RefundicióN

Suplemento núm. 6 Luns 15 maio 2006 931

I. Disposicións xerais

XEFATURA DO ESTADO 7899 LEI ORGÁNICA 2/2006, do 3 de maio, de educa-

ción. («BOE» 106, do 4-5-2006.)

JUAN CARLOS I

REI DE ESPAÑA

Saiban todos os que a viren e a entenderen que as Cortes Xerais aprobaron e eu sanciono a seguinte lei orgánica

PREÁMBULO

As sociedades actuais concédenlle grande importan-cia á educación que recibe a súa mocidade, na convición de que dela dependen tanto o benestar individual como o colectivo. A educación é o medio máis adecuado para construír a súa personalidade, desenvolver ao máximo as súas capacidades, conformar a súa propia identidade per-soal e configurar a súa comprensión da realidade, inte-grando a dimensión cognoscitiva, a afectiva e a axioló-xica. Para a sociedade, a educación é o medio de transmitir e, ao mesmo tempo, de renovar a cultura e o acervo de coñecementos e valores que a sustentan, de extraer as máximas posibilidades das súas fontes de riqueza, de fomentar a convivencia democrática e o res-pecto ás diferenzas individuais, de promover a solidarie-dade e evitar a discriminación, co obxectivo fundamental de lograr a necesaria cohesión social. Ademais, a educa-ción é o medio máis adecuado para garantir o exercicio da cidadanía democrática, responsable, libre e crítica, que resulta indispensable para a constitución de sociedades avanzadas, dinámicas e xustas. Por ese motivo, unha boa educación é a maior riqueza e o principal recurso dun país e dos seus cidadáns.

Esa preocupación por ofrecer unha educación capaz de responder ás cambiantes necesidades e ás demandas que formulan as persoas e os grupos sociais non é nova. Tanto aquelas coma estes depositaron historicamente na educación as súas esperanzas de progreso e de desenvol-vemento. A concepción da educación como un instru-mento de mellora da condición humana e da vida colec-tiva foi unha constante, aínda que non sempre esa aspiración se convertese en realidade.

O interese histórico pola educación viuse reforzado coa aparición dos sistemas educativos contemporáneos. Esas estruturas dedicadas á formación dos cidadáns foron concibidas como instrumentos fundamentais para a construción dos Estados nacionais, nunha época decisiva para a súa configuración. A partir de entón, todos os paí-ses prestaron unha atención crecente aos seus sistemas de educación e formación, co obxectivo de adecualos ás

circunstancias cambiantes e ás expectativas que neles se depositaban en cada momento histórico. En consecuen-cia, a súa evolución foi moi notable, ata chegar a posuír na actualidade unhas características claramente diferen-tes das que tiñan no momento da súa constitución.

En cada fase da súa evolución, os sistemas educativos tiveron que responder a uns retos prioritarios. Na segunda metade do século XX enfrontáronse á exixencia de facer efectivo o dereito de todos os cidadáns á educación. A universalización do ensino primario, que xa se alcanzara nalgúns países a finais do século XIX, iríase completando ao longo do seguinte, incorporando ademais o acceso xeneralizado á etapa secundaria, que pasou así a se con-siderar parte integrante da educación básica. O obxectivo prioritario consistiu en facer efectiva unha escolarización máis prolongada e cunhas metas máis ambiciosas para toda a mocidade de ambos os sexos.

Nos anos finais do século XX, o desafío consistiu en conseguir que esa educación amplamente xeneralizada fose ofrecida nunhas condicións de alta calidade, coa exixencia ademais de que tal beneficio alcanzase a todos os cidadáns. En novembro de 1990 reuníanse en París os ministros de Educación dos países da Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económico, con obxecto de abordar como se podía facer efectiva unha educación e unha formación de calidade para todos. O desafío era cada vez máis apremante e os responsables educativos dos países con maior nivel de desenvolve-mento aprestáronse a darlle unha resposta satisfactoria.

Catorce anos máis tarde, en setembro de 2004, os máis de sesenta ministros reunidos en Xenebra, con oca-sión da 47.ª Conferencia Internacional de Educación con-vocada pola UNESCO, demostraban a mesma inque-danza, poñendo así de manifesto a vixencia do desafío formulado na década precedente. Se en 1990 eran os res-ponsables dos países máis desenvolvidos os que chama-ban a atención acerca da necesidade de combinar cali-dade con equidade na oferta educativa, en 2004 eran os dun número moito máis amplo de Estados, de caracterís-ticas e niveis de desenvolvemento moi diversos, os que formulaban a mesma cuestión.

Lograr que todos os cidadáns poidan recibir unha educación e unha formación de calidade, sen que ese ben quede limitado soamente a algunhas persoas ou sectores sociais, é urxente no momento actual. Países moi diver-sos, con sistemas políticos distintos e gobernos de dife-rente orientación, estanse propondo ese obxectivo. España non pode de ningún xeito constituír unha excep-ción.

A xeneralización da educación básica foi tardía no noso país. Aínda que a obrigatoriedade escolar se pro-mulgou en 1857 e en 1964 se estendeu desde os seis ata os catorce anos, houbo que esperar ata mediados da década dos oitenta do século pasado para que esta pres-crición se fixese realidade. A Lei xeral de educación de 1970 supuxo o inicio da superación do grande atraso his-tórico que afectaba o sistema educativo español. A Lei

932 Luns 15 maio 2006 Suplemento núm. 6

orgánica do dereito á educación proporcionou un novo e decidido impulso a ese proceso de modernización educa-tiva, pero a consecución total dese obxectivo tivo que esperar aínda bastantes anos.

A Lei 14/1970, xeral de educación e de financiamento da reforma educativa, e a Lei orgánica 8/1985, reguladora do dereito á educación, declaraban a educación como servizo público. A Lei orgánica de educación segue e ins-críbese nesta tradición. O servizo público da educación considera esta como un servizo esencial da comunidade, que debe facer que a educación escolar sexa accesible a todos, sen distinción de ningunha clase, en condicións de igualdade de oportunidades, con garantía de regularidade e continuidade e adaptada progresivamente aos cambios sociais. O servizo público da educación pode ser prestado polos poderes públicos e pola iniciativa social, como garantía dos dereitos fundamentais dos cidadáns e a liberdade de ensino.

En 1990, a Lei orgánica de ordenación xeral do sis-tema educativo estableceu en dez anos o período de obri-gatoriedade escolar e proporcionou un impulso e pres-tixio profesional e social á formación profesional que permitiría finalmente equiparar a España cos países máis avanzados do seu contorno. Como consecuencia desa vontade expresada na lei, a finais do século XX conseguí-rase que todos os mozos españois de ambos os sexos asistisen aos centros educativos polo menos entre os seis e os dezaseis anos e que moitos deles comezasen antes a súa escolarización e a prolongasen despois. Acurtárase así unha distancia moi importante cos países da Unión Europea, na cal España se integrou en 1986.

A pesar destes logros indubidables, desde mediados da década dos noventa vénse chamando a atención acerca da necesidade de mellorar a calidade da educación que recibe a nosa mocidade. A realización de diversas avaliacións acerca da reforma experimental das ensinan-zas medias que se levou a cabo nos anos oitenta e a par-ticipación española nalgúns estudos internacionais a comezos dos noventa evidenciaron uns niveis insuficien-tes de rendemento, sen dúbida explicables, pero que exixían unha actuación decidida. En consecuencia, en 1995 aprobouse a Lei orgánica da participación, a avalia-ción e o goberno dos centros docentes, co propósito de desenvolver e modificar algunhas das disposicións esta-blecidas na LOXSE orientadas á mellora da calidade. No ano 2002 quíxose dar un paso máis cara ao mesmo obxectivo, mediante a promulgación da Lei orgánica de calidade da educación.

Nos comezos do século XXI, a sociedade española ten a convicción de que é necesario mellorar a calidade da educación, pero tamén de que ese beneficio debe chegar a toda a mocidade, sen exclusións. Como se subliñou moitas veces, hoxe en día considérase que a calidade e a equidade son dous principios indisociables. Algunhas avaliacións internacionais recentes puxeron claramente de manifesto que é posible combinar calidade e equidade e que non se deben considerar obxectivos contrapostos.

Ningún país pode desperdiciar a reserva de talento que posúen todos e cada un dos seus cidadáns, sobre todo nunha sociedade que se caracteriza polo valor cre-cente que adquiren a información e o coñecemento para o desenvolvemento económico e social. E do recoñece-mento dese desafío deriva a necesidade de propoñerse a meta de conseguir o éxito escolar de toda a mocidade.

A magnitude deste desafío obriga a que os obxectivos que se deban alcanzar sexan asumidos non só polas administracións educativas e polos compoñentes da comunidade escolar, senón polo conxunto da sociedade. Por ese motivo e co propósito de estimular un debate social sobre a educación, con carácter previo a promover calquera iniciativa lexislativa, o Ministerio de Educación e Ciencia publicou en setembro de 2004 o documento que leva por título «Unha educación de calidade para todos e

entre todos», no cal se presentaban un conxunto de análi-ses e diagnósticos sobre a situación educativa actual e se sometían a debate unha serie de propostas de solución. Tanto as comunidades autónomas como as organizacións representadas nos consellos escolares do Estado e auto-nómicos foron invitadas formalmente a expresar a súa opinión e manifestar a súa postura ante tales propostas. Ademais, outras moitas persoas, asociacións e grupos fixeron chegar ao Ministerio de Educación e Ciencia as súas reflexións e as súas propias propostas, que foron difundidas por diversos medios, respondendo así á von-tade de transparencia que debe presidir calquera debate público. Como resultado dese proceso de debate, publi-couse un documento de síntese, que recolle un resumo das contribucións realizadas polas distintas organiza-cións, asociacións e colectivos.

O desenvolvemento deste proceso de debate, que se prolongou durante seis meses, permitiu contrastar posi-cións e puntos de vista, debater acerca dos problemas existentes no sistema educativo español e buscar o máximo grao de acordo en torno ás súas posibles solu-cións. Este período resultou fundamental para identificar os principios que deben rexer o sistema educativo e para traducilos en formulacións normativas.

Tres son os principios fundamentais que presiden esta lei. O primeiro consiste na exixencia de proporcionar unha educación de calidade a todos os cidadáns de ambos os sexos, en todos os niveis do sistema educativo. Xa se aludiu ao desafío que esa exixencia implica para os sistemas educativos actuais e en concreto para o español. Tras conseguir que todos os mozos estean escolarizados ata os dezaseis anos de idade, o obxectivo consiste agora en mellorar os resultados xerais e en reducir as aínda ele-vadas taxas de terminación da educación básica sen titu-lación e de abandono temperán dos estudos. Trátase de conseguir que todos os cidadáns alcancen o máximo des-envolvemento posible de todas as súas capacidades, indi-viduais e sociais, intelectuais, culturais e emocionais para o que necesitan recibir unha educación de calidade adap-tada ás súas necesidades. Ao mesmo tempo, débeselles garantir unha igualdade efectiva de oportunidades, pres-tando os apoios necesarios, tanto ao alumnado que o requira como aos centros en que están escolarizados. En suma, trátase de mellorar o nivel educativo de todo o alumnado, conciliando a calidade da educación coa equi-dade da súa repartición.

O segundo principio consiste na necesidade de que todos os compoñentes da comunidade educativa colabo-ren para conseguir ese obxectivo tan ambicioso. A combi-nación de calidade e equidade que implica o principio anterior exixe ineludiblemente a realización dun esforzo compartido. Con frecuencia vénse insistindo no esforzo dos estudantes. Trátase dun principio fundamental, que non debe ser ignorado, pois sen un esforzo persoal, froito dunha actitude responsable e comprometida coa propia formación, é moi difícil conseguir o pleno desenvolve-mento das capacidades individuais. Pero a responsabili-dade do éxito escolar de todo o alumnado non só recae sobre o alumnado individualmente considerado, senón tamén sobre as súas familias, o profesorado, os centros docentes, as administracións educativas e, en última ins-tancia, sobre a sociedade no seu conxunto, responsable última da calidade do sistema educativo.

O principio do esforzo, que resulta indispensable para lograr unha educación de calidade, débese aplicar a todos os membros da comunidade educativa. Cada un deles terá que realizar unha contribución específica. As familias terán que colaborar estreitamente e deberanse compro-meter co traballo cotián dos seus fillos e coa vida dos centros docentes. Os centros e o profesorado deberanse esforzar por construír contornos de aprendizaxe ricos, motivadores e exixentes. As administracións educativas teranlles que facilitar a todos os compoñentes da comuni-


dade escolar o cumprimento das súas funcións, propor-cionándolles os recursos que necesitan e reclamándolles ao mesmo tempo o seu compromiso e esforzo. A socie-dade, en suma, terá que apoiar o sistema educativo e crear un contorno favorable para a formación persoal ao longo de toda a vida. Soamente o compromiso e o esforzo compartido permitirán a consecución de obxectivos tan ambiciosos.

Unha das consecuencias máis relevantes do principio do esforzo compartido consiste na necesidade de levar a cabo unha escolarización equitativa do alumnado. A Constitución española recoñeceu a existencia dunha dobre rede de centros escolares, públicos e privados, e a Lei orgánica do dereito á educación dispuxo un sistema de concertos para conseguir unha prestación efectiva do servizo público e social da educación, de maneira gra-tuíta, en condicións de igualdade e no marco da progra-mación xeral do ensino. Ese modelo, que respecta o dereito á educación e á liberdade de ensino, veu funcio-nando satisfactoriamente, en liñas xerais, aínda que co paso do tempo se manifestaron novas necesidades. Unha das principais refírese á distribución equitativa do alum-nado entre os distintos centros docentes.

Coa ampliación da idade de escolarización obrigatoria e o acceso á educación de novos grupos estudantís, as condicións en que os centros levan a cabo a súa tarefa fixéronse máis complexas. Resulta, pois, necesario aten-der á diversidade do alumnado e contribuír de maneira equitativa aos novos retos e ás dificultades que esa diver-sidade xera. Trátase, en última instancia, de que todos os centros, tanto os de titularidade pública como os privados concertados, asuman o seu compromiso social coa edu-cación e realicen unha escolarización sen exclusións, acentuando así o carácter complementario de ambas as redes escolares, aínda que sen perder a súa singulari-dade. A cambio, todos os centros sostidos con fondos públicos deberán recibir os recursos materiais e humanos necesarios para cumprir as súas tarefas. Para prestar o servizo público da educación, a sociedade debe dotalos adecuadamente.

O terceiro principio que inspira esta lei consiste nun compromiso decidido cos obxectivos educativos formula-dos pola Unión Europea para os próximos anos. O pro-ceso de construción europea está levando a unha certa converxencia dos sistemas de educación e formación, que se traduciron no establecemento duns obxectivos educativos comúns para este inicio do século XXI.

A pretensión de se converter na próxima década na economía baseada no coñecemento máis competitiva e dinámica, capaz de lograr un crecemento económico sus-tentable, acompañado dunha mellora cuantitativa e cuali-tativa do emprego e dunha maior cohesión social, plas-mouse na formulación duns obxectivos educativos comúns. En vista da evolución acelerada da ciencia e a tecnoloxía e o impacto que esta evolución ten no desen-volvemento social, é máis necesario ca nunca que a edu-cación prepare adecuadamente para vivir na nova socie-dade do coñecemento e poder afrontar os retos que disto derivan.

É por iso polo que en primeiro lugar, a Unión Europea e a UNESCO se propuxeron mellorar a calidade e a efica-cia dos sistemas de educación e de formación, o que implica mellorar a capacitación dos docentes, desenvol-ver as aptitudes necesarias para a sociedade do coñece-mento, garantir o acceso de todos ás tecnoloxías da infor-mación e a comunicación, aumentar a matriculación nos estudos científicos, técnicos e artísticos e aproveitar ao máximo os recursos dispoñibles, aumentando o investi-mento en recursos humanos. En segundo lugar, buscouse facilitar o acceso xeneralizado aos sistemas de educación e formación, o que supón construír un ámbito de aprendi-zaxe aberto, facer a aprendizaxe máis atractiva e promo-cionar a cidadanía activa, a igualdade de oportunidades e

a cohesión social. En terceiro lugar, marcouse o obxectivo de abrir estes sistemas ao mundo exterior, o que exixe reforzar os lazos coa vida laboral, coa investigación e coa sociedade en xeral, desenvolver o espírito emprendedor, mellorar a aprendizaxe de idiomas estranxeiros, aumen-tar a mobilidade e os intercambios e reforzar a coopera-ción europea.

O sistema educativo español debe acomodar as súas actuacións nos próximos anos á consecución destes obxectivos compartidos cos seus socios da Unión Euro-pea. Nalgúns casos, a situación educativa española encóntrase próxima á fixada como obxectivo para o final desta década. Noutros, porén, a distancia é notable. A participación activa de España na Unión Europea obriga á mellora dos niveis educativos, ata lograr situalos nunha posición acorde coa súa posición en Europa, o que exixe un compromiso e un esforzo decidido, que tamén esta lei asume.

Para conseguir que estes principios se convertan en realidade, hai que actuar en varias direccións comple-mentarias. En primeiro lugar, débese concibir a formación como un proceso permanente, que se desenvolve durante toda a vida. Se a aprendizaxe se concibiu tradicional-mente como unha tarefa que corresponde sobre todo á etapa da nenez e a adolescencia, na actualidade esa for-mulación resulta claramente insuficiente. Hoxe sábese que a capacidade de aprender se mantén ao longo dos anos, aínda que cambien o modo en que se aprende e a motivación para seguir formándose. Tamén se sabe que as necesidades derivadas dos cambios económicos e sociais obrigan os cidadáns a ampliar permanentemente a súa formación. En consecuencia, a atención cara á edu-cación das persoas adultas viuse incrementada.

Fomentar a aprendizaxe ao longo de toda a vida implica, ante todo, proporcionarlle á mocidade unha edu-cación completa, que abarque os coñecementos e as competencias básicas que resultan necesarias na socie-dade actual, que lles permita desenvolver os valores que sustentan a práctica da cidadanía democrática, a vida en común e a cohesión social, que estimule neles e nelas o desexo de seguir aprendendo e a capacidade de aprender por si mesmos. Ademais, supón ofrecerlles posibilidades ás persoas novas e adultas de combinar o estudo e a for-mación coa actividade laboral ou con outras actividades.

Para permitir o tránsito da formación ao traballo e viceversa, ou destas a outras actividades, é necesario incrementar a flexibilidade do sistema educativo. Aínda que o sistema educativo español fose perdendo parte da súa rixidez inicial co paso do tempo, non favoreceu en xeral a existencia de camiños de ida e volta cara ao estudo e a formación. Permitir que os mozos que abandonaron os seus estudos de maneira temperá poidan retomalos e completalos e que as persoas adultas poidan continuar a súa aprendizaxe ao longo da vida exixe concibir o sistema educativo de maneira máis flexible. E esa flexibilidade implica establecer conexións entre os distintos tipos de ensinanzas, facilitar o paso dunhas a outras e permitir a configuración de vías formativas adaptadas ás necesida-des e intereses persoais.

A flexibilidade do sistema educativo comporta nece-sariamente a concesión dun espazo propio de autonomía aos centros docentes. A exixencia que se lles demanda de proporcionar unha educación de calidade a todo o alum-nado, tendo ao mesmo tempo en conta a diversidade dos seus intereses, características e situacións persoais, obriga a recoñecerlles unha capacidade de decisión que afecta tanto a súa organización como o seu modo de fun-cionamento. Aínda que as administracións deban estable-cer o marco xeral en que se debe desenvolver a actividade educativa, os centros deben posuír unha marxe propia de autonomía que lles permita adecuar a súa actuación ás súas circunstancias concretas e ás características do seu alumnado, co obxectivo de conseguir o éxito escolar de


todos os estudantes. Os responsables da educación débenlles proporcionar aos centros os recursos e os medios que necesitan para levar a cabo a súa actividade e alcanzar tal obxectivo, mentres que estes deben utilizalos con rigor e eficiencia para cumprir o seu cometido do mellor modo posible. É necesario que a normativa com-bine ambos os aspectos, establecendo as normas comúns que todos teñen que respectar, así como o espazo de autonomía que se ten que conceder aos centros docen-tes.

A existencia dun marco lexislativo capaz de combinar obxectivos e normas comúns coa necesaria autonomía pedagóxica e de xestión dos centros docentes obriga, por outra parte, a establecer mecanismos de avaliación e de rendición de contas. A importancia dos desafíos que afronta o sistema educativo demanda como contrapartida unha información pública e transparente acerca do uso que se fai dos medios e os recursos postos á súa disposi-ción, así como unha valoración dos resultados que con eles se alcanzan. A avaliación converteuse nun valioso instrumento de seguimento e de valoración dos resulta-dos obtidos e de mellora dos procesos que permiten obtelos. Por ese motivo, resulta imprescindible establecer procedementos de avaliación dos distintos ámbitos e axentes da actividade educativa, alumnado, profesorado, centros, currículo, administracións, e comprometer as autoridades correspondentes a render contas da situa-ción existente e o desenvolvemento experimentado en materia de educación.

A actividade dos centros docentes recae, en última instancia, no profesorado que neles traballa. Conseguir que todos os mozos desenvolvan ao máximo as súas capacidades, nun marco de calidade e equidade, conver-ter os obxectivos xerais en logros concretos, adaptar o currículo e a acción educativa ás circunstancias específi-cas en que os centros se desenvolven, conseguir que os pais e as nais se impliquen na educación dos seus fillos, non é posible sen un profesorado comprometido na súa tarefa. Por unha parte, os cambios que se produciron no sistema educativo e no funcionamento dos centros docentes obrigan a revisar o modelo da formación inicial do profesorado e adecualo ao ámbito europeo. Por outra parte, o desenvolvemento profesional exixe un compro-miso por parte das administracións educativas pola for-mación continua do profesorado ligada á práctica educa-tiva. E todo iso resulta imposible sen o necesario recoñecemento social da función que os profesores des-empeñan e da tarefa que levan a cabo.

Unha última condición que se debe cumprir para per-mitir o logro duns obxectivos educativos tan ambiciosos como os propostos consiste en acometer unha simplifica-ción e unha clarificación normativas, nun marco de pleno respecto á repartición de competencias que en materia de educación establecen a Constitución española e as leis que a desenvolven.

A partir de 1990 produciuse unha proliferación de leis educativas e dos seus correspondentes desenvolvemen-tos regulamentarios, que foron derrogando parcialmente as anteriores, provocando unha falta de claridade en canto ás normas aplicables á ordenación académica e ao funcionamento do sistema educativo. En consecuencia, convén simplificar a normativa vixente, co propósito de facela máis clara, comprensible e sinxela.

Ademais, a finalización no ano 2000 do proceso de transferencias en materia de educación creou unhas novas condicións, moi diferentes das existentes en 1990, que aconsellan revisar o conxunto da normativa vixente para as ensinanzas distintas das universitarias. Cando xa se desenvolveu plenamente o marco de repartición de competencias, que en materia de educación estableceu a Constitución española, as novas leis que se aproben deben conciliar o respecto á citada repartición competen-cial coa necesaria vertebración territorial do sistema edu-

cativo. A normativa básica estatal, de carácter común, e a normativa autonómica, aplicable ao territorio correspon-dente, débense combinar con novos mecanismos de cooperación que permitan o desenvolvemento concer-tado de políticas educativas de ámbito supracomunitario. Con esta lei asegúrase a necesaria homoxeneidade básica e a unidade do sistema educativo e resáltase o amplo campo normativo e executivo de que dispoñen estatuta-riamente as comunidades autónomas para cumprir os fins do sistema educativo. A lei contén unha proposta de cooperación territorial e entre administracións para levar a cabo proxectos e programas de interese xeral, para compartir información e aprender das mellores prácticas.

Os principios anteriormente enunciados e as vías de actuación sinaladas constitúen o fundamento en que asenta esta lei. O seu obxectivo último consiste en sentar as bases que permitan facerlles fronte aos importantes desafíos que a educación española ten ante si e lograr as ambiciosas metas que se propuxo para os próximos anos. Para iso, a lei parte dos avances que o sistema educativo realizou nas últimas décadas, incorporando todos aque-les aspectos estruturais e de ordenación que demostraron a súa pertinencia e a súa eficacia e propoñendo cambios naqueloutros que requiren revisión. Fuxiuse da tentación de pretender cambiar todo o sistema educativo, como se se partise de cero, e optouse, en cambio, por ter en conta a experiencia adquirida e os avances rexistrados. En última instancia, a lei aséntase na convicción de que as reformas educativas deben ser continuas e paulatinas e que o papel dos lexisladores e dos responsables da edu-cación non é outro que o de favorecer a mellora continua e progresiva da educación que reciben os cidadáns.

De acordo con tales supostos de base, a lei estrutú-rase nun título preliminar, oito títulos, trinta e unha dispo-sicións adicionais, dezaoito disposicións transitorias, unha disposición derrogatoria e oito disposicións derra-deiras.

O título preliminar comeza cun capítulo dedicado aos principios e os fins da educación, que constitúen os ele-mentos centrais en torno aos cales se debe organizar o conxunto do sistema educativo. Nun lugar destacado aparece formulado o principio fundamental da calidade da educación para todo o alumnado, en condicións de equidade e con garantía de igualdade de oportunidades. A participación da comunidade educativa e o esforzo compartido que deben realizar o alumnado, as familias, o profesorado, os centros, as administracións, as institu-cións e a sociedade no seu conxunto constitúen o com-plemento necesario para asegurar unha educación de calidade con equidade.

Tamén ocupa un lugar relevante, na relación de princi-pios da educación, a transmisión daqueles valores que favorecen a liberdade persoal, a responsabilidade, a cida-danía democrática, a solidariedade, a tolerancia, a igual-dade, o respecto e a xustiza, que constitúen a base da vida en común.

Entre os fins da educación resáltanse o pleno desen-volvemento da personalidade e das capacidades afectivas do alumnado, a formación no respecto dos dereitos e liberdades fundamentais e da igualdade efectiva de opor-tunidades entre homes e mulleres, o recoñecemento da diversidade afectivo-sexual, así como a valoración crítica das desigualdades, que permita superar os comporta-mentos sexistas. Asúmese así, na súa integridade o con-tido do expresado na Lei orgánica 1/2004, do 28 de dec-embro, de medidas de protección integral contra a violencia de xénero.

Así mesmo, proponse o exercicio da tolerancia e da liberdade, dentro dos principios democráticos de convi-vencia e a prevención de conflitos e a súa resolución pací-fica. Igualmente, insístese na importancia da preparación do alumnado para o exercicio da cidadanía e para a parti-cipación na vida económica, social e cultural, con actitude


crítica e responsable. A relación completa de principios e fins permitirá asentar sobre bases firmes o conxunto da actividade educativa.

De acordo cos principios reitores que inspiran a lei, a educación concíbese como unha aprendizaxe perma-nente, que se leva a cabo ao longo da vida. En consecuen-cia, todos os cidadáns deben ter a posibilidade de se for-mar dentro e fóra do sistema educativo, co fin de adquirir, actualizar, completar e ampliar as súas capacidades, coñecementos, habilidades, aptitudes e competencias para o seu desenvolvemento persoal e profesional. A lei concédelle á aprendizaxe permanente tal importancia que lle dedica, xunto á organización das ensinanzas, un capí-tulo específico do título preliminar.

Nese mesmo capítulo establécese a estrutura das ensinanzas, recuperando a educación infantil como unha etapa única e consolidando o resto das ensinanzas actual-mente existentes, por entender que o sistema educativo encontrou nesa organización unha base sólida para o seu desenvolvemento. Tamén se regula a educación básica, que, de acordo co disposto na Constitución, ten carácter obrigatorio e gratuíto para todos os nenos e mozos de ambos os sexos e cuxa duración se establece en dez cur-sos, que abranguen a educación primaria e a educación secundaria obrigatoria. A atención á diversidade establé-cese como principio fundamental que debe rexer todo o ensino básico, co obxectivo de lle proporcionar a todo o alumnado unha educación adecuada ás súas característi-cas e necesidades.

A definición e a organización do currículo constitúe un dos elementos centrais do sistema educativo. O título preliminar dedica un capítulo a este asunto, establecendo os seus compoñentes e a distribución de competencias na súa definición e o seu proceso de desenvolvemento. Especial interese reviste a inclusión das competencias básicas entre os compoñentes do currículo, por canto debe permitir caracterizar de maneira precisa a formación que deben recibir os estudantes. Co fin de asegurar unha formación común e garantir a homologación dos títulos, encoméndaselle ao Goberno a fixación dos obxectivos, competencias básicas, contidos e criterios de avaliación dos aspectos básicos do currículo, que constitúen as ensi-nanzas mínimas, e ás administracións educativas o esta-blecemento do currículo das distintas ensinanzas. Ade-mais faise referencia á posibilidade de establecer currículos mixtos de ensinanzas do sistema educativo español e doutros sistemas educativos, conducentes aos títulos respectivos.

Abórdase no título preliminar, finalmente, a coopera-ción territorial e entre administracións, co fin, por unha parte, de lograr a maior eficacia dos recursos destinados á educación, e por outra, de alcanzar os obxectivos esta-blecidos con carácter xeral, favorecer o coñecemento e aprecio da diversidade cultural e lingüística das distintas comunidades autónomas e contribuír á solidariedade interterritorial e ao equilibrio territorial na compensación das desigualdades. Así mesmo, disponse que se poñan á disposición do alumnado os recursos educativos necesa-rios para asegurar a consecución dos fins establecidos na lei e a mellora permanente da educación en España.

No título I establécese a ordenación das ensinanzas e as súas etapas. Concibida como unha etapa única, a edu-cación infantil está organizada en dous ciclos que respon-den ambos a unha intencionalidade educativa, non nece-sariamente escolar, e que obriga os centros a contar desde o primeiro ciclo cunha proposta pedagóxica espe-cífica. No segundo ciclo fomentarase unha primeira aproximación á lecto-escritura, á iniciación en habilidades lóxico-matemáticas, a unha lingua estranxeira, ao uso das tecnoloxías da información e a comunicación e ao coñe-cemento das diferentes linguaxes artísticas. Ínstanse as administracións públicas a que desenvolvan progresiva-mente unha oferta suficiente de prazas no primeiro ciclo e

disponse que poidan establecer concertos para garantir a gratuidade do segundo ciclo.

As ensinanzas que teñen carácter obrigatorio son a educación primaria e a educación secundaria obrigatoria. Na etapa primaria ponse a énfase na atención á diversi-dade do alumnado e na prevención das dificultades de aprendizaxe, actuando tan pronto como estas se detec-ten. Unha das novidades da lei consiste na realización dunha avaliación de diagnóstico das competencias bási-cas alcanzadas polo alumnado ao finalizar o segundo ciclo desta etapa, que terá carácter formativo e orienta-dor, proporcionará información sobre a situación do alumnado, dos centros e do propio sistema educativo e permitirá adoptar as medidas pertinentes para mellorar as posibles deficiencias. Outra avaliación similar levarase a cabo ao finalizar o segundo curso da educación secun-daria obrigatoria. Para favorecer a transición entre a pri-maria e a secundaria, o alumnado recibirá un informe personalizado da súa evolución ao finalizar a educación primaria e incorporarse á etapa seguinte.

A educación secundaria obrigatoria debe combinar o principio dunha educación común coa atención á diversi-dade do alumnado, permitíndolles aos centros a adopción das medidas organizativas e curriculares que resulten máis adecuadas ás características do seu alumnado, de maneira flexible e en uso da súa autonomía pedagóxica. Para lograr estes obxectivos, proponse unha concepción das ensinanzas de carácter máis común nos tres primei-ros cursos, con programas de reforzo das capacidades básicas para o alumnado que o requira, e un cuarto curso de carácter orientador, tanto para os estudos postobriga-torios como para a incorporación á vida laboral. Nos dous primeiros cursos establécese unha limitación do número máximo de materias que se deben cursar e ofrécense posibilidades para reducir o número de profesores que dan clase a un mesmo grupo de alumnos. O último curso concíbese cunha organización flexible das materias comúns e optativas, ofrecendo maiores posibilidades de elección ao alumnado en función das súas expectativas futuras e dos seus intereses.

Para atender o alumnado con dificultades especiais de aprendizaxe inclúense programas de diversificación curri-cular desde o terceiro curso desta etapa. Ademais, co fin de evitar o abandono escolar temperán, abrir expectati-vas de formación e cualificación posterior e facilitar o acceso á vida laboral, establécense programas de cualifi-cación profesional inicial destinados a alumnos maiores de dezaseis anos que non obtivesen o título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

O bacharelato comprende dous cursos e desenvól-vese en tres modalidades diferentes, organizadas de modo flexible, en distintas vías que serán o resultado da libre elección polos alumnos de materias de modalidade e optativas. Os alumnos con avaliación positiva en todas as materias obterán o título de bacharel. Tras a obtención do título, poderanse incorporar á vida laboral, matricu-larse na formación profesional de grao superior ou acce-der aos estudos superiores. Para acceder á universidade será necesaria a superación dunha única proba homolo-gada á cal se poderá presentar quen estea en posesión do título de bacharel.

No que se refire ao currículo, unha das novidades da lei consiste en situar a preocupación pola educación para a cidadanía nun lugar moi destacado do conxunto das actividades educativas e na introdución duns novos con-tidos referidos a esta educación que, con diferentes deno-minacións, de acordo coa natureza dos contidos e as ida-des dos alumnos, se impartirá nalgúns cursos da educación primaria, secundaria obrigatoria e bacharelato. A súa finalidade consiste en ofrecer a todos os estudantes un espazo de reflexión, análise e estudo acerca das carac-terísticas fundamentais e o funcionamento dun réxime democrático, dos principios e dereitos establecidos na


Constitución española e nos tratados e as declaracións universais dos dereitos humanos, así como dos valores comúns que constitúen o substrato da cidadanía demo-crática nun contexto global. Esta educación, cuxos conti-dos non se poden considerar en ningún caso alternativos ou substitutorios do ensino relixioso, non entra en contra-dición coa práctica democrática que debe inspirar o conxunto da vida escolar e que se ten que desenvolver como parte da educación en valores con carácter trans-versal a todas as actividades escolares. A nova materia permitirá afondar nalgúns aspectos relativos á nosa vida en común, contribuíndo a formar os novos cidadáns.

A formación profesional comprende un conxunto de ciclos formativos de grao medio e de grao superior que teñen como finalidade preparar as alumnas e os alumnos para o desempeño cualificado das diversas profesións, o acceso ao emprego e a participación activa na vida social, cultural e económica. A lei introduce unha maior flexibili-dade no acceso, así como nas relacións entre os distintos subsistemas da formación profesional. Con obxecto de aumentar a flexibilidade do sistema educativo e favorecer a formación permanente, establécense diversas conexións entre a educación xeral e a formación profesio-nal.

Especial mención merecen as ensinanzas artísticas, que teñen como finalidade proporcionarlles aos alumnos unha formación artística de calidade e cuxa ordenación non fora revisada desde 1990. A lei regula, por unha parte, as ensinanzas artísticas profesionais, que agrupan as ensinanzas de música e danza de grao medio, así como as de artes plásticas e deseño de grao medio e de grao supe-rior. Por outro lado, establece as denominadas ensinan-zas artísticas superiores, que agrupan os estudos superio-res de música e danza, as ensinanzas de arte dramática, as ensinanzas de conservación e restauración de bens culturais e os estudos superiores de artes plásticas e des-eño. Estas últimas ensinanzas teñen carácter de educa-ción superior e a súa organización adecúase ás exixencias correspondentes, o que implica algunhas peculiaridades no que se refire ao establecemento do seu currículo e a organización dos centros que as imparten.

A lei tamén regula as ensinanzas de idiomas, dispo-ñendo que serán organizadas polas escolas oficiais de idiomas e adecuaranse aos niveis recomendados polo consello de Europa e as ensinanzas deportivas, que por primeira vez se ordenan nunha lei de educación.

Por último, o título I dedica unha especial atención á educación de persoas adultas, co obxectivo de que todos os cidadáns teñan a posibilidade de adquirir, actualizar, completar ou ampliar os seus coñecementos e aptitudes para o seu desenvolvemento persoal e profesional. Para iso, regula as condicións en que se deben impartir as ensinanzas conducentes a títulos oficiais, ao mesmo tempo que establece un marco aberto e flexible para rea-lizar outras aprendizaxes e prevé a posibilidade de validar a experiencia adquirida por outras vías.

Co fin de garantir a equidade, o título II aborda os gru-pos de alumnos que requiren unha atención educativa diferente á ordinaria por presentaren algunha necesidade específica de apoio educativo e establece os recursos pre-cisos para acometer esta tarefa co obxectivo de lograr a súa plena inclusión e integración. Inclúese concretamente neste título o tratamento educativo das alumnas e alum-nos que requiren determinados apoios e atencións espe-cíficas derivadas de circunstancias sociais, de discapaci-dade física, psíquica ou sensorial ou que manifesten trastornos graves de conduta. O sistema educativo espa-ñol realizou grandes avances neste ámbito nas últimas décadas, que cómpre continuar impulsando. Tamén preci-san un tratamento específico os alumnos con altas capa-cidades intelectuais e os que se integraron tarde no sis-tema educativo español.

A adecuada resposta educativa a todos os alumnos concíbese a partir do principio de inclusión, entendendo que unicamente dese modo se garante o desenvolve-mento de todos, se favorece a equidade e se contribúe a unha maior cohesión social. A atención á diversidade é unha necesidade que abarca todas as etapas educativas e todos os alumnos. É dicir, trátase de considerar a diversi-dade das alumnas e alumnos como principio e non como unha medida que corresponde ás necesidades duns poucos.

A lei trata así mesmo da compensación das desigual-dades a través de programas específicos desenvolvidos en centros docentes escolares ou en zonas xeográficas onde resulte necesaria unha intervención educativa com-pensatoria, e a través das bolsas e axudas ao estudo, que teñen como obxectivo garantir o dereito á educación dos estudantes con condicións socioeconómicas desfavora-bles. A programación da escolarización en centros públi-cos e privados concertados debe garantir unha distribu-ción adecuada e equilibrada entre os centros escolares dos alumnos con necesidade de apoio educativo.

O protagonismo que debe adquirir o profesorado des-envólvese no título III da lei. Nel préstaselle unha atención prioritaria á súa formación inicial e permanente, cuxa reforma se debe levar a cabo nos próximos anos, no con-texto do novo espazo europeo de educación superior e co fin de lles dar resposta ás necesidades e ás novas deman-das que recibe o sistema educativo. A formación inicial debe incluír, ademais da adecuada preparación científica, unha formación pedagóxica e didáctica que se comple-tará coa titoría e asesoramento aos novos profesores por parte de compañeiros experimentados. Por outra parte, o título aborda a mellora das condicións en que o profeso-rado realiza o seu traballo, así como o recoñecemento, apoio e valoración social da función docente.

O título IV trata dos centros docentes, a súa tipoloxía e o seu réxime xurídico, así como da programación da rede de centros desde a consideración da educación como ser-vizo público. Así mesmo, establécese a posibilidade de que os titulares dos centros privados definan o carácter propio destes respectando o marco constitucional. Os centros privados que ofrezan ensinanzas declaradas gra-tuítas poderanse acoller ao réxime de concertos, estable-céndose os requisitos que deben cumprir os centros pri-vados concertados.

A lei concibe a participación como un valor básico para a formación de cidadáns autónomos, libres, respon-sables e comprometidos e, por iso, as administracións educativas garantirán a participación da comunidade educativa na organización, o goberno, o funcionamento e a avaliación dos centros educativos, tal como establece o título V. Préstaselle particular atención á autonomía dos centros docentes, tanto no pedagóxico, a través da elabo-ración dos seus proxectos educativos, como no que res-pecta á xestión económica dos recursos e á elaboración das súas normas de organización e funcionamento. A lei outórgalles maior protagonismo aos órganos colexiados de control e goberno dos centros, que son o consello escolar, o claustro de profesores e os órganos de coordi-nación docente, e aborda as competencias da dirección dos centros públicos, o procedemento de selección dos directores e o recoñecemento da función directiva.

O título VI dedícase á avaliación do sistema educativo, que se considera un elemento fundamental para a mellora da educación e o aumento da transparencia do sistema educativo. A importancia concedida á avaliación ponse de manifesto no tratamento dos distintos ámbitos en que se debe aplicar, que abarcan os procesos de aprendizaxe dos alumnos, a actividade do profesorado, os procesos edu-cativos, a función directiva, o funcionamento dos centros docentes, a inspección e as propias administracións edu-cativas. A avaliación xeral do sistema educativo atribúe-selle ao Instituto de Avaliación, que traballará en colabo-


ración cos organismos correspondentes que establezan as comunidades autónomas. Co propósito de lles render contas acerca do funcionamento do sistema educativo, disponse a presentación dun informe anual ao Parla-mento, que sintetice os resultados que dan as avaliacións xerais de diagnóstico, os doutras probas de avaliación que se realicen, os principais indicadores da educación española e os aspectos máis destacados do informe anual do consello escolar do Estado.

No título VII encoméndaselle á inspección educativa o apoio á elaboración dos proxectos educativos e a autoava-liación dos centros escolares, como peza clave para a mellora do sistema educativo. Ao Estado correspóndelle a alta inspección. Recóllense as funcións da inspección educativa e a súa organización, así como as atribucións dos inspectores.

O título VIII aborda a dotación de recursos económi-cos e o incremento do gasto público en educación para cumprir os obxectivos desta lei cuxo detalle se recolle na memoria económica que a acompaña. Esta memoria recolle os compromisos de gasto para o período de implantación da lei, incrementados no trámite parlamen-tario.

As disposicións adicionais refírense ao calendario de aplicación da lei, ao ensino de relixión, aos libros de texto e materiais curriculares e ao calendario escolar. Unha parte importante das disposicións adicionais ten que ver co persoal docente, establecéndose as bases do réxime estatutario da función pública docente, as funcións dos corpos docentes, os requisitos de ingreso e acceso aos respectivos corpos, a carreira docente e o desempeño da función inspectora.

Outras disposicións adicionais refírense á coopera-ción dos municipios coas administracións educativas e os posibles convenios de cooperación que se poden estable-cer entre aquelas e as corporacións locais, así como ao procedemento de consulta ás comunidades autónomas.

En relación cos centros prorrógase o réxime actual aplicable aos requisitos que deben cumprir os centros privados de bacharelato que impartan a modalidade de ciencias da natureza e da saúde e a modalidade de tecno-loxía, establécense as funcións do claustro de profesores nos centros concertados e considérase a agrupación de centros públicos dun ámbito territorial determinado, a denominación específica do consello escolar, os conve-nios cos que impartan ciclos de formación profesional, así como outros aspectos relativos aos centros concertados.

Finalmente, faise referencia ao alumnado estranxeiro, ás vítimas do terrorismo e de actos de violencia de xénero, ao réxime dos datos persoais dos alumnos, á incorporación de créditos para a gratuidade do segundo ciclo de educación infantil e ao fomento da igualdade efectiva entre homes e mulleres.

Nas disposicións transitorias abórdanse, entre outras cuestións, a xubilación voluntaria anticipada do profeso-rado, a mobilidade dos funcionarios dos corpos docentes, a duración do mandato dos órganos de goberno e o exer-cicio da dirección nos centros docentes públicos, a forma-ción pedagóxica e didáctica, a adaptación dos centros para impartir a educación infantil, a modificación dos con-certos e o acceso das ensinanzas de idiomas a menores de dezaseis anos.

Recóllese unha disposición derrogatoria única. As dis-posicións derradeiras abordan, entre outros aspectos, a modificación da Lei orgánica do dereito á educación e da Lei de medidas para a reforma da función pública, a com-petencia que corresponde ao Estado ao abeiro da Consti-tución para ditar esta lei, a competencia para o seu desen-volvemento e o seu carácter orgánico.

TÍTULO PRELIMINAR

CAPÍTULO I

Principios e fins da educación

Artigo 1. Principios.

O sistema educativo español, configurado de acordo cos valores da Constitución e asentado no respecto aos dereitos e liberdades recoñecidos nela, inspírase nos seguintes principios:

a) A calidade da educación para todo o alumnado, independentemente das súas condicións e circunstan-cias.

b) A equidade, que garanta a igualdade de oportuni-dades, a inclusión educativa e a non discriminación e actúe como elemento compensador das desigualdades persoais, culturais, económicas e sociais, con especial atención ás que deriven de discapacidade.

c) A transmisión e posta en práctica de valores que favorezan a liberdade persoal, a responsabilidade, a cida-danía democrática, a solidariedade, a tolerancia, a igual-dade, o respecto e a xustiza, así como que axuden a supe-rar calquera tipo de discriminación.

d) A concepción da educación como unha aprendi-zaxe permanente, que se desenvolve ao longo de toda a vida.

e) A flexibilidade para adecuar a educación á diversi-dade de aptitudes, intereses, expectativas e necesidades do alumnado, así como aos cambios que experimentan o alumnado e a sociedade.

f) A orientación educativa e profesional dos estudan-tes, como medio necesario para o logro dunha formación personalizada, que propicie unha educación integral en coñecementos, destrezas e valores.

g) O esforzo individual e a motivación do alum-nado.

h) O esforzo compartido por alumnado, familias, profesores, centros, administracións, institucións e o conxunto da sociedade.

i) A autonomía para establecer e adecuar as actua-cións organizativas e curriculares no marco das compe-tencias e responsabilidades que corresponden ao Estado, ás comunidades autónomas, ás corporacións locais e aos centros educativos.

j) A participación da comunidade educativa na orga-nización, goberno e funcionamento dos centros docen-tes.

k) A educación para a prevención de conflitos e para a súa resolución pacífica, así como a non-violencia en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social.

l) O desenvolvemento da igualdade de dereitos e oportunidades e o fomento da igualdade efectiva entre homes e mulleres.

m) A consideración da función docente como factor esencial da calidade da educación, o recoñecemento social do profesorado e o apoio á súa tarefa.

n) O fomento e a promoción da investigación, a experimentación e a innovación educativa.

ñ) A avaliación do conxunto do sistema educativo, tanto na súa programación e organización e nos procesos de ensino e aprendizaxe como nos seus resultados.

o) A cooperación entre o Estado e as comunidades autónomas na definición, aplicación e avaliación das polí-ticas educativas.

p) A cooperación e colaboración das administra-cións educativas coas corporacións locais na planifica-ción e implementación da política educativa.


Artigo 2. Fins.

1. O sistema educativo español orientarase á conse-cución dos seguintes fins:

a) O pleno desenvolvemento da personalidade e das capacidades dos alumnos.

b) A educación no respecto dos dereitos e liberdades fundamentais, na igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres e na igualdade de trato e non dis-criminación das persoas con discapacidade.

c) A educación no exercicio da tolerancia e da liber-dade dentro dos principios democráticos de convivencia, así como na prevención de conflitos e a súa resolución pacífica.

d) A educación na responsabilidade individual e no mérito e esforzo persoal.

e) A formación para a paz, o respecto aos dereitos humanos, a vida en común, a cohesión social, a coopera-ción e solidariedade entre os pobos así como a adquisi-ción de valores que propicien o respecto cara aos seres vivos e o ambiente, en particular ao valor dos espazos forestais e o desenvolvemento sustentable.

f) O desenvolvemento da capacidade dos alumnos para regular a súa propia aprendizaxe, confiar nas súas aptitudes e coñecementos, así como para desenvolver a creatividade, a iniciativa persoal e o espírito emprende-dor.

g) A formación no respecto e recoñecemento da plu-ralidade lingüística e cultural de España e da intercultura-lidade como un elemento enriquecedor da sociedade.

h) A adquisición de hábitos intelectuais e técnicas de traballo, de coñecementos científicos, técnicos, humanís-ticos, históricos e artísticos, así como o desenvolvemento de hábitos saudables, o exercicio físico e o deporte.

i) A capacitación para o exercicio de actividades pro-fesionais.

j) A capacitación para a comunicación na lingua ofi-cial e cooficial, se a houbese, e nunha ou máis linguas estranxeiras.

k) A preparación para o exercicio da cidadanía e para a participación activa na vida económica, social e cultural, con actitude crítica e responsable e con capacidade de adaptación ás situacións cambiantes da sociedade do coñecemento.

2. Os poderes públicos prestarán unha atención prioritaria ao conxunto de factores que favorecen a cali-dade do ensino e, en especial, a cualificación e formación do profesorado, o seu traballo en equipo, a dotación de recursos educativos, a investigación, a experimentación e a renovación educativa, o fomento da lectura e o uso de bibliotecas, a autonomía pedagóxica, organizativa e de xestión, a función directiva, a orientación educativa e pro-fesional, a inspección educativa e a avaliación.

CAPÍTULO II

A organización das ensinanzas e a aprendizaxe ao longo da vida

Artigo 3. As ensinanzas.

1. O sistema educativo organízase en etapas, ciclos, graos, cursos e niveis de ensino de forma que asegure a transición entre estes e, de ser o caso, dentro de cada un deles.

2. As ensinanzas que ofrece o sistema educativo son as seguintes:

a) Educación infantil.b) Educación primaria.c) Educación secundaria obrigatoria.

d) Bacharelato.e) Formación profesional.f) Ensinanzas de idiomas.g) Ensinanzas artísticas.h) Ensinanzas deportivas.i) Educación de persoas adultas.j) Ensino universitario.

3. A educación primaria e a educación secundaria obrigatoria constitúen a educación básica.

4. A educación secundaria divídese en educación secundaria obrigatoria e educación secundaria postobri-gatoria. Constitúen a educación secundaria postobrigato-ria o bacharelato, a formación profesional de grao medio, as ensinanzas profesionais de artes plásticas e deseño de grao medio e as ensinanzas deportivas de grao medio.

5. O ensino universitario, as ensinanzas artísticas superiores, a formación profesional de grao superior, as ensinanzas profesionais de artes plásticas e deseño de grao superior e as ensinanzas deportivas de grao superior constitúen a educación superior.

6. As ensinanzas de idiomas, as ensinanzas artísticas e as deportivas terán a consideración de ensinanzas de réxime especial.

7. O ensino universitario regúlase polas súas normas específicas.

8. As ensinanzas a que se refire o punto 2 adapta-ranse ao alumnado con necesidade específica de apoio educativo. Esta adaptación garantirá o acceso, a perma-nencia e a progresión deste alumnado no sistema educa-tivo.

9. Para garantir o dereito á educación de quen non poida asistir de modo regular aos centros docentes, des-envolverase unha oferta adecuada de educación a distan-cia ou, de ser o caso, de apoio e atención educativa espe-cífica.

Artigo 4. O ensino básico.

1. O ensino básico a que se refire o artigo 3.3 desta lei é obrigatorio e gratuíto para todas as persoas.

2. O ensino básico comprende dez anos de escolari-dade e desenvólvese, de forma regular, entre os seis e os dezaseis anos de idade. Non obstante, os alumnos terán dereito a permanecer en réxime ordinario cursando o ensino básico ata os dezaoito anos de idade, cumpridos no ano en que finalice o curso, nas condicións estableci-das nesta lei.

3. Sen prexuízo de que ao longo do ensino básico se garanta unha educación común para os alumnos, adopta-rase a atención á diversidade como principio fundamen-tal. Cando tal diversidade o requira, adoptaranse as medi-das organizativas e curriculares pertinentes, segundo o disposto nesta lei.

Artigo 5. A aprendizaxe ao longo da vida.

1. Todas as persoas deben ter a posibilidade de se formar ao longo da vida, dentro e fóra do sistema educa-tivo, co fin de adquirir, actualizar, completar e ampliar as súas capacidades, coñecementos, habilidades, aptitudes e competencias para o seu desenvolvemento persoal e profesional.

2. O sistema educativo ten como principio básico propiciar a educación permanente. Para tal efecto, prepa-rará os alumnos para aprender por si mesmos e facilitara-lles ás persoas adultas a súa incorporación ás distintas ensinanzas, favorecendo a conciliación da aprendizaxe con outras responsabilidades e actividades.

3. Para garantir o acceso universal e permanente á aprendizaxe, as diferentes administracións públicas iden-tificarán novas competencias e facilitarán a formación requirida para a súa adquisición.


4. Así mesmo, correspóndelles ás administracións públicas promover, ofertas de aprendizaxe flexibles que permitan a adquisición de competencias básicas e, de ser o caso, as correspondentes titulacións, a aqueles mozos e adultos que abandonaron o sistema educativo sen nin-gunha titulación.

5. O sistema educativo debe facilitar e as administra-cións públicas deben promover que toda a poboación chegue a alcanzar unha formación de educación secunda-ria postobrigatoria ou equivalente.

6. Correspóndelles ás administracións públicas faci-litaren o acceso á información e á orientación sobre as ofertas de aprendizaxe permanente e as posibilidades de acceso a estas.

CAPÍTULO III

Currículo

Artigo 6. Currículo.

1. Para os efectos do disposto nesta lei, enténdese por currículo o conxunto de obxectivos, competencias básicas, contidos, métodos pedagóxicos e criterios de avaliación de cada unha das ensinanzas reguladas nesta lei.

2. Co fin de asegurar unha formación común e garantir a validez dos títulos correspondentes, o Goberno fixará, en relación cos obxectivos, competencias básicas, contidos e criterios de avaliación, os aspectos básicos do currículo que constitúen as ensinanzas mínimas a que se refire a disposición adicional primeira, punto 2, letra c) da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación.

3. Os contidos básicos das ensinanzas mínimas requirirán o 55 por cento dos horarios escolares para as comunidades autónomas que teñan lingua cooficial e o 65 por cento para aquelas que non a teñan.

4. As administracións educativas establecerán o currículo das distintas ensinanzas reguladas nesta lei, do cal formarán parte os aspectos básicos sinalados en pun-tos anteriores. Os centros docentes desenvolverán e com-pletarán, de ser o caso, o currículo das diferentes etapas e ciclos en uso da súa autonomía e tal como se recolle no capítulo II do título V desta lei.

5. Os títulos correspondentes ás ensinanzas regula-das por esta lei serán homologados polo Estado e expedi-dos polas administracións educativas nas condicións previstas na lexislación vixente e nas normas básicas e específicas que para o efecto se diten.

6. No marco da cooperación internacional en mate-ria de educación, o Goberno, de acordo co establecido no punto 4 deste artigo, poderá establecer currículos mixtos de ensinanzas do sistema educativo español e doutros sistemas educativos, conducentes aos títulos respecti-vos.

CAPÍTULO IV

Cooperación entre administracións educativas

Artigo 7. Concertación de políticas educativas.

As administracións educativas poderán concertar o establecemento de criterios e obxectivos comúns co fin de mellorar a calidade do sistema educativo e garantir a equidade. A Conferencia Sectorial de Educación promo-verá este tipo de acordos e será informada de todos os que se adopten.

Artigo 8. Cooperación entre administracións.

1. As administracións educativas e as corporacións locais coordinarán as súas actuacións, cada unha no ámbito das súas competencias, para lograr unha maior eficacia dos recursos destinados á educación e contribuír aos fins establecidos nesta lei.

2. As ofertas educativas dirixidas a persoas en idade de escolarización obrigatoria que realicen as administra-cións ou outras institucións públicas, así como as actua-cións que tivesen finalidades educativas ou consecuen-cias na educación dos nenos e mozos, deberanse facer en coordinación coa Administración educativa correspon-dente.

3. As comunidades autónomas poderán convir a delegación de competencias de xestión de determinados servizos educativos nos municipios ou agrupacións de municipios que se configuren para o efecto, co fin de pro-piciar unha maior eficacia, coordinación e control social no uso dos recursos.

Artigo 9. Programas de cooperación territorial.

1. O Estado promoverá programas de cooperación territorial co fin de alcanzar os obxectivos educativos de carácter xeral, reforzar as competencias básicas dos estu-dantes, favorecer o coñecemento e aprecio por parte do alumnado da riqueza cultural e lingüística das distintas comunidades autónomas, así como contribuír á solidarie-dade interterritorial e ao equilibrio territorial na compen-sación de desigualdades.

2. Os programas a que se refire este artigo pode-ranse levar a cabo mediante convenios ou acordos entre as diferentes administracións educativas competentes.

Artigo 10. Difusión de información.

1. Correspóndelles ás administracións educativas facilitar o intercambio de información e a difusión de boas prácticas educativas ou de xestión dos centros docentes, co fin de contribuír á mellora da calidade da educación.

2. As administracións educativas proporcionarán os datos necesarios para a elaboración das estatísticas edu-cativas nacionais e internacionais que lle corresponde efectuar ao Estado, as cales contribúen á xestión, planifi-cación, seguimento e avaliación do sistema educativo, así como á investigación educativa. Así mesmo, as adminis-tracións educativas farán públicos os datos e indicadores que contribúan a facilitar a transparencia, a boa xestión da educación e a investigación educativa.

Artigo 11. Oferta e recursos educativos.

1. O Estado promoverá accións destinadas a favore-cer que todos os alumnos poidan elixir as opcións educa-tivas que desexen con independencia do seu lugar de residencia, de acordo cos requisitos académicos estable-cidos en cada caso.

2. Correspóndelles ás administracións educativas, en aplicación do principio de colaboración, facilitar o acceso a ensinanzas de oferta escasa e a centros de zonas limítrofes aos alumnos que non tivesen esa oferta educa-tiva en centros próximos ou da súa mesma comunidade autónoma. Para tal efecto, nos procedementos de admi-sión de alumnos terase en conta esta circunstancia.

3. Coa mesma finalidade, e en aplicación do princi-pio de colaboración, correspóndelles ás administracións educativas facilitar a alumnos e profesores doutras comu-nidades autónomas o acceso ás súas instalacións con valor educativo e a utilización dos seus recursos.


TÍTULO I

As ensinanzas e a súa ordenación

CAPÍTULO I

Educación infantil

Artigo 12. Principios xerais.

1. A educación infantil constitúe a etapa educativa con identidade propia que atende nenas e nenos desde o nacemento ata os seis anos de idade.

2. A educación infantil ten carácter voluntario e a súa finalidade é a de contribuír ao desenvolvemento físico, afectivo, social e intelectual dos nenos.

3. Co obxecto de respectar a responsabilidade fun-damental das nais e pais ou titores nesta etapa, os centros de educación infantil cooperarán estreitamente con eles.

Artigo 13. Obxectivos.

A educación infantil contribuirá a desenvolver nas nenas e nenos as capacidades que lles permitan:

a) Coñecer o seu propio corpo e o dos outros, as súas posibilidades de acción e aprender a respectar as diferenzas.

b) Observar e explorar o seu ambiente familiar, natu-ral e social.

c) Adquirir progresivamente autonomía nas súas actividades habituais.

d) Desenvolver as súas capacidades afectivas.e) Relacionarse cos demais e adquirir progresiva-

mente pautas elementais de convivencia e relación social, así como exercitarse na resolución pacífica de conflitos.

f) Desenvolver habilidades comunicativas en dife-rentes linguaxes e formas de expresión.

g) Iniciarse nas habilidades lóxico-matemáticas, na lecto-escritura e no movemento, o xesto e o ritmo.

Artigo 14. Ordenación e principios pedagóxicos.

1. A etapa de educación infantil ordénase en dous ciclos. O primeiro comprende ata os tres anos, e o segundo, desde os tres aos seis anos de idade.

2. O carácter educativo dun e doutro ciclo será reco-llido polos centros educativos nunha proposta peda-góxica.

3. En ambos os ciclos da educación infantil atende-rase progresivamente ao desenvolvemento afectivo, ao movemento e os hábitos de control corporal, ás manifes-tacións da comunicación e da linguaxe, ás pautas elemen-tais de convivencia e relación social, así como ao descu-brimento das características físicas e sociais do medio en que viven. Ademais, facilitarase que nenas e nenos elabo-ren unha imaxe de si mesmos positiva e equilibrada e adquiran autonomía persoal.

4. Os contidos educativos da educación infantil organizaranse en áreas correspondentes a ámbitos pro-pios da experiencia e do desenvolvemento infantil e abor-daranse por medio de actividades globalizadas que teñan interese e significado para os nenos.

5. Correspóndelles ás administracións educativas fomentar unha primeira aproximación á lingua estranxeira nas aprendizaxes do segundo ciclo da educación infantil, especialmente no último ano. Así mesmo, fomentarán unha primeira aproximación á lectura e á escritura, así como experiencias de iniciación temperá en habilidades numéricas básicas, nas tecnoloxías da información e a comunicación e na expresión visual e musical.

6. Os métodos de traballo en ambos os ciclos basea-ranse nas experiencias, as actividades e o xogo e aplica-ranse nun ambiente de afecto e confianza, para potenciar a súa autoestima e integración social.

7. As administracións educativas determinarán os contidos educativos do primeiro ciclo da educación infan-til de acordo co previsto neste capítulo. Así mesmo, regu-larán os requisitos que teñan que cumprir os centros que impartan este ciclo, relativos, en todo caso, á relación numérica alumnado-profesor, ás instalacións e ao número de postos escolares.

Artigo 15. Oferta de prazas e gratuidade.

1. As administracións públicas promoverán un incre-mento progresivo da oferta de prazas públicas no pri-meiro ciclo. Así mesmo, coordinarán as políticas de cooperación entre elas e con outras entidades para ase-gurar a oferta educativa neste ciclo. Para tal fin, determi-narán as condicións en que se poderán establecer conve-nios coas corporacións locais, outras administracións e entidades privadas sen fins de lucro.

2. O segundo ciclo da educación infantil será gra-tuíto. Co fin de atender as demandas das familias, as administracións educativas garantirán unha oferta sufi-ciente de prazas nos centros públicos e concertarán con centros privados, no contexto da súa programación edu-cativa.

3. Os centros poderán ofrecer o primeiro ciclo de educación infantil, o segundo ou ambos.

4. De acordo co que establezan as administracións educativas, o primeiro ciclo da educación infantil pode-rase ofrecer en centros que abarquen o ciclo completo ou unha parte deste. Aqueles centros cuxa oferta sexa de, polo menos, un ano completo do citado ciclo deberán incluír no seu proxecto educativo a proposta pedagóxica a que se refire o punto 2 do artigo 14 e deberán contar co persoal cualificado nos termos recollidos no artigo 92.

CAPÍTULO II

Educación primaria


1. A educación primaria é unha etapa educativa que comprende seis cursos académicos, que se cursarán ordi-nariamente entre os seis e os doce anos de idade.

2. A finalidade da educación primaria é proporcionar a todos os nenos e nenas unha educación que permita afianzar o seu desenvolvemento persoal e o seu propio benestar, adquirir as habilidades culturais básicas relati-vas á expresión e comprensión oral, á lectura, á escritura e ao cálculo, así como desenvolver as habilidades sociais, os hábitos de traballo e estudo, o sentido artístico, a crea-tividade e a afectividade.

3. A acción educativa nesta etapa procurará a inte-gración das distintas experiencias e aprendizaxes do alumnado e adaptarase aos seus ritmos de traballo.

Artigo 17. Obxectivos da educación primaria.

A educación primaria contribuirá a desenvolver nos nenos e nenas as capacidades que lles permitan:

a) Coñecer e apreciar os valores e as normas de con-vivencia, aprender a obrar de acordo con elas, prepararse para o exercicio activo da cidadanía e respectar os derei-tos humanos, así como o pluralismo propio dunha socie-dade democrática.

b) Desenvolver hábitos de traballo individual e de equipo, de esforzo e responsabilidade no estudo, así


como actitudes de confianza en si mesmo, sentido crítico, iniciativa persoal, curiosidade, interese e creatividade na aprendizaxe.

c) Adquirir habilidades para a prevención e para a resolución pacífica de conflitos, que lles permitan desen-volverse con autonomía no ámbito familiar e doméstico, así como nos grupos sociais con que se relacionan.

d) Coñecer, comprender e respectar as diferentes culturas e as diferenzas entre as persoas, a igualdade de dereitos e oportunidades de homes e mulleres e a non discriminación de persoas con discapacidade.

e) Coñecer e utilizar de maneira apropiada a lingua castelá e, se a houbese, a lingua cooficial da comunidade autónoma e desenvolver hábitos de lectura.

f) Adquirir en, polo menos, unha lingua estranxeira a competencia comunicativa básica que lles permita expre-sar e comprender mensaxes sinxelas e desenvolverse en situacións cotiás.

g) Desenvolver as competencias matemáticas bási-cas e iniciarse na resolución de problemas que requiran a realización de operacións elementais de cálculo, coñece-mentos xeométricos e estimacións, así como ser capaces de aplicalos ás situacións da súa vida cotiá.

h) Coñecer e valorar o seu contorno natural, social e cultural, así como as posibilidades de acción e o seu coi-dado.

i) Iniciarse na utilización, para a aprendizaxe, das tecnoloxías da información e a comunicación desenvol-vendo un espírito crítico ante as mensaxes que reciben e elaboran.

j) Utilizar diferentes representacións e expresións artísticas e iniciarse na construción de propostas visuais.

k) Valorar a hixiene e a saúde, aceptar o propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas e utilizar a educa-ción física e o deporte como medios para favorecer o desenvolvemento persoal e social.

l) Coñecer e valorar os animais máis próximos ao ser humano e adoptar modos de comportamento que favorezan o seu coidado.

m) Desenvolver as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais, así como unha actitude contraria á violencia, aos prexuízos de calquera tipo e aos estereotipos sexis-tas.

n) Fomentar a educación viaria e actitudes de res-pecto que incidan na prevención dos accidentes de trá-fico.

Artigo 18. Organización.

1. A etapa de educación primaria comprende tres ciclos de dous anos académicos cada un e organízase en áreas, que terán un carácter global e integrador.

2. As áreas desta etapa educativa son as seguintes:Coñecemento do medio natural, social e cultural.Educación artística.Educación física.Lingua castelá e literatura e, se a houbese, lingua

cooficial e literatura.Lingua estranxeira.Matemáticas.

3. Nun dos cursos do terceiro ciclo da etapa, ás áreas incluídas no punto anterior engadirase a de educación para a cidadanía e os dereitos humanos, na cal se pres-tará especial atención á igualdade entre homes e mulle-res.

4. No terceiro ciclo da etapa, as administracións edu-cativas poderán engadir unha segunda lingua estranxeira.

5. As áreas que teñan carácter instrumental para a adquisición doutros coñecementos recibirán especial consideración.

6. No conxunto da etapa, a acción titorial orientará o proceso educativo individual e colectivo do alumnado.

Artigo 19. Principios pedagóxicos.

1. Nesta etapa porase especial énfase na atención á diversidade do alumnado, na atención individualizada, na prevención das dificultades de aprendizaxe e na posta en práctica de mecanismos de reforzo tan pronto como se detecten estas dificultades.

2. Sen prexuízo do seu tratamento específico nal-gunhas das áreas da etapa, a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e a comunicación e a educa-ción en valores traballaranse en todas as áreas.

3. Co fin de fomentar o hábito da lectura dedicarase un tempo diario a ela.

Artigo 20. Avaliación.

1. A avaliación dos procesos de aprendizaxe do alumnado será continua e global e terá en conta o seu progreso no conxunto das áreas.

2. O alumnado accederá ao ciclo educativo ou etapa seguinte sempre que se considere que alcanzou as com-petencias básicas correspondentes e o adecuado grao de madurez.

3. Malia o sinalado no punto anterior, o alumnado que non alcanzase algún dos obxectivos das áreas poderá pasar ao ciclo ou etapa seguinte sempre que esa circuns-tancia non lle impida seguir con aproveitamento o novo curso. Neste caso recibirá os apoios necesarios para recu-perar os devanditos obxectivos.

4. No suposto de que un alumno non alcanzase as competencias básicas, poderá permanecer un curso máis no mesmo ciclo. Esta medida poderase adoptar unha soa vez ao longo da educación primaria e cun plan específico de reforzo ou recuperación das súas competencias bási-cas.

5. Co fin de garantir a continuidade do proceso de formación do alumnado, cada alumno disporá ao finalizar a etapa dun informe sobre a súa aprendizaxe, os obxecti-vos alcanzados e as competencias básicas adquiridas, segundo dispoñan as administracións educativas. Así mesmo, as administracións educativas establecerán os pertinentes mecanismos de coordinación.

Artigo 21. Avaliación de diagnóstico.

Ao finalizar o segundo ciclo da educación primaria todos os centros realizarán unha avaliación de diagnós-tico das competencias básicas alcanzadas polos seus alumnos. Esta avaliación, competencia das administra-cións educativas, terá carácter formativo e orientador para os centros e informativo para as familias e para o conxunto da comunidade educativa. Estas avaliacións terán como marco de referencia as avaliacións xerais de diagnóstico que se establecen no artigo 144.1 desta lei.

CAPÍTULO III

Educación secundaria obrigatoria


1. A etapa de educación secundaria obrigatoria com-prende catro cursos, que se seguirán ordinariamente entre os doce e os dezaseis anos de idade.

2. A finalidade da educación secundaria obrigatoria consiste en lograr que os alumnos e alumnas adquiran os elementos básicos da cultura, especialmente nos seus


aspectos humanístico, artístico, científico e tecnolóxico; desenvolver e consolidar neles hábitos de estudo e de traballo; preparalos para a súa incorporación a estudos posteriores e para a súa inserción laboral e formalos para o exercicio dos seus dereitos e obrigas na vida como cida-dáns.

3. Na educación secundaria obrigatoria prestarase especial atención á orientación educativa e profesional do alumnado.

4. A educación secundaria obrigatoria organizarase de acordo cos principios de educación común e de aten-ción á diversidade do alumnado. Correspóndelles ás administracións educativas regular as medidas de aten-ción á diversidade, organizativas e curriculares, que lles permitan aos centros, no exercicio da súa autonomía, unha organización flexible das ensinanzas.

5. Entre as medidas sinaladas no punto anterior con-sideraranse as adaptacións do currículo, a integración de materias en ámbitos, os agrupamentos flexibles, os des-dobramentos de grupos, a oferta de materias optativas, programas de reforzo e programas de tratamento perso-nalizado para o alumnado con necesidade específica de apoio educativo.

6. No marco do disposto nos puntos 4 e 5, os centros educativos terán autonomía para organizar os grupos e as materias de maneira flexible e para adoptar as medidas de atención á diversidade adecuadas ás características do seu alumnado.

7. As medidas de atención á diversidade que adop-ten os centros estarán orientadas á consecución dos obxectivos da educación secundaria obrigatoria por parte de todo o seu alumnado e non poderán, en ningún caso, supoñer unha discriminación que lles impida alcanzar os devanditos obxectivos e a titulación correspondente.


A educación secundaria obrigatoria contribuirá a des-envolver nos alumnos e nas alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñe-cer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos como valores comúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igual-dade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo, os comportamentos sexistas e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da informa-ción e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmos, a participación, o sentido crítico, a inicia-

tiva persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, de a haber, na lingua cooficial da comunidade autónoma, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural.

k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a edu-cación física e a práctica do deporte para favorecer o des-envolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversi-dade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o ambiente, contribuíndo á súa conservación e mellora.

l) Apreciar a creación artística e comprender a lin-guaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

Artigo 24. Organización dos cursos primeiro, segundo e terceiro.

1. As materias dos cursos primeiro a terceiro da etapa serán as seguintes:

Ciencias da natureza.Educación física.Ciencias sociais, xeografía e historia.Lingua castelá e literatura e, se a houbese, lingua

cooficial e literatura.Lingua estranxeira.Matemáticas.Educación plástica e visual.Música.Tecnoloxías.

2. Ademais, en cada un dos cursos todos os alumnos cursarán as materias seguintes:

Ciencias da natureza.Educación física.Ciencias sociais, xeografía e historia.Lingua castelá e literatura e, se a houbese, lingua

cooficial e literatura.Lingua estranxeira.Matemáticas.

3. Nun dos tres primeiros cursos todos os alumnos cursarán a materia de educación para a cidadanía e os dereitos humanos, na cal se prestará especial atención á igualdade entre homes e mulleres.

4. No terceiro curso a materia de ciencias da natu-reza poderase desdobrar en bioloxía e xeoloxía, por un lado, e física e química por outro.

5. Así mesmo, no conxunto dos tres cursos, os alum-nos poderán cursar algunha materia optativa. A oferta de materias neste ámbito de optatividade deberá incluír unha segunda lingua estranxeira e cultura clásica. As administracións educativas poderán incluír a segunda lingua estranxeira entre as materias a que se refire o punto 1.

6. En cada un dos cursos primeiro e segundo os alumnos cursarán un máximo de dúas materias máis que no último ciclo de educación primaria.

7. Sen prexuízo do seu tratamento específico nalgun-has das materias da etapa, a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as


tecnoloxías da información e a comunicación e a educa-ción en valores traballaranse en todas as áreas.

8. Os centros educativos poderán organizar, de acordo co que regulen as administracións educativas, programas de reforzo das capacidades básicas para aque-les alumnos que, en virtude do informe a que se fai refe-rencia no artigo 20.5, así o requiran para poderen seguir con aproveitamento as ensinanzas da educación secun-daria.

Artigo 25. Organización do cuarto curso.

1. Todos os alumnos deberán cursar no cuarto curso as materias seguintes:

Educación física.Educación ético-cívica.Ciencias sociais, xeografía e historia.Lingua castelá e literatura e, se a houbese, lingua

cooficial e literatura.Matemáticas.Primeira lingua estranxeira.

2. Ademais das materias enumeradas no punto ante-rior, os alumnos deberán cursar tres materias das seguin-tes:

Bioloxía e xeoloxía.Educación plástica e visual.Física e química.Informática.Latín.Música.Segunda lingua estranxeira.Tecnoloxía.

3. Os alumnos poderán cursar unha ou máis mate-rias optativas de acordo co marco que establezan as administracións educativas.

4. Na materia de educación ético-cívica prestaráselle especial atención á igualdade entre homes e mulleres.

5. Sen prexuízo do seu tratamento específico nal-gunhas das materias deste cuarto curso, a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audio-visual, as tecnoloxías da información e a comunicación e a educación en valores traballaranse en todas as áreas.

6. Este cuarto curso terá carácter orientador, tanto para os estudos postobrigatorios como para a incorpora-ción á vida laboral. Co fin de orientar a elección dos alum-nos, poderanse establecer agrupacións destas materias en diferentes opcións.

7. Os centros deberán ofrecer a totalidade das mate-rias e opcións citadas nos puntos anteriores. Só se poderá limitar a elección de materias e opcións dos alumnos cando haxa un número insuficiente destes para algunha delas a partir de criterios obxectivos establecidos previa-mente polas administracións educativas.


1. Os centros elaborarán as súas propostas peda-góxicas para esta etapa desde a consideración da aten-ción á diversidade e do acceso de todo o alumnado á educación común. Así mesmo, arbitrarán métodos que teñan en conta os diferentes ritmos de aprendizaxe dos alumnos, favorezan a capacidade de aprender por si mes-mos e promovan o traballo en equipo.

2. Nesta etapa prestaráselles unha atención especial á adquisición e ao desenvolvemento das competencias básicas e fomentarase a correcta expresión oral e escrita e o uso das matemáticas. Co fin de promover o hábito da lectura, dedicaráselle un tempo a esta na práctica docente de todas as materias.

3. As administracións educativas establecerán as condicións que permitan que, nos primeiros cursos da etapa, os profesores coa debida cualificación impartan máis dunha materia ao mesmo grupo de alumnos.

4. Correspóndelles ás administracións educativas promover as medidas necesarias para que a titoría per-soal dos alumnos e a orientación educativa, psicopeda-góxica e profesional, constitúan un elemento fundamen-tal na ordenación desta etapa.

5. Así mesmo, correspóndelles ás administracións educativas regular solucións específicas para a atención daqueles alumnos que manifesten dificultades especiais de aprendizaxe ou de integración na actividade ordinaria dos centros, dos alumnos de alta capacidade intelectual e dos alumnos con discapacidade.

Artigo 27. Programas de diversificación curricular.

1. Na definición das ensinanzas mínimas da etapa incluiranse as condicións básicas para establecer as diversificacións do currículo desde terceiro curso de edu-cación secundaria obrigatoria, para o alumnado que o requira tras a oportuna avaliación. Neste suposto, os obxectivos da etapa alcanzaranse cunha metodoloxía específica a través dunha organización de contidos, activi-dades prácticas e, de ser o caso, de materias, diferente á establecida con carácter xeral.

2. Os alumnos que unha vez cursado segundo non estean en condicións de promocionar a terceiro e repeti-sen xa unha vez en secundaria, poderanse incorporar a un programa de diversificación curricular, tras a oportuna avaliación.

3. Os programas de diversificación curricular esta-rán orientados á consecución do título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

Artigo 28. Avaliación e promoción.

