Diapositiva 1

RECURSOS MINERAIS

ndice

que un mineral?

Propiedades dos minerais

Tipos de minerais

A minera

Tipos de minera e productos

Recursos minerais de Espaa

Rochas e minerais industriais de Espaa

Recursos minerais de Galicia

Qu un mineral?

Os minerais son slidos homoxneos, inorgnicos e de orixe natural, cunha composicin qumica definida e unha disposicin atmica ordenada.

Os cristais illados son rarsimos na natureza. Os minerais xeralmente presntanse en agregados ou asociacins. Chamamos rocha s asociacin mis comns dun ou varios minerais, que se presentan en grandes extensins na Terra ou noutros corpos planetarios.

Propiedades de los minerales

Todas as caractersticas dos minerais dependen da sa composicin qumica e estructura, na que exercen unha gran influencia as contaminacins, mesturas, e defectos estructurais que posee cada exemplar en concreto.

As propiedades fsicas dos minerais son fundamentais para a sa indentificacin.Atendiendo sa: ptica, mecnica, peso e densidade, magnetismo e electricidade atopamos:

PTICA

Color

Brillo

Diafanidade

luminiscencia

MECNICA

Tenacidade

Dureza

Fractura e esfoliacin.

PESO ESPECFICO E DENSIDADE

O peso especfico a relacin entre o peso dun mineral co peso do mesmo volume da auga a 4 C.O P.E est determinado pola estructura cristalina e pola composicin qumica. Considranse lixeiros os minerais con peso especfico entre 2 e 4; considernse normais e pesados os superiores a 4. A maiora dos minerais que forman as rochas teen un peso especfico de arredor de 2.7. Anda que fisicamete o concepto de P.E diferente da densidade, comn utilizar estos termos como sinnimos.

MAGNETISMO

Cando os minerais son fortemente atrados por un imn se denominan ferros magnticos (magnetita). Cando son atrados debilmente se denominan paramagnticas (hematites). Cando no son atrados se denominan diamagnticos (azufre, cuarzo).

ELECTRICIDADE

Os metais nativos, os sulfuros e os xidos transmiten a corrente elctrica; sen embargo, a maiora dos minerais son malos condutores ou dielctricos. Algns minerais estar sometidos a presin adquiren cargas elctricas de signo contrario nos seus extremos. O fenmeo cocese como piezoelectricidade.Algns cristais cando se someten a variacins trmicas se cargan de electricidade algunhas caras, o fenmeno cocese como piroelectricidade.

Tipos de Minerais

Clasificacin qumica:

A clasificacin qumica divide s minerais en grupos segundo os seus compostos qumicos.

Elementos nativos: son os que se atopan na natureza en estado libre, puro ou nativo, sen mesturar ou formar compostos qumicos. Exemplos: ouro, prata, xofre

Sulfuros: compostos de diversos minerais combinados con xofre. Ex: pirita, galena

Sulfosales: minerais compostos do plomo, prata e cobre combinados con xofre e algn outro mineral como arsnico, bismuto ou antimonio. Ex: proustita.

xidos: produto da combinacin de osxeno cun elemento. Ex: oligisto, bauxita

Haluros: compostos de un halxeno con outro elemento, como cloro, fluor, etc. Ex: sal comn, halita

Carbonatos: sales derivadas da combinacin do cido carbnico e un metal. Ex: calcita, mrmore

Nitratos: sales derivadas do cido ntrico. Ex: nitrato sdico

Boratos: constitudos por sales minerais ou steres do cido brico. Exemplos: borax

Fosfatos, arseniatos e vanadatos: sales ou esteres do cido fosfrico, arsnico e vanadio. Exemplos: apatita, turquesa

Sulfatos: sales ou steres do cido sulfrico. Exemplos: xeso, barita

Cromatos, Bolframatos e molibdatos: compostos de cromo, molibeno ou wolframio. Exemplos: wolframita, crocota.

Silicatos: sales do cido silicico, os compostos fundamentais da litosfera, formando o 95% da corteza terrestre. Exemplos: silice, mica, cuarzo

Minerais radiactivos: compostos de elementos emisores de radiacin. Exemplos: torianita, torita

Mineria

A minera a obtencin selectiva dos minerais e outros minerais a partir da corteza terrestre. Esto tamn corresponde a actividade econmica primaria relacionada coa extraccin de elementos e do cal pdese obter un beneficio econmico. Dependendo do tipo de material a extraer e benficiar. A mineria se divide en metlica e non metlica.

Tipos de minera e productos

En relacin coa procedencia do recurso mineral, pode considerarse unha MINERIA PRIMARIA (recursos e natureza) e tamn unha MINERIA SECUNDARIA (reciclaxe de productos usados, subproductos ou residuos).

Pola tipoloxa extractiva: CEO ABERTO, MINERIA SUBTERRNEA.

