios musicais,

son experiencias que enriquecen o coñecemento do seu contorno nas súas distintas dimensións.guiando, animando, apoiando, abrindo novos camiños, suxerindo...– estimulará a creatividade da

eotipos e convencionalismos. • En ningún caso, as actividades relacionadas coa linguaxe plástica, musical, dramática ou corporal poden considerarse un complementoa outras actividades ou un recheo entre tarefas, teñen valor educativo por si mesmas.

que os aspectos de elaboración e de produción primarán na etapa da educación infantil, non hai que perder de vista a vertentemáis contemplativa inherente á produción plástica, musical, dramática e corporal –visitar exposicións, asistir a concertos, a rep

, nin o carácter de manifestación xenuína da cultura que posúe. • A persoa adulta será prudente á hora de facer valoracións sobre as producións infantís para preservar a espontaneidade da creación

terios preestablecidos de beleza ou perfección. • Os materiais plásticos axudaranlle ao alumnado a ampliar os campos sensorio-perceptivos e expresivos. O contacto con materiais

lapis de cor, pinturas de cera, barro, útiles de pintura e modelado…– e inespecíficos –follas, pedras, cunchas, cortizas, alimentos…proporcionaranlle moitas sensacións visuais, táctiles, olfactivas, auditivas e gustativas e abriranlle asemade o campo da creatividade

iferentes elementos do son e da música, é conveniente que as criaturas exploren distintos instrumentos musicais

• Nas actividades plásticas, musicais e corporais, é esencial que as criaturas gocen coa súa práctica. xogo é un elemento educativo de primeira orde para desenvolver os contidos referidos a estas linguaxes, polo seu carácter motivador,

polas posibilidades que lle ofrece á criatura para que explore distintas maneiras de expresión e por permitir a interacció

• Co descubrimento da capacidade que ten o corpo para emitir sons e ritmos, temos ante nós un abano amplo de posibilidades rítmicolúdicasque producirán gran ledicia en nenas e nenos e irán creando actitudes de gusto e gozo cara a este tipo de actividades.• É conveniente dispor dunha selección musical axeitada cara á representación de actividades expresivas e cara á estimulación que se

relaxación, descritiva, de movemento...–.

creativa, é importante que teñan a oportunidade de perfeccionar de variados soportes que impliquen diferentes posicións corporais

oportunidades ás criaturas de tomar contacto con distintos estilos

non serán tan só un medio para representar a realidade, de asistir a exposicións de arte, escoitar distintos repertorios musicais,

o coñecemento do seu contorno nas súas distintas dimensións. estimulará a creatividade da

musical, dramática ou corporal poden considerarse un complemento

etapa da educación infantil, non hai que perder de vista a vertente visitar exposicións, asistir a concertos, a representacións

producións infantís para preservar a espontaneidade da creación

perceptivos e expresivos. O contacto con materiais

follas, pedras, cunchas, cortizas, alimentos…– auditivas e gustativas e abriranlle asemade o campo da creatividade

que as criaturas exploren distintos instrumentos musicais

os contidos referidos a estas linguaxes, polo seu carácter motivador, maneiras de expresión e por permitir a interacción entre iguais e

ritmos, temos ante nós un abano amplo de posibilidades rítmicolúdicas gozo cara a este tipo de actividades.

de actividades expresivas e cara á estimulación que se


• Nas planificacións recolleranse momentos dedicados á observación,• É interesante, para constatar a evolución de cada criatura, na conceptualizacióndo noso sistema de notación alfabética, gardar asde escritura –título dun conto, mensaxe curta, etc.• Non é suficiente con avaliar as aprendizaxes que desenvolve o alumnado,como persoas educadoras e as actividades de ensinanza• Potenciarase que o alumnado reflexione sobre os seus progresosunha coavaliación. Isto resulta sempre satisfactorio e un motivo de

ACHEGAS DA EDUCACIÓN INFANTIL AO DESENVOLVEMENTO DA S CCCCO currículo para a educación básica incorpora que o seu desenvolvemento se inicie dende o comezo da escolarización, de xeitocoherente. Estas competencias, polo tanto, orientarán e impregnarán opráctica educativa e condicionen o tratamento das áreas.Así, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil,dos contidos buscan asegurar o desenvolvemento de todas elas e osnestas competencias.

DEFINICIÓN E CONTRIBUCIÓN DENDE AS ÁREAS DEDESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en comunicación lingüísticaEsta competencia refírese á utilización da linguaxe como instrumentocomprensión da realidade, de construción e comunicación e da conduta. Os coñecementos, destrezas e actitudes propios desta competenciacomo dialogar, formarse un xuízo crítico, xerar ideas, estruturar o coñecemento,adoptar decisións e gozar escoitando, lendo ou expresándose de forma oral ou escrita,autoestima e da autoconfianza. Tendo en conta estes aspectos, dende as diferentes áreas do currículo


69

lleranse momentos dedicados á observación, ao diálogo e á reflexión, á experimentación, á creación e á avaliación.• É interesante, para constatar a evolución de cada criatura, na conceptualización do noso sistema de notación alfabética, gardar as producións realizadas por cada nena e neno, en diferentes datas,

curta, etc.–. • Non é suficiente con avaliar as aprendizaxes que desenvolve o alumnado, senón que é necesario, ademais, avaliar a nosa pcomo persoas educadoras e as actividades de ensinanza-aprendizaxe que planificamos e desenvolvemos coas nenas e nenos.• Potenciarase que o alumnado reflexione sobre os seus progresos mostrándolle as súas producións dunha etapa anterior e runha coavaliación. Isto resulta sempre satisfactorio e un motivo de fortalecemento da autoestima.

ACHEGAS DA EDUCACIÓN INFANTIL AO DESENVOLVEMENTO DA S CCCCO currículo para a educación básica incorpora o elemento curricular e, aínda que estas veñen indicadas para o ensino obrigatorio, é preciso

seu desenvolvemento se inicie dende o comezo da escolarización, de xeito que a súa adquisición se realice de forma progresiva e competencias, polo tanto, orientarán e impregnarán o currículo de educación infantil e teranse como referentes que guíen a

condicionen o tratamento das áreas. Así, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil, contribuirase á súa adquisición. Tanto os obxectivos como a pdos contidos buscan asegurar o desenvolvemento de todas elas e os criterios de avaliación servirán de referencia para valorar o progreso

DEFINICIÓN E CONTRIBUCIÓN DENDE AS ÁREAS DE EDUCACIÓN INFANTIL AO COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en comunicación lingüística Esta competencia refírese á utilización da linguaxe como instrumento de comunicación oral e escrita, de representación, interpretación e

da realidade, de construción e comunicación do coñecemento e de organización e autorregulación do pensamento, das emocións

Os coñecementos, destrezas e actitudes propios desta competencia permiten expresar pensamentos, emocións, vivencias e opinións, así o crítico, xerar ideas, estruturar o coñecemento, darlle coherencia a un discurso e ás propias accións e tarefas,

e gozar escoitando, lendo ou expresándose de forma oral ou escrita, todo o que contribuirá ademais ao desenvolvemento da