1. A avaliación do proceso de aprendizaxe do alum-nado da educación secundaria obrigatoria será continua e diferenciada segundo as distintas materias do currículo.

2. As decisións sobre a promoción do alumnado dun curso a outro, dentro da etapa, serán adoptadas de forma colexiada polo conxunto de profesores do alumno res-pectivo, atendendo á consecución dos obxectivos. As decisións sobre a obtención do título ao final desta etapa serán adoptadas de forma colexiada polo conxunto de profesores do alumno respectivo, atendendo á consecu-ción das competencias básicas e os obxectivos da etapa.

3. Para os efectos do disposto no punto anterior, os alumnos promocionarán de curso cando superen os obxectivos das materias cursadas ou teñan avaliación negativa en dúas materias, como máximo, e repetirán curso cando teñan avaliación negativa en tres ou máis materias. Excepcionalmente, poderase autorizar a promo-ción dun alumno con avaliación negativa en tres materias cando o equipo docente considere que a natureza destas non lle impide seguir con éxito o curso seguinte, cando se considere que ten expectativas favorables de recupera-ción e que a devandita promoción beneficiará a súa evo-lución académica. As administracións educativas regula-rán as actuacións do equipo docente responsable da avaliación.

4. Co fin de lles facilitar aos alumnos a recuperación das materias con avaliación negativa, as administracións educativas regularán as condicións para que os centros organicen as oportunas probas extraordinarias nas condi-cións que determinen.

5. Os que promocionen sen superar todas as mate-rias seguirá os programas de reforzo que estableza o equipo docente e deberán superar as avaliacións corres-pondentes aos devanditos programas de reforzo. Esta


circunstancia será tida en conta para os efectos de promo-ción e titulación previstos nos puntos anteriores.

6. O alumno poderá repetir o mesmo curso unha soa vez e dúas veces como máximo dentro da etapa. Cando esta segunda repetición se deba producir no último curso da etapa, prolongarase un ano o límite de idade a que se refire o punto 2 do artigo 4. Excepcionalmente, un alumno poderá repetir unha segunda vez en cuarto curso se non repetiu nos cursos anteriores da etapa.

7. En todo caso, as repeticións planificaranse de maneira que as condicións curriculares se adapten ás necesidades do alumno e estean orientadas á superación das dificultades detectadas.

8. Os alumnos que ao finalizar o cuarto curso de educación secundaria obrigatoria non obtivesen a titula-ción establecida no artigo 31.1 desta lei poderán realizar unha proba extraordinaria das materias que non supera-sen.

9. Os alumnos que cursen os programas de diversi-ficación curricular a que se refire o artigo 27, serán avalia-dos de conformidade cos obxectivos da etapa e os crite-rios de avaliación fixados en cada un dos respectivos programas.

Artigo 29. Avaliación de diagnóstico.

Ao finalizar o segundo curso da educación secundaria obrigatoria todos os centros realizarán unha avaliación de diagnóstico das competencias básicas alcanzadas polos seus alumnos. Esta avaliación será competencia das administracións educativas e terá carácter formativo e orientador para os centros e informativo para as familias e para o conxunto da comunidade educativa. Estas avalia-cións terán como marco de referencia as avaliacións xerais de diagnóstico que se establecen no artigo 144.1 desta lei.

Artigo 30. Programas de cualificación profesional ini-cial.

1. Correspóndelles ás administracións educativas organizar programas de cualificación profesional inicial destinados ao alumnado maior de dezaseis anos, cumpri-dos antes do 31 de decembro do ano do inicio do pro-grama, que non obtivesen o título de graduado en educa-ción secundaria obrigatoria. Excepcionalmente, e co acordo de alumnos e pais ou titores, esta idade poderase reducir a quince anos para aqueles que cumpran o pre-visto no artigo 27.2. Neste caso, o alumno adquirirá o compromiso de cursar os módulos a que fai referencia o punto 3.c) deste artigo.

2. O obxectivo dos programas de cualificación profe-sional inicial é que todos os alumnos alcancen competen-cias profesionais propias dunha cualificación de nivel un da estrutura actual do Catálogo Nacional de Cualifica-cións Profesionais creado pola Lei 5/2002, do 19 de xuño, das cualificacións e da formación profesional, así como que teñan a posibilidade dunha inserción sociolaboral satisfactoria e amplíen as súas competencias básicas para proseguir estudos nas diferentes ensinanzas.

3. Os programas de cualificación profesional inicial incluirán tres tipos de módulos:

a) Módulos específicos referidos ás unidades de competencia correspondentes a cualificacións de nivel un do catálogo citado.

b) Módulos formativos de carácter xeral, que amplíen competencias básicas e favorezan a transición desde o sistema educativo ao mundo laboral.

c) Módulos de carácter voluntario para os alumnos, que conduzan á obtención do título de graduado en edu-cación secundaria obrigatoria e que se poderán cursar de

maneira simultánea cos módulos a que se refiren os ante-riores parágrafos a) e b) ou unha vez superados estes.

4. Os alumnos que superen os módulos obrigatorios destes programas obterán unha certificación académica expedida polas administracións educativas. Esta certifica-ción terá efectos de acreditación das competencias profe-sionais adquiridas en relación co Sistema Nacional de Cualificacións e Formación Profesional.

5. A oferta de programas de cualificación profesional inicial poderá adoptar modalidades diferentes. Poderán participar nestes programas os centros educativos, as corporacións locais, as asociacións profesionais, as orga-nizacións non gobernamentais e outras entidades empre-sariais e sindicais, baixo a coordinación das administra-cións educativas.

6. Correspóndelles ás administracións educativas regular os programas de cualificación profesional inicial, que serán ofrecidos, en todo caso, en centros públicos e privados concertados co fin de lle posibilitar ao alumnado o acceso aos devanditos programas.

Artigo 31. Título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

1. Os alumnos que ao terminaren a educación secun-daria obrigatoria alcanzasen as competencias básicas e os obxectivos da etapa obterán o título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

2. O título de graduado en educación secundaria obrigatoria permitirá acceder ao bacharelato, á formación profesional de grao medio, aos ciclos de grao medio de artes plásticas e deseño, ás ensinanzas deportivas de grao medio e ao mundo laboral.

3. Os alumnos que cursen a educación secundaria obrigatoria e non obteñan o título a que se refire este artigo recibirán un certificado de escolaridade en que consten os anos cursados.

CAPÍTULO IV

Bacharelato


1. O bacharelato ten como finalidade proporcionar-lles aos alumnos formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capaci-tará os alumnos para acceder á educación superior.

2. Poderán acceder aos estudos do bacharelato os alumnos que estean en posesión do título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

3. O bacharelato comprende dous cursos, desenvol-verase en modalidades diferentes, organizarase de modo flexible e, de ser o caso, en distintas vías, co fin de lles poder ofrecer unha preparación especializada aos alum-nos acorde coas súas perspectivas e intereses de forma-ción ou permita a incorporación á vida activa unha vez finalizado este.

4. Os alumnos poderán permanecer cursando bacharelato en réxime ordinario durante catro anos.

5. As administracións públicas promoverán un incre-mento progresivo da oferta de prazas públicas en bacha-relato nas súas distintas modalidades e vías.


O bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:


a) Exercer a cidadanía democrática, desde dunha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica res-ponsable, inspirada polos valores da Constitución espa-ñola así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.

b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e des-envolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacifica-mente os conflitos persoais, familiares e sociais.

c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e opor-tunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criti-camente as desigualdades existentes e impulsar a igual-dade real e a non discriminación das persoas con discapacidade.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento per-soal.

e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, de ser o caso, a lingua cooficial da súa comunidade autónoma.

f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.

g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tec-noloxías da información e a comunicación.

h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora do seu ámbito social.

i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxi-cos fundamentais e dominar as habilidades básicas pro-pias da modalidade elixida.

j) Comprender os elementos e procedementos fun-damentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da cien-cia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao ambiente.

k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enri-quecemento cultural.

m) Utilizar a educación física e o deporte para favo-recer o desenvolvemento persoal e social.

n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.


1. As modalidades do bacharelato serán as seguin-tes:

a) Artes.b) Ciencias e Tecnoloxía.c) Humanidades e Ciencias Sociais.

2. O bacharelato organizarase en materias comúns, en materias de modalidade e en materias optativas.

3. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, establecerá a estrutura das modalidades, as materias específicas de cada modalidade e o número des-tas materias que deben cursar os alumnos.

4. Os alumnos poderán elixir entre a totalidade das materias de modalidade establecidas. Cada unha das modalidades poderase organizar en distintas vías que faciliten unha especialización dos alumnos para a súa incorporación aos estudos posteriores ou á vida activa. Os centros ofrecerán a totalidade das materias e, de ser o caso, vías de cada modalidade. Só se poderá limitar a

elección de materias e vías por parte dos alumnos cando haxa un número insuficiente deles, segundo os criterios obxectivos establecidos previamente polas administra-cións educativas.

5. Cando a oferta de materias nun centro quede limi-tada por razóns organizativas, as administracións educa-tivas facilitarán que os alumnos poidan cursar algunha materia noutros centros ou mediante a modalidade de educación a distancia.

6. As materias comúns do bacharelato serán as seguintes:

Ciencias para o mundo contemporáneo.Educación física.Filosofía e cidadanía.Historia da filosofía.Historia de España.Lingua castelá e literatura e, se a houbese, lingua

cooficial e literatura.Lingua estranxeira.

7. Correspóndelles ás administracións educativas a ordenación das materias optativas. Os centros concreta-rán a oferta destas materias no seu proxecto educativo.

8. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, regulará o réxime de recoñecemento recí-proco entre os estudos de bacharelato e os ciclos formati-vos de grao medio co fin de que poidan ser tidos en conta os estudos superados, aínda cando non se alcanzase a titulación correspondente.


1. As actividades educativas no bacharelato favore-cerán a capacidade do alumno para aprender por si mesmo, para traballar en equipo e para aplicar os méto-dos de investigación apropiados.

2. As administracións educativas promoverán as medidas necesarias para que nas distintas materias se desenvolvan actividades que estimulen o interese e o hábito da lectura e a capacidade de se expresar correcta-mente en público.

Artigo 36. Avaliación e promoción.

1. A avaliación da aprendizaxe dos alumnos será continua e diferenciada segundo as distintas materias. O profesor de cada materia decidirá, ao remate do curso, se o alumno superou os seus obxectivos.

2. Os alumnos promocionarán de primeiro a segundo de bacharelato cando superasen as materias cursadas ou teñan avaliación negativa en dúas materias, como máximo. Neste caso, deberanse matricular en segundo curso das materias pendentes de primeiro. Os centros educativos deberán organizar as conseguintes actividades de recuperación e a avaliación das materias pendentes.

3. Os alumnos poderán realizar unha proba extraor-dinaria das materias que non superasen, nas datas que determinen as administracións educativas.

Artigo 37. Título de bacharel.

1. Os alumnos que cursen satisfactoriamente o bacharelato en calquera das súas modalidades recibirán o título de bacharel, que terá efectos laborais e académicos. Para obter o título será necesaria a avaliación positiva en todas as materias dos dous cursos de bacharelato.

2. O título de bacharel facultará para acceder ás dis-tintas ensinanzas que constitúen a educación superior establecidas no artigo 3.5.


Artigo 38. Proba de acceso á universidade.

1. Para acceder aos estudos universitarios será nece-saria a superación dunha única proba que, xunto coas cualificacións obtidas no bacharelato, valorará, con carác-ter obxectivo, a madurez académica e os coñecementos adquiridos nel, así como a capacidade para seguir con éxito os estudos universitarios.

2. Poderanse presentar á proba de acceso á universi-dade todos os alumnos que estean en posesión do título de bacharel, con independencia da modalidade e da vía cursadas. A proba terá validez para o acceso ás distintas titulacións das universidades españolas.

3. O Goberno establecerá as características básicas da proba de acceso á universidade, logo de consulta ás comunidades autónomas, e informe previo do consello de Coordinación Universitaria. Esta proba terá en conta as modalidades de bacharelato e as vías que poden seguir os alumnos e versará sobre as materias de segundo de bacharelato.

4. As administracións educativas e as universidades organizarán a proba de acceso, garantirán a súa adecua-ción ao currículo do bacharelato, así como a coordinación entre as universidades e os centros que imparten bacha-relato para a súa organización e realización.

5. Poderán acceder ás universidades españolas, sen necesidade de realizar a proba de acceso, os alumnos procedentes de sistemas educativos de Estados membros da Unión Europea ou os doutros Estados cos cales se subscribisen acordos internacionais aplicables a este res-pecto, en réxime de reciprocidade, sempre que os devan-ditos alumnos cumpran os requisitos académicos exixi-dos nos seus sistemas educativos para acceder ás súas universidades.

6. De acordo coa lexislación vixente e o punto 1 deste artigo, o Goberno establecerá, logo de informe do consello de Coordinación Universitaria, a normativa básica que lles permita ás universidades fixar os procede-mentos de solicitude de praza dos alumnos que supera-sen a proba de acceso, con independencia de onde reali-zasen os seus estudos previos, a matriculación e a incorporación destes á universidade da súa elección, así como a daqueles que se encontren na situación a que se refire o punto anterior.

CAPÍTULO V

Formación profesional


1. A formación profesional comprende o conxunto de accións formativas que capacitan para o desempeño cualificado das diversas profesións, o acceso ao emprego e a participación activa na vida social, cultural e econó-mica. Inclúe as ensinanzas propias da formación profesio-nal inicial, as accións de inserción e reinserción laboral dos traballadores así como as orientadas á formación continua nas empresas, que permitan a adquisición e actualización permanente das competencias profesionais. A regulación contida nesta lei refírese á formación profe-sional inicial que forma parte do sistema educativo.

2. A formación profesional, no sistema educativo, ten por finalidade preparar os alumnos e as alumnas para a actividade nun campo profesional e facilitar a súa adap-tación ás modificacións laborais que se poden producir ao longo da súa vida, así como contribuír ao seu desen-volvemento persoal e ao exercicio dunha cidadanía democrática.

3. A formación profesional no sistema educativo comprende un conxunto de ciclos formativos cunha orga-

nización modular, de duración variable e contidos teórico-prácticos adecuados aos diversos campos profesionais.

4. Os ciclos formativos serán de grao medio e de grao superior, estarán referidos ao Catálogo Nacional de Cualificacións Profesionais e constituirán, respectiva-mente, a formación profesional de grao medio e a forma-ción profesional de grao superior. O currículo destas ensinanzas axustarase ás exixencias derivadas do Sis-tema Nacional de Cualificacións e Formación Profesional e ao establecido no artigo 6.3 desta lei.

5. Os estudos de formación profesional regulados nesta lei poderanse realizar tanto nos centros educativos que nela se regulan como nos centros integrados e de referencia nacional a que se refire o artigo 11 da Lei orgá-nica 5/2002, do 19 de xuño, das cualificacións e da forma-ción profesional.

6. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, establecerá as titulacións correspondentes aos estudos de formación profesional, así como os aspec-tos básicos do currículo de cada unha delas.


A formación profesional no sistema educativo contri-buirá a que os alumnos e as alumnas adquiran as capaci-dades que lles permitan:

a) Desenvolver a competencia xeral correspondente á cualificación ou cualificacións obxecto dos estudos rea-lizados.

b) Comprender a organización e as características do sector produtivo correspondente, así como os meca-nismos de inserción profesional; coñecer a lexislación laboral e os dereitos e obrigas que derivan das relacións laborais.

c) Aprender por si mesmos e traballar en equipo, así como formarse na prevención de conflitos e na súa reso-lución pacífica en todos os ámbitos da vida persoal, fami-liar e social. Fomentar a igualdade efectiva de oportunida-des entre homes e mulleres para acceder a unha formación que permita todo tipo de opcións profesionais e o exercicio destas.

d) Traballar en condicións de seguridade e saúde, así como previr os posibles riscos derivados do traballo.

e) Desenvolver unha identidade profesional motiva-dora de futuras aprendizaxes e adaptacións á evolución dos procesos produtivos e ao cambio social.

f) Afianzar o espírito emprendedor para o desem-peño de actividades e iniciativas empresariais.

Artigo 41. Condicións de acceso.

1. Poderá cursar a formación profesional de grao medio quen estea en posesión do título de graduado en educación secundaria obrigatoria. Poderá cursar a forma-ción profesional de grao superior quen estea en posesión do título de bacharel.

2. Tamén poderán acceder á formación profesional aqueles aspirantes que, carecendo dos requisitos acadé-micos, superen unha proba de acceso regulada polas administracións educativas. Para acceder por esta vía a ciclos formativos de grao medio requirirase ter dezasete anos como mínimo, e dezanove para acceder a ciclos for-mativos de grao superior, cumpridos no ano de realiza-ción da proba ou dezaoito se se acredita estar en posesión dun título de técnico relacionado con aquel ao cal se des-exa acceder.

3. As probas a que se refire o punto anterior deberán acreditar, para a formación profesional de grao medio, os coñecementos e habilidades suficientes para cursar con aproveitamento estas ensinanzas e, para a formación pro-fesional de grao superior, a madurez en relación cos


obxectivos de bacharelato e as súas capacidades referen-tes ao campo profesional de que se trate.

4. Correspóndelles ás administracións educativas regular a exención da parte das probas que proceda, para quen superase un programa de cualificación profesional inicial, un ciclo formativo de grao medio, estea en pose-sión dun certificado de profesionalidade relacionado co ciclo formativo que se pretende cursar ou acredite unha determinada cualificación ou experiencia laboral.

5. As administracións educativas poderán progra-mar e ofertar cursos destinados á preparación das probas para o acceso á formación profesional de grao medio por parte de quen superase un programa de cualificación pro-fesional inicial e para o acceso á formación profesional de grao superior por parte de quen estea en posesión do título de técnico a que se refire o punto 1 do artigo 44. As cualificacións obtidas nestes cursos serán tidas en conta na nota final da respectiva proba de acceso.

Artigo 42. Contido e organización da oferta.

1. Correspóndelles ás administracións educativas, no ámbito das súas competencias e coa colaboración das corporacións locais e dos axentes sociais e económicos, programar a oferta das ensinanzas de formación profesio-nal, con respecto aos dereitos recoñecidos nesta lei.

2. O currículo das ensinanzas de formación profesio-nal incluirá unha fase de formación práctica nos centros de traballo, da cal poderá quedar exento quen acredite unha experiencia laboral que se corresponda cos estudos profesionais cursados. As administracións educativas regularán esta fase e a mencionada exención.

3. A formación profesional promoverá a integración de contidos científicos, tecnolóxicos e organizativos e garantirá que o alumnado adquira os coñecementos e capacidades relacionadas coas áreas establecidas na dis-posición adicional terceira da Lei 5/2002, do 19 de xuño, das cualificacións e da formación profesional.

Artigo 43. Avaliación.

1. A avaliación da aprendizaxe do alumnado nos ciclos formativos realizarase por módulos profesionais.

2. A superación dun ciclo formativo requirirá a ava-liación positiva en todos os módulos que o compoñen.

Artigo 44. Títulos e validacións.

1. Os alumnos que superen as ensinanzas de forma-ción profesional de grao medio recibirán o título de téc-nico da correspondente profesión.

O título de técnico, no caso do alumnado que cursase a formación profesional de grao medio, de acordo co dis-posto no artigo 41.2, permitirá o acceso directo a todas as modalidades de bacharelato.

2. Os alumnos que superen as ensinanzas de forma-ción profesional de grao superior obterán o título de téc-nico superior. O título de técnico superior permitirá o acceso aos estudos universitarios que determine o Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, e informe do consello de Coordinación Universitaria.

3. O Goberno, oído o Consello de Coordinación Uni-versitaria, regulará o réxime de validacións entre estudos universitarios e estudos de formación profesional de grao superior.

4. Aqueles alumnos que non superen na súa totali-dade as ensinanzas de cada un dos ciclos formativos reci-birán un certificado académico dos módulos superados que terá efectos de acreditación parcial acumulable das competencias profesionais adquiridas en relación co Sis-tema Nacional de Cualificacións e Formación Profesio-nal.

CAPÍTULO VI

Ensinanzas artísticas


1. As ensinanzas artísticas teñen como finalidade proporcionarlle ao alumnado unha formación artística de calidade e garantir a cualificación dos futuros profesio-nais da música, a danza, a arte dramática, as artes plásti-cas e o deseño.

2. Son ensinanzas artísticas as seguintes:a) As ensinanzas elementais de música e de danza.b) As ensinanzas artísticas profesionais. Teñen esta

condición as ensinanzas profesionais de música e danza, así como os graos medio e superior de artes plásticas e deseño.

c) As ensinanzas artísticas superiores. Teñen esta condición os estudos superiores de música e de danza, as ensinanzas de arte dramático, as ensinanzas de conserva-ción e restauración de bens culturais, os estudos superio-res de deseño e os estudos superiores de artes plásticas, entre os que se inclúen os estudos superiores de cerá-mica e os estudos superiores do vidro.

3. Créase o consello Superior de Ensinanzas Artísti-cas, como órgano consultivo do Estado e de participación en relación con estas ensinanzas.

4. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, regulará a composición e funcións do devan-dito consello.

Artigo 46. Ordenación das ensinanzas.

1. O currículo das ensinanzas artísticas profesionais será definido polo procedemento establecido no artigo 6 desta lei.

2. A definición do contido das ensinanzas artísticas superiores, así como a súa avaliación, farase no contexto da ordenación da educación superior española no marco europeo e coa participación do consello Superior de Ensi-nanzas Artísticas e, de ser o caso, do consello de Coordi-nación Universitaria.

Artigo 47. Correspondencia con outras ensinanzas.

1. As administracións educativas facilitarán a posibi-lidade de cursar simultaneamente as ensinanzas artísticas profesionais e a educación secundaria.

2. Con obxecto de facer efectivo o previsto no punto anterior, poderanse adoptar as oportunas medidas de organización e de ordenación académica que incluirán, entre outras, as validacións e a creación de centros inte-grados.

SECCIÓN PRIMEIRA. ENSINANZAS ELEMENTAIS E PROFESIONAISDE MÚSICA E DE DANZA


1. As ensinanzas elementais de música e de danza terán as características e a organización que as adminis-tracións educativas determinen.

2. As ensinanzas profesionais de música e de danza organizaranse nun grao de seis cursos de duración. Os alumnos poderán, con carácter excepcional e coa orienta-ción previa do profesorado, matricularse en máis dun curso cando así o permita a súa capacidade de aprendi-zaxe.

3. Con independencia do establecido nos puntos anteriores, poderanse cursar estudos de música ou de danza que non conduzan á obtención de títulos con vali-


dez académica ou profesional en escolas específicas, con organización e estrutura diferentes e sen limitación de idade. Estas escolas serán reguladas polas administra-cións educativas.

Artigo 49. Acceso.

Para acceder ás ensinanzas profesionais de música e de danza será preciso superar unha proba específica de acceso regulada e organizada polas administracións edu-cativas. Poderase acceder igualmente a cada curso sen superar os anteriores sempre que, a través dunha proba, o aspirante demostre ter os coñecementos necesarios para cursar con aproveitamento as ensinanzas correspon-dentes.

Artigo 50. Titulacións.

1. A superación das ensinanzas profesionais de música ou de danza dará dereito á obtención do título profesional correspondente.

2. O alumnado que finalice as ensinanzas profesio-nais de música e danza, obterá o título de bacharel se supera as materias comúns do bacharelato, aínda que non realizase o bacharelato da modalidade de artes na súa vía específica de música e danza.

SECCIÓN SEGUNDA. ENSINANZAS PROFESIONAIS DE ARTESPLÁSTICAS E DESEÑO


1. As ensinanzas de artes plásticas e deseño organi-zaranse en ciclos de formación específica, segundo o dis-posto para o efecto no capítulo V do título I desta lei, coas particularidades que se establecen nos artigos seguintes.

2. Os ciclos formativos a que se refire este artigo incluirán fases de formación práctica en empresas, estu-dos e talleres.

Artigo 52. Requisitos de acceso.

1. Para acceder ao grao medio das ensinanzas de artes plásticas e deseño será necesario estar en posesión do título de graduado en educación secundaria obrigato-ria e, ademais, acreditar as aptitudes necesarias mediante a superación dunha proba específica.

2. Poderá acceder ao grao superior de artes plásticas e deseño quen teña o título de bacharel e supere unha proba que permita demostrar as aptitudes necesarias para cursar con aproveitamento as ensinanzas de que se trate.

3. Tamén poderán acceder aos graos medio e supe-rior destas ensinanzas aqueles aspirantes que, carecendo dos requisitos académicos, superen unha proba de acceso. Para acceder por esta vía a ciclos formativos de grao medio requirirase ter dezasete anos como mínimo, e dezanove para o acceso ao grao superior, cumpridos no ano de realización da proba ou dezaoito se se acredita estar en posesión dun título de técnico relacionado con aquel ao cal se desexa acceder.

4. As probas a que se refire o punto anterior deberán acreditar para o grao medio os coñecementos e habilida-des suficientes para cursar con aproveitamento estas ensinanzas, ademais das aptitudes necesarias a que se refire o punto 1 deste artigo. Para o acceso ao grao supe-rior deberán acreditar a madurez en relación cos obxecti-vos do bacharelato e as aptitudes a que fai referencia o punto dous deste artigo.

5. As administracións educativas regularán as pro-bas mencionadas nos puntos anteriores.

Artigo 53. Titulacións.

1. Os alumnos que superen o grao medio de artes plásticas e deseño recibirán o título de técnico de artes plásticas e deseño na especialidade correspondente.

2. O título de técnico de artes plásticas e deseño per-mitirá o acceso directo á modalidade de artes de bachare-lato.

3. Os alumnos que superen o grao superior de artes plásticas e deseño recibirán o título de técnico superior de artes plásticas e deseño na especialidade correspondente.

4. O Goberno, oído o consello de Coordinación Uni-versitaria, regulará o réxime de validacións entre os estu-dos universitarios e os ciclos formativos de grao superior de artes plásticas e deseño.

5. O título de técnico superior de artes plásticas e deseño permitirá o acceso aos estudos superiores, uni-versitarios ou non, que se determinen, tendo en conta a súa relación cos estudos de artes plásticas e deseño correspondentes.

SECCIÓN TERCEIRA. ENSINANZAS ARTÍSTICAS SUPERIORES

Artigo 54. Estudos superiores de música e de danza.

1. Os estudos superiores de música e de danza orga-nizaranse en diferentes especialidades e consistirán nun ciclo de duración variable segundo as súas respectivas características.

2. Para acceder aos estudos superiores de música ou de danza será preciso reunir os requisitos seguintes:

a) Estar en posesión do título de bacharel ou ter superado a proba de acceso á universidade para maiores de 25 anos.

b) Ter superado unha proba específica de acceso regulada polas administracións educativas en que o aspi-rante demostre os coñecementos e habilidades profesio-nais necesarios para cursar con aproveitamento as ensi-nanzas correspondentes. A posesión do título profesional será tida en conta na cualificación final da proba.

3. Os alumnos que rematasen os estudos superiores de música ou de danza obterán o título superior de música ou danza na especialidade de que se trate, que será equi-valente para todos os efectos ao título universitario de licenciado ou o título de grao equivalente.

Artigo 55. Ensinanzas de arte dramática.

1. As ensinanzas de arte dramática comprenderán un único grao de carácter superior, de duración adaptada ás características destas ensinanzas.

2. Para acceder ás ensinanzas de arte dramática será preciso:

a) Estar en posesión do título de bacharel ou ter superado a proba de acceso á universidade para maiores de 25 anos.

b) Ter superado unha proba específica, regulada polas administracións educativas, en que se valorará a madurez, os coñecementos e as aptitudes necesarias para cursar con aproveitamento estas ensinanzas.

3. Quen superase as ensinanzas de arte dramática obterá o título superior de arte dramática, equivalente para todos os efectos ao título universitario de licenciado ou o título de grao equivalente.

Artigo 56. Ensinanzas de conservación e restauración de bens culturais.

1. Para o acceso ás ensinanzas de conservación e restauración de bens culturais requirirase estar en pose-


sión do título de bacharel e superar unha proba de acceso, regulada polas administracións educativas, en que se valorarán a madurez, os coñecementos e as aptitudes para cursar con aproveitamento estas ensinanzas.

2. Os alumnos que superen estes estudos obterán o título superior de conservación e restauración de bens culturais, que será equivalente para todos os efectos ao título universitario de diplomado ou o título de grao equi-valente.

Artigo 57. Estudos superiores de artes plásticas e deseño.

1. Teñen a condición de estudos superiores no ámbito das artes plásticas e o deseño os estudos superio-res de artes plásticas e os estudos superiores de deseño. A ordenación destes estudos comportará a súa organiza-ción por especialidades.

2. Para o acceso aos estudos superiores a que se refire este artigo requirirase estar en posesión do título de bacharel e superar unha proba de acceso, regulada polas administracións educativas, en que se valorarán a madu-rez, os coñecementos e as aptitudes para cursar con apro-veitamento estes estudos.

3. Os estudos superiores de artes plásticas, entre os cales se inclúen os estudos superiores de cerámica e os estudos superiores do vidro, conducirán ao título superior de artes plásticas na especialidade que corresponda, que será equivalente para todos os efectos ao título universi-tario de diplomado ou o título de grao equivalente.

4. Os estudos superiores de deseño conducirán ao título superior de deseño, na especialidade que corres-ponda, que será equivalente para todos os efectos ao título universitario de diplomado ou o título de grao equi-valente.

Artigo 58. Organización das ensinanzas artísticas supe-riores.

1. Correspóndelle ao Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas e ao consello Superior de Ensi-nanzas Artísticas, definir a estrutura e o contido básicos dos diferentes estudos de ensinanzas artísticas superio-res regulados nesta lei.

2. Na definición a que se refire o punto anterior, regularanse as condicións para a oferta de estudos de posgrao nos centros de ensinanzas artísticas superiores. Estes estudos conducirán a títulos equivalentes, para todos os efectos, aos títulos universitarios de posgrao.

3. Os estudos superiores de música e de danza cur-saranse nos conservatorios ou escolas superiores de música e danza e os de arte dramática nas escolas supe-riores de arte dramática; os de conservación e restaura-ción de bens culturais nas escolas superiores de conser-vación e restauración de bens culturais; os estudos superiores de artes plásticas nas escolas superiores da especialidade correspondente e os estudos superiores de deseño nas escolas superiores de deseño.

4. As comunidades autónomas e as universidades dos seus respectivos ámbitos territoriais poderán convir fórmulas de colaboración para os estudos de ensinanzas artísticas superiores regulados nesta lei.

5. Así mesmo as administracións educativas fomen-tarán convenios coas universidades para a organización de estudos de doutoramento propios das ensinanzas artísticas.

6. Os centros superiores de ensinanzas artísticas fomentarán programas de investigación no ámbito das disciplinas que lles sexan propias.

CAPÍTULO VII

Ensinanzas de idiomas


1. As ensinanzas de idiomas teñen por obxecto capa-citar o alumnado para o uso adecuado dos diferentes idiomas, fóra das etapas ordinarias do sistema educativo, e organízanse nos niveis seguintes: básico, intermedio e avanzado.

As ensinanzas do nivel básico terán as características e a organización que as administracións educativas deter-minen.

2. Para acceder ás ensinanzas de idiomas será requi-sito imprescindible ter dezaseis anos cumpridos no ano en que se comecen os estudos. Poderán acceder así mesmo os maiores de catorce anos para seguir as ensi-nanzas dun idioma distinto do cursado na educación secundaria obrigatoria.

Artigo 60. Escolas oficiais de idiomas.

1. As ensinanzas de idiomas correspondentes aos niveis intermedio e avanzado a que se refire o artigo ante-rior serán impartidas nas escolas oficiais de idiomas. As administracións educativas regularán os requisitos que teñan que cumprir as escolas oficiais de idiomas, relati-vos á relación numérica alumno-profesor, ás instalacións e ao número de postos escolares.

2. As escolas oficiais de idiomas fomentarán espe-cialmente o estudo das linguas oficiais dos Estados mem-bros da Unión Europea, das linguas cooficiais existentes en España e do español como lingua estranxeira. Así mesmo, facilitarase o estudo doutras linguas que por razóns culturais, sociais ou económicas presenten un interese especial.

3. As administracións educativas poderán integrar nas escolas oficiais de idiomas as ensinanzas de idiomas a distancia.

4. De acordo co que establezan as administracións educativas, as escolas oficiais de idiomas poderán impar-tir cursos para a actualización de coñecementos de idio-mas e para a formación do profesorado e doutros colecti-vos profesionais.

Artigo 61. Certificados.

1. A superación das exixencias académicas estable-cidas para cada un dos niveis das ensinanzas de idiomas dará dereito á obtención do certificado correspondente, cuxos efectos se establecerán na definición dos aspectos básicos do currículo das distintas linguas.

2. A avaliación dos alumnos que cursen os seus estudos nas escolas oficiais de idiomas, para os efectos do previsto no punto anterior, faraa o profesorado respec-tivo. As administracións educativas regularán as probas terminais, que realizará o profesorado, para a obtención dos certificados oficiais dos niveis básico, intermedio e avanzado.

Artigo 62. Correspondencia con outras ensinanzas.

1. O título de bacharel habilitará para acceder direc-tamente aos estudos de idiomas de nivel intermedio da primeira lingua estranxeira cursada no bacharelato.

2. Sen prexuízo do disposto no punto anterior, as administracións educativas facilitarán a realización de probas homologadas para obter a certificación oficial do coñecemento das linguas cursadas polos alumnos de educación secundaria e formación profesional.


CAPÍTULO VIII

Ensinanzas deportivas


1. As ensinanzas deportivas teñen como finalidade preparar os alumnos para a actividade profesional en relación cunha modalidade ou especialidade deportiva, así como facilitar a súa adaptación á evolución do mundo laboral e deportivo e á cidadanía activa.

2. As ensinanzas deportivas contribuirán a que os alumnos adquiran as capacidades que lles permitan:

a) Desenvolver a competencia xeral correspondente ao perfil dos estudos respectivos.

b) Garantir a cualificación profesional de iniciación, condución, adestramento básico, perfeccionamento téc-nico, adestramento e dirección de equipos e deportistas de alto rendemento na modalidade ou especialidade correspondente.

c) Comprender as características e a organización da modalidade ou especialidade respectiva e coñecer os dereitos e obrigas que derivan das súas funcións.

d) Adquirir os coñecementos e habilidades necesa-rios para desenvolver o seu labor en condicións de segu-ridade.

3. As ensinanzas deportivas organizaranse tomando como base as modalidades deportivas e, de ser o caso, as súas especialidades, de conformidade co recoñecemento outorgado polo consello Superior de Deportes, de acordo co artigo 8.b) da Lei 10/1990, do 15 de outubro, do deporte. Esta realizarase en colaboración coas comunidades autó-nomas e coa consulta previa aos seus correspondentes órganos en materia de ensinanzas deportivas.

4. O currículo das ensinanzas deportivas axustarase ás exixencias derivadas do Sistema Nacional de Cualifica-cións e Formación Profesional e ao establecido no artigo 6.3 desta lei.


1. As ensinanzas deportivas estruturaranse en dous graos, grao medio e grao superior, e poderán estar referi-das ao Catálogo Nacional de Cualificacións Profesionais.

2. Para acceder ao grao medio será necesario o título de graduado en educación secundaria obrigatoria. Para acceder ao grao superior será necesario o título de bacha-rel e o de técnico deportivo, na modalidade ou especiali-dade correspondente. No caso de determinadas modali-dades ou especialidades, será ademais requisito necesario a superación dunha proba realizada polas administra-cións educativas, ou acreditar un mérito deportivo en que se demostre ter as condicións necesarias para cursar con aproveitamento as ensinanzas correspondentes.

3. Tamén poderán acceder aos graos medio e supe-rior destas ensinanzas aqueles aspirantes que, carecendo do título de graduado en educación secundaria obrigato-ria ou do título de bacharel, superen unha proba de acceso regulada polas administracións educativas. Para acceder por esta vía ao grao medio requirirase ter a idade de deza-sete anos, e dezanove para o acceso ao grao superior, cumpridos no ano de realización da proba ou dezaoito se se acredita estar en posesión dun título de técnico relacio-nado con aquel ao cal se desexa acceder.

4. As probas a que se refire o punto anterior deberán acreditar para o grao medio, os coñecementos e habilida-des suficientes para cursar con aproveitamento as devan-ditas ensinanzas e, para o grao superior, a madurez en relación cos obxectivos de bacharelato. En ambos os casos, será tamén requisito a superación da proba ou a

acreditación do mérito deportivo a que fai referencia o punto 2 deste artigo.

5. As ensinanzas deportivas organizaranse en blo-ques e módulos, de duración variable, constituídos por áreas de coñecemento teórico-prácticas adecuadas aos diversos campos profesionais.

6. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, establecerá as titulacións correspondentes aos estudos de ensinanzas deportivas, os aspectos bási-cos do currículo de cada unha delas e os requisitos míni-mos dos centros en que se poderán impartir as ensinan-zas respectivas.

Artigo 65. Titulacións e validacións.

1. Quen supere as ensinanzas deportivas do grao medio recibirá o título de técnico deportivo na modali-dade ou especialidade deportiva correspondente.

2. Quen supere as ensinanzas deportivas do grao superior recibirá o título de técnico deportivo superior na modalidade ou especialidade deportiva correspondente.

3. O título de técnico deportivo superior permitirá o acceso aos estudos universitarios que se determine.

4. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas e oído o consello de Coordinación Universita-ria, regulará o réxime de validacións entre estudos uni-versitarios e estudos de ensinanzas deportivas de grao superior.

CAPÍTULO IX

Educación de persoas adultas

Artigo 66. Obxectivos e principios.

1. A educación de persoas adultas ten a finalidade de ofrecer a todos os maiores de dezaoito anos a posibili-dade de adquirir, actualizar, completar ou ampliar os seus coñecementos e aptitudes para o seu desenvolvemento persoal e profesional.

2. Para o logro da finalidade proposta, as administra-cións educativas poderán colaborar con outras adminis-tracións públicas con competencias na formación de adultos e, en especial, coa Administración laboral, así como coas corporacións locais e os diversos axentes sociais.

3. A educación de persoas adultas terá os seguintes obxectivos:

a) Adquirir unha formación básica, ampliar e reno-var os seus coñecementos, habilidades e destrezas de modo permanente e facilitar o acceso ás distintas ensi-nanzas do sistema educativo.

b) Mellorar a súa cualificación profesional ou adqui-rir unha preparación para o exercicio doutras profesións.

c) Desenvolver as súas capacidades persoais, nos ámbitos expresivos, comunicativo, de relación interper-soal e de construción do coñecemento.

d) Desenvolver a súa capacidade de participación na vida social, cultural, política e económica e facer efectivo o seu dereito á cidadanía democrática.

e) Desenvolver programas que corrixan os riscos de exclusión social, especialmente dos sectores máis desfa-vorecidos.

f) Responder adecuadamente aos desafíos que supón o envellecemento progresivo da poboación, ase-gurándolles ás persoas de maior idade a oportunidade de incrementar e actualizar as súas competencias.

g) Prever e resolver pacificamente os conflitos per-soais, familiares e sociais. Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, así


como analizar e valorar criticamente as desigualdades entre eles.

4. As persoas adultas poden realizar as súas aprendi-zaxes tanto por medio de actividades de ensino, regrado ou non regrado, como a través da experiencia, laboral ou en actividades sociais, polo que se tenderá a establecer conexións entre ambas as vías e se adoptarán medidas para a validación das aprendizaxes así adquiridas.


1. Ademais das persoas adultas, excepcionalmente, poderán cursar estas ensinanzas os maiores de dezaseis anos que o soliciten e que teñan un contrato laboral que non lles permita acudir aos centros educativos en réxime ordinario ou sexan deportistas de alto rendemento. Pode-rase incorporar á educación de persoas adultas quen cumpra dezaoito anos no ano en que comece o curso.

2. A organización e a metodoloxía das ensinanzas para as persoas adultas basearanse na autoaprendizaxe e terán en conta as súas experiencias, necesidades e intere-ses, podendo desenvolverse a través do ensino presen-cial e tamén mediante a educación a distancia.

3. As administracións educativas poderán promover convenios de colaboración para o ensino de persoas adul-tas coas universidades, corporacións locais e outras enti-dades públicas ou privadas. Neste último suposto, dará-selles preferencia ás asociacións sen ánimo de lucro. Estes convenios poderán, así mesmo, prever a elabora-ción de materiais que respondan ás necesidades técnicas e metodolóxicas deste tipo de ensinanzas.

4. Igualmente, correspóndelles ás administracións educativas promover programas específicos de aprendi-zaxe da lingua castelá e das outras linguas cooficiais, de ser o caso, así como de elementos básicos da cultura para facilitar a integración das persoas inmigrantes.

5. Na educación de persoas adultas prestaráselles unha atención adecuada a aquelas que presenten necesi-dade específica de apoio educativo.

6. Nos establecementos penitenciarios garantiráse-lle á poboación reclusa o acceso a estas ensinanzas.

7. As ensinanzas para as persoas adultas organiza-ranse cunha metodoloxía flexible e aberta, de modo que respondan ás súas capacidades, necesidades e intereses.

8. As administracións educativas estimularán a reali-zación de investigacións e a difusión de prácticas innova-doras no campo da educación das persoas adultas, con obxecto de permitir o desenvolvemento de novos mode-los educativos e a mellora continua dos existentes.

Artigo 68. Ensino básico.

1. As persoas adultas que queiran adquirir as com-petencias e os coñecementos correspondentes á educa-ción básica contarán cunha oferta adaptada ás súas con-dicións e necesidades.

2. Correspóndelles ás administracións educativas, no ámbito das súas competencias, organizar periodica-mente probas para que as persoas maiores de dezaoito anos poidan obter directamente o título de graduado en educación secundaria obrigatoria, sempre que alcanza-sen as competencias básicas e os obxectivos da etapa.

Artigo 69. Ensinanzas postobrigatorias.

1. As administracións educativas promoverán medi-das tendentes a ofrecer a todas as persoas a oportunidade de acceder ás ensinanzas de bacharelato ou formación profesional.

2. Correspóndelles ás administracións educativas adoptar as medidas oportunas para que as persoas adul-

tas dispoñan dunha oferta específica destes estudos orga-nizada de acordo coas súas características.

3. Igualmente, correspóndelles ás administracións educativas organizar a oferta pública de educación a dis-tancia co fin de dar unha resposta adecuada á formación permanente das persoas adultas. Esta oferta incluirá o uso das tecnoloxías da información e a comunicación.

4. As administracións educativas, no ámbito das súas competencias, organizarán periodicamente probas para obter directamente o título de bacharel ou algún dos títulos de formación profesional, sempre que demostren ter alcanzado os obxectivos establecidos nos artigos 33 e 40, así como os fixados nos aspectos básicos do currículo respectivo. Para presentarse ás probas para a obtención do título de bacharel requírese ter vinte anos; dezaoito para o título de técnico, vinte para o de técnico superior ou, de ser o caso, dezanove para aqueles que estean en posesión do título de técnico.

5. Os maiores de dezanove anos de idade poderán acceder directamente ás ensinanzas artísticas superiores mediante a superación dunha proba específica, regulada e organizada polas administracións educativas, que acre-dite que o aspirante posúe a madurez en relación cos obxectivos do bacharelato e os coñecementos, habilida-des e aptitudes necesarios para cursar con aproveita-mento as correspondentes ensinanzas.

6. As persoas maiores de 25 anos de idade poderán acceder directamente á universidade, sen necesidade de titulación ningunha, mediante a superación dunha proba específica.

Artigo 70. Centros.

Cando a educación das persoas adultas conduza á obtención dun dos títulos establecidos nesta lei, será impartida en centros docentes ordinarios ou específicos, debidamente autorizados pola Administración educativa competente.

TÍTULO II

Equidade na educación

CAPÍTULO I

Alumnado con necesidade específica de apoio educativo


1. As administracións educativas disporán os medios necesarios para que todo o alumnado alcance o máximo desenvolvemento persoal, intelectual, social e emocional, así como os obxectivos establecidos con carácter xeral nesta lei.

2. Correspóndelles ás administracións educativas asegurar os recursos necesarios para que os alumnos e alumnas que requiran unha atención educativa diferente á ordinaria, por presentaren necesidades educativas especiais, por dificultades específicas de aprendizaxe, polas súas altas capacidades intelectuais, por térense incorporado tarde ao sistema educativo, ou por condi-cións persoais ou de historia escolar, poidan alcanzar o máximo desenvolvemento posible das súas capacidades persoais e, en todo caso, os obxectivos establecidos con carácter xeral para todo o alumnado.

3. As administracións educativas establecerán os procedementos e recursos precisos para identificar de forma temperá as necesidades educativas específicas dos alumnos e alumnas a que se refire o punto anterior. A atención integral ao alumnado con necesidade específica


de apoio educativo iniciarase desde o mesmo momento en que esa necesidade sexa identificada e rexerase polos principios de normalización e inclusión.

4. Correspóndelles ás administracións educativas garantir a escolarización, regular e asegurar a participa-ción dos pais ou titores nas decisións que afecten a esco-larización e os procesos educativos deste alumnado. Correspóndelles, igualmente, adoptar as medidas oportu-nas para que os pais destes alumnos reciban o adecuado asesoramento individualizado, así como a información necesaria que lles axude na educación dos seus fillos.

Artigo 72. Recursos.

1. Para alcanzar os fins sinalados no artigo anterior, as administracións educativas disporán do profesorado das especialidades correspondentes e de profesionais cualificados, así como dos medios e materiais precisos para a adecuada atención a este alumnado.

2. Correspóndelles ás administracións educativas dotar os centros dos recursos necesarios para atender adecuadamente a este alumnado. Os criterios para deter-minar estas dotacións serán os mesmos para os centros públicos e privados concertados.

3. Os centros contarán coa debida organización escolar e realizarán as adaptacións e diversificacións curriculares precisas para lle facilitar a todo o alumnado a consecución dos fins establecidos.

4. As administracións educativas promoverán a for-mación do profesorado e doutros profesionais relacio-nada co tratamento do alumnado con necesidade especí-fica de apoio educativo.

5. As administracións educativas poderán colaborar con outras administracións ou entidades públicas ou pri-vadas sen ánimo de lucro, institucións ou asociacións, para facilitar a escolarización e unha mellor incorporación deste alumnado ao centro educativo.

SECCIÓN PRIMEIRA. ALUMNADO QUE PRESENTA NECESIDADES EDUCATIVAS ESPECIAIS

Artigo 73. Ámbito.

Enténdese por alumnado que presenta necesidades educativas especiais, aquel que requira, por un período da súa escolarización ou ao longo de toda ela, determina-dos apoios e atencións educativas específicas derivadas de discapacidade ou trastornos graves de conduta.

Artigo 74. Escolarización.

1. A escolarización do alumnado que presenta nece-sidades educativas especiais rexerase polos principios de normalización e inclusión e asegurará a súa non discrimi-nación e a igualdade efectiva no acceso e a permanencia no sistema educativo, podendo introducirse medidas de flexibilización das distintas etapas educativas, cando se considere necesario. A escolarización deste alumnado en unidades ou centros de educación especial, que se poderá estender ata os vinte e un anos, só se levará a cabo cando as súas necesidades non poidan ser atendidas no marco das medidas de atención á diversidade dos centros ordi-narios.

2. A identificación e valoración das necesidades edu-cativas deste alumnado realizarao, da forma máis tem-perá posible, persoal coa debida cualificación e nos ter-mos que determinen as administracións educativas.

3. Ao finalizar cada curso avaliaranse os resultados conseguidos por cada un dos alumnos en función dos obxectivos propostos a partir da valoración inicial. A devandita avaliación permitirá proporcionarlles a orienta-ción adecuada e modificar o plan de actuación así como a

modalidade de escolarización, de modo que se poida favorecer, sempre que sexa posible, o acceso do alum-nado a un réxime de maior integración.

4. Correspóndelles ás administracións educativas promover a escolarización na educación infantil do alum-nado que presente necesidades educativas especiais e desenvolver programas para a súa adecuada escolariza-ción nos centros de educación primaria e secundaria obri-gatoria.

5. Correspóndelles así mesmo ás administracións educativas favorecer que o alumnado con necesidades educativas especiais poida continuar a súa escolarización de maneira adecuada nas ensinanzas postobrigatorias, así como adaptar as condicións de realización das probas establecidas nesta lei para aquelas persoas con discapaci-dade que así o requiran.

Artigo 75. Integración social e laboral.

1. Coa finalidade de facilitar a integración social e laboral do alumnado con necesidades educativas especiais que non poida conseguir os obxectivos da educación obri-gatoria, as administracións públicas fomentarán ofertas formativas adaptadas ás súas necesidades específicas.

2. As administracións educativas establecerán unha reserva de prazas nas ensinanzas de formación profesio-nal para o alumnado con discapacidade.

SECCIÓN SEGUNDA. ALUMNADO CON ALTAS CAPACIDADES INTELECTUAIS

Artigo 76. Ámbito.

Correspóndelles ás administracións educativas adop-tar as medidas necesarias para identificar a alumnado con altas capacidades intelectuais e valorar de forma temperá as súas necesidades. Así mesmo, correspóndelles adop-tar plans de actuación adecuados a estas necesidades.


O Goberno, logo de consulta ás comunidades autóno-mas, establecerá as normas para flexibilizar a duración de cada unha das etapas do sistema educativo para os alum-nos con altas capacidades intelectuais, con independen-cia da súa idade.

SECCIÓN TERCEIRA. ALUMNOS CON INTEGRACIÓN TARDÍA NO SISTEMA EDUCATIVO ESPAÑOL


1. Correspóndelles ás administracións públicas favo-recer a incorporación ao sistema educativo dos alumnos que, por proceder doutros países ou por calquera outro motivo, se incorporen de forma tardía ao sistema educa-tivo español. Esta incorporación garantirase, en todo caso, na idade de escolarización obrigatoria.

2. As administracións educativas garantirán que a escolarización do alumnado que acceda de forma tardía ao sistema educativo español se realice atendendo ás súas circunstancias, coñecementos, idade e historial aca-démico, de modo que se poida incorporar ao curso máis adecuado ás súas características e coñecementos pre-vios, cos apoios oportunos, e desta forma continuar con aproveitamento a súa educación.

Artigo 79. Programas específicos.

1. Correspóndelles ás administracións educativas desenvolver programas específicos para os alumnos que


presenten graves carencias lingüísticas ou nas súas com-petencias ou coñecementos básicos, co fin de facilitar a súa integración no curso correspondente.

2. O desenvolvemento destes programas será en todo caso simultáneo á escolarización dos alumnos nos grupos ordinarios, conforme o nivel e evolución da súa aprendizaxe.

3. Correspóndelles ás administracións educativas adoptar as medidas necesarias para que os pais ou titores do alumnado que se incorpora tardiamente ao sistema educativo reciban o asesoramento necesario sobre os dereitos, deberes e oportunidades que comporta a incor-poración ao sistema educativo español.

CAPÍTULO II

Compensación das desigualdades en educación


1. Co fin de facer efectivo o principio de igualdade no exercicio do dereito á educación, as administracións públicas desenvolverán accións de carácter compensato-rio en relación coas persoas, grupos e ámbitos territoriais que se encontren en situacións desfavorables e proverán os recursos económicos e os apoios precisos para iso.

2. As políticas de educación compensatoria reforza-rán a acción do sistema educativo de forma que se eviten desigualdades derivadas de factores sociais, económicos, culturais, xeográficos, étnicos ou doutra índole.

3. Correspóndelles ao Estado e ás comunidades autónomas nos seus respectivos ámbitos de competencia fixar os seus obxectivos prioritarios de educación com-pensatoria.


1. Correspóndelles ás administracións educativas asegurar unha actuación preventiva e compensatoria garantindo as condicións máis favorables para a escolari-zación, durante a etapa de educación infantil, de todos os nenos cuxas condicións persoais supoñan unha desigual-dade inicial para acceder á educación básica e para pro-gresar nos niveis posteriores.

2. Correspóndelles ás administracións educativas adoptar medidas singulares naqueles centros escolares ou zonas xeográficas en que resulte necesaria unha inter-vención educativa compensatoria.

3. Na educación primaria, as administracións educa-tivas garantiranlles a todos os alumnos un posto escolar gratuíto no seu propio municipio ou na zona de escolari-zación establecida.

4. Sen prexuízo do disposto no capítulo I deste mesmo título, as administracións educativas dotarán os centros públicos e privados concertados dos recursos humanos e materiais necesarios para compensar a situa-ción dos alumnos que teñan dificultades especiais para alcanzar os obxectivos da educación obrigatoria, debido ás súas condicións sociais.

Artigo 82. Igualdade de oportunidades no mundo rural.

1. As administracións educativas terán en conta o carácter particular da escola rural co fin de proporcionar os medios e sistemas organizativos necesarios para aten-der as súas necesidades específicas e garantir a igualdade de oportunidades.

2. Sen prexuízo do disposto no punto 3 do artigo anterior, na educación básica, naquelas zonas rurais en que se considere aconsellable, poderanse escolarizar os nenos nun municipio próximo ao da súa residencia para garantir a calidade do ensino. Neste suposto as adminis-

tracións educativas prestarán de forma gratuíta os servi-zos escolares de transporte e, de ser o caso, comedor e internado.

Artigo 83. Bolsas e axudas ao estudo.

1. Para garantir a igualdade de todas as persoas no exercicio do dereito á educación, os estudantes con con-dicións socioeconómicas desfavorables terán dereito a obter bolsas e axudas ao estudo. No ensino postobrigato-rio as bolsas e axudas ao estudo terán en conta ademais o rendemento escolar dos alumnos.

2. O Estado establecerá, con cargo aos seus orza-mentos xerais, un sistema xeral de bolsas e axudas ao estudo, co fin de que todas as persoas, con independen-cia do seu lugar de residencia, gocen das mesmas condi-cións no exercicio do dereito á educación.

3. Para estes efectos, o Goberno regulará, con carác-ter básico, as modalidades e contías das bolsas e axudas ao estudo a que se refire o punto anterior, as condicións económicas e académicas que teñan reunir os candida-tos, así como os supostos de incompatibilidade, revoga-ción, reintegro e cantos requisitos sexan precisos para asegurar a igualdade no acceso ás citadas bolsas e axu-das, sen detrimento das competencias normativas e de execución das comunidades autónomas.

4. Co fin de articular un sistema eficaz de verificación e control das bolsas e axudas concedidas, estableceranse os procedementos necesarios de información, coordina-ción e cooperación entre as diferentes administracións educativas.

CAPÍTULO III

Escolarización en centros públicos e privadosconcertados

Artigo 84. Admisión de alumnos.

1. As administracións educativas regularán a admi-sión de alumnos en centros públicos e privados concerta-dos de tal forma que garanta o dereito á educación, o acceso en condicións de igualdade e a liberdade de elec-ción de centro por parte dos pais ou titores. En todo caso, atenderase a unha adecuada e equilibrada distribución entre os centros escolares dos alumnos con necesidade específica de apoio educativo.

2. Cando non existan prazas suficientes, o proceso de admisión rexerase polos criterios prioritarios de exis-tencia de irmáns matriculados no centro ou pais ou titores legais que traballen nel, proximidade do domicilio ou do lugar de traballo dalgún dos pais ou titores legais, rendas anuais da unidade familiar, atendendo ás especificidades que para o seu cálculo se aplican ás familias numerosas, e concorrencia de discapacidade no alumno ou nalgún dos seus pais ou irmáns, sen que ningún deles teña carác-ter excluínte e sen prexuízo do establecido no punto 7 deste artigo.

3. En ningún caso haberá discriminación por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social.

4. As administracións educativas poderán solicitar a colaboración doutras instancias administrativas para garantir a autenticidade dos datos que os interesados e os centros acheguen no proceso de admisión do alumnado.

5. Os centros públicos adscritos a outros centros públicos, que impartan etapas diferentes, consideraranse centros únicos para os efectos de aplicación dos criterios de admisión do alumnado establecidos nesta lei. Así mesmo, nos centros públicos que ofrezan varias etapas educativas o procedemento inicial de admisión realiza-rase ao comezo daquela que corresponda á menor idade.


6. Correspóndelles ás administracións educativas establecer o procedemento e as condicións para a adscri-ción de centros públicos a que se refire o punto anterior, respectando a posibilidade de libre elección de centro.

7. Nos procedementos de admisión de alumnos en centros públicos que impartan educación primaria, edu-cación secundaria obrigatoria ou bacharelato, cando non existan prazas suficientes, terán prioridade aqueles alum-nos que procedan dos centros de educación infantil, edu-cación primaria ou de educación secundaria obrigatoria, respectivamente, que teñan adscritos. No caso dos cen-tros privados concertados seguirase un procedemento análogo, sempre que as devanditas ensinanzas estean concertadas.

8. Nos centros privados concertados, que impartan varias etapas educativas, o procedemento inicial de admi-sión realizarase ao comezo da oferta do curso que sexa obxecto de concerto e que corresponda á menor idade. Este procedemento realizarase de acordo co establecido para os centros públicos.

9. A matriculación dun alumno nun centro público ou privado concertado suporá respectar o seu proxecto educativo, sen prexuízo dos dereitos recoñecidos aos alumnos e ás súas familias nas leis e o establecido no punto 3 deste artigo.

10. A información de carácter tributario que se pre-cisa para a acreditación das condicións económicas a que se refire o artigo 84.2 desta lei, subministraranlla directa-mente á Administración educativa a Axencia Estatal de Administración Tributaria e os órganos competentes da Comunidade Autónoma do País Vasco e a Comunidade Foral de Navarra, a través de medios informáticos ou tele-máticos, no marco de colaboración que se estableza nos termos e cos requisitos a que se refire a disposición adi-cional cuarta da Lei 40/1998, do 9 de decembro, do imposto sobre a renda das persoas físicas e outras nor-mas tributarias, e as disposicións que as desenvolven.

11. Na medida en que a través do indicado marco de colaboración se poida dispoñer da devandita informa-ción, non se lles exixirá aos interesados que acheguen individualmente certificacións expedidas pola Axencia Estatal de Administración Tributaria e polos órganos men-cionados no punto anterior, nin a presentación, en orixi-nal, copia ou certificación, das súas declaracións tributa-rias. Nestes supostos, o certificado será substituído por declaración responsable do interesado de que cumpre as obrigas sinaladas, así como autorización expresa deste para que a Axencia Estatal de Administración Tributaria ou os órganos competentes da Comunidade Autónoma do País Vasco e da Comunidade Foral de Navarra, submi-nistren a información á Administración educativa.

Artigo 85. Condicións específicas de admisión de alum-nos en etapas postobrigatorias.

1. Para as ensinanzas de bacharelato, ademais de aos criterios establecidos no artigo anterior, atenderase ao expediente académico dos alumnos.

2. Nos procedementos de admisión de alumnos aos ciclos formativos de grao medio ou de grao superior de formación profesional, cando non existan prazas suficien-tes, atenderase exclusivamente ao expediente académico dos alumnos con independencia de que estes procedan do mesmo centro ou doutro distinto.

3. Aqueles alumnos que cursen simultaneamente ensinanzas regradas de música ou danza e ensinanzas de educación secundaria terán prioridade para ser admitidos nos centros que impartan ensinanzas de educación secundaria que a Administración educativa determine. O mesmo tratamento aplicaráselles aos alumnos que sigan programas deportivos de alto rendemento.

Artigo 86. Igualdade na aplicación das normas de admi-sión.

1. As administracións educativas garantirán a igual-dade na aplicación das normas de admisión, o que inclúe o establecemento das mesmas áreas de influencia para os centros públicos e privados concertados, dun mesmo municipio ou ámbito territorial.

2. Sen prexuízo das competencias que lles son pro-pias, as administracións educativas poderán constituír comisións ou órganos de garantías de admisión, que se deberán en todo caso, constituír cando a demanda de prazas nalgún centro educativo do ámbito de actuación da comisión supere a oferta. Estas comisións recibirán dos centros toda a información e documentación precisa para o exercicio destas funcións. As devanditas comisións supervisarán o proceso de admisión de alumnos, o cum-primento das normas que o regulan e proporanlles ás administracións educativas as medidas que consideren adecuadas. Estas comisións ou órganos estarán integra-dos por representantes da Administración educativa, da Administración local, dos pais, dos profesores e dos cen-tros públicos e privados concertados.

3. As familias poderán presentar ao centro en que desexen escolarizar os seus fillos as solicitudes de admi-sión que, en todo caso, deberán ser tramitadas.

Artigo 87. Equilibrio na admisión de alumnos.

1. Co fin de asegurar a calidade educativa para todos, a cohesión social e a igualdade de oportunidades, as administracións garantirán unha adecuada e equili-brada escolarización do alumnado con necesidade espe-cífica de apoio educativo. Para iso, establecerán a propor-ción de alumnos destas características que deban ser escolarizados en cada un dos centros públicos e privados concertados e garantirán os recursos persoais e económi-cos necesarios aos centros para ofrecer ese apoio.

2. Para facilitar a escolarización e garantir o dereito á educación do alumnado con necesidade específica de apoio educativo, as administracións educativas poderan-lle reservar ata o final do período de preinscrición e matrí-cula unha parte das prazas dos centros públicos e priva-dos concertados. Así mesmo, poderán autorizar un incremento de ata un dez por cento do número máximo de alumnos por aula nos centros públicos e privados con-certados dunha mesma área de escolarización para aten-der necesidades inmediatas de escolarización do alum-nado de incorporación tardía.

3. As administracións educativas adoptarán as medi-das de escolarización previstas nos puntos anteriores atendendo ás condicións socioeconómicas e demográfi-cas da área respectiva, así como ás de índole persoal ou familiar do alumnado que supoñan unha necesidade específica de apoio educativo.

4. Os centros públicos e privados concertados están obrigados a manter escolarizados todos os seus alumnos, ata o final do ensino obrigatorio, salvo cambio de centro producido por vontade familiar ou por aplicación dalgún dos supostos previstos na normativa sobre dereitos e deberes dos alumnos.

Artigo 88. Garantías de gratuidade.

1. Para garantir a posibilidade de escolarizar todos os alumnos sen discriminación por motivos socioeconó-micos, en ningún caso poderán os centros públicos ou privados concertados percibir cantidades das familias por recibir as ensinanzas de carácter gratuíto, impoñerlles ás familias a obriga de facer achegas a fundacións ou asocia-cións nin establecer servizos obrigatorios, asociados ás ensinanzas, que requiran achega económica, por parte


das familias dos alumnos. No marco do disposto no artigo 51 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, quedan excluídas desta categoría as actividades extraescolares, as complementarias, e os servizos escolares que, en todo caso, terán carácter voluntario.

2. As administracións educativas dotarán os centros dos recursos necesarios para facer posible a gratuidade das ensinanzas de carácter gratuíto.

CAPÍTULO IV

Premios, concursos e recoñecementos

Artigo 89. Premios e concursos.

O Ministerio de Educación e Ciencia, sen prexuízo das competencias das comunidades autónomas, poderá esta-blecer, por si mesmo ou en colaboración con outras enti-dades, premios e concursos de carácter estatal destina-dos a alumnos, profesores ou centros escolares.

Artigo 90. Recoñecementos.

O Ministerio de Educación e Ciencia, así como as comunidades autónomas, poderán recoñecer e premiar o labor didáctico ou de investigación de profesores e cen-tros, facilitando a difusión entre os distintos centros esco-lares dos traballos ou experiencias que mereceron ese recoñecemento pola súa calidade e esforzo.

TÍTULO III

Profesorado

CAPÍTULO I

Funcións do profesorado

Artigo 91. Funcións do profesorado.

1. As funcións do profesorado son, entre outras, as seguintes:

a) A programación e o ensino das áreas, materias e módulos que teñan encomendados.

b) A avaliación do proceso de aprendizaxe do alum-nado, así como a avaliación dos procesos de ensino.

c) A titoría dos alumnos, a dirección e a orientación da súa aprendizaxe e o apoio no seu proceso educativo, en colaboración coas familias.

d) A orientación educativa, académica e profesional dos alumnos, en colaboración, de ser o caso, cos servizos ou departamentos especializados.

e) A atención ao desenvolvemento intelectual, afec-tivo, psicomotriz, social e moral do alumnado.

f) A promoción, organización e participación nas actividades complementarias, dentro ou fóra do recinto educativo, programadas polos centros.

g) A contribución a que as actividades do centro se leven a cabo nun clima de respecto, de tolerancia, de par-ticipación e de liberdade para fomentar nos alumnos os valores da cidadanía democrática.

h) A información periódica ás familias sobre o pro-ceso de aprendizaxe dos seus fillos e fillas, así como a orientación para a súa cooperación neste.

i) A coordinación das actividades docentes, de xes-tión e de dirección que lles sexan encomendadas.

j) A participación na actividade xeral do centro.

k) A participación nos plans de avaliación que deter-minen as administracións educativas ou os propios cen-tros.

l) A investigación, a experimentación e a mellora continua dos procesos de ensino correspondente.

2. Os profesores realizarán as funcións expresadas no punto anterior baixo o principio de colaboración e tra-ballo en equipo.

CAPÍTULO II

Profesorado das distintas ensinanzas

Artigo 92. Profesorado de educación infantil.

1. A atención educativa directa aos nenos do pri-meiro ciclo de educación infantil correrá a cargo de profe-sionais que posúan o título de mestre coa especialización en educación infantil ou o título de grao equivalente e, de ser o caso, doutro persoal coa debida titulación para a atención ás nenas e nenos desta idade. En todo caso, a elaboración e seguimento da proposta pedagóxica a que fai referencia o punto 2 do artigo 14, estarán baixo a res-ponsabilidade dun profesional co título de mestre de edu-cación infantil ou título de grao equivalente.

2. O segundo ciclo de educación infantil será impar-tido por profesores co título de mestre e a especialidade en educación infantil ou o título de grao equivalente e poderán ser apoiados, no seu labor docente, por mestres doutras especialidades cando as ensinanzas impartidas o requiran.

Artigo 93. Profesorado de educación primaria.

1. Para impartir as ensinanzas de educación primaria será necesario ter o título de mestre de educación prima-ria ou o título de grao equivalente, sen prexuízo da habili-tación doutras titulacións universitarias que, para os efectos de docencia, puidese establecer o Goberno para determinadas áreas, logo de consulta ás comunidades autónomas.

2. A educación primaria será impartida por mestres, que terán competencia en todas as áreas deste nivel. O ensino da música, da educación física, dos idiomas estranxeiros ou daqueloutras ensinanzas que determine o Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, serán impartidas por mestres coa especialización ou cua-lificación correspondente.

Artigo 94. Profesorado de educación secundaria obriga-toria e de bacharelato.

Para impartir as ensinanzas de educación secundaria obrigatoria e de bacharelato será necesario ter o título de licenciado, enxeñeiro ou arquitecto, ou o título de grao equivalente, ademais da formación pedagóxica e didác-tica de nivel de posgrao, de acordo co disposto no artigo 100 desta lei, sen prexuízo da habilitación doutras titula-cións que, para os efectos de docencia, puidese estable-cer o Goberno para determinadas áreas, logo de consulta ás comunidades autónomas.

Artigo 95. Profesorado de formación profesional.

1. Para impartir ensinanzas de formación profesional exixiranse os mesmos requisitos de titulación e forma-ción establecidos no artigo anterior para a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato, sen prexuízo da habilitación doutras titulacións que, para os efectos de docencia, puidese establecer o Goberno para determina-


dos módulos, logo de consulta ás comunidades autóno-mas.

2. Excepcionalmente, para determinados módulos poderanse incorporar, como profesores especialistas, atendendo á súa cualificación e ás necesidades do sis-tema educativo, profesionais, non necesariamente titula-dos, que desenvolvan a súa actividade no ámbito laboral. Esta incorporación realizarase en réxime laboral ou admi-nistrativo, de acordo coa normativa que resulte de aplica-ción.

Artigo 96. Profesorado de ensinanzas artísticas.

1. Para exercer a docencia das ensinanzas artísticas será necesario estar en posesión do título de licenciado, enxeñeiro ou arquitecto, ou do título de grao correspon-dente ou titulación equivalente para os efectos de docen-cia, sen prexuízo da intervención educativa doutros profe-sionais no caso das ensinanzas de artes plásticas e deseño de grao medio e de grao superior e da habilitación doutras titulacións que, para os efectos de docencia, puidese esta-blecer o Goberno para determinados módulos, logo de consulta ás comunidades autónomas. No caso das ensi-nanzas artísticas profesionais requirirase, así mesmo, a formación pedagóxica e didáctica a que se refire o artigo 100 desta lei.

2. Na regulación das ensinanzas artísticas superio-res o Goberno, logo de consulta ás comunidades autóno-mas, poderá incluír outras exixencias para o profesorado que as asuma, derivadas das condicións de inserción des-tas ensinanzas no marco da educación superior.

3. Excepcionalmente, para determinados módulos ou materias, poderanse incorporar como profesores especialistas, atendendo á súa cualificación e ás necesi-dades do sistema educativo, profesionais, non necesaria-mente titulados, que desenvolvan a súa actividade no ámbito laboral. Esta incorporación realizarase en réxime laboral ou administrativo, de acordo coa normativa que resulte de aplicación.

4. Para as ensinanzas artísticas superiores, excepcio-nalmente, poderanse incorporar como profesores espe-cialistas, atendendo á súa cualificación e ás necesidades do sistema educativo, profesionais, non necesariamente titulados, de nacionalidade estranxeira. Esa incorporación realizarase en réxime laboral ou administrativo, de acordo coa normativa que resulte de aplicación e deberase cum-prir o contido dos artigos 9.5 e 36 da Lei orgánica 4/2000, do 11 de xaneiro, sobre dereitos e liberdades dos estranxeiros en España e a súa integración social, salvo no caso de nacionais dos Estados membros da Unión Europea ou daqueles a quen sexa de aplicación o réxime comunitario de estranxeiría. Para estas ensinanzas o Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, establecerá a figura de profesor emérito.

Artigo 97. Profesorado de ensinanzas de idiomas.

1. Para impartir ensinanzas de idiomas exixiranse os mesmos requisitos de titulación e formación establecidos no artigo 94 para a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato.

2. As administracións educativas, excepcionalmente, poderán incorporar como profesores especialistas, aten-dendo á súa cualificación e ás necesidades do sistema educativo, profesionais, non necesariamente titulados, de nacionalidade estranxeira. Esa incorporación realizarase en réxime laboral ou administrativo, de acordo coa nor-mativa que resulte de aplicación e deberase cumprir o contido dos artigos 9.5 e 36 da Lei orgánica 4/2000, do 11 de xaneiro, sobre dereitos e liberdades dos estranxeiros en España e a súa integración social, salvo no caso de nacionais dos Estados membros da Unión Europea ou

daqueles a quen sexa de aplicación o réxime comunitario de estranxeiría.

Artigo 98. Profesorado de ensinanzas deportivas.

1. Para exercer a docencia nas ensinanzas deportivas será necesario estar en posesión do título de licenciado, enxeñeiro ou arquitecto, ou o título de grao correspon-dente ou titulación equivalente para os efectos de docen-cia. Requirirase así mesmo a formación pedagóxica e didáctica a que se refire o artigo 100 desta lei. O Goberno habilitará outras titulacións para a docencia en determi-nados módulos e bloques logo de consulta ás comunida-des autónomas.

2. Excepcionalmente, para determinadas materias as administracións educativas poderán incorporar como profesores especialistas, atendendo á súa cualificación e ás necesidades do sistema educativo, profesionais, non necesariamente titulados, que desenvolvan a súa activi-dade no ámbito deportivo e laboral. Esa incorporación realizarase en réxime laboral ou administrativo, de acordo coa normativa que resulte de aplicación.

Artigo 99. Profesorado de educación de persoas adul-tas.

Os profesores de ensinanzas para as persoas adultas comprendidas nesta lei, que conduzan á obtención dun título académico ou profesional, deberán contar coa titu-lación establecida con carácter xeral para impartir as res-pectivas ensinanzas. As administracións educativas facili-taranlles a estes profesores unha formación adecuada para responder ás características das persoas adultas.

CAPÍTULO III

Formación do profesorado

Artigo 100. Formación inicial.

1. A formación inicial do profesorado axustarase ás necesidades de titulación e de cualificación requiridas pola ordenación xeral do sistema educativo. O seu con-tido garantirá a capacitación adecuada para afrontar os retos do sistema educativo e adaptar as ensinanzas ás novas necesidades formativas.

2. Para exercer a docencia nas diferentes ensinanzas reguladas nesta lei será necesario estar en posesión das titulacións académicas correspondentes e ter a formación pedagóxica e didáctica que o Goberno estableza para cada ensinanza.

3. Correspóndelles ás administracións educativas establecer os convenios oportunos coas universidades para a organización da formación pedagóxica e didáctica a que se refire o punto anterior.

4. A formación inicial do profesorado das diferentes ensinanzas reguladas nesta lei adaptarase ao sistema de graos e posgraos do espazo europeo de educación supe-rior segundo o que estableza a correspondente normativa básica.

Artigo 101. Incorporación á docencia en centros públi-cos.

O primeiro curso de exercicio da docencia en centros públicos desenvolverase baixo a titoría de profesores experimentados. O profesor titor e o profesor en forma-ción compartirán a responsabilidade sobre a programa-ción das ensinanzas dos alumnos deste último.


Artigo 102. Formación permanente.

1. A formación permanente constitúe un dereito e unha obriga de todo o profesorado e unha responsabili-dade das administracións educativas e dos propios cen-tros.

2. Os programas de formación permanente deberán prever a adecuación dos coñecementos e métodos á evo-lución das ciencias e das didácticas específicas, así como todos aqueles aspectos de coordinación, orientación, tito-ría, atención educativa á diversidade e organización enca-miñados a mellorar a calidade do ensino e o funciona-mento dos centros. Así mesmo, deberán incluír formación específica en materia de igualdade nos termos estableci-dos no artigo sete da Lei orgánica 1/2004, do 28 de dec-embro, de medidas de protección integral contra a violen-cia de xénero.

3. As administracións educativas promoverán a utili-zación das tecnoloxías da información e a comunicación e a formación en linguas estranxeiras de todo o profeso-rado, independentemente da súa especialidade, estable-cendo programas específicos de formación neste ámbito. Igualmente, correspóndelles fomentar programas de investigación e innovación.

4. O Ministerio de Educación e Ciencia poderá ofre-cer programas de formación permanente de carácter estatal, dirixidos a profesores de todas as ensinanzas reguladas nesta lei e establecer, para tal efecto, os conve-nios oportunos coas institucións correspondentes.

Artigo 103. Formación permanente do profesorado de centros públicos.

1. As administracións educativas planificarán as acti-vidades de formación do profesorado, garantirán unha oferta diversificada e gratuíta destas actividades e esta-blecerán as medidas oportunas para favorecer a participa-ción do profesorado nelas. Así mesmo, correspóndelles facilitar o acceso dos profesores a titulacións que permi-tan a mobilidade entre as distintas ensinanzas, incluídas as universitarias, mediante os acordos oportunos coas universidades.

2. O Ministerio de Educación e Ciencia, en colabora-ción coas comunidades autónomas, favorecerá a mobili-dade internacional dos docentes, os intercambios posto a posto e as estadías noutros países.

CAPÍTULO IV

Recoñecemento, apoio e valoración do profesorado

Artigo 104. Recoñecemento e apoio ao profesorado.

1. As administracións educativas velarán por que o profesado reciba o trato, a consideración e o respecto acordes coa importancia social da súa tarefa.

2. As administracións educativas prestarán unha atención prioritaria á mellora das condicións en que o profesorado realiza o seu traballo e ao estímulo dunha crecente consideración e recoñecemento social da fun-ción docente.

3. Dada a exixencia de formación permanente do profesorado e a necesidade de actualización, innovación e investigación que acompaña a función docente, o profe-sorado debidamente acreditado disporá de acceso gra-tuíto ás bibliotecas e museos dependentes dos poderes públicos. Así mesmo, poderán facer uso dos servizos de préstamo de libros e outros materiais que ofrezan estas bibliotecas. Para tal fin, os directores dos centros educati-vos facilitaranlle ao profesorado a acreditación corres-pondente.

Artigo 105. Medidas para o profesorado de centros públicos.

1. Correspóndelles ás administracións educativas, respecto do profesorado dos centros públicos, adoptar as medidas oportunas para garantir a debida protección e asistencia xurídica, así como a cobertura da responsabili-dade civil, en relación cos feitos que deriven do seu exer-cicio profesional.