Tipos de minera segundo os productos obtidos:

Augas minerais

Extraccin dos minerais enerxticos (carbn, petrleo e gas)

Extraccin dos minerais non enerxticos

Recursos minerais de Espaa

Espaa constitue na actualidade un dos mais importantes produtores de rochas e minerais industriais da comunidade Europea. Espaa o terceiro produtor do mundo tras China e Italia. o primeiro produtor mundial de lousa de techar; e o segundo produtor de mrmore e primeiro tamn, de granito.

Rochas e minerais industriais de Espaa

Rochas ornamentais: o terceiro produtor mundial tras China e Italia. A produccin nacional de Pedra Natural en 1999 foi de 5.5 Mt, dos cales un 32% correspondeu granito, un 52% mrmore, mis do 8.4% lousa e o resto a outras rocas ornamentais.

1999

PRODUCCIN

Bruta

106 pta

BRUTO

ELABOR.

Granito

1016000 m3

42300

200000

Mrmore

1643000 m3

54750

228033

Lousa

717000 t

38250

46000

Cantera

600000 t

4500

8967

TOTAL

5500000 t

139800

638000

Fuente: Roc. Maquina 2000.

Celestina: Espaa o segundo produtor mundial de celestina despois de Mxico e o nico produtor Europeo. Hai na actualidade dous depsitos en explotacin na provincia de Granada. A producin de celestina tras o baixn de 1997, recuperronse os niveis precedentes en 1998 e 1999 alcanzou as 128500 t. Os xacementos espaois representan as maiores reservas coecidas no mundo.

Caolin: nos ltimos anos viviuse un incremento na produccin de caolin para usos cermicos. Os principais depsitos encntranse situados en Guadalajara, Lugo, a Corua e Valencia. O 22% da producin nacional exportase para as industrias papeleras, cermicas, fibra de vidro, pintura e do caucho. Explotacin Cermicas Espaolas S.A (ECESA) o maior produtor Espaol e o segundo produtor Europeo cunha producin anual de 140000 t. Entre outras empresas ubicadas en Espaa como: Caobar S.A (Guadalajara) e Caolines de Vimianzo S.A (a Corua).

Feldespatos: a producin de feldespato experimentou un importante aumento nos ltimos anos, en especial en 1998 e 1999.O forte aumento da demanda polo seu principal sector consumidor, o cermico, tradciuse nun considerable incremento nas importancins. Os principais sectores industriais demandantes foron o cermico e o vidro.

Flourita: a producin nacional de flourita proceden dos xacementos Asturianos explotados polas empresas Minerais e Produtos Derivados S.A (MINERSA) e Espato de Villabona S.A. A producin en 1999 alcanzou as 107381 t, o que representa o 25% da producin europea, na que Espaa ocupa o segundo lugar tras Francia.

Talco: a producin nacional de talco da orde das 110000 t/ao. Os xacementos estn situados en Len e Mlaga. Actualmente s unha empresa controla a producin Espaola, xa que nos ltimos anos a Sociedad Espaola de Talcos, filial da fracesa Talcs de Luzenac.

Xeso: Espaa un dos maiores produtores de xeso do mundo, probablemente o terceiro, tras EEUU e China. En Europa, Espaa lder indiscutible de producin, consumo e o principa exportador do continente. A producin nacional de xeso estmase en arredor de 8.5 Mt anuais, de acordo cos datos de explotacin tanto de crudo como de calcinado e dos produtos prefabricados.

Silvina: de cor transparente ou branca (as coloracions, vermella a mas frecuente, son debidas s impurezas), a raia branca, o brillo vtreo, de dureza 2 (siempre na escala de Mohs), densidade 1.993 g/cm3, pode conter Halita mesturada.

Cristaliza en cubos. Soluble na agua e de sabor amargo. Acompaa sal en moitos dos seus xacementos, en capas e bolsadas dentro dela.

Os principais xacementos desta especie mineral encontranse en Barcelona, nas localidades de Suria, Cardona, Balsareny y Sallent. De menor importancia son os depsitos e hallazgos de Aviny, Calls, Puigreig, Salou y Vilanova de la Aguda. Emplease como fonte principal de compostos de potasio que se emplean extensamente como fertilizantes.

Espaa destaca tambin en la producin de: sulfato sdico, diatomitas, arenas siliceas, sal comn, ocres, magnesita, sales potsicas, arcillas rojas, arcillas especiales entre outras.

Malaquita: Propiedades fsicas: respeto cor pode ter distintas tonalidades de verde, a raia verde plida, o brillo sedoso, diamantino ou mate.

De dureza 3.5 a 4, e densidade 3.9 a 4.1 g/cm3. Dentro da ptica moi pleocroica, bixica negativa.

Qumicamente conten o 71.9% de CuO, el 19.9% de CO2 y el 8.2% de H2O. soluble en cidos.

Normalmente formar masas importantes en zonas enriquecidas en Cu, sela forma mas usual de alteracin dos sulfuros de cobre.