Tendo en conta estes aspectos, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil contribúese á adquisición desta competencia

ao diálogo e á reflexión, á experimentación, á creación e á avaliación.

ns realizadas por cada nena e neno, en diferentes datas, dunha mesma actividade

senón que é necesario, ademais, avaliar a nosa propia actuación que planificamos e desenvolvemos coas nenas e nenos.

mostrándolle as súas producións dunha etapa anterior e realizando

ACHEGAS DA EDUCACIÓN INFANTIL AO DESENVOLVEMENTO DA S CCCC veñen indicadas para o ensino obrigatorio, é preciso

que a súa adquisición se realice de forma progresiva e infantil e teranse como referentes que guíen a

contribuirase á súa adquisición. Tanto os obxectivos como a propia selección criterios de avaliación servirán de referencia para valorar o progreso

EDUCACIÓN INFANTIL AO

de comunicación oral e escrita, de representación, interpretación e organización e autorregulación do pensamento, das emocións

permiten expresar pensamentos, emocións, vivencias e opinións, así darlle coherencia a un discurso e ás propias accións e tarefas,

todo o que contribuirá ademais ao desenvolvemento da

de educación infantil contribúese á adquisición desta competencia


como segue: • Poténciase o uso da lingua para unha comunicación positiva coscomunicativas. • Foméntase o uso da lingua para evocar e relatar feitos, parae emocións e para facer peticións. • Recoñécese que a comunicación lingüística debe ser motor dainfantil se converta en mecanismo para regular a propia conduta• Trabállase a comprensión de mensaxes orais, facendo fincapé na• Introdúcese unha lingua estranxeira en situacións de comunicaciónesa lingua. • Favorécese o achegamento á lingua escrita, valorándoa comosituacións significativas, tanto de lectura coma de escritura, coninformación, recordar datos, comunicar resultados, como entretemento• Dende as diferentes linguaxes, impúlsase o interese das criaturasgozar coas súas producións e por compartir cos demais asmedios, materiais e técnicas propios das diferentes• Promóvese a verbalización e a expresión de sentimentos, emo• Facilítase o uso da linguaxe como instrumento de autorregulamentocomprendan, acepten e valoren as regras do xogforma cada vez máis autónoma e intenten comprender a posición, dereitos e sentimentos das• Favorécese a adquisición de habilidades que melloren a persoas adultas e cos iguais. • Impúlsase a estruturación do coñecemento mediante a investigacióntos expositivos, documentais, familia, persoas expertas, Internet...• Poténciase a formulación de hipóteses, contrastándoas coas dasoutras persoas e buscando respostas e explicacións a diferentfenómenos. • Particípase en proxectos de grupo de investigación, expresando asactividades realizadas e os resultados obtidos mediante diferentesrepresentacións. • Establécese un achegamento a algúns acenos de identidade cultural,do seu país e do mundo, mediante relatos, narracións, visitas reaisou virtuais, libros, Internet…Contribuirase á mellora da competencia lingüística dende a educaciónrespostas e ofrecendo un clima no que se anime a ler, escribir e conversar.


70

• Poténciase o uso da lingua para unha comunicación positiva cos iguais e coas persoas adultas, segundo as diferentes intencións

• Foméntase o uso da lingua para evocar e relatar feitos, para adquirir coñecementos, para expresar e comunicar ideas, sentimentos

comunicación lingüística debe ser motor da resolución pacífica de conflitos, de aí que a lingua dende educacióninfantil se converta en mecanismo para regular a propia conduta e a dos demais. • Trabállase a comprensión de mensaxes orais, facendo fincapé na necesidade de manter unha actitude de escoita atenta e respectuosa.• Introdúcese unha lingua estranxeira en situacións de comunicación reais e funcionais, desenvolvendo actitudes positivas cara a

alorándoa como medio de comunicación, información e gozo, presentando na aulasituacións significativas, tanto de lectura coma de escritura, con diferentes finalidades: coñecer, transmitir, localizar ou procurar

resultados, como entretemento e diversión, explicar como facer determinada tarefa...• Dende as diferentes linguaxes, impúlsase o interese das criaturas por explorar as súas posibilidades de expresión e representación,

compartir cos demais as experiencias creativas, estéticas e comunicativas, empregandomedios, materiais e técnicas propios das diferentes linguaxes artísticas e audiovisuais. • Promóvese a verbalización e a expresión de sentimentos, emocións, vivencias, preferencias e intereses propios e das demais persoas.• Facilítase o uso da linguaxe como instrumento de autorregulamento da conduta, facendo fincapé na necesidade de que as

xogo, amosen disposición para compartir e para resolver conflitosintenten comprender a posición, dereitos e sentimentos das outras persoas.

• Favorécese a adquisición de habilidades que melloren a interacción, colaboración e establecemento de relacións de afecto coas

• Impúlsase a estruturación do coñecemento mediante a investigación e estudo, empregando diversas fontes de información familia, persoas expertas, Internet...–e contrastando datos entre compañeiras e compañeiros.

• Poténciase a formulación de hipóteses, contrastándoas coas dasoutras persoas e buscando respostas e explicacións a diferent

tos de grupo de investigación, expresando asactividades realizadas e os resultados obtidos mediante diferentes

• Establécese un achegamento a algúns acenos de identidade cultural, sucesos e persoas relevantes da historia da súa comunidade,do seu país e do mundo, mediante relatos, narracións, visitas reaisou virtuais, libros, Internet… Contribuirase á mellora da competencia lingüística dende a educación infantil, fomentando a participación, respectando a diversidade de

e ofrecendo un clima no que se anime a ler, escribir e conversar.

ersoas adultas, segundo as diferentes intencións

adquirir coñecementos, para expresar e comunicar ideas, sentimentos

resolución pacífica de conflitos, de aí que a lingua dende educación

necesidade de manter unha actitude de escoita atenta e respectuosa. reais e funcionais, desenvolvendo actitudes positivas cara a

medio de comunicación, información e gozo, presentando na aula diferentes finalidades: coñecer, transmitir, localizar ou procurar

e diversión, explicar como facer determinada tarefa... por explorar as súas posibilidades de expresión e representación, por

experiencias creativas, estéticas e comunicativas, empregando para iso diferentes

vivencias, preferencias e intereses propios e das demais persoas. da conduta, facendo fincapé na necesidade de que as nenas e os nenos

o, amosen disposición para compartir e para resolver conflitos cotiáns mediante o diálogo de

colaboración e establecemento de relacións de afecto coas

e estudo, empregando diversas fontes de información –tex- e contrastando datos entre compañeiras e compañeiros.