2. As administracións educativas, respecto ao profe-sorado dos centros públicos, favorecerán:

a) O recoñecemento da función titorial, mediante os oportunos incentivos profesionais e económicos.

b) O recoñecemento do labor do profesorado, aten-dendo á súa especial dedicación ao centro e á implanta-ción de plans que supoñan innovación educativa, por medio dos incentivos económicos e profesionais corres-pondentes.

c) O recoñecemento do traballo dos profesores que impartan clases da súa materia nunha lingua estranxeira nos centros bilingües.

d) O desenvolvemento de licenzas retribuídas, de acordo coas condicións e requisitos que establezan, co fin de estimular a realización de actividades de formación e de investigación e innovación educativas que revertan en beneficio directo do propio sistema educativo.

e) A redución de xornada lectiva daqueles profeso-res maiores de 55 anos que o soliciten, coa correspon-dente diminución proporcional das retribucións. Poderán, así mesmo, favorecer a substitución parcial da xornada lectiva por actividades doutra natureza sen redución das súas retribucións.

Artigo 106. Avaliación da función pública docente.

1. Co fin de mellorar a calidade do ensino e o traballo dos profesores, as administracións educativas elaborarán plans para a avaliación da función docente, coa participa-ción do profesorado.

2. Os plans para a valoración da función docente, que deben ser públicos, incluirán os fins e os criterios precisos da valoración e a forma de participación do pro-fesorado, da comunidade educativa e da propia Adminis-tración.

3. As administracións educativas fomentarán así mesmo a avaliación voluntaria do profesorado.

4. Correspóndelles ás administracións educativas dispoñer os procedementos para que os resultados da valoración da función docente sexan tidos en conta de modo preferente nos concursos de traslados e na carreira docente, xunto coas actividades de formación, investiga-ción e innovación.

TÍTULO IV

Centros docentes

CAPÍTULO I

Principios xerais

Artigo 107. Réxime xurídico.

1. Os centros docentes que ofrezan ensinanzas regu-ladas nesta lei rexeranse polo disposto na Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, nesta lei orgánica e nas disposicións que a desenvolvan, así como polo establecido nas demais normas vixentes que lles sexan de aplicación, sen prexuízo do previsto nos puntos seguintes deste artigo.


2. En relación cos centros integrados e de referencia nacional de formación profesional observarase o disposto na Lei orgánica 5/2002, do 19 de xuño, das cualificacións e da formación profesional e nas normas que a desenvol-van.

3. Correspóndelles ás comunidades autónomas regular a organización dos centros que ofrezan algunhas das ensinanzas artísticas superiores definidas como tales no artigo 45 desta lei.

4. Correspóndelle ao Goberno a regulación e a xes-tión dos centros docentes públicos españois no exterior.

5. As administracións educativas poderán conside-rar centro educativo, para os efectos de organización, xestión e administración, a agrupación de centros públi-cos situados nun ámbito territorial determinado.

Artigo 108. Clasificación dos centros.

1. Os centros docentes clasifícanse en públicos e pri-vados.

2. Son centros públicos aqueles cuxo titular sexa unha administración pública.

3. Son centros privados aqueles cuxo titular sexa unha persoa física ou xurídica de carácter privado e son centros privados concertados os centros privados acolli-dos ao réxime de concertos legalmente establecido. Enténdese por titular dun centro privado a persoa física ou xurídica que conste como tal no Rexistro de centros da correspondente Administración educativa.

4. A prestación do servizo público da educación rea-lizarase a través dos centros públicos e privados concerta-dos.

5. Os centros docentes orientarán a súa actividade á consecución dos principios e fins da educación estableci-dos nesta lei.

6. Os pais ou titores, en relación coa educación dos seus fillos ou pupilos, teñen dereito, de acordo co estable-cido no artigo 4 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, a escoller centro docente tanto público como distinto dos creados polos poderes públicos, a que se refire o punto 3 deste artigo.

Artigo 109. Programación da rede de centros.

1. Na programación da oferta de prazas, as adminis-tracións educativas harmonizarán as exixencias deriva-das da obriga que teñen os poderes públicos de garantir o dereito de todos á educación e os dereitos individuais de alumnos, pais e titores.

2. As administracións educativas programarán a oferta educativa das ensinanzas que nesta lei se declaran gratuítas tendo en conta a oferta existente de centros públicos e privados concertados e, como garantía da cali-dade do ensino, unha adecuada e equilibrada escolariza-ción dos alumnos con necesidade específica de apoio educativo. Así mesmo, as administracións educativas garantirán a existencia de prazas públicas suficientes especialmente nas zonas de nova poboación.

3. As administracións educativas deberán ter en conta as consignacións orzamentarias existentes e o prin-cipio de economía e eficiencia no uso dos recursos públi-cos.

Artigo 110. Accesibilidade.

1. Os centros educativos existentes que non reúnan as condicións de accesibilidade exixidas pola lexislación vixente na materia, deberanse adecuar nos prazos e con-forme os criterios establecidos pola Lei 51/2003, do 2 de decembro, de igualdade de oportunidades, non discrimi-nación e accesibilidade universal, e nas súas normas de desenvolvemento.

2. As administracións educativas promoverán pro-gramas para adecuar as condicións físicas, incluído o transporte escolar, e tecnolóxicas dos centros e dotaranos dos recursos materiais e de acceso ao currículo adecua-dos ás necesidades do alumnado que escolariza, especial-mente no caso de persoas con discapacidade, de modo que non se convertan en factor de discriminación e garan-tan unha atención inclusiva e universalmente accesible a todos os alumnos.

CAPÍTULO II

Centros públicos

Artigo 111. Denominación dos centros públicos.

1. Os centros públicos que ofrecen educación infantil denominaranse escolas infantís, os que ofrecen educación primaria, colexios de educación primaria, os que ofrecen educación secundaria obrigatoria, bacharelato e formación profesional, institutos de educación secundaria.

2. Os centros públicos que ofrecen educación infan-til e educación primaria denominaranse colexios de edu-cación infantil e primaria.

3. Os centros públicos que ofrecen ensinanzas profe-sionais de artes plásticas e deseño denominaranse esco-las de arte; os que ofrecen ensinanzas profesionais e, de ser o caso, elementais, de música e danza, conservato-rios. Os centros que ofrecen ensinanzas artísticas superio-res terán as denominacións a que se refire o artigo 58 desta lei.

4. Os centros que ofrecen ensinanzas dirixidas a alumnos con necesidades educativas especiais que non poidan ser atendidas no marco das medidas de atención á diversidade dos centros ordinarios, denominaranse centros de educación especial.

5. Correspóndelles ás administracións educativas determinar a denominación daqueles centros públicos que ofrezan ensinanzas agrupadas de maneira distinta ás definidas nos puntos anteriores.

Artigo 112. Medios materiais e humanos.

1. Correspóndelles ás administracións educativas dotar os centros públicos dos medios materiais e huma-nos necesarios para ofrecer unha educación de calidade e garantir a igualdade de oportunidades na educación.

2. No contexto do disposto no punto anterior, os centros disporán da infraestrutura informática necesaria para garantir a incorporación das tecnoloxías da informa-ción e a comunicación nos procesos educativos. Corres-póndelles ás administracións educativas proporcionar servizos educativos externos e facilitar a relación dos cen-tros públicos co seu contorno e a utilización por parte do centro dos recursos próximos, tanto propios como doutras administracións públicas.

3. Os centros que escolaricen alumnado con necesi-dade específica de apoio educativo, en proporción maior á establecida con carácter xeral ou para a zona en que se localicen, recibirán os recursos complementarios necesa-rios para atender adecuadamente a este alumnado.

4. As administracións educativas facilitarán que aqueles centros que, polo seu número de unidades, non poidan dispoñer dos especialistas a que se refire o artigo 93 desta lei, reciban os apoios necesarios para asegurar a calidade das correspondentes ensinanzas.

5. As administracións educativas potenciarán que os centros públicos poidan ofrecer actividades e servizos complementarios co fin de favorecer que amplíen a súa oferta educativa para atender as novas demandas sociais, así como que poidan dispoñer dos medios adecuados, particularmente daqueles centros que atendan unha ele-


vada poboación de alumnos con necesidade específica de apoio educativo.

Artigo 113. Bibliotecas escolares.

1. Os centros de ensino disporán dunha biblioteca escolar.

2. As administracións educativas completarán a dotación das bibliotecas dos centros públicos de forma progresiva. Para tal fin elaborarán un plan que permita alcanzar ese obxectivo dentro do período de implantación desta lei.

3. As bibliotecas escolares contribuirán a fomentar a lectura e a que o alumno acceda á información e outros recursos para a aprendizaxe das demais áreas e materias e poida formarse no seu uso crítico. Igualmente, contri-buirán a facer efectivo o disposto nos artigos 19.3 e 26.2 desta lei.

4. A organización das bibliotecas escolares deberá permitir que funcionen como un espazo aberto á comuni-dade educativa dos centros respectivos.

5. Os centros poderán chegar a acordos cos munici-pios respectivos, para o uso de bibliotecas municipais coas finalidades previstas neste artigo.

CAPÍTULO III

Centros privados

Artigo 114. Denominación.

Os centros privados poderán adoptar calquera deno-minación, excepto a que lles corresponde a centros públi-cos ou poida inducir a confusión con eles.

Artigo 115. Carácter propio dos centros privados.

1. Os titulares dos centros privados terán dereito a establecer o carácter propio destes que, en todo caso, deberá respectar os dereitos garantidos a profesores, pais e alumnos na Constitución e nas leis.

2. O carácter propio do centro deberállelo dar a coñecer o titular do centro aos distintos sectores da comunidade educativa, así como a cantos puidesen estar interesados en acceder a el. A matriculación dun alumno suporá o respecto do carácter propio do centro, que deberá respectar pola súa vez, os dereitos dos alumnos e das súas familias recoñecidos na Constitución e nas leis.

3. Calquera modificación no carácter propio dun centro privado, por cambio na titularidade ou por cal-quera outra circunstancia, deberase poñer en coñece-mento da comunidade educativa con antelación sufi-ciente. En calquera caso, a modificación do carácter propio, unha vez iniciado o curso, non poderá producir efectos antes de finalizado o proceso de admisión e matri-culación dos alumnos para o curso seguinte.

CAPÍTULO IV

Centros privados concertados

Artigo 116. Concertos.

1. Os centros privados que ofrezan ensinanzas decla-radas gratuítas nesta lei e satisfagan necesidades de escolarización, no marco do disposto nos artigos 108 e 109, poderanse acoller ao réxime de concertos nos ter-mos legalmente establecidos. Os centros que accedan ao réxime de concertación educativa deberán formalizar coa Administración educativa que proceda o correspondente concerto.

2. Entre os centros que cumpran os requisitos esta-blecidos no punto anterior, terán preferencia para se aco-ller ao réxime de concertos aqueles que atendan poboacións escolares de condicións económicas desfavo-rables ou os que realicen experiencias de interese peda-góxico para o sistema educativo. En todo caso, terán preferencia os centros que, cumprindo os criterios ante-riormente sinalados, estean constituídos e funcionen en réxime de cooperativa.

3. Correspóndelle ao Goberno establecer os aspec-tos básicos a que se deben someter os concertos. Estes aspectos referiranse ao cumprimento dos requisitos pre-vistos na Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, do dereito á educación e nas normas que lle sexan de aplicación desta lei, á tramitación da solicitude, á duración máxima do concerto e ás causas de extinción, ás obrigas da titulari-dade do centro concertado e da Administración educa-tiva, ao sometemento do concerto ao dereito administra-tivo, ás singularidades do réxime do profesorado sen relación laboral, á constitución do consello escolar do centro ao cal se lle outorga o concerto e á designación do director.

4. Correspóndelles ás comunidades autónomas ditar as normas necesarias para o desenvolvemento do réxime de concertos educativos, de acordo co previsto neste artigo e no marco do disposto nos artigos 108 e 109. O concerto establecerá os dereitos e obrigas recíprocas en canto ao seu réxime económico, duración, prórroga e extinción, número de unidades escolares concertadas e demais condicións, con suxeición ás disposicións regula-doras do réxime de concertos.

5. Os concertos poderán afectar varios centros sem-pre que pertenzan a un mesmo titular.

6. As administracións educativas poderán concertar, con carácter preferente, os programas de cualificación profesional inicial que, conforme o previsto nesta lei, os centros privados concertados de educación secundaria obrigatoria impartan ao seu alumnado. Os devanditos concertos terán carácter singular.

7. O concerto para as ensinanzas postobrigatorias terá carácter singular.

Artigo 117. Módulos de concerto.

1. A contía global dos fondos públicos destinados ao sostemento dos centros privados concertados, para facer efectiva a gratuidade das ensinanzas obxecto de concerto, establecerase nos orzamentos das administracións correspondentes.

2. Para os efectos de distribución da contía global a que fai referencia o punto anterior, o importe do módulo económico por unidade escolar fixarase anualmente nos orzamentos xerais do Estado e, de ser o caso, nos das comunidades autónomas, non podendo nestes ser infe-rior ao que se estableza nos primeiros en ningunha das cantidades en que se diferencia o citado módulo de acordo co que se establece no punto seguinte.

3. No módulo, cuxa contía asegurará que o ensino se imparta en condicións de gratuidade, diferenciaranse:

a) Os salarios do persoal docente, incluídas as coti-zacións por cota patronal á Seguridade Social que corres-pondan aos titulares dos centros.

b) As cantidades asignadas a outros gastos, que comprenderán as de persoal de administración e servi-zos, as ordinarias de mantemento, conservación e funcio-namento, así como as cantidades que correspondan á reposición de investimentos reais. Así mesmo, poderanse considerar as derivadas do exercicio da función directiva non docente. En ningún caso se computarán xuros do capital propio. As citadas cantidades fixaranse con crite-rios análogos aos aplicados aos centros públicos.


c) As cantidades pertinentes para atender o paga-mento dos conceptos de antigüidade do persoal docente dos centros privados concertados e conseguinte repercu-sión nas cotas da Seguridade Social; pagamento das subs-titucións do profesorado e os derivados do exercicio da función directiva docente; pagamento das obrigas deriva-das do exercicio das garantías recoñecidas aos represen-tantes legais dos traballadores segundo o establecido no artigo 68 do Estatuto dos traballadores. Tales cantidades recolleranse nun fondo xeral que se distribuirá de forma individualizada entre o persoal docente dos centros priva-dos concertados, de acordo coas circunstancias que conco-rran en cada profesor e aplicando criterios análogos aos fixados para o profesorado dos centros públicos.

4. As cantidades correspondentes aos salarios do persoal docente a que fai referencia o punto anterior, posibilitarán a equiparación gradual da súa remuneración coa do profesorado público das respectivas etapas.

5. Os salarios do persoal docente serán aboados pola Administración ao profesorado como pagamento delegado e en nome da entidade titular do centro, con cargo e á conta das cantidades previstas no punto ante-rior. Para tal fin, o titular do centro, na súa condición de empregado na relación laboral, facilitaralle á Administra-ción as nóminas correspondentes, así como as súas even-tuais modificacións.

6. A Administración non poderá asumir alteracións nos gastos de persoal e custos laborais do profesorado, derivadas de convenios colectivos que superen a porcen-taxe de incremento global das cantidades corresponden-tes a salarios a que fai referencia o punto 3 deste artigo.

7. As administracións educativas poderán incremen-tar os módulos para os centros privados concertados que escolaricen alumnos con necesidade específica de apoio educativo en proporción maior á establecida con carácter xeral ou para a zona en que se localicen.

8. A regulamentación que desenvolva o réxime de concertos terá en conta as características específicas das cooperativas de ensino e dos profesores sen relación laboral coa titularidade do centro, co fin de facilitar a xes-tión dos seus recursos económicos e humanos.

9. Na Lei de orzamentos xerais do Estado determina-rase o importe máximo das cotas que os centros con con-certo singular poderán percibir das familias.

TÍTULO V

Participación, autonomía e goberno dos centros

CAPÍTULO I

Participación no funcionamento e o goberno dos centros


1. A participación é un valor básico para a formación de cidadáns autónomos, libres, responsables e compro-metidos cos principios e valores da Constitución.

2. A participación, autonomía e goberno dos centros que ofrezan ensinanzas reguladas nesta lei axustaranse ao disposto nela e na Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, e nas normas que se diten no seu desenvolvemento.

3. As administracións educativas fomentarán, no ámbito da súa competencia, o exercicio efectivo da parti-cipación de alumnado, profesorado, familias e persoal de administración e servizos nos centros educativos.

4. Co fin de facer efectiva a corresponsabilidade entre o profesorado e as familias na educación dos seus fillos, as administracións educativas adoptarán medidas

que promovan e incentiven a colaboración efectiva entre a familia e a escola.

5. En relación cos centros integrados e de referencia nacional de formación profesional observarase o disposto na Lei orgánica 5/2002, do 19 de xuño, das cualificacións e da formación profesional e nas normas que a desenvol-van.

6. Correspóndelles ás administracións educativas regular a participación nos centros que impartan ensinan-zas artísticas superiores de acordo coa normativa básica que estableza o Goberno.

7. Correspóndelles ás administracións educativas adaptar o establecido neste título ás características dos centros que imparten unicamente o primeiro ciclo de edu-cación infantil. Esta adaptación deberá respectar, en todo caso, os principios de autonomía e participación da comunidade educativa recollidos nel.

Artigo 119. Participación no funcionamento e o goberno dos centros públicos e privados concertados.

1. As administracións educativas garantirán a partici-pación da comunidade educativa na organización, o goberno, o funcionamento e a avaliación dos centros.

2. A comunidade educativa participará no goberno dos centros a través do consello escolar.

3. Os profesores participarán tamén na toma de decisións pedagóxicas que corresponden ao claustro, aos órganos de coordinación docente e aos equipos de profe-sores que impartan clase no mesmo curso.

4. Correspóndelles ás administracións educativas favorecer a participación do alumnado no funcionamento dos centros a través dos seus delegados de grupo e curso, así como dos seus representantes no consello escolar.

5. Os pais e os alumnos poderán participar tamén no funcionamento dos centros a través das súas asociacións. As administracións educativas favorecerán a información e a formación dirixida a eles.

6. Os centros terán, polo menos, os seguintes órga-nos colexiados de goberno: consello escolar e claustro de profesores.

CAPÍTULO II

Autonomía dos centros

Artigo 120. Disposicións xerais.

1. Os centros disporán de autonomía pedagóxica, de organización e de xestión no marco da lexislación vixente e nos termos recollidos nesta lei e nas normas que a des-envolvan.

2. Os centros docentes disporán de autonomía para elaborar, aprobar e executar un proxecto educativo e un proxecto de xestión, así como as normas de organización e funcionamento do centro.

3. As administracións educativas favorecerán a auto-nomía dos centros de forma que os seus recursos econó-micos, materiais e humanos se poidan adecuar aos plans de traballo e organización que elaboren, unha vez que sexan convenientemente avaliados e valorados.

4. Os centros, no exercicio da súa autonomía, poden adoptar experimentacións, plans de traballo, formas de organización ou ampliación do horario escolar nos ter-mos que establezan as administracións educativas, sen que, en ningún caso, se impoñan achegas ás familias nin exixencias para as administracións educativas.

5. Cando estas experimentacións, plans de traballo ou formas de organización poidan afectar a obtención de títulos académicos ou profesionais, deberán ser autoriza-dos expresamente polo Goberno.


Artigo 121. Proxecto educativo.

1. O proxecto educativo do centro recollerá os valo-res, os obxectivos e as prioridades de actuación. Así mesmo, incorporará a concreción dos currículos estable-cidos pola Administración educativa que corresponde fixar e aprobar ao claustro, así como o tratamento trans-versal nas áreas, materias ou módulos da educación en valores e outras ensinanzas.

2. Este proxecto, que deberá ter en conta as caracte-rísticas do ámbito social e cultural do centro, recollerá a forma de atención á diversidade do alumnado e a acción titorial, así como o plan de convivencia, e deberá respec-tar o principio de non discriminación e de inclusión edu-cativa como valores fundamentais, así como os principios e obxectivos recollidos nesta lei e na Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación.

3. Correspóndelles ás administracións educativas establecer o marco xeral que lles permita aos centros públicos e privados concertados elaborar os seus proxec-tos educativos, que se deberán facer públicos con obxecto de facilitar o seu coñecemento polo conxunto da comuni-dade educativa. Así mesmo, correspóndelles ás adminis-tracións educativas contribuír ao desenvolvemento do currículo favorecendo a elaboración de modelos abertos de programación docente e de materiais didácticos que atendan ás distintas necesidades dos alumnos e do profe-sorado.

4. Correspóndelles ás administracións educativas favorecer a coordinación entre os proxectos educativos dos centros de educación primaria e os de educación secundaria obrigatoria con obxecto de que a incorpora-ción dos alumnos á educación secundaria sexa gradual e positiva.

5. Os centros promoverán compromisos educativos entre as familias ou titores legais e o propio centro nos cales se consignen as actividades que pais, profesores e alumnos se comprometen a desenvolver para mellorar o rendemento académico do alumnado.

6. O proxecto educativo dos centros privados con-certados, que en todo caso se deberá facer público, será disposto polo respectivo titular e incorporará o carácter propio a que se refire o artigo 115 desta lei.

Artigo 122. Recursos.

1. Os centros estarán dotados dos recursos educati-vos, humanos e materiais necesarios para ofrecer un ensino de calidade e garantir a igualdade de oportunida-des no acceso á educación.

2. As administracións educativas poderán asignar maiores dotacións de recursos a determinados centros públicos ou privados concertados en razón dos proxectos que así o requiran ou en atención ás condicións de espe-cial necesidade da poboación que escolarizan.

3. Os centros docentes públicos poderán obter recursos complementarios, logo de aprobación do conse-llo escolar, nos termos que establezan as administracións educativas, dentro dos límites que a normativa vixente establece. Estes recursos non poderán provir das activi-dades levadas a cabo polas asociacións de pais e de alumnos en cumprimento dos seus fins e deberán ser aplicados aos seus gastos, de acordo co que as adminis-tracións educativas establezan.

Artigo 123. Proxecto de xestión dos centros públicos.

1. Os centros públicos que impartan ensinanzas reguladas por esta lei disporán de autonomía na súa xes-tión económica de acordo coa normativa establecida nesta lei así como na que determine cada Administración educativa.

2. As administracións educativas poderán delegar nos órganos de goberno dos centros públicos a adquisi-ción de bens, contratación de obras, servizos e subminis-tracións, de acordo co Real decreto lexislativo 2/2000, do 16 de xuño, polo que se aproba o texto refundido da Lei de contratos das administracións públicas, e cos límites que se fixen na normativa correspondente. O exercicio da autonomía dos centros para administrar estes recursos estará sometido ás disposicións que as administracións educativas establezan para regular o proceso de contrata-ción, de realización e de xustificación do gasto.

3. Para o cumprimento dos seus proxectos educati-vos, os centros públicos poderán formular requisitos de titulación e capacitación profesional respecto de determi-nados postos de traballo do centro, de acordo coas condi-cións que establezan as administracións educativas.

4. Os centros públicos expresarán a ordenación e utilización dos seus recursos, tanto materiais como humanos, a través da elaboración do seu proxecto de xestión, nos termos que regulen as administracións edu-cativas.

5. As administracións educativas poderán delegar nos órganos de goberno dos centros públicos as compe-tencias que determinen, incluídas as relativas a xestión de persoal, responsabilizando aos directores da xestión dos recursos postos á disposición do centro.

Artigo 124. Normas de organización e funcionamento.

1. Os centros docentes elaborarán as súas normas de organización e funcionamento, que deberán incluír as que garantan o cumprimento do plan de convivencia.

2. As administracións educativas facilitarán que os centros, no marco da súa autonomía, poidan elaborar as súas propias normas de organización e funcionamento.

Artigo 125. Programación xeral anual.

Os centros educativos elaborarán ao principio de cada curso unha programación xeral anual que recolla todos os aspectos relativos á organización e funcionamento do centro, incluídos os proxectos, o currículo, as normas, e todos os plans de actuación acordados e aprobados.

CAPÍTULO III

Órganos colexiados de goberno e de coordinación docente dos centros públicos

SECCIÓN PRIMEIRA. CONSELLO ESCOLAR

Artigo 126. Composición do consello escolar.

1. O consello escolar dos centros públicos estará composto polos seguintes membros:

a) O director do centro, que será o seu presidente.b) O xefe de estudos.c) Un concelleiro ou representante do concello en

cuxo termo municipal estea radicado o centro.d) Un número de profesores, elixidos polo claustro,

que non poderá ser inferior a un terzo do total dos compo-ñentes do consello.

e) Un número de pais e de alumnos, elixidos respec-tivamente por e entre eles, que non poderá ser inferior a un terzo do total dos compoñentes do consello.

f) Un representante do persoal de administración e servizos do centro.

g) O secretario do centro, que actuará como secreta-rio do consello, con voz e sen voto.


2. Unha vez constituído o consello escolar do centro, este designará unha persoa que impulse medidas educa-tivas que fomenten a igualdade real e efectiva entre homes e mulleres.

3. Un dos representantes dos pais no consello esco-lar será designado pola asociación de pais máis represen-tativa do centro, de acordo co procedemento que estable-zan as administracións educativas.

4. Correspóndelles ás administracións educativas regular as condicións polas cales os centros que impartan as ensinanzas de formación profesional ou artes plásticas e deseño poidan incorporar ao seu consello escolar un representante proposto polas organizacións empresariais ou institucións laborais presentes no ámbito de acción do centro.

5. Os alumnos poderán ser elixidos membros do consello escolar a partir do primeiro curso da educación secundaria obrigatoria. Non obstante, os alumnos dos dous primeiros cursos da educación secundaria obrigato-ria non poderán participar na selección ou o cesamento do director. Os alumnos de educación primaria poderán participar no consello escolar do centro nos termos que establezan as administracións educativas.

6. Correspóndelles ás administracións educativas determinar o número total de membros do consello esco-lar e regular o proceso de elección.

7. Nos centros específicos de educación infantil, nos incompletos de educación primaria, nos de educación secundaria con menos de oito unidades, en centros de educación permanente de persoas adultas e de educación especial, nos cales se impartan ensinanzas artísticas pro-fesionais, de idiomas ou deportivas, así como naquelas unidades ou centros de características singulares, a Administración educativa competente adaptará o dis-posto neste artigo á súa singularidade.

8. Nos centros específicos de educación especial e naqueles que teñan unidades de educación especial for-mará parte tamén do consello escolar un representante do persoal de atención educativa complementaria.

Artigo 127. Competencias do consello escolar.

O consello escolar do centro terá as seguintes compe-tencias:

a) Aprobar e avaliar os proxectos e as normas a que se refire o capítulo II do título V desta lei.

b) Aprobar e avaliar a programación xeral anual do centro sen prexuízo das competencias do claustro de pro-fesores, en relación coa planificación e organización docente.

c) Coñecer as candidaturas á dirección e os proxec-tos de dirección presentados polos candidatos.

d) Participar na selección do director do centro nos termos que esta lei establece. Ser informado do nomea-mento e do cesamento dos demais membros do equipo directivo. De ser o caso, logo do acordo dos seus mem-bros, adoptado por maioría de dous terzos, propoñer a revogación do nomeamento do director.

e) Decidir sobre a admisión de alumnos con suxei-ción ao establecido nesta lei e disposicións que a desen-volvan.

f) Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e velar porque se ateñan á normativa vixente. Cando as medidas disciplinarias adoptadas polo director corres-pondan a condutas do alumnado que prexudiquen grave-mente a convivencia do centro, o consello escolar, por instancia de pais ou titores, poderá revisar a decisión adoptada e propoñer, de ser o caso, as medidas oportu-nas.

g) Propoñer medidas e iniciativas que favorezan a convivencia no centro, a igualdade entre homes e mulle-

res e a resolución pacífica de conflitos en todos os ámbi-tos da vida persoal, familiar e social.

h) Promover a conservación e renovación das insta-lacións e equipo escolar e aprobar a obtención de recur-sos complementarios de acordo co establecido no artigo 122.3.

i) Fixar as directrices para a colaboración, con fins educativos e culturais, coas administracións locais, con outros centros, entidades e organismos.

j) Analizar e valorar o funcionamento xeral do cen-tro, a evolución do rendemento escolar e os resultados das avaliacións internas e externas en que participe o cen-tro.

k) Elaborar propostas e informes, por iniciativa pro-pia ou por petición da Administración competente, sobre o funcionamento do centro e a mellora da calidade da xestión, así como sobre aqueloutros aspectos relaciona-dos coa súa calidade.

l) Calquera outra que lle sexa atribuída pola Admi-nistración educativa.

SECCIÓN SEGUNDA. CLAUSTRO DE PROFESORES

Artigo 128. Composición.

1. O claustro de profesores é o órgano propio de par-ticipación dos profesores no goberno do centro e ten a responsabilidade de planificar, coordinar, informar e, de ser o caso, decidir sobre todos os aspectos educativos do centro.

2. O claustro presidirao o director e estará integrado pola totalidade dos profesores que presten servizo no centro.

Artigo 129. Competencias.

O claustro de profesores terá as seguintes competen-cias:

a) Formular ao equipo directivo e ao consello esco-lar propostas para a elaboración dos proxectos do centro e da programación xeral anual.

b) Aprobar e avaliar a concreción do currículo e todos os aspectos educativos dos proxectos e da progra-mación xeral anual.

c) Fixar os criterios referentes á orientación, titoría, avaliación e recuperación dos alumnos.

d) Promover iniciativas no ámbito da experimenta-ción e da investigación pedagóxica e na formación do profesorado do centro.

e) Elixir os seus representantes no consello escolar do centro e participar na selección do director nos termos establecidos por esta lei.

f) Coñecer as candidaturas á dirección e os proxec-tos de dirección presentados polos candidatos.

g) Analizar e valorar o funcionamento xeral do centro, a evolución do rendemento escolar e os resultados das avaliacións internas e externas en que participe o centro.

h) Emitir informe sobre as normas de organización e funcionamento do centro.

i) Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e a imposición de sancións e velar por que estas se ateñan á normativa vixente.

j) Propoñer medidas e iniciativas que favorezan a convivencia no centro.

k) Calquera outra que lle sexa atribuída pola Admi-nistración educativa ou polas respectivas normas de organización e funcionamento.


SECCIÓN TERCEIRA. OUTROS ÓRGANOS DE COORDINACIÓN DOCENTE

Artigo 130. Órganos de coordinación docente.

1. Correspóndelles ás administracións educativas regular o funcionamento dos órganos de coordinación docente e de orientación e potenciar os equipos de profe-sores que impartan clase no mesmo curso, así como a colaboración e o traballo en equipo dos profesores que impartan clase a un mesmo grupo de alumnos.

2. Nos institutos de educación secundaria existirán, entre os órganos de coordinación docente, departamen-tos de coordinación didáctica que se encargarán da orga-nización e desenvolvemento das ensinanzas propias das materias ou módulos que se lles encomenden.

CAPÍTULO IV

Dirección dos centros públicos

Artigo 131. O equipo directivo.

1. O equipo directivo, órgano executivo de goberno dos centros públicos, estará integrado polo director, o xefe de estudos, o secretario e cantos determinen as administracións educativas.

2. O equipo directivo traballará de forma coordinada no desempeño das súas funcións, conforme as instru-cións do director e as funcións específicas legalmente establecidas.

3. O director, logo de comunicación ao claustro de profesores e ao consello escolar, formulará proposta de nomeamento e cesamento á Administración educativa dos cargos de xefe de estudos e secretario de entre os profesores con destino no devandito centro.

4. Todos os membros do equipo directivo cesarán nas súas funcións no momento de finalización do seu mandato ou cando se produza o cesamento do director.

5. As administracións educativas favorecerán o exer-cicio da función directiva nos centros docentes, mediante a adopción de medidas que permitan mellorar a actua-ción dos equipos directivos en relación co persoal e os recursos materiais e mediante a organización de progra-mas e cursos de formación.

Artigo 132. Competencias do director.

Son competencias do director:a) Exercer a representación do centro, representar a

Administración educativa nel e facerlle chegar a esta as formulacións, aspiracións e necesidades da comunidade educativa.

b) Dirixir e coordinar todas as actividades do centro, sen prexuízo das competencias atribuídas ao claustro de profesores e ao consello escolar.

c) Exercer a dirección pedagóxica, promover a inno-vación educativa e impulsar plans para a consecución dos obxectivos do proxecto educativo do centro.

d) Garantir o cumprimento das leis e demais dispo-sicións vixentes.

e) Exercer a xefatura de todo o persoal adscrito ao centro.

f) Favorecer a convivencia no centro, garantir a mediación na resolución dos conflitos e impoñer as medi-das disciplinarias que correspondan aos alumnos, en cumprimento da normativa vixente sen prexuízo das competencias atribuídas ao consello escolar no artigo 127 desta lei. Para tal fin, promoverase a axilización dos pro-cedementos para a resolución dos conflitos nos centros.

g) Impulsar a colaboración coas familias, con institu-cións e con organismos que faciliten a relación do centro

co ámbito, e fomentar un clima escolar que favoreza o estudo e o desenvolvemento de cantas actuacións propi-cien unha formación integral en coñecementos e valores dos alumnos.

h) Impulsar as avaliacións internas do centro e cola-borar nas avaliacións externas e na avaliación do profeso-rado.

i) Convocar e presidir os actos académicos e as sesións do consello escolar e do claustro de profesores do centro e executar os acordos adoptados no ámbito das súas competencias.

j) Realizar as contratacións de obras, servizos e sub-ministracións, así como autorizar os gastos de acordo co orzamento do centro, ordenar os pagamentos e visar as certificacións e documentos oficiais do centro, todo isto de acordo co que establezan as administracións educati-vas.

k) Propoñer á Administración educativa o nomea-mento e cesamento dos membros do equipo directivo, logo de información ao claustro de profesores e ao conse-llo escolar do centro.

l) Calquera outra que lle sexa encomendada pola Administración educativa.

Artigo 133. Selección do director.

1. A selección do director realizarase mediante un proceso no cal participen a comunidade educativa e a Administración educativa.

2. O devandito proceso debe permitir seleccionar os candidatos máis idóneos profesionalmente e que obte-ñan o maior apoio da comunidade educativa.

3. A selección e nomeamento de directores dos cen-tros públicos efectuarase mediante concurso de méritos entre profesores funcionarios de carreira que impartan algunha das ensinanzas encomendadas ao centro.

4. A selección realizarase de conformidade cos prin-cipios de igualdade, publicidade, mérito e capacidade.

Artigo 134. Requisitos para ser candidato a director.

1. Serán requisitos para poder participar no concurso de méritos os seguintes:

a) Ter unha antigüidade de polo menos cinco anos como funcionario de carreira na función pública docente.

b) Ter impartido docencia directa como funcionario de carreira, durante un período de igual duración, nal-gunha das ensinanzas que ofrece o centro a que se opta.

c) Estar prestando servizos nun centro público, nal-gunha das ensinanzas das do centro a que se opta, cunha antigüidade nel de polo menos un curso completo ao se publicar a convocatoria, no ámbito da Administración educativa convocante.

d) Presentar un proxecto de dirección que inclúa, entre outros, os obxectivos, as liñas de actuación e a súa avaliación.

2. Nos centros específicos de educación infantil, nos incompletos de educación primaria, nos de educación secundaria con menos de oito unidades, nos que impar-tan ensinanzas artísticas profesionais, deportivas, de idio-mas ou as dirixidas a persoas adultas con menos de oito profesores, as administracións educativas poderán exi-mir os candidatos de cumprir algún dos requisitos esta-blecidos no punto 1 deste artigo.

Artigo 135. Procedemento de selección.

1. Para a selección dos directores nos centros públi-cos, as administracións educativas convocarán concurso de méritos e establecerán os criterios obxectivos e o pro-


cedemento de valoración dos méritos do candidato e do proxecto presentado.

2. A selección realizaraa o centro unha comisión constituída por representantes da Administración educa-tiva e do centro correspondente.

3. Correspóndelles ás administracións educativas determinar o número total de vogais das comisións. Polo menos un terzo dos membros da comisión será profeso-rado elixido polo claustro e outro terzo será elixido por e entre os membros do consello escolar que non son profe-sores.

4. A selección do director, que terá en conta a valora-ción obxectiva dos méritos académicos e profesionais acreditados polos aspirantes e a valoración do proxecto de dirección, será decidida democraticamente polos membros da comisión, de acordo cos criterios estableci-dos polas administracións educativas.

5. A selección realizarase considerando, primeiro, as candidaturas de profesores do centro, que terán preferen-cia. En ausencia de candidatos do centro ou cando estes non fosen seleccionados, a comisión valorará as candida-turas de profesores doutros centros.

Artigo 136. Nomeamento.

1. Os aspirantes seleccionados deberán superar un programa de formación inicial, organizado polas adminis-tracións educativas. Os aspirantes seleccionados que acrediten unha experiencia de polo menos dous anos na función directiva estarán exentos da realización do pro-grama de formación inicial.

2. A Administración educativa nomeará director do centro que corresponda, por un período de catro anos, o aspirante que superase este programa.

3. O nomeamento dos directores poderase renovar, por períodos de igual duración, logo de avaliación posi-tiva do traballo levado acabo ao final deles. Os criterios e procedementos desta avaliación serán públicos. As admi-nistracións educativas poderán fixar un límite máximo para a renovación dos mandatos.

Artigo 137. Nomeamento con carácter extraordinario.

En ausencia de candidatos, no caso de centros de nova creación ou cando a comisión correspondente non seleccionase ningún aspirante, a Administración educa-tiva nomeará director un profesor funcionario por un período máximo de catro anos.

Artigo 138. Cesamento do director.

O cesamento do director producirase nos seguintes supostos:

a) Finalización do período para o cal foi nomeado e, de ser o caso, da súa prórroga.

b) Renuncia motivada aceptada pola Administración educativa.

c) Incapacidade física ou psíquica sobrevida.d) Revogación motivada, pola Administración edu-

cativa competente, por iniciativa propia ou por proposta motivada do consello escolar, por incumprimento grave das funcións inherentes ao cargo de director. En todo caso, a resolución de revogación emitirase tras a instru-ción dun expediente contraditorio, logo de audiencia ao interesado e oído o consello escolar.

Artigo 139. Recoñecemento da función directiva.

1. O exercicio de cargos directivos, e en especial do cargo de director, será retribuído de forma diferenciada, en consideración á responsabilidade e dedicación exixi-

das, de acordo coas contías que para os complementos establecidos para o efecto fixen as administracións edu-cativas.

2. Así mesmo, o exercicio de cargos directivos e, en todo caso, do cargo de director será especialmente valo-rado para os efectos da provisión de postos de traballo na función pública docente.

3. Os directores serán avaliados ao final do seu man-dato. Os que obtivesen avaliación positiva, obterán un recoñecemento persoal e profesional nos termos que establezan as administracións educativas.

4. Os directores dos centros públicos que exercesen o seu cargo con valoración positiva durante o período de tempo que cada Administración educativa determine, manterán, mentres permanezan en situación de activo, a percepción dunha parte do complemento retributivo correspondente na proporción, condicións e requisitos que determinen as administracións educativas.

TÍTULO VI

Avaliación do sistema educativo

Artigo 140. Finalidade da avaliación.

1. A avaliación do sistema educativo terá como fina-lidade:

a) Contribuír a mellorar a calidade e a equidade da educación.

b) Orientar as políticas educativas.c) Aumentar a transparencia e eficacia do sistema

educativo.d) Ofrecer información sobre o grao de cumpri-

mento dos obxectivos de mellora establecidos polas administracións educativas.

e) Proporcionar información sobre o grao de conse-cución dos obxectivos educativos españois e europeos, así como do cumprimento dos compromisos educativos contraídos en relación coa demanda da sociedade espa-ñola e as metas fixadas no contexto da Unión Europea.

2. A finalidade establecida no punto anterior non poderá amparar que os resultados das avaliacións do sis-tema educativo, independentemente do ámbito territorial estatal ou autonómico no cal se apliquen, poidan ser utili-zados para valoracións individuais dos alumnos ou para establecer clasificacións dos centros.

Artigo 141. Ámbito da avaliación.

A avaliación estenderase a todos os ámbitos educati-vos regulados nesta lei e aplicarase sobre os procesos de aprendizaxe e resultados dos alumnos, a actividade do profesorado, os procesos educativos, a función directiva, o funcionamento dos centros docentes, a inspección e as propias administracións educativas.

Artigo 142. Organismos responsables da avaliación.

1. Realizarán a avaliación do sistema educativo o Instituto Nacional de Avaliación e Calidade do Sistema Educativo, que pasa a denominarse Instituto de Avalia-ción, e os organismos correspondentes das administra-cións educativas que estas determinen, que avaliarán o sistema educativo no ámbito das súas competencias.

2. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, determinará a estrutura e funcións do Insti-tuto de Avaliación, no cal se garantirá a participación das administracións educativas.


3. Os equipos directivos e o profesorado dos centros docentes colaborarán coas administracións educativas nas avaliacións que se realicen nos seus centros.

Artigo 143. Avaliación xeral do sistema educativo.

1. O Instituto de Avaliación, en colaboración coas administracións educativas, elaborará plans plurianuais de avaliación xeral do sistema educativo. Previamente á súa realización, faranse públicos os criterios e procede-mentos de avaliación.

2. O Instituto de Avaliación, en colaboración coas administracións educativas, coordinará a participación do Estado español nas avaliacións internacionais.

3. O Instituto de Avaliación, en colaboración coas administracións educativas, elaborará o Sistema Estatal de Indicadores da Educación, que contribuirá ao coñece-mento do sistema educativo e a orientar a toma de deci-sións das institucións educativas e de todos os sectores implicados na educación. Os datos necesarios para a súa elaboración deberánllelos facilitar ao Ministerio de Edu-cación e Ciencia as administracións educativas das comu-nidades autónomas.

Artigo 144. Avaliacións xerais de diagnóstico.

1. O Instituto de Avaliación e os organismos corres-pondentes das administracións educativas, no marco da avaliación xeral do sistema educativo que lles compete, colaborarán na realización de avaliacións xerais de diag-nóstico, que permitan obter datos representativos, tanto do alumnado e dos centros das comunidades autónomas como do conxunto do Estado. Estas avaliacións versarán sobre as competencias básicas do currículo, realizaranse no ensino primario e secundario e incluirán, en todo caso, as previstas nos artigos 21 e 29. A Conferencia Sectorial de Educación velará para que estas avaliacións se reali-cen con criterios de homoxeneidade.

2. No marco das súas respectivas competencias, correspóndelles ás administracións educativas desenvol-ver e controlar as avaliacións de diagnóstico nas cales participen os centros dependentes delas e proporcionar os modelos e os apoios pertinentes co fin de que todos os centros poidan realizar de modo adecuado estas avalia-cións, que terán carácter formativo e interno.

3. Correspóndelles ás administracións educativas regular a forma en que os resultados destas avaliacións de diagnóstico que realizan os centros, así como os plans de actuación que deriven delas, deban ser postos en coñecemento da comunidade educativa. En ningún caso os resultados destas avaliacións poderán ser utilizados para o establecemento de clasificacións dos centros.

Artigo 145. Avaliación dos centros.

1. Poderán as administracións educativas, no marco das súas competencias, elaborar e realizar plans de ava-liación dos centros educativos, que terán en conta as situacións socioeconómicas e culturais das familias e alumnos que acollen, o ámbito do propio centro e os recursos de que dispón.

2. Así mesmo, as administracións educativas apoia-rán e facilitarán a autoavaliación dos centros educativos.

Artigo 146. Avaliación da función directiva.

Co fin de mellorar o funcionamento dos centros edu-cativos, as administracións educativas, no ámbito das súas competencias, poderán elaborar plans para a valora-ción da función directiva.

Artigo 147. Difusión do resultado das avaliacións.

1. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, presentará anualmente ao Congreso dos Deputados un informe sobre os principais indicadores do sistema educativo español, os resultados das avaliacións de diagnóstico españolas ou internacionais e as recomen-dacións formuladas a partir delas, así como sobre os aspectos máis destacados do informe que sobre o sis-tema educativo elabora o Consello Escolar do Estado.

2. O Ministerio de Educación e Ciencia publicará periodicamente as conclusións de interese xeral das ava-liacións efectuadas polo Instituto de Avaliación en colabo-ración coas administracións educativas e dará a coñecer a información que ofreza periodicamente o Sistema Estatal de Indicadores.

TÍTULO VII

Inspección do sistema educativo

Artigo 148. Inspección do sistema educativo.

1. É competencia e responsabilidade dos poderes públicos a inspección do sistema educativo.

2. Correspóndelles ás administracións públicas competentes ordenar, regular e exercer a inspección edu-cativa dentro do respectivo ámbito territorial.

3. A inspección educativa realizarase sobre todos os elementos e aspectos do sistema educativo, co fin de ase-gurar o cumprimento das leis, a garantía dos dereitos e a observancia dos deberes de cantos participan nos proce-sos de ensino e aprendizaxe, a mellora do sistema educa-tivo e a calidade e equidade do ensino.

CAPÍTULO I

Alta inspección

Artigo 149. Ámbito.

Correspóndelle ao Estado a alta inspección educativa, para garantir o cumprimento das facultades que lle están atribuídas en materia de ensino e a observancia dos prin-cipios e normas constitucionais aplicables e demais nor-mas básicas que desenvolven o artigo 27 da Constitu-ción.

Artigo 150. Competencias.

1. No exercicio das funcións que están atribuídas ao Estado, corresponde á Alta Inspección:

a) Comprobar o cumprimento dos requisitos esta-blecidos polo Estado na ordenación xeral do sistema edu-cativo en canto a modalidades, etapas, ciclos e especiali-dades de ensino, así como en canto ao número de cursos que en cada caso corresponda.

b) Comprobar a inclusión dos aspectos básicos do currículo dentro dos currículos respectivos e que estes se cursan de acordo co ordenamento estatal correspon-dente.

c) Comprobar o cumprimento das condicións para a obtención dos títulos correspondentes e dos seus efectos académicos ou profesionais.

d) Velar polo cumprimento das condicións básicas que garantan a igualdade de todos os españois no exerci-cio dos seus dereitos e deberes en materia de educación, así como dos seus dereitos lingüísticos, de acordo coas disposicións aplicables.


e) Verificar a adecuación da concesión das subven-cións e bolsas aos criterios xerais que establezan as dis-posicións do Estado.

2. No exercicio das funcións de alta inspección, os funcionarios do Estado gozarán da consideración de auto-ridade pública para todos os efectos, podendo solicitar nas súas actuacións a colaboración necesaria das autoridades do Estado e das comunidades autónomas para o cumpri-mento das funcións que lles están encomendadas.

3. O Goberno regulará a organización e réxime de persoal da Alta Inspección, así como a súa dependencia. Así mesmo, o Goberno, consultadas as comunidades autónomas, regulará os procedementos de actuación da Alta Inspección.

CAPÍTULO II

Inspección educativa

Artigo 151. Funcións da inspección educativa.

As funcións da inspección educativa son as seguin-tes:

a) Supervisar e controlar, desde o punto de vista pedagóxico e organizativo, o funcionamento dos centros educativos así como os programas que neles inciden.

b) Supervisar a práctica docente, a función directiva e colaborar na súa mellora continua.

c) Participar na avaliación do sistema educativo e dos elementos que o integran.

d) Velar polo cumprimento, nos centros educativos, das leis, regulamentos e demais disposicións vixentes que afecten o sistema educativo.

e) Velar polo cumprimento e aplicación dos princi-pios e valores recollidos nesta lei, incluídos os destinados a fomentar a igualdade real entre homes e mulleres.

f) Asesorar, orientar e informar os distintos sectores da comunidade educativa no exercicio dos seus dereitos e no cumprimento das súas obrigas.

g) Emitir os informes solicitados polas administra-cións educativas respectivas ou que deriven do coñece-mento da realidade propio da inspección educativa, a través das canles regulamentarias.

h) Calquera outra que lle sexa atribuída polas admi-nistracións educativas, dentro do ámbito das súas com-petencias.

Artigo 152. Inspectores de educación.

A inspección educativa será exercida polas adminis-tracións educativas a través de funcionarios públicos do corpo de inspectores de educación, así como os perten-centes ao extinguido corpo de inspectores ao servizo da Administración educativa creado pola Lei 30/1984, do 2 de agosto, de medidas para a reforma da función pública, modificada pola Lei 23/1988, do 28 de xullo, que non opta-sen no seu momento pola súa incorporación ao de ins-pectores de educación.

Artigo 153. Atribucións dos inspectores.

Para cumprir as funcións da inspección educativa os inspectores terán as seguintes atribucións:

a) Coñecer directamente todas as actividades que se realicen nos centros, aos cales terán libre acceso.

b) Examinar e comprobar a documentación acadé-mica, pedagóxica e administrativa dos centros.

c) Recibir dos restantes funcionarios e responsables dos centros e servizos educativos, públicos e privados, a necesaria colaboración para o desenvolvemento das súas

actividades, para cuxo exercicio os inspectores terán a consideración de autoridade pública.

d) Calquera outra que lle sexa atribuída polas admi-nistracións educativas, dentro do ámbito das súas com-petencias.

Artigo 154. Organización da inspección educativa.

1. As administracións educativas regularán a estru-tura e o funcionamento dos órganos que establezan para o desempeño da inspección educativa nos seus respecti-vos ámbitos territoriais.

2. A estrutura a que se refire o punto anterior pode-rase organizar sobre a base dos perfís profesionais dos inspectores, entendidos en función dos criterios seguin-tes: titulacións universitarias, cursos de formación no exercicio da inspección, experiencia profesional na docencia e experiencia na propia inspección educativa.

3. Nos procedementos para a provisión de postos de traballo na inspección educativa poderanse ter en consi-deración as necesidades das respectivas administracións educativas e poderá ser valorada como mérito a especia-lización dos aspirantes de acordo coas condicións descri-tas no punto anterior.

TÍTULO VIII

Recursos económicos

Artigo 155. Recursos para lle dar cumprimento ao esta-blecido nesta lei.

1. Os poderes públicos dotarán o conxunto do sis-tema educativo dos recursos económicos necesarios para lle dar cumprimento ao establecido nesta lei, co fin de garantir a consecución dos obxectivos nela previstos.

2. O Estado e as comunidades autónomas acordarán un plan de incremento do gasto público en educación para os próximos dez anos, que permita o cumprimento dos obxectivos establecidos nesta lei e a equiparación progresiva á media dos países da Unión Europea.

Artigo 156. Informe anual sobre o gasto público na edu-cación.

O Goberno, no informe anual a que fai referencia o artigo 147 desta lei, incluirá os datos relativos ao gasto público en educación.

Artigo 157. Recursos para a mellora das aprendizaxes e apoio ao profesorado.

1. Correspóndelles ás administracións educativas prover os recursos necesarios para garantir, no proceso de aplicación desta lei:

a) Un número máximo de alumnos por aula que no ensino obrigatorio será de 25 para a educación primaria e de 30 para a educación secundaria obrigatoria.

b) A posta en marcha dun plan de fomento da lec-tura.

c) O establecemento de programas de reforzo e apoio educativo e de mellora das aprendizaxes.

d) O establecemento de programas de reforzo da aprendizaxe das linguas estranxeiras.

e) A atención á diversidade dos alumnos e en espe-cial a atención a aqueles que presentan necesidade espe-cífica de apoio educativo.

f) O establecemento de programas de reforzo da aprendizaxe das tecnoloxías da información e a comuni-cación.


g) Medidas de apoio ao profesorado.h) A existencia de servizos ou profesionais especiali-

zados na orientación educativa, psicopedagóxica e profe-sional.

2. Na Comunidade Autónoma do País Vasco e na Comunidade Foral de Navarra o financiamento dos recur-sos a que fai referencia este título rexeranse polo sistema do concerto económico e do convenio, respectivamente.

Disposición adicional primeira. Calendario de aplicación da lei.

O Goberno, logo de consulta ás comunidades autóno-mas, aprobará o calendario de aplicación desta lei, que terá un ámbito temporal de cinco anos, a partir da súa entrada en vigor. No devandito calendario establecerase a implantación dos currículos das ensinanzas correspon-dentes.

Disposición adicional segunda. Ensino da relixión.

1. O ensino da relixión católica axustarase ao esta-blecido no Acordo sobre Ensnino e Asuntos Culturais subscrito entre a Santa Sé e o Estado español. Para tal fin, e de conformidade co que dispoña o devandito acordo, incluirase a relixión católica como área ou materia nos niveis educativos que corresponda, que será de oferta obrigatoria para os centros e de carácter voluntario para os alumnos.

2. O ensino doutras relixións axustarase ao disposto nos acordos de cooperación subscritos polo Estado espa-ñol coa Federación de Entidades Relixiosas Evanxélicas de España, a Federación de Comunidades Israelís de España, a Comisión Islámica de España e, de ser o caso, aos que no futuro se poidan subscribir con outras confe-sións relixiosas.

Disposición adicional terceira. Profesorado de relixión.

1. Os profesores que impartan o ensino das relixións deberán cumprir os requisitos de titulación establecidos para as distintas ensinanzas reguladas nesta lei, así como os establecidos nos acordos subscritos entre o Estado español e as diferentes confesións relixiosas.

2. Os profesores que, non pertencendo aos corpos de funcionarios docentes, impartan o ensino das relixións nos centros públicos farano en réxime de contratación laboral, de conformidade co Estatuto dos traballadores, coas respectivas administracións competentes. A regula-ción do seu réxime laboral farase coa participación dos representantes do profesorado. Accederase ao destino mediante criterios obxectivos de igualdade, mérito e capacidade. Estes profesores percibirán as retribucións que correspondan no respectivo nivel educativo aos pro-fesores interinos.

En todo caso, a proposta para a docencia correspon-deralles ás entidades relixiosas e renovarase automatica-mente cada ano. A determinación do contrato, a tempo completo ou a tempo parcial segundo o que requiran as necesidades dos centros, corresponderalles ás adminis-tracións competentes. A remoción, de ser o caso, axusta-rase a dereito.

Disposición adicional cuarta. Libros de texto e demais materiais curriculares.

1. No exercicio da autonomía pedagóxica, corres-póndelles aos órganos de coordinación didáctica dos centros públicos adoptar os libros de texto e demais materiais que se teñan que utilizar no desenvolvemento das diversas ensinanzas.

2. A edición e adopción dos libros de texto e demais materiais non requirirán a autorización previa da Admi-nistración educativa. En todo caso, estes deberanse adap-tar ao rigor científico adecuado ás idades dos alumnos e ao currículo aprobado por cada Administración educativa. Así mesmo, deberán reflectir e fomentar o respecto aos principios, valores, liberdades, dereitos e deberes consti-tucionais, así como aos principios e valores recollidos nesta lei e na Lei orgánica 1/2004, do 28 de decembro, de medidas de protección integral contra a violencia de xénero, aos cales se ten que axustar toda a actividade educativa.

3. A supervisión dos libros de texto e outros mate-riais curriculares constituirá parte do proceso ordinario de inspección que exerce a Administración educativa sobre a totalidade de elementos que integran o proceso de ensino e aprendizaxe, que debe velar polo respecto aos princi-pios e valores contidos na Constitución e ao disposto nesta lei.

Disposición adicional quinta. Calendario escolar.

O calendario escolar, que fixarán anualmente as admi-nistracións educativas, comprenderá un mínimo de 175 días lectivos para as ensinanzas obrigatorias.

Disposición adicional sexta. Bases do réxime estatutario da función pública docente.

1. Son bases do réxime estatutario dos funcionarios públicos docentes, ademais das recollidas, con tal carác-ter, na Lei 30/1984, do 2 de agosto, de medidas para a reforma da función pública, modificada pola Lei 23/1988, do 28 de xullo, as reguladas por esta lei e a normativa que a desenvolva, para o ingreso, a mobilidade entre os cor-pos docentes, a reordenación dos corpos e escalas, e a provisión de prazas mediante concursos de traslados de ámbito estatal. O Goberno desenvolverá regulamentaria-mente as devanditas bases naqueles aspectos básicos que sexan necesarios para garantir o marco común básico da función pública docente.

2. As comunidades autónomas ordenarán a súa fun-ción pública docente no marco das súas competencias, respectando, en todo caso, as normas básicas a que se fai referencia no punto anterior.

3. Periodicamente, as administracións educativas convocarán concursos de traslado de ámbito estatal, para os efectos de proceder á provisión das prazas vacantes que determinen nos centros docentes de ensino depen-dentes daquelas, así como para garantir a posible conco-rrencia dos funcionarios do seu ámbito de xestión a pra-zas doutras administracións educativas e, de ser o caso, se procede, a adxudicación daquelas que resulten do pro-pio concurso. Nestes concursos poderán participar todos os funcionarios públicos docentes, calquera que sexa a Administración educativa da que dependan ou pola que ingresasen, sempre que reúnan os requisitos xerais e os específicos que, de acordo cos respectivos cadros de per-soal ou relacións de postos de traballo, establezan as devanditas convocatorias.

Estas convocatorias faranse públicas a través do Bole-tín Oficial del Estado e dos diarios oficiais das comunida-des autónomas convocantes. Incluirán un único baremo de méritos, entre os cales se terán en conta os cursos de formación e perfeccionamento superados, os méritos académicos e profesionais, a antigüidade, a pertenza a algún dos corpos de catedráticos e a avaliación voluntaria da función docente.

Para os efectos dos concursos de traslados de ámbito estatal e do recoñecemento da mobilidade entre os cor-pos docentes, as actividades de formación organizadas


por calquera das administracións educativas producirán os seus efectos en todo o territorio nacional.

4. Durante os cursos escolares en que non haxa os concursos de ámbito estatal a que se refire esta disposi-ción, as diferentes administracións educativas poderán organizar procedementos de provisión referidos ao ámbito territorial cuxa xestión lles corresponda e destina-dos á cobertura das súas prazas, todo iso sen prexuízo de que en calquera momento poidan realizar procesos de redistribución ou de recolocación dos seus efectivos.

5. A provisión de prazas por funcionarios docentes nos centros superiores de ensinanzas artísticas realiza-rase por concurso específico, de acordo co que determi-nen as administracións educativas.

6. Os funcionarios docentes que obteñan unha praza por concurso deberán permanecer nela un mínimo de dous anos para poder participar en sucesivos concursos de provisión de postos de traballo.

Disposición adicional sétima. Ordenación da función pública docente e funcións dos corpos docentes.

1. A función pública docente ordénase nos seguintes corpos:

a) O corpo de mestres, que desempeñará as súas funcións na educación infantil e primaria.

b) Os corpos de catedráticos de ensino secundario e de profesores de ensino secundario, que desempeñarán as súas funcións na educación secundaria obrigatoria, bacharelato e formación profesional.

c) O corpo de profesores técnicos de formación pro-fesional, que desempeñará as súas funcións na formación profesional e, excepcionalmente, nas condicións que se establezan, na educación secundaria obrigatoria.

d) O corpo de profesores de música e artes escéni-cas, que desempeñará as súas funcións nas ensinanzas elementais e profesionais de música e danza, nas ensi-nanzas de arte dramática e, de ser o caso, naquelas mate-rias das ensinanzas superiores de música e danza ou da modalidade de artes do bacharelato que se determinen.

e) O corpo de catedráticos de música e artes escéni-cas, que desempeñará as súas funcións nas ensinanzas superiores de música e danza e nas de arte dramática.

f) Os corpos de catedráticos de artes plásticas e des-eño e de profesores de artes plásticas e deseño, que des-empeñarán as súas funcións nas ensinanzas de artes plásticas e deseño, nas ensinanzas de conservación e res-tauración de bens culturais e nas ensinanzas da modali-dade de artes do bacharelato que se determinen.

g) O corpo de mestres de taller de artes plásticas e deseño, que desempeñará as súas funcións nas ensinan-zas de artes plásticas e deseño e nas ensinanzas de con-servación e restauración de bens culturais.

h) Os corpos de catedráticos de escolas oficiais de idiomas e de profesores de escolas oficiais de idiomas, que desempeñarán as súas funcións nas ensinanzas de idiomas.

i) O corpo de inspectores de educación, que realizará as funcións recollidas no artigo 151 desta lei.

O Goberno, logo de consulta ás comunidades autóno-mas, poderá establecer as condicións e os requisitos para que os funcionarios pertencentes a algún dos corpos docentes recollidos no punto anterior poidan excepcio-nalmente desempeñar funcións nunha etapa ou, de ser o caso, ensinanzas distintas das asignadas ao seu corpo con carácter xeral. Para tal desempeño determinarase a titulación, formación ou experiencia que se consideren necesarias.

Os corpos e escalas declarados a extinguir polas nor-mas anteriores á Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do sistema educativo, rexeranse polo establecido naquelas disposicións, e seralles de aplica-

ción o sinalado para os efectos de mobilidade na disposi-ción adicional duodécima desta lei.

2. Correspóndelle ao Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, a creación ou supresión das especialidades docentes dos corpos a que se refire esta disposición, coa excepción da letra i) do punto anterior, e a asignación de áreas, materias e módulos que deberán impartir os funcionarios adscritos a cada unha delas, sen prexuízo do disposto no artigo 93.2 desta lei.

Así mesmo, as administracións educativas poderán establecer os requisitos de formación ou titulación que deben cumprir os funcionarios dos corpos que imparten a educación secundaria obrigatoria para impartir ensinan-zas dos primeiros cursos desta etapa correspondentes a outra especialidade, de acordo co establecido no punto 3 do artigo 26.

Non obstante, os procesos selectivos e concursos de traslados de ámbito estatal terán en conta unicamente as especialidades docentes.

Disposición adicional oitava. Corpos de catedráticos.

1. Os funcionarios dos corpos de catedráticos de ensino secundario, de música e artes escénicas, de esco-las oficiais de idiomas e de artes plásticas e deseño reali-zarán as funcións que se lles encomendan nesta lei e as que regulamentariamente se determinen.

2. Con carácter preferente atribúenselles aos funcio-narios dos corpos citados no punto anterior, as seguintes funcións:

a) A dirección de proxectos de innovación e investi-gación didáctica da propia especialidade que se realicen no centro.

b) O exercicio da xefatura dos departamentos de coordinación didáctica, así como, de ser o caso, do depar-tamento de orientación.

c) A dirección da formación en prácticas dos profe-sores de novo ingreso que se incorporen ao departa-mento.

d) A coordinación dos programas de formación con-tinua do profesorado que se desenvolvan dentro do departamento.

e) A presidencia dos tribunais de acceso e, de ser o caso, ingreso aos respectivos corpos de catedráticos.

3. No momento de se facer efectiva a integración nos corpos de catedráticos de ensino secundario, de cate-dráticos de escolas oficiais de idiomas e de catedráticos de artes plásticas e deseño, os funcionarios dos respecti-vos corpos coa condición de catedrático incorporaranse coa antigüidade que tivesen na devandita condición e respectaránselles os dereitos de que viñesen desfrutando no momento de se facer efectiva a integración, incluídos os dereitos económicos recoñecidos aos funcionarios provenientes do corpo de catedráticos numerarios de bacharelato. A integración nos distintos corpos de cate-dráticos farase efectiva nos mesmos postos que tivesen asignados no momento desta.

4. A habilitación prevista na disposición adicional primeira da Lei orgánica 5/2002, do 19 de xuño, das cuali-ficacións e da formación profesional, estenderase aos funcionarios dos corpos de catedráticos de ensino secun-dario nas condicións e cos requisitos establecidos na devandita lei.

5. Os funcionarios dos correspondentes corpos de catedráticos de ensino secundario, escolas oficiais de idiomas e de artes plásticas e deseño participarán nos concursos de provisión de postos conxuntamente cos funcionarios dos corpos de profesores dos niveis corres-pondentes, ás mesmas vacantes, sen prexuízo dos méri-tos específicos que lles sexan de aplicación pola súa per-tenza aos mencionados corpos de catedráticos.


6. A pertenza a algún dos corpos de catedráticos valorarase, para todos os efectos, como mérito docente específico.

Disposición adicional novena. Requisitos para o ingreso nos corpos de funcionarios docentes.

1. Para o ingreso no corpo de mestres serán requisi-tos indispensables estar en posesión do título de mestre ou o título de grao correspondente e superar o correspon-dente proceso selectivo.

2. Para o ingreso no corpo de profesores de ensino secundario será necesario estar en posesión do título de doutor, licenciado, enxeñeiro, arquitecto, ou o título de grao correspondente ou outros títulos equivalentes, para os efectos de docencia, ademais da formación pedagóxica e didáctica a que se refire o artigo 100.2 desta lei, así como superar o correspondente proceso selectivo.

3. Para o ingreso no corpo de profesores técnicos de formación profesional será necesario estar en posesión da titulación de diplomado, arquitecto técnico, enxeñeiro técnico ou o título de grao correspondente ou outros títu-los equivalentes, para os efectos de docencia, ademais da formación pedagóxica e didáctica a que se refire o artigo 100.2 desta lei, así como superar o correspondente pro-ceso selectivo.

4. Para o ingreso aos corpos de profesores de música e artes escénicas e de catedráticos de música e artes escé-nicas será necesario estar en posesión do título de doutor, licenciado, enxeñeiro, arquitecto ou título de grao corres-pondente, ou outro título equivalente para os efectos de docencia, ademais de, no caso do corpo de profesores de música e artes escénicas, excepto nas especialidades pro-pias de arte dramática, a formación pedagóxica e didác-tica a que se refire o artigo 100.2 desta lei, así como supe-rar o correspondente proceso selectivo. O Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, establecerá as condicións para permitir o ingreso no corpo de catedráti-cos de música e artes escénicas, mediante concurso de méritos, a personalidades de recoñecido prestixio nos seus respectivos campos profesionais.

5. Para o ingreso no corpo de profesores de artes plásticas e deseño, será necesario estar en posesión do título de doutor, licenciado, arquitecto, enxeñeiro ou o título de grao correspondente ou outros títulos equivalen-tes, para os efectos de docencia, ademais da formación pedagóxica e didáctica a que se refire o artigo 100.2 desta lei, así como superar o correspondente proceso selec-tivo.

6. Para o ingreso no corpo de mestres de taller de artes plásticas e deseño será necesario estar en posesión da titulación de diplomado, arquitecto técnico, enxeñeiro técnico ou o título de grao correspondente ou outros títu-los equivalentes, para os efectos de docencia, ademais da formación pedagóxica e didáctica a que se refire o artigo 100.2 desta lei, así como superar o correspondente pro-ceso selectivo.

7. Para o ingreso no corpo de profesores de escolas oficiais de idiomas será necesario estar en posesión do título de doutor, licenciado, arquitecto, enxeñeiro ou o título de grao correspondente ou outros títulos equivalen-tes, para efectos de docencia, ademais da formación peda-góxica e didáctica a que se refire o artigo 100.2 desta lei, así como superar o correspondente proceso selectivo.

8. Para o ingreso no corpo de profesores de ensino secundario no caso de materias ou áreas de especial rele-vancia para a formación profesional, para o ingreso no corpo de profesores de artes plásticas e deseño no caso de materias de especial relevancia para a formación espe-cífica artístico-plástica e deseño, así como para o ingreso nos corpos de profesores técnicos de formación profesio-nal e de mestres de taller no caso de determinadas áreas

ou materias, o Goberno, logo de consulta ás comunida-des autónomas poderá determinar, para os efectos de docencia, a equivalencia doutras titulacións distintas ás exixidas nesta disposición adicional. No caso de que o ingreso sexa aos corpos de profesores técnicos de forma-ción profesional e ao de mestres de taller, poderase exixir, ademais unha experiencia profesional nun campo laboral relacionado coa materia ou área a que se aspire.

Disposición adicional décima. Requisitos para o acceso aos corpos de catedráticos e inspectores.

1. Para acceder ao corpo de catedráticos de ensino secundario, será necesario pertencer ao corpo de profe-sores de ensino secundario e estar en posesión do título de doutor, licenciado, arquitecto, enxeñeiro ou grao correspondente ou titulación equivalente para os efectos de docencia, así como superar o correspondente proceso selectivo.

2. Para acceder ao corpo de catedráticos de artes plásticas e deseño será necesario pertencer ao corpo de profesores de artes plásticas e deseño e estar en posesión do título de doutor, licenciado, arquitecto, enxeñeiro ou grao correspondente ou titulación equivalente, para os efectos de docencia, así como superar o correspondente proceso selectivo.

3. Para acceder ao corpo de catedráticos de escolas oficiais de idiomas, será necesario pertencer ao corpo de profesores de escolas oficiais de idiomas e estar en pose-sión do título de doutor, licenciado, arquitecto, enxeñeiro ou grao correspondente ou titulación equivalente, para os efectos de docencia, así como superar o correspondente proceso selectivo.

4. Sen prexuízo da posibilidade de ingreso regulado na disposición adicional novena, punto 4, para acceder ao corpo de catedráticos de música e artes escénicas, será necesario pertencer ao corpo de profesores de música e artes escénicas e estar en posesión do título de doutor, licenciado, arquitecto, enxeñeiro ou grao correspondente ou titulación equivalente, para os efectos de docencia, así como superar o correspondente proceso selectivo.

5. Para acceder ao corpo de inspectores de Educa-ción será necesario pertencer a algún dos corpos que integran a función pública docente con polo menos unha experiencia de cinco anos neles e estar en posesión do título de doutor, licenciado, enxeñeiro, arquitecto ou título equivalente e superar o correspondente proceso selec-tivo, así como, de ser o caso, acreditar o coñecemento da lingua cooficial da comunidade autónoma de destino, de acordo coa súa normativa.

Disposición adicional décimo primeira. Equivalencia de titulacións do profesorado.

1. O título de profesor de educación xeral básica con-sidérase equivalente, para todos os efectos, ao título de mestre ao cal se refire esta lei. O título de mestre de ensino primario manterá os efectos que lle outorga a lexislación vixente.

2. As referencias establecidas nesta lei en relación coas distintas titulacións universitarias, sono sen prexuízo das normas que o Goberno dite para o establecemento, reforma ou adaptación das modalidades cíclicas de cada ensinanza e dos títulos correspondentes, en virtude da autorización outorgada a este polo artigo 88.2 da Lei orgá-nica 6/2001, do 21 de decembro, de universidades, co fin de cumprir as liñas xerais que emanen do Espazo Europeo de ensino superior.


Disposición adicional décimo segunda. Ingreso e pro-moción interna.

1. O sistema de ingreso na función pública docente será o de concurso-oposición convocado polas respecti-vas administracións educativas. Na fase de concurso valoraranse, entre outros méritos, a formación académica e a experiencia docente previa. Na fase de oposición teranse en conta a posesión dos coñecementos específi-cos da especialidade docente a que se opta, a aptitude pedagóxica e o dominio das técnicas necesarias para o exercicio docente. As probas convocaranse, segundo corresponda, de acordo coas especialidades docentes. Para a selección dos aspirantes terase en conta a valora-ción de ambas as fases do concurso-oposición, sen prexuízo da superación das probas correspondentes. O número de seleccionados non poderá superar o número de prazas convocadas. Así mesmo, existirá unha fase de prácticas, que poderá incluír cursos de formación, e cons-tituirá parte do proceso selectivo.

2. Os funcionarios docentes dos corpos de profeso-res de ensino secundario, de profesores de escolas ofi-ciais de idiomas, de profesores de música e artes escéni-cas e de profesores de artes plásticas e deseño que queiran acceder aos corpos de catedráticos de ensino secundario, de catedráticos de escolas oficiais de idio-mas, de catedráticos de música e artes escénicas e de catedráticos de artes plásticas e deseño, respectivamente, deberán contar cunha antigüidade mínima de oito anos no correspondente corpo como funcionarios de carreira.

Nas convocatorias correspondentes, que non terán fase de prácticas, o sistema de acceso aos citados corpos será o de concurso no cal se valorarán os méritos relacio-nados coa actualización científica e didáctica, a participa-ción en proxectos educativos, a avaliación positiva da actividade docente e, de ser o caso, a traxectoria artística dos candidatos.

O número de funcionarios dos corpos de catedráticos, excepto no corpo de catedráticos de música e artes escé-nicas, non superará, en cada caso, o 30% do número total de funcionarios de cada corpo de orixe.

3. Os funcionarios dos corpos docentes clasificados no grupo B a que se refire a vixente lexislación da función pública poderán acceder aos corpos de profesores de ensino secundario e de profesores de artes plásticas e des-eño. Nas convocatorias correspondentes para estes funcio-narios valoraranse preferentemente os méritos dos con-cursantes, entre os que se terán en conta o traballo desenvolvido e os cursos de formación e perfecciona-mento superados, así como os méritos académicos, e a avaliación positiva da actividade docente. Así mesmo, rea-lizarase unha proba consistente na exposición dun tema da especialidade a que se accede, para cuxa superación se atenderá tanto aos coñecementos sobre a materia como aos recursos didácticos e pedagóxicos dos candidatos.

Nas convocatorias de ingreso nos corpos de profeso-res de ensino secundario e de profesores de artes plásti-cas e deseño reservarase unha porcentaxe das prazas que se convoquen para o acceso destes funcionarios docen-tes, que deberán estar en posesión da titulación requirida para o ingreso nos correspondentes corpos, así como ter permanecido nos seus corpos de procedencia un mínimo de seis anos como funcionarios de carreira.

Quen acceda por este procedemento estará exento da realización da fase de prácticas e terá preferencia na elec-ción dos destinos vacantes sobre os aspirantes que ingre-sen pola quenda libre da correspondente convocatoria.

Malia o disposto no parágrafo anterior, os aspirantes seleccionados que estean ocupando, con carácter defini-tivo no ámbito da Administración pública convocante, prazas do corpo e especialidade ás cales acceden, pode-rán optar, nas condicións que se establezan nas respecti-vas convocatorias, por permaneceren nelas.

4. O acceso ao corpo de inspectores de educación realizarase mediante concurso-oposición. Os aspirantes deberán contar cunha antigüidade mínima de seis anos nalgún dos corpos que integran a función pública docente e unha experiencia docente de igual duración. As admi-nistracións educativas convocarán o concurso-oposición correspondente con suxeición aos seguintes criterios:

a) Na fase de concurso valorarase a traxectoria pro-fesional dos candidatos e os seus méritos específicos como docentes, o desempeño de cargos directivos con avaliación positiva e a pertenza a algún dos corpos de catedráticos a que se refire esta lei.

b) A fase de oposición consistirá nunha proba na cal se valorarán os coñecementos pedagóxicos, de adminis-tración e lexislación educativa dos aspirantes adecuada á función inspectora que van realizar, así como os coñece-mentos e técnicas específicos para o seu desempeño.

c) Nas convocatorias de acceso ao corpo de inspec-tores, as administracións educativas poderán reservar ata un terzo das prazas para a provisión mediante concurso de méritos destinado aos profesores que, reunindo os requisitos xerais, exercesen con avaliación positiva, polo menos durante tres mandatos, o cargo de director.

Os candidatos seleccionados mediante o concurso-oposición deberán realizar para a súa adecuada prepara-ción un período de prácticas de carácter selectivo, ao finalizar o cal serán nomeados, de ser o caso, funciona-rios de carreira do corpo de inspectores de educación.

5. Os funcionarios docentes a que se refire esta lei, poderán, así mesmo, acceder a un corpo do mesmo grupo e nivel de complemento de destino, sen limitación de antigüidade, sempre que posúan a titulación exixida e superen o correspondente proceso selectivo. Para este efecto terase en conta a súa experiencia docente e as pro-bas que no seu día se superaron, quedando exentos da realización da fase de prácticas. Estes funcionarios, cando accedan a un corpo, ao mesmo tempo que outros funcio-narios pola quenda libre ou por algunha das quendas previstas nesta disposición, terán prioridade para a elec-ción de destino.

6. O Goberno e as comunidades autónomas fomen-tarán convenios coas universidades que faciliten a incor-poración, con xornada total ou parcial, compartida neste caso coa súa actividade docente non universitaria, aos departamentos universitarios dos funcionarios dos cor-pos docentes de niveis correspondentes ás ensinanzas reguladas nesta lei, no marco da disposición adicional vixésimo sétima da Lei orgánica 6/2001, do 21 de decem-bro, de universidades.

7. A Administración do Estado e as comunidades autónomas impulsarán o estudo e a implantación, de ser o caso, de medidas destinadas ao desenvolvemento da carreira profesional dos funcionarios docentes sen que necesariamente supoña o cambio de corpo.

Disposición adicional décimo terceira. Desempeño da función inspectora por funcionarios non pertencentes ao corpo de inspectores de educación.

1. Os funcionarios do corpo de inspectores ao ser-vizo da Administración educativa que optasen por perma-necer nese corpo «a extinguir» terán dereito, para os efectos de mobilidade, a participar nos concursos para a provisión de postos na inspección de educación.