Xacementos en Espaa: aparece con pirita en los Montes de Picn en Pino (La Corua), Monforte (Lugo) y Villamarn (Orense). Tambin en Ons, Aramo, Cabrales e Inflesto en Asturias. Importantes xacementos de malaquita acompaan a minerais de zinc en Soto y Reinosa (Cantabria). Ademais en Ataun (Guipzcoa), Carranza (Vizcaya)

Emplease como mena de cobre. Certas variedades foron empleadas como material ornamental e mineral gema.

Recursos minerais de Galicia

Lousa: A lousa unha rocha metamrfica homoxnea formada pola compactacin de arcillas. Presentase xeralmente nunha cor opaca azulada oscuro e dividida en lajas ou follas planas sendo, por esta caracterstica, utilizada en cubertas e como antiguo elemento de escritura. A principal caracterstica da lousa a sa divisin en finas lminas ou capas. Os minerais que forman a lousa son principalmente cuarzo e moscovita. Debido sa impermeabilidade, a lousa utilizase na construccin de tellados, como pedra de pavimentacin e incluso para fabricacin de elementos decorativos.

En Espaa hai importantes xacementos en Galicia (Valdeorras), Segovia (Bernardos), Badajoz (Vilar de Rey ).

Cuarzo: ao suroeste do monte Castelo, nas cercanas de Portomouro, atpanse tres grandes filones de cuarzo, de lonxitude quilomtrica, denominados Santa Cristina, Fecha e Esmeralda. Deles estraronse, a ceo aberto, miles de toneladas de cuarzo que se exportaron, a travs do porto de Vilagarca de Arousa (Pontevedra), a Suecia e Noruega. Nas escombreras das antiguas canteras fcil atopar cristalizacins de cuarzo, anda que polo xeral estn maltratadas pola maquinaria que se utilizou.

Grafito: mineral constitudo por carbono puro. Os tomos dispense en capas formadas por hexgonos de carbono.

Anda que os xacementos de grafito se presentan en rochas eruptivas e sedimentarias, son caractersticas das rochas metamrficas.

Propiedades: fcil exfoliacin, pouca dureza, flexible pero no elstico; ten tacto suave e tizna os dedos. Bo conductor da electricidade, funde a 3000C e inatacable polos cidos.

Pirita: un mineral do grupo dos sulfuros. Ten un 53,4% de azufre y un 46,4% de ferro. Tamn chamada o oro dos tontos ou ouro falso por o seu parecido a este metal.

Propiedades: o seu color amarelo latn e o seu brillo metlico. Ten unha dureza de 6 a 6,5 e unha densidade de 5,02 g/cm3.

Localizacin: ten numerosos xacementos en Espaa pero en particular en Galicia atpase en Ourense e en Mondoedo(Lugo).

Cromita: un mineral pertencente grupo dos xidos. Debe o seu nome elemento cromo. As veces contn magnesio, aluminio ou titanio. Contn o 32% de ferro e o 68% de trixido de dicromato.

Propiedades: de color negro ou pardo e de brillo metlico. Ten unha dureza de 5,5 e unha densidade de 4,6 g/cm3. Presntase en pequenos cristais de hbito octadrico, anda que xeralmente masivo, compacto ou granular.

Localizacin: en Espaa atpanse os seus xacementos en Mlaga e en Huelva maiormente e en Galicia aparece en pequenas cantidades.

Fluorita: un mineral formado pola mestura de calcio e fluor. Cristaliza no sistema cbico. Describese como un empaquetamento cbico compacto de tomos de Ca, no que os tomos de F ocupan todos os buratos tetradricos.

Propiedades: o seu color moi variado, sendo os mis comns o verde, o amarelo, o alaranxado e o violceo e o seu brillo vtreo. Ten unha dureza de 4 e unha densidade de 3,18 g/cm3.

Localizacin: en Galicia podemos atopar os seus xacementos na Corua.

MAGNESITA: un mineral que pertence a clase dos Carbonatos. un mineral moi importante por sus diversos usos industrias, e os ejemplares ben cristalizados son difciles de atopar e despertan o inters dos coleccionistas. Polo comn atopase en masas espticas compactas, finamente granudas.

Propiedades: presenta color blanco grisceo ou crema, e ten un brillo vtreo. Ten unha dureza de 3,5 a 4,5 e unha densidade de 3,00 a 3,48 g/cm3.

Localizacin: a magnesita atopase nalgunhas cidades andaluzas, en Madrid e tamn na provincia de Lugo en Rubin.

Azurita: tamn chamada a malaquita azul, un mineral de cobre que se forma nos depsitos de cobre expostos a intemperie. Frecuentemente atpase asociada con outros minerais de cobre: normalmente como malaquita e con cuprita.

Propiedades: o seu color presenta diversas tonalidades d azul. Ten unha dureza de 3,5 a 4 e unha densidade de 3,8 g/cm3.

Localizacin: este mineral ten xacementos en Monforte de Lemos.

Traballo realizado por :

Laura Noya Conde.

Alba Raposo Lamas.