• Poténciase a formulación de hipóteses, contrastándoas coas dasoutras persoas e buscando respostas e explicacións a diferentes

tos de grupo de investigación, expresando asactividades realizadas e os resultados obtidos mediante diferentes

sucesos e persoas relevantes da historia da súa comunidade,

infantil, fomentando a participación, respectando a diversidade de


Competencia matemática e competencia en Ciencias e tecnoloxíaConsiste na habilidade para empregar e relacionar os números, asrazoamento matemático, tanto para producir e interpretar distintos tipos decuantitativos e espaciais da realidade e para resolver problemas relacionados coaimplica o coñecemento e manexo dos elementos matemáticos básicos xeométricos, etc.– en situacións reais ou simuladas da vida cotiá e a posta en práctica de procesosproblemas ou á obtención de información. Así, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil,• Pártese da consideración da linguaxe matemática como un insmundo. • Poténciase o desenvolvendo de determinadas habilidades lóxicomatemáticas• Proponse explorar os obxectos e elementos do contorno inmediato• Facilítaselles ás criaturas a posibilidade de establecer coleccións,• Faise un tratamento e uso dos números para identificarsituacións contextualizadas e significativas, aproximándose ao seu• Formúlanse estratexias para a verificación de resultados.• Proponse a resolución de situacións problemáticas sinxelas dao número. • Poténciase o razoamento e a reflexión, partindo de actividades• Faise o achegamento, a través da estimación, ás magnitudes deproblemas relacionados con situacións cotiás. • Proponse a resolución de sinxelos problemas da vida cotiá, para onovas posibilidades e anticipar consecuencias e para cuxarepartir, medir, ordenar... • Proponse o recoñecemento dalgúns aspectos xeomesferas e cubos. • Suxírese a vivenciación e posterior representación e interpretaciónContribuirase á mellora da competencia matemática na educaciónempreguen para enfrontarse ás situacións cotiás e reais que oA competencia en CC. E TECNOLOXÍA refírese á habilidade para interactuar co mundoa predición de consecuencias, así como o coidado do medio ambiente e a protección dacompetencia de interactuar co espazo físico leva implícito ser consciente da influ


71

e competencia en Ciencias e tecnoloxíaConsiste na habilidade para empregar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión

matemático, tanto para producir e interpretar distintos tipos de información, como para ampliar o coñecemento sobre aspectos e espaciais da realidade e para resolver problemas relacionados coa vida cotiá e co mundo laboral. Así m

coñecemento e manexo dos elementos matemáticos básicos –distintos tipos de números, medidas, símbolos, elementos situacións reais ou simuladas da vida cotiá e a posta en práctica de procesos de razoame

Así, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil, contribúese á adquisición desta competencia como segue:• Pártese da consideración da linguaxe matemática como un instrumento para o coñecemento do contorno e a interacción co

• Poténciase o desenvolvendo de determinadas habilidades lóxicomatemáticas en situacións contextualizadas e significativas.• Proponse explorar os obxectos e elementos do contorno inmediato e actuar sobre eles, recoñecendo os seus atributos e calidades.• Facilítaselles ás criaturas a posibilidade de establecer coleccións, agrupando, clasificando e ordenando segundo distintos criterios.• Faise un tratamento e uso dos números para identificar, contar, clasificar, informarse e ordenar elementos da realidade sempre ensituacións contextualizadas e significativas, aproximándose ao seu valor notacional e conceptual. • Formúlanse estratexias para a verificación de resultados.

n de situacións problemáticas sinxelas da vida cotiá, que sexan significativas para as criaturas e nas que

• Poténciase o razoamento e a reflexión, partindo de actividades lúdicas como os xogos de mesa e os xogos populares.o achegamento, a través da estimación, ás magnitudes de peso, lonxitude, capacidade e tempo, coa finalidade de resolver

• Proponse a resolución de sinxelos problemas da vida cotiá, para o que se fai necesario formular hipóteses, buscar alternativas, solucións,novas posibilidades e anticipar consecuencias e para cuxa resolución pode ser preciso aplicar operacións, como engadir, quitar,

• Proponse o recoñecemento dalgúns aspectos xeométricos básicos, como as liñas, puntos, rectángulos, cadrados, triángulos, círculos,

• Suxírese a vivenciación e posterior representación e interpretación do espazo, facendo uso de planos, mapas...matemática na educación infantil, na medida en que os elementos e razoamentos matemáticos

empreguen para enfrontarse ás situacións cotiás e reais que o precisen. refírese á habilidade para interactuar co mundo físico, de modo que facilite a comprensión de sucesos,

así como o coidado do medio ambiente e a protección da saúde individual e colectiva. Así mesmo, a espazo físico leva implícito ser consciente da influencia que ten a presenza

e competencia en Ciencias e tecnoloxía súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e

información, como para ampliar o coñecemento sobre aspectos vida cotiá e co mundo laboral. Así mesmo, esta competencia

tipos de números, medidas, símbolos, elementos de razoamento que levan á resolución dos

contribúese á adquisición desta competencia como segue: para o coñecemento do contorno e a interacción co

en situacións contextualizadas e significativas. e actuar sobre eles, recoñecendo os seus atributos e calidades.

agrupando, clasificando e ordenando segundo distintos criterios. clasificar, informarse e ordenar elementos da realidade sempre en

vida cotiá, que sexan significativas para as criaturas e nas que estea presente

lúdicas como os xogos de mesa e os xogos populares. peso, lonxitude, capacidade e tempo, coa finalidade de resolver

formular hipóteses, buscar alternativas, solucións, resolución pode ser preciso aplicar operacións, como engadir, quitar,

como as liñas, puntos, rectángulos, cadrados, triángulos, círculos,

do espazo, facendo uso de planos, mapas... infantil, na medida en que os elementos e razoamentos matemáticos se

e modo que facilite a comprensión de sucesos, saúde individual e colectiva. Así mesmo, a

encia que ten a presenza das persoas no espazo, a súa


actividade, as modificacións que introducen e as paisaxes resultantes, así como da importancia de que todos osdo desenvolvemento e de que este procure ainterxeracional. Supón, así mesmo, demostrar espírito críticopublicitarias, así como uns hábitos de consumo responsable nEn definitiva, esta competencia supón o desenvolvemento e a aplicaciónse recibe e para predicir e tomar decisións con iniciativa e autonomía persoalámbitos científico e tecnolóxico teñen unha influencia decisiva na vida persoal, naTendo en conta estes aspectos, dende as diferentes áreas do currículcomo segue: • Impúlsase a práctica de accións e o recoñecemento de situaciónsa hixiene corporal e ambiental, a adecuada alimentación, o consumoen actividades que favorecen un aspecto persoal coidado, un contornodun ambiente xerador de benestar. • Estableceranse as correspondencias entre os caque os producen, iniciándose na formulación de hipóteses.Así, buscaranse respostas e explicacións para anticipar probablesda vida diaria e dalgúns experimentos realizados.• Desenvolveranse actitudes de coidado, respecto e corresponsabilidademoverse en espazos saudables e identificando iso as condicións• Potenciarase que as criaturas asuman un enfoque proactivo cara• Fomentarase a adquisición de hábitos de prevención, tanto desituacións de risco e actuando coherentemente ante elas.• Fomentarase unha valoración crítica ante factores e prácticasxogo ao aire libre, o exercicio físico controlado... e por aqueles queo uso inapropiado do teléfono móbil, o uso ilimitado de televisión,• Procurarase a sensibilización cara ao compromiso e cara á tomasociais –ONG, asociacións ecolóxicas, asociacións etnográficasdo medio natural e social. • Iniciaranse no coñecemento, coidado e uso dalgunha ferramentadixital interactivo, gravadoras..., desenvolvendo unha actitudeContribuirase, polo tanto, á adquisición desta competencia dende apotenciando habilidades de investigación: formular hipóteses, recoñecer evidencias,verificar, predicir, xerar novas ideas e solucións…