Os funcionarios do corpo de inspectores ao servizo da Administración educativa das comunidades autónomas con destino definitivo, e integrados nos correspondentes corpos de acordo coa normativa ditada por aquelas, terán dereito, para os efectos de mobilidade, a participar nos concursos para a provisión de postos da inspección de educación.


2. Aqueles funcionarios dos corpos docentes que accederon á función inspectora de conformidade coas disposicións da Lei 30/1984, do 2 de agosto, de medidas para a reforma da función pública, modificada pola Lei 23/1988, do 28 de xullo, e que non accedesen ao corpo de inspectores de educación no momento da entrada en vigor desta lei, poderán continuar desempeñando a fun-ción inspectora con carácter definitivo e ata a súa xubila-ción como funcionarios, de conformidade coas disposi-cións polas cales accederon a este.

Disposición adicional décimo cuarta. Centros autoriza-dos para impartir a modalidade de ciencias da natu-reza e da saúde e a modalidade de tecnoloxía en bacharelato.

Os centros docentes privados de bacharelato que no momento da entrada en vigor desta lei impartan a moda-lidade de ciencias da natureza e da saúde, a modalidade de tecnoloxía, ou ambas, quedarán automaticamente autorizados para impartir a modalidade de ciencias e tec-noloxía, establecida nesta lei.

Disposición adicional décimo quinta. Municipios, corpo-racións ou entidades locais.

1. As administracións educativas poderán establecer procedementos e instrumentos para favorecer e estimu-lar a xestión conxunta coas administracións locais e a colaboración entre centros educativos e administracións públicas.

No que se refire ás corporacións locais, establece-ranse procedementos de consulta e colaboración coas súas federacións ou agrupacións máis representativas.

2. A conservación, o mantemento e a vixilancia dos edificios destinados a centros públicos de educación infantil, de educación primaria ou de educación especial, corresponderán ao municipio respectivo. Estes edificios non se poderán destinar a outros servizos ou finalidades sen autorización previa da Administración educativa correspondente.

3. Cando o Estado ou as comunidades autónomas deban afectar, por necesidades de escolarización, edifi-cios escolares de propiedade municipal nos cales estean situados centros de educación infantil, de educación pri-maria ou de educación especial, dependentes das admi-nistracións educativas, para impartir educación secunda-ria ou formación profesional, asumirán, respecto dos mencionados centros, os gastos que os municipios viñe-sen sufragando de acordo coas disposicións vixentes, sen prexuízo da titularidade demanial que poidan posuír os municipios respectivos. O disposto non será de aplicación respecto aos edificios escolares de propiedade municipal en que se imparta, ademais de educación infantil e educa-ción primaria ou educación especial, o primeiro ciclo de educación secundaria obrigatoria. Se a afectación fose parcial establecerase o correspondente convenio de cola-boración entre as administracións afectadas.

4. Os municipios cooperarán coas administracións educativas correspondentes na obtención dos predios necesarios para a construción de novos centros docen-tes.

5. As administracións educativas poderán establecer convenios de colaboración coas corporacións locais para as ensinanzas artísticas. Estes convenios poderán prever unha colaboración específica en escolas de ensinanzas artísticas cuxos estudos non conduzan á obtención de títulos con validez académica.

6. Correspóndelles ás administracións educativas establecer o procedemento para o uso dos centros docen-tes que delas dependan, por parte das autoridades muni-cipais, fóra do horario lectivo para actividades educativas,

culturais, deportivas ou outras de carácter social. Este uso quedará unicamente suxeito ás necesidades derivadas da programación das actividades dos devanditos centros.

7. As administracións educativas, deportivas e muni-cipais colaborarán para o establecemento de procede-mentos que permitan o dobre uso das instalacións depor-tivas pertencentes aos centros docentes ou aos municipios.

Disposición adicional décimo sexta. Denominación das etapas educativas.

As referencias contidas na Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, aos niveis edu-cativos enténdense substituídas polas denominacións que, para os distintos niveis e etapas educativas e para os respectivos centros, se establecen nesta lei.

Disposición adicional décimo sétima. claustro de profe-sores dos centros privados concertados.

O claustro de profesores dos centros privados concer-tados terá funcións análogas ás previstas no artigo 129 desta lei.

Disposición adicional décimo oitava. Procedemento de consulta ás comunidades autónomas.

A referencia no articulado desta lei ás consultas pre-vias ás comunidades autónomas enténdese realizadas no seo da Conferencia Sectorial.

Disposición adicional décimo novena. Alumnado estran-xeiro.

O establecido nesta lei en relación coa escolarización, obtención de títulos e acceso ao sistema xeral de bolsas e axudas ao estudo será aplicable ao alumnado estranxeiro nos termos establecidos na Lei orgánica 4/2000, do 11 de xaneiro, sobre dereitos e liberdades dos estranxeiros en España e a súa integración social, modificada pola Lei orgánica 8/2000, do 22 de decembro, e na normativa que as desenvolve.

Disposición adicional vixésima. Atención ás vítimas do terrorismo.

As administracións educativas facilitarán que os cen-tros educativos poidan prestar especial atención aos alumnos vítimas do terrorismo para que estes reciban a axuda necesaria para realizar adecuadamente os seus estudos.

Disposición adicional vixésimo primeira. Cambios de centro derivados de actos de violencia.

As administracións educativas asegurarán a escolari-zación inmediata das alumnas ou alumnos que se vexan afectados por cambios de centro derivados de actos de violencia de xénero ou acoso escolar. Igualmente, facilita-rán que os centros educativos lles presten especial aten-ción a estes alumnos.

Disposición adicional vixésimo segunda. Transforma-ción de ensinanzas.

No suposto de que no proceso de ordenación do ensino universitario se definisen no futuro títulos que correspondan a estudos regulados nesta lei, o Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, poderá


establecer o oportuno proceso de transformación de tales estudos.

Disposición adicional vixésimo terceira. Datos persoais dos alumnos.

1. Os centros docentes poderán solicitar os datos persoais do seu alumnado que sexan necesarios para o exercicio da súa función educativa. Os devanditos datos poderán facer referencia á orixe e ao ambiente familiar e social, a características ou condicións persoais, ao desen-volvemento e resultados da súa escolarización, así como a aqueloutras circunstancias cuxo coñecemento sexa necesario para a educación e orientación dos alumnos.

2. Os pais ou titores e os propios alumnos deberán colaborar na obtención da información a que fai referen-cia este artigo. A incorporación dun alumno a un centro docente suporá o consentimento para o tratamento dos seus datos e, de ser o caso, a cesión de datos procedentes do centro en que estivese escolarizado con anterioridade, nos termos establecidos na lexislación sobre protección de datos. En todo caso, a información a que se refire este punto será a estritamente necesaria para a función docente e orientadora, non se podendo tratar con fins diferentes do educativo sen consentimento expreso.

3. No tratamento dos datos do alumnado aplica-ranse normas técnicas e organizativas que garantan a súa seguridade e confidencialidade. O profesorado e o resto do persoal que, no exercicio das súas funcións, acceda a datos persoais e familiares ou que afecten o honor e inti-midade dos menores ou das súas familias quedará suxeito ao deber de sixilo.

4. A cesión dos datos, incluídos os de carácter reser-vado, necesarios para o sistema educativo, realizarase preferentemente por vía telemática e estará suxeita á lexislación en materia de protección de datos de carácter persoal, e as condicións mínimas serán acordadas polo Goberno coas comunidades autónomas no seo da Confe-rencia Sectorial de Educación.

Disposición adicional vixésimo cuarta. Incorporación de créditos nos orzamentos xerais do Estado para a gra-tuidade do segundo ciclo de educación infantil.

Os orzamentos xerais do Estado correspondentes ao ámbito temporal de aplicación desta lei incorporarán pro-gresivamente os créditos necesarios para facer efectiva a gratuidade do segundo ciclo da educación infantil a que se refire o artigo 15.2.

Disposición adicional vixésimo quinta. Fomento da igualdade efectiva entre homes e mulleres.

Co fin de favorecer a igualdade de dereitos e oportuni-dades e fomentar a igualdade efectiva entre homes e mulleres, os centros que desenvolvan o principio de coeducación en todas as etapas educativas, serán obxecto de atención preferente e prioritaria na aplicación das pre-visións recollidas nesta lei, sen prexuízo do disposto nos convenios internacionais subscritos por España.

Disposición adicional vixésimo sexta. Denominación específica para o consello escolar dos centros educa-tivos.

As administracións educativas poderán establecer unha denominación específica para se referir ao consello escolar dos centros educativos.

Disposición adicional vixésimo sétima. Revisión dos módulos de concertos.

1. Durante o período a que se refire a disposición adicional primeira desta lei, e en cumprimento do acordo subscrito entre o Ministerio de Educación e Ciencia e as organizacións sindicais representativas do profesorado dos centros privados concertados, todas as partidas dos módulos do concerto se revisarán anualmente nunha por-centaxe equivalente á das retribucións dos funcionarios públicos dependentes das administracións do Estado.

2. As administracións educativas posibilitarán, para o exercicio da función directiva nos centros privados con-certados, unhas compensacións económicas, análogas ás previstas para os cargos directivos dos centros públicos, das mesmas características.

Disposición adicional vixésimo oitava. Convenios con centros que impartan ciclos de formación profesio-nal.

As administracións educativas poderán establecer convenios educativos cos centros que impartan ciclos formativos de formación profesional que complementen a oferta educativa dos centros públicos de acordo coa programación xeral do ensino.

Disposición adicional vixésimo novena. Fixación do importe dos módulos.

1. Durante o período a que se refire a disposición adicional primeira desta lei, procederase á fixación dos importes dos módulos económicos establecidos, de acordo co artigo 117, en función da implantación das ensi-nanzas que ordena esta lei.

2. No seo da Conferencia Sectorial constituirase unha comisión, na cal participarán as organizacións empresariais e sindicais máis representativas no ámbito do ensino privado concertado, para o estudo da contía dos módulos de concerto que valore o custo total da impartición das ensinanzas en condicións de gratuidade.

Disposición adicional trixésima. Integración de centros na rede de centros de titularidade pública.

As comunidades autónomas poderán integrar na res-pectiva rede de centros docentes públicos, de acordo coa forma e o procedemento que se estableza mediante lei dos seus parlamentos, os centros de titularidade das administracións locais que cumpran os requisitos esta-blecidos na lei, atendan poboacións escolares de condi-cións socioeconómicas desfavorables ou que desempe-ñen un recoñecido labor na atención ás necesidades de escolarización, sempre que as administracións locais manifesten a súa vontade de integralos na devandita rede.

Disposición adicional trixésimo primeira. Vixencias de titulacións.

1. O título de graduado escolar da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educación e financiamento da reforma educativa, e o título de graduado en educación secunda-ria da Lei orgánica 3/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do sistema educativo, terán os mesmos efectos pro-fesionais que o título de graduado en educación secunda-ria obrigatoria establecido nesta lei.

2. Os títulos de bacharel da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educación e financiamento da reforma educativa e da Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do sistema educativo, terán os mesmos


efectos profesionais que o novo título de bacharel esta-blecido nesta lei.

3. O título de técnico auxiliar da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educación e financiamento da reforma educativa, terá os mesmos efectos académicos que o título de graduado en educación secundaria e os mesmos efectos profesionais que o título de técnico da correspon-dente profesión.

4. O título de técnico especialista da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educación e financiamento da reforma educativa terá os mesmos efectos académicos e profesio-nais que o novo título de técnico superior na correspon-dente especialidade.

Disposición adicional trixésimo segunda. Novas titula-cións de formación profesional.

No período de aplicación desta lei o Goberno, segundo o disposto no punto 6 do seu artigo 39, procederá a esta-blecer as ensinanzas de formación profesional de grao medio e grao superior relacionadas coas artes escénicas.

Disposición transitoria primeira. Mestres adscritos aos cursos primeiro e segundo da educación secundaria obrigatoria.

1. Os funcionarios do corpo de mestres adscritos con carácter definitivo, en aplicación da disposición transito-ria cuarta da Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do sistema educativo, a postos dos dous primeiros cursos da educación secundaria obrigatoria, poderán continuar nos devanditos postos indefinida-mente, así como exercer a súa mobilidade en relación coas vacantes que para tal fin determine cada Administra-ción educativa. No suposto de que accedesen ao corpo de profesores de ensino secundario conforme o previsto na disposición adicional décimo segunda desta lei, poderán permanecer no seu mesmo destino nos termos que se establezan.

2. Os mestres que, en aplicación da disposición tran-sitoria oitava da Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do sistema educativo, veñan impartindo os dous primeiros cursos da educación secundaria obri-gatoria en centros docentes privados, poderán continuar realizando a mesma función nos postos que veñen ocu-pando.

Disposición transitoria segunda. Xubilación voluntaria anticipada.

1. Os funcionarios de carreira dos corpos docentes a que se refire a disposición adicional sétima desta lei, así como os funcionarios dos corpos a extinguir a que se refire a disposición transitoria quinta da Lei 31/1991, de orzamentos xerais do Estado para o ano 1992, incluídos no ámbito de aplicación do réxime de clases pasivas do Estado, poderán optar a un réxime de xubilación volunta-ria ata a data en que finalice o proceso de implantación desta lei establecido na disposición adicional primeira, sempre que reúnan todos e cada un dos requisitos seguintes:

a) Ter permanecido en activo ininterrompidamente nos quince anos anteriores á presentación da solicitude en postos pertencentes aos correspondentes cadros de persoal de centros docentes, ou que durante unha parte dese período permanecesen na situación de servizos especiais ou ocupasen un posto de traballo que dependa funcional ou organicamente das administracións educati-vas, ou ben que se lles concedese excedencia por algún dos supostos previstos no artigo 29, punto 4 da Lei 30/1984, do 2 de agosto, de medidas para a reforma da

función pública, modificado pola Lei 39/1999, do 5 de novembro, e pola Lei 51/2003, do 2 de decembro.

b) Ter cumpridos sesenta anos de idade.c) Ter acreditados quince anos de servizos efectivos

ao Estado.Os requisitos de idade e período de carencia exixidos

nas letras b) e c) anteriores, deberanse ter cumprido na data do feito causante da pensión de xubilación, que será para este efecto o 31 de agosto do ano en que se solicite. Para tal fin deberase formular a solicitude, ante o órgano de xubilación correspondente, dentro dos dous primeiros meses do ano en que se pretenda acceder á xubilación voluntaria.

Igualmente, poderán optar ao devandito réxime de xubilación os funcionarios dos corpos de inspectores de educación, de inspectores ao servizo da Administración educativa e de directores escolares de ensino primario, así como os funcionarios docentes adscritos á función inspectora a que se refire a disposición adicional décimo quinta da Lei 30/1984, do 2 de agosto, de medidas para a reforma da función pública modificada pola Lei 23/1988, do 28 de xullo, sempre que en todos os casos reúnan os requisitos anteriores, salvo no que se refire á adscrición a postos pertencentes aos cadros de persoal dos centros docentes.

2. A contía da pensión de xubilación será a que resulte de aplicar, aos haberes reguladores que en cada caso procedan, a porcentaxe de cálculo correspondente á suma dos anos de servizos efectivos prestados ao Estado que, de acordo coa lexislación de clases pasivas, teña acreditados o funcionario no momento da xubilación voluntaria e do período de tempo que lle falte ata o cum-primento da idade de sesenta e cinco anos.

O disposto no parágrafo anterior enténdese sen prexuízo do establecido en cada momento, en materia de límite máximo de percepción de pensións públicas.

3. Dado o carácter voluntario da xubilación regulada nesta disposición transitoria, non lle será de aplicación o establecido na disposición transitoria primeira do vixente texto refundido da Lei de clases pasivas do Estado.

4. Os funcionarios que se xubilen voluntariamente de acordo co disposto nesta norma, que teñan acredita-dos no momento da xubilación polo menos 28 anos de servizos efectivos ao Estado, poderán percibir, por unha soa vez, conxuntamente coa súa última mensualidade de activo, unha gratificación extraordinaria no importe e condicións que estableza o Goberno por proposta do ministro de Economía e Facenda, por iniciativa do minis-tro de Educación e Ciencia, atendendo á idade do funcio-nario, aos anos de servizos prestados e ás retribucións complementarias establecidas con carácter xeral para o corpo de pertenza. A contía da gratificación extraordinaria non poderá, en ningún caso, ser superior a un importe equivalente a 25 mensualidades do indicador público de renda de efectos múltiples.

5. Os funcionarios de carreira dos corpos docentes a que se refire esta norma, acollidos a réximes de Seguri-dade Social ou de previsión distintos do de clases pasi-vas, sempre que acrediten todos os requisitos estableci-dos no punto 1, poderán optar no momento da solicitude da xubilación voluntaria por se incorporar ao réxime de clases pasivas do Estado, para os efectos do dereito aos beneficios previstos nesta disposición, así como á súa integración no réxime especial de funcionarios civís do Estado.

A comisión prevista na disposición adicional sexta do Real decreto 691/1991, do 12 de abril, sobre cómputo recí-proco de cotas entre réximes de Seguridade Social, deter-minará a compensación económica que deba realizar a Seguridade Social respecto do persoal de corpos docen-tes que opte pola súa incorporación ao réxime de clases


pasivas do Estado, en función dos anos cotizados aos demais réximes da Seguridade Social.

6. Os funcionarios de carreira dos corpos docentes a que se refire o punto 1 desta disposición, acollidos a réxi-mes de Seguridade Social ou de previsión distintos do de clases pasivas, que non exerzan a opción establecida no punto anterior, poderán igualmente percibir as gratifica-cións extraordinarias que se establezan, de acordo co previsto no punto 4 desta disposición transitoria, sempre que causen baixa definitiva na súa prestación de servizos ao Estado por xubilación voluntaria ou por renuncia á súa condición de funcionario, e reúnan os requisitos exixidos nos números 1 e 4 desta, excepto o de pertenza ao réxime de clases pasivas do Estado. Neste suposto, a contía da gratificación extraordinaria non poderá, en ningún caso, ser superior a un importe equivalente a 50 mensualidades do indicador público de renda de efectos múltiples.

A xubilación ou renuncia dos funcionarios a que se refire o parágrafo anterior non implicará modificación ningunha nas normas que lles sexan de aplicación, para os efectos de prestacións, conforme o réxime en que estean comprendidos.

7. Facúltase a Dirección Xeral de Custos de Persoal e Pensións Públicas do Ministerio de Economía e Facenda para ditar as instrucións que, en relación coas pensións de clases pasivas, puidesen ser necesarias co fin de exe-cutar o disposto nesta norma e nas que se diten no seu desenvolvemento.

8. Antes da finalización do período de implantación desta lei, establecido na disposición adicional primeira, o Goberno, logo de consulta ás comunidades autónomas, procederá á revisión do tempo referido ao réxime de xubilación voluntaria así como dos requisitos exixidos.

Disposición transitoria terceira. Mobilidade dos funcio-narios dos corpos docentes.

Mentres non sexan desenvolvidas as previsións conti-das nesta lei que afecten a mobilidade mediante concurso de traslados dos funcionarios dos corpos docentes nela previstos, a mobilidade axustarase á normativa vixente no momento da entrada en vigor desta lei.

Disposición transitoria cuarta. Profesores técnicos de formación profesional en bacharelato.

Os profesores técnicos de formación profesional que no momento da entrada en vigor desta lei estean impar-tindo docencia en bacharelato poderán continuar de forma indefinida nesa situación.

Disposición transitoria quinta. Persoal laboral fixo de centros dependentes de administracións non autonó-micas.

1. Cando se incorporasen, con anterioridade á entrada en vigor desta lei, ou se incorporen durante os tres primeiros anos da súa aplicación, centros previa-mente dependentes de calquera Administración pública ás redes de centros docentes dependentes das adminis-tracións educativas, o persoal laboral que fose fixo no momento da integración e realice funcións docentes nos devanditos centros, poderá acceder aos corpos docentes regulados nesta lei, logo de superación das correspon-dentes probas selectivas convocadas para tal efecto polos respectivos gobernos das comunidades autónomas. Estas probas deberán garantir, en todo caso, os principios constitucionais de igualdade, mérito e capacidade, na forma que determinen os parlamentos autonómicos, debéndose respectar, en todo caso, o establecido na nor-mativa básica do Estado.

2. Os procedementos de ingreso a que fai referencia esta disposición só serán de aplicación no prazo de tres anos.

Disposición transitoria sexta. Duración do mandato dos órganos de Goberno.

1. A duración do mandato do director e demais membros do equipo directivo dos centros públicos nomeados con anterioridade á entrada en vigor desta lei será a establecida na normativa vixente no momento do seu nomeamento.

2. As administracións educativas poderán prorrogar, por un período máximo dun ano, o mandato dos directo-res e demais membros do equipo directivo dos centros públicos cuxa finalización se produza no curso escolar de entrada en vigor desta lei.

3. O consello escolar dos centros docentes públicos e privados concertados constituído con anterioridade á entrada en vigor desta lei continuará o seu mandato ata a finalización deste coas atribucións establecidas nesta lei.

Disposición transitoria sétima. Exercicio da dirección nos centros docentes públicos.

Os profesores que, estando acreditados para o exerci-cio da dirección dos centros docentes públicos, non a exercesen, ou a exercesen por un período inferior ao sina-lado no artigo 136.1 desta lei, estarán exentos da parte da formación inicial que determinen as comunidades autó-nomas.

Disposición transitoria oitava. Formación pedagóxica e didáctica.

Os títulos profesionais de especialización didáctica e o certificado de cualificación pedagóxica que no momento da entrada en vigor desta lei organizasen as universida-des ao abeiro do establecido na Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do sistema educativo, o certificado de aptitude pedagóxica e outras certificacións que o Goberno poida establecer serán equivalentes á for-mación establecida no artigo 100.2 desta lei, ata que se regule para cada ensinanza. Estarán exceptuados da exixencia deste título os mestres e os licenciados en pedagoxía e psicopedagoxía e quen estea en posesión de licenciatura ou titulación equivalente que inclúa forma-ción pedagóxica e didáctica.

Disposición transitoria novena. Adaptación dos cen-tros.

Os centros que atendan nenos menores de tres anos e que no momento da entrada en vigor desta lei non estean autorizados como centros de educación infantil, ou o estean como centros de educación preescolar, disporán, para se adaptaren aos requisitos mínimos que se estable-zan, do prazo que o Goberno determine, logo de consulta ás comunidades autónomas.

Disposición transitoria décima. Modificación dos con-certos.

1. Os centros privados que, no momento da entrada en vigor desta lei, teñan concertadas as ensinanzas posto-brigatorias, manterán o concerto para as ensinanzas equi-valentes.

2. Os concertos, convenios ou subvencións aplica-bles aos centros de educación preescolar e aos centros de educación infantil referiranse ás ensinanzas de primeiro


ciclo de educación infantil e ás de segundo ciclo de edu-cación infantil respectivamente.

3. Os concertos, convenios ou subvencións para os programas de garantía social referiranse a programas de cualificación profesional inicial.

Disposición transitoria décimo primeira. Aplicación das normas regulamentarias.

Nas materias cuxa regulación remite esta lei a ulterio-res disposicións regulamentarias, e mentres estas non sexan ditadas, serán de aplicación, en cada caso, as nor-mas deste rango que o viñan sendo na data de entrada en vigor desta lei, sempre que non se opoñan ao disposto nela.

Disposición transitoria décimo segunda. Acceso ás ensi-nanzas de idiomas a menores de dezaseis anos.

Malia o disposto no artigo 59.2 desta lei, os alumnos que no momento da entrada en vigor desta lei completa-sen os dous primeiros cursos da educación secundaria obrigatoria poderán acceder ás ensinanzas de idiomas.

Disposición transitoria décimo terceira. Mestres espe-cialistas.

Entrementres o Goberno non determine as ensinan-zas a que se refire o artigo 93.2 desta lei, o ensino da música, da educación física e dos idiomas estranxeiros en educación primaria será impartido por mestres coa espe-cialización correspondente.

Disposición transitoria décimo cuarta. Cambios de titu-lación.

Os requisitos de titulación establecidos nesta lei para a impartición dos distintos niveis educativos, non afecta-rán o profesorado que estea prestando os seus servizos en centros docentes segundo o disposto na lexislación aplicable en relación ás prazas que se encontran ocu-pando.

Disposición transitoria décimo quinta. Mestres con praza nos servizos de orientación ou de asesoramento psicopedagóxico.

1. As administracións educativas que non regulariza-sen a situación administrativa para o acceso ao corpo de profesores de ensino secundario, especialidade de psico-loxía e pedagoxía, mediante o concurso-oposición, quenda especial, previsto no artigo 45 da Lei 24/2001, do 27 de decembro, de medidas fiscais, administrativas e da orde social, dos funcionarios do corpo de mestres que, con titulación de licenciados en psicoloxía ou pedagoxía, viñeron desempeñando prazas con carácter definitivo no seu ámbito de xestión, obtidas por concurso público de méritos, nos servizos de orientación ou asesoramento psicopedagóxico, deberán convocar, no prazo máximo de tres meses desde a aprobación desta lei, un concurso-oposición, quenda especial, de acordo coas característi-cas do punto seguinte.

2. O citado concurso-oposición, quenda especial, constará dunha fase de concurso en que se valorarán, na forma que establezan as convocatorias, os méritos dos candidatos, entre os cales figurarán a formación acadé-mica e a experiencia docente previa. A fase de oposición consistirá nunha memoria sobre as funcións propias dos servizos de orientación ou asesoramento psicopeda-góxico. Os aspirantes exporán e defenderán ante o tribu-nal cualificador a memoria indicada, podendo o tribunal,

ao termo da exposición e defensa, formularlle ao aspi-rante preguntas ou solicitar aclaracións sobre a memoria exposta.

3. Quen supere o proceso selectivo quedará desti-nado na mesma praza que viñesen desempeñando e, para os únicos efectos de determinar a súa antigüidade no corpo en que se integran, recoñeceráselles a data do seu acceso con carácter definitivo nos equipos psicopeda-góxicos da Administración educativa.

Disposición transitoria décimo sexta. Prioridade de con-certos no segundo ciclo de educación infantil.

En relación co disposto no artigo 15.2 desta lei, as administracións educativas, no réxime de concertos a que se refire o artigo 116 desta, e tendo en conta o previsto no artigo 117, considerarán as solicitudes formuladas polos centros privados, e darán preferencia, por esta orde, ás unidades que se soliciten para primeiro, segundo e ter-ceiro curso do segundo ciclo da educación infantil.

Disposición transitoria décimo sétima. Acceso á función pública docente.

1. O Ministerio de Educación e Ciencia proporalles ás administracións educativas, a través da Conferencia Sec-torial de Educación, a adopción de medidas que permitan a redución da porcentaxe de profesores interinos nos cen-tros educativos, de maneira que no prazo de catro anos desde a aprobación desta lei, non se superen os límites máximos establecidos de forma xeral para a función pública.

2. Durante os anos de implantación desta lei, o acceso á función pública docente realizarase mediante un procedemento selectivo no cal, na fase de concurso, se valorarán a formación académica e, de forma preferente, a experiencia docente previa nos centros públicos da mesma etapa educativa, ata os límites legais permitidos. A fase de oposición, que terá unha soa proba, versará sobre os contidos da especialidade que corresponda, a aptitude pedagóxica e o dominio das técnicas necesarias para o exercicio da docencia. Para a regulación deste pro-cedemento de concurso-oposición, terase en conta o pre-visto no punto anterior, para cuxos efectos se requirirán os informes oportunos das administracións educativas.

Disposición transitoria décimo oitava. Adaptación de normativa sobre concertos.

Co fin de que as administracións educativas poidan adaptar a súa normativa sobre concertos educativos ás disposicións desta lei, poderán acordar a prórroga de ata dous anos do período xeral de concertación educativa en curso á entrada en vigor desta lei.

Disposición transitoria décimo novena. Procedemento de admisión de alumnos.

Os procedementos de admisión de alumnos adapta-ranse ao previsto no capítulo III do título II desta lei a par-tir do curso académico 2007/2008.

Disposición derrogatoria única.

1. Quedan derrogadas as seguintes leis:a) Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educación e

financiamento da reforma educativa.b) Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordena-

ción xeral do sistema educativo.c) Lei orgánica 9/1995, do 20 de novembro, de parti-

cipación, avaliación e goberno dos centros docentes.


d) Lei orgánica 10/2002, do 23 de decembro, de cali-dade da educación.

e) Lei 24/1994, do 12 de xullo, pola que se establecen normas sobre concursos de provisión de postos de traba-llo para funcionarios docentes.

2. Así mesmo, quedan derrogadas cantas disposi-cións de igual ou inferior rango se opoñan ao disposto nesta lei.

Disposición derradeira primeira. Modificación da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación.

1. O artigo 4 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, queda redactado da seguinte maneira:

«1. Os pais ou titores, en relación coa educación dos seus fillos ou pupilos, teñen os seguintes dereitos:

a) A que reciban unha educación, coa máxima garantía de calidade, conforme os fins establecidos na Constitución, no correspondente Estatuto de autonomía e nas leis educativas.

b) A escoller centro docente tanto público como dis-tinto dos creados polos poderes públicos.

c) A que reciban a formación relixiosa e moral que estea de acordo coas súas propias conviccións.

d) A estar informados sobre o progreso da aprendi-zaxe e integración socio-educativa dos seus fillos.

e) A participar no proceso de ensino e aprendizaxe dos seus fillos.

f) A participar na organización, funcionamento, goberno e avaliación do centro educativo, nos termos establecidos nas leis.

g) A ser oídos naquelas decisións que afecten a orientación académica e profesional dos seus fillos.

2. Así mesmo, como primeiros responsables da edu-cación dos seus fillos ou pupilos, correspóndelles:

a) Adoptar as medidas necesarias, ou solicitar a axuda correspondente en caso de dificultade, para que os seus fillos ou pupilos cursen as ensinanzas obrigatorias e asistan regularmente á clase.

b) Proporcionar, na medida das súas dispoñibilida-des, os recursos e as condicións necesarias para o pro-greso escolar.

c) Estimulalos para que leven a cabo as actividades de estudo que se lles encomenden.

d) Participar de maneira activa nas actividades que se establezan en virtude dos compromisos educativos que os centros establezan coas familias, para mellorar o rendemento dos seus fillos.

e) Coñecer, participar e apoiar a evolución do seu proceso educativo, en colaboración cos profesores e os centros.

f) Respectar e facer respectar as normas estableci-das polo centro, a autoridade e as indicacións ou orienta-cións educativas do profesorado.

g) Fomentar o respecto por todos os compoñentes da comunidade educativa.»

2. O artigo 5.5 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, queda redactado da seguinte maneira:

«As administracións educativas favorecerán o exerci-cio do dereito de asociación dos pais, así como a forma-ción de federacións e confederacións.»

3. O artigo 6 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, queda redactado da seguinte maneira:

«1. Todos os alumnos teñen os mesmos dereitos e deberes, sen máis distincións que as derivadas da súa idade e do nivel que estean cursando.

2. Todos os alumnos teñen o dereito e o deber de coñecer a Constitución española e o respectivo Estatuto de autonomía, co fin de se formar nos valores e principios recoñecidos neles.

3. Recoñécenselles aos alumnos os seguintes derei-tos básicos:

a) A recibir unha formación integral que contribúa ao pleno desenvolvemento da súa personalidade.

b) A que se respecten a súa identidade, integridade e dignidade persoais.

c) A que a súa dedicación, esforzo e rendemento sexan valorados e recoñecidos con obxectividade.

d) A recibir orientación educativa e profesional.e) A que se respecte a súa liberdade de conciencia,

as súas conviccións relixiosas e as súas conviccións morais, de acordo coa Constitución.

f) Á protección contra toda agresión física ou moral.g) A participar no funcionamento e na vida do cen-

tro, de conformidade co disposto nas normas vixentes.h) A recibir as axudas e os apoios precisos para com-

pensar as carencias e desvantaxes de tipo persoal, fami-liar, económico, social e cultural, especialmente no caso de presentar necesidades educativas especiais, que impi-dan ou dificulten o acceso e a permanencia no sistema educativo.

i) Á protección social, no ámbito educativo, nos casos de infortunio familiar ou accidente.

4. Son deberes básicos dos alumnos:a) Estudar e esforzarse para conseguir o máximo

desenvolvemento segundo as súas capacidades.b) Participar nas actividades formativas e, especial-

mente, nas escolares e complementarias.c) Seguir as directrices do profesorado.d) Asistir á clase con puntualidade.e) Participar e colaborar na mellora da convivencia

escolar e na consecución dun adecuado clima de estudo no centro, respectando o dereito dos seus compañeiros á educación e a autoridade e orientacións do profesorado.

f) Respectar a liberdade de conciencia, as conviccións relixiosas e morais, e a dignidade, integridade e intimi-dade de todos os membros da comunidade educativa.

g) Respectar as normas de organización, conviven-cia e disciplina do centro educativo, e

h) Conservar e facer un bo uso das instalacións do centro e dos materiais didácticos.»

4. Ao artigo 7 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, engádeselle un novo punto, coa seguinte redacción:

«3. As administracións educativas favorecerán o exercicio do dereito de asociación dos alumnos, así como a formación de federacións e confederacións.»

5. Ao artigo 8 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, engádeselle un novo parágrafo coa seguinte redacción:

«Co fin de estimular o exercicio efectivo da participa-ción dos alumnos nos centros educativos e facilitar o seu dereito de reunión, os centros educativos establecerán, ao elaborar as súas normas de organización e funciona-mento, as condicións en que os seus alumnos poden exercer este dereito. Nos termos que establezan as admi-nistracións educativas, as decisións colectivas que adop-ten os alumnos, a partir do terceiro curso da educación secundaria obrigatoria, con respecto á asistencia á clase non terán a consideración de faltas de conduta nin serán obxecto de sanción, cando estas fosen resultado do exer-


cicio do dereito de reunión e sexan comunicadas previa-mente á dirección do centro.»

6. O artigo 25 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, terá a seguinte redac-ción:

«Dentro das disposicións desta lei e normas que a desenvolvan, os centros privados non concertados goza-rán de autonomía para establecer o seu réxime interno, seleccionar o seu profesorado de acordo coa titulación exixida pola lexislación vixente, elaborar o proxecto edu-cativo, organizar a xornada en función das necesidades sociais e educativas dos seus alumnos, ampliar o horario lectivo de áreas ou materias, determinar o procedemento de admisión de alumnos, establecer as normas de convi-vencia e definir o seu réxime económico.»

7. Ao artigo 31 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, engádeselle unha nova letra n) co seguinte texto:

«n) Os consellos escolares de ámbito autonómico.»

8. O artigo 56.1 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, terá a seguinte redac-ción:

«1. O consello escolar dos centros privados concer-tados estará constituído por:

O director.Tres representantes do titular do centro.Un concelleiro ou representante do Concello en cuxo

termo municipal estea radicado o centro.Catro representantes dos profesores.Catro representantes dos pais ou titores dos alumnos,

elixidos por e entre eles.Dous representantes dos alumnos elixidos por e entre

eles, a partir do primeiro curso de educación secundaria obrigatoria.

Un representante do persoal de administración e ser-vizos.

Unha vez constituído o consello escolar do centro, este designará unha persoa que impulse medidas educa-tivas que fomenten a igualdade real e efectiva entre homes e mulleres.

Ademais, nos centros específicos de educación espe-cial e naqueles que teñan aulas especializadas, formará parte tamén do consello escolar un representante do per-soal de atención educativa complementaria.

Un dos representantes dos pais no consello escolar será designado pola asociación de pais máis representa-tiva no centro.

Así mesmo, os centros concertados que impartan for-mación profesional poderán incorporar ao seu consello escolar un representante do mundo da empresa, desig-nado polas organizacións empresariais, de acordo co procedemento que as administracións educativas esta-blezan.»

9. O artigo 57 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, terá a seguinte redac-ción nos seus puntos c), d), f) e m):

«c) Participar no proceso de admisión de alumnos, garantindo a suxeición ás normas sobre tal proceso.

d) Coñecer a resolución de conflitos disciplinarios e velar por que se ateñan á normativa vixente. Cando as medidas disciplinarias adoptadas polo director corres-pondan a condutas do alumnado que prexudiquen grave-mente a convivencia do centro, o consello escolar, por instancia de pais ou titores, poderá revisar a decisión adoptada e propoñer, de ser o caso, as medidas oportu-nas.

f) Aprobar e avaliar a programación xeral do centro que con carácter anual elaborará o equipo directivo.

m) Propoñer medidas e iniciativas que favorezan a convivencia no centro, a igualdade entre homes e mulle-res e a resolución pacífica de conflitos en todos os ámbi-tos da vida persoal, familiar e social.»

10. O artigo 62 da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación, terá a seguinte redac-ción:

«1. Son causa de incumprimento leve do concerto por parte do titular do centro as seguintes:

a) Percibir cantidades por actividades escolares complementarias ou extraescolares ou por servizos esco-lares que non fosen autorizadas pola Administración edu-cativa ou polo consello escolar do centro, de acordo co que fose establecido en cada caso.

b) Infrinxir as normas sobre participación previstas neste título.

c) Proceder a despedimentos do profesorado cando aqueles fosen declarados improcedentes por sentenza da xurisdición competente.

d) Infrinxir a obriga de facilitar á Administración os datos necesarios para o pagamento delegado dos sala-rios.

e) Infrinxir o principio de voluntariedade e non dis-criminación das actividades complementarias, extraesco-lares e servizos complementarios.

f) Calquera outro que derive da violación das obri-gas establecidas neste título, ou nas normas regulamen-tarias a que fan referencia os puntos 3 e 4 do artigo 116 da Lei orgánica de educación ou de calquera outro pacto que figure no documento de concerto que o centro subscri-bise.

2. Son causas de incumprimento grave do concerto por parte do titular do centro as seguintes:

a) As causas enumeradas no punto anterior cando do expediente administrativo instruído para o efecto e, de ser o caso, de sentenza da xurisdición competente, resulte que o incumprimento se produciu por ánimo de lucro, con intencionalidade evidente, con perturbación mani-festa na prestación do servizo do ensino ou de forma rei-terada ou reincidente.

b) Impartir as ensinanzas obxecto do concerto con-travindo o principio de gratuidade.

c) Infrinxir as normas sobre admisión de alumnos.d) Separarse do procedemento de selección e des-

pedimento do profesorado establecido nos artigos prece-dentes.

e) Lesionar os dereitos recoñecidos nos artigos 16 e 20 da Constitución, cando así se determine por sentenza da xurisdición competente.

f) Incumprir os acordos da Comisión de Concilia-ción.

g) Calquera outro definido como incumprimento grave neste título ou nas normas regulamentarias a que fan referencia os puntos 3 e 4 do artigo 116 da Lei orgá-nica de educación.

Malia o anterior, cando do expediente administrativo instruído para o efecto resulte que o incumprimento se produciu sen ánimo de lucro, sen intencionalidade evi-dente e sen perturbación na prestación do ensino e que non existe reiteración nin reincidencia no incumprimento, este será cualificado de leve.

3. A reiteración de incumprimentos a que se refiren os puntos anteriores constatarao a Administración educa-tiva competente de acordo cos seguintes criterios:

a) Cando se trate da reiteración dos incumprimentos cometidos con anterioridade, bastará con que esta situa-ción se poña de manifesto mediante informe da inspec-ción educativa correspondente.


b) Cando se trate dun novo incumprimento de tipifi-cación distinta ao cometido con anterioridade, será nece-saria a instrución do correspondente expediente adminis-trativo.

4. O incumprimento leve do concerto dará lugar:a) Apercibimento por parte da Administración edu-

cativa.b) Se o titular non emendase o incumprimento leve,

a Administración imporá unha multa de entre a metade e o total do importe da partida «outros gastos» do módulo económico de concerto educativo vixente no período en que se determine a imposición da multa. A Administra-ción educativa sancionadora determinará o importe da multa, dentro dos límites establecidos e poderá proceder ao cobramento desta pola vía de compensación contra as cantidades que deba aboarlle ao titular do centro en apli-cación do concerto educativo.

5. O incumprimento grave do concerto educativo dará lugar á imposición de multa, que estará compren-dida entre o total e o dobre do importe da partida «outros gastos» do módulo económico de concerto educativo vixente no período en que se determine a imposición da multa. A Administración educativa sancionadora determi-nará o importe da multa, dentro dos límites establecidos e poderá proceder ao cobramento desta pola vía de com-pensación contra as cantidades que deba aboarlle ao titular do centro en aplicación do concerto educativo.

6. O incumprimento moi grave do concerto dará lugar á rescisión do concerto. Neste caso, co fin de non prexudicar os alumnos xa escolarizados no centro, as administracións educativas poderán impoñer a rescisión progresiva do concerto.

7. O incumprimento e a sanción moi grave prescribi-rán aos tres anos, o grave aos dous anos e o leve ao ano. O prazo de prescrición interromperase coa constitución da Comisión de Conciliación para a corrección do incum-primento cometido polo centro concertado.»

Disposición derradeira segunda. Modificación da Lei 30/1984, do 2 de agosto, de medidas para a reforma da función pública.

Engádese unha nova letra ao artigo 29.2 da Lei 30/1984, do 2 de agosto, de medidas para a reforma da función pública, coa seguinte redacción:

«ñ) Cando sexan nomeados para desempeñar pos-tos nas áreas funcionais da Alta Inspección de Educación funcionarios dos corpos docentes ou escalas en que se ordena a función pública docente.»

Disposición derradeira terceira. Ensinanzas mínimas.

Todas as referencias contidas nas disposicións vixen-tes ás ensinanzas comúns, entenderanse realizadas aos aspectos básicos do currículo que constitúen as ensinan-zas mínimas.

Disposición derradeira cuarta. Autonomía de xestión económica dos centros docentes públicos non univer-sitarios.

Continuará en vigor, coas modificacións derivadas desta lei, a Lei 12/1987, do 2 de xullo, sobre establece-mento da gratuidade dos estudos de bacharelato, forma-ción profesional e artes aplicadas e oficios artísticos nos centros públicos e a autonomía de xestión económica dos centros docentes públicos non universitarios.

Disposición derradeira quinta. Título competencial.

Esta lei dítase con carácter básico ao abeiro da compe-tencia que lle corresponde ao Estado conforme o artigo 149.1.1.ª, 18.ª e 30.ª da Constitución. Exceptúanse do refe-rido carácter básico os seguintes preceptos: artigos 5.5 e 5.6; 7; 8.1 e 8.3; 9; 11.1 e 11.3; 14.6; 15.3; 18.4 e 18.5; 22.5; 26.1 e 26.2; 30.5; 35; 41.5; 42.3; 47; 58.4, 58.5 e 58.6; 60.3 e 60.4; 66.2 e 66.4; 67.2, 67.3, 67.6, 67.7 e 67.8; 72.4 e 72.5 e 89; 90; 100.3; 101, 102.2, 102.3 e 102.4; 103.1; 105.2; 106.2 e 106.3; 112.2, 112.3, 112.4 e 112.5; 113.3 e 113.4; 122.2 e 122.3; 123.2, 123.3, 123.4 e 123.5; 124; 125; 130.1; 131.2 e 131.5; 145; 146; 154; disposición adicional décimo quinta, puntos 1, 4, 5 e 7; e disposición derradeira cuarta.

Disposición derradeira sexta. Desenvolvemento desta lei.

As normas desta lei poderán ser desenvoltas polas comunidades autónomas, coa excepción das relativas a aquelas materias cuxa regulación a lei lle encomenda ao Goberno ou que corresponden ao Estado conforme o esta-blecido na disposición adicional primeira, número 2, da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á edu-cación.

Disposición derradeira sétima. Carácter de lei orgánica desta lei.

Teñen rango de lei orgánica o capítulo I do título preli-minar, os artigos 3; 4; 5.1, 5.2; o capítulo III do título prelimi-nar, os artigos 16; 17; 18.1, 18.2 e 18.3; 19.1; 22; 23; 24; 25; 27; 30.1, 30.2, 30.3, 30.4 e 30.6; 38; 68; 71; 74; 78; 80; 81.3 e 81.4; 82.2; 83; 84.1, 84.2, 84.3, 84.4, 84.5, 84.6, 84.7, 84.8 e 84.9; 85; 108; 109; 115; o capítulo IV do título IV; os artigos 118; 119; 126.1 e 126.2; 127; 128; 129; as disposicións adicio-nais décimo sexta e décimo sétima; a disposición transito-ria sexta, punto terceiro; a disposición transitoria décima; as disposicións derradeiras primeira e sétima, e a disposi-ción derrogatoria única.

Disposición derradeira oitava. Entrada en vigor.

Esta lei orgánica entrará en vigor aos vinte días da súa publicación no Boletín Oficial del Estado.

Por tanto,Mando a todos os españois, particulares e autoridades,

que cumpran e fagan cumprir esta lei orgánica.

Madrid, 3 de maio de 2006.

JUAN CARLOS R.

O presidente do Goberno,

JOSÉ LUIS RODRÍGUEZ ZAPATERO

MINISTERIO DA PRESIDENCIA 7900 REAL DECRETO 524/2006, do 28 de abril, polo

que se modifica o Real decreto 212/2002, do 22 de febreiro, polo que se regulan as emisións sonoras no ambiente debidas a determinadas máquinas de uso ao aire libre. («BOE» 106, do 4-5-2006.)

Mediante o Real decreto 212/2002, do 22 de febreiro, polo que se regulan as emisións sonoras no ambiente debidas a determinadas máquinas de uso ao aire libre, traspúxose ao dereito interno español a Directiva 2000/14/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 8 de maio de 2000, relativa á aproximación das lexislacións dos Esta-dos membros sobre emisións sonoras no ambiente debi-

-1-

LEY ORGÁNICA 8/1985, DE 3 DE JULIO, REGULADORA DEL DERECHO A LA EDUCACIÓN (LODE).

BOE de 4 de julio de 1985

(TEXTO REFUNDIDO)

PREÁMBULO

La extensión de la educación básica, hasta alcanzar a todos y cada uno de los ciudadanos, constituye, sin duda, un hito histórico en el progreso de las sociedades modernas. En efecto, el desarrollo de la educación, fundamento del progreso de la ciencia y de la técnica, es condición de bienestar social y prosperidad material, y soporte de las libertades individuales en las sociedades democráticas. No es de extrañar, por ello, que el derecho a la educación se haya ido configurando progresivamente como un derecho básico, y que los estados hayan asumido su provisión como un servicio público prioritario.

Por las insuficiencias de su desarrollo económico y los avatares de su desarrollo político,

en diversas épocas, el Estado hizo dejación de sus responsabilidades en este ámbito, abandonándolas en manos de particulares o de instituciones privadas, en aras del llamado principio de subsidiariedad. Así hasta tiempos recientes, la educación fue más privilegio de pocos que derecho de todos.

En el último cuarto de siglo y tras un sostenido retroceso de la enseñanza pública, las

necesidades del desarrollo económico y las transformaciones sociales inducidas por éste elevaron de modo considerable la demanda social de educación. El incremento consiguiente fue atendido, primordialmente por la oferta pública con la consiguiente alteración de las proporciones hasta entonces prevalentes entre el sector público y el privado. De este modo, acabaron de configurarse los contornos característicos del actual sistema educativo en España: Un sistema de carácter mixto o dual, con un componente público mayoritario y uno privado de magnitud considerable.

La Ley General de Educación de 1970 estableció la obligatoriedad y gratuidad de una

educación básica unificada. Concebía ésta como servicio público, y responsabilizaba prioritariamente al Estado de su provisión. Ello no obstante, reconociendo y consagrando el carácter mixto de nuestro sistema educativo, abría la posibilidad de que centros no estatales pudieran participar en la oferta de puestos escolares gratuitos en los niveles obligatorios, obteniendo en contrapartida un apoyo económico del Estado.

A pesar de que el proyectado régimen de conciertos nunca fue objeto del necesario

desarrollo reglamentario, diversas disposiciones fueron regulando en años sucesivos la concesión de subvenciones a centros docentes privados, en cuantía rápidamente creciente, que contrastaba con el ritmo mucho más parsimonioso de incremento de las inversiones públicas. En ausencia de la adecuada normativa, lo que había nacido como provisional se perpetuó, dando lugar a una situación irregular, falta del exigible control, sujeta a incertidumbre y arbitrariedad, y en ocasiones sin observancia de las propias disposiciones legales que la regulaban. A pesar de ello, la cobertura con fondos públicos de la enseñanza obligatoria no

-2-

cesó de extenderse, hasta abarcar la práctica totalidad de la misma, pese al estancamiento relativo del sector público.

No es de extrañar que ante tan confusa e insatisfactoria evolución fueran consolidándose

opciones educativas alternativas, cuando no contrapuestas, que prolongaban de hecho las facturas ideológicas que secularmente habían escindido a la sociedad española en torno a la educación.

Este trasfondo histórico explica la complejidad de elementos que configuran el marco

educativo establecido por la Constitución Española, un marco de compromiso y concordia que, al tiempo que reconoce implícitamente el sistema mixto heredado, proporciona el espacio normativo integrador en el que pueden convivir las diversas opciones educativas. Así, tras el derecho a la educación (artículo 27.1 a) se afirma la libertad de enseñanza (artículo 27.1 b); al lado del derecho de los padres a elegir la formación religiosa y moral que estimen más oportuna para sus hijos (artículo 27.3), figuran el derecho a la libertad de cátedra (artículo 20.1) y la libertad de conciencia (artículos 14, 16, 20, 23). Y si se garantiza la libertad de creación de centros docentes (artículo 27.6), también se responsabiliza a los poderes públicos de una programación general de la enseñanza (artículo 27.5) orientada a asegurar un puesto escolar a todos los ciudadanos. Finalmente, la ayuda a los centros docentes (artículo 27.9) tiene que compaginarse con la intervención de profesores, padres y alumnos en el control y gestión de esos centros sostenidos con fondos públicos (artículo 27.7). Corresponde al legislador el desarrollo de estos preceptos, de modo que resulten modelados equilibradamente en su ulterior desarrollo normativo.

Sin embargo, el desarrollo que del artículo 27 de la Constitución hizo la Ley Orgánica del

Estatuto de centros escolares, ha supuesto un desarrollo parcial y escasamente fiel al espíritu constitucional, al soslayar, por un lado, aspectos capitales de la regulación constitucional de la enseñanza como son los relativos a la ayuda de los poderes públicos a los centros privados y a la programación general de la enseñanza y, por otro, al privilegiar desequilibradamente los derechos del titular del centro privado sobre los de la comunidad escolar, supeditando la libertad de cátedra al ideario e interpretando restrictivamente el derecho de padres, profesores y alumnos a la intervención en la gestión y control de los centros sostenidos con fondos públicos.

Se impone, pues, una nueva norma que desarrolle cabal y armónicamente los principios

que, en materia de educación, contiene la Constitución española, respetando tanto su tenor literal como el espíritu que presidió su redacción, y que garantice al mismo tiempo el pluralismo educativo y la equidad. A satisfacer esta necesidad se orienta la Ley Orgánica reguladora del derecho a la educación.

En estos principios debe inspirarse el tratamiento de la libertad de enseñanza, que ha de entenderse en un sentido amplio y no restrictivo, como el concepto que abarca todo el conjunto de libertades y derechos en el terreno de la educación. Incluye, sin duda, la libertad de crear centros docentes y de dotarlos de un carácter o proyecto educativo propio, que se halla recogida y amparada en el Capítulo III del Título I. Incluye, asimismo, la capacidad de los padres de poder elegir para sus hijos centros docentes distintos de los creados por los poderes públicos, así como la formación religiosa y moral que esté de acuerdo con sus convicciones, tal como se recoge en el artículo 4.º Pero la libertad de enseñanza se extiende

-3-

también a los propios profesores, cuya libertad de cátedra está amparada por la Constitución por cuanto constituye principio básico de toda sociedad democrática en el campo de la educación. Y abarca muy fundamentalmente, a los propios alumnos, respecto de los cuales la protección de la libertad de conciencia constituye un principio irrenunciable que no puede supeditarse a ningún otro.

Tras la definición de los grandes fines de la actividad educativa y de los derechos y

libertades de todos y cada uno de los integrantes de la comunidad escolar, la Ley clasifica los centros docentes atendiendo conjuntamente a los criterios de titularidad jurídica y origen y carácter de los recursos que aseguran su sostenimiento. Distingue así los centros privados que funcionan en régimen de mercado, mediante precio, y los centros sostenidos con fondos públicos, y dentro de éstos los privados concertados y los de titularidad pública.

A la red dual integrada por estos dos últimos tipos de centros encomienda la Ley la

provisión de la educación obligatoria en régimen de gratuidad. La regulación de ésta se asienta en dos principios de importancia capital en el sistema educativo diseñado por la Constitución, programación y participación, cuyo juego hace posible la cohonestación equilibrada del derecho a la educación y de la libertad de enseñanza.

Al Estado y a las Comunidades Autónomas, por medio de la programación general de la enseñanza, corresponde asegurar la cobertura de las necesidades educativas, proporcionando una oferta adecuada de puestos escolares, dignificando una enseñanza pública insuficientemente atendida durante muchos años y promoviendo la igualdad de oportunidades. El mecanismo de la programación general de la enseñanza, que debe permitir la racionalización del uso de los recursos públicos destinados a educación, se halla regulado en el Título II.

Tal programación debe asegurar simultáneamente el derecho a la educación y la

posibilidad de escoger centro docente dentro de la oferta de puestos escolares gratuitos, pues tal libertad no existe verdaderamente si no está asegurado aquel derecho para todos.

El Título III se ocupa de los órganos de gobierno de los centros públicos, y el Título IV

hace lo propio con los concertados. La estructura y el funcionamiento de unos y otros se inspiran, en coherencia con lo prescrito por el artículo 27.7 de la Constitución en una concepción participativa de la actividad escolar. En uno y otro caso, y con las peculiaridades que su distinta naturaleza demandan, la participación de la comunidad escolar se vehicula a través del Consejo Escolar del centro. Además de constituir medio para el control y gestión de fondos públicos, la participación es mecanismo idóneo para atender adecuadamente los derechos y libertades de los padres, los profesores y, en definitiva, los alumnos, respetando siempre los derechos del titular. La participación amplía, además, la libertad de enseñanza, al prolongar el acto de elegir centro en el proceso activo de dar vida a un auténtico proyecto educativo y asegurar su permanencia. Finalmente, la opción por la participación contenida en la Constitución es una opción por un sistema educativo moderno, en el que una comunidad escolar activa y responsable es coprotagonista de su propia acción educativa.

El Título IV regula, asimismo, el régimen de conciertos a través del cual se materializa el sostenimiento público de los centros privados concertados que, junto con los públicos,

-4-

contribuyen a hacer eficaz el derecho a la educación gratuita, y, de acuerdo con el artículo 27.9 de la Constitución, establece los requisitos que deben reunir tales centros.

Sobre la base de la regulación conjunta de los derechos y libertades que en materia educativa contiene la Constitución, los postulados de programación de la enseñanza y participación son principios correlativos y cooperantes de ayuda a los centros docentes que se contempla en el artículo 27.9, pues contribuyen a satisfacer las exigencias que del texto constitucional se derivan para el gasto público: Por un lado, que por su distribución sea equitativa y que se oriente a financiar la gratuidad -y a ello se dirige la programación-; por otro, optimizar el rendimiento educativo del gasto y velar por la transparencia de la Administración y calidad de la educación, lo que se asegura a través de la participación. En el ámbito educativo, ese control social y esa exigencia de transparencia han sido encomendados, más directamente que a los poderes públicos, a padres, profesores y alumnos, lo que constituye una preferencia por la intervención social frente a la intervención estatal.

En suma, la Ley Orgánica reguladora del Derecho a la Educación, se orienta a la

modernización y racionalización de los tramos básicos del sistema educativo español, de acuerdo con lo establecido en el mandato constitucional en todos sus extremos. Es por ello, una ley de programación de la enseñanza, orientada a la racionalización de la oferta de puestos escolares gratuitos, que a la vez que busca la asignación racional de los recursos públicos permite la cohonestación de libertad e igualdad. Es también una ley que desarrolla el principio de participación establecido en el artículo 27.7, como salvaguarda de las libertades individuales y de los derechos del titular y de la comunidad escolar. Es, además, una ley de regulación de los centros escolares y de sostenimiento de los concertados. Es por fin, una norma de convivencia basada en los principios de libertad, tolerancia y pluralismo, y que se ofrece como fiel prolongación de la letra y el espíritu del acuerdo alcanzado en la redacción de la Constitución para el ámbito de la educación.

TÍTULO PRELIMINAR

Artículo 1.

1. Todos los españoles tienen derecho a una educación básica que les permita el desarrollo de su propia personalidad y la realización de una actividad útil a la sociedad. Esta educación será obligatoria y gratuita en el nivel de educación general básica y, en su caso, en la formación profesional de primer grado, así como en los demás niveles que la ley establezca.

2. Todos, asimismo, tienen derecho a acceder a niveles superiores de educación, en función de sus aptitudes y vocación, sin que en ningún caso el ejercicio de este derecho esté sujeto a discriminaciones debidas a la capacidad económica, nivel social o lugar de residencia del alumno.

3. Los extranjeros residentes en España tendrán también derecho a recibir la educación a

que se refieren los apartados uno y dos de este artículo.

-5-

Artículo 2.

La actividad educativa, orientada por los principios y declaraciones de la Constitución, tendrá, en los centros docentes a que se refiere la presente Ley, los siguientes fines:

a) El pleno desarrollo de la personalidad del alumno. b) La formación en el respeto de los derechos y libertades fundamentales, de la

igualdad entre hombres y mujeres y en el ejercicio de la tolerancia y de la libertad dentro de los principios democráticos de convivencia.1

c) La adquisición de hábitos intelectuales y técnicas de trabajo, así como de

conocimientos científicos, técnicos, humanísticos, históricos y estéticos.

d) La capacitación para el ejercicio de actividades profesionales. e) La formación en el respeto de la pluralidad lingüística y cultural de España. f) La preparación para participar activamente en la vida social y cultural. g) La formación para la paz, la cooperación y la solidaridad entre los pueblos y para

la prevención de conflictos y para la resolución pacífica de los mismos y no violencia en todos los ámbitos de la vida personal, familiar y social.2

Artículo 3.

Los profesores, en el marco de la Constitución, tienen garantizada la libertad de cátedra. Su ejercicio se orientará a la realización de los fines educativos, de conformidad con los principios establecidos en esta Ley.

Artículo 4.

1. Los padres o tutores, en relación con la educación de sus hijos o pupilos, tienen los siguientes derechos:

a) A que reciban una educación, con la máxima garantía de calidad, conforme con los fines establecidos en la Constitución, en el correspondiente Estatuto de Autonomía y en las leyes educativas.

b) A escoger centro docente tanto público como distinto de los creados por los poderes públicos.

c) A que reciban la formación religiosa y moral que esté de acuerdo con sus propias convicciones.

1 Redactado según la disposición adicional tercera, apartado 1, de la Ley Orgánica 1/2004, de 28 de diciembre (BOE del 29). 2 Redactado según la disposición adicional tercera, apartado 1, de la Ley Orgánica 1/2004, de 28 de diciembre (BOE del 29).

-6-

d) A estar informados sobre el progreso del aprendizaje e integración socio-educativa de sus hijos.

e) A participar en el proceso de enseñanza y aprendizaje de sus hijos. f) A participar en la organización, funcionamiento, gobierno y evaluación del centro

educativo, en los términos establecidos en las leyes. g) A ser oídos en aquellas decisiones que afecten a la orientación académica y

profesional de sus hijos. 2. Asimismo, como primeros responsables de la educación de sus hijos o pupilos, les

corresponde: a) Adoptar las medidas necesarias, o solicitar la ayuda correspondiente en caso de

dificultad, para que sus hijos o pupilos cursen las enseñanzas obligatorias y asistan regularmente a clase.

b) Proporcionar, en la medida de sus disponibilidades, los recursos y las condiciones

necesarias para el progreso escolar. c) Estimularles para que lleven a cabo las actividades de estudio que se les

encomienden. d) Participar de manera activa en las actividades que se establezcan en virtud de los

compromisos educativos que los centros establezcan con las familias, para mejorar el rendimiento de sus hijos.

e) Conocer, participar y apoyar la evolución de su proceso educativo, en

colaboración con los profesores y los centros. f) Respetar y hacer respetar las normas establecidas por el centro, la autoridad y las

indicaciones u orientaciones educativas del profesorado. g) Fomentar el respeto por todos los componentes de la comunidad educativa.3

Artículo 5.

1. Los padres de alumnos tienen garantizada la libertad de asociación en el ámbito educativo.

2. Las asociaciones de padres de alumnos asumirán, entre otras, las siguientes finalidades: a) Asistir a los padres o tutores en todo aquello que concierne a la educación de sus hijos

o pupilos. b) Colaborar en las actividades educativas de los centros.

3 Artículo 4 redactado según la disposición final primera, apartado 1, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4).

-7-

c) Promover la participación de los padres de los alumnos en la gestión del centro. 3. En cada centro docente podrán existir asociaciones de padres de alumnos integradas

por los padres o tutores de los mismos.

4. Las asociaciones de padres de alumnos podrán utilizar los locales de los centros docentes para la realización de las actividades que les son propias, a cuyo efecto, los directores de los centros facilitarán la integración de dichas actividades en la vida escolar, teniendo en cuenta el normal desarrollo de la misma.

5. Las Administraciones educativas favorecerán el ejercicio del derecho de

asociación de los padres, así como la formación de federaciones y confederaciones.4 6. Reglamentariamente se establecerán, de acuerdo con la Ley, las características

específicas de las asociaciones de padres de alumnos.

Artículo 6.

1. Todos los alumnos tienen los mismos derechos y deberes, sin más distinciones que las derivadas de su edad y del nivel que estén cursando.

2. Todos los alumnos tienen el derecho y el deber de conocer la Constitución

Española y el respectivo Estatuto de Autonomía, con el fin de formarse en los valores y principios reconocidos en ellos.

3. Se reconocen a los alumnos los siguientes derechos básicos: a) A recibir una formación integral que contribuya al pleno desarrollo de su

personalidad. b) A que respeten su identidad, integridad y dignidad personales. c) A que su dedicación, esfuerzo y rendimiento sean valorados y reconocidos con

objetividad. d) A recibir orientación educativa y profesional. e) A que se respete su libertad de conciencia, sus convicciones religiosas y sus

convicciones morales, de acuerdo con la Constitución. f) A la protección contra toda agresión física o moral. g) A participar en el funcionamiento y en la vida del centro, de conformidad con lo

dispuesto en las normas vigentes. h) A recibir las ayudas y los apoyos precisos para compensar las carencias y

desventajas de tipo personal, familiar, económico, social y cultural, especialmente en el 4 Redactado según la disposición final primera, apartado 2, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4).

-8-

caso de presentar necesidades educativas especiales, que impidan o dificulten el acceso y la permanencia en el sistema educativo.

i) A la protección social, en el ámbito educativo, en los caso de infortunio familiar o

accidente. 4. Son deberes básicos de los alumnos: a) Estudiar y esforzarse para conseguir el máximo desarrollo según sus capacidades. b) Participar en las actividades formativas y, especialmente, en las escolares y

complementarias. c) Seguir las directrices del profesorado. d) Asistir a clase con puntualidad. e) Participar y colaborar en la mejora de la convivencia escolar y en la consecución

de un adecuado clima de estudio en el centro, respetando el derecho de sus compañeros a la educación y la autoridad y orientaciones del profesorado.

f) Respetar la libertad de conciencia, las convicciones religiosas y morales, y la

dignidad, integridad e intimidad de todos los miembros de la comunidad educativa. g) Respetar las normas de organización, convivencia y disciplina del centro

educativo, y h) Conservar y hacer un buen uso de las instalaciones del centro y materiales

didácticos.5 Artículo 7.

1. Los alumnos podrán asociarse, en función de su edad, creando organizaciones de

acuerdo con la Ley y con las normas que, en su caso, reglamentariamente se establezcan. 2. Las asociaciones de alumnos asumirán, entre otras, las siguientes finalidades:

a) Expresar la opinión de los alumnos en todo aquello que afecte a su situación en los

centros. b) Colaborar en la labor educativa de los centros y en las actividades complementarias y

extraescolares de los mismos. c) Promover la participación de los alumnos en los órganos colegiados del centro. d) Realizar actividades culturales, deportivas y de fomento de la acción cooperativa y de

trabajo en equipo. 5 Artículo 6 redactado según la disposición final primera, apartado 3, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4).

-9-

e)6 3. Las Administraciones educativas favorecerán el ejercicio del derecho de

asociación de los alumnos, así como la formación de federaciones y confederaciones.7 Artículo 8.

Se garantiza en los centros docentes el derecho de reunión de los profesores, personal de administración y de servicios, padres de alumnos y alumnos, cuyo ejercicio se facilitará de acuerdo con la legislación vigente y teniendo en cuenta el normal desarrollo de las actividades docentes.

A fin de estimular el ejercicio efectivo de la participación de los alumnos en los

centros educativos y facilitar su derecho de reunión, los centros educativos establecerán, al elaborar sus normas de organización y funcionamiento, las condiciones en las que sus alumnos pueden ejercer este derecho. En los términos que establezcan las Administraciones educativas, las decisiones colectivas que adopten los alumnos, a partir del tercer curso de la educación secundaria obligatoria, con respecto a la asistencia a clase no tendrán la consideración de faltas de conducta ni serán objeto de sanción, cuando éstas hayan sido resultado del ejercicio del derecho de reunión y sean comunicadas previamente a la dirección del centro.8

TÍTULO PRIMERO

De los centros docentes

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Artículo 9.9 Artículo 10.10

Artículo 11.11 Artículo 12.

1. Los centros docentes españoles en el extranjero tendrán una estructura y un régimen singularizados a fin de acomodarlos a las exigencias del medio y a lo que, en su caso, dispongan los convenios internacionales.

6 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 7 Añadido según la disposición final primera, apartado 4, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4). 8 Añadido según la disposición final primera, apartado 5, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4). 9 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 10 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 11 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24).

-10-

2. Sin perjuicio de lo establecido en los convenios internacionales o, en su defecto, del principio de reciprocidad, los centros extranjeros en España se ajustarán a lo que el Gobierno determine reglamentariamente. Artículo 13.

Todos los centros docentes tendrán una denominación específica y se inscribirán en un registro público dependiente de la Administración educativa competente, que deberá dar traslado de los asientos registrales al Ministerio de Educación y Ciencia, en el plazo máximo de un mes. No podrán emplearse por parte de los centros identificaciones diferentes a las que figuren en la correspondiente inscripción registral. Artículo 14.

1. Todos los centros docentes deberán reunir unos requisitos mínimos para impartir las enseñanzas con garantía de calidad. El Gobierno establecerá reglamentariamente dichos requisitos mínimos.

2. Los requisitos mínimos se referirán a titulación académica del profesorado, relación numérica alumno-profesor, instalaciones docentes y deportivas y número de puestos escolares. Artículo 15.

En la medida en que no constituya discriminación para ningún miembro de la comunidad educativa, y dentro de los límites fijados por las leyes, los centros tendrán autonomía para establecer materias optativas, adaptar los programas a las características del medio en que estén insertos, adoptar métodos de enseñanza y organizar actividades culturales escolares y extraescolares.

CAPÍTULO II

De los centros públicos


La creación y supresión de centro públicos se efectuará por el Gobierno o por el Consejo de Gobierno de la Comunidad Autónoma correspondiente, en el ámbito de sus respectivas competencias.

Artículo 18.

1. Todos los centros públicos desarrollarán sus actividades con sujeción a los principios constitucionales, garantía de neutralidad ideológica y respeto de las opciones religiosas y morales a que hace referencia el artículo 27.3 de la Constitución. 12 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24).

-11-

2. La Administración educativa competente y, en todo caso, los órganos de gobierno del centro docente velarán por la efectiva realización de los fines de la actividad educativa, la mejora de la calidad de la enseñanza y el cumplimiento de lo dispuesto en el apartado anterior de este artículo. Artículo 19.

En concordancia con los fines establecidos en la presente ley, el principio de participación de los miembros de la comunidad escolar inspirará las actividades educativas y la organización y funcionamiento de los centros públicos. La intervención de los profesores, de los padres y, en su caso, de los alumnos en el control y gestión de los centros públicos se ajustará a lo dispuesto en el Título tercero de esta ley.

Artículo 20.13

CAPÍTULO III

De los centros privados

Artículo 21.

1. Toda persona física o jurídica de carácter privado y de nacionalidad española tiene libertad para la creación y dirección de centros docentes privados, dentro del respeto a la Constitución y lo establecido en la presente Ley.

2. No podrán ser titulares de centros privados: a) Las personas que presten servicios en la Administración educativa estatal, autonómica o local. b) Quienes tengan antecedentes penales por delitos dolosos. c) Las personas físicas o jurídicas expresamente privadas del ejercicio de este derecho por

sentencia judicial firme. d) Las personas jurídicas en las que las personas incluidas en los apartados anteriores

desempeñen cargos rectores o sean titulares del 20 por ciento o más del capital social. Artículo 22.14 Artículo 23.

La apertura y funcionamiento de los centros docentes privados que impartan enseñanzas, tanto de régimen general como de régimen especial, se someterán al principio de autorización administrativa. La autorización se concederá siempre que reúnan los requisitos mínimos que se establezcan de acuerdo con lo dispuesto en el

13 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 14 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24).

-12-

artículo 14 de esta ley. Estos centros gozarán de plenas facultades académicas. La autorización se revocará cuando los centros dejen de reunir estos requisitos.15

Artículo 24.

1. Los centros privados que impartan enseñanzas que no conduzcan a la obtención de un título con validez académica quedarán sometidos a las normas de derecho común. Estos centros no podrán utilizar ninguna de las denominaciones establecidas para los centros docentes, ni cualesquiera otras que pudieran inducir a error o confusión con aquéllas.

2. Por razones de protección a la infancia, los centros privados que acogen de modo

regular niños de edades correspondientes a la educación infantil quedarán sometidos al principio de autorización administrativa a que se refiere el artículo 23.16

Artículo 25.

Dentro de las disposiciones de la presente Ley y normas que la desarrollan, los centros privados no concertados gozarán de autonomía para establecer su régimen interno, seleccionar su profesorado de acuerdo con la titulación exigida por la legislación vigente, elaborar el proyecto educativo, organizar la jornada en función de las necesidades sociales y educativas de sus alumnos, ampliar el horario lectivo de áreas o materias, determinar el procedimiento de admisión de alumnos, establecer las normas de convivencia y definir su régimen económico.17

Artículo 26.

1. Los centros privados no concertados podrán establecer en sus respectivos reglamentos de régimen interior órganos a través de los cuales se canalice la participación de la comunidad educativa.

2. La participación de los profesores, padres y, en su caso, alumnos en los centros

concertados se regirá por lo dispuesto en el Título cuarto de la presente ley.

TÍTULO SEGUNDO

De la participación en la programación general de la enseñanza

Artículo 27.

1. Los Poderes públicos garantizarán el ejercicio efectivo del derecho a la educación mediante una programación general de la enseñanza, con la participación efectiva de todos los sectores afectados, que atienda adecuadamente las necesidades educativas y la creación de centros docentes. 15 Artículo 23 redactado según la disposición adicional sexta, de la Ley Orgánica 1/1990, de 3 de octubre (BOE del 4). 16 Artículo 24 redactado según la disposición adicional sexta, de la Ley Orgánica 1/1990, de 3 de octubre (BOE del 4). 17 Artículo 25 redactado según la disposición final primera, apartado 6, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4).

-13-

2. A tales efectos, el Estado y las Comunidades Autónomas definirán las necesidades prioritarias en materia educativa, fijarán los objetivos de actuación del período que se considere y determinarán los recursos necesarios, de acuerdo con la planificación económica general del Estado.

3. La programación general de la enseñanza que corresponda a las Comunidades

Autónomas en su ámbito territorial comprenderá en todo caso una programación específica de los puestos escolares en la que se determinarán las comarcas, municipios y zonas donde dichos puestos hayan de crearse.

La programación específica de puestos escolares de nueva creación en los niveles

gratuitos deberá tener en cuenta, en todo caso, la oferta existente de centros públicos y concertados.18

Artículo 28.

A los fines previstos en el artículo anterior, y con carácter previo a la deliberación del Consejo Escolar del Estado, se reunirá la Conferencia de Consejeros titulares de educación de los Consejos de Gobierno de las Comunidades Autónomas y el Ministro de Educación y Ciencia, convocada y presidida por éste. Asimismo, la Conferencia se reunirá cuantas veces sea preciso para asegurar la coordinación de la política educativa y el intercambio de información. Artículo 29.

Los sectores interesados en la educación participarán en la programación general de la enseñanza a través de los órganos colegiados que se regulan en los artículos siguientes.

Artículo 30.

El Consejo Escolar del estado es el órgano de ámbito nacional para la participación de los sectores afectados en la programación general de la enseñanza y de asesoramiento respecto de los proyectos de ley o reglamentos que hayan de ser propuestos o dictados por el Gobierno. Artículo 31.

1. En el Consejo Escolar del Estado, cuyo Presidente será nombrado por Real Decreto, a propuesta del Ministro de Educación y Ciencia de entre personas de reconocido prestigio en el ámbito educativo, estarán representados:

a) Los profesores, cuya designación se efectuará por sus centrales y asociaciones

sindicales más representativas, de modo que sea proporcional su participación, así como la de los diferentes niveles educativos y las de los sectores público y privado de la enseñanza.

b) Los padres de los alumnos, cuya designación se efectuará por las confederaciones de

asociaciones de padres de alumnos más representativas.

18 Redactado según la disposición final primera, apartado 1, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24).

-14-

c) Los alumnos, cuya designación se realizará por las confederaciones de asociaciones de alumnos más representativas.

d) El personal de administración y de servicios de los centros docentes, cuya designación

se efectuará por sus centrales y asociaciones sindicales de mayor representatividad. e) Los titulares de los centros privados, cuya designación se producirá a través de

las organizaciones de titulares y empresariales de la enseñanza más representativas.19 f) Las centrales sindicales y organizaciones patronales de mayor representatividad en los

ámbitos laboral y empresarial. g) La Administración educativa del Estado, cuyos representantes serán designados por el

Ministro de Educación y Ciencia. h) Las Universidades, cuya participación se formalizará a través del órgano superior de

representación de las mismas. i) Las Entidades locales a través de la asociación de ámbito estatal con mayor

implantación.

j) Las personalidades de reconocido prestigio en el campo de la educación, de la renovación pedagógica y de las instituciones y organizaciones confesionales y laicas de mayor tradición y dedicación a la enseñanza, designadas por el Ministro de Educación y Ciencia.20

k) Las organizaciones de mujeres con implantación en todo el territorio del Estado. l) El Instituto de la Mujer. m) Personalidades de reconocido prestigio en la lucha para la erradicación de la

violencia de género.21 n) Los Consejos Escolares de ámbito autonómico.22

2. El Gobierno, a propuesta del Ministerio de Educación y Ciencia, aprobará las normas

que determinen la representación numérica de los miembros del Consejo Escolar del Estado, así como su organización y funcionamiento. La representación de los miembros de la comunidad educativa a que se refieren los apartados a), b), c) y d) de este artículo no podrá ser en ningún caso inferior a un tercio del total de los componentes de este Consejo. 19 Redactado según la disposición final primera, apartado 2, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 20 Artículo 31, apartados i) y j), redactados según el artículo 1, de la Ley Orgánica 10/1999, de 21 de abril (BOE del 22). 21 Artículo 31, apartados k), l) y m), añadidos según la disposición adicional tercera, apartado 2, de la Ley Orgánica 1/2004, de 28 de diciembre (BOE del 29). 22 Añadido según la disposición final primera, apartado 7, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4).

-15-

Artículo 32.

1. El Consejo Escolar del Estado será consultado preceptivamente en las siguientes cuestiones:

a) La programación general de la enseñanza. b) Las normas básicas que haya de dictar el Estado para el desarrollo del artículo 27 de la

Constitución Española o para la ordenación del sistema educativo. c) Los proyectos de reglamento que hayan de ser aprobados por el Gobierno en desarrollo

de la legislación básica de la enseñanza. d) La regulación de las condiciones para la obtención, expedición y homologación de los

títulos académicos y su aplicación en casos dudosos o conflictivos. e) Las disposiciones que se refieran al desarrollo de la igualdad de derechos y

oportunidades y al fomento de la igualdad real y efectiva entre hombres y mujeres en la enseñanza.23

f) La ordenación general del sistema educativo y la determinación de los niveles mínimos

de rendimiento y calidad. g) La determinación de los requisitos mínimos que deben reunir los Centros docentes

para impartir las enseñanzas con garantía de calidad. 2. Asimismo, el Consejo Escolar del Estado informará sobre cualquiera otra cuestión que

el Ministerio de Educación y Ciencia decida someterle a consulta. 3. El Consejo Escolar del Estado, por propia iniciativa, podrá formular propuestas al

Ministerio de Educación y Ciencia sobre cuestiones relacionadas con los puntos enumerados en los apartados anteriores y sobre cualquier otra concerniente a la calidad de la enseñanza. Artículo 33.