72

e as paisaxes resultantes, así como da importancia de que todos osdo desenvolvemento e de que este procure a conservación dos recursos e a diversidade natural, mantendo a solidariedadeinterxeracional. Supón, así mesmo, demostrar espírito crítico na observación da realidade e na análise das mensaxes informativas epublicitarias, así como uns hábitos de consumo responsable na vida cotiá. En definitiva, esta competencia supón o desenvolvemento e a aplicación do pensamento científico-técnico para interpretar a información que

recibe e para predicir e tomar decisións con iniciativa e autonomía persoal nun mundo no que os avancientífico e tecnolóxico teñen unha influencia decisiva na vida persoal, na sociedade e no mundo natural.

Tendo en conta estes aspectos, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil contribúese á adquis

• Impúlsase a práctica de accións e o recoñecemento de situacións que favorezan a interacción e a adquisición de hábitos saudables:a hixiene corporal e ambiental, a adecuada alimentación, o consumo responsable, o descanso..., así valorarase o gusto por participaren actividades que favorecen un aspecto persoal coidado, un contorno limpo e esteticamente agradable e por colaborar na creación

• Estableceranse as correspondencias entre os cambios e modificacións a que están sometidos os elementos do contorno e os factoresque os producen, iniciándose na formulación de hipóteses. Así, buscaranse respostas e explicacións para anticipar probables efectos que poderían producirse como consecuenciada vida diaria e dalgúns experimentos realizados. • Desenvolveranse actitudes de coidado, respecto e corresponsabilidade na conservación do contorno, valorando a necesidade demoverse en espazos saudables e identificando iso as condicións que os caracterizan. • Potenciarase que as criaturas asuman un enfoque proactivo cara á súa seguridade e o benestar. • Fomentarase a adquisición de hábitos de prevención, tanto de enfermidades como de accidentes domésticos, identificando

e actuando coherentemente ante elas. • Fomentarase unha valoración crítica ante factores e prácticas sociais cotiás que favorecen a saúde, como poden ser: o paseo, oxogo ao aire libre, o exercicio físico controlado... e por aqueles que non a favorecen, como poden ser: o sedentarismo, o tabaquismo,o uso inapropiado do teléfono móbil, o uso ilimitado de televisión, vídeo-consolas ou xogos de ordenador... • Procurarase a sensibilización cara ao compromiso e cara á toma de conciencia en relación coa colaboración en diferentes proxectos

ONG, asociacións ecolóxicas, asociacións etnográficas e arqueolóxicas...– de protección e conservación do patrimonio e

• Iniciaranse no coñecemento, coidado e uso dalgunha ferramenta tecnolóxica, como o ordenador, a cámara fotográfica, enceradodixital interactivo, gravadoras..., desenvolvendo unha actitude crítica ante a veracidade da información que proporcionan.

desta competencia dende a educación infantil iniciando as criahabilidades de investigación: formular hipóteses, recoñecer evidencias, observar, formular interrogantes, descubrir alternativas,

xerar novas ideas e solucións…

e as paisaxes resultantes, así como da importancia de que todos os seres humanos se beneficien ursos e a diversidade natural, mantendo a solidariedade global e

na observación da realidade e na análise das mensaxes informativas e

técnico para interpretar a información que nun mundo no que os avances que se van producindo nos sociedade e no mundo natural.


que favorezan a interacción e a adquisición de hábitos saudables: so..., así valorarase o gusto por participar

limpo e esteticamente agradable e por colaborar na creación

a que están sometidos os elementos do contorno e os factores

efectos que poderían producirse como consecuencia de situacións

na conservación do contorno, valorando a necesidade de

enfermidades como de accidentes domésticos, identificando

sociais cotiás que favorecen a saúde, como poden ser: o paseo, o omo poden ser: o sedentarismo, o tabaquismo,

ción en diferentes proxectos de protección e conservación do patrimonio e

ica, como o ordenador, a cámara fotográfica, encerado crítica ante a veracidade da información que proporcionan.

nfantil iniciando as criaturas no pensamento científico, observar, formular interrogantes, descubrir alternativas,


Competencia dixital Esta competencia consiste en dispoñer de habilidades para buscar,coñecemento. Incorpora diferentes habilidades que van dende o acceso á información ataa utilización das tecnoloxías da información e a comunicación como elemento esencialasociada coa busca, selección, rexistro e tratamento ou análise da informaciónsegundo a fonte á que se acuda e o soporte que se empregue e a competencia dixital implican ser unha persoa autócomo as distintas ferramentas tecnolóxicas. Tamén ter unha actitude crítica e reflexiva na valoración da informaciónde conduta acordadas socialmente para regular o uso da información.Así, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil,• Faise un achegamento á lingua escrita, entre outras funcións,como medio de comunicación e información. Así, traballarase conenciclopedias, páxinas web..., sempre en contextos reais e significativos• Potenciarase o uso, na medida das súas posibilidades, da linguaxecomo vehículo de expresión e comunicación, empregando as diferentesfotográfica, encerado dixital interactivo, gravadoras e reprodutores• Promoverase a identificación da utilidade de diversos instrumentosInternet…– como fontes de información, de comunicación…,que proporcionan. • Contarase coa biblioteca como espazo privilexiado de pescuda de• Facilitarase o emprego de diversas fontes de información de instrumentos tecnolóxicos para o afondamento en estudos deSe dende a educación infantil se quere contribuír a mellorar estaresolver problemas reais, para o cal se recorrerá ao tratamento da informacióna competencia dixital.

Competencia s sociais e civicasEsta competencia posibilita comprender a realidade social sociedade plural, así como comprometerse a contribuír á súa mellora. Nela estánque permiten participar, tomar decisións, elixir como comportarse en determinadasadoptadas.


73

Esta competencia consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información e para transformala en

Incorpora diferentes habilidades que van dende o acceso á información ata a súa transmisión en distintos soportes unha vez tratada, incluíndo das tecnoloxías da información e a comunicación como elemento esencial para informarse, aprender e comunicarse. Está

rexistro e tratamento ou análise da información, utilizando técnicas e estratexias diversas para acceder a ela soporte que se empregue –oral, impreso, audiovisual, dixital ou multimediaunha persoa autónoma, responsable, crítica e reflexiva, ao seleccionar, tratar

Tamén ter unha actitude crítica e reflexiva na valoración da información dispoñible, contrastándoa cando é necesario e conduta acordadas socialmente para regular o uso da información.

Así, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil, contribúese á adquisición desta competencia como segue:entre outras funcións,

como medio de comunicación e información. Así, traballarase con variedade de textos informativos en diferentes soportes: libros,enciclopedias, páxinas web..., sempre en contextos reais e significativos da aula.

na medida das súas posibilidades, da linguaxe audiovisual e das tecnoloxías da información e comunicacióncomo vehículo de expresión e comunicación, empregando as diferentes ferramentas tecnolóxicas –ordenador, cámara web, cámara

ital interactivo, gravadoras e reprodutores de imaxe e son…–. • Promoverase a identificación da utilidade de diversos instrumentos e tecnoloxías –videotecas, coleccións de CD, ordenadores,

como fontes de información, de comunicación…, desen volvendo unha actitude crítica ante a veracidade da información

• Contarase coa biblioteca como espazo privilexiado de pescuda de información. • Facilitarase o emprego de diversas fontes de información –textos expositivos, documentais, familia, persoas expertas, Internet...de instrumentos tecnolóxicos para o afondamento en estudos de proxectos de aula. Se dende a educación infantil se quere contribuír a mellorar esta competencia, é preciso que se propoñan situacións onde sexa necesarioresolver problemas reais, para o cal se recorrerá ao tratamento da información e ao uso dos recursos tecnolóxicos dispoñibles, mellorando así

s sociais e civicas Esta competencia posibilita comprender a realidade social na que se vive, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha

plural, así como comprometerse a contribuír á súa mellora. Nela están integrados coñecementos diversos e habilidades complexas ixir como comportarse en determinadas situacións e responsabilizarse das eleccións e decisións

obter, procesar e comunicar información e para transformala en

distintos soportes unha vez tratada, incluíndo para informarse, aprender e comunicarse. Está

estratexias diversas para acceder a ela oral, impreso, audiovisual, dixital ou multimedia–.O tratamento da información

noma, responsable, crítica e reflexiva, ao seleccionar, tratar e utilizar a información, así

dispoñible, contrastándoa cando é necesario e respectando as normas

contribúese á adquisición desta competencia como segue:

variedade de textos informativos en diferentes soportes: libros,

audiovisual e das tecnoloxías da información e comunicación ordenador, cámara web, cámara

videotecas, coleccións de CD, ordenadores, volvendo unha actitude crítica ante a veracidade da información

milia, persoas expertas, Internet...– e

competencia, é preciso que se propoñan situacións onde sexa necesario e ao uso dos recursos tecnolóxicos dispoñibles, mellorando así

vive, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha integrados coñecementos diversos e habilidades complexas

situacións e responsabilizarse das eleccións e decisións


En consecuencia, entre as habilidades desta competencia destacanas propias ideas e escoitar as alleas, ser capaz de poñerse no lugar do outropropio e tomar decisións nos distintos niveis da vida comunitaria, valorando conxuntamenteimplica a valoración das diferenzas, á vez que o recoñecemento da igualdade de dereitoshomes e mulleres. Igualmente, a práctica do diálogo e da negociación para chegar acoma no social. En definitiva, esta competencia supón comprender a realidade socialético baseado nos valores e prácticas democráticademocracia e mantendo unha actitude construtiva, solidaria e responsableTendo en conta estes aspectos, dende as diferentes áreas do currículocomo segue: • Potenciarase a identificación, verbalización e expresión de sentimentos,demais persoas, facendo uso da expresión oral para regular a propiafacer valoracións, comunicar os seus estados anímicos e• Iniciaranse nas normas que rexen as situacións coa opinión das demais persoas...– e no emprego axeitado daspersoas –saúdos, despedidas, formulas de cortesía, cump• Farase fincapé na necesidade de avanzar na xestión progresiva dosresolver pacificamente os conflitos e chegar á aceptación das normas.• Impulsarase a valoración positiva e o respecto polas diferenzas,evitando actitudes discriminatorias. • Manterase unha actitude crítica ante os estereotipos sexistassocial. • Propoñerase o xogo como vía de relación e será necesario manteradultas, comprendendo e aceptando as regras para xogar e valorandoos doutras. • Desenvolveranse as habilidades necesarias para a interacción e apositiva nas relacións de afecto coas persoas adultas e iguais,• Iniciaranse as criaturas na autoxestión do seu comportamento,funcionamento do grupo. • Favorecerase a integración e vinculación afectiva aos gruposaos principios, valores e normas que os rexen, recoñecendo e


74

En consecuencia, entre as habilidades desta competencia destacan coñecerse e valorarse, saber comunicarse en distintos contextos, expresarideas e escoitar as alleas, ser capaz de poñerse no lugar do outro e comprender o seu punto de vista aínda que sexa diferente do

tomar decisións nos distintos niveis da vida comunitaria, valorando conxuntamente os intereses individuais e os do grudas diferenzas, á vez que o recoñecemento da igualdade de dereitos entre os diferentes colectivos, en particular, entre

Igualmente, a práctica do diálogo e da negociación para chegar a acordos como forma de resolver os conflitos, tanto no ámbito persoal

En definitiva, esta competencia supón comprender a realidade social na que se vive, afrontar a convivencia e os conflitos empregando o xuízoético baseado nos valores e prácticas democráticas e exercer a cidadanía, actuando con criterio propio, contribuíndo á construción da paz e dademocracia e mantendo unha actitude construtiva, solidaria e responsable ante o cumprimento dos dereitos e obrigas cívicas.

s diferentes áreas do currículo de educación infantil contribúese á adquisición desta competencia

• Potenciarase a identificación, verbalización e expresión de sentimentos, emocións, vivencias, preferencias e intereses propios e daspersoas, facendo uso da expresión oral para regular a propia conduta, para relatar vivencias, razoar, resolver situacións conflitivas,

facer valoracións, comunicar os seus estados anímicos e compartilos. • Iniciaranse nas normas que rexen as situacións comunicativas –respectar quendas de intervención, escoitar atentamente, respectar

e no emprego axeitado das formas socialmente establecidas para relacionarse coas demaissaúdos, despedidas, formulas de cortesía, cumprimentos...–.