1. El Consejo Escolar del Estado elaborará y hará público anualmente un informe sobre el sistema educativo, donde deberán recogerse y valorarse los diversos aspectos del mismo, incluyendo la posible situación de violencia ejercida en la comunidad educativa. Asimismo se informará de las medidas que en relación con la prevención de violencia y fomento de la igualdad entre hombres y mujeres establezcan las Administraciones educativas.24

2. El Consejo Escolar del Estado se reunirá al menos una vez al año con carácter

preceptivo.

23 Redactado según la disposición adicional tercera, apartado 3, de la Ley Orgánica 1/2004, de 28 de diciembre (BOE del 29). 24 Redactado según la disposición adicional tercera, apartado 4, de la Ley Orgánica 1/2004, de 28 de diciembre (BOE del 29).

-16-

Artículo 34.

En cada Comunidad Autónoma existirá un Consejo Escolar para su ámbito territorial, cuya composición y funciones serán reguladas por una Ley de la Asamblea de la Comunidad Autónoma correspondiente que, a efectos de la programación de la enseñanza, garantizará en todo caso la adecuada participación de los sectores afectados.

Artículo 35.

Los poderes públicos, en el ejercicio de sus respectivas competencias, podrán establecer Consejos Escolares de ámbitos territoriales distintos al que se refiere el artículo anterior, así como dictar las disposiciones necesarias para la organización y funcionamiento de los mismos. En todo caso, deberá garantizarse la adecuada participación de los sectores afectados en los respectivos Consejos.

TÍTULO TERCERO25

De los órganos de Gobierno de los Centros públicos

TÍTULO CUARTO

De los Centros concertados

Artículo 47.26 Artículo 48.27 Artículo 49.28 Artículo 50.

Los centros concertados se considerarán asimilados a las fundaciones benéfico-docentes a efectos de la aplicación a los mismos de los beneficios, fiscales y no fiscales, que estén reconocidos a las citadas entidades, con independencia de cuantos otros pudieran corresponderles en consideración a la actividad educativa que desarrollan. Artículo 51.

1. El régimen de conciertos que se establece en el presente Título implica, por parte de los titulares de los centros, la obligación de impartir gratuitamente las enseñanzas objeto de los mismos.

25 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 1, de la Ley Orgánica 9/1995, de 20 de noviembre (BOE del 21). 26 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 27 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 28 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24).

-17-

2. En los centros concertados, las actividades escolares complementarias y las extraescolares y los servicios escolares no podrán tener carácter lucrativo. El cobro de cualquier cantidad a los alumnos en concepto de actividades escolares complementarias deberá ser autorizado por la Administración educativa correspondiente.

3. En los centros concertados, las actividades extraescolares, así como las

correspondientes cuotas que deban aportar los usuarios, deberán ser aprobadas por el Consejo Escolar del centro y comunicadas a la Administración educativa correspondiente. Estas actividades no podrán formar parte del horario escolar del centro. Las Administraciones educativas establecerán el procedimiento de aprobación de los servicios escolares que presten los centros y de sus correspondientes cuotas. El cobro de ambos tipos de actividades podrá contribuir al mantenimiento y mejora de las instalaciones.

4. Las Administraciones educativas regularán las actividades escolares

complementarias extraescolares y los servicios escolares de los centros concertados, que en todo caso tendrán carácter voluntario.29 Artículo 52.

1. 30 2. En todo caso, la enseñanza deberá ser impartida con pleno respeto a la libertad de

conciencia. 3. Toda práctica confesional tendrá carácter voluntario.


1. Los centros concertados tendrán, al menos, los siguientes órganos: a) Director.

b) Consejo Escolar.

c) Claustro de Profesores. 2. Las facultades del director serán: a) Dirigir y coordinar todas las actividades educativas del centro, de acuerdo con las

disposiciones vigentes, sin perjuicio de las funciones del Consejo Escolar del centro.

29 Artículo 51, apartados 2, 3 y 4, redactados según la disposición final primera, apartado 2, de la Ley Orgánica 9/1995, de 20 de noviembre (BOE del 21). 30 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 31 Derogado por la disposición derogatoria única, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24).

-18-

b) Ejercer la jefatura del personal docente. c) Convocar y presidir los actos académicos y las reuniones de todos los órganos

colegiados del centro. d) Visar las certificaciones y documentos académicos del centro.

e) Ejecutar los acuerdos de los órganos colegiados en el ámbito de sus facultades. f) Resolver los asuntos de carácter grave planteados en el centro en materia de

disciplina de alumnos. g) Cuantas otras facultades le atribuya el Reglamento de régimen interior en el

ámbito académico.32 3. Los demás órganos de gobierno, tanto unipersonales como colegiados, se

determinarán, en su caso, en el citado Reglamento de régimen interior. 4. Las Administraciones educativas podrán disponer que los centros concertados

con más de un nivel o etapa financiado con fondos públicos tengan un único Director, Consejo Escolar y Claustro de Profesores para todo el centro.33

Artículo 55.

Los profesores, los padres de los alumnos y, en su caso, los alumnos, intervendrán en el control y gestión de los centros concertados a través del Consejo Escolar del centro, sin perjuicio de que en sus respectivos reglamentos de régimen interior se prevean otros órganos para la participación de la comunidad escolar. Artículo 56.

1. El Consejo Escolar de los centros privados concertados estará constituido por: El director. Tres representantes del titular del centro. Un concejal o representante del Ayuntamiento en cuyo término municipal se halle

radicado el centro. Cuatro representantes de los profesores. Cuatro representantes de los padres o tutores de los alumnos, elegidos por y entre

ellos.

32 Artículo 54, apartados 1 y 2, redactados según la disposición final primera, apartado 3, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 33 Añadido por la disposición final primera, apartado 3, de la Ley Orgánica 9/1995, de 20 de noviembre (BOE del 21).

-19-

Dos representantes de los alumnos elegidos por y entre ellos, a partir del primer curso de educación secundaria obligatoria.

Un representante del personal de administración y servicios. Una vez constituido el Consejo Escolar del centro, éste designará una persona que

impulse medidas educativas que fomenten la igualdad real y efectiva entre hombres y mujeres.

Además, en los centros específicos de educación especial y en aquellos que tengan

aulas especializadas, formará parte también del Consejo Escolar un representante del personal de atención educativa complementaria.

Uno de los representantes de los padres en el Consejo Escolar sea designado por la

asociación de padres más representativa en el centro.

Asimismo, los centros concertados que impartan formación profesional podrán incorporar a su Consejo Escolar un representante del mundo de la empresa, designado por las organizaciones empresariales, de acuerdo con el procedimiento que las Administraciones educativas establezcan.34

2. A las deliberaciones del Consejo Escolar del centro podrán asistir, con voz pero sin voto, siempre que sean convocados para informar sobre cuestiones de su competencia, los demás órganos unipersonales de acuerdo con lo que establezca el reglamento de régimen interior.

3. El Consejo Escolar del centro se renovará por mitades cada dos años, sin

perjuicio de que se cubran hasta dicho término las vacantes que se produzcan. Las Administraciones educativas regularán el procedimiento de renovación parcial, que se realizará de modo equilibrado entre los distintos sectores de la comunidad educativa que lo integran. Asimismo, regularán el procedimiento transitorio para la primera renovación parcial, una vez constituido el Consejo Escolar de acuerdo con lo dispuesto en la presente Ley.35 Artículo 57.

Corresponde al Consejo Escolar del centro, en el marco de los principios establecidos en esta ley:

a) Intervenir en la designación y cese del director del centro, de acuerdo con lo dispuesto

en el artículo 59.

b) Intervenir en la selección y despido del profesorado del centro, conforme con el artículo 60.

34 Artículo 56.1 redactado según la disposición final primera, apartado 8, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4). 35 Artículo 56.3 redactado según la disposición final primera, apartado 4, de la Ley Orgánica 9/1995, de 20 de noviembre (BOE del 21).

-20-

c) Participar en el proceso de admisión de alumnos, garantizando la sujeción a las normas sobre el mismo.

d) Conocer la resolución de conflictos disciplinarios y velar porque se atengan a la

normativa vigente. Cuando las medidas disciplinarias adoptadas por el director correspondan a conductas del alumnado que perjudiquen gravemente la convivencia del centro, el Consejo Escolar, a instancia de padres o tutores, podrá revisar la decisión adoptada y proponer, en su caso, las medidas oportunas.36

e) Aprobar, a propuesta del titular, el presupuesto del centro en lo que se refiere tanto a

los fondos provenientes de la Administración como a las cantidades autorizadas, así como la rendición anual de cuentas.

f) Aprobar y evaluar la programación general del centro que con carácter anual

elaborará el equipo directivo.37 g) Proponer, en su caso, a la Administración la autorización para establecer

percepciones a los padres de los alumnos por la realización de actividades escolares complementarias.

h) Participar en la aplicación de la línea pedagógica global del centro y elaborar las

directrices para la programación y desarrollo de las actividades escolares complementarias, actividades extraescolares y servicios escolares, así como intervenir, en su caso, en relación con los servicios escolares, de acuerdo con lo establecido por las Administraciones educativas.

i) Aprobar, en su caso, a propuesta del titular, las aportaciones de los padres de los

alumnos para la realización de actividades extraescolares y los servicios escolares cuando así lo hayan determinado las Administraciones educativas.38

j) Establecer los criterios sobre la participación del centro en actividades culturales,

deportivas y recreativas, así como en aquellas acciones asistenciales a las que el centro pudiera prestar su colaboración.

k) Establecer relaciones de colaboración con otros centros, con fines culturales y

educativos. l) Aprobar, a propuesta del titular, el reglamento de régimen interior del centro. ll) Supervisar la marcha general del centro en los aspectos administrativos y docentes.

36 Artículo 57, apartados c) y d), redactados según la disposición final primera, apartado 9, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4). 37 Redactado según la disposición final primera, apartado 9, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4). 38 Artículo 57, apartados g), h) e i), redactados según la disposición final primera, apartado 5, de la Ley Orgánica 9/1995, de 20 de noviembre (BOE del 21).

-21-

m) Proponer medidas e iniciativas que favorezcan la convivencia en el centro, la igualdad entre hombres y mujeres y la resolución pacífica de conflictos en todos los ámbitos de la vida personal, familiar y social.39

Artículo 58.

Los alumnos participarán en las deliberaciones y decisiones del Consejo Escolar del centro.40

Artículo 59.

1. El director de los centros concertados será designado, previo acuerdo entre el titular y el Consejo Escolar. El acuerdo del Consejo Escolar del centro será adoptado por mayoría absoluta de sus miembros.

2. En caso de desacuerdo, el director será designado por el Consejo Escolar del

centro de entre una terna de profesores propuesta por el titular. El acuerdo del Consejo Escolar del centro será adoptado por mayoría absoluta de sus miembros.

3. El mandato del director tendrá una duración de tres años. 4. El cese del director requerirá el acuerdo entre la titularidad y el Consejo Escolar

del centro.41 Artículo 60.

1. Las vacantes del personal docente que se produzcan en los centros concertados se anunciarán públicamente.

2. A efectos de su provisión, el Consejo Escolar del centro, de acuerdo con el titular,

establecerá los criterios de selección, que atenderán básicamente a los principios de mérito y capacidad.

3. El titular del centro junto con el director procederá a la selección del personal, de

acuerdo con los criterios de selección que tenga establecidos el Consejo Escolar del centro.

4. El titular del centro dará cuenta al Consejo Escolar del mismo de la provisión de

profesores que efectúe. 5. El despido de profesores de centros concertados requerirá que se pronuncie

previamente el Consejo Escolar del centro mediante acuerdo motivado adoptado por la mayoría absoluta de sus miembros. En caso de que dicho acuerdo sea desfavorable, se

39 Añadido según la disposición final primera, apartado 9, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4). 40 Artículo 58 redactado según la disposición final primera, apartado 6, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24). 41 Artículo 59 redactado según la disposición final primera, apartado 7, de la Ley Orgánica 10/2002, de 23 de diciembre (BOE del 24).

-22-

reunirá inmediatamente la Comisión de Conciliación a que hacen referencia los apartados 1 y 2 del artículo siguiente.

6. La Administración educativa competente verificará que los procedimientos de

selección y despido del profesorado se realicen de acuerdo con lo dispuesto en los apartados anteriores y podrá desarrollar las condiciones de aplicación de estos procedimientos.42

Artículo 61.

1. En caso de conflicto entre el titular y el Consejo Escolar del centro o incumplimiento de las obligaciones derivadas del régimen de concierto, se constituirá una Comisión de Conciliación que podrá acordar por unanimidad la adopción de las medidas necesarias, dentro del marco legal, para solucionar el conflicto o corregir la infracción cometida por el centro concertado.

2. La Comisión de Conciliación estará compuesta por un representante de la

Administración educativa competente, el titular del centro o persona en quien delegue y un representante del Consejo Escolar elegido por mayoría absoluta de sus componentes entre profesores o padres de alumnos que tengan la condición de miembros del mismo.

3. Las Administraciones educativas regularán el procedimiento al que deben

someterse las comisiones de conciliación. 4. El incumplimiento del acuerdo de la Comisión de Conciliación supondrá un

incumplimiento grave del concierto educativo. 5. En el supuesto que la Comisión no llegue al acuerdo citado, la Administración

educativa, vista el acta en que aquélla exponga las razones de su discrepancia, decidirá la instrucción del oportuno expediente en orden a la determinación de las responsabilidades en que hubieran podido incurrir las partes en litigio, adoptando, en su caso, las medidas provisionales que aconseje el normal desarrollo de la vida del centro.

6. Con ocasión de solicitud de autorización de cese de actividades, las

Administraciones educativas correspondientes podrán imponer el cese progresivo de actividades a los centros que estén concertados o que lo hubieran estado en los dos años inmediatamente anteriores a la formulación de dicha solicitud, si se acreditan en el expediente correspondiente necesidades de escolarización en la zona de influencia del centro.

7. La Administración educativa no podrá adoptar en ningún caso medidas que

supongan su subrogación en las facultades respectivas del titular o del Consejo Escolar del centro.43

42 Artículo 60 redactado según la disposición final primera, apartado 7, de la Ley Orgánica 9/1995, de 20 de noviembre (BOE del 21).

43 Artículo 61 redactado según la disposición final primera, apartado 8, de la Ley Orgánica 9/1995, de 20 de noviembre (BOE del 21).

-23-

Artículo 62.

1. Son causa de incumplimiento leve del concierto por parte del titular del centro las siguientes:

a) Percibir cantidades por actividades escolares complementarias o extraescolares o

por servicios escolares que no hayan sido autorizadas por la Administración educativa o por el Consejo Escolar del centro, de acuerdo con lo que haya sido establecido en cada caso.

b) Infringir las normas sobre participación previstas en el presente título.

c) Proceder a despidos del profesorado cuando aquellos hayan sido declarados

improcedentes por sentencia de la jurisdicción competente. d) Infringir la obligación de facilitar a la Administración los datos necesarios para el

pago delegado de los salarios. e) Infringir el principio de voluntariedad y no discriminación de las actividades

complementarias, extraescolares y servicios complementarios. f) Cualesquiera otros que se deriven de la violación de las obligaciones establecidas

en el presente título, o en las normas reglamentarias a las que hace referencia los apartados 3 y 4 del artículo 116 de la Ley Orgánica de Educación o de cualquier otro pacto que figure en el documento de concierto que el centro haya suscrito.

2. Son causas de incumplimiento grave del concierto por parte del titular del centro

las siguientes: a) Las causas enumeradas en el apartado anterior cuando del expediente

administrativo instruido al efecto y, en su caso, de sentencia de la jurisdicción competente, resulte que el incumplimiento se produjo por ánimo de lucro, con intencionalidad evidente, con perturbación manifiesta en la prestación del servicio de la enseñanza o de forma reiterada o reincidente.

b) Impartir las enseñanzas objeto del concierto contraviniendo el principio de

gratuidad. c) Infringir las normas sobre admisión de alumnos. d) Separarse del procedimiento de selección y despido del profesorado establecido

en los artículos precedentes. e) Lesionar los derechos reconocidos en los artículos 16 y 20 de la Constitución,

cuando así se determine por sentencia de la jurisdicción competente. f) Incumplir los acuerdos de la Comisión de Conciliación.

-24-

g) Cualesquiera otros definidos como incumplimientos graves en el presente título o en las normas reglamentarias a que hacen referencia los apartados 3 y 4 del artículo 116 de la Ley Orgánica de Educación.

No obstante lo anterior, cuando del expediente administrativo instruido al efecto resulte que el incumplimiento se produjo sin ánimo de lucro, sin intencionalidad evidente y sin perturbación en la prestación de la enseñanza y que no existe reiteración ni reincidencia en el incumplimiento, éste será calificado de leve.

3. La reiteración de incumplimientos a los que se refieren los apartados anteriores se

constatará por la Administración educativa competente con arreglo a los siguientes criterios:

a) Cuando se trate de la reiteración de los incumplimientos cometidos con

anterioridad, bastará con que esta situación se ponga de manifiesto mediante informe de la inspección educativa correspondiente.

b) Cuando se trate de un nuevo incumplimiento de tipificación distinta al cometido con anterioridad, será necesaria la instrucción del correspondiente expediente administrativo.

4. El incumplimiento leve del concierto dará lugar: a) Apercibimiento por parte de la Administración educativa. b) Si el titular no subsanase el incumplimiento leve, la administración impondrá una

multa de entre la mitad y el total del importe de la partida “otros gastos” del módulo económico de concierto educativo vigente en el periodo en que se determine la imposición de la multa. La Administración educativa sancionadora determinará el importe de la multa, dentro de los límites establecidos y podrá proceder al cobro de la misma por vía de compensación contra las cantidades que deba abonar al titular del centro en aplicación del concierto educativo.

5. El incumplimiento grave del concierto educativo dará lugar a la imposición de

multa, que estará comprendida entre el total y el doble del importe de la partida “otros gastos” del módulo económico de concierto educativo vigente en el periodo en el que se determine la imposición de la multa. La Administración educativa sancionadora determinará el importe de la multa, dentro de los límites establecidos y podrá proceder al cobro de la misma por vía de compensación contra las cantidades que deba abonar al titular del centro en aplicación del concierto educativo.

6. El incumplimiento muy grave del concierto dará lugar a la rescisión del concierto.

En este caso, con el fin de no perjudicar a los alumnos ya escolarizados en el centro, las Administraciones educativas podrán imponer la rescisión progresiva del concierto.

7. El incumplimiento y la sanción muy grave prescribirán a los tres años, el grave a

los dos años y el leve al año. El plazo de prescripción se interrumpirá con la constitución

-25-

de la Comisión de Conciliación para la corrección del incumplimiento cometido por el centro concertado.44

Artículo 63.

1. En los supuestos de rescisión del concierto, la Administración educativa competente adoptará las medidas necesarias para escolarizar a aquellos alumnos que deseen continuar bajo régimen de enseñanza gratuita, sin que sufran interrupción en sus estudios.

2. Si la obligación incumplida hubiera consistido en la percepción indebida de cantidades,

la rescisión del concierto supondrá para el titular la obligación de proceder a la devolución de las mismas en la forma que en las normas generales se establezcan.

DISPOSICIONES ADICIONALES

Disposición adicional primera. 1. La presente ley podrá ser desarrollada por las Comunidades Autónomas que tengan

reconocida competencia para ello en sus respectivos Estatutos de Autonomía o, en su caso, en las correspondientes Leyes Orgánicas de transferencia de competencias. Se exceptúan, no obstante, aquellas materias cuya regulación encomienda esta ley al Gobierno.

2. En todo caso, y por su propia naturaleza, corresponde al Estado: a) La ordenación general del sistema educativo. b) La programación general de la enseñanza en los términos establecidos en el artículo 27

de la presente ley. c) La fijación de las enseñanzas mínimas y la regulación de las demás condiciones para la

obtención, expedición y homologación de títulos académicos y profesionales, válidos en todo el territorio español.

d) La alta inspección y demás facultades que, conforme al artículo 149.1.30 de la

Constitución, le corresponden para garantizar el cumplimiento de las obligaciones de los Poderes públicos.

Disposición adicional segunda.

1. Las Corporaciones locales cooperarán con las Administraciones educativas competentes, en el marco de lo establecido por la legislación vigente y, en su caso, en los términos que se acuerden con ellas, en la creación, construcción y mantenimiento de los

44 Artículo 62 redactado según la disposición final primera, apartado 10, de la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo (BOE del 4).

-26-

centros públicos docentes, así como en la vigilancia del cumplimiento de la escolaridad obligatoria.45

2. La creación de centros docentes públicos, cuyos titulares sean las Corporaciones

locales, se realizará por convenio entre éstas y la Administración educativa competente, al objeto de su inclusión en la programación de la enseñanza a que se refiere el artículo 27.

Dichos centros se someterán, en todo caso, a lo establecido en el Título tercero de esta

ley. Las funciones que en el citado Título competen a la Administración educativa correspondiente, en relación con el nombramiento y cese del director y del equipo directivo, se entenderán referidas al titular público promotor.

Disposición adicional tercera.

Los centros privados de niveles no obligatorios que en la fecha de promulgación de esta

ley estén sostenidos total o parcialmente con fondos públicos se ajustarán a lo establecido en la misma para los centros concertados. A tal efecto se establecerán los correspondientes conciertos singulares.

Disposición adicional cuarta.

No será de aplicación lo previsto en el artículo 59 de la presente ley a los titulares de

centros actualmente autorizados, con menos de diez unidades, que, ostentando la doble condición de figurar inscritos en el registro de centros como personas físicas y ser directores de los mismos, se acojan al régimen de conciertos. En tal caso, el director ocupará una de las plazas correspondientes a la representación del titular en la composición del Consejo Escolar del centro.

Disposición adicional quinta.

1. Los centros privados que impartan la educación básica y que se creen a partir de la

entrada en vigor de la presente ley, podrán acogerse al régimen de conciertos si lo solicitan al iniciarse el procedimiento de autorización administrativa y siempre que, de acuerdo con los principios de esta ley, formalicen con la Administración un convenio en el que se especifiquen las condiciones para la constitución del Consejo Escolar del centro, la designación del director y la provisión del profesorado.

2. Los centros privados de nueva creación que, al iniciarse el procedimiento de

autorización administrativa no hicieren uso de lo establecido en el apartado anterior, no podrán acogerse al régimen de conciertos hasta que hayan transcurrido cinco años desde la fecha de su autorización.

45 Redactado según el artículo 2, de la Ley Orgánica 10/1999, de 21 de abril (BOE del 22).

-27-

DISPOSICIONES TRANSITORIAS

Disposición transitoria primera. Hasta tanto no se constituya el Consejo Escolar del Estado creado por la presente ley,

continuará ejerciendo sus funciones el Consejo Nacional de Educación.

Disposición transitoria segunda. Hasta tanto no se desarrolle reglamentariamente el régimen de conciertos, se mantendrán

las subvenciones a la enseñanza obligatoria.

Disposición transitoria tercera. 1. Los centros privados actualmente subvencionados, que al entrar en vigor el régimen

general de conciertos previstos en la presente ley, no puedan acogerse al mismo por insuficiencia de las consignaciones presupuestarias correspondientes, se incorporarán a dicho régimen en un plazo no superior a tres años.

2. Durante este período, el Gobierno establecerá para los citados centros un régimen

singular de conciertos en el que se fijarán las cantidades que puedan percibir de los alumnos en concepto de financiación complementaria a la proveniente de fondos públicos, sin perjuicio de su sujeción a lo preceptuado en el Título cuarto de esta Ley.

Disposición transitoria cuarta.

Los centros docentes actualmente en funcionamiento, cuyos titulares sean las

Corporaciones locales, se adaptarán a lo prevenido en la presente ley en el plazo de un año a contar desde su publicación.

Disposición transitoria quinta.

En las materias cuya regulación remite la presente Ley ulteriores disposiciones

reglamentarias y en tanto éstas no sean dictadas serán de aplicación en cada caso las normas de este rango hasta ahora vigentes.

DISPOSICIÓN DEROGATORIA

1. Queda derogada la Ley Orgánica 5/1980, de 19 de junio, por la que se regula el Estatuto de Centros Escolares.

2. De la Ley 14/1970, de 4 de agosto, General de Educación y Financiamiento de la Reforma Educativa, quedan derogados:

a) El Título preliminar, los capítulos primero y tercero del Título segundo, el Título cuarto y el Capítulo primero del Título quinto.

-28-

b) Los artículos 60, 62, 89. 2, 3 y 4, 92, 135, 138, 139, 140, 141.2 y 145. c) Los artículos 59, 61, 89.6, 101, 136.3 y 4 en cuanto se opongan a lo preceptuado en la

presente Ley.

DISPOSICIONES FINALES

Disposición final primera. El Gobierno y las Comunidades Autónomas, en el ámbito de sus respectivas

competencias, podrán dictar cuantas disposiciones sean precisas para la aplicación de la presente Ley.

Disposición final segunda.

Se autoriza al Gobierno para adaptar lo dispuesto en esta Ley a las peculiaridades de los centros docentes de carácter singular que estén acogidos a convenios entre el Ministerio de Educación y Ciencia y otros Ministerios, o cuyo carácter específico esté reconocido por acuerdos internacionales de carácter bilateral. Disposición final tercera.

La presente Ley entrará en vigor el mismo día de su publicación en el «Boletín Oficial

del Estado».

14.270 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 156 L Martes, 16 de agosto de 2005

I. DISPOSICIÓNS XERAISCONSELLERÍA DE FAMILIA,XUVENTUDE, DEPORTEE VOLUNTARIADO

Decreto 329/2005, do 28 de xullo, poloque se regulan os centros de menores eos centros de atención á infancia.

A Comunidade Autónoma de Galicia ten compe-tencia exclusiva en materia de asistencia social con-sonte o disposto no artigo 27.23º do seu Estatutode autonomía. Con base na referida atribución com-petencial, aprobouse a Lei 4/1993, do 14 de abril,de servizos sociais (DOG nº 76, do 23 de abril)que ordena e regula os aspectos básicos dun sistemaintegrado de protección social. O seu artigo 26.3ºrecolle a competencia para a regulamentación doscentros e servizos, públicos e privados, con ou senánimo de lucro, que presten servizos sociais, esta-blecendo as condicións para a súa apertura e fun-cionamento, modificación, capacitación do seu per-soal e peche.

No exercicio desta competencia, aprobouse oDecreto 243/1995, do 28 de xullo, polo que se regulao réxime de autorización e acreditación de centrosde servizos sociais, no que se establecen os requisitosxerais que deben cumprir os ditos centros para asúa creación, apertura e posta en funcionamento.A disposición derradeira primeira do referido decre-to, faculta as consellerías de Sanidade e ServizosSociais e de Familia, Muller e Xuventude para dita-ren, no ámbito das súas competencias, cantas dis-posicións sexan precisas para o seu desenvolvementoe aplicación. Con data do 20 de marzo de 1996,publícase a Orde do 29 de febreiro de 1996 polaque se regulan os requisitos específicos que debenreunir os centros de menores e de atención á infancia.

A citada norma supuxo un importante paso na regu-lación e sistematización dos distintos tipos de ser-vizos dirixidos á infancia, pero desde a súa entradaen vigor producíronse cambios sociais e normativossubstanciais que fan precisa unha actualización des-ta normativa.

En efecto, por unha banda, a Lei 3/1997, do 9de xuño, galega da familia, a infancia e da ado-lescencia (BOE nº 118, do 20 de xuño), estableceunha serie de actuacións en materia de proteccióne asistencia á familia, á infancia e á adolescencia,regulando o acollemento residencial para aquelassituacións nas que exista risco ou desamparo e nonpoidan utilizarse outros recursos dentro do seo ver-tebrador da familia.

Ademais a demanda social de cambios substan-ciais no ámbito da protección e reforma do menordeterminou a promulgación da Lei orgánica 5/2000,do 12 de xaneiro, reguladora da responsabilidadepenal dos menores (BOE nº 11, do 13 de xaneiro).Na súa disposición derradeira sétima establece queas comunidades autónomas con competencia respec-to da protección e reforma de menores, adaptarán

a súa normativa para a adecuada execución das fun-cións que lles outorga esta lei.

A consecución da salvagarda do interese superiordo menor, trae consigo a necesidade de revisar eperfilar as tipoloxías e os requisitos específicos eorganizativos dos centros de menores establecidosna antedita orde e que se atopan dentro da áreacompetencial da Consellería de Familia, Xuventude,Deporte e Voluntariado consonte o Decreto 5/2005,do 13 de xaneiro, polo que se establece a súa estru-tura orgánica.

Por outro lado, os núcleos familiares onde os dousproxenitores traballan fóra do fogar son cada vezmáis numerosos, e a necesidade de conciliación davida laboral e familiar das familias fixo que xurdirannovas tipoloxías de centros de atención á infanciarespecto das recollidas na Orde do 29 de febreirode 1996, modificada pola Orde de 6 de novembrode 2000, facendo precisa a súa actualización, pro-pósito ao que responde este decreto.

Deste xeito regúlanse os requisitos comúns doscentros de atención á infancia e establécese a súaclasificación. Diferéncianse tres tipos de centros:escolas infantís 0-3, puntos de atención á primeirainfancia e espazos infantís, establecéndose unhaserie de requisitos materiais, arquitectónicos, fun-cionais e de persoal específicos para cada un deles.

Baixo a nova denominación de escolas infantís 0-3regulánse os equipamentos que se corresponden cosanteriormente denominados centros de atención áprimeira infancia, recollendo a sua dobre funcióneducativa e asistencial, afondando en determinadosrequisitos e prestacións que tratan de ofrecer unhagarantía de calidade e adaptarse ás novas necesi-dades de funcionamento.

Os puntos de atención á primeira infancia son unhanova figura de establecementos con vocación fun-damentalmente asistencial e dirixido prioritariamen-te a aqueles concellos que pola súa baixa poboacióninfantil ou outras circunstancias socio-económicasnon precisen dunha escola infantil 0-3, o mesmotempo concíbense tamén como un instrumento dedesenvolvemento rural polo que se priorizará a súainstalación nos concellos con este carácter.

Por último, créase a figura dos espazos infantíscomo establecementos de atención asistencial noncontinuada dirixido os nenos de 2 a 8 anos, cunhavocación de apoio ás familias na atención esporádicados nenos dun xeito flexible e coas adecuadas garan-tías de seguridade e calidade.

Por outra banda, nesta norma tamén se definene establecen os requisitos específicos dos servizoscomplementarios de atención á infancia, entendendopor tales os que serven de soporte a algún dos centrosanteriores, tendo o carácter de actividade engadidaá principal que aqueles desenvolvan. Estes servizosclasifícanse segundo os establecementos que llesdean soporte (servizos complementarios en escolasinfantís 0-3, servizos complementarios en PAIS, ser-vizos complementarios en espazos infantís) e segun-

No 156 L Martes, 16 de agosto de 2005 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 14.271

do a súa tipoloxía (servizos complementarios de aten-ción e coidado en escolas infantís durante a xornadaordinaria e/ou ampliada do centro, servizos com-plementarios de atención e coidado fóra da xornadaordinaria do centro e servizos complementarios decomedor).

En virtude do exposto, e de acordo co ditame doConsello Consultivo de Galicia, e facendo uso dasfacultades que me confire o artigo 34.6º e 38 daLei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xuntae do seu presidente, modificada pola Lei 11/1988,do 20 de outubro, e logo de deliberación do Conselloda xunta de Galicica na súa reunión do día vintee oito de xullo de dous mil cinco,

DISPOÑO:

Capítulo IDisposicións xerais

Artigo 1º.-Obxecto.

Este decreto ten por obxecto regular os requisitosespecíficos que deben reunir os centros de menorese de atención á infancia, así como ás prestaciónsmínimas que lles deben ofertar aos usuarios paraque se autorice o seu funcionamento.

Artigo 2º.-Requisitos dos centros.

Todos os centros de menores e de atención á infan-cia deberán cumprir os requisitos xerais establecidosno artigo 7 do Decreto 243/1995, do 28 de xullo,así como os específicos que, de acordo coa súa tipo-loxía, se establecen neste decreto.

Artigo 3º.-Centros de menores.

Son centros de menores aqueles equipamentos des-tinados á atención de menores de idade que, deacordo coa normativa en vigor, estean en situaciónde risco, desamparo ou conflito social, e nos quese desenvolven con regularidade programas e acti-vidades dirixidos a este sector da poboación.

Son centros residenciais de menores aqueles equi-pamentos creados pola iniciativa pública ou privadapara facilitar unha atención especializada a aquelesmenores que, por distintas circunstancias sociofa-miliares, necesitan ser separados temporalmente doseu núcleo familiar ou internados baixo a aplicaciónde medidas xudiciais. Os centros deben reproduciras condicións de vida do menor da forma máis próxi-ma á dunha familia normalizada, desde o formatoda vivenda ata a súa atención integral e compen-sadora das súas deficiencias.

Son centros de atención de día aqueles equipa-mentos de carácter diúrno que lle proporcionan aosmenores diversas atencións durante o día, prestandoservizos complementarios de soporte e apoio ás fami-lias e contribuíndo a paliar as súas carencias e amellorar o seu proceso de normalización socio-fa-miliar.

Artigo 4º.-Centros de atención á infancia.

Son centros de atención á infancia aqueles equi-pamentos que, calquera que sexa a súa denomina-

ción, organizan o coidado dos nenos/as no seo dungrupo co fin de contribuír ao seu benestar e ao seuproceso evolutivo, facilitando a conciliación da vidalaboral e familiar das familias mediante a súa gardae custodia.

Para o seu funcionamento precisarán, en todo caso,dunha autorización administrativa que responda aalgunha das tipoloxías establecidas neste decreto.

Artigo 5º.-Das autorizacións e permisos.1. Para a obtención das autorizacións adminis-

trativas para a creación, construción ou modificaciónsubstancial dos centros regulados nesta norma, asícomo dos correspondentes permisos de inicio e cesa-mento de actividades neles, o titular ou representantelegal da entidade da que dependa o centro presentaráunha solicitude normalizada, dirixida á direcciónxeral competente en materia de familia, segundo osrespectivos modelos establecidos nos anexos I, II,III e IV deste decreto.

2. As solicitudes tramitaranse conforme os pro-cedementos establecidos nos artigos 13 e seguintesdo Decreto 243/1995, do 28 de xullo.

3. Para os efectos de emitir os informes a quese fai referencia nos artigos 17 e 22 do Decre-to 243/1995, os órganos competentes poderán soli-citar doutras unidades administrativas informes téc-nicos específicos da súa competencia.

Artigo 6º.-Libros rexistro e de reclamacións.Os libros de rexistro de usuarios e de reclamacións,

regulados nos puntos c) e d) do artigo 7.1.2 do Decre-to 243/1995, do 28 de xullo, estarán constituídospor follas encadernadas e numeradas.

No libro de rexistro de usuarios deberán constarcando menos os seguintes datos: nome e apelidos,data de alta, incidencias, data de baixa e causa.

O libro de reclamacións estará á disposición dosusuarios/as e será dilixenciado pola dirección xeralcompetente en materia de familia unha vez conce-dido o permiso de actividades do centro. Nas súasfollas deberán figurar os puntos necesarios paraidentificar a persoa que realiza a reclamación, asúa data e obxecto e o centro afectado por ela.

Capítulo IICentros de menores

Sección primeiraCentros de menores. Requisitos comúns

Artigo 7º.-Requisitos xerais dos centros de meno-res.

Son características comúns a todos os centros demenores:

a) Situación.Os centros de menores estarán situados, prefe-

rentemente, en núcleos de poboación ou lugares defácil acceso, cunha rede de transportes públicos ade-cuados, e próximos a equipamentos sanitarios, edu-cativos e de servizos comunitarios para a súaatención.


b) Prestacións.Todos os centros deberán proporcionar unha aten-

ción integral baseada nas seguintes prestacións:mantenza, apoio psicosocial e educativo, con par-ticular atención á promoción da igualdade e á eli-minación das discriminacións entre os mozos emozas, seguimento escolar, promoción da saúde, ani-mación planificada do tempo libre, formación nashabilidades sociais básicas e colaboración, apoio eorientación ás familias dos menores. Os centros resi-denciais ademais proporcionarán aloxamento.

c) Requisitos materiais.-Todos os centros deberán reunir as condicións

de habitabilidade recollidas na normativa vixente.-Contarán cunha zona de estar, diferenciada da

zona de aloxamento, cunha superficie mínima de2 m2 por menor.

-O comedor deberá dispoñer dun mínimo de 10m2,mantendo sempre a proporción de 1,5 m2 por menor.Non obstante, nas casas de familia, nas vivendastuteladas e pisos asistidos, a zona de estar poderáser empregada como comedor.

-Disporán de cociña, servizo de lavandaría e boticade urxencia para primeiros auxilios.

-Posuirán espazos con condicións adecuadas parao estudo, nos propios dormitorios ou nunha sala espe-cífica para este fin.

-Ademais nos centros residenciais os espazos des-tinados a dormitorios serán específicos para tal fin,non podendo ser paso obrigado a outras dependen-cias. Terán unha capacidade máxima de 4 prazase unha superficie mínima de 6 m2 máis 2 m2 porpraza. Cada dormitorio terá espazos individualizadospara gardar as pertenzas persoais.

d) Requisitos de persoal.Os centros de menores contarán cun persoal axei-

tado ás características dos/das usuarios/as e das acti-vidades que realicen.

Todos os cargos directivos dos centros de menores(directores/as e subdirectores/as) deberán estar enposesión dunha titulación mínima de grao medio,preferentemente nas áreas psicolóxica, pedagóxicaou socioeducativa.

e) Usuarios/as.Menores de ambos os dous xéneros e de diferentes

idades que se atopen en situación de risco, desam-paro ou conflito social. Non obstante, poderá haberdeterminados centros específicos que acollan meno-res dun único sexo e/ou dun determinado tramo deidade cando fora imprescindible polas atenciónseducativas especializadas que estes van requirir.

Sección segundaClasificación dos centros de menores

Artigo 8º.-Clasificación xeral e tipoloxía dos cen-tros de menores.

1. Os centros de menores clasifícanse nas seguin-tes tipoloxías: casas de primeira acollida, casas de

familia, minirresidencias, residencias, centros confogares, centros de reeducación, centros de atenciónespecífica, vivendas tuteladas, vivendas de transi-ción á vida autónoma, centros con obradoiros for-mativos e centros de atención de día.

Así mesmo, en función da idade dos menores aten-didos, poderán clasificarse en:

-Centros infantís: cando atende preferentementea nenos e nenas de 0 a 3 anos.

-Centros infanto-xuvenís: cando o centro atendepreferentemente rapaces e rapazas de idades com-prendidas entre os 3 e os 18 anos.

-Centros xuvenís: cando a atención se dirixe prin-cipalmente a xoves de idades comprendidas entreos 14 e os 18 anos, e de conformidade coa normativade responsabilidade de menores vixente.

Artigo 9º.-Casas de primeira acollida.

1. Definición.

Son establecementos residenciais destinados aacoller temporalmente a menores en situacións deurxencia nos casos en que se vexan privados doseu domicilio debido a situacións extremas causadaspor problemas familiares, malos tratos, abandono eoutros supostos análogos.

2. Requisitos específicos.

2.1. Requisitos materiais.

Ademais dos requisitos materiais correspondentesa todos os centros residenciais, deberán reunir osseguintes requisitos específicos:

-A capacidade máxima destes equipamentos seráde 15 prazas, debendo contar cunha superficie míni-ma de 15 m2 por praza.

-Deberán dispor dun despacho de dirección/ad-ministración e outro para o equipamento técni-co/educativo.

-Contarán, como mínimo, cun inodoro, un lavaboe unha ducha por cada 5 prazas.

2.2. Requisitos de persoal.

-O número de persoal será tal que permita a pre-senza, como mínimo, dun/dunha traballador/a naquenda de noite e, polo menos, un/unha educador/anas quendas de día.

-Disporán dun equipo técnico formado alomenospor un/unha psicólogo/a e un/unha asistente/a social.

2.3. Prestacións.

Ademais das prestacións comúns a todos os equi-pamentos, realizarán un estudo multidisciplinar dosmenores que comprenda observación, diagnóstico eorientación.

Artigo 10º.-Casas de familia.

1. Definición.

Son equipamentos residenciais destinados a meno-res, cunhas dimensións reducidas e instalados envivendas normalizadas, plenamente integradas na


comunidade e cunha capacidade máxima de 8prazas.



Serán requisitos específicos deste tipo de equi-pamentos:

-Ter unha capacidade máxima de 8 prazas, cunhasuperficie mínima útil de 10 m2 por praza.

-Dispor como mínimo dun baño completo e un aseocon ducha, inodoro e lavabo.


O número de persoal será tal que permita a pre-senza, como mínimo, na quenda de noite dun/dunhatraballador/a e polo menos 1 educador/a nas horasdo día en que os menores estean no centro.

Se a casa de familia atendese exclusivamentemenores de entre 0 e 3 anos, a ratio mínima serádun/dunha traballador/a por cada 4 menores nasquendas de día e un/unha traballador/a na quendade noite.

Artigo 11º.-Minirresidencias.

1. Definición.

Son minirresidencias de menores os equipamentosresidenciais de dimensións reducidas, instalados envivendas normalizadas, cunha capacidade máximade 15 prazas.



Serán requisitos materiais específicos:

-Contar cunha superficie mínima útil de 10 m2

por praza.

-Dispor dun mínimo dun inodoro, un lavabo e unhaducha por cada 5 prazas.


O número de persoal será tal que permita a pre-senza, como mínimo, dun/dunha traballador/a nasquendas de noite e polo menos un/unha educador/anas horas do día en que os menores estean no centro.

Se o equipamento acollese exclusivamente a meno-res de entre 0 e 3 anos, aratiomínima será dun/dun-ha traballador/a por cada 4 menores nas quendasde día, e un/unha traballador/a nas quendas de noite.

Artigo 12º.-Residencias.

1. Definición.

Son residencias de menores os establecementosde carácter asistencial e educativo, cunha capaci-dade máxima de 25 prazas.



Deberán reunir os seguintes requisitos materiais:

-Ter unha superficie útil mínima de 10 m2 porpraza.

-Dispor dun despacho de dirección/administracióne outro para o equipo educativo, ademais dunha salade reunións.

-Posuír unha sala de estudo con capacidade polomenos para a metade dos menores, agás que os dor-mitorios dispoñan de espazo e condicións axeitadaspara estas tarefas.

-Dispor dun inodoro, unha ducha e un lavabo porcada 5 menores.


A ratio de persoal será tal que permita a presenza,como mínimo, dun/dunha traballador/a, na quendade noite e polo menos un/unha educador/a cada 8menores nas horas do día en que estes permanezannos centros.

Se o equipamento acollese a menores de entre 0e 3 anos, aratiomínima será dun/dunha traballador/apor cada 4 menores desta idade nas quendas dedía, e un/unha traballador/a nas quendas de noite.

Artigo 13º.-Centros con fogares.

1. Definición.

Son centros con fogares aqueles equipamentosresidenciais distribuídos en unidades de convivenciaque permitan a adecuación dos espazos e ritmos devida autónomos dentro da organización xeral.



As unidades de convivencia que se creen deberánreunir os seguintes requisitos materiais:

-Ter unha capacidade máxima por cada unidadede residencia de 10 prazas e unha superficie mínimaútil de 10 m2 por praza.

-Contar cun despacho de dirección/administra-ción, un despacho para o equipo educativo e unhasala de reunións.

-Dispor en cada unidade de convivencia de zonade estar, dunha ducha, un inodoro e un lavabo porcada 5 prazas e de espazos acondicionados para oestudo, nos propios dormitorios ou nunha sala espe-cífica para este fin, así como de cociña e comedor.


A ratio de persoal será tal que permita a presenza,como mínimo, dun/dunha traballador/a no centro naquenda de noite e, polo menos, un/unha educador/aen cada unidade de convivencia nas horas do díaen que os menores permanezan no centro.

Se o equipamento acollese a menores de entre 0e 3 anos, aratiomínima será dun/dunha traballador/apor cada 4 menores nas quendas de día, e un/unhatraballador/a nas quendas de noite.

Artigo 14º.-Centros de reeducación.

1. Definición.

Son centros de reeducación aqueles equipamentosresidenciais que lles prestan unha atención socioe-


ducativa especializada a menores con problemas deconduta ou internados en virtude de resoluciónxudicial.



-Contar cun despacho de dirección/administra-ción, outro para o equipo educativo e unha sala dereunións.

-Estar divididos en unidades de convivencia confuncionamento autónomo.

-Ter unha capacidade máxima de 15 menores porcada unidade de convivencia. Ademais segundo asúa capacidade e estrutura terá os requisitos mate-riais específicos que correspondan aos distintosequipamentos residenciais de menores (casa defamilia, minirresidencia, residencia ou centro confogares).

-Dispor en cada unidade de convivencia de zonade estar, dunha ducha, un inodoro e un lavabo porcada 5 prazas e de espazos acondicionados para oestudo, nos propios dormitorios ou nunha sala espe-cífica para este fin.

-As unidades de réxime pechado contarán ademaiscon medidas arquitectónicas de contención quegarantan a permanencia dos menores nelas, debendocontar con espazos ao aire libre que permitan o seuesparexemento.


A ratio de persoal será a seguinte: deberá estarpresente, como mínimo, un/unha educador/a porcada 8 menores nas horas do día en que estes per-manezan no centro. Nas unidades de réxime semia-berto ou pechado aratio mínima será de un/unhaeducador/a por cada 5 menores durante as quendasde día. En todos os casos deberá garantirse a pre-senza no centro de polo menos un/unha traballador/ana quenda de noite.

Artigo 15º.-Centros de atención específica.

1. Definición.

Son centros de atención específica aqueles nosque se realiza unha atención educativa especializadaou tratamento específico dirixido a menores suxeitosa medidas xudiciais que padezan anomalías ou alte-racións psíquicas, un estado de dependencia debebidas alcohólicas, drogas tóxicas ou substanciaspsicotrópicas, ou alteracións na percepción quedeterminan unha alteración grave da conciencia darealidade.

Así mesmo, poderán tamén ser usuarios destes cen-tros, menores tutelados que sexan ingresados porrazóns de adiccións ou de disfuncións psíquicas.



Deberán reunir os seguintes requisitos específicos:

-Contar con medidas arquitectónicas de conten-ción que garantan a permanencia dos menores no

recinto, debendo ter espazos ao aire libre que per-mitan o esparexemento dos menores.

-Contar cun despacho de dirección/administra-ción, outro para o equipo educativo e unha sala dereunións.

-Dispor de sala de enfermaría e de todos os des-pachos necesarios para dar cabida aos diferentesespecialistas cos que deba contar para desenvolvera súa actividade.

-Estar dividido en unidades de convivencia, enfunción dos diferentes tipos de usuarios/as que sedispón a acoller.

-Ter unha capacidade máxima por cada unidadede convivencia de 15 prazas, mantendo sempre aproporción mínima de 15 m2 por praza.

-Dispor, por cada unidade de convivencia, dunhaducha, lavabo e inodoro por cada 5 menores e deespazos acondicionados para o estudo nos propiosdormitorios ou dunha sala específica para este fin;ademais contará cunha zona común con sala de estar.

-Tamén poderán existir unidades de atención espe-cífica integradas noutros equipamentos residenciais(residencias, centros con fogares, centros de ree-ducación). A capacidade destas unidades non poderáexceder de 15 prazas.


-Deberá haber un/unha educador/a por cada 4menores no momento en que se dea o máximo desen-volvemento das actividades diúrnas; nas quendasnocturnas garantirase a presenza dun/dunha traba-llador/a por cada 10 menores no centro.

-Contará cun/cunha especialista en cada unha dasáreas de intervención do centro.

Artigo 16º.-Vivendas tuteladas.

1. Definición.

Son vivendas tuteladas os equipamentos residen-ciais instalados en vivendas normalizadas dirixidosa menores próximos a cumprir a maioría de idadeque, debido á súa situación socio-familiar, necesitanapoios para alcanzaren a súa autonomía definitiva,funcionando en réxime de autoxestión baixo super-visión técnica dos/das educadores/as.




-Ter unha capacidade máxima de 8 prazas, man-tendo sempre a proporción dun mínimo de 10 m2

por praza.

-Contar, como mínimo, cun inodoro, un lavabo eunha ducha por cada 5 prazas.


As vivendas tuteladas contarán co apoio dun/dunhaeducador/a.


2.3. Prestacións.

Estes equipamentos ofertarán, ademais das pres-tacións comúns a todos os centros residenciais, apoioá integración socio-laboral e supervisión técnica dodesenvolvemento da autonomía persoal dos menores.

Artigo 17º.-Vivendas de transición á vida autó-noma.

1. Definición.

Son vivendas de transición á vida autónoma osequipamentos residenciais instalados en vivendasnormalizadas dirixidos a mozos/as que debido á súasituación sociofamiliar necesitan apoios para alcan-zaren a súa autonomía definitiva, funcionando enréxime de autoxestión baixo a supervisión técnicaexterna dun/dunha educador/a.




-Ter unha capacidade de4 a 6 prazas, mantendoa proporción mínima de 10 m2 por praza.

-Contar, como mínimo, cun baño completo.


As vivendas de transición á vida autónoma dis-porán de supervisión externa que será realizada porun/unha educador/a pertencente a calquera outroequipamento da rede residencial de menores.

Artigo 18º.-Centros con obradoiros formativos.

1. Definición.

Son centros con obradoiros formativos os equipa-mentos residenciais para menores que ao rematara escolaridade obrigatoria precisen formarse paraa súa futura incorporación ao mundo laboral. Ofrecenunha asistencia orientada ao desenvolvemento daautonomía persoal e á adquisición das habilidadesnecesarias para a súa incorporación ao mundo labo-ral, compensando os seus déficits formativos a travésda aprendizaxe teórico-práctica dun oficio que llesfacilite a devandita incorporación.

Tamén poderán existir obradoiros formativos inte-grados noutros equipamentos residenciais (residen-cias, centros con fogares, centros de reeducación,centros de atención específica) ou de xeito inde-pendente.



-Dispor de obradoiros coas dimensións, materiais,maquinaria e ferramentas axeitadas ás especialida-des que se impartan.

-Contar cunha ducha, lavabo e inodoro por cada5 menores.

-Ter os requisitos materiais específicos que, segun-do a súa capacidade e estrutura, corresponden aosdistintos equipamentos residenciais de menores (re-sidencia ou centros con fogares).


-A ratio de persoal será tal que permita a presenza,como mínimo, dun/dunha traballador/a no centro naquenda de noite e, polo menos, un/unha educador/anas horas do día en que os menores permanezanno centro.

-A ratio para o/a monitor/a de cada obradoiro for-mativo será a establecida na normativa vixente apli-cable para a correspondente especialidade.

2.3. Prestacións.

Estes centros prestarán ademais das actividadesocupacionais e/ou rehabilitadoras, o necesario apoiopsicosocial e orientación laboral e poderán realizaroutras actividades de tipo cultural e recreativo.

Artigo 19º.-Centros de atención de día.

1. Definición.

Son centros de atención de día os equipamentosque lles proporcionan durante o día a menores situa-ción de risco, desamparo ou conflito social, unhaserie de servizos de apoio socioeducativo e familiar,co obxecto de favorecer o seu proceso de norma-lización. Poden funcionar como centros específicosde atención de día ou como unidades de atenciónde día integradas en centros residenciais de menores.



-Ter unha superficie mínima de 8 m2 por praza.

-Contar, como mínimo, cun inodoro, un lavabo eunha ducha por cada 5 prazas. Se acolle a menoresde 0 a 3 anos deberá ter unha zona específica dehixiene.

-As unidades integradas en equipamentos residen-ciais poderán asumir prazas de atención de día porriba da máxima establecida nos parágrafos anterio-res, sempre que cumpran a proporción de superficiemínima por praza e aratio de persoal establecidapara a atención de día.


-Os centros de atención de día terán un/unha direc-tor/a con titulación mínima de grao medio, prefe-rentemente nas áreas psicolóxica, pedagóxica ousocioeducativa. Nas unidades integradas en equi-pamentos residenciais, o/a director/a da unidade dedía poderá ser o/a do equipamento residencial.

-A ratio de persoal será a seguinte: nos centrosespecíficos para a atención de día haberá un mínimodun/dunha educador/a para cada 8 menores; nas uni-dades integradas en centros, haberá un/unha edu-cador/a para a atención de día por cada 10 menores.

2.3. Prestacións.

As prestacións serán distintas segundo se tratedunha atención de día básica ou atención de díaintegral.


a) Atención de día básica. Este servizo concrétasenas seguintes prestacións:

Aloxamento diúrno en instalacións adecuadas;atención durante o curso lectivo; horario de atenciónflexible dependendo das necesidades dos menores;alimentación: xantar e merenda e, en casos puntuaisque así o requira, o almorzo; apoio e seguimentoescolar, incluíndo materiais funxibles; transporte deproximidade, de ida e volta ao domicilio familiar;participación nas actividades extraescolares orga-nizadas pola propia institución ou polo centro escolarao que acuda o menor; colaboración na normali-zación da dinámica familiar.

b) Atención de día integral.

Ademais das prestacións de atención básica, aatención integral concrétase en:

Atención durante todo o ano, incluíndo fins desemana e vacacións; horario de atención mínimo de8 da mañá a 8 datarde; alimentación: almorzos,xantares, merendas e ceas; hixiene e educación noshábitos de saúde, incluíndo materiais educativos edidácticos; animación planificada do tempo libre eos materiais necesarios para o desenvolvemento dasactividades; transporte de proximidades de ida evolta ao domicilio familiar; roupa e calzado; servizode titorías: orientación psicoeducativa.

Capítulo IIIOs centros de atención á infancia

e os seus servizos complementarios

Sección primeiraCentros de atención á infancia. Requisitos comúns

Artigo 20º.-Requisitos comúns.

Sen prexuízo dos requisitos específicos que porrazón da súa tipoloxía se poidan establecer, estescentros deberán reunir como mínimo os seguintesrequisitos xerais:

1. Situación e accesibilidade.

Deberán estar afastados das actividades conside-radas como molestas, insalubres, nocivas e perigosase nos proxectos arquitectónicos terase en conta unhaboa integración co medio ambiental así como a súaadecuación ás condicións bioclimáticas do lugar.

Estarán situados en locais situados en planta baixa,de uso exclusivo, salvo naqueles edificios concibidosunicamente para este fin, e con acceso independentedesde o exterior.

2. Espazos exteriores.

a) Deberán estar tratados cos materiais adecuadossegundo os usos, dispoñendo das instalacións nece-sarias tales como drenaxe, iluminación, toma deauga, sinalizacións, etc.

b) Os desniveis do terreo, muros de contenciónou elementos perigosos, cando sexan inevitables polatopografía do terreo, deberán estar debidamente pro-texidos e sinalizados.

c) Cando no recinto do propio centro exista unespazo ao aire libre dedicado ao esparexementodos/das nenos/as, este deberá estar debidamentedelimitado, evitando un tratamento excesivamentepechado. Será recomendable a existencia de sopor-tais (adosados ou exentos, segundo as condiciónsbioclimáticas da zona).

d) Cando o espazo ao aire libre para esparexementosexa un parque de uso comunitario, público ou pri-vado, este deberá estar debidamente mantido e con-servado e ofrecerá unhas condicións de seguridadeaxeitadas.

e) Nas áreas exteriores de xogos que dispoñan deequipos de aparellos (tobogáns, bambáns, estruturaspara gabear, balancíns, estruturas multixogos, etc.)estes deberán axustarse á normativa autonómica queregula a seguridade nos parques infantís.

3. Espazos interiores.

a) Os materiais utilizados serán adecuados á idadedos/das nenos/as. Evitaranse superficies rugosas earestas nas paredes e, en caso de existiren, contaráncoa protección adecuada. Os pavimentos serán desuperficie cálida, lisa e antiesvarante, impermeablee continua, de xeito que permitan futuras redistri-bucións do espazo. As pinturas serán impermeablese non tóxicas.

b) A altura libre dos espazos interiores e de cir-culación será, como mínimo, de 2,5 metros.

c) O centro disporá, cando menos, dun aseo parao persoal, o cal contará cun lavabo, un inodoro eunha ducha.

d) Os servizos sanitarios estarán dotados de augafría e quente, con billas hidro-mesturadas. O tamañodos sanitarios será proporcionado ás idades dos/dasnenos/as.

e) O mobiliario será de superficie non porosa, quenon poida facer estelas, de bordes romos e ángulosredondeados, sen saíntes agresivos e de medidasaxeitadas aos/ás nenos/as.

f) Os xoguetes serán atraumáticos, atóxicos, lava-bles e axeitados ás idades dos/das nenos/as.

g) O deseño de portas e ventás respostará a criteriosde funcionalidade, seguridade e durabilidade. Asportas de paso disporán da protección necesaria paraevitar pillar os dedos.

h) O centro disporá dun sistema de calefaccióncentralizado e regulable, que inclúa todas as salaspara o mantemento dunha temperatura idónea. Oselementos calefactores posuirán a protección nece-saria para evitar as queimaduras por contacto, atra-pamentos ou outros riscos para a integridade dos/dasnenos/as. Haberá un termómetro na parede de cadaunha das salas destinadas aos nenos/as.

i) Os aparellos de iluminación deberán incorporardifusores ou elementos que eviten o deslumbramentoe a rotura e posterior caída das lámpadas.


j) Os enchufes da luz serán de seguridade.

k) O acristalamento será de dobre vidro e cámaraestanca intermedia por razóns de aforro enerxético.Os vidros serán irrompibles por debaixo de 150 cm.

l) En todas as dependencias do centro deben ins-talarse detectores de fumes.

m) As estadías deben dispoñer dunha iluminacióne ventilación natural directa. Exceptúanse almacénse cuartos de limpeza e lixo, así como os aseos. Estesúltimos deberán contar con algún sistema de ven-tilación, xa sexa natural, xa forzada ou mecánica.

n) O centro deberá contar cunha recepción parao control na entrega e devolución dos/das nenos/as.

4. Requisitos funcionais.

a) Os centros deberán contar coa correspondentelicenza municipal para a apertura do local.

b) Contarán cun regulamento de organización efuncionamento a disposición dos/das usuarios/as,debendo figurar unha copia ou resumo nun lugarvisible da entrada. Nel se recollerá como mínimo:a actividade desenvolta, normas de uso, dereitos edeberes dos/das usuarios/as, organización do persoale tarifas aplicables.

c) Todo o persoal que realice funcións de atencióne coidado dos/das nenos/as deberá acreditar o seucorrecto estado de saúde e con periodicidade anualsometerase a un recoñecemento médico que acrediteque non padece enfermidade infecto-contaxiosa nindefecto físico ou psíquico que impida ou dificulteas súas funcións. Será igualmente preceptiva a vaci-nación do persoal contra a rubéola, co especial com-promiso das mulleres en idade fértil de adoptar asmedidas sanitarias preventivas que correspondandurante os 3 meses seguintes á vacinación.

d) Todo o persoal de atención e coidado deberáacreditar coñecementos básicos en primeiros auxi-lios.

e) O persoal que manipule alimentos deberá estaren posesión do carné de manipulador segundo a nor-mativa vixente.

f) Deberá subscribirse unha póliza de seguro deresponsabilidade civil e outra de accidentes en con-tía suficiente para garantir a cobertura dos danospor sinistro e das eventuais indemnizacións aos/ásusuarios/as.

g) O centro disporá dun plan de actuación paracasos de emerxencia e terá un plano de evacuaciónen cada unha das dependencias, segundo o exixidopola normativa vixente.

Artigo 21º.-Clasificación.

Os centros de atención á infancia para os efectosda autorización prevista no artigo 5º deste decretoclasifícanse en:

Escolas infantís 0-3.

Puntos de atención á primeira infancia (PAI).

Espazos infantís.

Sección segundaAs escolas infantís 0-3

Artigo 22º.-Definición.

As escolas infantís defínense como aqueles equi-pamentos diúrnos de carácter educativo e asisten-cial, dirixidos ao sector infantil da poboación deata 3 anos de idade, que teñen por obxecto o desen-volvemento harmónico e integral dos/das nenos/as,realizando ademais un importante labor de apoioá función educativa da propia familia á vez que faci-litan o acceso dos pais ao mundo laboral.

Artigo 23º.-Usuarios.

As escolas infantís 0-3 prestarán atención e coi-dado continuado aos/ás nenos/as de entre 3 mesese 3 anos de idade.

Artigo 24º.-Finalidade.

A finalidade prioritaria das escolas infantís 0-3é desenvolver a atención educativa e asistencial esta-blecida para este tramo de idade.

Artigo 25º.-Calendario e horario de apertura.

Cada centro abrirá durante un mínimo de oito horasdiarias, en xornada partida ou continuada, cinco díasá semana de luns a venres e doce meses ao ano,salvo causa xustificada.

Non obstante, respectando estes mínimos, cadacentro poderá determinar os seu calendarios e hora-rios de apertura e peche ao público en función dademanda existente e da necesaria conciliación davida persoal, familiar e laboral.

Artigo 26º.-Servizo de comedor, transporte e dehorario amplo.

Ademais do coidado e atención dos nenos de 0-3anos, este centros poderán prestarlles un servizo decomedor, transporte ou de horario amplo, nos termossinalados a continuación.

1. Servizo de comedor: incluirá en todo caso oxantar e, opcionalmente, almorzo e merenda e/oucea, podendo ser ofertado nalgunha das seguintesmodalidades:

a) Como servizo de comedor propiamente dito,prestado por persoal do propio centro ou ben alleoa el contratado con tal fin (servizo de catering),incluídos os alimentos.

En todo caso deberá existir a disposición dos paisunha relación semanal dos menús previstos, os calesdeberán proporcionar unha dieta equilibrada e axei-tada ás idades dos/das nenos/as.

b) Como servizo de cociña, entendendo por tala prestación consistente na achega dos medios per-soais e materiais precisos para a adecuada distri-bución e consumo dos alimentos que traen os/as pro-pios/as usuarios/as.


2. Servizo de transporte escolar: deberá cumprirtodos os requisitos establecidos na normativa espe-cífica, en especial os relativos á seguridade e auto-rización deste servizo.

3. Horario amplo: enténdese por horario amploa atención aos/ás nenos/as por parte do centro candomenos durante 10 horas diarias ininterrompidas. Nonobstante, evitarase que o/a neno/a prolongue a súaestadía no centro máis de 8 horas diarias, agás quecircunstancias excepcionais, que deberán en todocaso xustificarse, o determinen.

Artigo 27º.-Requisitos específicos.

A escolas infantís 0-3 ademais dos requisitoscomúns para os centros de atención á infancia debe-rán cumprir os seguintes específicos:

1. Requisitos materiais e arquitectónicos:

As escolas infantís 0-3 deberán contar cun mínimode 3 unidades, agás nos casos en que a demandanon xustifique a existencia dun centro completo, ereunir os seguintes requisitos materiais:

a) Contar cunha sala por cada unidade cunhasuperficie de 2 m2 por neno/a e un mínimo de 30 m2.As salas destinadas a nenos/as menores de 2 anosdisporán de áreas diferenciadas para o descanso ea hixiene.

b) Dispor dun espazo axeitado para a preparaciónde alimentos e, cando haxa nenos/as menores de1 ano, con capacidade para os equipamentos quedetermine a normativa vixente.

c) Contar cunha sala de usos múltiples de 30 mque, de ser o caso, poderá ser usada como comedor.

d) Dispoñer dun patio exterior de xogos de usoexclusivo do centro, cunha superficie mínima de50 m2. Esta superficie incrementarase en 25 m2 porcada 3 novas unidades ou fracción.

Cando se use como patio unha zona de uso comu-nitario, pública ou privada, precisarase a oportunaautorización.

En áreas urbanas consolidadas poderase autorizarexcepcionalmente un patio interior cuberto, sempreque dispoña de iluminación e ventilación naturalnun mínimo de 1/3 da superficie en planta da ditazona, superficie da que cando menos 1/2 serápracticable.

e) Contar cun aseo con 2 lavabos e 2 inodorospor cada sala destinada a nenos/as de 2 a 3 anosque deberá ser visible e accesible desde ela.

f) Contar cun despacho de administración e/ousecretaría.

g) No caso de edificios que teñen como única fina-lidade a de escola infantil 0-3, as unidades corres-pondentes a nenos/as de 0-1 ou 0-2 situaranse sem-pre en planta baixa, sendo tamén preferente estasituación para as unidades correspondentes anenos/as de 1-2 anos.

h) No caso de tratárense de centros situados enempresas ou en polígonos industriais, deberán per-manecer suficientemente afastados da actividadeindustrial para garantir a seguridade e tranquilidadedos/das nenos/as.

2. Ratiose requisitos específicos de persoal.

a)Ratios.

A proporción adulto/neno/a será, como máximo,a seguinte:

-Unidades para nenos/as menores de 1 anos: 1/8.

-Unidades para nenos/as de1 a 2 anos: 1/13.

-Unidades para nenos/as de2 a 3 anos: 1/20.

No caso de non existir demanda suficiente paraformar un ou varios grupos do mesmo nivel de idade,os/as nenos/as poderán ser agrupados conforme áseguinte proporción:

-Grupos formados por nenos/as de ata 2 anos deidade: 1/10.

-Grupos formados por nenos/as de idades com-prendidas no tramo 0-3: 1/15.

b) Titulación do persoal.

O persoal dedicado a funcións educativas e deatención directa aos/ás nenos/as deberá estar enposesión das seguintes titulacións:

b1) Persoal de atención:

-Licenciado/a en pedagoxía ou psicopedagoxía.

-Mestre/a especialista en educación infantil ouequivalente.

-Técnico superior en educación infantil ou equi-valente.

A proporción de persoal cualificado coa que debe-rán contar os centros é dun número igual ao de uni-dades en funcionamento máis un.

A dirección pedagóxica do centro recaerá nalgúndos membros do persoal coa titulación de licencia-do/a ou mestre/a especialista en educación infantilou equivalente.

b2) Persoal de apoio:

En todos os centros deberá haber, alomenos, unhapersoa de apoio á atención e coidado dos/dasnenos/as a cal, ademais das titulacións anteriores,poderá estar en posesión dalgunha das seguintes titu-lacións: técnico en atención sociosanitaria, técnicosuperior en animación sociocultural, técnico en coi-dados auxiliares de enfermaría, diplomado/a en pue-ricultura recoñecido pola consellería de sanidadeou aqueloutras recoñecidas como apropiadas poloórgano competente na autorización do centro.

b3) Outro persoal.

Cando o centro ofreza servizo de comedor, nasdistintas modalidades, deberá dispoñer do persoalnecesario para o desenvolvemento das funcións pro-pias deste servizo.


3. Requisitos funcionais.

As escolas infantís 0-3 adaptarán o seu funcio-namento a un proxecto educativo de centro que defi-na a súa identidade, formule os obxectivos que sepretenden acadar e exprese a súa estrutura orga-nizativa. O dito proxecto educativo incluirá, entreos seus apartados, o tratamento lingüístico do centroque deberá acadar o desenvolvemento das capaci-dades dos/das nenos/as nas dúas linguas oficiais deGalicia cara o seu uso como vehículo de comuni-cación. Ademáis procurará a introdución da terceiralingua.

Sección terceiraOs puntos de atención á infancia

Artigo 28º.-Definición e finalidade.

Reservase a denominación de puntos de atencióná infancia (PAI) para aqueles establecementos decarácter diúrno e titularidade municipal, encadradosnos servizos sociais especializados dos concellos,que teñen como finalidade prestar unha atenciónde apoio aos pais, titores ou gardadores dos/dasnenos/as de entre 3 meses e 3 anos cando concorransituacións ou circunstancias que lles impidan o seucoidado. Ademais poderán atender aqueles casos querespondan a necesidades puntuais.

O obxecto destes puntos é a prestación dunha aten-ción asistencial en concellos que pola súa baixapoboación infantil ou outras circunstancias econó-mico-sociais, necesitan prazas para a atención docolectivo de nenos/as entre 0 e 3 anos pero nonprecisan crear escolas infantís 0-3. Atendida a súaconcepción como instrumento de desenvolvementorural se autorizarán, analizadas as condicións ante-riores, en concellos con menos de 5.000 habitantes.En concellos con maior poboación a autorizaciónestará vinculada á necesidade de novas prazas asis-tenciais e á súa complementariedade coas ofertadaspolas escolas infantis 0-3.


Os puntos de atención á infancia ademáis dosrequisitos comúns para os centros de atención áinfancia deberán cumprir os seguintes específicos:

1. Materiais e arquitectónicos:

Ademais dos requisitos comúns, estes establece-mentos deben reunir os seguintes:

a) O local de emprazamento terá unha superficiemínima de 70 m2.

b) Na distribución do espazo terase en conta anecesidade de diferenciar as seguintes zonas des-tinadas a atención dos/das nenos/as: zona de gatexo,zona de descanso, zona de hixiene, aseos e zonade preparación de alimentos.

c) O centro deberá contar cun despacho ou espazosimilar para o manexo da documentación básicados/das usuarios/as.

d) Os materiais empregados en todo o centro seráncálidos e adaptados ás idades dos/das usuarios/as.

e) A zona de preparación de alimentos deberá con-tar cos equipamentos mínimos de: mini-frigorífico,fregadeiro, placa vitrocerámica ou forno microondas.

f) O equipamento mobiliario tanto interior comoexterior deberá cumprir coas normas de seguridadeestablecidas para este tipo de usuarios/as.

g) A ser posible o centro deberá contar con zonade xogos ao aire libre que deberá estar delimitadae valada en todo o seu perímetro e acondicionadacon materiais que garantan a seguridade dos /dasusuarios/as segundo o establecido na normativavixente sobre seguridade nas áreas de xogo.

2. Ratiose requisitos de persoal:

a) Titulación:

O persoal de atención deberá estar como mínimoen posesión dalgunha das titulacións contempladaspara o persoal de atención e apoio nas escolas infan-tís 0-3 ou dalgún dos cursos de especialización namateria que, cun mínimo de 300 horas, recoñezao órgano competente para a autorización do centro.

b)Ratios.

A relación adulto coidador/neno/a será como máxi-mo de 1/20:

En todo caso sempre debe contar cunha persoaauxiliar a maiores do persoal que atenda ao grupo.

Sección cuartaEspazos infantís

Artigo 30º.-Definición e finalidade.

Os espazos infantís defínense como aqueles esta-blecementos que prestan un servizo diúrno non con-tinuado a nenos/as de 2 a 8 anos, cunha estanciados nenos/as inferior a 15 horas semanais.

Estes establecementos teñen unha finalidade asis-tencial e caracterízanse pola flexibilidade na pro-gramación das súas actividades, horarios e organi-zación, de acordo coas necesidades dos/das nenos/ase familias.

Quedan excluídos expresamente desta categoríaas ludotecas e os centros de ocio infantil reguladosen normas específicas.


Os espazos infantís, ademais dos requisitoscomúns para os centros de atención á infancia, debe-rán cumprir os seguintes específicos:

1. Materiais e arquitectónicos:

a) Contar cunha sala por cada grupo autorizadocunha superficie de 2 m2 por neno/a, cun mínimode 30 m2.

Cando se preste servizo a nenos/as menores de3 anos debe habilitarse unha sala diferenciada eillada do resto de salas que disporá dunha zona dife-renciada para descanso e hixiene dos/das nenos/as.


b) Ter un aseo por grupo, cun lavabo e inodoroadaptados á idade dos/das nenos/as. Na sala denenos/as menores de 3 anos deberá ser visible eaccesible desde ela.

2. Ratiose agrupamentos.

A relación máxima coidador-neno/a por grupo seráa seguinte:

-Grupos para nenos/as de entre 2 e 4 anos: 1/15.

-Grupos para nenos/as de entre 5 e 8 anos: 1/20.

En todos os establecementos deberá haber, comomínimo, unha persoa de apoio á atención e coidadoa maiores das exixidas porratio.

3. Titulación do persoal.

Cando existan grupos de nenos/as de menos de3 anos polo menos unha das persoas de atenciónaos/ás nenos/as deberá estar en posesión como míni-mo dalgún dos títulos exixidos ao persoal de atenciónou de apoio das escolas infantís 0-3 ou dalgún doscursos de especialización na materia que, cun míni-mo de 300 horas, recoñeza o órgano competente paraa autorización do centro.

4. Proxecto asistencial do establecemento:

No proxecto asistencial os centros describiráncomo mínimo os horarios e calendarios de atenciónao público, o catálogo de servizos que presta, o per-soal existente e as súas funcións.

Sección quintaOs servizos complementarios de atención

á infancia

Artigo 32º.-Definición e réxime.

1. Os servizos complementarios de atención áinfancia defínense como aquelas prestacións dirixi-das á atención e coidado (garda e custodia) dos/dasnenos/as de entre 0-12 anos, que teñen como fina-lidade dar apoio ás familias no coidado dos/dasnenos/as. Estes servizos teñen como soporte algúndos centros regulados nesta norma, tendo carácterde actividade complementaria á principal que aque-les desenvolvan.

2. Os servizos complementarios regulados e os cen-tros que lle dan soporte están sometidos ao réximede autorización administrativa segundo o establecidono artigo 5º.1 deste decreto.

O cesamento na actividade complementaria quenon supoña ao mesmo tempo a do centro que lleda soporte precisa permiso específico, ao igual quea súa implantación nun momento distinto ao da crea-ción do centro.

Artigo 33º.-Tipoloxía.

Establécense os seguintes tipos de servizos com-plementarios:

1. Servizos complementarios de atención e coidadodentro e fóra da xornada ordinaria do centro (servizodiúrno e nocturno).

2. Servizo complementario de comedor.

Artigo 34º.-Servizo complementario de atencióne coidado dentro e fóra da xornada ordinaria:

Defínese como aquel servizo de atención e coidadoa nenos/as prestado de xeito non continuado, queten como finalidade proporcionar apoio aos pais, tito-res ou gardadores de feito cando concorran circuns-tancias que o fagan necesario, especialmente aquelasvinculadas a conciliación da vida familiar e laboral.

Segundo o horario no que se preste pode ser servizodiúrno ou servizo nocturno.

1. Servizo diúrno:

Considérase tal o servizo de atención e coidadonon continuado dirixido a nenos/as de entre 0-8 anose prestado nas escolas infantís 0-3 en horario diúrno,é dicir, o comprendido entre a súa hora de aperturae a de peche, sendo esta última sempre anteriorás 21 horas.

a) Usuarios/as.

Poderán ser usuarios/as deste servizo:

-Nenos/as de 0-3 non usuarios da atención con-tinuada do centro.

-Nenos/as de 0-3 usuarios do centro en horariode media xornada.

-Nenos/as de 3-8 anos escolarizados durante ohorario extraescolar.

b) Requisitos específicos:

1. A prestación deste servizo queda condicionadaao mantemento da actividade normal do centro enon suporá en ningún caso a superación dos límitesde ratios e persoal establecidos.

2. Cando se atenda a nenos/as de 3 a 8 anos agru-paranse nun espazo diferenciado, de tal xeito queestean separados dos/das nenos/as de 0-3 anos.

3. A ratio coidador-alumnos/as será a establecidapara este tipo de centros, illada ou agrupadamente,e no caso de nenos/as de 6 3 a 8 anos será de 1/20como máximo.

2. Servizo nocturno:

Defínese como aquel servizo de atención e coidadonon continuados dirixido a nenos/as de 0-8 anose prestado en escolas infantís 0-3 ou PAI en horarionocturno, entendendo como tal o comprendido entreas 22.00 horas e as 8.00 horas como máximo.

a) Usuarios/as.


-Nenos/as de 0-3 non usuarios/as da atención con-tinuada do centro.

-Nenos/as de 0-3 usuarios/as cando as circuns-tancias o requiran.

-Nenos/as de 3-8 anos.

b) Requisitos do persoal.

1. O persoal de atención nocturna deberá estaren posesión como mínimo dalgunha das titulacións


exixidas ao persoal de atención e apoio nas escolasinfantís 0-3 ou dalgún dos cursos de especializaciónna materia que, cun mínimo de 300 horas, recoñezao órgano competente para a autorización do centro.

2. As ratios de coidador-neno/a serán de 1/6 paranenos/as de 0-3 anos e de 1/10 para nenos/as entre3-8. En todo caso sempre haberá unha persoa deapoio para cada un dos grupos.

c) Requisitos específicos:

1. Subscribirase unha póliza de seguro de res-ponsabilidade civil ilimitada para a atención doservizo.

2. O centro disporá dunha sala específica paraa prestación deste servizo, diferenciada arquitec-tonicamente do resto de salas de servizo ordinario,coa finalidade exclusiva de procurar un descansoadecuado e en condicións de seguridade aos/ásnenos/as. Non se admitirán proxectos en sotos ousemisotos, requiríndose unha altura mínima de2,5 metros.

No caso de atención de nenos/as de 0-3 anos, estessituaranse nunha sala diferenciada, que no caso deescolas infantís pode ser algunha das aulas usadaspara a súa atención diúrna sempre que as dúas acti-vidades sexan compatibles polos horarios de pres-tación.

3. A sala-dormitorio debe ter unha superficie míni-ma de 3 m2 por neno/a cun mínimo de 20 m2.

4. A sala-dormitorio terá un aseo propio incor-porado con lavabo, duchas e inodoro adaptado á ida-de dos/das usuarios/as.

5. O espazo de descanso deberá contar cunha ven-tilación adecuada e luces de emerxencia, segundoa normativa vixente.

6. O espazo de descanso deberá estar alonxadode calquera dispositivo ou instalación que poidasupoñer un risco potencial (gas, electricidade, etc.),sendo de aplicación a normativa específica vixentede condicións de protección contra incendios.

7. O proxecto acústico do edificio axustarase ánormativa específica vixente sobre condicións acús-ticas, garantindo unhas adecuadas condicións dedescanso.

8. O centro deberá contar nesta dependencia conteléfonos de emerxencia situados nun lugar clara-mente visible.

9. Documentación administrativa: o centro levaráun libro rexistro de usuarios/as específico para aprestación deste servizo onde figurará o nome doneno/a, dos pais ou titores, data e hora de entradae saída, e a sinatura das persoas responsables naentrada e saída.

Cada usuario/a contará ademais cunha ficha indi-vidual na que consten os datos identificativos esen-ciais así como os relativos a posibles incidencias

de saúde ou doutro tipo, ademais dos teléfonos decontacto dos proxenitores ou persoas responsables.

10. Dimensións das camas: as camas deberán reu-nir as condicións necesarias para o descanso conseguridade e ter un tamaño adecuado á idade dos/dasusuarios/as. En todo caso para os/as nenos/as demáis de 6 anos deberán ter un mínimo de 90 cmde largo e 180 cm de longo. Quedan prohibidas ascamas dispostas en modo liteiras de máis de 2alturas.

Artigo 35º.-Servizo complementario de comedor.

Defínese como aquel servizo complementario áactividade principal do establecemento de atencióná infancia que consiste na alimentación, atencióne coidado de nenos/as entre 0 e 12 anos duranteo tempo desta prestación. Ten como finalidade apoiaros pais, titores ou gardadores de feito cando con-corran circunstancias que o fagan necesario, espe-cialmente aquelas vinculadas á conciliación da vidafamiliar e laboral.

O servizo incluirá en todo caso o xantar e opcio-nalmente o almorzo, a merenda e a cea.

Este servizo pódese prestar en escolas infantís 0-3,PAI e espazos infantís.

1. Usuarios/as.


-Nenos/as de 0-3 anos non usuarios da atencióncontinuada do centro.

-Nenos/as de 3-12 anos.

2 Formas de prestación.

O servizo de comedor poderá realizarse medianteprestación directa ou indirecta.

O servizo poderase prestar directamente pola enti-dade ou persoa titular do centro que disporá osmedios materiais e persoais necesarios para a súarealización.

Nos comedores de prestación indirecta a entidadeou persoa titular contratará cunha empresa do sectora elaboración ou subministracións da comida ela-borada e, se é o caso, a distribución.

3. Persoal.

a) Persoal de cociña: será o encargado da ela-boración e posta a punto dos alimentos. O servizodeberá contar, se é o caso, co persoal de cociñanecesario, que en todo caso incluirá un posto decociñeiro/a. Todo o persoal de cociña e calqueraoutro que habitualmente poida entrar en contactodirecto cos alimentos deberá estar en posesión docarné de manipulador de alimentos.

b) Persoal de atención no comedor: desempeñaráas funcións de atención, vixilancia e coidado dos/dasnenos/as no comedor, prestando especial atencióna adquisición de hábitos sociais e hixiénico-sa-nitarios.


-Ratio: a ratio de coidador-neno/a será de 1/8 paranenos/as de 0-3 anos, de 1/15 para nenos/as entre3-6 e de 1/30 para nenos/as con idades entre 6-12.

-En todos os casos existirá un/unha encargado/ado comedor designado pola dirección do centro queserá o/a responsable do desenvolvemento do servizo.


a) Todos os servizos de comedor deberán cumpriras exixencias establecidas na regulamentación téc-nico-sanitaria para os comedores colectivos, asícomo as que establecen as normas de hixiene rela-tivas aos produtos alimenticios e demais disposiciónslegais vixentes. Cando as comidas se elaboren fóradas instalacións do centro haberá que aterse ademaisao establecido para as industrias dedicadas á pre-paración e distribución de comidas e hixiene dosprodutos alimenticios.

b) Deberase levar a cabo un control continuo erigoroso das etiquetas dos produtos envasados e enla-tados, datas de caducidade e consumo preferente.

c) A elaboración dos menús farase de xeito queproporcione aos/ás nenos/as unha dieta sana e equi-librada, prestando especial atención á presentacióne variación dos alimentos. Os menús deberán ela-borarse cunha antelación mínima dunha semana eestar expostos no taboleiro de anuncios para o seucoñecemento público.

d) No momento da solicitude de autorización pre-sentarase a programación do servizo, a cal compren-derá os requisitos esenciais de elaboración e/ou sub-ministración das comidas, organización do persoale xestión do servizo. Ademais deberá conter os ele-mentos fundamentais de educación en hábitos hixié-nico-sanitarios, sociais e convivenciais, así como asactividades previamente planificadas.

e) O centro deberá subscribir unha póliza de segurode responsabilidade civil ilimitada que cubra os ris-cos da actividade.

f) A prestación deste servizo queda condicionadaao mantemento da actividade normal do centro enon suporá en ningún caso a superación dos límitesestablecidos de prazas e persoal.

g) O centro disporá dunha sala específica paraa prestación deste servizo diferenciada arquitecto-nicamente do resto de salas de servizo ordinario,coa finalidade exclusiva de atención dos/dasnenos/as maiores de 3 anos.

No caso de atención de nenos/as de 0-3 anos, estessituaranse nunha sala diferenciada que no caso deescolas infantís pode ser a sala de usos múltiples.

O comedor debe ter unha superficie de 1,5 m2por neno/a cun mínimo de 20 m2.

h) Todas as instalacións de comedor e cociña, redeeléctrica e tomas e conducións de auga e gas, ato-paranse sempre en boas condicións de uso e segu-ridade, de acordo coa regulamentación técnicavixente.

Disposicións transitorias

Primeira.-Os centros regulados nesta norma eactualmente en funcionamento, deberán adaptarseos requisitos nela establecidos relativos a espazosinteriores, materiais e arquitectónicos nun prazomáximo de 5 anos que comenzará a contar a partirda data de entrada en vigor desta norma.

Aqueles centros que obtiveron, de acordo coa pre-visión contemplada na disposición transitoria segun-da, alínea segunda do Decreto 243/1995, do 28 dexullo, polo que se regula o réxime de autorizacióne acreditación de centros de servizos sociais, o per-miso de inicio de actividades unha vez acreditadaa imposibilidade material para realización das adap-tacións nel exixidas, poderán quedar eximidos daadaptación establecida na alínea primeira desta nor-ma previa resolución do órgano competente na quese aprecie a continuidade de situación de imposi-bilidade de adaptación e sempre que non se observendeficiencias graves que poñan en perigo a seguridadedos usuarios.

Os centros que no momento da entrada en vigorda norma teñan concedida a autorización de crea-ción, rexeranse en canto a concesión do permisode inicio de actividades pola normativa ata o deagora vixente, sen prexuízo da aplicación do dispostona alínea primeira sobre prazo de adaptación.

Segunda.-Os centros en funcionamento con uni-dades de 3 a 6 anos que conten con permiso deinicio de actividades outorgado pola Consellería deFamilia, Xuventude, Deporte e Voluntariado, debe-rán solicitar autorización á consellería competenteen materia educativa no prazo máximo dun ano quecomenzará a contar a partir da data de entrada envigor desta norma.

Terceira.-Os puntos de atención á infancia actual-mente en funcionamento deberán solicitar o permisode inicio de actividades no prazo máximo de 6 mesesa contar desde a entrada en vigor deste decreto.

Disposición derrogatoria

Queda derrogada a Orde do 29 de febreiro de 1996,pola que se regulan os requisitos específicos quedeben reunir os centros de menores e os centrosde atención á infancia, modificada pola Orde do6 de novembro de 2000.

Disposición derradeira

Este decreto entrará en vigor aos vinte días dasúa publicación noDiario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, vinte e oito de xullo dedous mil cinco.

Manuel Fraga IribarnePresidente

Pilar Rojo NogueraConselleira de Familia, Xuventude,Deporte e Voluntariado

Consellería de Familia, Xuventude, Deporte e Voluntariado Dirección Xeral de Familia - Subdirección de Familia

Decreto 354/2003, do 16 de setembro, polo que se regulan as ludotecas como centros de servicios sociais e se

establecen os seus requisitos. DOG 89, venres 26 de setembro de 2003

No exercicio da competencia exclusiva en materia de asistencia social, artigo 27.23º do Estatuto de autonomía de Galicia, o Parlamento de Galicia aprobou a Lei 4/1993, do 14 de abril, de servicios sociais, que ordena e regula os aspectos básicos dun sistema integrado de servicios sociais definido como servicio público da Comunidade Autónoma de Galicia.

No artigo 5 da lei fíxase a estructura do sistema dividido en dous niveis de atención, a primaria e a especializada, e as áreas de actuación, entre elas, a área de familia, infancia e da mocidade. O referido artigo indica que aqueles establecementos ou instalacións nos que se desenvolvan con regularidade programas e actividades no ámbito dos servicios sociais, debidamente tipificados e acreditados, considéranse equipamentos do sistema de servicios sociais. Estes equipamentos están suxeitos ó cumprimento dos requisitos xerais e espec íficos que regulamentariamente se determinen e sometidos ó réxime de autorizacións administrativas para a súa creación ou construcción, modificación substancial, inicio e cesamento de actividades e que deberán solicita-las entidades prestadoras de servicios sociais titulares destes.

En desenvolvemento da lei o Consello da Xunta aprobou o Decreto 243/1995, do 28 de xullo, que regula o réxime de autorización e acreditación dos centros de servicios sociais. O artigo 7 do referido decreto determina os requisitos xerais que deberán cumprir tódolos centros de servicios sociais calquera que sexa a súa tipoloxía, tanto materiais como

Página 1 de 9CFXDV. Decreto 354/2003, do 16 de setembro

18/01/1991http://www.xunta.es/conselle/fm/dxf/normas/familia/decreto354-2003.htm...

funcionais.

De entre as áreas de servicios sociais enumeradas na Lei de servicios sociais, a Consellería de Familia, Xuventude, Deporte e Voluntariado en virtude do Decreto 280/2003, do 17 de xuño, que modifica o Decreto 8/2003, do 18 de xaneiro, de modificación da estructura orgánica da Xunta de Galicia e o Decreto 195/2003, do 20 de marzo, que establece a súestructura orgánica, asume as competencias na área de familia, infancia e mocidade. Entre os equipamentos de servicios sociais de atención especializada que lle serven de soporte para programas e tratamentos orientados cara normalización, personalización da integración socio-familiar dos seus beneficiarios figuran, entre outros, as garderías infantís, residencias de menores, casas de familia, vivendas tuteladas e ludotecas.

Tendo en conta a demanda social e co fin de garanti-la calidade na prestación dos servicios sociais e os dereitos dos usuarios, cómpre desenvolve-las previsións da lei regulando na área de familia, infancia e adolescencia as ludotecas. É así que esta disposición, fronte a outros establecementos de carácter recreativo dirixidos a nenos/as, defíneas dentro da área social e delimita o seu ámbito. Así mesmo, enumera os requisitos que a determinan e remite á normativa vixente sobre os requisitos xerais e o réxime de autorización, inspección e réxime sancionador referido a tódolos centros de servicios sociais.

Polo antedito, en virtude das atribucións que me confire a Lei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e do seu presidente modificada pola Lei 11/1988, do 20 de outubro, por proposta da Consellería de Familia, Xuventude, Deporte e Voluntariado, de acordo co dictame do Consello Consultivo de Galicia e logo da deliberación do Consello da Xunta, na súreunión do día dezaseis de setembro de dous mil tres,

DISPOÑO:



Capítulo I. Disposicións xerais

Artigo 1º.-Obxecto. Este decreto ten por obxecto a regulación dos centros sociais de atención especializada na área de familia, infancia e mocidade definidos no artigo seguinte como ludotecas, ascomo determina-los seus requisitos.

Artigo 2º.-Definición e ámbito de aplicación. 1. Para os efectos deste decreto enténdense por ludotecas aqueles establecementos diurnos de actividade regular, dirixidos á poboación infantil en idades comprendidas entre os dous e os doce anos e ás súas familias, que teñen por obxecto potencia-lo xurdimento dunha actividade lúdica favorecedora do desenvolvemento mental, psicomotor, afectivo e sensorial do neno, así como posibilita-lo acceso mundo da actividade lúdica de aqueles sectores cun entorno socio-cultural menos favorecido. As ludotecas poderán desenvolver, así mesmo, as súas actividades en combinación con outros servicios exteriores de animación infantil, como bibliotecas, servicios de actividades culturais, recreativas ou deportivas.

2. O ámbito de aplicación deste decreto esténdense áludotecas como centros de servicios sociais, tanto de titularidade pública como privada, da Comunidade Autónoma de Galicia.

3. Exclúense do seu ámbito de aplicación aqueles establecementos creados, especificamente ou no contexto doutra actividade principal, para o tempo de lecer coa única finalidade de proporcionar un lugar de espallamento para os nenos e nenas.

Artigo 3º.-Competencia. Correspóndelle á Consellería de Familia, Xuventude, Deporte e Voluntariado a autorización e inspección destes centros de servicios sociais e a tramitación dos procedementos sancionadores polas infraccións cometidas ó abeiro do



disposto no título VI da Lei 4/1993, do 14 de abril, de servicios sociais e no Decreto 175/1995, do 16 de xuño, de desenvolvemento, sen prexuízo das autorizacións que con arreglo á normativa vixente sexan precisas.

Capítulo II. Requisitos das ludotecas como centros de servicios sociais

Artigo 4º.-Requisitos xerais como centros de servicios sociais. As ludotecas como centros de servicios sociais están suxeitas ó cumprimento dos requisitos xerais, materiais e funcionais, esixidos para tódolos centros sociais e relacionados no artigo 7 do Decreto 243/1995, do 28 de xullo, polo que se regula o réxime de autorizacións e acreditación de centros de servicios sociais.

Artigo 5º.-Requisitos materiais das ludotecas. As ludotecas deberán cumprir, ademais dos requisitos xerais dos centros de servicios sociais, os seguintes requisitos materiais: a) Emprazarse preferentemente en núcleos urbanos e próximos a centros culturais, sociais, instalacións deportivas ou centros escolares. b) Situarse preferentemente na planta baixa e ter saída directa de uso exclusivo a unha vía pública ou a un espacio aberto, debendo estar sinalada a prohibición de aparcamento de vehículos diante da porta. No suposto de que o local se insira nun centro cultural, social, deportivo ou escolar, este deberá ocupa-la planta baixa ou, como máximo, a primeira altura, e contar ademais con entrada independente. c) As ludotecas destinadas a nenos de dous a doce anos constarán de, alomenos, dúas salas: unha para exposición e préstamo de xoguetes e libros, de se-lo caso, e outra para a realización de actividades de xogo organizado, obradoiros



multidisciplinares, uso de xogos mecánicos, construccións, pequenas representacións. As salas contarán cunha superficie mínima de 50 m e, en todo caso, respectarase a proporción de dous metros e medio cadrados por cada usuario. d) As ludotecas destinadas exclusivamente a nenos de dous a seis anos, poderán contar cunha soa sala distribuída en rincóns de xogo. Neste caso, a superficie mínima da sala serde 80 m. e) No suposto de que estes centros atendan nenos de dous a tres anos, este deberá dispoñer dun espacio diferenciado para os nenos destas idades, podendo utilizar para esta finalidade as salas anteriormente mencionadas se se usan en tempos diferenciados e exclusivamente con estes nenos. f) O deseño de portas e ventás responderá a criterios de funcionalidade e seguridade. A porta da entrada terá como mínimo un largo de 1,20 metros e abrirá no senso da saída. No caso de que o centro teña capacidade para máis de vinte prazas haberá unha porta adicional por cada grupo de vinte prazas. g) Dispor de servicios hixiénicos axeitados ás idades dos usuarios en número proporcional á capacidade do centro, debendo contar como mínimo cun aseo con dous inodoros e dúas piletas, de tamaño axeitado ás idades dos usuarios, por cada vinte prazas. Os aseos destinados ós nenos de dous a tres anos serán visibles e accesibles dende a propia sala. Asmesmo, disporá dun aseo para adultos. h) Estar dotados de iluminación e ventilación naturais. i) No suposto de que a ludoteca conte con espacio ó aire libre, este deberá estar delimitado e valado en todo o seu perímetro e acondicionado con materiais axeitados ás idades dos usuarios.



j) O equipamento, xogos e xoguetes deberán, en todo caso, cumpri-la lexislación europea sobre seguridade nas áreas de xogo infantil e nos xoguetes contidos nas normas UNE.

Artigo 6º.-Requisitos funcionais das ludotecas. As ludotecas como centros de servicios sociais deberácumprir, ademais dos requisitos xerais dos centros de servicios sociais, os seguintes requisitos funcionais: a) Ademais de ter subscrita póliza de seguros de responsabilidade civil, que garanta a cobertura das indemnizacións ós usuarios e sinistros do edificio, deberáformalizar un seguro que cubra as actividades externas do centro, de se-lo caso. b) Tódalas ludotecas deberán contar cun proxecto organizativo de centro no que se fagan consta-los seguintes extremos: horario e calendario, usuarios e destinatarios, persoal adscrito e as súas funcións, formulación dos obxectivos, actividades do centro con indicación dos sectores de idade ós que están dirixidos e, de se-lo caso, participaciódos pais, axentes sociais e/ou outras persoas da comunidade.c) O tempo máximo de permanencia dos nenos de dous a tres anos neste tipo de centros será de tres horas ó día.

Artigo 7º.-Requisitos de persoal das ludotecas. 1. As ludotecas deberán contar con persoal especializado respectando a proporción máxima de nenos que poden ser atendidos por un traballador como a continuación se relaciona:a) Nenos menores de tres anos: 1/15. b) Nenos de tres a seis anos: 1/25. c) Nenos maiores de seis anos: 1/30. 2. As ludotecas deberán contar co seguinte persoal cualificado: a) Un coordinador que deberá estar en posesión dalgunha das seguintes titulacións: -Titulación superior en: pedagoxía, psicoloxía ou psicopedagoxía. -Titulación media en: maxisterio ou educación social.



-Ciclos formativos de grao superior en animación sociocultural ou educación infantil. -Ciclos formativos de grao medio en actividades físicas e deportivas. Así mesmo, estes profesionais deberán contar con algún dos títulos acreditativos das ensinanzas que imparten as escolas de tempo libre, agás aqueles profesionais que estean en posesión da titulación específica de animación sociocultural. b) Un ou varios monitores que deberán posuí-lo título de bacharelato ou de formación profesional de grao medio, con cursos de animación sociocultural. 3. No caso de que o centro atenda a nenos de dous anos, o persoal que os atenda deberá estar en posesión dalgunha das titulacións espec íficas en educación infantil. 4. Todo o persoal dispoñible deberá acredita-lo seu correcto estado de saúde e cunha periodicidade anual, someterse a un recoñecemento médico axeitado para acreditar que non padece enfermidade infecto-contaxiosa nin defecto físico ou psíquico que impida ou dificulte as súas funcións. Así mesmo, deberá contar co carné de manipulador de alimentos segundo o establecido na normativa vixente na materia.

Capítulo III. Das autorizacións, inspeccións e réxime sancionador

Artigo 8º.-Autorización das ludotecas. As ludotecas como centros de servicios sociais estarásuxeitas ó réxime de autorizacións previsto no artigo 30 da Lei 4/1993, do 14 de abril, de servicios sociais e o Decreto 243/1995, do 28 de xullo, polo que se regula o réxime de autorización e acreditación dos centros de servicios sociais.

Artigo 9º.-A inspección e o réxime sancionador. As ludotecas como centros de servicios sociais estarásuxeitas á inspección e ó réxime sancionador en materia de servicios sociais de conformidade co establecido no título VI da Lei 4/1993, do 14 de abril, de servicios sociais, e no



Decreto 175/1995, do 16 de xuño, polo que se desenvolve a dita lei.

Disposición adicional Única.- Correspóndelle ós concellos outorga-las autorizacións de construcción, reforma e apertura daqueles centros ou establecementos dedicados a actividades de recreo dirixidas a nenos/as excluídos deste decreto, acadando os informes que precisen ou comunicando a súa resoluci ón segundo proceda, en aplicación do Real decreto 2816/1982, do 27 de agosto, polo que se aproba o Regulamento xeral de policía e espectáculos públicos e actividades recreativas, a Lei 7/1985, do 2 de abril, reguladora das bases de réxime local, o Decreto do 17 de xuño de 1955, sobre o regulamento dos servicios de corporacións locais e a Lei 5/1997, do 22 de xullo, de Administración local de Galicia. Disposicion transitoria Única.-As entidades prestadoras de servicios sociais titulares de centros en funcionamento á entrada en vigor deste decreto que poidan ser definidos como ludotecas abeiro desta norma deberán solicita-las autorizacións correspondentes no prazo máximo dun ano. O incumprimento da presentación da solicitude determinará a imposición das sancións correspondentes previo expediente contradictorio abeiro do título VI da Lei 4/1993, do 14 de abril, de servicios sociais. Sempre que non se observen deficiencias graves que poñan en perigo a seguridade dos usuarios, poderá outorgarse provisionalmente a autorización condicionada a efectua-las adaptacións necesarias para o cumprimento das normas vixentes. O prazo para emenda-los requisitos materiais e funcionais non poderá ser superior a seis meses. Así mesmo, o persoal destes centros en funcionamento á entrada en vigor deste decreto que non reúnan os requisitos esixidos, disporá



dun prazo de dous anos para acada-la titulación requirida. Unha vez emendadas as deficiencias nos prazos indicados procederá o outorgamento definitivo da autorización, caso contrario decaerá a autorización provisional concedida. Disposicións derradeiras Primeira.-Facúltase a Consellería de Familia, Xuventude, Deporte e Voluntariado para dictar, no ámbito das súas competencias, cantas disposicións sexan necesarias para o desenvolvemento deste decreto. Segunda.- Esta norma entrará en vigor o día seguinte ó da súa publicación no Diario Oficial de Galicia. Santiago de Compostela o dezaseis de setembro de dous mil tres. Manuel Fraga Iribarne. Presidente Pilar Rojo Noguera. Conselleira de Familia, Xuventude, Deporte e Voluntariado

© Xunta de Galicia Información mantida pola Dirección Xeral de Familia Servicio prestado pola Consellería de Familia, Xuventude, Deporte e Voluntariado



3.262 DIARIO OFICIAL DE GALICIA No 49 L Venres, 10 de marzo de 2000

CONSELLERÍA DE FAMILIAE PROMOCIÓN DO EMPREGO,MULLER E XUVENTUDE

Decreto 50/2000, do 20 de xaneiro, poloque se refunde e actualiza a normativavixente en materia de xuventude.

O moderno estado de dereito debe incorporar óseu ordenamento xurídico a regulación das actua-cións dos cidadáns que se agrupan para satisface-losintereses xerais, asumindo que a satisfacción destesdeixou de ser considerada como unha responsabi-lidade exclusiva do Estado para converterse nunhatarefa compartida entre Estado e sociedade.

O Estado necesita da responsabilidade dos seuscidadáns e estes reclaman un papel cada vez máisactivo na solución dos problemas que lles afectan.

A conciencia crecente desta responsabilidadesocial levou os cidadáns, ás veces individualmente,pero, sobre todo, por medio de organizacións basea-das na solidaridade e o altruísmo, a desenvolverun papel cada vez máis importante no deseño e exe-cución de actuacións dirixidas á satisfacción do inte-rese xeral e especialmente á erradicación de situa-cións de marxinación e á construcción dunha socie-dade solidaria na que tódolos cidadáns gocen dunhacalidade de vida digna.

A Constitución española, no seu artigo 48, sinalaque os poderes públicos promoverán as condiciónspara a participación libre e eficaz da xuventude nodesenvolvemento político, social, económico e cul-tural.

O Estatuto de autonomía de Galicia establece noseu artigo 27 que lle corresponde á ComunidadeAutónoma galega a competencia exclusiva nas mate-rias de fomento da cultura en Galicia, nº 19, pro-moción do deporte e a axeitada utilización do lecer,nº 22, e promoción do desenvolvemento comunitario,nº 24.

Polo Real decreto 2434/1982, do 24 de xullo, tras-pasáronse as funcións e servicios do Estado á Comu-nidade Autónoma de Galicia en materia de cultura,a dirección e xestión e, de se-lo caso, a titularidadedas instalacións comprendidas na rede nacional dealbergues xuvenís, residencias xuvenís, campamen-tos e campos de traballo. Estas competencias foronasumidas polo Decreto 146/1982, do 1 de decembro.

Así mesmo, polo Decreto 285/1989, do 16 dedecembro, asúmense as funcións e servicios trans-feridos pola Administración do Estado á ComunidadeAutónoma de Galicia en materia de promoción socio-cultural, no ámbito da xuventude e desenvolvementocomunitario.

A política xuvenil dos poderes públicos debeenmarcarse na promoción da participación libre daxuventude no desenvolvemento cultural, socio-eco-nómico e político da sociedade que sinala a Cons-titución.

Para lograr esta finalidade a Comunidade Autó-noma dictou unha serie de disposicións destinadasa regula-los distintos ámbitos e sectores que con-forman na sociedade actual o eido da xuventudee desenvolvemento comunitario; así sinalamos, noque a este decreto interesan, as seguintes dis-posicións:

1. Orde do 21 de marzo de 1991, pola que sedictan normas para a elaboración dun censo de enti-dades xuvenís e entidades prestadoras de serviciosá xuventude.

2. Decreto 313/1995, do 23 de novembro, modi-ficado polo Decreto 381/1996, do 17 de outubro,polo que se regula o recoñecemento das escolas detempo libre, se aproban os programas de formaciónque se van impartir e se establece a composicióne funcionamento do órgano de dirección da EscolaGalega de Lecer e Tempo Libre.

3. Decreto 144/1996, do 17 de abril, modificadopolo Decreto 276/1998, do 24 de setembro, poloque se crea a Comisión Interdepartamental deXuventude.

4. Decreto 223/1996, do 30 de maio, polo quese regulan as actividades de aire libre dirixidas áxuventude no territorio da Comunidade galega.

5. Decreto 33/1997, do 13 de febreiro, polo quese regula o recoñecemento oficial e as condiciónstécnicas das instalacións xuvenís no ámbito daComunidade Autónoma de Galicia.

6. Decreto 243/1998, do 30 de xullo, polo quese regula a Rede Galega de Información e Docu-mentación Xuvenil.

Despréndese desta relación o espallamento e dis-persión da normativa existente sobre esta materia.De aí que o obxecto da presente disposición é agrupare refundir nun só texto normativo as diversas dis-posicións regulamentarias existentes nesta materia.Preténdese con este labor de racionalización nor-mativa favorece-la seguridade xurídica do cidadánrespecto á normativa aplicable a esta materia, ó mes-mo tempo que se aspira a conseguir unha maiorfacilidade e axilidade á hora de manexa-los textosnormativos.

Sistematicamente o decreto articúlase nun títulopreliminar e seis títulos máis, dúas disposicións adi-cionais, seis disposicións transitorias, unha dispo-sición derrogatoria e dúas disposicións derradeiras.

O título preliminar concrétase nunha disposiciónde carácter xeral, na que se sinala o obxecto dodecreto especificando e describindo os distintosámbitos obxecto da refundición.

O título I establece as condicións técnicas dasinstalacións xuvenís dando así fiel materializacióná necesidade existente de regula-las característicase condicións mínimas que deberán cumprir estasinstalacións dedicadas á realización de actividadescoa mocidade no ámbito de tempo libre, co fin de

No 49 L Venres, 10 de marzo de 2000 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 3.263

asegura-las adecuadas condicións hixiénico-sanita-rias e de seguridade para os seus usuarios.

O título II vén integrado polas actividades de airelibre dirixidas á xuventude.

Na nosa comunidade a práctica da acampada éunha actividade habitual, como unha alternativa delecer favorecida pola súa riqueza e diversidade pai-saxística e ambiental. Por isto, ó longo de todo oano e sobre todo nas épocas de vacacións, numerososgrupos de mozos e entidades dedicadas á educacióne realización de actividades de tempo libre con mozose mozas, desenvolven actividades fóra do seu lugarde residencia habitual e en contacto co medio natu-ral, o que implica a pernoita en réxime de acampadae a execución dun programa de actividades, coaindubidable repercusión que ten desde o punto devista ambiental, sanitario e turístico.

Co fin de velar pola calidade pedagóxica e polaseguridade dos participantes neste tipo de activi-dades ante calquera imprevisto, cómpre establecerneste título unha norma adaptada á realidade actuale ás repercusións propias de Galicia, que regulea práctica das actividades ó aire libre, de carácternon estable, de varios días de duración que impli-quen pernoita en réxime de acampamento ou similar.

No título III articúlase a regulación dos programasde formación que se van impartir nas escolas detempo libre. A extensión das actividades de ocu-pación do lecer e do tempo libre nos diferentes sec-tores e ámbitos que conforman a nosa sociedadeactual esixe unha ampliación dos suxeitos destina-tarios daquelas así como unha actualización dos pro-gramas de formación de monitores e directores deactividades de tempo libre.

O título IV do presente decreto vén integrado polocenso de entidades xuvenís e no que se aborda oproceso de informatización dos datos relativos ásorganizacións xuvenís e entidades prestadoras deservicios á xuventude.

O título V regula a Comisión Interdepartamentalde Xuventude que é o órgano colexiado a quen llecompete conseguir unha efectiva coordinación deprogramas e dos departamentos da Administraciónautonómica, nas súas actuacións en materia dexuventude

O título VI recolle a normativa que regula a RedeGalega de Documentación Xuvenil, configuradacomo servicio público que asegure unha boa dis-tribución e espallamento da información e o accesoa unha información ampla, obxectiva e actualizada,como condición básica para garanti-la participaciónefectiva da xuventude na sociedade actual.

Por todo iso, por proposta da conselleira de Familiae Promoción do Emprego, Muller e Xuventude, logode informe do Consello da Xuventude e logo de deli-

beración do Consello da Xunta de Galicia na súareunión do día vinte de xaneiro de dous mil,

DISPOÑO:

TÍTULO PRELIMINARDisposicións de carácter xeral


1. Regúlanse por este decreto :

a) As características dos diferentes tipos de ins-talacións destinadas á mocidade para a realizaciónde actividades no tempo libre no territorio da Comu-nidade Autónoma de Galicia para os efectos do seurecoñecemento oficial como tales.

b) As actividades de aire libre, nas que participenxoves en número superior a nove, que non teñancarácter familiar, e inclúan na súa duración un míni-mo de tres noites consecutivas.

c) A composición e funcionamento das escolas detempo libre así como o contido dos programas deformación que se van impartir nelas.

d) O censo de entidades xuvenís, da ComisiónInterdepartamental de Xuventude e Rede Galega deInformación e Documentación Xuvenil.

2. Para os efectos previstos neste decreto consi-dérase xuventude a poboación residente na Comu-nidade Autónoma de Galicia de ata trinta anos.

TÍTULO IInstalacións xuvenís

Capítulo IÁmbito de aplicación e clases

Artigo 2º.-Ámbito de aplicación.

O obxecto deste título é regula-las característicase os requisitos mínimos que deberán cumpri-los dife-rentes tipos de instalacións destinadas á mocidadepara a realización de actividades no tempo libre,no territorio da Comunidade Autónoma de Galicia,para os efectos do seu recoñecemento oficial comotales.

Artigo 3º.-Tipos de instalacións xuvenís.

1. Distínguense os seguintes tipos de instalaciónsxuvenís:

a) Albergues xuvenís: enténdese por alberguexuvenil toda instalación fixa que permanente ou tem-poralmente se destine a facilitarlle á mocidade aloxa-mento, como lugar de paso nos seus desprazamentosou como marco dunha actividade de tempo libre.

b) Campamentos xuvenís: son instalacións ó airelibre dotadas duns equipamentos básicos fixos, nasque as pernoitas se realizan en tendas de campaña,caravanas, albergues móbiles ou calquera outro ele-mento facilmente transportable, e destinadas á rea-lización de estadías con grupos de nenos e mozos


para o desenvolvemento de actividades de lecer óaire libre.

c) Granxas escolas ou aulas de natureza: son ins-talacións que, cumprindo os requisitos esixidos paraalbergues ou campamentos xuvenís, ofrecen equi-pamentos suficientes e adecuados para o traballodidáctico no tempo libre en técnicas agrarias e gan-deiras, ou no recoñecemento do medio natural e naeducación ambiental.

d) Residencias xuvenís: son instalacións de carác-ter cultural e formativo postas ó servicio dos mozosque por razóns de estudio ou traballo se ven obri-gados a permanecer fóra do seu domicilio familiar.

2. As instalacións xuvenís poderán ser permanen-tes ou de temporada. Baixo a cualificación de per-manentes inclúense todas aquelas que permanecenabertas ó público durante todo o ano.

Artigo 4º.-Fins das instalacións xuvenís.

Os fins das instalacións xuvenís antes descritasson:

1. Proporcionar aloxamento e manutención ósmozos que, individualmente ou en grupo, demandenos seus servicios.

2. Fomenta-lo turismo infantil e xuvenil.

3. Conseguir un clima de ambiente convivencial,facilitador de accións socio-culturais, que leve a unintercambio de experiencias compartidas.

4. Facilitarlles ós mozos a práctica de actividadesde carácter recreativo e cultural segundo as posi-bilidades de cada instalación.

Capítulo IICondicións técnicas das instalacións

Sección primeiraÁmbito de aplicación e localización


As condicións técnicas reguladas neste capítulo,sen prexuízo das demais normativas sectoriais quelles sexan de aplicación, serán aplicables:

1. As instalacións xuvenís reguladas neste decretoque se recoñezan a partir da súa entrada en vigor.

2. As zonas afectadas por obras de reforma quese fagan nas instalacións xuvenís reguladas nestedecreto existentes naquela data e que se recoñezancomo tales, cando impliquen modificacións subs-tanciais que afecten á ocupación ou distribución

Artigo 6º.-Localización.

1. As instalacións localizaranse en zonas salubrese non perigosas para a integridade física dos usua-rios. Considérase zona salubre aquela que non teñapreto das instalacións ningún foco susceptible dedar lugar a contaminacións tales como vertedoirosde lixo, augas residuais, industrias perigosas e outrasanálogas.

2. Ós campamentos xuvenís seranlles de aplicaciónas limitacións en canto á localización recollidas no

título II deste decreto no que se regulan as acti-vidades de aire libre dirixidas á xuventude no terri-torio da Comunidade galega.

Sección segundaProtección do contorno

Artigo 7º.-Accesibilidade.

As instalacións xuvenís deberán estar convenien-temente sinalizadas co fin de facilita-lo acceso. Noscarteis sinalizadores deberá constar, como mínimo,o tipo e nome da instalación xuvenil, o seu logotipoconforme os modelos recollidos no anexo IV destedecreto, e a distancia aproximada ata ela.

Artigo 8º.-Tratamento e evacuación de augasresiduais.

1. A eliminación das augas residuais que proveñandas instalacións reguladas neste decreto produciraseben directamente a través da rede municipal desumidoiros, ou ben a través dunha fosa séptica dedimensións adecuadas á capacidade da instalación,ou outro sistema de depuración de augas, que fun-cione correctamente, de tal xeito que as vertedurasde augas residuais sexan inocuas.

2. Non se autoriza en ningún caso a verteduradirecta de augas residuais, sen depuración previa,ó terreo, ríos e regatos, mar, lagos ou lagoas inte-riores, tendo en conta o disposto nos artigos 89,92 e 93 da Lei estatal de augas 29/1985, do 2 deagosto, modificada pola Lei 46/1999, do 13 dedecembro, así como os artigos 56 e 57 da Lei decostas, 22/1988, do 22 de xullo.

Artigo 9º.-Recolla, almacenamento e eliminaciónde lixo.

1. O lixo depositarase en contedores fáciles delimpar e de desinfectar que teñan capacidade sufi-ciente de acordo co seu ritmo de recolla.

2. A localización dos contedores, ata o momentoda súa recolla, farase en dependencias destinadasexclusivamente para este fin e separadas das dosalimentos e das destinadas a aloxamento.

3. No caso de que non exista servicio público derecolla de lixo, a instalación deberá articula-losmedios adecuados para o seu transporte diario ataos puntos de recolla ou vertedoiros máis próximos,evitando a acumulación de lixo na instalación.

Artigo 10º.-Medidas de seguridade e prevenciónde incendios.

Será preceptivo o cumprimento das normas vixen-tes respecto ás condicións de protección contraincendios nas instalacións destinadas a actividadescon nenos e coa mocidade.

Sección terceiraAspectos técnicos

Artigo 11º.-Distribución.

1. Tódalas instalacións xuvenís reguladas nestetítulo deberán ter forzosamente comedor, bloques


de servicios sanitarios, unha instalación que, comomínimo, lles permita ós usuarios que quenten a súacomida, e unha dependencia destinada ás activi-dades propias dos usuarios da instalación. Ademais,dependendo da instalación xuvenil, deberán ter:

a) No caso dos campamentos xuvenís, enfermería.

b) No caso dos albergues xuvenís, dormitorios eunha sala polivalente destinada ó descanso e con-vivencia dos alberguistas.

c) No caso das residencias xuvenís, dormitorios,sala de estudios, biblioteca e unha sala polivalentedestinada ó descanso e convivencia dos residentes.

2. Todas estas dependencias estarán situadas encuartos diferentes e non poderán ter usos poliva-lentes, excepto as salas destinadas a actividades.

3. Nos campamentos xuvenís o comedor, as salasdestinadas a actividades e a enfermería poderán serinstalacións de tipo provisional.

4. No caso de instalacións que ofrecen serviciosde pensión completa ou a posibilidade que os usua-rios elaboren eles mesmos a comida, estas deberándispoñer dunha cociña.

5. Os bloques sanitarios, os dormitorios, a enfer-mería, a sala de estudios e a biblioteca non poderánser lugar de paso habitual cara a outras depen-dencias.

Artigo 12º.-Subministración de auga.

1. As instalacións reguladas neste título deberánasegurar unha subministración abundante e continuade auga potable non inferior a 100 litros por persoae día.

2. Tódalas instalacións deberán estar dotadas dedepósito de almacenamento de auga para o consumohumano con capacidade mínima para 36 horas deabastecemento, para o caso de que ocorra un cortena subministración ou se produza avaría no sistemade abastecemento. Os depósitos serán accesiblesunicamente ó persoal de mantemento da instalaciónco obxecto de efectua-los labores de limpeza e dedesinfección periódicos que sexan necesarios.

Nos depósitos de almacenamento deberá garantirsea constante circulación da auga e a súa correctadesinfección.

Co obxecto de comprobar que a auga está desin-fectada e ten poder desinfectante deberá determi-narse diariamente a cantidade de cloro residual librepresente na auga e anotarse nos impresos que faci-litarán as delegacións provinciais da Consellería deSanidade e Servicios Sociais.

No caso de que a subministración de auga nonproveña dunha rede de abastecemento público, seránecesario dispoñer dun sistema de desinfección conaparello de cloración automático que deberá estaren todo momento en perfectas condicións de fun-cionamento.

A cloración realizarase sempre á entrada no depó-sito, nunca á saída, co obxecto de garantir que ocontacto da auga co desinfectante, antes do seu con-sumo, sexa como mínimo de 30 minutos.

3. Tódalas instalacións xuvenís disporán de sub-ministración de auga quente en tódolos lavabos educhas dos bloques de servicios sanitarios e na coci-ña. Os albergues e residencias xuvenís disporán,así mesmo, de calefacción que garanta unha tem-peratura interior adecuada. Este último requisito nonserá esixible para aquelas instalacións de caráctertemporal que non funcionen entre os meses de outu-bro e marzo, ámbolos dous inclusive.

4. As características das instalacións de calefac-ción, auga quente sanitaria e gas, así como as des-tinadas ó almacenamento dos combustibles líquidos,gasosos ou sólidos serán as especificadas nos regu-lamentos correspondentes.

Artigo 13º.-Dormitorios.

1. Os dormitorios non poderán estar, en ningúncaso, situados en subterráneos.

2. Disporán de luz natural e de ventilación directado exterior que garanta a perfecta renovación doaire. A superficie mínima de iluminación e venti-lación será a doceava parte da superficie útil dodormitorio.

3. A distribución das camas e das liteiras de cadacuarto deberá permitir sempre a total apertura dasportas e das fiestras.

4. As fiestras disporán de calquera sistema eficazque garanta a escuridade do cuarto durante as horasde descanso.

5. Cada usuario disporá dun espacio individualpara durmir -xa sexa praza de cama ou de litei-radotado, como mínimo, de colchón coa súa corres-pondente funda, almofada e un número suficientede mantas que deberán encontrarse en todo momentoen perfectas condicións hixiénicas. Tamén deberáfacer un espacio suficiente que lle permita ó usuarioordena-los seus efectos persoais.

O tamaño mínimo das camas ou liteiras será de80×190 cm. A distancia entre os laterais lonxitu-dinais das camas ou liteiras non poderá ser inferiora 75 cm.

6. No caso que a instalación dispoña dun cuartoespecífico para garda-los efectos persoais de máisvolume, os dormitorios disporán igualmente dun sis-tema complementario para deixar e gardar nel oselementos de uso máis frecuente.

7. No caso das residencias xuvenís disporán dunhamesa de estudio e unha cadeira por praza do dor-mitorio, así como de andeis que permitan a colo-cación dos libros.

8. Non poderá haber ningún dormitorio cunhasuperficie útil mínima inferior a 5 m2. A cubicaxepor usuario non será inferior a 5 m3 e o mínimoespacio de chan por cama ou liteira será de 4 m2

de superficie útil.


Enténdese por superficie útil dun cuarto a do espa-cio que corresponde a alturas non inferiores a 1,90 m.

9. A altura do teito dos dormitorios sobre o chanda superficie útil terá, como mínimo, un valor mediode 2,25 m, en edificios preexistentes, e de 2,50 men edificios de nova construcción; esta altura medi-rase desde o chan ata, se se dá o caso, a parte máisbaixa das trabes.

10. Para alturas de dormitorios entre 2,25 m e2,50 m unicamente se aceptará a colocación decamas. Para alturas iguais ou superiores a 2,50 maceptaranse liteiras.

11. No caso de dormitorios con teitos inclinadosou situados en faiados, aceptarase a colocación decamas nas alturas comprendidas entre 1,90 m e2,50 m, sempre que a altura media do dormitorioacade como mínimo os valores establecidos no pun-to 9 deste artigo e se cumpran as determinaciónsmínimas relativas á cubicaxe por usuario e á super-ficie por cama ou liteira.

12. En ningún caso se aceptarán liteiras de trespisos. No caso de liteiras tomaranse as medidas opor-tunas para evitar accidentes por caídas desde ossomieres superiores.

13. Os dormitorios non se poderán utilizar paraalmacena-lo material do que dispón o grupo paraa realización das súas actividades.

Artigo 14º.-Comedores e cociñas.

As instalacións xuvenís deben cumpri-la normativavixente sobre regulamentación técnico-sanitaria doscomedores colectivos.

Artigo 15º.-Sala de actividades.

1. Toda instalación xuvenil disporá dunha ou máisdependencias destinadas ás actividades propias dosusuarios da instalación. O espacio destinado a estafinalidade terá unha superficie en m2, como mínimo,igual ó número de prazas para as que foi autorizadaa instalación. En calquera caso, non poderá ser infe-rior a 30 m2. Nesta superficie non se poderá com-puta-la correspondente a aqueles cuartos destinadosa garda-los efectos persoais de máis volume e o mate-rial de actividades, no caso de que existan.

2. Cando o espacio destinado a estas actividadesestea comprendido en varias dependencias, cadaunha destas deberá ter garantida a correspondenteventilación e a súa superficie non poderá ser inferiorós 16 m2.

3. O chan destas salas deberá ser fácil de limpar.

Artigo 16º.-Servicios sanitarios.

1. As instalacións xuvenís reguladas neste títulodisporán de bloques de servicios sanitarios quedeberán manterse limpos e nas necesarias condi-cións hixiénicas.

2. Estes bloques sanitarios deberán ter unha ven-tilación suficientemente ampla. O chan deberá estarpavimentado e as paredes azulexadas, co fin de quepermitan unha correcta limpeza e desinfección.

3. Os servicios sanitarios disporán, como mínimo,do seguinte:

a) Un evacuatorio por cada oito persoas ou fracción,con un polo menos por cada sexo.

b) Un lavabo por cada 6 persoas ou fracción.c) Unha ducha por cada 8 persoas ou fracción.

A zona de pés descalzos será de chan antiescorreduase fácil de desinfectar.

4. Os bloques sanitarios deberán ter un númeroadecuado de espellos e colgadoiros, e deberá habertamén andeis para poder dispoñe-los efectos persoaisde xeito totalmente hixiénico.

5. En caso de que os bloques sanitarios dispoñande duchas de tipo colectivo, existirá como mínimounha para cada sexo, e en cada bloque sanitariohaberá como mínimo unha ducha de tipo individual.

Artigo 17º.-Instalacións para lavar e tende-laroupa.

1. As instalacións xuvenís deberán dispoñer dasinstalacións necesarias para poder lavar e tende-laroupa.

2. En caso de dispoñer de lavadoiros para o usodos usuarios da instalación, estes deberán ser detipo individual, facilmente desinfectables e en núme-ro non inferior a un para cada 20 usuarios.

3. En caso que a instalación dispoña de máquinasde lavar e seca-la roupa, disporase, igualmente, dunlugar adecuado para colgar e seca-las toallas de usomáis frecuente e a roupa de baño.

Artigo 18º.-Enfermería.1. Os campamentos xuvenís deberán dispoñer dun-

ha enfermería. O número de camas da enfermeríaserá de dúas por cada 50 prazas.

2. Cando a enfermería estea situada nunha ins-talación fixa, deberá dispoñer dun lavabo, dun eva-cuatorio e dunha ducha independentes do resto deservicios hixiénicos da instalación xuvenil. Isto nonserá aplicable cando a enfermería estea situadanunha instalación non permanente.

3. En ningún caso, o número de prazas da enfer-mería se incluirá no total de prazas da instalación.

Artigo 19º.-Caixa de urxencias.Disporase dunha caixa de urxencias e primeiros

auxilios, que contará cos materiais suficientes parapoder atende-los casos ou accidentes máis frecuen-tes. Esta caixa de urxencias deberá estar conve-nientemente pechada para impedi-lo acceso dosnenos e/ou mozos ós medicamentos.

Artigo 20º.-Espacios complementarios.1. Todo campamento xuvenil disporá dun espacio

de terreo proporcionado á súa capacidade e con-venientemente delimitado, para a realización de acti-vidades diversas ó aire libre, tales como xogos, vela-das, deportes e similares.

2. Se a instalación xuvenil dispón de piscina, debe-rá cumpri-las condicións propias das piscinas deuso colectivo, excepto a obriga de dispor de ves-tiarios.


Artigo 21º.-Instalacións telefónicas.1. As instalacións xuvenís disporán de instalación

telefónica co exterior, e sempre que teñan unha capa-cidade superior ás 25 prazas deberán contar, ade-mais, como mínimo, cunha liña para uso exclusivodos usuarios.

2. Aquelas instalacións situadas en lugares en quenon sexa posible o enganche a unha liña telefónicadeberán, non obstante, asegura-la comunicación coexterior por calquera sistema que a permita.

Artigo 22º.-Accesibilidade e eliminación debarreiras.

As instalacións xuvenís deberán cumpri-la nor-mativa vixente en materia de accesibilidade e eli-minación de barreiras. Aquelas con máis dun andardisporán de ascensor con capacidade para o trasladode usuarios con limitacións graves de mobilidade.

Sección cuartaCondicións específicas

Artigo 23º.-Granxas escola e aulas de natureza.1. As granxas escola, sen prexuízo doutras nor-

mativas que lles poidan ser de aplicación, deberángarantir:

a) A suficiente separación entre o lugar destinadoás cortes e cortellos dos animais e o lugar de resi-dencia dos usuarios, co fin de evita-los cheiros exce-sivos e a proximidade de insectos.

b) A suficiente limpeza e as condición hixiénicase sanitarias dos animais da granxa.

c) O cerramento do recinto dos animais e dos cor-tellos co fin de evitar que os usuarios poidan entrarde forma indiscrimanada.

d) O uso dun vestiario específico por parte dosusuarios e o persoal da instalación, para utilizar can-do estean no recinto dos animais ou cortellos.

e) A existencia de persoal técnico cualificado ennúmero suficiente para o traballo cos animais e odesenvovemento dos labores didácticos.

f) No caso de que a instalación dispoña de salasou recintos para a transformación dos productos dagranxa, deberán cumpri-la normativa técnico-sani-taria que lles sexa de aplicación.

2. As aulas de natureza, sen prexuízo das outrasnormativas que lles poidan ser de aplicación, debe-rán garanti-la existencia dun equipamento suficientee adecuado e dos recursos didácticos necesarios paraa súa función.

Capítulo IIIProcedemento de recoñecemento oficial

e potestades da administraciónSección primera

Procedemento de recoñecemento oficialArtigo 24º.-Solicitude, documentación e lugar de

presentación.1. Toda persoa física ou xurídica que queira reco-

ñecer oficialmente unha instalación como algunha

das instalacións xuvenís reguladas no presente textoterá que presentar unha solicitude de recoñecementooficial conforme o modelo normalizado recollido noanexo I deste decreto acompañada da documentaciónseguinte:

a) Resolución de concesión da licencia municipalde apertura, así como outras autorizacións previasque, se é o caso, fosen esixibles de acordo coa nor-mativa sectorial aplicable.

b) Memoria descritiva das instalacións onde cons-ten os aspectos indicados no capítulo II do presentetítulo, así como o período de funcionamento ó longodo ano, no caso daquelas instalacións de caráctertemporal.

c) Certificado final de obra, no caso de instalaciónsde nova construcción ou certificado de solidez ehabitabilidade, no caso de edificacións preexisten-tes, asinados por un arquitecto, e planos a escalaque reflictan o estado definitivo da instalación.

d) Informe sanitario preceptivo e vinculante, emi-tido pola delegación correspondente da Conselleríade Sanidade e Servicios Sociais, sobre a potabilidadeda auga destinada ó consumo humano, o estado sani-tario xeral dos locais, o sistema de evacuación deaugas residuais cando non sexa a través da redemunicipal de sumidoiros, eliminación de lixo, con-dicións hixiénico-sanitarias dos servicios hixiénicose o cumprimento da regulamentación técnico-sani-taria vixente sobre comedores colectivos.

e) Informe preceptivo e vinculante, emitido polaConsellería de Agricultura, Gandería e PolíticaAgroalimentaria, sobre o cumprimento da normativade sanidade animal, no caso de granxas escolas.

f) Boletín eléctrico entregado por un instaladorautorizado e selado pola Consellería de Industriae Comercio.

g) Contrato de subministración ou certificaciónexpedida polo órgano competente de adecuación dainstalación de gas á normativa aplicable, no casode existi-la dita instalación.

h) Documento acreditativo da personalidade dosolicitante e, no caso de persoas xurídicas, docu-mentación acreditativa de que a persoa que asinaa solicitude é o seu representante legal.

i) Fotocopia do DNI do director da instalación edocumentación acreditativa do cumprimento do dis-posto no artigo 41º do presente decreto.

2. A solicitude, xunto coa restante documentación,dirixirase ó director xeral de Xuventude e presen-tarase no rexistro xeral da Consellería de Familiae Promoción do Emprego, Muller e Xuventude, nosrexistros das súas delegacións provinciais ou porcalquera dos medios previstos no artigo 38.4º daLei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurídicodas administracións públicas e do procedementoadministrativo común.

3. Cando do exame da documentación presentadao órgano competente apreciase a falta ou defecto


nela, requirirá o solicitante para que nun prazo de10 días emende a falta ou achegue os documentospreceptivos, con indicación de que, se así non ofixera, considerase desistido da súa petición, logode resolución que declare tal circunstancia.

Artigo 25º.-Instrucción.

1. Completado o expediente, o órgano instructorsolicitará ó servicio de inspección informe sobre ocumprimento de tódolos requisitos xerais e espe-cíficos que lle sexan esixibles á instalación xuvenilde acordo coa súa tipoloxía. O dito informe deberáemitirse no prazo máximo dun mes.

2. Así mesmo, o órgano instructor poderá solicita-loasesoramento técnico ou os informes sobre os extre-mos que considere oportunos a outros órganos admi-nistrativos competentes por razón da materia obxectode consulta ou asesoramento.

3. No suposto de observárense deficiencias, comu-nicaráselle ó interesado para que nun prazo nonsuperior ós tres meses as emende. A dita comu-nicación suporá a suspensión provisional do prazopara resolver.

A non emenda no prazo outorgado levará consigoa declaración de caducidade e o arquivo do expe-diente.

Artigo 26º.-Resolución de recoñecemento oficial.

1. O director xeral de Xuventude dictará a reso-lución que proceda no prazo máximo de 4 meses.

2. Na resolución de recoñecemento oficial espe-cificarase o tipo de instalación xuvenil segundo asrecollidas no artigo 3º deste decreto, o número deprazas da instalación e o período de funcionamento,no caso das instalacións de carácter temporal.

3. A resolución denegatoria do recoñecemento ofi-cial deberá ser motivada e contra ela poderá inter-porse, no prazo dun mes, recurso de alzada perantea conselleira de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude.

Artigo 27º.-Condicións do recoñecemento.

1. O recoñecemento oficial dunha instalaciónxuvenil estará vixente sempre que se manteñan ascondicións especificadas na solicitude e o númerode prazas da instalación.

2. Para calquera actuación de reforma ou amplia-ción que poida afecta-la estructura, o volume, a dis-tribución, o número de prazas ou os servicios quepresta a instalación, o titular deberá notificala pre-viamente á Consellería de Familia e Promoción doEmprego, Muller e Xuventude co fin de que autorice,utilizando o modelo de solicitude que se recolle noanexo II deste decreto, acompañada da documen-tación seguinte:

a) Memoria explicativa da modificación que sepretende.

b) Proxecto técnico da obra, se é o caso, acom-pañado de memoria xustificativa do cumprimentoda normativa que lle sexa aplicable.

c) Licencia municipal, así como outras autoriza-cións previas que, se é o caso, fosen esixibles deacordo coa normativa aplicable.

3. Se no prazo de 2 meses o director xeral deXuventude non dictase resolución expresa, enten-derase concedida a autorización.

4. Os cambios de titularidade da instalación oude calquera outro aspecto recollido na documen-tación da solicitude de recoñecemento serán comu-nicados no prazo dun mes á Consellería de Familiae Promoción do Emprego, Muller e Xuventude parao seu coñecemento e constancia no rexistro corres-pondente.

Artigo 28º.-Control e revogación do recoñece-mento.

1. A Consellería de Familia e Promoción do Empre-go, Muller e Xuventude a través dos seus órganosterritoriais poderá visita-las instalacións recoñeci-das coa periodicidade que estime oportuna co obxec-to de comproba-lo adecuado cumprimento dos requi-sitos e condicións técnicas establecidas neste título,así como a calidade do servicio prestado.

2. Cando se observe incumprimento das normascontidas neste título, a delegación provincial com-petente poderá apercibi-lo titular da instalación,dándolle 3 meses para a emenda dos defectos apre-ciados. No caso de deficiencias graves na calidadedo servicio prestado, o prazo será dunha semana.

Se nos prazos indicados non son emendados osdefectos apreciados, o órgano competente poderárevoga-lo recoñecemento oficial concedido e reti-ra-la placa identificativa.

3. Cando a Consellería de Familia e Promocióndo Emprego, Muller e Xuventude teña coñecementodo inicio de actividades ou modificación substancialde calquera instalación xuvenil das tipificadas noartigo 3º deste decreto sen o oportuno recoñece-mento, poderá adopta-las medidas oportunas pararegulariza-la situación.

4. O disposto nos puntos anteriores enténdese senprexuízo das facultades de inspección e de controldos organismos competentes, dada a respectiva nor-mativa sectorial aplicable ás instalacións xuvenís.

Sección segundaRexistro de Instalacións Xuvenís


No Rexistro de Instalacións Xuvenís adscrito áConsellería de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude inscribiranse de oficio tódalasinstalacións recoñecidas conforme o procedementodescrito nos artigo 24º ó 26º deste decreto e as modi-ficacións posteriores que se produzan nas condiciónsen que foi concedido o recoñecemento, sempre ecando afecten ós datos recollidos nel.

Artigo 30º.-Certificación da inscrición.

Unha vez efectuada a inscrición da instalaciónrecoñecida no rexistro, o órgano competente expedirá


unha certificación acreditativa da inscrición na queconste a súa data e o número de rexistro asignado.Para estes efectos, o titular da instalación xuvenilrecoñecida deberá satisface-la taxa correspondente,de conformidade co disposto no título II do Decretolexislativo 1/1992, do 11 de abril, polo que se aprobao texto articulado das bases contidas no capítulo IIIdo título II da Lei 13/1991, do 9 de decembro, detaxas, prezos e exaccións reguladoras da Comuni-dade Autónoma.

Artigo 31º.-Cancelación.

1. A inscrición cancelarase por instancia do titularda instalación, utilizando o modelo normalizadorecollido no anexo III deste decreto, ou por perdadas condicións e requisitos esixidos neste título paraa obtención do recoñecemento oficial como insta-lación xuvenil. Neste segundo suposto, a cancelaciónpoderá acordarse de oficio, por resolución do órganocompetente, logo da instrucción do correspondenteexpediente. A cancelación no rexistro de instalaciónsxuvenís supón a perda do recoñecemento oficialcomo instalación xuvenil.

2. No caso das granxas escola ou aulas de natureza,poderase mante-lo recoñecemento oficial como cam-pamento ou albergue xuvenil, en función das súascaracterísticas, por instancia do titular, extremo quefará constar na comunicación de cancelación. Nestecaso adscribirase a instalación xuvenil á seccióncorrespondente do rexistro.

Artigo 32º.-Organización do rexistro.

1. O rexistro constará de 4 seccións, unha porcada tipo de instalación xuvenil das recollidas noartigo 3º deste decreto. Os datos que se farán constarno rexistro serán, como mínimo, os seguintes:

a) Número de rexistro asignado.

b) Denominación, enderezo e teléfono da ins-talación.

c) Data da resolución de recoñecemento.

d) Data da inscrición.

e) O número de prazas da instalación e o períodode funcionamento.

f) Nome e apelidos do director.

g) Nome e DNI ou CIF do titular.

h) Superficie do terreo, no caso de campamentosxuvenís.

i) Data das visitas de inspección de que foi obxecto.

j) Apercibimento de que foi obxecto, indicandoo motivo e a data do apercibimento, así como a dataen que foi emendada a deficiencia.

k) Baixa da instalación: data da resolución.

2. Na sección correspondente ás granxas escolaou aulas de natureza, constará, ademais, o tipo deinstalación xuvenil á que se adecua segundo as súascaracterísticas de campamento ou albergue.

Artigo 33º.-Informatización dos datos do rexistro.

O rexistro deberá dotarse dun programa informá-tico que facilite a xestión e consulta dos datos queconsten nel.

Sección terceiraPlaca identificativa

Artigo 34º.-Distintivo identificativo.

1. Tódalas instalacións xuvenís, unha vez que dis-poñan do oportuno recoñecemento oficial, deberánexhibir de forma visible no exterior do edificio ea carón da porta principal de acceso un distintivoidentificativo, que unicamente poderá ser utilizadopor aquelas instalacións xuvenís que dispoñan dooportuno recoñecemento oficial como tales.

2. O distintivo identificativo estará constituído pordúas placas e adecuarase ó modelo que se recollepara cada tipo de instalación xuvenil no anexo IVdeste decreto. Na placa inferior os datos deberánfigurar en caracteres de cor azul sobre fondo brancae na placa superior en caracteres de cor branco sobrefondo azul. As placas identificativas serán de metalou outro material resistente e inalterable.

Capítulo IVDereitos e deberes dos usuarios

Artigo 35º.-Concepto de usuario de instalaciónsxuvenís.

1. Poderán ser usuarios das instalacións reguladasneste título tódolos mozos de ata 30 anos, indivi-dualmente ou en grupo. Non obstante, os titularesdas instalacións xuvenís reguladas neste título pode-rán limita-la idade para os usuarios da instalaciónou para a participación en determinadas actividadesou servicios que promovan, dentro da marxe de idadeestablecida anteriormente.

2. As persoas cunha idade superior ós 30 anospoderán utiliza-las instalacións reguladas neste títu-lo coas seguintes condicións:

a) Os albergues xuvenís non integrados na REAJ(Rede Española de Albergues Juveniles) ou na RedeGalega de Albergues Xuvenís, campamentos xuve-nís, granxas escola e aulas de natureza, cando vaianacompañando grupos de nenos ou mozos como pais,mestres, educadores ou monitores ou directores detempo libre, sempre e cando participen conxunta-mente en actividades educativas ou teñan tarefasorganizativas ou de apoio.

b) Os albergues xuvenís integrados na Rede Galegade Albergues xuvenís ou na REAJ, conforme as nor-mas de funcionamento aplicables a tódolos alberguesxuvenís integrados na rede correspondente.

3. Os grupos de mozos deberán designar de entreos seus compoñentes un responsable que teña a súarepresentación ante a dirección da instalaciónxuvenil.


Artigo 36º.-Dereitos dos usuarios.

Os usuarios das instalacións xuvenís terán osseguintes dereitos:

1. Acceso á información contida na documentaciónrelacionada no artigo 40º.1.

2. Un adecuado uso e desfrute de cantos equi-pamentos e dependencias posúan as instalaciónsxuvenís, así como recibi-los servicios requiridoscomo contraprestación dos prezos satisfeitos.

3. Formular ante a dirección da instalación xuvenilcantas iniciativas, suxestións e reclamacións creanoportunas.

4. Ser respectados na súa liberdade, dignidadee integridade.

Artigo 37º.-Deberes dos usarios.

Serán deberes dos usuarios das instalacións xuve-nís:

1. Someterse e respecta-lo regulamento de réximeinterior que regule o funcionamento de cada ins-talación xuvenil.

2. Aboa-los prezos fixados na lista de prezos doano en curso, conforme os servicios solicitados.

3. Coida-las instalacións, mobiliario, material eo contorno natural do lugar de emprazamento dainstalación xuvenil.

4. Contribuír coa súa conducta a crear un climade tolerancia e respecto mutuo entre tódolos usua-rios.

Artigo 38º.-Restriccións ó dereito de uso.

Os titulares das instalacións xuvenís reguladasneste título poderán amoestar ou rescindi-lo contratoe expulsar das instalacións os individuos, familiasou grupos que incumpran o regulamento de réximeinterior e as normas lóxicas de convivencia.

Artigo 39º.-Obrigatoriedade de seguro de respon-sabilidade civil.

1. Tódalas instalacións xuvenís deberán ter con-tratada unha póliza de seguros de responsabilidadecivil por danos materiais e corporais e por prexuízoscausados involuntariamente a terceiros.

2. O seguro deberá cubrir obrigatoriamente, comomínimo, os danos que efectivamente se produzanno ámbito das responsabilidades seguintes:

a) A responsabilidade civil derivada do funcio-namento da instalación.

b) A responsabilidade civil indirecta ou subsidia-ria por actos ou omisións do persoal da instalación,polos que teñan que responde-los titulares.

c) A responsabilidade civil por danos a terceirosderivada do uso da instalación.

Artigo 40º.-Documentación á disposición dosusuarios.

1. As instalacións xuvenís reguladas neste títulodeben ter á disposición dos usuarios da instalación

e de calquera autoridade debidamente acreditadaa seguinte documentación:

a) Resolución de recoñecemento oficial como ins-talación xuvenil e certificación acreditativa da súainscrición no Rexistro de Instalacións Xuvenís expe-dida polo órgano correspondente.

b) Certificado correspondente ó ano en curso depotabilidade da auga destinada a consumo, expedidopola delegación correpondente da Consellería deSanidade e Servicios Sociais, no caso de que a auganon proceda da rede de abastecemento público.

c) Informe que acredite as correctas condiciónshixiénico-sanitarias da instalación, emitido poladelegación provincial correspondente da Conselleríade Sanidade e Servicios Sociais.

d) Lista de prezos do ano en curso, co detalledos diversos conceptos e servicios ofertados, seladapola delegación provincial da Consellería de Familiae Promoción do Emprego, Muller e Xuventudecompetente.

e) Regulamento de réxime interior, no que cons-tarán tódolos aspectos relativos ó funcionamento dainstalación non recollidos neste decreto, así comoaqueloutros que afecten ós dereitos e deberes dosusuarios, sen prexuízo do disposto nos artigos 36ºe 37º deste decreto.

f) Follas de reclamacións que lle serán facilitadasó titular de cada instalación xuvenil pola delegaciónprovincial da Consellería de Familia e Promocióndo Emprego, Muller e Xuventude competente.

2. Así mesmo, terán á disposición de calquera auto-ridade debidamente acreditada o rexistro dos usua-rios da instalación, que deberá conter:

a) Cando sexan usuarios individuais ou familias,os datos persoais.

b) Cando se trate dun grupo, os datos deste, númeroe relación nominal de compoñentes e datos persoaisdos seus responsables.

Artigo 41º.-Director. Funcións.

1. Á fronte de cada instalación xuvenil existiráun director, que deberá estar en posesión do títulode director de actividades de tempo libre, reguladono título III deste decreto, ou de calquera titulaciónuniversitaria de grao medio ou superior.

2. As funcións do director serán:

a) Cumprir e facer cumpri-las normas de carácterlegal que regulen o funcionamento da instalación,así como o regulamento de réxime interior.

b) Velar polo bo funcionamento dos equipamentose servicios da instalación.

c) Facilitar, na medida das posibilidades de cadainstalación, a realización de actividades de tempolibre.

d) A administración da instalación e a xestión dopersoal.


Capítulo VOutras disposicións en materia de instalacións

xuvenís

Artigo 42º.-Rede de Albergues Xuvenís de Galicia(RAXG).

1. A Rede de Albergues Xuvenís de Galicia estaráconstituída por tódolos albergues xuvenís situadosno territorio da Comunidade Autónoma galega detitularidade da Xunta de Galicia, e aqueloutros xes-tionados por persoas físicas ou xurídicas, públicasou privadas, que se queiran integrar voluntariamentenela e cumpran os requisitos establecidos no pre-sente decreto.

2. A Consellería de Familia e Promoción do Empre-go, Muller e Xuventude adoptará un logotipo comodistintivo da Rede de Albergues Xuvenís de Galicia.

3. Para favorece-la ocupación dos albergues xuve-nís integrados na dita rede crearase unha centralde reservas dependente da Dirección Xeral deXuventude.

Artigo 43º.-Recoñecemento oficial das RAXG.

1. Os titulares das instalacións xuvenís recoñe-cidas como residencias xuvenís poderán, así mesmo,solicita-lo seu recoñecemento oficial como alberguesxuvenís de temporada, segundo o procedementorecollido na sección primeira do capítulo III destetítulo I.

2. O período de funcionamento da instalación comoalbergue xuvenil de temporada non poderá excederde 4 meses ó ano.

3. Unha vez recoñecida a instalación, colocaraseo oportuno distintivo identificativo conforme o dis-posto no artigo 34º deste decreto.

Artigo 44º.-Regulamento de réxime interior.

A Consellería de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude elaborará un modelo básico deregulamento de réxime interior aplicable ás dife-rentes instalacións, que estará á disposición daque-les interesados na creación dalgunha das instala-cións xuvenís reguladas no presente texto, co finde facilita-la súa elaboración.

TÍTULO IIActividades ó aire libre

Capítulo ITipos de actividades e promotores

Artigo 45º.-Tipos de actividades de aire libre.

1. Para os efectos deste decreto, considéranse acti-vidades de aire libre:

a) Acampada.

b) Marchas volantes ou rutas.

c) Campos de traballo.

2. Enténdese por acampadas aquelas actividadesnas que participe xente nova de ata 30 anos en núme-ro superior a 9, que non teñan carácter familiar,

inclúan na súa duración un mínimo de 3 noites con-secutivas e impliquen asentamentos humanos tem-porais nos que a pernoita se realice en tendas decampaña, caravanas, albergues móbiles ou calqueraoutro elemento facilmente transportable.

3. Enténdese por marchas volantes ou rutas aque-las actividades itinerantes nas que, de acordo cocontido do parágrafo anterior, a pernoita se realiceen lugares diferentes.

4. Enténdese por campos de traballo aquelas acti-vidades que se desenvolven de acordo cun programade traballo de carácter social e de interese xeral,sen ánimo de lucro, e na que os seus participantessexan voluntarios.

Artigo 46º.-Promotores.

Poderán organiza-las referidas actividades de airelibre as persoas físicas, asociacións, entidades ouempresas públicas ou privadas, en desenvolvementodun programa de actividades de tempo libre dirixidasá xuventude.

Capítulo IIRequisitos do persoal técnico dirixente e obrigas

Artigo 47º.-Requisitos do persoal técnico dirixen-te.

1. Tódalas actividades reguladas neste título esta-rán dirixidas por persoal técnico coa titulación con-veniente establecida polo título III do presentedecreto.

2. Á fronte da actividade haberá un responsableque estará permanentemente presente nela.

3. Por cada 10 participantes ou fracción haberácomo mínimo un técnico dirixente.

4. O responsable da actividade deberá estar enposesión do título de director de actividades de tem-po libre, excepto para aquelas actividades de ata25 participantes. Neste caso é suficiente o títulode monitor de actividades de tempo libre.

5. A metade dos membros que constitúen o equipodirixente necesario para cumprir coa proporciónindicada no punto 3, sen incluí-lo responsable daactividade, deberán estar en posesión do título demonitor de actividades de tempo libre, exceptonaquelas actividades con finalidade cultural, docen-te ou deportiva que, por razón da súa programación,necesiten de profesorado ou de monitores especia-lizados. Neste caso, o número mínimo de monitorestitulados en actividades de tempo libre dentro doequipo técnico será dun 25%.

Os alumnos que teñan superada a fase teóri-co-práctica nos cursos impartidos polas escolas detempo libre oficialmente recoñecidas poderán rea-liza-las prácticas nestas actividades sempre que oseu número sexa inferior ó de monitores tituladosen actividades de tempo libre.

6. Cando a actividade que se vaia desenvolversexa un campo de traballo, o responsable da acti-vidade deberá estar en posesión do título de director


de campos de traballo, independentemente do núme-ro de participantes.

Artigo 48º.-Obrigas do responsable da actividade.

1. Constituirán obrigas directas e persoais do res-ponsable da actividade:

a) Cumprir e facer cumpri-las normas do presentetítulo.

b) Velar para que as actividades se desenvolvancoas necesarias condicións sanitarias e de hixienee coas medidas de seguridade suficientes que garan-tan a integridade física dos participantes.

c) Velar polas condicións sanitarias e ambientaisdo lugar onde se desenvolve a actividade.

d) Garantir que as persoas encargadas da mani-pulación dos alimentos e da elaboración das comidasactúen de acordo cos requisitos mínimos precisosco fin de evitar contaminacións alimenticias, e deacordo coa normativa sanitaria vixente nesta materia,recollida no Decreto 239/1986, do 24 de xullo, poloque se aproba o Regulamento de manipuladores dealimentos e demais normativa de aplicación.

e) Garanti-lo cumprimento do programa de acti-vidade.

f) Adopta-las medidas necesarias para evita-ladeterioración das propiedades e instalacións, os ris-cos de incendio que poidan producirse ben sexapor acción ou omisión, impedi-las accións que pro-duzan verteduras ou desperdicios en zonas non idó-neas, así como velar para que non se produzan alte-racións no marco natural.

g) Comunicarlle ó servicio de Xuventude da pro-vincia onde se vaia desenvolve-la actividade ou áDirección Xeral de Xuventude, se aquela se desen-volve en varias provincias (marchas volantes ourutas), calquera modificación producida nas condi-cións establecidas, recollidas no artigo 50º.1 destedecreto, no momento de solicita-la autorización.

h) Facilita-la inspección da actividade, de acordoco previsto no presente título, ó persoal da DirecciónXeral de Xuventude habilitado para a dita función.

i) Ter á disposición da autoridade competentedurante a actividade a documentación prevista noartigo 49º deste decreto.

2. Destas obrigas serán subsidiariamente respon-sables as persoas físicas ou xurídicas que organicenou promovan directamente a actividade.

Capítulo IIIProcedemento de autorizacións e limitacións

para a práctica destas actividades

Artigo 49º.-Documentación necesaria durante aactividade.

O responsable da actividade deberá estar en pose-sión e ter á disposición da autoridade competente

durante o seu desenvolvemento a seguinte docu-mentación:

1. Autorización concedida pola Consellería deFamilia e Promoción do Emprego, Muller e Xuven-tude para a realización da actividade de que se trate,de entre as recollidas no artigo 45º deste decreto.

2. Relación do cadro técnico, indicando nome eapelidos, domicilio, DNI e titulación.

3. Relación dos participantes na que se faga cons-ta-lo seu nome e apelidos, domicilio, DNI, idadee número de teléfono.

4. Autorización paterna para participar na acti-vidade, por escrito, para os participantes menoresde idade.

5. Cartilla de asistencia sanitaria do Sergas, ouseguro médico privado de tódolos participantes daactividade.

6. Póliza de seguro de responsabilidade civil, subs-crita polo organizador ou promotor da actividade.

Artigo 50º.-Procedemento de autorización.

1. Para a organización dunha actividade ó airelibre á que lle sexa de aplicación o presente títulopor cumpri-las características establecidas no seuartigo 1º.2, a persoa ou entidade organizadora pre-sentará a correspondente solicitude de autorizaciónconforme o modelo normalizado recollido no anexo Vdeste decreto acompañada da documentaciónseguinte:

a) Informe favorable das autoridades sanitarias daConsellería de Sanidade e Servicios Sociais referenteás condicións hixiénico-sanitarias do lugar e da pota-bilidade da auga para as actividades de máis decincuenta participantes. No caso de que a auga quese vaia utilizar proceda da rede municipal de abas-tecemento correspondente ou sexa envasada, che-gará con facer constar tal circunstancia.

b) Relación de compoñentes do cadro técnico-di-rectivo especificando o nome e apelidos, DNI e titu-lación en materia de tempo libre de cada un deles.

c) Nome e apelidos do responsable da actividade,fotocopia do DNI, domicilio e fotocopia do títuloacreditativo da condición de director ou monitor deactividades de tempo libre, segundo proceda conrespecto ó número de participantes.

d) No caso de que o solicitante sexa unha entidade,acreditación da persoa que asina a solicitude con-forme é o seu representante legal.

e) Asistencia médica prevista, segundo o dispostono artigo 54º g) deste decreto e centro de saúdeó que acudir en caso de necesidade.

f) Condicións técnicas de acampada ou campo detraballo.

g) Plano gráfico ou boceto do lugar onde se vaiadesenvolve-la actividade e modo de acceso a el, indi-cando o concello, parroquia e lugar o máis deta-lladamente posible. No caso de que o lugar de per-


noita estea próximo á costa, deberá indicarse enmetros a distancia aproximada ó límite interior daribeira do mar.