• Farase fincapé na necesidade de avanzar na xestión progresiva dos propios sentimentos e emocións, co fin de controlar as rabechas,resolver pacificamente os conflitos e chegar á aceptación das normas.

respecto polas diferenzas, aceptando a identidade e as características das demais persoas e

• Manterase unha actitude crítica ante os estereotipos sexistas ofertados a través da publicidade e doutros medios de

• Propoñerase o xogo como vía de relación e será necesario manter unha actitude de axuda e cooperación con iguais e con persoasadultas, comprendendo e aceptando as regras para xogar e valorando positivamente tanto os xogos propios da

• Desenvolveranse as habilidades necesarias para a interacción e a colaboración, farase fincapé na necesidade de manter unha actitude positiva nas relacións de afecto coas persoas adultas e iguais, aceptando a diversidade.

niciaranse as criaturas na autoxestión do seu comportamento, tendo en conta as necesidades das outras persoas e as normas de

• Favorecerase a integración e vinculación afectiva aos grupos sociais de pertenza máis próximos e a acomodación da súa condutaaos principios, valores e normas que os rexen, recoñecendo e valorando a necesidade destas para convivir.

coñecerse e valorarse, saber comunicarse en distintos contextos, expresar e comprender o seu punto de vista aínda que sexa diferente do

os intereses individuais e os do grupo. Ademais, entre os diferentes colectivos, en particular, entre

de resolver os conflitos, tanto no ámbito persoal

na que se vive, afrontar a convivencia e os conflitos empregando o xuízo actuando con criterio propio, contribuíndo á construción da paz e da ante o cumprimento dos dereitos e obrigas cívicas.


emocións, vivencias, preferencias e intereses propios e das conduta, para relatar vivencias, razoar, resolver situacións conflitivas,

respectar quendas de intervención, escoitar atentamente, respectar formas socialmente establecidas para relacionarse coas demais

propios sentimentos e emocións, co fin de controlar as rabechas,

aceptando a identidade e as características das demais persoas e

ofertados a través da publicidade e doutros medios de comunicación

unha actitude de axuda e cooperación con iguais e con persoas positivamente tanto os xogos propios da nosa cultura coma

colaboración, farase fincapé na necesidade de manter unha actitude

tendo en conta as necesidades das outras persoas e as normas de

ación da súa conduta


• Farase fincapé na necesidade de avanzar na incorporación progresivapara compartir e para resolver conflitos cotiáns mediante o• Ampliarase o contexto de relacións das criaturas, establecendolugares e de diferentes culturas, a través dos diversos mediosAsí, dende a educación infantil, contribuirase ao desenvolvementofundamentalmente no dominio das habilidades de comunicación e requirenconflitos da convivencia, que axudan a resolvelos con actitude construtiva e a tomar

Competencia en conciencia e expresión culturaisEsta competencia supón coñecer, comprender, apreciar e valorar fonte de enriquecemento e gozo e consideralas como parte do patrimonioparticular, leva implícito dispoñer daquelas habilidades e actitudes que permitenhabilidades de pensamento, perceptivas e comunicativas, sensibilidade e sentido estético paradiferentes áreas do currículo de educación infantil• Promóvese o recoñecemento dalgunhas manifestacións culturaisriqueza. • Trátase de que as criaturas amosen unha actitude positiva cara ainterese por participar en interaccións orais, en rutinas, xogos e• Achéganse as nenas e os nenos ás manifestacións artísticas, facilitándolleslinguaxes artísticas e audiovisuais que lles permitan expresarseestética e actitudes positivas cara ás diferentes producións.• Favorecerase o contacto dos nenos e nenas con diferentes tipos dereais ou virtuais, obradoiros de artistas e persoas artesás, coa finalidadesexan quen de indicar o que lles gusta e o que non de cada obra eideas que lles suxire... • Potenciarase a audición de obras musicais populares, clásicas e• Fomentarase a participación activa e o gozo na interpretación de• Proporcionarase un achegamento á literatura, coa finalidade deproducen, iniciando as criaturas nos faladoiros literarios, ondepolas producións literarias. Dende a educación infantil, contribuirase ao desenvolvemento destaculturais e artísticas, converténdose nun espazo no que se aprecie e goce coa


75

• Farase fincapé na necesidade de avanzar na incorporación progresiva de pautas adecuadas de comportamento, amosando disposiciónpara compartir e para resolver conflitos cotiáns mediante o diálogo de forma cada vez máis autónoma. • Ampliarase o contexto de relacións das criaturas, establecendo variedade de relacións con iguais e persoas adultas próximas, doutros

tes culturas, a través dos diversos medios de comunicación virtuais e ordinarios. Así, dende a educación infantil, contribuirase ao desenvolvemento desta competencia traballando as habilidades sociais

ades de comunicación e requiren dunha boa autoxestión emocionalconvivencia, que axudan a resolvelos con actitude construtiva e a tomar decisións con autonomía.

en conciencia e expresión culturais etencia supón coñecer, comprender, apreciar e valorar críticamente diferentes manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como

fonte de enriquecemento e gozo e consideralas como parte do patrimonio dos pobos. Apreciar o feito cultural en xeral, e o fleva implícito dispoñer daquelas habilidades e actitudes que permiten acceder ás súas distintas manifestacións, así como

perceptivas e comunicativas, sensibilidade e sentido estético para poder comprendelas, valoralas, emocionarse e gozalas.diferentes áreas do currículo de educación infantil contribúese á adquisición desta competencia como segue: • Promóvese o recoñecemento dalgunhas manifestacións culturais presentes e doutras realidades, valorando a súa diversidade e

• Trátase de que as criaturas amosen unha actitude positiva cara a aprendizaxes das linguas, como elementos da cultura, amosandointerese por participar en interaccións orais, en rutinas, xogos e situacións habituais de comunicación. • Achéganse as nenas e os nenos ás manifestacións artísticas, facilitándolles distintos medios, materiais e técnicas propias das diferenteslinguaxes artísticas e audiovisuais que lles permitan expresarse e comunicarse e, asemade, desenvolver a súa sensibilidadeestética e actitudes positivas cara ás diferentes producións. • Favorecerase o contacto dos nenos e nenas con diferentes tipos de obras plásticas presentes no contorno, en museos e exposicións

de artistas e persoas artesás, coa finalidade de que vaian formando un criterio de gusto propio e de quesexan quen de indicar o que lles gusta e o que non de cada obra e de manifestar as emocións e as sensacións que lles producen, as

• Potenciarase a audición de obras musicais populares, clásicas e contemporáneas. • Fomentarase a participación activa e o gozo na interpretación de cancións, xogos musicais e danzas colectivas e individuais.

mento á literatura, coa finalidade de gozar das sensacións que o ritmo, a rima e a beleza das palabrasproducen, iniciando as criaturas nos faladoiros literarios, onde compartirán interpretacións, sensacións e emocións provocadas

Dende a educación infantil, contribuirase ao desenvolvemento desta competencia cando o centro estea aberto ás diferentes manifestacións e artísticas, converténdose nun espazo no que se aprecie e goce coa arte e coas manifestacións culturais, onde se potencie o

de pautas adecuadas de comportamento, amosando disposición

variedade de relacións con iguais e persoas adultas próximas, doutros

desta competencia traballando as habilidades sociais –estas baséanse dunha boa autoxestión emocional– que permiten mediar nos

diferentes manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como dos pobos. Apreciar o feito cultural en xeral, e o feito artístico en

acceder ás súas distintas manifestacións, así como

comprendelas, valoralas, emocionarse e gozalas. Así, dende as

lidades, valorando a súa diversidade e

aprendizaxes das linguas, como elementos da cultura, amosando

distintos medios, materiais e técnicas propias das diferentes desenvolver a súa sensibilidade

obras plásticas presentes no contorno, en museos e exposicións de que vaian formando un criterio de gusto propio e de que

de manifestar as emocións e as sensacións que lles producen, as

cancións, xogos musicais e danzas colectivas e individuais. gozar das sensacións que o ritmo, a rima e a beleza das palabras

compartirán interpretacións, sensacións e emocións provocadas

competencia cando o centro estea aberto ás diferentes manifestacións arte e coas manifestacións culturais, onde se potencie o


emprego dalgúns recursos da expresión artística para realizar creacións propias; onde secara á diversidade de expresións artísticas e culturais e interese por participar na vida cultural e por contribuír na conservación do patrimonio.

Competencia en aprender a aprenderAprender a aprender supón dispoñer de habilidadesmáis eficaz e autónoma, de acordo cos propios obxectivos e necesidades.Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais: a adquisición dado proceso e as estratexias necesarias para desenvolvelas e ser consciente doaxuda doutras persoas ou recursos. Significa ser consciente do que se sabe e se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe, optimizándoos e orientándoosTendo en conta estes aspectos, dende as diferentes áreas do como segue: • Planificaranse situacións de comunicación nas que sexa preciso• Farase uso das bibliotecas de centro e de aula como espazo priv• Formularanse interrogantes acerca de determinados aspectos da– planifiquen a súa acción en función do logro dun obxectivo– prevexan os posibles resultados, – busquen a información que necesitan, – colaboren na resolución dos problemas, – valoren a pertinencia das solucións atopadas, – desenvolvan procedementos de intervención no medio– e anticipen e valoren posibles secuencias. • Favorecerase a formación dunha imaxe persoal axustada e positiva,das súas posibilidades e limitacións, a confianza para emprender• Desenvolveranse hábitos elementais de organización, de constancia,• Potenciarase que as criaturas teñan iniciativa, planifiquen eproblemas da vida cotiá. Así, dende a educación infantil, contribuirase á mellora desta competenciacomprensión e da expresión lingüística, da memoria, da motivación, dapor proxectos, da resolución de problemas, posibilitando por parte das criaturasselección e o tratamento da información a través dos diferentes recursos tecnolóxicos.

Sentido da iniciativa e espíritu emprendedor


76

recursos da expresión artística para realizar creacións propias; onde se manteña unha actitude aberta, respectuosa e crítica expresións artísticas e culturais e onde se impulse cultivar a propia capacidade estética e creadora das criaturas e o

cultural e por contribuír na conservación do patrimonio.

aprender a aprender Aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de maneira cada vezmáis eficaz e autónoma, de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais: a adquisición da conciencia das propias capacidades –intelectuais, emocionais, físicas

proceso e as estratexias necesarias para desenvolvelas e ser consciente do que se pode facer por un mesmo e do que se pode facer con persoas ou recursos. Significa ser consciente do que se sabe e do que é necesario aprender, de como se aprende e de como

de forma eficaz os procesos de aprendizaxe, optimizándoos e orientándoos a satisfacer obxectivos persoais.Tendo en conta estes aspectos, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil contribúese á adquisición desta competencia

• Planificaranse situacións de comunicación nas que sexa preciso argumentar e xustificar as respostas. • Farase uso das bibliotecas de centro e de aula como espazo privilexiado de recursos para o coñecemento. • Formularanse interrogantes acerca de determinados aspectos da realidade, para cuxa resolución será preciso que as criaturas:

planifiquen a súa acción en función do logro dun obxectivo desexado,

desenvolvan procedementos de intervención no medio

se a formación dunha imaxe persoal axustada e positiva, a capacidade para utilizar os recursos propios, o coñecementodas súas posibilidades e limitacións, a confianza para emprender novas accións e a superación das dificultades.

elementais de organización, de constancia, de atención, de iniciativa e de esforzo. • Potenciarase que as criaturas teñan iniciativa, planifiquen e secuencien a propia acción para realizar tarefas sinxelas ou resolver

educación infantil, contribuirase á mellora desta competencia deseñando unha práctica educativa que incida na potenciación dacomprensión e da expresión lingüística, da memoria, da motivación, da observación, dos rexistros das aprendizaxes, do traballo coo

proxectos, da resolución de problemas, posibilitando por parte das criaturas a planificación e organización da tarefa para realizar e a tratamento da información a través dos diferentes recursos tecnolóxicos.

Sentido da iniciativa e espíritu emprendedor

manteña unha actitude aberta, respectuosa e crítica estética e creadora das criaturas e o

aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de maneira cada vez

intelectuais, emocionais, físicas–, que se pode facer por un mesmo e do que se pode facer con

é necesario aprender, de como se aprende e de como a satisfacer obxectivos persoais.


realidade, para cuxa resolución será preciso que as criaturas:

a capacidade para utilizar os recursos propios, o coñecemento novas accións e a superación das dificultades.

secuencien a propia acción para realizar tarefas sinxelas ou resolver

deseñando unha práctica educativa que incida na potenciación da observación, dos rexistros das aprendizaxes, do traballo cooperativo e

a planificación e organización da tarefa para realizar e a


Esta competencia refírese, por unha parte, á adquisición da concienciainterrelacionadas, como a responsabilidade, a perseveranza, o autocoñecemento e aemocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar os problemas, así como a capacidadede demorar a necesidade de satisfacción inmediata, de aprender doscon criterio propio, de propoñer proxectos e de levar adiante as accións necesariasde proxectos individuais ou colectivos–, responsabilizándose deles tanto noAsí, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil• Establécese como obxectivo da educación infantil acadar por parteir pouco a pouco regulando o propio comportamento, co fin depola realización de tarefas e tomando conciencia da propia• Tratarase de progresar na adquisición de hábitos e actitudes relacionadosda saúde. • Daráselles a oportunidade ás criaturas de que teñan iniciativa, planifiquenou resolver problemas da vida cotiá. Búscase que vaian aceptandoas dificultades que se presentan, reforzando o sentimento de autoconfianza e sendo quen de solicitar Dende a educación infantil, contribúese a mellorar esta competenciaindividuais ou colectivos con creatividade, confianza, responsabilidade eO enfoque por competencias modifica os puntos de vista convencionaisacumulación de coñecementos, senón o desenvolvemento das posibilidadesfacer”contextualizadas. AS COMPETENCIAS BÁSICAS E A SÚA REPERCUSIÓN NAA incorporación das competencias básicas no currículo obriga aos tradicionais modelos de transmisión do coñecemento por modelos queparadigma educacional referente debe ser o de “aprender a aprender” e de “aprenderse transfira a situacións da vida real e que implique a resolución de problemas na práctica.Unha xestión docente baseada na formación de competencias tena función orientadora da mestra e mestre”. Para desenvolver as competencias, é necesario traballar por proxectosasí, propoñeranse tarefas e retos que inciten as alumnas e os alumnos a mobilizar os seus coñecementos e habilidades.Neste enfoque por competencias, a persoa docente asumirá o rol depara o alumnado que o involucre, xerando deste xeito aprendizaxes fundamentais.O papel da persoa docente será, polo tanto, o de organiza


77

Esta competencia refírese, por unha parte, á adquisición da conciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais como a responsabilidade, a perseveranza, o autocoñecemento e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control

de elixir, de calcular riscos e de afrontar os problemas, así como a capacidade de demorar a necesidade de satisfacción inmediata, de aprender dos erros e de asumir riscos. Por outra parte, remite á capacidade de elixir

criterio propio, de propoñer proxectos e de levar adiante as accións necesarias para desenvolver as opcións e plans persoais , responsabilizándose deles tanto no ámbito persoal, coma social e laboral.