No caso de rutas ou marchas volantes, deberá indi-carse ademais unha descrición do itinerario, zonasde acampada e días en que se efectuarán aspernoitas.

h) Fins e obxectivos da actividade así como datasentre as que se desenvolverá.

i) Número de participantes e idades.

j) Autorización por escrito do titular de dereitosde uso e desfrute, administrador ou representantelegal, suficientemente acreditado, do terreo que seocupa, ben sexa de carácter público ou privado.

k) Copia do escrito dirixido ó alcade do concelloonde se atope o terreo onde se pretende desenvol-ve-la actividade, comunicándolle a intención da rea-lización desta e o lugar de pernoita. Na copia deberáfigura-lo Rexistro de Entrada.

l) No caso de actividades que se vaian desenvolveren lugares ós que lles sexa de aplicación o dispostono artigo 57º deste decreto, deberán achegar copiada autorización do órgano xestor do espacio natural.

m) Autorización para facer lume de acampada, deacordo coa normativa vixente sobre medidas de pre-vención de incendios, sempre que estea previsto noprograma de actividades.

2. Sempre que a actividade se desenvolva nunhainstalación oficialmente recoñecida pola Xunta deGalicia, xunto coa solicitude presentarase a docu-mentación relacionada nas alíneas b), c), d), e), h),i) e m), do punto 1 deste artigo. Previamente á pre-sentación da solicitude e restante documentación,o promotor da actividade reservará na delegaciónda Consellería de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude da provincia na que radiquea instalación elixida o número de prazas necesarioco obxecto de confirma-la súa dispoñibilidade,debendo aboar en concepto de reserva de praza o15% do seu importe total, de acordo cos prezos fixa-dos anualmente.

3. Cando a actividade que se vaia realizar sexaun campo de traballo, ademais da documentaciónrelacionada no punto 1 deste artigo deberá indicar:

a) O perfil dos participantes.

b) Composición do equipo técnico especializadono traballo que se vaia realizar no campo, indicandoos mesmos datos que para o equipo técnico enanimación.

c) Programa de traballo e medios con que contao campo para a súa realización.

d) Horario de traballo.

Artigo 51º.-Solicitude e presentación.

1. A solicitude dirixirase ó delegado provincialda Consellería de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude da provincia na que se vaiarealiza-la actividade, ou ó director xeral de Xuven-

tude no caso daqueles que se desenvolvan en máisdunha provincia, os cales deberán resolver nun prazode 10 días.

2. A solicitude xunto coa restante documentaciónpresentarase no rexistro xeral da Consellería deFamilia e Promoción do Emprego, Muller e Xuven-tude, nos rexistros das súas delegacións provinciaisou por calquera dos medios previstos no artigo 38.4ºda Lei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurí-dico das administracións públicas e do procedemen-to administrativo común, cun mínimo de 20 díasantes do comezo da actividade, agás no caso previstono artigo 57º.3, no que o prazo será de dous meses.

Artigo 52º.-Resolución.

A resolución seralle notificada, antes do inicio daactividade, ó organizador dela, ó concello no quese vaia desenvolver, e á Consellería de MedioAmbiente no caso que proceda.

Artigo 53º.-Limitacións dos lugares onde acampar.

Non se poderá acampar:

1. En terreos situados en leitos secos, beiras dosríos ou zonas susceptibles de ser inundadas, así comonaqueloutras que por calquera causa resulten peri-gosas ou insalubres.

2. Nun raio inferior a 150 metros dos lugares decaptación de auga potable para o abastecemento depoboacións.

3. A menos de 1 quilómetro dos campamentospúblicos de turismo ou de núcleos urbanos, nin amenos de 10 metros das marxes de leitos fluviaisnin a menos de 50 metros de estradas ou vías deferrocarril.

4. A menos de 500 metros de monumentos ouconxuntos histórico-artísticos legalmente declara-dos.

5. Nas proximidades de industrias molestas, insa-lubres, nocivas ou perigosas, de acordo co precep-tuado no Decreto 2414/1961, do 30 de novembro,e dos lugares de vertedura de augas residuais.

6. En terreos polos que discorran liñas de altatensión.

7. Na zona de dominio público marítimo-terrestre,nas praias, e na zona de servidume de tránsito, enten-dendo por esta última a franxa de 6 metros medidosterra a dentro a partir do límite interior da ribeirado mar.

8. En xeral, naqueles lugares que por esixenciasdo interese público estean afectados por prohibiciónsou limitacións neste sentido ou por servidumes esta-blecidas expresamente, mediante disposicións legaisou regulamentarias, salvo que se obteña a oportunaautorización dos organismos competentes.

Artigo 54º.-Normas de carácter sanitario.

As actividades suxeitas a este decreto quedaránsometidas as seguintes normas de carácter sanitario:

1. A auga de consumo deberá ser potable, adap-tándose ós procedementos oportunos que garantan


de forma permanente a dita potabilidade mentresdure a actividade.

2. De non existir ningún sistema de recolla deexcrementos, construiranse latrinas, que estaránsituadas a máis de 100 metros de ríos, regatos, pozosou fontes. Unha vez concluída a actividade taparansecon terra.

3. O almacenamento do lixo realizarase en reci-pientes con tapa ou bolsas que se poidan pechar,e depositarase periodicamente en contedores derecolla de lixo.

4. Tódolos alimentos que se consuman deberánreuni-las correspondentes garantías sanitarias.

Non se almacenarán alimentos conxuntamente conoutros productos que poidan ser fonte de contami-nación ou intoxicación.

Nas zonas de almacenamento ningún alimentodeberá estar en contacto co chan, debendo estar illa-do del cunha separación de 10 cm, como mínimo,así como protexidos dos insectos.

Os alimentos perecedoiros conservaranse en fri-goríficos. De non dispoñerse de sistemas de frío,estes alimentos consumiranse no mesmo día da súacompra e o sobrante, de existir, desbotarase.

Nas acampadas en que participen 30 ou máis per-soas, o responsable da cociña deberá estar en pose-sión do carné de manipulador de alimentos.

5. Evitarase a contaminación das augas, dispo-ñendo correctamente a evacuación das augas resi-duais procedentes do fregado de vaixela, lavado deroupa e aseo persoal, fóra dos leitos dos ríos, regatosou torrentes.

6. As zonas de baño en leitos naturais deberánser coidadosamente elixidas, procurando o máximoafastamento de puntos de verteduras augas arriba,tanto urbanas como industriais, así como doutrospuntos de contaminación, como vertedoiros, zonasde pastoreo, etc.; así mesmo, deberán estar afastadasdas zonas de extracción de auga para o consumo.

Nos casos sinalados e por motivos xustificados,a autoridade sanitaria poderá desaconsella-lo bañoen determinadas zonas, e incluso prohibilo.

7. En toda actividade será necesario que existaunha caixa de urxencias de primeiros auxilios baixoa responsabilidade do responsable das actividadesou responsable sanitario.

As actividades ás que asistan máis de 50 par-ticipantes disporán dun responsable sanitario quedeberá ser médico, ATS ou diplomado universitarioen enfermería.

As funcións do responsable sanitario serán asseguintes:

-Velar polo perfecto estado dos alimentos e augasde consumo nos termos establecidos nas alíneas a)e d) do presente artigo.

-Vixilancia epidemiolóxica das enfermidades e dosaccidentes que sufran os acampados, que quedaránreflectidos nunha ficha médica.

-Coidar que as actividades se fagan conforme asnormas sanitarias establecidas neste artigo e demaisnormativa de aplicación, de forma que non se poñaen perigo a saúde das persoas, nin se estrague omedio.

-Vixiar e responsabilizarse da obrigatoria caixade primeiros auxilios, asegurándose de que os enfer-mos ou accidentados reciban asistencia prontamentee adoptando as medidas preventivas necesarias.

-Dispoñer da información suficiente respecto ahorarios e puntos de asistencia médica da zona.

-Nas actividades de menos de 50 persoas, as fun-cións do responsable sanitario asumiraas o respon-sable da actividade.

8. Ó acaba-la actividade os participantes neladeberán deixa-lo lugar en perfectas condicións, lim-pándoo de residuos e enterrando os excrementos eaugas residuais nas latrinas habilitadas se non seutilizou outro sistema de evacuación.

Deberán, así mesmo, asegurarse de deixar com-pletamente apagados tódolos focos de ignición.

Capítulo IVOutras disposicións

Artigo 55º.-Inspección e asesoramento.

Correspóndelle á Dirección Xeral de Xuventudeefectua-los servicios técnicos de inspección e ase-soramento para o cumprimento do disposto no pre-sente título.

Artigo 56º.-Incumprimento das normas.

O incumprimento das normas contidas no presentetítulo levará consigo a perda da autorización, coasuspensión inmediata da actividade e, se é o caso,a perda da subvención concedida para o seu desen-volvemento, sen prexuízo das responsabilidades enque puidera incorre-lo responsable da actividade,o responsable sanitario ou os monitores que asistana ela.

Artigo 57º.-Autorizacións.

1. Para o desenvolvemento das actividades ó airelibre reguladas no presente título, a autorización áque se refire o artigo 50º non exime o organizadorda obriga de ter que solicitar aquelas autorizaciónsnon previstas neste título que sexan precisas porrazón da actividade.

2. Cando as actividades reguladas no presente títu-lo se desenvolvan no interior de reservas naturais,parques naturais, paisaxes protexidas ou monumen-tos naturais declarados de acordo coa Lei 4/1989,do 27 de marzo, de conservación de espacios natu-rais, en espacios naturais de protección xeral incluí-dos no Rexistro de Espacios Naturais de ProtecciónXeral da Xunta de Galicia, ou calquera outra zona


que goce dun réxime de protección ambiental, debe-rá de axustarse tamén á normativa propia do espacioprotexido, cando a haxa, debendo solicita-la auto-rización previa ó órgano xestor do espacio.

Na autorización, o referido órgano xestor poderáincorporar condicións adicionais para garantir unhamellor protección do medio natural.

3. Cando as actividades reguladas no presentedecreto se desenvolvan na beiramar, na zona com-prendida nunha franxa de 100 metros medida terraadentro desde o límite interior da ribeira do mar,solicitaráselle informe ó órgano competente en mate-ria de costas, que poderá establecer condicións adi-cionais para a mellor protección deste espacio. Odito informe deberá ser emitido nun prazo máximodun mes. Neste caso, suspenderase provisionalmenteo prazo para resolver a que fai mención o artigo51º.1, desde a petición do informe ata a súa recep-ción, circunstancia que se lle comunicará á persoaou entidade organizadora da actividade.

TÍTULO IIIEscolas de tempo libre

Capítulo IRegulación das escolas de tempo libre


1. As escolas de tempo libre constitúen centrosde formación, perfeccionamento e especializaciónde xoves educadores nas actividades e técnicasorientadas á promoción e adecuada utilización dolecer.

2. As escolas de tempo libre poden ser promovidastanto por persoas físicas ou xurídicas, de carácterprivado, como polas institucións públicas.

Artigo 59º.-Competencias.

1. Correspóndelle á Consellería de Familia e Pro-moción do Emprego, Muller e Xuventude o reco-ñecemento das escolas de tempo libre, segundo oprocedemento recollido no capítulo II deste título,a determinación das ensinanzas que se poderánimpartir nelas, a aprobación dos seus programas deformación e a expedición dos títulos acreditativosdas ensinanzas recibidas nas ditas escolas, de con-formidade co previsto no artigo 77º deste decreto.

2. Así mesmo, a través dos seus órganos poderáinspeccionar e supervisar en calquera momento asactividades que desenvolvan as escolas de tempolibre recoñecidas, co obxecto de velar polo cum-primento do disposto no presente título.

Artigo 60º.-Ensinanzas que se impartirán.

As ensinanzas que se impartan nas escolas de tem-po libre recoñecidas comprenderán no seu programa,cando menos, materias relativas a:

1. Formación en relación co suxeito destinatariodas actividades de tempo libre e co medio socialno que se desenvolven.

2. Técnicas e actividades de tempo libre.

3. Metodoloxía educativa de tempo libre.

Artigo 61º.-Modalidades de ensino.

1. As modalidades de ensino que poden imparti-lasescolas de tempo libre son:

a) Primeiro nivel: monitores de actividades de tem-po libre.

b) Segundo nivel: directores de actividades de tem-po libre.

-Director de actividades de tempo libre.

-Director de campos de traballo.

2. Así mesmo, poderán realizar cursos de perfec-cionamento ou especialización de carácter monográ-fico, de duración variable, que só conducirán á expe-dición dun certificado ou diploma de asistencia.

3. Con carácter xeral, establécese en vintecincoo número máximo de alumnos por curso de calqueradas modalidades de ensinanzas recollidas nos puntosanteriores.

En consecuencia, as escolas de tempo libre debe-rán determinar para cada unha das modalidades deensinanzas que se van impartir os criterios e requi-sitos previos de selección do alumnado, que se apli-carán nos cursos programados sempre que o númerode solicitantes supere o máximo de alumnos esta-blecido anteriormente.

Artigo 62º.-Idade.

A idade mínima esixida para poder matricularsenunha escola de tempo libre será a de 18 anos.

Artigo 63º.-Dirección das escolas.

1. Á fronte de cada escola de tempo libre existiráun director, que deberá dispor do título de directorde actividades de tempo libre, ademais de posuírtitulación universitaria.

2. Así mesmo, en cada escola existirá un profesorcoordinador por cada un dos niveis de ensino quese impartan, que coordinará a acción docente dosprofesores. Os profesores coordinadores deberán dis-por da mesma titulación có director.

Artigo 64º.-Obrigas das escolas.

As escolas de tempo libre recoñecidas estaránobrigadas:

1. A organizar cada ano, alomenos, un curso doprimeiro nivel e cada tres anos un do segundo nivel.

2. A remitirlle á Dirección Xeral da Xuventude,no mes de xaneiro de cada ano:

-Memoria detallada de actividades do ano anterior.

-Programa de actividades do ano en curso.

-Criterios e requisitos previos de selección quese van aplicar nos cursos programados nas distintasmodalidades de ensinanzas.

-Relación de profesores e as súas respectivastitulacións.


-Calquera modificación dos datos que figuren noRexistro de Escolas de Tempo Libre.

3. A comunicarlle á Dirección Xeral de Xuventude,con antelación suficiente, o lugar e maila data doscursos que se van impartir.

Artigo 65º.-Incumprimento.

1. O Incumprimento do disposto nos capítulos I,II e III deste título poderá dar lugar á perda daacreditación e recoñecemento oficial como escolade tempo libre, logo da apertura do oportuno expe-diente administrativo e audiencia ó interesado.

2. Así mesmo, será causa de perda de acreditacióndo recoñecemento oficial como escola de tempo libreo manter débedas con calquera AdministraciónPública por un período superior a seis meses

Capítulo IIProcedemento de recoñecemento das escolas

de tempo libre

Artigo 66º.-Iniciación.

1. Para o recoñecemento dunha escola e a súainscrición no Rexistro de Escolas de Tempo Libreda Comunidade Autónoma galega, o promotor ou pro-motores presentarán a correspondente solicitudeconforme o modelo normalizado que se recolle noanexo VI deste decreto xunto coa documentaciónseguinte:

a) Titularidade do centro.

b) Proxecto educativo e sistema educativo da esco-la con especificación das modalidades de ensinanzasque solicite impartir.

c) Descrición detallada dos medios materiais eeducativos dos que disporá. A este respecto, todaescola de tempo libre deberá contar cun local que,como mínimo, disporá dos seguintes espacios dife-renciados: espacio de atención ó público, aula, espa-cio específico de arquivo, e sala de reunións parao profesorado.

d) Os programas específicos do centro para os dife-rentes niveis que se pretendan impartir.

e) Acreditación suficiente de que o director e oprofesorado posúen as titulacións requiridas, con-forme o disposto no artigo 63º deste decreto.

f) Xustificación razoada da necesidade da reali-zación de cursos de titulados en actividades de tempolibre na área xeográfica na que pensa desenvolve-lasúa actividade.

g) Estudio da demanda que a escola de tempolibre pensa atender e estudio económico que com-prenderá, como mínimo, os tres primeiros anos defuncionamento.

h) Xustificación e documentación acreditativa dasposibilidades de realización da fase de prácticas quea escola de tempo libre lles ofrecerá a tódolos seusalumnos.

i) Estatutos da escola, que conterán, polo menos,os seguintes datos:

-Denominación da escola, que non poderá coin-cidir nin ser similar, con outras xa inscritas.

-Domicilio social.

-Órganos de dirección, goberno e administración.

-O ámbito territorial en que desenvolve as súasactividades.

-Réxime económico con determinación da proce-dencia e destino dos seus recursos.

2. No caso de que o solicitante sexa unha persoaxurídica, a solicitude deberá ir asinada por quenexerza a representación legal do órgano de gobernoou polas persoas debidamente apoderadas para oefecto.

3. A solicitude, xunto coa restante documentación,presentarase na Dirección Xeral de Xuventude, nasdelegacións provinciais da Consellería de Familiae Promoción do Emprego, Muller e Xuventude oupor calquera dos medios previstos no artigo 38.4ºda Lei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurí-dico das administracións públicas e do procedemen-to administrativo común.

Artigo 67º.-Instrucción.

1. Recibida a solicitude, o órgano competente encada caso examinaraa e comprobará que a docu-mentación achegada é a correcta. No suposto de quea solicitude non cumpra os requisitos sinalados ante-riormente ou a documentación achegada conteñaerros ou sexa insuficiente, requirirase o solicitantepara que, nun prazo de 10 días, emende a falta ouachegue os documentos preceptivos, con indicaciónde que, se así non o fixese, considerarase desistidoda súa petición, logo de resolución que declare talcircunstancia, ó abeiro do disposto no artigo 71 daLei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurídicodas administracións públicas e do procedementoadministrativo común.

2. Efectuados os trámites sinalados no punto ante-rior, o órgano competente que iniciou a instrucciónremitirá, se é o caso, a solicitude e restante docu-mentación á Dirección Xeral de Xuventude, ondese efectuará unha valoración dela, para o que deberásolicitar, con carácter preceptivo, o informe da Esco-la Galega de Lecer e Tempo Libre sobre a viabilidadedo recoñecemento solicitado. Así mesmo, poderásolicitar cantos informes considere necesarios pararesolver, así como a modificación ou mellora volun-taria da solicitude naqueles aspectos en que se con-sidere oportuno, de acordo co previsto no artigo 71.3ºda Lei 30/1992, do 26 de novembro.

3. Valorada a solicitude, o director xeral de Xuven-tude elevará a correspondente proposta de resoluciónó órgano competente para resolver.


1. A resolución do expediente de recoñecementodunha escola de tempo libre corresponderalle á con-selleira de Familia e Promoción do Emprego, Muller


e Xuventude, que deberá resolver nun prazo de 6meses, contando desde o día en que a solicitudetivese entrada no rexistro deste órgano, e farasepública no DOG. Transcorrido o dito prazo sen quese notifique resolución expresa, aquela entenderaseestimada.

2. A resolución do procedemento para o recoñe-cemento dunha escola de tempo libre porá fin á víaadministrativa e contra ela procederá potestativa-mente o recurso de reposición ou ben directamenteo recurso contencioso-administrativo.

Artigo 69º.-Rexistro.

Adscrito á Dirección Xeral de Xuventude existiráun Rexistro de Escolas de Tempo Libre da Comu-nidade Autónoma de Galicia. Nel inscribiranse deoficio aquelas escolas de tempo libre recoñecidasconforme o procedemento anteriormente descrito.

Capítulo IIINormas sobre o contido dos programas de formación,

a avaliación e a expedición de títulosSección primeira

Programas de formaciónSubsección primeira

Cursos de primeiro nivel. Modalidades

Artigo 70º.-Obxecto e funcións no primeiro nivel.

1. Os cursos do primeiro nivel terán por obxectoa formación de persoas capaces de realizar activi-dades socio-culturais e recreativas, tanto en tempolibre urbano como na natureza.

2. As funcións e tarefas para as que deben capa-cita-los programas formativos dos cursos de primeironivel son:

a) Detecta-las necesidades de intervención no tem-po libre dun grupo reducido de persoas, conectándooco seu medio.

b) Animar, dinamizar e facilita-lo desenvolvemen-to dun grupo de persoas.

c) Deseñar, dirixir e executar un taller.

d) Localizar recursos para o desenvolvemento dasactividades.

e) Participar nun proxecto de animación xeral, res-ponsabilizándose das tarefas específicas que lle sonencomendadas.

Artigo 71º.-Curso de monitores de actividades detempo libre.

1. Para matricularse será necesario estar en pose-sión, polo menos, dalgún dos seguintes títulos:

a) Graduado en educación secundaria, graduadoescolar ou outro equivalente.

b) Técnico auxiliar en formación profesional ououtro equivalente.

2. Estes cursos constarán de dúas fases:

a) Fase teórico-práctica: terá unha duración míni-ma de 200 horas lectivas. Esta fase realizarase

seguindo unha metodoloxía activa, dinámica eparticipativa.

Non poderá desenvolverse en menos de 20 días,nin en xornadas de máis de 10 horas diarias. O80% delas corresponderán ós contidos fixados noprograma mínimo establecido, que se recolle noanexo VII deste decreto, e o 20% restante poderádedicarse a imparti-las ensinanzas complementariasespecíficas de cada escola.

b) Fase de prácticas: realizarase unha vez rema-tada a fase anterior. Constará dun mínimo de 14días de actividade intensiva, que se realizará encampamentos, colonias, albergues, campos de tra-ballo e outros, en bloques non inferiores a 3 días,ou de 150 horas de actividade periódica nunha enti-dade ou asociación que traballe no eido da educaciónno tempo libre.

As prácticas responderán a un proxecto elaboradopolo participante no curso, que será orientado nasúa elaboración e desenvolvemento polo titor deprácticas da escola onde realizou o curso designadoa tal fin, que deberá formar parte do cadro de pro-fesores da escola. O proxecto conterá os elementosbásicos de toda intervención educativa e planifi-cación no tempo libre. Durante o seu desenvolve-mento será necesaria a existencia dun responsablede prácticas designado pola entidade receptora ondese vaia realizar, que posúa o título de monitor deactividades de tempo libre ou unha experiencia acre-ditada en animación socio-cultural.

A fase de prácticas desenvolverase nun prazo máxi-mo de 2 anos desde o remate da fase teórico-práctica.

Subsección segundaCursos de segundo nivel. Modalidades

Artigo 72º.-Cursos de segundo nivel.1. Os cursos do segundo nivel teñen por obxecto

a formación de persoas capacitadas para a coordi-nación dun equipo de monitores e especialistas paraa organización de actividades de animaciónsocio-cultural e recreativas, xa sexan de tempo libreurbano ou de natureza.

2. As funcións e tarefas para as que se debencapacita-los programas deste segundo nivel serán:

a) Detecta-las necesidades de intervención en gru-pos con características específicas.

b) Dirixir, executar e avaliar accións de animación.c) Localizar e xerar recursos para o desenvolve-

mento da intervención programada.d) Coordina-lo equipo de monitores ou especia-

listas que colaboren no programa.e) Participar nun equipo multidisciplinar que

desenvolva unha actividade a grande escala.Artigo 73º.-Curso de director de actividades de

tempo libre.1. Para poder matricularse neste curso requírese:a) Estar en posesión do título de monitor de acti-

vidades de tempo libre.


b) Posuír, polo menos, un título de ensino secun-dario.

c) Acreditar unha experiencia de traballo comomonitor no campo da educación/animación no tempolibre de, alomenos, 250 horas ou como integrantedo equipo de animación en colonias ou campamentospor un total de 30 días, despois da obtención dotítulo de monitor.

2. Os cursos de formación constarán de dúas fases:

a) Fase teórico-práctica: terá unha duración míni-ma de 150 horas lectivas, que non poderán desen-volverse en menos de 15 días, nin en xornadas demáis de 10 horas diarias. O 80% destas correspon-derá ós contidos fixados no programa mínimo apro-bado, que se recolle no anexo VIII deste decreto,e o 20% restante poderá dedicarse ó programa propiode cada escola. Realizarase seguindo unha meto-doloxía activa, dinámica e participativa.

b) Fase de prácticas: realizarase unha vez fina-lizada a anterior. Constará dun mínimo de 14 díasde dirección dunha actividade de tempo libre, quese realizará en campamentos, colonias ou alberguescun mínimo de 50 participantes, ou en campos detraballo cun mínimo de 20 participantes, en bloquesnon inferiores a 3 días, ou de 150 horas de actividadeperiódica nunha entidade ou asociación que traballeno eido da educación no tempo libre.

As prácticas responderán a un proxecto de direc-ción dun equipo de monitores nunha actividade xes-tionada polo director nas súas fases de infraestruc-tura, organización, execución e avaliación, dirixidaa uns destinatarios concretos. Será elaborado poloparticipante e supervisado na súa elaboración edesenvolvemento polo titor de prácticas da escolaonde realizou o curso designado a tal fin, e quedeberá de formar parte do cadro de profesores daescola e posuí-lo título de director de actividadesde tempo libre. Deberá conte-los elementos básicosde toda intervención educativa e planificación notempo libre. Así mesmo, durante o seu desenvol-vemento será necesaria a existencia dun técnico res-ponsable de prácticas designado pola entidadereceptora onde se vaian realizar, que deberá posuírtitulación universitaria ou título de director de acti-vidades de aire libre.

A fase de prácticas deberá desenvolverse nun prazomáximo de 2 anos desde o remate da fase teó-rico-práctica.

Artigo 74º.-Curso de director de campos detraballo.

1. Para matricularse é necesario estar en posesióndo título de director de actividades de tempo libree ter experiencia como director do equipo de ani-mación de, alomenos, un campamento de 15 días.

2. O curso constará de dúas fases:

a) Fase teórico-práctica: terá unha duración de50 horas lectivas, que non poderán desenvolverseen menos de 5 días nin en xornadas de máis de10 horas diarias.

Esta fase realizarase seguindo unha metodoloxíaparticipativa que combine adecuadamente a teoríae maila práctica. Os contidos seán fixados no pro-grama mínimo aprobado que se recolle no anexo IXdeste decreto.

b) Fase de prácticas: realizarase unha vez rema-tada a fase anterior. Constará dun mínimo de 14días de actividade como director dun campo de tra-ballo en prácticas.

As ditas prácticas responderán a un proxecto ela-borado polo participante, que será orientado na súaelaboración e desenvolvemento polo titor de prác-ticas da escola onde realizou o curso designado atal fin, e que deberá posuí-lo título de director decampos de traballo. Deberá conte-los elementosbásicos de toda intervención educativa e planifi-cación no tempo libre Así mesmo, durante o seudesenvolvemento será necesaria a existencia dunresponsable de prácticas designado pola entidadereceptora onde se vaian realizar, que deberá posuí-lotítulo de director de campos de traballo.

A fase de prácticas deberá desenvolverse nun prazomáximo de 2 anos desde o remate da fase anterior.

Artigo 75º.-Actividades complementarias.

Con carácter de actividades complementarias,cada escola de tempo libre poderá imparti-los seusprogramas específicos segundo o seu propio proxectoeducativo.

Sección segundaAvaliación

Artigo 76º.-Procedemento de avaliación.

1. As escolas abrirán un expediente persoal decada alumno e expedirán unha acta de avaliaciónde cada un dos cursos conforme o modelo norma-lizado que se recolle no anexo X deste decreto, naque constarán os apelidos e nome, data de nace-mento, enderezo e DNI dos alumnos participantes,e o resultado de cada unha das fases do curso.

2. A avaliación da fase teórico-práctica dos dis-tintos cursos que se impartan nas escolas de tempolibre basearase nunha avaliación continua persona-lizada, que se efectuará ó longo do curso, e unhaavaliación final escrita, de acordo coa ponderaciónque para cada un dos sistemas de avaliación esta-bleza cada escola, que será de xeral aplicación atódolos cursos que imparta. A referida ponderacióndeberá recollerse nos estatutos de cada escola, den-tro do epígrafe relativo ó sistema educativo que seutilizará e modalidades dos cursos que se impartirán.

Non obstante, ningunha escola poderá avaliaraqueles alumnos que non asistan como mínimo ó80% das sesións da referida fase.

3. A avaliación da fase de prácticas dos distintoscursos que impartan as escolas de tempo libre efec-tuarase, unha vez desenvolvida a actividade proxec-tada, con base na memoria elaborada polo parti-cipante no curso, que recollerá o desenvolvementoda actividade, o informe do responsable de prácticas


da entidade receptora e o informe do titor deprácticas.

No suposto de que a fase de prácticas se desenvolvanunha actividade organizada pola Dirección Xeralde Xuventude, o informe desta considerarase vin-culante para os efectos da avaliación da referidafase.

4. Para a obtención do título necesitarase superarsatisfactoriamente as dúas fases do curso.

Sección terceiraTítulos acreditativos

Artigo 77º.-Expedición de títulos acreditativos.

1. A Consellería de Familia e Promoción do Empre-go, Muller e Xuventude expedirá os títulos acre-ditativos correspondentes ás ensinanzas que impar-tan as escolas de tempo libre, de conformidade coasactas de avaliación de cada escola.

2. Para estes efectos, a solicitude para a expedicióndos títulos será efectuada pola escola de tempo libreque imparta o curso, conforme o modelo normalizadoque se recolle no anexo XI deste decreto, e dirixiraseó director xeral de Xuventude.

A solicitude, xunto coas actas de avaliación, pode-rá presentarse na Dirección Xeral de Xuventude,nas delegacións provinciais da Consellería de Fami-lia e Promoción do Emprego, Muller e Xuventude,ou por calquera dos medios previstos no artigo 38.4ºda Lei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurí-dico das administracións públicas e do procedemen-to administrativo común.

3. O expediente remitirase á Dirección Xeral deXuventude, onde se examinará e, no suposto de quea documentación achegada conteña erros ou sexainsuficiente, requirirase o solicitante para que, nunprazo de 10 días emende a falta ou achegue os docu-mentos preceptivos, con indicación de que, se asínon o fixese, considerarase desistido da súa petición,logo de resolución que deberá ser dictada nos termosdo artigo 42 da Lei 30/1992.

A solicitude será resolta polo director xeral deXuventude no prazo de 6 meses, mediante a expe-dición dos títulos correspondentes a aqueles alumnosque superen satisfactoriamente o curso.

Contra esta resolución poderá interpoñerse no pra-zo dun mes recurso de alzada perante a conselleirade Familia e Promoción do Emprego, Muller eXuventude.

4. En cada título farase consta-lo nome e apelidos,DNI e data de nacemento do interesado, e o centroonde realizou o curso.

Artigo 78º.-Homologación de títulos.

1. Os títulos de director e monitor de actividadesde tempo libre expedidos polos órganos competentesdoutras comunidades autónomas poderán ser homo-logados cos correspondentes deste título especifi-cados nas alíneas a) e b) do artigo 61º.1, conformeo procedemento que a continuación se establece.

2. A solicitude efectuarase conforme o modelo nor-malizado que se recolle no anexo XII deste decreto,á que se unirá unha fotocopia compulsada do títulopara homologar e o DNI do solicitante.

A dita solicitude, xunto coa restante documenta-ción, poderase presentar na Dirección Xeral deXuventude, nas delegacións provinciais da Conse-llería de Familia e Promoción do Emprego, Mullere Xuventude, ou por calquera dos medios previstosno artigo 38.4º da Lei 30/1992, do 26 de novembro.

3. Recibida a solicitude, o órgano competente encada caso realizará os actos de instrucción sinaladosno artigo 67º.1 do presente decreto, e remitirá pos-teriormente, se é o caso, o expediente á DirecciónXeral de Xuventude, onde o órgano encargado dainstrucción o examinará, podendo solicitarlle áComunidade Autónoma respectiva o programa docurso correspondente á titulación para homologar.

4. Realizados os trámites de instrucción sinalados,elevarase proposta de resolución ó director xeral deXuventude, que será o que resolva, mediante a expe-dición do título correspondente, no caso en queproceda.

Se no prazo de 6 meses desde a data de presen-tación da solicitude non recaese resolución expresa,aquela entenderase estimada.

Resolta a solicitude poderá interporse, no prazodun mes, recurso de alzada perante a conselleirade Familia e Promoción do Emprego, Muller eXuventude.

Capítulo IVEscola Galega de Lecer e Tempo Libre

Artigo 79º.-Obxectivos.

A Escola Galega de Lecer e Tempo Libre seráa oficial da Comunidade Autónoma de Galicia e tencomo obxectivos:

1. Velar polo nivel técnico das ensinanzas impar-tidas polas escolas de tempo libre oficialmente reco-ñecidas nos diferentes graos de formación e titu-lación recollidos no presente título.

2. Avaliar e conforma-los cursos que imparten asescolas de tempo libre oficialmente recoñecidas.

3. Realizar cursos e actividades de formación com-plementarias ás realizadas polas diferentes escolasde tempo libre e, en especial, aquelas que teñanpor obxecto a especialización en áreas concretas decoñecemento dos monitores e directores de activi-dades de tempo libre.

4. Elaborar anualmente un plan de ordenación deensinanzas en materia de tempo libre tendo en contao número e distribución territorial das escolas detempo libre existentes na Comunidade Autónoma deGalicia.

5. Emiti-los informes que lle solicite a DirecciónXeral de Xuventude, en relación ás materias regu-ladas no presente título.


Artigo 80º.-Composición.

O órgano de dirección da Escola Galega de Lecere Tempo Libre estará constituído polos seguintesmembros:

1. Un presidente, que será o subdirector xeral dePromoción e Actividades da Dirección Xeral deXuventude.

2. Un secretario, que será o funcionario xefe doServicio de Promoción de Actividades encargado dodesenvolvemento e seguimento dos distintos progra-mas dedicados á xuventude.

3. Vocais, que serán os xefes de Servicio de Xuven-tude das delegacións provinciais da Consellería deFamilia e Promoción do Emprego, Muller e Xuven-tude.

Artigo 81º.-Funcionamento.

O réxime de funcionamento do órgano colexiadode dirección da escola virá determinado polo esta-blecido para estes órganos no capítulo II do título IIda Lei 30/1992, do 26 de novembro.

Artigo 82º.-Reunións.

O órgano de dirección da Escola Galega de Lecere Tempo Libre reunirase cando sexa convocado poloseu presidente e, en todo caso, no mes de xaneirode cada ano, co fin de avaliar e conforma-la pro-gramación anual presentada por cada unha das esco-las de tempo libre oficialmente recoñecidas, así comopara aproba-lo plan anual de actuacións da propiaescola.

Artigo 83º.-Domicilio social.

O domicilio social da Escola Galega de Lecer eTempo Libre queda fixado na sede da DirecciónXeral de Xuventude. Nembargantes, os cursos e acti-vidades de formación convocados pola Escola Galegade Lecer e Tempo Libre desenvolveranse nas ins-talacións que se fixen na convocatoria de cada cursoou actividade concreta.

TÍTULO IVCenso de entidades xuvenís

Artigo 84º.-Censo de entidades xuvenís.

1. Na Dirección Xeral de Xuventude existirá uncenso no que se inscribirán as entidades xuveníse prestadoras de servicios á xuventude que o soli-citen de conformidade co establecido neste título.

2. Este censo terá unha vixencia anual, polo queas entidades que desexen continuar nel deberán rati-fica-la súa inscrición tódolos anos, utilizando paraisto o modelo que se xunta no anexo XIII.

Artigo 85º.-Carácter e estructura.

O censo será único e terá dous epígrafes:

1. O de entidades xuvenís.

2. O de entidades prestadoras de servicios áxuventude.

Artigo 86º.-Entidades xuvenís.

No epígrafe de entidades xuvenís poderán serobxecto de inscrición:

1. As asociacións xuvenís.

2. As organizacións xuvenís.

3. Os consellos da xuventude municipais ou deámbito local debidamente constituídos.

Artigo 87º.-Entidades prestadoras de servicios áxuventude.

1. No epígrafe de entidades prestadoras de ser-vicios á xuventude poden inscribirse as asociaciónsde carácter xeral que estatutariamente prevexan aexistencia dunha rama ou sección xuvenil e que entreos seus fins recollan a dedicación a actividades paramozos.

2. Neste epígrafe quedan excluídas as asociaciónsque son especificamente de tipo docente ou depor-tivo.

Artigo 88º.-Esixibilidade da inscrición.

Será condición indispensable para poder recibircalquera das subvencións que convoque a Conse-llería de Familia e Promoción do Emprego, Mullere Xuventude en materia de xuventude estar inscritono censo no ano en que estas se convoquen.

Artigo 89º.-Presentación de solicitudes.

O procedemento para a inscrición inicial no censocomezará coa presentación da solicitude dirixida áDirección Xeral de Xuventude, segundo o modeloque figura no anexo XIV, subscrita por persoa sufi-cientemente acreditada, xunto cos seguintes docu-mentos:

1. Copia da acta de constitución da entidade.

2. Copia dos estatutos.

3. Copia do certificado de inscrición no rexistrocorrespondente, segundo a natureza xurídica de cadaentidade.

4. Código de identificación fiscal.

5. A sección B do anexo XIII cuberto en tódolosseus espacios.


1. Presentada a solicitude coa documentaciónesixida, no caso de ser correcta, procederase á ins-crición no epígrafe correspondente do censo, noti-ficándollo ó interesado xunto co número de ordeasignada nun prazo máximo de quince días desdea presentación da solicitude. Transcorrido este prazosen dictarse resolución, a solicitude entenderaseestimada.

2. No suposto de que na documentación presentadase detectasen defectos ou non se acrediten suficien-temente os requisitos esixidos, requirirase o soli-citante para que os corrixa no prazo de dez días.Transcorrido este prazo sen corrixirse os defectosconsiderarase desistido, logo de resolución en talsentido.


Artigo 91º.-Nova solicitude e modificacións.

1. As entidades rexistradas no censo deberán pre-sentar no mes de decembro de cada ano a solicitudeque figura na sección A do anexo XIII onde se mani-feste o seu desexo de continuar inscrita no censoe se comuniquen as posibles modificacións dos datosexistentes nel, se é o caso.

2. A non presentación desta solicitude no prazoindicado comportará a caducidade da inscrición,logo de resolución administrativa na que así sedeclare.

Artigo 92º.-Incumprimento.

1. Cando unha entidade incumpra as condiciónsprecisas para a súa permanencia no censo, poderáacordarse a súa cancelación, tanto de oficio comopor instancia do interesado, logo da instrucción dooportuno expediente coa audiencia do interesado,agás nos casos de caducidade da inscrición regu-lados no artigo 91º.

2. A resolución na que se acorde a cancelaciónda inscrición deberá ser motivada e contra esta pode-rá interpoñerse recurso de alzada ante a conselleirade Familia e Promoción do Emprego, Muller eXuventude no prazo dun mes.

TÍTULO VRede Galega de Información e Documentación

XuvenilCapítulo I

Disposicións xerais

Artigo 93º.-Rede de Información e DocumentaciónXuvenil.

A Rede de Información e Documentación Xuvenilde Galicia configúrase como un servicio público deestructura territorial que articula e coordina as ini-ciativas promovidas tanto por organismos públicoscomo por entidades privadas sen ánimo de lucro,encamiñadas a prestarlles información e asesora-mento ós mozos e mozas no ámbito da ComunidadeAutónoma de Galicia.


A Rede Galega de Información e DocumentaciónXuvenil terá como obxectivos:

1. Asegurar que as prestacións dos servicios deinformación xuvenil se desenvolvan en condiciónsaxeitadas.

2. Garanti-la difusión de Información Xuvenilampla e actualizada en todo o ámbito da ComunidadeAutónoma.

3. Favorece-la implantación dos mecanismos deinformación precisos para posibilita-la igualdade deoportunidades entre a xuventude galega.

Artigo 95º.-Constitución da Rede Galega de Infor-mación e Documentación Xuvenil.

Constituirán a Rede Galega de Información eDocumentación Xuvenil tanto os servicios de infor-

mación e documentación directamente dependentesda Dirección Xeral de Xuventude, como aqueloutrosrecoñecidos e rexistrados conforme o disposto nestetítulo.

Artigo 96º.-Condición de servicios de informacióne documentación xuvenil.

1. Para os efectos deste decreto, terán a condiciónde servicios de información e documentación xuvenilaqueles que, promovidos por persoas físicas ou xurí-dicas a través de iniciativas públicas ou privadas,sen ánimo de lucro, teñan por obxecto o exerciciode actividades de carácter informativo dirixidas áxuventude e prestadas directamente ó público.

2. A información que elaboren e proporcionen osservicios de información xuvenil abranguerá tódolosaspectos que afecten directamente ós mozos e mozasou aqueles que sexan do seu interese, aínda quepoderán constituírse servicios especializados enmaterias concretas, sen que isto implique que pres-cindan dos restantes aspectos de información.

Artigo 97º.-Denominación dos servicios de infor-mación xuvenil.

1. Os servicios de información xuvenil poderánter denominación propia mais esta deberá estar sem-pre acompañada do nome xenérico de oficinas oupuntos municipais de información xuvenil ou puntosde información xuvenil, manifestando o seu carácterinformativo e xuvenil.

2. Os servicios de información xuvenil dependen-tes da Dirección Xeral de Xuventude exhibirántamén a súa condición de servicios da Xunta deGalicia.

3. A pertenza á Rede Galega de Información eDocumentación Xuvenil será imprescindible para teracceso á Rede Nacional e Internacional de Infor-mación e Documentación Xuvenil.

4. Os servicios de información xuvenil colocaránen lugar ben visible para o público o logotipo queidentifica internacionalmente estes servicios, segun-do o modelo facilitado pola Dirección Xeral deXuventude, así como a acreditación de inscriciónno Rexistro de Oficinas e Puntos de InformaciónXuvenil.

Capítulo IIFuncionamento e estructura da rede

Artigo 98º.-Funcións da Dirección Xeral deXuventude en relación coa Rede Galega de Infor-mación e Documentación Xuvenil.

1. En relación co funcionamento da Rede Galegade Información e Documentación Xuvenil, corres-ponden á Dirección Xeral de Xuventude as seguintesfuncións:

a) Representa-la Comunidade Autónoma galeganas relacións de colaboración e coordinación conoutros organismos semellantes da Administracióncentral, autonómica ou internacional.


b) Velar polo cumprimento do establecido nestedecreto, na busca de eficiencia, calidade e obxec-tividade dos servicios de información xuvenil.

c) Constituí-las comisións que considere necesa-rias para a análise, estudio e coordinación dos ser-vicios de información xuvenil.

d) Elaborar e publicar estudios sobre temas deinterese xuvenil, ben sexa por si mesma ou en cola-boración con outros servicios de información xuvenil.

e) Velar porque se cumpran as condicións de aper-tura e funcionamento dos servicios de informacióne documentación xuvenil que conforman a Rede deInformación e Documentación Xuvenil de Galicia.

f) Leva-lo rexistro dos servicios de informaciónxuvenil que forman parte da rede galega.

g) Propicia-la celebración de convenios de cola-boración con outras entidades dedicadas á submi-nistración de información ós mozos.

2. A Dirección Xeral de Xuventude poderá, logoda tramitación do oportuno expediente, excluír daRede Galega de Información e Documentación Xuve-nil os servicios que contraveñan o establecido nestedecreto.

Artigo 99º.-Constitución dos servicios de informa-ción e documentación xuvenil.

Os servicios de información e documentaciónxuvenil da Comunidade Autónoma de Galicia quedanconstituídos por:

1. Centro Coordinador de Información e Documen-tación Xuvenil.

2. Oficinas municipais de información xuvenil.

3. Puntos municipais de información xuvenil.

4. Puntos de información xuvenil.

Artigo 100º.-O centro coordinador.

O Centro Coordinador de Información e Documen-tación Xuvenil é unha unidade adscrita orgánica efuncionalmente á Dirección Xeral de Xuventude. Ocentro terá as seguintes funcións:

1. Recoller, catalogar, elaborar e distribuír cantainformación sexa de interese para os mozos e mozas.

2. Promover e fomenta-la creación de serviciosde información e documentación integrantes da RedeGalega de Información e Documentación Xuvenil.

3. Coordina-las funcións informativas e de docu-mentación do conxunto dos servicios da Rede Galegade Información Xuvenil.

4. Cooperar con entidades, organizacións e ins-titucións públicas ou privadas, na elaboración e exe-cución dos programas de xuventude.

5. Fomenta-la incorporación á rede galega dos pro-cesos de innovación tecnolóxica que faciliten o acce-so dos mozos e mozas galegos á información.

6. Subministrarlles información ós servicios queforman parte da Rede de Información e Documen-

tación Xuvenil, con especial referencia ós plans deemprego e ofertas de traballo para os mozos e mozas.

7. Organizar cursos de formación complementariado persoal dos servicios de información xuvenil.

8. Asesorar sobre a creación e a apertura de ser-vicios de información xuvenil.

9. Establecer liñas de traballo cos servicios deinformación xuvenil que supoñan un desenvolve-mento do conxunto da rede.

10. Asesorar en materia xurídica, educativa, deemprego, vivenda, programas europeos e outras quese consideren oportunas. Terá por obxecto o desen-volvemento de actividades de orientación específicasobre materias de interese xuvenil, coa finalidadede ofrece-la resposta axeitada ás demandas dosmozos e mozas.

11. Calquera outra que puidera serlle encomen-dada pola Dirección Xeral de Xuventude.

Artigo 101º.-O persoal do centro coordinador.

O Centro Coordinador de Información e Documen-tación Xuvenil contará coa dotación de persoal nece-saria para levar a cabo a súa función e, en especial,con persoal cualificado no tratamento e procesamen-to da información e nas aplicacións informáticas.

Artigo 102º.-Oficinas municipais de InformaciónXuvenil.

1. A Oficina Municipal de Información Xuvenilé unha estructura informativa de carácter municipalque presta servicios de información ós mozos e mozasdo seu concello, ben directamente ben a través depuntos municipais de información xuvenil a elavinculados.

2. As oficinas municipais de Información Xuvenilcontarán como mínimo con:

a) Un local axeitado de uso exclusivo, distribuídoen dúas zonas claramente diferenciadas e separadas,unha para o traballo de organización e elaboracióndos materiais de consulta e outra para a atenciónó público.

b) Un horario de atención ó público non inferiorás 25 horas semanais.

c) Un plan de actividades de dinamización dainformación.

d) Un cadro de persoal proporcionado ó volumedos servicios que presta e ó número de usuarios.O responsable da oficina debe posuír, como mínimo,unha titulación universitaria de grao medio e tercoñecemento acreditado da lingua galega. Previa-mente ó recoñecemento da oficina recibirá no centrocoordinador formación básica no eido da informaciónxuvenil.

e) A dotación do material suficiente para cumprircon efectividade as tarefas de información e docu-mentación, debendo dispoñer, como mínimo, doseguinte soporte informático: un ordenador conec-tado á Rede de Información Xuvenil (RIX) e correoelectrónico.


3. As oficinas municipais de información xuvenilpoderán contar con asesorías especializadas, sempreque dispoñan de persoal cunha formación suficientepara o desenvolvemento dos ditos servicios.

Artigo 103º.-Puntos municipais de informaciónxuvenil e puntos de información xuvenil.

1. O punto de información xuvenil é un serviciode información que pon directamente á disposicióndo público materiais informativos, subministradosna súa totalidade ou na maior parte polo centro coor-dinador ou polas oficinas municipais de InformaciónXuvenil no caso de que sexan puntos municipaisde información xuvenil.

2. Poderán ser promovidos por persoas físicas ouxurídicas, a través de iniciativas públicas ou pri-vadas sen ánimo de lucro, tendo por obxecto o exer-cicio de actividades de carácter informativo dirixidasá xuventude e prestadas directamente ó público.

3. Os concellos nos que existan núcleos dispersosde poboación poderán solicitar puntos municipaisde información xuvenil dependentes das oficinasmunicipais de información xuvenil que lles submi-nistrarán materiais infomativos.

Artigo 104º.-Infraestructura dos puntos de infor-mación xuvenil.

Os puntos municipais de información xuvenil eos puntos de información xuvenil contarán comomínimo con:

1. Un local de uso exclusivo ou un espacio propioe diferenciado daqueles dedicados a outros serviciosdentro do mesmo local, suficiente para alberga-lomaterial, soportes de consulta e atende-lo público.

2. Un horario de atención ó público non inferiorás 10 horas semanais.

3. Un plan de actividades de dinamización dainformación.

4. Un cadro de persoal proporcionado ó volumedos servicios que se prestan e ó número de usuarios.O responsable do punto terá unha titulación mínimade bacharelato, técnico superior, técnico especialistaen formación profesional ou outra equivalente e tercoñecemento acreditado da lingua galega. Previa-mente ó recoñecemento do punto recibirá no centrocoordinador formación básica no eido da informaciónxuvenil.

5. A dotación do material suficiente para cumprircon efectividade as tarefas de información e docu-mentación, debendo dispoñer como mínimo doseguinte soporte informático: un ordenador conec-tado á Rede Galega de Información Xuvenil (RIX)e correo electrónico.

Artigo 105º.-Espacios de autoconsulta.

Tanto as oficinas e puntos municipais de infor-mación xuvenil como os puntos de información xuve-nil poden ter en lugares diferentes do local propioespacios de autoconsulta que faciliten o accesodirecto dos mozos e mozas á información que llespoida interesar.

Capítulo IIIProcedemento de recoñecemento dos servicios

de información xuvenil

Artigo 106º.-Recoñecemento oficial dos serviciosde información xuvenil.

O recoñecemento oficial dos servicios de infor-mación xuvenil corresponderalle á Consellería deFamilia e Promoción do Emprego, Muller e Xuven-tude. Para o dito recoñecemento, ben se trate deoficinas ou puntos municipais de información xuve-nil como de puntos de información xuvenil, deberápresentarse ante a delegación provincial correspon-dente da Consellería de Familia e Promoción doEmprego, Muller e Xuventude, ou por calquera dosmedios previstos no artigo 38.4º da Lei 30/1992,do 26 de novembro, de réxime xurídico das admi-nistracións públicas e do procedemento administra-tivo común, a seguinte documentación:

1. Solicitude normalizada segundo o modelo oficialque aparece recollida no anexo XV.

2. Memoria que considerará, como mínimo, osseguintes aspectos:

-Xustificación da conveniencia da creación do Ser-vicio de Información Xuvenil no ámbito territorialno que se vai desenvolve-la súa actividade.

-Infraestructura, equipamento, medios materiais epersoal de que dispón, especificando a súa titula-ción, tipo de contrato e duración da relación laboral.

-Orzamento anual e previsións de financiamento.

-Plans das actividades de dinamización da infor-mación que se desenvolverán desde o servicio.

3. Acreditación da capacidade do solicitante:

3.1. Se se trata de persoa física:

-Fotocopia do DNI.

3.2. Se se trata de persoa xurídica privada:

-Copia dos estatutos.

-Composición do órgano de goberno.

-Certificación que acredite a súa inscrición norexistro correspondente.

-Certificación acreditativa do órgano de gobernocompetente para acorda-la creación do Servicio deInformación Xuvenil.

-Poder acreditado da persoa que a representa.

3.3. Se se trata de ente ou corporación pública:

-Copia dos estatutos, se procede.

-Certificación do acordo do órgano competentepolo que se crea o Servicio de Información Xuvenil.

Artigo 107º.-Simultaneidade de solicitudes.

Se unha persoa física ou xurídica presenta simul-taneamente máis dunha solicitude de recoñecementode servicios de información xuvenil, abondará conque achegue unha soa vez a documentación á quese refire o punto 3 do artigo anterior.


Artigo 108º.-Comprobacións e aclaracións dadocumentación presentada.

1. A delegación provincial poderá realiza-las opor-tunas comprobacións e solicitar cantas aclaraciónse precisións considere necesarias tanto á persoa soli-citante como a outros organismos.

2. Completada a documentación que se esixe noartigo 105º deste decreto, a delegación provincialremitirá á Dirección Xeral de Xuventude no prazode dez días o expediente completo e informe moti-vado sobre a conveniencia ou non do recoñecemento.

3. A Dirección Xeral de Xuventude dictará reso-lución no prazo de seis meses, procedendo, se éo caso, a inscribila no Rexistro de Oficinas e Puntosde Información Xuvenil.

Artigo 109º.-Orientación e inspeccións destesservicios.

A Consellería de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude orientará e inspeccionará o fun-cionamento dos servicios de información e docu-mentación xuvenil a través dos servicios da dele-gación provincial correspondente.

Capítulo IVRexistro dos servicios de información xuvenil

Artigo 110º.-Rexisto dos servicios de informacióne documentación xuvenil.

1. O Rexistro dos Servicios de Información e Docu-mentación Xuvenil dependente da Dirección Xeralde Xuventude terá carácter público con respecto atódalas inscricións que deban constar nel.

Neste rexistro figurarán inscritos tanto os serviciosdependentes da Dirección Xeral de Xuventude comoos restantes que se recoñezan.

2. No rexistro faranse consta-los seguintes datos:número que lle corresponde, denominación da ofi-cina ou punto de información xuvenil, ámbito terri-torial, enderezo, nome do solicitante e entidade daque depende.

3. Como consecuencia desta inscrición expedirasea correspondente certificación.

Artigo 111º.-Modificación dos datos no rexistro.

1. Calquera modificación que se produza nos ser-vicios de información xuvenil con respecto ós datosque figuran no rexistro deberá poñerse en coñece-mento da Dirección Xeral de Xuventude, do mesmoxeito que se comunicará a suspensión temporal oucesamento das actividades ou instalacións dos ser-vicios recoñecidos.

2. A baixa dos servicios de información e docu-mentación xuvenil no rexistro poderá producirse benpor instancia da entidade titular do servicio por cesa-mento da actividade ou ben ser realizada de oficiopolos servicios da Dirección Xeral de Xuventudelogo de comprobación do cesamento da actividadeou o incumprimento do previsto neste decreto.

TÍTULO VIComisión Interdepartamental de Xuventude

Artigo 112º.-Finalidade.

1. A Comisión Interdepartamental de Xuventudeten como finalidade se-lo órgano coordinador dosdepartamentos da Administración autónomica galeganas súas actuacións en materia de xuventude.

2. A Comisión Interdepartamental de Xuventudeestará adscrita á Consellería de Familia e Promocióndo Emprego, Muller e Xuventude.

Artigo 113º.-Funcións propias da comisión.

Serán funcións propias da comisión:

1. O estudio, análise e informe dos problemas daxuventude galega, elevando, se é o caso, propostasde medidas concretas á Xunta de Galicia, a travésda Consellería de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude.

2. A elaboración de propostas para incluír no PlanIntegral de Xuventude.

3. A coordinación e avaliación das actuaciónsespecificamente relacionadas coa xuventude quevaian realiza-los distintos departamentos da Xuntade Galicia.

4. O estudio dos proxectos de disposicións nor-mativas de carácter sectorial reguladoras de materiasespecificamente relacionadas coa xuventude.

5. Promove-la articulación de accións para axuventude por parte das administracións locais edas asociacións, e cooperar no seu desenvolvemento.

6. O fomento das actuacións dirixidas á prestaciónde servicios á xuventude na procura de mellora-lasúa calidade de vida e a súa participación nos ámbi-tos social, laboral, político e cultural de Galicia,así como á cooperación e intercambio cultural nomundo xuvenil.

7. Cantas outras actuacións lle encomenden as dis-posicións legais ou a Xunta de Galicia.

Artigo 114º.-Composición da comisión.

1. A Comisión Interdepartamental de Xuventudeestará composta por:

a) Presidente: presidente da Xunta de Galicia.

b) Vicepresidente: a conselleira de Familia e Pro-moción do Emprego, Muller e Xuventude.

c) Vocais:

1. O director xeral de Xuventude.

2. Os titulares das seguintes secretarías xeraisdependentes da Presidencia da Xunta de Galicia:

-Secretaría Xeral de Relacións coas ComunidadesGalegas.

-Secretaría Xeral para o Deporte.

-Secretaría Xeral de Relacións coa Unión Europeae Acción Exterior.


-Secretaría Xeral de Planificación e Desenvolve-mento Comarcal.

-Secretaría Xeral de Investigación e Desenvol-vemento.

-Secretaría Xeral para as Relacións cos MediosInformativos.

3. Un representante coa categoría de director xeralde cada unha das restantes consellerías; a súa desig-nación será realizada polo conselleiro respectivo.

4. Un representante do Consello da Xuventudede Galicia, designado polo presidente do ditoconsello.

5. Un representante da Federación Galega deMunicipios e Provincias, designado polo presidenteda dita federación.

d) Secretario: o subdirector xeral de Programasda Dirección Xeral de Xuventude, da Conselleríade Familia e Promoción do Emprego, Muller eXuventude.

No caso de ausencia ou enfermidade do secretario,será substituído temporalmente polo subdirectorxeral de Promoción de Actividades da DirecciónXeral de Xuventude da Consellería de Familia ePromoción do Emprego, Muller e Xuventude.

2. Por cada membro titular nomearase tamén unsuplente, que no caso do vicepresidente será o direc-tor de Xuventude, e no caso de directores xeraisou secretarios xerais terá categoría de subdirectorxeral.

3. Deberá comunicárselle ó secretario, antes deabri-la reunión da comisión, a substitución de cal-quera dos vocais titulares ou do vicepresidente poloseu suplente.

4. Ó secretario da comisión, ademais das funciónsreguladas no artigo 25 da Lei 30/1992, do 26 denovembro, de réxime xurídico das administraciónspúblicas e do procedemento administrativo común,corresponderalle:

a) Recibir e ordena-la información e mailas pro-postas das comisións de traballo que se creen.

b) Difundir e coordina-la información e propostasrecibidas.

O secretario da comisión actuará auxiliado cosmedios persoais e materiais da Dirección Xeral deXuventude.

Artigo 115º.-Funcionamento da comisión.

1. A Comisión Interdepartamental de Xuventudefuncionará:

-En Pleno.

-En Comisión Permanente.

-En comisións de traballo.

2. O Pleno estará integrado por tódolos membrosda Comisión Interdepartamental de Xuventude. Reu-nirase, polo menos, en sesión ordinaria dúas vecesó ano e, con carácter extraordinario, cando sexa con-

vocado polo presidente, ben sexa por iniciativa pro-pia ou por pedimento da Comisión Permanente ouda metade dos vocais.

3. A Comisión Permanente estará composta polopresidente, que será a conselleira de Familia e Pro-moción do Emprego, Muller e Xuventude, e seisvocais designados polo Pleno entre os seus membros.O presidente da Comisión Permanente poderá dele-gar no vicepresidente nos casos de ausencia ouenfermidade.

Corresponderalle á Comisión Permanente:

a) Elabora-los documentos base de traballo do PlanIntegral de Xuventude a partir das propostas faci-litadas polas comisións de traballo.

b) Preparar e poñer á disposición do Pleno dacomisión a información e documentación que soli-cite.

c) Cantas outras lle sexan encomendadas poloPleno.

A Comisión Permanente reunirase unha vez cadatres meses de xeito ordinario e, por convocatoriado seu presidente, cantas veces sexa necesario parao desenvolvemento dos acordos.

O secretario da Comisión Interdepartamental deXuventude actuará, así mesmo, de secretario daComisión Permanente.

4. O Pleno creará comisións de traballo por áreas,que poderán ser permanentes ou específicas, e esta-rán formadas polos membros que aquel designe parao efecto, que poderán estar asistidos polos expertosou asesores que procedan en función do tema deque se trate. Corresponderalles ás comisións de tra-ballo a análise sectorial, a recolla de información,a elaboración de propostas e demais competenciasque sinale o Pleno.

A presidencia destas e o seguimento dos traballosque efectúen corresponderalle á conselleira de Fami-lia e Promoción do Emprego, Muller e Xuventudeou persoa en quen delegue.

As comisións de traballo reuniranse coa periodi-cidade que elas mesmas consideren ou por peticióndo seu presidente.

5. As consellerías e secretarías designarán unrepresentante permanente, con categoría mínima dexefe de sección, coa finalidade de acadar fluidezna interlocución dos asuntos relacionados coa comi-sión, que poderán participar nas comisións de tra-ballo e asistir ás reunións da comisión se fosen requi-ridos para iso, con voz pero sen voto.

6. O funcionamento da Comisión Interdepartamen-tal de Xuventude acomodarase ás normas contidasna Lei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurí-dico das administracións públicas e do procedemen-to administrativo común, sobre órganos colexiados.

Disposicións adicionais

Primeira.-Os servicios existentes que non se inte-gren na Rede Galega de Información e Documen-


tación Xuvenil non poderán ter acceso á Rede Nacio-nal e Internacional de Información e DocumentaciónXuvenil de acordo co previsto no artigo 97.3º destedecreto.

Segunda.-A Consellería de Familia e Promocióndo Emprego, Muller e Xuventude poderá crear ser-vicios de información xuvenil dependentes da Direc-ción Xeral de Xuventude.

Disposicións transitorias

Primeira.-Non lles será de aplicación o dispostonos artigos 6.2º e 13.9º do título primeiro destedecreto ás instalacións xuvenís reguladas no mesmoque xa estiveran funcionando como tales o un demarzo de 1997, para os efectos do seu recoñecementooficial, sen prexuízo da súa aplicación ás obras dereforma ou ampliación que se fagan a partir desadata, conforme o disposto no artigo 5º do presentedecreto.

Segunda.-Ás instalacións que, adecuándose áscaracterísticas recollidas neste título para os dife-rentes tipos de instalacións xuvenís reguladas nel,non obteñan o recoñecemento oficial como tales,seralles de aplicación a normativa sectorial de turis-mo correspondente segundo as súas características.Así mesmo, non poderán utiliza-las denominaciónse logotipo que para cada tipo de instalación xuvenilse recollen no anexo V deste decreto, nin calqueraoutra que poida dar lugar a confusión sobre o seudestino á poboación xuvenil.

Terceira.-Asimílanse ós campamentos xuvenís ascolonias, centros de vacacións e campamentos resi-denciais regulados no Decreto 2253/1974, do 20de xullo, da Presidencia do Goberno, sobre orga-nización de campamentos, albergues, centros devacacións, colonias e marchas xuvenís (BOE nº 195,do 15 de agosto).

Cuarta.-Os títulos ou diplomas expedidos ou homo-logados conforme as modalidades recollidas na Ordedo 22 de outubro de 1985 e na Orde do 15 de marzode 1991 manterán a súa vixencia. A este respecto,en relación coas titulacións reguladas na Orde do22 de outubro de 1985, os títulos de monitor deactividades de tempo libre, xefe de campamentoxuvenil e animador xuvenil quedan homologados óde monitor de actividades de tempo libre e os títulosde director de actividades de tempo libre na espe-cialidade de campamentos e centros de xuventudequedan homologados ó de director de actividadesde tempo libre.

Quinta.-As escolas de tempo libre oficialmenterecoñecidas no ámbito da Comunidade Autónomagalega con anterioridade ó 1 de xaneiro de 1996deberán establecer e incluír nos seus respectivosestatutos a ponderación á que se refire o artigo 76.2ºdo presente decreto previamente á impartición decalquera curso e deberán comunicarlle á DirecciónXeral de Xuventude a dita modificación estatutaria,como requisito previo para a súa aplicación.

Sexta.-O persoal do Centro Coordinador de Infor-mación e Documentación Xuvenil estará integradopor persoal da actual estructura da Consellería deFamilia e Promoción do Emprego, Muller e Xuven-tude, non orixinando incremento de gasto.


Quedan derrogadas cantas disposicións de igualou inferior rango se opoñan ó disposto no presentedecreto e, en particular:

1. Decreto 313/1995, do 23 de novembro, poloque se regula o recoñecemento das escolas de tempolibre, se aproban os programas de formación quese van impartir e se establece a composición e fun-cionamento do órgano de dirección da Escola Galegade Lecer e Tempo Libre (DOG nº 237, do 13 dedecembro) e o Decreto 381/1996, do 17 de outubro,polo que se modifica o Decreto 313/1995, do 23de novembro (DOG nº 213, do 30 de outubro).

2. Decreto 144/1996, do 17 de abril, polo quese crea a Comisión Interdepartamental de Xuventude(DOG nº 81, do 25 de abril), e o Decreto 276/1998,do 24 de setembro, polo que se modifica o artigo5 do Decreto 144/1996, do 17 de abril (DOG nº 198,do 13 de outubro).

3. Decreto 223/1996, do 30 de maio, polo quese regulan as actividades de aire libre dirixidas áxuventude no territorio da comunidade galega (DOGnº 113, do 10 de xuño).

4. Decreto 33/1997, do 13 de febreiro, polo quese regula o recoñecemento oficial e as condiciónstécnicas das instalacións xuvenís no ámbito daComunidade Autónoma de Galicia (DOG nº 41, do28 de febreiro).

5. Decreto 243/1998, do 30 de xullo, polo quese regula a Rede Galega de Información e Docu-mentación Xuvenil e as condicións e procedementospara o recoñecemento oficial dos servicios de infor-mación xuvenil (DOG nº 158, do 17 de agosto).

6. Orde do 21 de marzo de 1991 pola que se dictannormas para a elaboración dun censo de entidadesxuvenís e prestadoras de servicios á xuventude.

Disposicións derradeiras

Primeira.-Facúltase a conselleira de Familia e Pro-moción do Emprego, Muller e Xuventude para quedicte cantas disposicións sexan necesarias para odesenvolvemento e execución deste decreto.

Segunda.-Este decreto entrará en vigor ós vintedías da súa publicación no Diario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, vinte de xaneiro de dousmil.

Manuel Fraga IribarnePresidente

Manuela López BesteiroConselleira de Familia e Promoción do Emprego,Muller e Xuventude


Decreto 50/2000, do 20 de xaneiro, polo que se refunde e actualizaa normativa vixente en materia de xuventude.


ANEXO VII

PROGRAMA PARA O CURSO DE MONITORES DE ACTIVIDADES

DE TEMPO LIBRE

(200 horas lectivas)

1ª parte: 45 horas lectivas.

A) Área de psicosocioloxía.

1. Psicoloxía.

1.1. Concepto e campos de aplicación da psi-coloxía.

1.2. Psicoloxía evolutiva: estudio das caracterís-ticas de cada etapa evolutiva.

1.3. O proceso de socialización. O xogo como ele-mento socializador.

2. O grupo. Tipoloxía e organización. Dinámicade grupos.

2.1. Roles dun grupo.

2.2. Características fundamentais dos gruposinfantís e xuvenís.

2.3. Liderado.

2.4. Técnicas de animación de grupos.

2.5. Técnicas de resolución de conflictos.

2.6. O traballo en equipo.

3. Socioloxía.

3.1. Lecer e tempo libre: características, funciónse modalidades.

3.2. Dimensión no ámbito vital da persoa nas súasdiferentes etapas evolutivas.

3.3. Aproximación ó estudio do medio social gale-go. O medio urbano. O medio rural. Característicase posibilidades de actuación.

3.3.1. Educación no tempo libre e inserción nacultura de Galicia.

3.3.2. Coñecementos culturais, xeográficos, folcló-ricos, socio-políticos e económicos de Galicia.

3.4. Importancia da prevención e asistencia pri-maria: intervención desde o tempo libre.

B) Área de educación e tempo libre: metodoloxíaeducativa.

1. A educación no tempo libre.

2. Conceptos fundamentais da pedagoxía.

3. Necesidades educativas especiais no tempolibre. Inadaptación e marxinación.

4. Bases do proxecto formativo. Principios edu-cativos.

5. Educación de valores.

6. Metodoloxía e programación. Fases na elabo-ración do programa.

7. O xogo como instrumento didáctico na educaciónno tempo libre.

8. O educador/a de tempo libre: aspectos psico-lóxicos, sociolóxicos e pedagóxicos.

9. A colaboración na escola.


Área de animación. As técnicas.

1. A animación: concepto e uso da animación notempo libre.

2. O xogo. Tipoloxía de xogos.

3. Seráns e lumes de acampada.

4. Introducción ás técnicas de expresión e comu-nicación.

4.1. Expresión literaria.

4.2. Expresión musical.

4.3. Expresión dramática: corporal e oral.

4.4. Expresión plástica.

4.5. Medios audiovisuais.

4.6. Animación deportiva.


Área de educación ambiental e natureza.

1. Introducción á educación ambiental.

1.1. O concepto de medio e natureza.

1.2. Problemática e alternativas.

1.3. Medio e natureza en Galicia.

1.4. Bases para o estudio de itinerarios nos eco-sistemas galegos, con especial atención ós propiosdos itinerarios elixidos para o curso. Utilizacióndidáctica deles.

1.5. Os itinerarios de interpretación ambiental napráctica.

1.6. Xogos de educación ambiental.


2. Técnicas de campismo e excursionismo.

2.1. A marcha.

2.2. Orientación. Xogos de orientación.

2.3. Introducción á meteoroloxía.

2.4. Topografía e cartografía.

2.5. Técnicas de acampada.


Área de educación para a saúde.

1. A hixiene e a sanidade nas actividades de tempolibre.

2. Aspectos sanitarios nas actividades de tempolibre.

3. Prevención das drogodependencias.

4. Socorrismo e primeiros auxilios.

5. Alimentación e nutrición.

6. Sexualidade.

7. Seguridade e hixiene.


Área de organización e recursos.

1. Lexislación.

1.1. As escolas e titulacións de tempo libre.

1.2. Responsabilidade civil do monitor. Seguros.

1.3. Asociacionismo xuvenil.

1.3.1. Constitución e legalización.

1.3.2. Estatutos.

1.3.3. Tipos de asociacións e rexistros.

2. Recursos e axudas.

2.1. Recursos e axudas públicas. Subvencións,convenios e protocolos: tipos e tramitación.

2.2. Recursos e axudas privadas.

2.3. Recursos socioculturais: patrimonio históri-co-etnolóxico, artístico-folclórico.

3. Redes de información xuvenil.

3.1. Centros e puntos de información.

3.2. Revistas, boletíns e publicacións.

3.3. O informador xuvenil (características, for-mación).

3.4. Dinamización da información.

ANEXO VIII

PROGRAMA PARA O CURSO DE DIRECTORES DE ACTIVIDADES

DE TEMPO LIBRE

(150 horas)

1. Área de psicosocioloxía: (40 horas).

1.1. Dirección de equipos e liderado.

1.1.1. O perfil do/a director/a de actividades detempo libre.

1.1.2. A dirección dun equipo de traballo.

1.1.2.1. O/A director/a como líder. Distintos mode-los de dirección.

1.1.2.2. A dinámica do liderato. Desenvolvementode xuntanzas de equipo.

1.1.3. O equipo como base da intervención. Ani-mación e dinámica dos equipos.

1.1.3.1. Estructura, evolución e roles.

1.1.3.2. Elementos estructurais dos equipos:obxectivos, cohesión, normas.

1.1.3.3. As etapas de evolución dos equipos.

1.1.3.4. Dificultades e conflictos. Estratexias deresolución.

1.1.4. A comunicación interpersoal.

1.2. Análise de realidades sociais.

1.2.1. Técnicas básicas de intervención social.

1.2.2. Fundamentos sociolóxicos do ocio e do tem-po libre.

1.2.3. Os ámbitos de intervención.

1.2.3.1. Rural e urbano.

1.2.3.2. Infancia, mocidade, adultos, vellez.

1.2.3.3. Sectores sociais: muller, marxinados,desempregados.

1.2.3.4. Intervención en espacios concretos: con-cellos, barrios, parroquias, institucións públicas,entidades privadas e/ou asociacións.

1.2.4. Asociacionismo e participación na socie-dade civil. O papel do voluntariado e do profesional.

2. Área de intervención educativa: (25 horaslectivas).

2.1. As correntes pedagóxicas e a súa influenciana pedagoxía do tempo libre.

2.2. A pedagoxía do ocio. O concepto de tempolibre.


2.3. Educación en valores: o ideario educativo.

2.4. Metodoloxía e modelos de intervención enactividades de tempo libre: actividade, participa-ción, convivencia.

2.5. Asociacións como espacio educativo.

3. Área de xestión: (85 horas lectivas).

3.1. Planificación e deseños de proxectos de inter-vención. Elementos básicos.

3.1.1. Análise da realidade. Avaliación inicial.

3.1.2. Obxectivos e prioridades.

3.1.3. Actividades e estratexias de acción.

3.1.4. Temporalización: planings e cronogramas.

3.1.5. Recursos humanos e materiais.

3.1.6. Orzamentos.

3.1.7. Avaliación e seguimento.

3.2. Estratexias de xestión.

3.3. Organización e modelos organizativos.

3.4. Administración, xerencia e xestión económica.

3.4.1. Plan contable.

3.4.2. IVE e outros impostos.

3.4.3. Captación de recursos. O patrocinio, sub-vencións e convenios.

3.4.4. Confección de orzamentos.

3.4.5. Xerencia.

3.4.6. Intendencia.

3.5. Lexislación.

3.5.1. Lexislación sobre asociacionismo.

3.5.2. As personalidades físicas e xurídicas.

3.5.3. Estructuras supraasociativas.

3.5.4. Lexislación relativa ás actividades de tempolibre.

3.5.4.1. Responsabilidade civil e penal.

3.5.4.2. Normas sanitarias, permisos.

3.5.4.3. Seguros de responsabilidade.

3.6. Políticas e recursos institucionais.

3.6.1. Infancia e xuventude.

3.6.2. Vellez.

3.6.3. Muller.

3.6.4. Minusválidos.

3.6.5. Marxinación social.

3.6.6. Cooperación internacional.

ANEXO IX

PROGRAMA PARA O CURSO DE DIRECTORES DE CAMPOS DE

TRABALLO

(50 horas lectivas)

1. Características xerais que definen un campode traballo como marco de relación e comunicaciónpara os rapaces participantes.

2. As administracións e as entidades organizado-ras. Acordos de cooperación.

3. Tipoloxías de campos de traballo e aprendizaxe:

3.1. Patrimonio arquitectónico.

3.2. Arqueoloxía.

3.3. Protección da natureza.

3.4. Acción comunitaria.

3.5. Coñecementos sobre o país ou comunidade.

3.6. Outros (técnicas específicas. Agricultura, gan-dería e pesca).

4. O traballo técnico. Horarios, recursos, materiale ferramentas de traballo. Material específico.

5. Persoal e tarefas.

5.1. Equipo de monitores (director, monitor,cociña).

5.2. O equipo técnico.

6. O aloxamento.

7. Os participantes e as súas necesidades.

7.1. Funcionamento diario, marco normativo, deconvivencia e práctico.

7.2. Actividades alternativas e complementarias.

8. Seguro de accidentes e responsabilidade civil.

9. Criterios de selección das diferentes propostas:

9.1. Traballo adecuado ós rapaces e que lles sexagratificante.

9.2. Interese que demostra a entidade que propóno campo de traballo. Quendas.

9.3. Existencia ou non dun proxecto global ondese inclúa o campo.

9.4. Dispoñibilidade de infraestructuras adecua-das para o campo.

Orde do 27 de decembro de 2002 pola que se establecen as condicións e criteriospara a escolarización en centros sostidos con fondos públicos do alumnado de ensino nonuniversitario con necesidades educativas especiais.(DOG, 30/01/03).

O Decreto 320/1996, do 26 de xullo, de ordenación da educación de alumnos ealumnas con necesidades educativas especiais, establece as normas xerais que debenrexe-la resposta ás diferentes necesidades educativas, dentro dunha ensinanzacomprensiva e aberta á diversidade, segundo os principios de normalización, integracióne atención personalizada.

De acordo co marco que determinan a Lei 13/1982, do 7 de abril, de integración dosminusválidos, e a Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do sistemaeducativo, esa resposta levarase a cabo, con carácter xeral, no ámbito dos centrosordinarios. Sen embargo, en determinadas ocasións, as necesidades educativas requirende actuacións e recursos que dificilmente poden ofrecerse neses centros, sendo preciso,entón, a intervención de unidades ou centros de educación especial.

A partir destes principios, o Decreto 320/1996 recolle diversos aspectos que cómpreconcretar, aplicando o principio de sectorización, como son a autorización deflexibilizacións de idade, a posibilidade de implantar en centros ordinarios aulas para aatención específica, o establecemento de centros de escolarización preferente, ou aescolarización en centros hospitalarios ou no domicilio do alumno. En particular, cómpresinalar que o establecemento das citadas aulas específicas de educación especialefectúase ó amparo do artigo 27 da Lei 13/1982, do 7 de abril, de integración social dosminusválidos, xunto do recollido no preámbulo do Real decreto 334/1985, do 6 de marzo,de ordenación da educación especial.