Así, dende as diferentes áreas do currículo de educación infantil contribúese á adquisición desta competencia como segue:• Establécese como obxectivo da educación infantil acadar por parte das criaturas maior autonomía persoal e iniciativa e ser capaces deir pouco a pouco regulando o propio comportamento, co fin de chegar á resolución pacífica de conflitos, manifestando satisfacciónpola realización de tarefas e tomando conciencia da propia competencia.

de progresar na adquisición de hábitos e actitudes relacionados coa seguridade, a hixiene, a alimentación e o fortalecemento

• Daráselles a oportunidade ás criaturas de que teñan iniciativa, planifiquen e secuencien a propia acción para realizar ou resolver problemas da vida cotiá. Búscase que vaian aceptando as pequenas frustracións e manifestando unha actitude

sentimento de autoconfianza e sendo quen de solicitar axuda. Dende a educación infantil, contribúese a mellorar esta competencia cando se permite imaxinar, emprender accións, desenvolver proxectosindividuais ou colectivos con creatividade, confianza, responsabilidade e sentido crítico.

cias modifica os puntos de vista convencionais sobre a forma de aprender e de ensinar, pois o aspecto central non é aacumulación de coñecementos, senón o desenvolvemento das posibilidades que posúe calquera individuo mediante fórmulas “de saber” e “de

AS COMPETENCIAS BÁSICAS E A SÚA REPERCUSIÓN NA METODOLOXÍA A incorporación das competencias básicas no currículo obriga a reformular a práctica educativa. Precísase un cambio, débense abandonar

tradicionais modelos de transmisión do coñecemento por modelos que permitan a mobilización de diferentes recursos cognitivos. O educacional referente debe ser o de “aprender a aprender” e de “aprender facendo”, precísase unha aprendizaxe signifi

da vida real e que implique a resolución de problemas na práctica. Unha xestión docente baseada na formación de competencias ten que asumir estratexias didácticas “que afonden no proceso e que destaquen

Para desenvolver as competencias, é necesario traballar por proxectosas alumnas e os alumnos a mobilizar os seus coñecementos e habilidades.

competencias, a persoa docente asumirá o rol de organizadora de situacións didácticas e actividades que teñan sentido o alumnado que o involucre, xerando deste xeito aprendizaxes fundamentais.

O papel da persoa docente será, polo tanto, o de organizadora dunha pedagoxía construtivista; creará situacións de aprendizaxe e garantirá a

e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control

utra parte, remite á capacidade de elixir para desenvolver as opcións e plans persoais –no marco

persoal, coma social e laboral. contribúese á adquisición desta competencia como segue:

mía persoal e iniciativa e ser capaces de chegar á resolución pacífica de conflitos, manifestando satisfacción

coa seguridade, a hixiene, a alimentación e o fortalecemento

e secuencien a propia acción para realizar tarefas sinxelas as pequenas frustracións e manifestando unha actitude tendente a superar

cando se permite imaxinar, emprender accións, desenvolver proxectos

sobre a forma de aprender e de ensinar, pois o aspecto central non é a que posúe calquera individuo mediante fórmulas “de saber” e “de

reformular a práctica educativa. Precísase un cambio, débense abandonar permitan a mobilización de diferentes recursos cognitivos. O

facendo”, precísase unha aprendizaxe significativa que

que asumir estratexias didácticas “que afonden no proceso e que destaquen Para desenvolver as competencias, é necesario traballar por proxectos e resolvendo problemas; as alumnas e os alumnos a mobilizar os seus coñecementos e habilidades.

organizadora de situacións didácticas e actividades que teñan sentido

pedagoxía construtivista; creará situacións de aprendizaxe e garantirá a


súa significatividade, xestionará a heteroxeneidade e regulará os procesos.aprenden porque teñen interese polo que fan, senten curiosidade, o que aprendenque xa saben. Trátase dunha aprendizaxe compartida e cooperativa, onde as criaturasmetodoloxía, as propias criaturas organizan, revisan, transforman..., e son cada vezensino-aprendizaxe. Ao mesmo tempo, o feito de que un grupo desenvolva unha tarefaproducíndose unha verdadeira comunicación entre todas e todos na aula e aprendendoDende a metodoloxía de proxectos, trátase de achegar a escola ásignificativas, partindo dos intereses das nenas e dos nenos, dasproxecto articúlase como un itinerario formativo planificado encompetencias básicas.


78

súa significatividade, xestionará a heteroxeneidade e regulará os procesos. Sen dúbida, no traballo por proxectos as nenas e os nenos e fan, senten curiosidade, o que aprenden ten sentido, está contextualizado e establecen relacións co

Trátase dunha aprendizaxe compartida e cooperativa, onde as criaturas planifican a súa acción e definen o que queren facer. Con esta as propias criaturas organizan, revisan, transforman..., e son cada vez mais autónomas e protagonistas do seu propio proceso de

Ao mesmo tempo, o feito de que un grupo desenvolva unha tarefa sobre o mesmo tema lévaos a compartir, unha verdadeira comunicación entre todas e todos na aula e aprendendo a considerar as diferentes opinións.

Dende a metodoloxía de proxectos, trátase de achegar a escola á vida diaria. Dende un enfoque globalizador abertsignificativas, partindo dos intereses das nenas e dos nenos, das súas experiencias e coñecementos previos. Dende a perspectiva didáctica,proxecto articúlase como un itinerario formativo planificado en situacións de ensino durante as cales se poñen en práctica diferentes

Sen dúbida, no traballo por proxectos as nenas e os nenos ten sentido, está contextualizado e establecen relacións co

planifican a súa acción e definen o que queren facer. Con esta mais autónomas e protagonistas do seu propio proceso de

sobre o mesmo tema lévaos a compartir, debater, investigar..., a considerar as diferentes opinións.

Dende un enfoque globalizador aberto, provócanse aprendizaxes súas experiencias e coñecementos previos. Dende a perspectiva didáctica, o

durante as cales se poñen en práctica diferentes

PROXECTO EDUCATIVO CRA MESTRA CLARA …...PROXECTO EDUCATIVO CRA MESTRA CLARA TORRES Avda. Concordia...

Documents

Transcript of PROXECTO EDUCATIVO CRA MESTRA CLARA …...PROXECTO EDUCATIVO CRA MESTRA CLARA TORRES Avda. Concordia...