En consecuencia, a presente orde regula a atención escolar das necesidadeseducativas especiais, transitorias ou permanentes, de orixe persoal ou sociocultural doalumnado de ensinanzas non universitarias de réxime xeral escolarizado nos centrossostidos con fondos públicos.

Así mesmo, o Decreto 320/1996 establece diversas funcións relacionadas coaeducación especial que correspondían ós extinguidos equipos psicopedagóxicos de apoio.Sen embargo, trala publicación do Decreto 120/1998, do 23 de abril, polo que se regulaa orientación educativa e profesional na Comunidade Autónoma de Galicia, as funciónsatribuídas a estes equipos pasan a seren exercidas polos departamentos de orientacióne os equipos de orientación específicos. Polo tanto, a presente orde tamén ten porfinalidade determinar que funcións das que aparecen no Decreto 320/1996 correspondena cada un deses servicios.

En consecuencia, e en virtude do establecido na disposición derradeira do Decreto320/1996 e na derradeira primeira do Decreto 120/1998, esta Consellería de Educacióne Ordenación Universitaria

DISPÓN:

Capítulo IDisposicións xerais


O obxecto da presente orde é regula-las condicións e criterios para a escolarizacióndo alumnado de ensino non universitario con necesidades educativas especiais que cursaensinanzas de réxime xeral.

Artigo 2º.-Definición das necesidades educativas especiais.

No marco da presente orde entenderanse por necesidades educativas especiais asde tipo temporal ou permanente que estean asociadas á historia persoal e escolar oudebidas tanto a condicións de sobredotación intelectual como a calquera discapacidadeou a situacións sociais ou culturais desfavorecidas, que pola súa especificidade supoñandiferencias significativas no acceso ordinario ó currículo e, polo tanto, requiran de apoiose atencións educativas específicas.


A presente orde será de aplicación nos centros de ensinanza non universitaria daComunidade Autónoma de Galicia sostidos con fondos públicos.

Artigo 4º.-Coordinación dos servicios educativos.

Tendo en conta que a responsabilidade da atención ó alumnado con necesidadeseducativas especiais abrangue a toda a comunidade educativa, faise precisa aparticipación conxunta dos diferentes profesionais implicados. Como consecuencia,deberase garanti-la coordinación das súas actuacións, polas direccións dos centros, nocaso dos integrantes dos departamentos de orientación e dos profesionais das unidadese centros específicos de educación especial, como servicios nos centros educativos, oupolas delegacións provinciais, no caso dos equipos de orientación específicos, comoservicios especializados delas dependentes.

Así mesmo, na medida que as circunstancias o demanden, a citada coordinaciónestenderase a outros servicios, organismos ou institucións que presten atencións óantedito alumnado.

Artigo 5º.-Criterios xerais para a escolarización do alumnado con necesidadeseducativas especiais.

Como norma xeral, o alumnado con necesidades educativas especiais seráescolarizado nos centros educativos ordinarios, nas condicións establecidas para asensinanzas de réxime xeral.

Só se poderá recorrer á escolarización, completa ou combinada, en unidades oucentros específicos de educación especial naqueles casos nos que sexa imprescindibleo emprego de recursos extraordinarios de difícil xeneralización.

Artigo 6º.-Procedemento xeral para a escolarización en centros ou unidadesespecíficas de educación especial.

Con carácter xeral, as propostas de escolarización en centros ou unidadesespecíficas de educación especial, tanto para a modalidade completa como para acombinada, faranse con base no dictame de escolarización elaborado a partir da avaliaciónpsicopedagóxica do alumno establecida na Orde do 31 de outubro de 1996, o estudio dosrecursos da súa zona educativa e a opinión dos seus pais ou titores legais, que terán queser debidamente informados.

A dirección do centro enviará a proposta á delegación provincial, que resolverá o queproceda á vista dos informes correspondentes e os recursos existentes.

Artigo 7º.-Documentación do alumnado que cambia de centro educativo ou demodalidade de escolarización.

Cando un alumno cambie de centro educativo ou de modalidade de escolarización,o centro de orixe remitirá ó de destino, e por pedimento deste, o seu libro de escolaridade

e o informe individualizado de avaliación, no que se incluirán as conclusións dasavaliacións psicopedagóxicas realizadas, os aspectos principais correspondentes óseguimento do seu proceso educativo e, se procede, o documento de adaptacióncurricular, que terán carácter confidencial.

Capítulo IIEscolarización en centros ordinarios

Sección IAspectos xerais

Artigo 8º.-Proxectos de centro e necesidades educativas especiais.

Os proxectos educativos e curriculares de etapa dos centros reflectirán os criteriosde carácter organizativo e pedagóxico establecidos para a atención ó seu alumnado connecesidades educativas especiais. A determinación destes criterios farase coacolaboración do departamento de orientación do centro, ou do que o teña adscrito.

Artigo 9º.-Apoio ós departamentos didácticos e equipos de ciclo.

O departamento de orientación, coa colaboración e o asesoramento docorrespondente equipo de orientación específico se fose necesario, prestará o seu apoioós distintos equipos de ciclo e departamentos didácticos no relativo á atención ó alumnadocon necesidades educativas especiais, así como ó profesorado que o atenda directamente.

Artigo 10º.-Centros de escolarización preferente.

Sen prexuízo da liberdade de elección de centro recoñecida pola normativa básica,o alumnado con necesidades educativas especiais terá preferencia para a súaescolarización nos centros ordinarios que posúan os equipamentos, servicioscomplementarios ou as especializacións profesionais necesarias para garantirlle unhaatención educativa de calidade.

Artigo 11º.-Determinación dos centros de escolarización preferente.

A partir dos informes previos emitidos polos servicios de inspección educativa,determinaranse os centros de escolarización preferente e as súas zonas xeográficas deinfluencia, tendo en conta os diferentes tipos de atencións específicas e de apoios eservicios complementarios que, de acordo coas necesidades detectadas, se estimenoportunos.

A dita determinación corresponderá ás delegacións provinciais, naqueles casos nosque o ámbito de influencia pertenza a unha provincia, e á Dirección Xeral de Centros eInspección Educativa, naqueloutros nos que sexa interprovincial.

En todo caso, garantirase que o alumnado de educación primaria con necesidadeseducativas especiais permanentes que está escolarizado en centros ordinarios poidacontinua-los seus estudios na educación secundaria obrigatoria nesa modalidade deescolarización nalgún centro da mesma zona educativa.

Sección IIEscolarización nos diferentes niveis educativos

II.a) Educación infantil.

Artigo 12º.-Finalidade da escolarización na educación infantil.

Na educación infantil o alumnado con necesidades educativas especiaisescolarizarase nos centros ordinarios e tan só nas unidades ou centros específicos deeducación especial en casos moi excepcionais e debidamente xustificados.

A escolarización nesta etapa terá como finalidade, ademais de procura-lodesenvolvemento persoal do alumnado, a detección e identificación temperá dasnecesidades especiais, co fin de establece-las medidas e recursos necesarios para aprevención e intervención específicas. Para tal fin, os departamentos de orientacióndeseñarán, coa colaboración dos equipos de orientación específicos, accións encamiñadasá atención temperá tanto no seu centro como nos que, se é o caso, lles estean adscritos.

Artigo 13º.-Avaliación inicial.

Ó comeza-la súa escolarización todo o alumnado será obxecto dunha avaliacióninicial na que, ademais dos aspectos previstos na Orde do 5 de maio de 1993, se recolleráa detección de necesidades educativas especiais. A partir desta avaliación redactaranseo informe psicopedagóxico establecido na Orde do 31 de outubro de 1996.

Para tal fin, os departamentos de orientación elaborarán, co asesoramento dosequipos de orientación específicos se fose necesario, os materiais necesarios para que oprofesorado titor dos seus centros, ou dos que teñan adscritos, leven a cabo a recollida deinformación que permita a dita avaliación, correspondendo ó departamento a súa análisee obtención das correspondentes conclusións. Naqueles casos nos que se detectenposibles necesidades educativas especiais, o departamento de orientación levará a caboas accións de avaliación psicopedagóxica de carácter máis específico.

Artigo 14º.-Medidas para a atención educativa.

A partir da avaliación inicial anteriormente establecida, os departamentos deorientación presentarán perante a dirección do centro unha proposta coas medidas dereforzo ou de atención específica para as necesidades detectadas.

En todo caso, esas medidas terán un carácter flexible. De ser autorizadasprocederase ó seu desenvolvemento e seguimento periódico, así como á información óspais ou titores legais do alumno por parte do seu profesor titor, coa colaboración dodepartamento de orientación.

Artigo 15º.-Escolarización preferente na educación infantil.

Cando a atención a necesidades educativas especiais permanentes asociadas aalgún tipo de discapacidade necesite dun equipamento ou dunha especializaciónprofesional de difícil xeneralización, a delegación provincial correspondente, logo dosinformes oportunos, poderá preve-la escolarización preferente nun centro de entre osdeterminados como tales segundo se establece no artigo 11º desta orde.

Artigo 16º.-Acordos de colaboración interinstitucional para a atención temperá.

As institucións e administracións implicadas na atención ó alumnado de educacióninfantil con necesidades educativas especiais poderán promover acordos con estaConsellería de Educación e Ordenación Universitaria que teñan por finalidade darcontinuidade ós programas de atención temperá.

II.b) Escolarización no ensino obrigatorio.

Artigo 17º.-Avaliación inicial.

Ó comeza-la escolarización obrigatoria levarase a cabo, coa debida adecuación áscaracterísticas do alumno e a etapa escolar da que se trate, a avaliación establecida noartigo 13º desta orde, que non será preceptiva para o alumnado que xa fose obxectodaquela. Así mesmo, realizarase a correspondente proposta das medidas curriculares ouorganizativas oportunas.

O informe psicopedagóxico resultante desta avaliación rexistrarase segundo sedetermina na Orde do 31 de outubro de 1996.

Artigo 18º.-Medidas curriculares e organizativas.

Tanto as actuacións de reforzo educativo como as adaptacións curricularesdeberanse axustar á correspondente programación e avaliación e rexeranse polo dispostona Orde do 6 de outubro de 1995.

Así mesmo, poderanse constituír, con carácter temporal, agrupamentos flexiblescomo medida de apoio para o alumnado con dificultades de aprendizaxe de carácteresencial, que deberán contar coa correspondente autorización da inspección educativa ouda delegación provincial.

Artigo 19º.-Intervencións específicas.

As intervencións específicas que sexan precisas por parte dos profesoresespecialistas de pedagoxía terapéutica ou de audición e linguaxe serán propostas edeseñadas polo departamento de orientación, do que forman parte, en colaboración co titordo grupo ó que pertence o alumno. Tales actuacións levaranse a cabo normalmente dentroda aula, xunto do resto do alumnado dese grupo, e só poderán levarse fóra dela en casosexcepcionais que estean debidamente previstos nas adaptacións curriculares e duranteun tempo que non excederá a terceira parte da xornada escolar.

A coordinación desas actuacións, xunto coas do resto do profesorado, tendo en contao proxecto curricular da etapa e as programacións de aula, corresponde á xefatura deestudios do centro.

Artigo 20º.-Informe final na educación primaria e no ensino obrigatorio.

Ó remate da educación primaria e do ensino obrigatorio, o departamento deorientación do centro, ou o que lle corresponda por adscrición, elaborará un informe sobreo proceso educativo do alumnado que fose obxecto de atencións derivadas denecesidades educativas especiais. Nel recollerase unha descrición dos apoios adicionaisrecibidos, de tipo curricular, organizativo e de acceso ó currículo, se os houbese.

Este informe, que terá carácter confidencial, xuntarase á documentación que seremite ó centro no que o alumno vaia continua-la súa escolarización e estará á disposiciónda inspección educativa.

II.c) Escolarización no ensino postobrigatorio.

Artigo 21º.-Medidas para facilita-la escolarización postobrigatoria.

Coa finalidade de dar continuidade na escolarización postobrigatoria ó alumnado connecesidades educativas especiais, determinarase a relación de centros de escolarizaciónpreferente para cada modalidade de ensinanza postobrigatoria non universitaria, o quecorresponderá ás delegacións provinciais ou á Dirección Xeral de Centros e InspecciónEducativa, segundo se establece no artigo 11º desta orde.

No caso das ensinanzas postobrigatorias con límite de prazas, para acollerse ódereito de escolarización preferente aquí recollido será preciso que o alumno cumpra osrequisitos que regulamentariamente estableza a normativa de acceso e admisión áscorrespondentes ensinanzas.

Artigo 22º.-Adaptacións curriculares no bacharelato e na formación profesionalespecífica de grao medio e superior.

As adaptacións curriculares no bacharelato e nos ciclos formativos de grao medio esuperior da formación profesional específica axustaranse ó disposto nas ordes do 6 deoutubro de 1995 e de 16 do xullo de 2002, respectivamente.

Artigo 23º.-Adaptacións curriculares nos programas de garantía social.

Nos programas de garantía social poderanse facer adaptacións curriculares conformeas necesidades educativas do alumno afectando as áreas de formación básica e deformación profesional específica, con independencia da modalidade da que se trate.

II.d) Escolarización de persoas adultas.

Artigo 24º.-A escolarización das persoas adultas.

As persoas adultas con necesidades educativas especiais que o desexen poderanseescolarizar en centros que impartan ensinanzas das que se recollen no artigo 5 do Decreto88/1999, do 11 de marzo, polo que se regula a ordenación xeral das ensinanzas deeducación das persoas adultas e os requisitos mínimos dos centros, podéndose realiza-lascorrespondentes adaptacións do currículo.

Os citados centros disporán dos recursos de apoio, orientación, asesoramento eatención especializada que regulamentariamente se establezan.

Artigo 25º.-Adaptacións curriculares.

No caso das ensinanzas de educación das persoas adultas, as adaptaciónscurriculares axustaranse en liñas xerais ó disposto para cada nivel educativo do réximexeral.

Sección IIIFlexibilización da duración do período de escolarización

Artigo 26º.-Condicións xerais para a flexibilización da duración da escolarización.

O alumnado con necesidades educativas especiais poderá ser obxecto de medidasde flexibilización da súa escolarización nas diferentes etapas do ensino non universitario,para o que será necesaria a autorización desta Consellería de Educación e OrdenaciónUniversitaria.

Para tal fin, será imprescindible a constatación da aplicación previa doutras medidasde adaptación curricular ou organizativas previstas para a atención das necesidadesespecíficas do alumno.

Artigo 27º.-Educación infantil e ensino básico.

A duración do período de escolarización do alumnado con necesidades educativasespeciais na educación infantil e nas diferentes etapas do ensino básico poderasemodificar nos termos que se recollen a continuación.

Educación infantil: poderase aumentar excepcionalmente nun ano respecto dodisposto con carácter xeral. En ningún caso será posible permanecer nesta etapa máis aládo ano natural no que se cumpran os sete de idade.

Educación primaria: poderase aumentar excepcionalmente nun ano con respecto dodisposto con carácter xeral. No caso de non ter permanecido un ano máis na educacióninfantil será posible aumentar un segundo ano con carácter excepcional. En calquera caso,non se poderá continuar na educación primaria máis alá do ano natural no que se cumpranos quince de idade.

Educación secundaria obrigatoria: poderase permanecer excepcionalmente un anomáis respecto do disposto con carácter xeral. Non obstante, esta medida non será deaplicación nun curso no que xa se permanecese un ano máis.

Así mesmo, cando necesidades de apoio específico así o xustifiquen, poderaseautorizar excepcionalmente a fragmentación dos cursos terceiro e cuarto de educaciónsecundaria obrigatoria. Neste caso o alumno deberá permanecer escolarizado todo ohorario e, en consecuencia, durante os períodos correspondentes ás áreas que non esteaa cursar deberá prestárselle atención adaptada ás súas necesidades específicas.

En todo caso, a permanencia no ensino básico non poderá estenderse máis alá doano natural no que se cumpran os vinte de idade.

Respecto das necesidades educativas especiais asociadas a condicións persoais desobredotación, as flexibilizacións axustarase ó disposto na Orde do 28 de outubro de 1996,agás no relativo ós prazos de presentación de solicitudes, que se corresponderán cosestablecidos na presente orde.

Artigo 28º.-Bacharelato e formación profesional específica.

O alumnado con necesidades educativas especiais poderá ser autorizado, candonecesidades de apoio específico así o xustifiquen, para cursa-lo bacharelato fragmentandoos seus cursos por materias ou a formación profesional específica fragmentada pormódulos. Nestes casos o alumno poderá permanecer escolarizado todo o horario,recibindo atención adaptada ás súas necesidades específicas durante os períodoscorrespondentes ás áreas ou módulos que non estea a cursar.

Nestes casos poderase aumentar excepcionalmente a escolarización no bacharelatonun máximo de dous anos escolares respecto do establecido con carácter xeral. Naformación profesional específica de grao medio e superior poderase autorizar, con carácterexcepcional, unha repetición máis das dispostas con carácter xeral.

Artigo 29º.-Programas de garantía social.

A escolarización do alumnado con necesidades educativas especiais nos programasde garantía social poderase aumentar excepcionalmente nun ano escolar respecto doestablecido con carácter xeral.

Artigo 30º.-Procedemento para solicita-las flexibilizacións.

Para acollerse ás flexibilizacións ás que se fai referencia nos artigos anteriores adirección do centro presentará a oportuna solicitude na correspondente delegaciónprovincial. Esta acompañarase da seguinte documentación:

a) Informe que xustifique a necesidade da medida, elaborado polo departamento deorientación do centro ou ó que este estea adscrito ou, no seu defecto, polo profesor titor;

b) Conformidade expresa dos pais ou titores legais do alumno, se é menor de idade,ou a súa propia se non o é;

c) Fotocopia compulsada do libro de escolaridade ou de cualificacións, se procede,ou certificación académica;

d) Proposta de adaptación do currículo segundo o disposto na Orde do 6 de outubrode 1996.

A citada solicitude remitirase, xunto co informe da inspección educativa, á DirecciónXeral de Ordenación Educativa e Formación Profesional, á que corresponderá aautorización ou denegación da flexibilización.

Tanto por iniciativa da inspección educativa, como pola da Dirección Xeral deOrdenación Educativa e Formación Profesional, poderase requirir ó equipo de orientaciónespecífico dependente da delegación provincial correspondente a elaboración dun informecomplementario ó respecto.

Artigo 31º.-Prazos para as solicitudes de flexibilización.

No caso daquelas modalidades de ensino que non conten con avaliaciónextraordinaria no mes de setembro, o prazo para presenta-las solicitudes de flexibilizaciónserá o mes de abril. As delegacións provinciais trasladaranas á Dirección Xeral deOrdenación Educativa e Formación Profesional antes do 31 de maio, acompañándoas dosinformes correspondentes. A resolución correspondente comunicarase ó centro antes do31 de xullo para o seu traslado ó interesado.

No caso das modalidades de ensino que conten con avaliación extraordinaria no mesde setembro e das ensinanzas de réxime especial, a solicitude de flexibilización farase nomes de setembro, coincidindo co correspondente prazo de matrícula, debendo remitila adirección do centro á delegación provincial nos sete días naturais seguintes. A tramitaciónperante a Dirección Xeral de Ordenación Educativa e Formación Profesional levarase acabo dentro dos quince días naturais posteriores á presentación da solicitude de matrícula.A correspondente resolución comunicarase ó centro nun prazo non superior a quince díasnaturais, contados a partir da recepción da solicitude de flexibilización na dirección xeral.

Artigo 32º.-Rexistro no expediente académico das flexibilizacións do período deescolarización.

Con carácter xeral, calquera medida de flexibilización consignarase, incluíndo aresolución pola que foi autorizada, en tódolos documentos de avaliación do alumno queen cada caso correspondan.

Capítulo IIIEscolarización en centros e aulas específicos de educación especial

Sección IAspectos previos

Artigo 33º.-Finalidade dos centros e aulas específicos de educación especial.

Os centros e aulas específicos de educación especial terán como finalidade principala escolarización obrigatoria do alumnado que, pola gravidade ou permanencia das súasnecesidades educativas, requira recursos e atencións que non poidan proporcionarse encontextos ordinarios.

A Dirección Xeral de Centros e Inspección Educativa establecerá para cada centroou aula específica de educación especial, a proposta das diferentes delegaciónsprovinciais, os tipos de necesidades educativas especiais para as que se habilita, crea ou,se é o caso, autoriza, así como os programas que para o efecto puidesen establecerse.

Non obstante, os centros e aulas específicos poderán atender transitoriamente aalumnado con necesidades diferentes das neles establecidas cando circunstanciasexcepcionais así o requiran.

Artigo 34º.-Orientación do alumnado nos centros específicos de educación especial.

Os centros específicos de educación especial que conten con doce ou máisunidades, ou naqueloutros casos nos que as circunstancias así o aconsellen, contarán cundepartamento de orientación que terá entre as súas finalidades principais coordina-lasaccións específicas que leven a cabo os distintos profesionais que interveñan na atenciónó alumnado.

Estes departamentos desenvolverán as funcións establecidas con carácter xeral naOrde do 24 de xullo de 1998, incidindo ademais de xeito particular nas seguintes tarefas:

a) Asesorar no deseño, aplicación e avaliación de programas de orientación educativae profesional na procura dunha satisfactoria integración sociolaboral do alumnado ou dasúa incorporación posterior noutros centros educativos.

b) Establecer relacións de coordinación e cooperación cos demais axentescomunitarios que inciden desde os campos educativo, sanitario, social e laboral naresposta ás necesidades educativas especiais atendidas no centro, co fin de identificarconxuntamente os obxectivos, prioridades e estratexias unificadas de intervención.

c) Colaborar coa dirección do centro na xestión dos recursos específicos nelexistentes, así como asesora-los distintos sectores da comunidade educativa sobre o seuemprego.

d) Impulsa-la participación do profesorado do centro en programas de investigacióne innovación educativa no ámbito da integración e a atención do alumnado connecesidades educativas especiais.

Estas tarefas tamén serán desenvoltas polos departamentos de orientación doscentros, ou dos que teñan adscritos, que posúan aulas específicas de educación especial,como se determina no artigo 39º desta orde.

No caso dos centros de educación especial que non posúan departamento deorientación, as delegacións provinciais establecerán a súa adscrición a un departamentode orientación, que o abranguerá no seu plan de actuación.

Sección IICentros específicos de educación especial

Artigo 35º.-Procedemento para a escolarización.

O procedemento para a escolarización nun centro específico de educación especialiniciarase, logo da correspondente avaliación psicopedagóxica, coa elaboración do dictamede escolarización polo departamento de orientación que corresponda ó centro educativono que se atope escolarizado o alumno ou para o que se solicita a súa admisión. Esteinforme acompañarase dunha declaración escrita feita polos pais ou titores legais doalumno na que se fará consta-la súa valoración da proposta de escolarización. A direccióndo centro presentará a solicitude na correspondente delegación provincial, que a resolveráoportunamente logo dos informes que procedan.

Así mesmo, no caso do alumnado que non estea escolarizado os seus pais ou titoreslegais presentarán a súa solicitude de escolarización, dirixida ó delegado provincial daConsellería de Educación e Ordenación Universitaria, que dictará a resolución quecorresponda. Neste suposto o informe de avaliación psicopedagóxica será realizado poloequipo de orientación específico.

Artigo 36º.-Seguimento e revisión da modalidade de escolarización.

Para efectos de garanti-lo carácter revisable e reversible da modalidade deescolarización adoptada, o servicio de orientación que elaborara o dictame para aescolarización dun alumno nun centro específico de educación especial cooperará codepartamento de orientación deste último no seu seguimento.

Tódalas modalidades de escolarización diferentes da ordinaria revisaranse, comomínimo, ó remate de cada curso académico. Non obstante, no caso da educación infantilesa revisión farase, ademais, ó remate de cada trimestre do curso escolar.

A solicitude de cambio de modalidade que se considere oportuna presentarase, ainstancia dos pais ou titores legais do alumno ou do seu profesorado, na delegaciónprovincial correspondente pola dirección do centro onde se atope escolarizado o alumno.Incluirá, conforme o recollido no artigo 13 da Orde do 31 de outubro de 1996, o dictamedo departamento de orientación do centro.

Artigo 37º.-Duración da escolarización.

O límite máximo de idade para permanecer escolarizado nun centro específico deeducación especial na educación básica obrigatoria será de vinte anos.

Artigo 38º.-Proxectos educativo e curriculares.

Sen prexuízo do establecido con carácter xeral, os centros específicos de educaciónespecial elaborarán o proxecto educativo e os proxectos curriculares de cada unha dasetapas e ensinanzas que neles se impartan.

Na elaboración dos proxectos curriculares partirase das necesidades educativasespeciais do alumnado, os recursos con que se conte e as características do contorno, erecollerán os programas e procedementos de actuación, así como a oferta de servicios docentro. Igualmente, reflectirán as colaboracións e participacións doutros servicios sociaise sanitarios da zona, co fin de facilitar unha actuación coherente cos obxectivos educativoscorrespondentes.

Sección IIIAulas específicas de educación especial

Artigo 39º.-Obxecto das aulas específicas de educación especial.

A Dirección Xeral de Centros e Inspección Educativa poderá crear, habilitar ou, se éo caso, autorizar aulas específicas de educación especial en centros ordinarios.

Estas aulas contarán cun espacio físico propio e cunha dotación de recursos,persoais e materiais, axeitados para facilita-lo acceso e desenvolvemento do currículo.

Así mesmo, entre as súas finalidades estará a de facilita-la integración do seualumnado, polo que se procurará a maior participación deste nas actividades que o centrodesenvolva.

Artigo 40º.-Dependencia orgánica das aulas específicas de educación especial.

Cando nun centro ordinario se habilite unha aula específica de educación especialos seus recursos materiais pertencerán ó centro específico de educación especial que sedetermine. Non obstante, en cada curso escolar, o orzamento para o seu funcionamentodependerá do centro ordinario no que se sitúe a aula.

No caso das aulas específicas que se creen ou autoricen nun centro ordinario osrecursos materiais pertencerán a este.

Artigo 41º.-Escolarización nas aulas específicas de educación especial.

A escolarización nas aulas específicas de educación especial estará suxeita ásmesmas condicións e procedemento que os centros específicos de educación especial.Polo tanto, corresponde ás delegacións provinciais a resolución da escolarización nestasaulas e de ningún modo se poderá escolarizar nelas alumnado, nin de xeito completo nincombinado, sen a autorización previa da delegación provincial correspondente.

Artigo 42º.-Número máximo de alumnos que se poden escolarizar nunha aulaespecífica.

Con carácter xeral, o número máximo de alumnos que poderán escolarizarsesimultaneamente nunha aula específica de educación especial nun centro ordinario seráde cinco. Excepcionalmente, dependendo das necesidades educativas que se atendan,a Administración educativa poderá autorizar un número distinto.

Artigo 43º.-Proxectos educativos e curriculares dos centros con aulas específicas deeducación especial.

Os proxectos educativos e curriculares de etapa dos centros ordinarios que contencon aulas específicas de educación especial incorporarán, ademais do disposto concarácter xeral, os aspectos particulares recollidos no artigo 38º desta orde.

Capítulo IVOutras modalidades de escolarización

Sección IEscolarización combinada

Artigo 44º.-Condicións da escolarización combinada.

O alumnado con necesidades educativas especiais que estea escolarizado nuncentro ordinario e requira de recursos específicos non dispoñibles neste poderáescolarizarse a tempo parcial nunha aula ou centro específico de educación especial. Asímesmo, o alumnado escolarizado nun centro específico de educación especial poderácombina-la súa escolarización nun centro ordinario co obxecto de promove-la súanormalización escolar.

Tanto para efectos académicos como administrativos, incluído o relativo ásflexibilizacións da idade, o alumnado pertencerá ó centro desde o que se solicita estamodalidade de escolarización.

Artigo 45º.-Inicio e revisión da escolarización.

A escolarización combinada estará sometida ós mesmos procedementos, tanto deinicio como de revisión, que a escolarización a tempo completo nunha aula ou centroespecífico. A única diferencia será que neste caso a proposta de revisión de escolarizaciónpoderase iniciar por calquera dos dous centros.

Artigo 46º.-Coordinación da atención educativa.

O profesor titor dun alumno en escolarización combinada pertencerá ó centro no queestea matriculado, e corresponderalle a coordinación das atencións educativas que seproporcionen nos dous centros, co apoio dos departamentos de orientación.

Sección IIAtención educativa hospitalaria e domiciliaria

Artigo 47º.-Finalidade da atención educativa hospitalaria ou domiciliaria.

A atención educativa hospitalaria ou domiciliaria terá como finalidade principal a dedar continuidade ó proceso formativo do alumnado en escolarización obrigatoria, que porprescrición facultativa non poida asistir de xeito habitual ó seu centro escolar.

O alumnado que curse ensinanzas a distancia ou de educación para as persoasadultas aterase ó disposto nas respectivas normas legais, non sendo de aplicación odisposto no parágrafo anterior.

Artigo 48º.-Servicios de atención educativa hospitalaria e domiciliaria.

Cando as circunstancias así o aconsellen, poderanse crear ou habilitar servicios deatención educativa hospitalaria e domiciliaria, que estarán constituídos por profesorado queformará parte dos centros específicos de educación e promoción de adultos ou, no seudefecto, dos institutos de educación secundaria autorizados para impartir ensinanzas deadultos nas modalidades presencial e a distancia.

A súa función principal será asegurar, no posible, a continuidade na atencióneducativa do centro de referencia do alumno. Para tal fin os centros educativos, a travésdo correspondente departamento de orientación, proporcionarán a estes servicios toda ainformación relativa ó alumno, especialmente a referida á súa competencia curricular.Igualmente, o servicio de atención hospitalaria e domiciliaria remitirá ó centro de referenciado alumno os informes relativos ó seu progreso, cunha periodicidade mínima mensual eó finalizar esta modalidade de atención educativa.

Non obstante, con carácter temporal, a Administración educativa poderá proporcionaresas atencións a través dun profesor do centro ó que pertenza o alumno, preferentementeo seu titor, se a participación ten carácter voluntario e non implica o incremento do persoaldo centro.

Artigo 49º.-Condicións para a atención educativa hospitalaria ou domiciliaria.

Poderá ser destinatario da atención educativa hospitalaria ou domiciliaria o alumnadoque, cursando ensinanzas de réxime xeral na modalidade presencial, por prescriciónfacultativa se considere que non poderá asistir ó seu centro por un período superior a unmes.

Para acceder a esta atención será imprescindible que o alumno estea matriculadonun centro autorizado de ensino non universitario.

Artigo 50º.-Solicitude da atención educativa hospitalaria ou domiciliaria.

A solicitude da atención educativa hospitalaria ou domiciliaria, que irá acompañadados debidos informes que a xustifiquen, formularase perante a correspondente delegaciónprovincial pola dirección do centro ó que pertenza o alumno, a instancia dos seus pais outitores legais.

Artigo 51º.-Programa individualizado de atención educativa.

Cando un alumno sexa obxecto de atención educativa hospitalaria ou domiciliaria, oseu centro de referencia establecerá, a partir do correspondente proxecto curricular deetapa, un programa individualizado no que se terán en conta as necesidades educativasespeciais asociadas á súa situación.

A elaboración e seguimento dese programa levaraa a cabo o titor do alumno encolaboración co correspondente servicio de atención educativa hospitalaria e domiciliariae co asesoramento do correspondente departamento de orientación. Así mesmo, candoas condicións do alumno así o requiran, o equipo de orientación específico proporcionaráo apoio necesario para levar a cabo esas tarefas.

Artigo 52º.-Atención educativa en condicións de internamento en réxime pechado outerapéutico.

As atencións educativas establecidas nos artigos anteriores para a atenciónhospitalaria ou domiciliaria poderán ser de aplicación, en liñas xerais e coascorrespondentes adaptacións, ó alumnado que se atope en condicións legais de

internamento en réxime pechado ou terapéutico, por aplicación do artigo 7 da Lei orgánica5/2000, do 12 de xaneiro, reguladora da responsabilidade penal dos menores.

Disposicións adicionais

Primeira.-Tódalas funcións atribuídas ós equipos psicopedagóxicos de apoio polaOrde do 31 de outubro de 1996, pola que se regula a avaliación psicopedagóxica dosalumnos e alumnas con necesidades educativas especiais que cursan as ensinanzas deréxime xeral e se establece o procedemento e os criterios para a realización do dictamede escolarización (DOG do 19 de decembro de 1996), serán asumidas polosdepartamentos de orientación.

Segunda.-Nos centros privados concertados as funcións establecidas nesta orde paraos departamentos de orientación serán levadas a cabo polos seus servicios de orientaciónou, no seu defecto, polos correspondentes equipos de orientación específicos.

Disposición transitoria

As delegacións provinciais determinarán que servicio, equipo ou departamento deorientación desempeñará en cada momento, transitoriamente, as funcións atribuídas poresta orde ós departamentos de orientación no caso dos centros que non conten conningún servicio de orientación e non estean adscritos a algún.


Quedan derrogados os artigos 7.2º e 7.4º da Orde do 28 de outubro de 1996 pola quese regulan as condicións e o procedemento para flexibiliza-la duración do período deescolarización obrigatoria dos alumnos con necesidades educativas especiais asociadasa condicións persoais de sobredotación intelectual.

Disposición derradeiras

Primeira.-Autorízanse as direccións xerais de Ordenación Educativa e FormaciónProfesional, de Centros e Inspección Educativa, de Persoal e de Universidades paradicta-las disposicións oportunas para o desenvolvemento da presente orde.

Segunda.-Esta orde entrará en vigor o día seguinte ó da súa publicación no DiarioOficial de Galicia.

Santiago de Compostela, 27 de decembro de 2002.

Celso Currás FernándezConselleiro de Educación e Ordenación Universitaria

REGULAMENTO DE RÉXIME INTERIOR DAS ESCOLAS INFANTÍS INTEGRADAS NA REDE

GALEGA DE ESCOLAS INFANTÍS “GALESCOLAS” XESTIONADAS POLO CONSORCIO GALEGO DE

SERVIZOS DE IGUALDADE E BENESTAR

1

ÍNDICE

Preámbulo

Capítulo I. Obxecto e ámbito de aplicaciónArtigo 1. ObxectoArtigo 2. Ámbito de aplicaciónArtigo 3. Definición das Galescolas

Capítulo II. Dereitos e deberesArtigo 4. Dereitos das persoas usuariasArtigo 5. Obrigas das familias ou representantes legais

Capítulo III. Estrutura orgánicaArtigo 6. Órganos centrais da RedeArtigo 7. Órganos de cada Galescola

Capítulo IV. Participación do ConcelloArtigo 8. Comisión mixta Consorcio – Concello

Capítulo V. Persoal da GalescolaArtigo 9. Cualificacións profesionais do persoal e requisitosArtigo 10. Funcións do persoal da GalescolaArtigo 11. Dereitos do persoalArtigo 12. Obrigas do persoal

Capítulo VI. Procedemento de adxudicación de prazas e financiamentoArtigo 13. Criterios de admisiónArtigo 14. Idades de ingreso e permanenciaArtigo 15. Solicitudes de novo ingresoArtigo 16. Baremo de admisiónArtigo 17. Publicación provisional da listaxe de persoas admitidas e excluídasArtigo 18. Reclamación contra a listaxe provisionalArtigo 19. Relación definitiva de persoas admitidas e listaxe de agardaArtigo 20. Solicitude de reserva de prazaArtigo 21. Matriculación de alumnos/asArtigo 22. VacantesArtigo 23. FinanciamentoArtigo 24. TarifasArtigo 25. Baixas

Capítulo VII. Normas de convivenciaArtigo 26. Horarios e aperturasArtigo 27. ServizosArtigo 28. Horario de visitas e recollida das crianzasArtigo 29. Galescola de veránArtigo 30. Normas de saúde e hixiene persoalArtigo 31. Intolerancias alimentariasArtigo 32. Período de adaptaciónArtigo 33. Réxime de saídasArtigo 34. Participación dos pais / nais / representantes legais

2

Artigo 35. Promoción da igualdade entre os/as nenos/asArtigo 36. Promoción da integraciónArtigo 37. Promoción do uso da lingua galegaArtigo 38. Utilización excepcional das instalacións das Galescolas

Disposición derradeira

3

PREÁMBULO AO REGULAMENTO DAS GALESCOLAS

As Galescolas son os centros educativos da Rede Galega de Escolas Infantís de

primeiro ciclo (0 a 3 anos) xestionadas polo Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e

Benestar. Constitúese esta rede para avanzar cara ao obxectivo de que todos os nenos e

nenas de Galicia poidan ser acollidos, coidados e educados en contextos de calidade, en

que se responda ás súas necesidades, en que se respecten os seus dereitos, medren

seguros e integrados nas súas comunidades e en que sexan axudados a desenvolveren

todas as súas capacidades.

Este servizo público responde tamén ás necesidades das familias, tratando de

axudar a nais e pais a conciliaren a súa vida laboral e persoal, con independencia do seu

lugar de residencia, para superar as desigualdades territoriais e as diferenzas existentes

entre as poboacións rurais e as urbanas na dotación deste tipo de equipamentos.

Estes centros constituirán unha rede que deberá asegurar unha xestión económica e

administrativa áxil e eficaz, propiciar a existencia dun proxecto educativo compartido polo

conxunto de centros e contar con servizos de coordinación pedagóxica e de apoio á

formación do seu persoal, de maneira que respondan axeitadamente ás necesidades da

nosa sociedade nesta época.

Este regulamento, despois de se referir ao obxecto e ao ámbito de aplicación,

establece os dereitos e deberes das persoas usuarias deste servizo, tanto das criaturas

como das nais e pais destas. A continuación describe a composición e funcións dos órganos

centrais da Rede, que deberán garantir a unidade de xestión e a coordinación. En cada

Galescola a estrutura queda establecida coa Dirección, -órgano unipersoal de xestión,

representación, coordinación e execución-, a Comisión Educativa, -órgano colexiado de

xestión e coordinación da acción educativa-, e o Consello de Participación da Galescola,

-órgano colexiado de coordinación e participación de todos os sectores da comunidade

educativa.

O capítulo V está dedicado ás cualificacións, ás funcións, aos dereitos e ás obrigas

do persoal, sobre a base da necesidade da coordinación, complementariedade e o traballo

en equipo para o logro dunha acción educativa profesional e de calidade.

Merece unha especial atención o procedemento para a adxudicación de prazas,

recollido no capítulo VI. Ao establecelo de forma clara asegúrase a publicidade e a

igualdade de dereitos das persoas usuarias, dando preferencia ás solicitudes pertencentes a

unidades familiares con empadroamento no concello en que se localiza a Galescola.

4

O regulamento complétase cun capítulo VII dedicado ás normas básicas de

convivencia, que serán adaptadas ás necesidades de cada Galescola. Nelas establécese de

forma xeral a existencia dun período de adaptación para a incorporación gradual das

criaturas á escola infantil, así como o compromiso cos valores da educación en igualdade de

nenos e nenas, o respecto e a non discriminación, a atención ás necesidades específicas de

todas e cada unha das criaturas usuarias, e a promoción do uso do galego como lingua

normal de comunicación.

CAPÍTULO IOBXECTO E ÁMBITO DE APLICACIÓN

ARTIGO 1.- OBXECTO

O presente regulamento ten por obxecto establecer a organización e o

funcionamento das escolas infantís da Rede Galega de Escolas infantís “Galescolas”, en

diante a Rede, co fin de acadar un adecuado funcionamento destas e, en particular, das

relacións entre a dirección da Rede e cada escola, coas familias, co persoal, así como

establecer o procedemento de adxudicación de prazas e das condicións de uso.

ARTIGO 2.- ÁMBITO DE APLICACIÓN

Constitúe o ámbito de aplicación do presente regulamento as Escolas Infantís

integradas na Rede e xestionadas polo Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e

Benestar.

ARTIGO 3.- DEFINICIÓN DAS GALESCOLAS

Unha Galescola é un equipamento diúrno para acoller, coidar e educar a poboación

infantil de 0 a 3 anos.

Clasifícanse, polo número de prazas ofertadas:

Cando a Galescola oferte un máximo de 20 prazas será considerada unha unitaria.

Cando oferte máis de vinte prazas estará organizada por unidades e respectará

sempre como máximo a seguinte ratio:

5

UNIDADES POR IDADES NÚMERO DE PRAZAS0-1 anos 8 prazas1-2 anos 13 prazas2-3 anos 20 prazas

Reservarase cando menos unha praza por cada grupo de idade e como máximo

unha por unidade aberta, para aqueles casos que se consideraren de emerxencia, tras o

informe do Servizos Sociais do Concello en que estea situada a Galescola ou o

departamento competente da administración autonómica.

CAPÍTULO IIDEREITOS E DEBERES

ARTIGO 4.- DEREITOS DAS PERSOAS USUARIAS

Enténdese por persoa usuaria a crianza matriculada na escola e os seus pais, nais

ou titores.

As persoas usuarias terán os seguintes dereitos:

a) Acceso á escola e a recibir información sen discriminación por razón de

nacionalidade, sexo, raza, relixión, ideoloxía ou calquera outra condición ou

circunstancia persoal ou social.

b) A consideración no trato, debida á dignidade da persoa, tanto por parte do persoal da

escola como das demais persoas usuarias.

c) Ao sixilo profesional sobre os datos do seu historial sanitario e socio familiar.

d) A realizar saídas ao exterior, sempre e cando as/os menores vaian acompañados

por unha persoa adulta da escola responsable, e sempre con autorización escrita por

parte dos seus pais/nais ou representantes legais.

e) Á intimidade persoal.

f) A teren unha atención individualizada acorde coas súas necesidades específicas.

g) A que se lles facilite o acceso á atención social, sanitaria, educativa, cultural e, en

xeral, a todas as necesidades persoais que foren precisas para acadar o seu

desenvolvemento integral.

6

h) A recibiren educación en galego e na tolerancia, a igualdade e a convivencia

democrática, e a posibilitarlles que poidan facer uso das súas opcións de xeito libre e

persoal.

En particular, os pais, nais e /ou titores terán dereito a:i) A deixar de utilizar os servizos ou abandonar a escola por vontade propia.

j) A asociárense co obxecto de favorecer a súa participación na programación e no

desenvolvemento de actividades da escola. Para o desempeño destas fins a

dirección facilitará á ANPA o uso das instalacións da escola sempre e cando non se

perturbe o normal funcionamento das actividades. Para isto abondará cunha

comunicación da convocatoria da reunión ao/ á director/a da escola, con 48 horas de

antelación.

k) A teren información de xeito comprensible das medidas adoptadas respecto dos/as

menores e a pediren explicación de canto afecte á súa propia educación.

l) A participaren nas actividades previamente planificadas polo persoal docente, tanto

relacionadas coas festas tradicionais como de calquera outra índole.

ARTIGO 5.- OBRIGAS DAS FAMILIAS OU REPRESENTANTES LEGAIS

Son obrigas das familias ou representantes legais das crianzas:

a) Cumprir as normas que estableza a escola para o seu bo funcionamento recollidas

no presente regulamento.

b) Manter e observar unha conduta inspirada no mútuo respecto, tolerancia e

colaboración, encamiñada a facilitar unha mellor convivencia.

c) Participar na vida da escola, de acordo co que se dispoña neste regulamento.

d) Responsabilizarse daquelas situacións en que por motivos de saúde ou malestar

sexa conveniente que o alumnado abandone a escola.

7

CAPÍTULO IIIESTRUTURA ORGÁNICA

ARTIGO 6.- ÓRGANOS CENTRAIS DA REDE

Corresponderá aos servizos centrais do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade

e Benestar a dirección administrativa e a coordinación pedagóxica de todas as escolas

integradas na Rede, que se enmarcará dentro das directrices emanadas da Secretaría Xeral

de Igualdade da Xunta de Galicia.

A Rede contará coa seguinte estrutura orgánica:

A) A Xerencia adxunta do servizo de Xestión de Galescolas É un órgano unipersoal, responsable do funcionamento da Rede de “Galescolas”,

que depende orgánica e funcionalmente da Xerencia do Consorcio Galego de Servizos de

Igualdade e Benestar, sen prexuízo da superior dirección do persoal ao servizo do

Consorcio que corresponde ao seu Presidente de acordo co artigo 18.5 dos estatutos do

Consorcio. As súas funcións serán as seguintes:

a) Exercer a xefatura e dirección das Galescolas, coas obrigas derivadas

destas.

b) Coordinar e supervisar a actividade do persoal adscrito á Rede de

Galescolas.

c) Propoñer e deseñar as políticas que se desenvolverán na Rede.

d) Elaborar as propostas orzamentarias e normativas deste servizo, así como

supervisar o seu cumprimento.

e) Asumir a responsabilidade na organización, control e coordinación das

actividades e eventos no ámbito da Rede.

Calquera outra que defina a normativa de funcionamento interno e/ou os órganos

directivos do Consorcio.

B) Comisión de coordinación pedagóxicaÉ o órgano consultivo e de carácter técnico da Rede.

a) Composición e elección

i) Xerencia adxunta de Galescolas do Consorcio Galego de Servizos de

Igualdade e Benestar ou persoa en quen delegue que presidirá o órgano.

ii) A/o Técnico/a de Xestión de Galescolas

8

iii) Cinco especialistas nomeados pola Xerencia do Consorcio Galego de

Servizos de Igualdade e Benestar

b) Funcións

i) Emitir informes relacionados co funcionamento da Rede

ii) Definir e propoñer modelos e liñas de actuación no ámbito educativo

iii) Asesorar á Xerencia do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e

Benestar en materia educativa, elaborando as propostas, os informes e os

estudos que se lle requiran

C) Consello de RedeÉ o órgano asesor onde está representada a comunidade educativa da Rede no seu

conxunto.

a. Composición e elección. Estará formado por 21 membros:

i. Xerencia adxunta de Galescolas do Consorcio Galego de Servizos de

Igualdade e Benestar ou persoa en quen delegue que presidirá o

órgano.

ii. Dúas persoas técnicas con formación educativa en representación do

Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar, nomeados

polo Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar.

iii. Tres persoas en representación de Vicepresidencia da Xunta de

Galicia, nomeadas por este organismo.

iv. Catro persoas en representación dos concellos que serán elixidas

entre as nomeadas polos concellos en que existan Galescolas. Estas

serán convocadas pola persoa que presida o Consello a unha reunión

que terá como único punto da orde do día a elección dos

representantes dos concellos no Consello de Rede.

v. Catro directores/as das escolas integradas na Rede en representación

do persoal das Galescolas. Elixiranse unha por provincia entre as

persoas que estean á fronte das direccións das Galescolas e serán

electores todo o persoal das escolas da Rede. A elección realizarase

o mesmo día en todas as escolas e será convocada pola persoa que

presida o Consello.

vi. Tres persoas en representación das asociacións pedagóxicas de

ámbito galego, que serán elixidas entre os nomeados por estas

asociacións e, para tal efecto, serán convocados pola persoa que

9

presida o Consello a unha reunión que terá como único punto da orde

do día a elección dos representantes das asociacións pedagóxicas no

Consello de Rede.

vii. Catro persoas -unha por provincia- en representación das familias das

crianzas das Galescolas. Elixiranse entre os representantes das

familias no Consello de Participación da Galescola das escolas de

cada provincia e, para tal efecto, serán convocados pola persoa que

presida o Consello a unha reunión que terá como único punto da orde

do día a elección dos representantes das familias no Consello de

Rede.

b. Funcións. Proporá a elaboración de estudos e cantas propostas considerar

precisas para o desenvolvemento do proxecto, e emitirá suxestións sobre os

asuntos que teñan que ver coa xestión e funcionamento da Rede.

c. Periodicidade das reunións. Reunirase de forma ordinaria cando menos dúas

veces ao ano coincidindo co comezo e a finalización do curso, será

convocada cunha semana de antelación e na convocatoria figurará a orde do

día.

Calquera membro co apoio dun terzo dos membros do Consello poderá

solicitar á presidencia do Consello a convocatoria de reunións extraordinarias,

ou a inclusión de puntos da orde do día nas ordinarias, para o que deberá

realizar a petición cando menos cunha semana de antelación.

ARTIGO 7.- ÓRGANOS DE CADA GALESCOLA

A) Dirección . É un órgano unipersoal, responsable do funcionamento da escola. A

persoa titular da Dirección da Galescola depende organicamente da Xerencia do Consorcio

e funcionalmente da Xerencia adxunta do servizo de xestión das Galescolas designada polo

Consorcio, sen prexuízo da superior dirección do persoal ao servizo do Consorcio que

corresponde ao seu Presidente de acordo co artigo 18.5 dos estatutos do Consorcio. As

súas funcións serán as seguintes:

a) Elaborar a programación xeral anual e a correspondente memoria anual da escola.

b) Dinamizar a elaboración do Proxecto Educativo da Escola e da Proposta Pedagóxica

en colaboración directa co persoal educativo e responsabilizarse de presentar os

1

dous documentos perante os responsables pedagóxicos do Consorcio Galego de

Servizos de Igualdade e Benestar.

c) Organizar e supervisar o traballo de todo o persoal da escola.

d) Organizar e supervisar o traballo administrativo: preinscrición, matriculación, etc.

e) Autorizar actuacións extraordinarias para o normal desenvolvemento da escola.

f) Convocar e presidir reunións do persoal, así como executar e facer cumprir os

acordos adoptados nestas.

g) Prestar atención personalizada aos/as usuarios/as tanto a través do desempeño da

función educativa como directiva.

h) Canalizar e coordinar as relacións coas familias estimulando e garantindo a súa

participación na vida da escola.

i) Comunicar ao/a Técnico/a de Xestión de Galescolas do Consorcio Galego de

Servizos de Igualdade e Benestar as incidencias relativas ás necesidades de

mantemento da escola, baixas do persoal, necesidades materiais e calquera outra

circunstancia que afecte ao ordinario funcionamento desta.

j) Exercer a garda das/dos menores usuarios/as da escola acorde co previsto na

lexislación vixente.

k) Supervisar, coordinar e facer cumprir o correcto desenvolvemento das actividades

programadas.

l) Cumprir e facer cumprir o marco lexislativo vixente para a infancia e de xeito

específico de ámbito educativo, así como o Regulamento de Réxime Interior das

Escolas Infantís integradas na Rede Galega de Escolas Infantís (GALESCOLAS).

m) Facilitar a coordinación da escola coas outras da Rede.

n) Participar en actividades de formación e promover a formación continua do persoal.

o) Representar a escola

p) Convocar e presidir a Comisión Educativa da escola.

B) A Comisión Educativa. É un órgano colexiado.

A súa composición será a seguinte:

a) Director/a da escola.

b) Unha persoa en representación do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e

Benestar.

c) Todo o persoal educativo da escola (mestres/as, educadores/as)

1

A Comisión Educativa terá as seguintes competencias : a) Elaborar o Proxecto Educativo da Escola e a Programación Anual de Actividades.

b) Facer o seguimento da programación da escola e do proceso educativo grupal e

individual.

c) Supervisar o desenvolvemento da Proposta Pedagóxica incluida no Proxecto

Educativo de Escola.

d) Aplicar o presente Regulamento, así como propor a revisión e actualización deste ao

Comité Directivo do Consorcio Galego de Igualdade e Benestar.

e) Trasladar os seus acordos ao Consello de Participación da Galescola ao Consorcio

Galego de Servizos de Igualdade e Benestar.

C) O Consello de Participación da Galescola.

É o órgano colexiado que asumirá a coordinación xeral da escola e marcará as

directrices.

Presidirá o Consello a/a alcaldesa do Concello no que está situada a escola, que se

encargará de convocar as reunións deste órgano, correspondéndolle as funcións de

secretaría á dirección do centro. Deberá haber, cando menos, tres reunións durante o curso.

A primeira reunión desenvolverase ao comezo do curso, será convocada cunha semana de

antelación e na convocatoria figurará a orde do día.

Calquera membro do Consello poderá solicitar á presidencia do Consello de

Participación da Galescola, a convocatoria de reunións extraordinarias, ou a inclusión de

puntos da orde do día nas ordinarias, para o que deberá realizar a petición cando menos

cunha semana de antelación.

A súa composición será a seguinte:

a) O/a alcalde/sa do Concello ou persoa en quen delegue, que presidirá o Consello.

b) O/a director/a do centro, que actuará como secretario/a.

c) Dúas persoas como representantes do Consorcio.

d) Tres persoas do persoal educativo, garantindo a presenza das dúas categorías

profesionais (mestras/es, educadoras/es).

e) Unha persoa en representación do persoal de servizos.

f) Dúas persoas en representación dos pais/nais, titores/as dos/as menores.

g) Unha persoa en representación do Concello.

No caso das escolas unitarias a composición será a seguinte:

1

a) O/a alcalde/sa do Concello ou persoa en que delegue, que presidirá o Consello.

b) O/a director/a da escola, que presidirá o Consello.

c) Unha persoa representante do Consorcio que actuará como secretaria da reunión.

d) Unha persoa en representación do persoal da Galescola

e) Unha persoa en representación dos pais/nais, titores/as dos/as menores

O Consello de Participación da Galescola terá as seguintes competencias:a) Supervisar e aprobar a adxudicación de prazas para os/as usuarios/as. O

Consello de Participación da Galescola debe velar polo cumprimento do proceso

de ingreso e pola correcta aplicación do procedemento de admisión. Será o

órgano encargado de propor as altas e as baixas de persoas usuarias á

Xerencia do Consorcio Galego de Igualdade e Benestar.

b) Aprobar a memoria anual de actividades.

c) Aprobar o Proxecto Educativo da Escola no marco do Proxecto Educativo

aprobado polo Comité directivo do Consorcio galego de Servizos de Igualdade e

Benestar trala proposta da Secretaría Xeral de Igualdade.

d) Aprobar a Programación Anual de Actividades, elaboradas pola Comisión

Educativa dentro do marco de Proxecto aprobado para todas as Galescolas.

e) Propor á administración competente cantas medidas foren precisas para mellorar

o funcionamento da escola.

f) Supervisar que as directrices e a programación se axusten aos principios, aos

criterios e aos obxectivos establecidos pola administración competente.

CAPÍTULO IVPARTICIPACIÓN DO CONCELLO

ARTIGO 8.- COMISIÓN MIXTA CONSORCIO - CONCELLO

O Concello participará na supervisión da xestión da Galescola situada no seu termo

municipal a través da Comisión Mixta de Seguimento destinada a tal efecto, sen prexuízo da

súa participación nos órganos previstos no presente regulamento.

Dita Comisión estará formada polo/a alcalde/sa do Concello ou persoa ou persoas

nas que delegue, e a Xerencia do Consorcio ou persoa ou persoas nas que delegue, así

como representantes dos servizos sociais municipais e máis do servizo de xestión de

1

Galescolas do Consorcio. A composición e funcionamento da comisión que se constitúa en

cada concello concretarase no convenio específico asinado entre o Concello e o Consorcio

para a xestión do centro.

Serán cometidos da Comisión Mixta de Seguimento os seguintes:

a. Seguimento e, no seu caso, proposta do proxecto pedagóxico da escola

que será elaborado pola Comisión Educativa da Galescola e aprobado

polo Consello de Participación da mesma.

b. A avaliación dos resultados pedagóxicos e económicos da execución do

convenio.

c. O seguimento dos gastos da escola que serán remitidos anualmente

polos Servizos Técnicos do Consorcio.

d. A aprobación da xustificación de gastos realizados e da contabilidade do

centro.

e. A proposta da actualización das achegas económicas do concello.

f. A resolución das dúbidas e discrepancias que poidan xurdir na

interpretación e aplicación do presente convenio.

A comisión reunirase en sesións ordinarias no primeiro e no último trimestre de cada

ano natural, e en sesións extraordinarias tantas veces como for necesario e así o solicitara

algunha das dúas partes.

CAPÍTULO VPERSOAL DA GALESCOLA

ARTIGO 9.- CUALIFICACIÓNS PROFESIONAIS DO PERSOAL E REQUISITOS

O persoal da rede de Galescolas estará integrado por:

Directores/as. Diplomada/o en Maxisterio, especialidade en educación infantil, ou

Diplomado en Profesorado de EXB, especialidade Preescolar

Mestres/as. Diplomada/o en Maxisterio, especialidade en educación infantil, ou

Diplomado en Profesorado de EXB, especialidade Preescolar

Educadores/as. Técnico superior en Educación Infantil ou Técnico especialista en

Xardín de infancia

Persoal de servizos xerais. Graduado en Educación Secundaria Obrigatoria

1

Persoal de cociña. Técnico Especialista en Hostalaría e Turismo

ARTIGO 10.- FUNCIÓNS DO PERSOAL DA ESCOLA

I) DO DIRECTOR/A . Correspóndenlle as funcións descritas no artigo 6 apartado A.

II) DO PERSOAL DE ATENCIÓN DIRECTA ÁS CRIANZAS: MESTRAS/ES E EDUCADORES/ASO persoal educativo terá as seguintes funcións:

a) Colaborar coa dirección na elaboración e actualización do Proxecto Educativo e a

Proposta Pedagóxica do centro.

b) Fixar os criterios para o seguimento e a avaliación destes documentos.

c) Realizar as funcións educativas incluídas na lexislación vixente para o ciclo

educativo, no referente ao desenvolvemento das crianzas, á preparación e ao

deseño de propostas pedagóxicas, coordinación coas familias, hixiene, alimentación

e sono das crianzas, organización dos espazos e materiais pedagóxicos, etc.

d) Establecer criterios xerais aos que deben adaptarse as intervencións educativas de

cada un dos grupos de idade.

e) Participar nas actividades de formación permanente.

f) Prestar especial atención ao período de adaptación.

g) Avaliar o funcionamento e a organización da escola e propor iniciativas para a

mellora do seu funcionamento ante a dirección desta.

No marco destas funcións as/os mestras/es exercerán un papel de coordinación e

animación da acción educativa.

III) DO PERSOAL DE SERVIZOS XERAISEncargadas /os da orde e limpeza das estancias encomendadas.

a) Orde, distribución e mantemento dos materiais encomendados.

b) Encargadas /os da lavandaría.

c) Encargadas/os da portaría.

d) Tarefas de apoio administrativo básico que lles foren requiridas pola Dirección da

Galescola.

e) Apoio en cociña en tarefas de limpeza e de pinche de cociña, contando co

correspondente carné de manipulador/a de alimentos.

1

f) Outras necesarias para actividade da escola propias da súa categoría

profesional.

IV) DOS AUXILIARES DE COCIÑAa) Encargadas/os da preparación dos menús que serán elaborados por unha persoa

especialista en nutrición e aprobados polo Comité Directivo do Consorcio Galego

de Servizos de Igualdade e Benestar. Responsabilizarase do bo estado dos

alimentos e da súa preparación.

b) Encargada/o da limpeza da cociña e do comedor así como dos utensilios de

cociña.

A ratio de persoal de atención directa será de dúas persoas por unidade en

funcionamento de 10:00 a 14:00 horas e de 16:00 a 18:00 horas; no resto do horario haberá

dúas persoas por unidade aberta. De 10:00 a 18:00 debe haber tamén, como mínimo, unha

persoa de servizos xerais.

ARTIGO 11.- DEREITOS DO PERSOAL

Son dereitos do Persoal da Rede:

a) Recibir regularmente información da marcha e do funcionamento da escola, a

través do/a director/a responsable.

b) Presentar propostas que contribúan a mellorar o funcionamento da escola e a

atención prestada aos menores.

c) Para o persoal educativo, desenvolver as súas funcións educativas segundo o

seu criterio persoal, sempre que se axusten ao proxecto educativo e á

programación anual da escola.

d) A que lle sexan proporcionados, dentro das posibilidades da escola, os recursos

e os medios precisos para desenvolver as súas funcións axeitadamente en

beneficio do alumnado que ten ao seu cargo.

ARTIGO 12.- OBRIGAS DO PERSOAL

Son obrigas do Persoal da Rede:

1

a) Cumprir e facer cumprir de acordo coas súas funcións o presente regulamento.

b) Velar polo respecto aos dereitos dos e das menores recollidos no presente

regulamento e aqueloutros recoñecidos na lexislación vixente.

c) Gardar estrita confidencialidade sobre os datos persoais dos e das menores e

das súas familias aos que teñan acceso en razón das súas funcións.

d) Cumprimento das tarefas e responsabilidades derivadas do seu posto de traballo.

e) O persoal educativo deberá desenvolver o seu labor de acordo co marco

lexislativo vixente para o tramo de idade de 0 a 3 anos.

CAPÍTULO VIPROCEDEMENTO DE ADXUDICACIÓN DE PRAZAS E FINANCIAMENTO

ARTIGO 13.- CRITERIOS DE ADMISIÓN

1. Reserva de praza ordinariaAs crianzas matriculadas na Galescola no presente curso gozan de preferencia para

a adxudicación de praza na presente convocatoria sempre que cumpran os requisitos

establecidos no artigo 14 deste regulamento, sen prexuízo do establecemento de novos

criterios por acordo do Comité Directivo do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e

Benestar.

2. Reserva de praza de novo ingreso para fillas/os do persoal que preste servizo na Galescola

Unha vez adxudicadas as prazas de reserva ordinaria, adxudicaranse as prazas de

novo ingreso para as fillas e fillos do persoal que traballa na escola.

3. Novo ingresoUnha vez adxudicadas as prazas correspondentes ás reservas de praza, as prazas

vacantes serán adxudicadas ás persoas solicitantes de novo ingreso segundo a puntuación

obtida pola aplicación do baremo que figura como anexo I. Esta puntuación determinará a

orde de relación na adxudicación de prazas.

4. Ingresos urxentes

1

Para ingresos de máxima urxencia reservarase alomenos unha praza por grupo de

idade e como máximo unha por cada unidade aberta en cada Galescola. Terán a

consideración de ingresos urxentes cando afectar a algún dos seguintes casos:

Menores tuteladas/os pola administración autonómica.

Fillas/os de mulleres que se atopen en casas de acollida ou vítimas de violencia de

xénero.

Aqueloutros nos cales concorreren circunstancias socioeconómicas e familiares que

requiran unha intervención inmediata, tralo informe dos servizos sociais do concello

en que estea localizada a Galescola ou o departamento da administración

autonómica competente na materia.

A adxudicación ou denegación de praza nestes supostos será resolta pola Xerencia

do Consorcio no prazo de 5 días contados a partir da data de presentación da

solicitude. Transcorrido este prazo sen recaer resolución expresa a solicitude terase

por desestimada. Contra esta resolución, que non esgota a vía administrativa, cabe

interpor recurso de alzada perante o Presidente do Consorcio Galego de Servizos de

Igualdade e Benestar, no prazo dun mes que comezará a contar o día seguinte ao da

notificación da resolución.

5. Preferencia para obter praza:

Terán preferencia para obter praza nas Galescolas aqueles nenos e nenas

empadroados no concello en que se sitúe a Galescola.

Tamén poderán acceder ao servizo as fillas e os fillos de persoas que, estando

empadroadas noutro concello, teñan os seus postos de traballo no municipio en que

se localice a Galescola. Esta situación deberá acreditarse cun certificado da

empresa ou da institución correspondente.

De existiren prazas vacantes poderán acceder tamén persoas dos concellos

limítrofes que non conten con escola pública ou que nas existentes non haxa prazas

libres.

O anuncio polo que se fai pública a Resolución da Xerencia do Consorcio Galego de

Servizos de Igualdade e Benestar sobre o prazo de reserva de praza, preinscrición e

matrícula de usuarios/as das Galescolas para o curso seguinte publicarase no DOG, e dita

resolución publicarase na Páxina Web (www.igualdadebenestar.org) e no taboleiro de

anuncios do Consorcio, e no taboleiro de edictos dos concellos e das Galescolas.

1

http://www.igualdadebenestar.org/

ARTIGO 14.- IDADES DE INGRESO E PERMANENCIA

Os requisitos de idade que deberán cumprir os nenos serán os seguintes:

Idade mínima: ter feitos os tres meses na data de ingreso agás situacións

específicas que se deberán acreditar co informe previo e favorable de Servizos

Sociais do Concello en que se sitúe a Galescola ou o departamento da

administración autonómica competente na materia.

Idade máxima: non ter cumpridos os tres anos o 31 de decembro do ano de

presentación da solicitude.

As crianzas poderán ser usuarias do servizo ata o momento da incorporación á

educación infantil de segundo ciclo.

Non obstante, poderá eximirse do límite de idade aos nenos e nenas con

discapacidade física, psíquica ou sensorial susceptibles de integración, logo do

ditame conxunto da dirección e do organismo competente da Administración

Autonómica.

ARTIGO 15.- SOLICITUDES DE NOVO INGRESO

1. O procedemento de reserva de praza e de ingreso será informado anualmente

desde o Consello de Participación da Galescola. As solicitudes de novo ingreso faranse

segundo o modelo que se facilitará na Galescola para a que se solicita a praza. Desde as

dependencias prestarase a colaboración precisa ás persoas usuarias para cubriren a

solicitude a fin de que os datos estean debidamente cubertos. A sinatura da solicitude

conlevará a aceptación e coñecemento do presente regulamento.

As solicitudes deberán ir acompañadas da seguinte documentación:

a) Documentación acreditativa da situación familiar:

Dúas fotocopias compulsadas do Libro de Familia completo.

Fotocopia do D.N.I ou do pasaporte dos pais/nais ou titores.

Certificado de empadroamento e convivencia que será expedido polo

concello en que se sitúe a Galescola.

b) Documentación acreditativa da situación económica:

1

Dúas copias cotexadas da última declaración da renda, de todos os membros

da unidade familiar ou, no seu defecto, certificado emitido pola Delegación de

Facenda que avale a súa non presentación. De non presentarse este

certificado, acompañaranse dúas copias cotexadas da última nómina.

Os profesionais autónomos acreditarán tamén os pagamentos fraccionados

do ano correspondente.

Certificado de vida laboral expedido pola Tesourería Xeral da Seguridade

Social

Nos casos de nulidade matrimonial, separación ou divorcio considerase a

renda de quen exerza a garda e custodia do/a menor.

c) Documentación acreditativa da situación laboral ou de cursar estudos oficiais:

Copia da última nómina ou xustificación da situación laboral no momento da

solicitude con especificación da xornada laboral.

No caso de cursar estudos oficiais, certificación que acredite tal circunstancia

para o curso correspondente.

Tarxeta de desempregado/a.

d) Documentación complementaria: A entregar no momento da matrícula, unha vez admitida a crianza

Certificado médico do neno ou da nena.

Carné de vacinación actualizado.

Fotocopia da tarxeta de Seguridade Social ou documento equivalente.

Seis fotografías tamaño carné.

Impreso de domiciliación bancaria.

Impreso de horario.

Autorización por escrito dos pais/nais ou titores/as do neno ou nena para ser

recollido na escola por unha terceira persoa.

Autorización por escrito dos pais/nais ou titores/as do neno ou nena para a

administración de medicamentos.

Autorización por escrito dos pais/nais ou titores/as do neno ou nena para as

saídas didácticas.

Autorización por escrito dos pais/nais ou titores/as do neno ou nena para a

realización de reportaxes, visuais ou fotográficas.

2

No caso dalgunha deficiencia ou enfermidade alegada polos membros da

unidade familiar, certificado expedido polo organismo correspondente.

No caso de nenos e nenas con algunha deficiencia física, psíquica ou

sensorial, informe do organismo competente.

Outros documentos, se procederen, nos que consten incidencias familiares,

económicas e sociais susceptibles de puntuación no baremo. Informe dos

servizos sociais do concello ou da administración autonómica nos supostos de

que for necesario por falta de acreditación documental suficiente ou pola

situación especial en que viva a unidade familiar.

A non presentación en prazo da referida documentación, entenderase como

renuncia a esta, logo da resolución correspondente por parte do Consello de

Participación da Galescola.

2. A presentación de solicitudes de novo ingreso farase nas oficinas da Galescola do

15 de marzo ao 15 de abril ou, de ser o caso, no momento de apertura que estipule o

Comité do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar para esa escola.

3. No caso de a solicitude non reunir os requisitos esixidos requirirase á persoa

interesada para que emende os erros ou a falta de documentos preceptivos nun prazo de 10

días hábiles, con indicación de que, de o non facer, a súa petición terase por desasistida

consonte ao artigo 71 da Lei 30/1992 do 26 de novembro do procedemento administrativo

común.

4. Entregarase o regulamento da escola que estiver en vigor nese momento trala

petición das persoas interesadas e, en todo caso, no momento de formalización da

matrícula.

ARTIGO 16.- BAREMO DE ADMISIÓN

1. Entenderase por unidade familiar, para estes efectos, o conxunto de todas as

persoas que, por parentesco de consanguinidade ou afinidade, conviven no domicilio

familiar. Con carácter xeral, terán preferencia as solicitudes pertencentes a unidades

familiares con empadroamento no concello onde se sitúa a Galescola.

2

2. A selección de solicitudes farase en función da puntuación acadada segundo o

baremo que figura como anexo I deste regulamento. Mediante este baremo avaliaranse os

factores socio-familiares, laborais e económicos da unidade familiar. En caso de obter igual

puntuación terá prioridade a renda per cápita máis baixa.

3. Poderanse adxudicar prazas ás solicitudes relativas a media xornada. As tarifas

que se aplicarán serán as aprobadas polo Comité Directivo do Consorcio Galego de

Igualdade e Benestar. Respectarase, en todo caso, o límite estipulado por aula. As persoas

solicitantes desta media xornada non poderán variar o horario establecido na súa solicitude.

4. Calquera indicio de cambio non declarado, de distorsión ou de falseamento da

situación socio-familiar, da situación laboral-familiar ou da situación económica reflectidas

na solicitude poderá dar lugar a que se inicie de oficio unha investigación para a

comprobación dos referidos datos. Para a apertura deste expediente o Consorcio Galego de

Servizos de Igualdade e Benestar e o concello en que sitúa a Galescola nomearán

cadanseu instrutor/a. Estes elaborarán un informe que será obxecto de análise por parte do

Consello de Participación da Galescola.

ARTIGO 17.- PUBLICACIÓN PROVISIONAL DA LISTAXE DE PERSOAS ADMITIDAS E EXCLUÍDAS

Unha vez realizada a baremación, o Consello de Participación da Galescola

efectuará a proposta inicial de selección. O órgano competente para a fixación da contía que

se deberá abonar ou da exención aplicable en cada caso será o Comité Directivo do

Consorcio Galego de Igualdade e Benestar.

Do 1 ao 15 de maio farase pública a relación provisional coa puntuación obtida de

persoas admitidas e excluídas. A resolución corresponderalle á Xerencia do Consorcio

Galego de Servizos de Igualdade e Benestar. O anuncio da resolución publicarase no DOG

e a listaxe de persoas admitidas será exposta nas oficinas da Galescola concreta, no

taboleiro de anuncios e na páxina web do Consorcio Galego de Igualdade e Benestar.

ARTIGO 18.- RECLAMACIÓN CONTRA A LISTAXE PROVISIONAL

As persoas solicitantes que resultaren excluídas disporán dun prazo de dez días

hábiles, contados a partir do seguinte ao da publicación da resolución nas oficinas da

2

Galescola concreta, no taboleiro de edictos do Concello e na páxina web do Consorcio

Galego de Igualdade e Benestar, para efectuar as reclamacións oportunas que se

presentarán na Galescola para a que se solicite praza.

ARTIGO 19.- RELACIÓN DEFINITIVA DE PERSOAS ADMITIDAS E LISTAXE DE AGARDA

1. Unha vez resoltas polo Consello de Participación da Galescola todas as

reclamacións presentadas, a Xerencia do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e

Benestar, elevará a definitiva a listaxe de crianzas admitidas e a listaxe de agarda coas

puntuacións obtidas en cada caso.

2. As listaxes definitivas e de agarda faranse públicas no taboleiro de anuncios do

Consorcio, nos taboleiros da Galescola e no taboleiro de edictos do Concello do 15 ao 30 de

maio. Esta listaxe de agarda estará vixente ata a baremación do mes de setembro, por parte

do Consello de Participación da Galescola, que aprobará a nova listaxe de agarda que terá

vigor ata a nova baremación de decembro. A listaxe de agarda de decembro será a

definitiva ata o remate do curso escolar.

3. A resolución será tamén notificada ás persoas interesadas de acordo co

establecido no artigo 58.2 da Lei 30/1992 do 26 de novembro de réxime xurídico das

administracións públicas e do procedemento administrativo común. Contra esta resolución,

que esgota a vía administrativa, poderase interpor o recurso potestativo de reposición no

prazo dun mes perante a Xerencia do Consorcio Galego de Igualdade e Benestar ou

directamente o recurso contencioso administrativo no prazo de dous meses, contados desde

o día seguinte á notificación perante o Xulgado do contencioso-administrativo, todo isto sen

prexuízo de que se interpoña calquera outro recurso que estime pertinente en defensa dos

seus intereses.

4. As solicitudes que non se presentasen dentro dos prazos fixados serán tramitadas

e baremadas polo Consello de Participación da Galescola para a súa inclusión na listaxe de

agarda na próxima baremación que realice. En ningún caso se terán en conta antes da

baremación de setembro. As vacantes que se vaian producindo ao longo do curso serán

cubertas por rigorosa orde de puntuación entre as persoas que forma parte da listaxe de

agarda.

5. O Consello de Participación da Galescola baremará: no prazo de inscrición, en

setembro e en decembro de forma ordinaria, sen prexuízo de convocatorias extraordinarias

2

se así o estima oportuno o Consello de Participación da Galescola a petición da Dirección

da mesma.

6. De haber prazas vacantes despois da baremación do mes de decembro, estas

poderán ser cubertas por aqueles solicitantes que presenten a súa solicitude con

posterioridade a dito mes, sendo chamados por rigorosa orde de presentación da solicitude

de novo ingreso.

7. Aqueles/as usuarios/as que accederan á Galescola a través do procedemento

previsto no parágrafo anterior despois de ter aberto o prazo de reserva de praza para o

curso seguinte, non causarán reserva automática de praza para o curso escolar seguinte,

debendo formalizar a correspondente solicitude de novo ingreso no prazo previsto no artigo

15.2.

ARTIGO 20.- SOLICITUDE DE RESERVA DE PRAZA

Os pais/nais/titores dos nenos e nenas matriculados/as con praza na Galescola

presentarán a solicitude de reserva de praza nas oficinas da mesma escola. Nestas oficinas

facilitaráselles o impreso correspondente.

O prazo de presentación de solicitudes de renovación de praza farase do 1 ao 14 de

marzo.

Aqueles/as alumnos/as que fosen admitidos con anterioridade terán garantido o

acceso aos novos cursos sen necesidade de se someteren a ningún proceso de admisión, e

terán que acreditar, en todo caso, o mantemento das condicións económicas, familiares e

laborais que permitiron a admisión e os descontos correspondentes.

ARTIGO 21.- MATRICULACIÓN DE ALUMNOS/AS

Sen prexuízo dos recursos que procedan, a matriculación farase do 1 ao 15 de xuño

na Galescola con excepción do primeiro ano de funcionamento.

Se finalizado o período de matrícula, esta non fose formalizada ou entregada toda a

documentación, decaerá o dereito á praza obtido e tampouco quedará en listaxe de agarda.

O previsto no parágrafo anterior será de aplicación tanto nos casos de reserva de

praza ordinaria como nos de solicitude de novo ingreso.

2

ARTIGO 22.- VACANTES

As prazas que sen causa xustificada non se atopen cubertas aos 15 días de iniciado

o curso escolar, consideraranse como vacantes.

Durante o curso escolar poderá solicitarse o ingreso na escola, sempre que existan

prazas libres.

Unha vez comezado o curso escolar, despois de os proxenitores ou titores estableceren o

horario das crianzas matriculadas, e na franxa horaria que quede libre, poderanse ofertar

prazas para casos de necesidade urxente e durante un período de tempo limitado cun prezo

único de 3 €/hora.

ARTIGO 23.- FINANCIAMENTO

A prestación do servizo da Galescola financiarase cos recursos xerais do Consorcio

Galego de Igualdade e Benestar, coas achegas do concello en que se sitúa a Galescola e

coas tarifas que abonarán as persoas usuarias.

ARTIGO 24.- TARIFAS

1. As tarifas son as establecidas polo Comité Directivo do Consorcio Galego de

Igualdade e Benestar e, en todo caso, non superarán os máximos establecidos nas tarifas

aprobadas pola Xunta de Galicia.

O pagamento das tarifas farase a mes vencido debendo ser abonadas nos primeiros

10 días do mes seguinte.

2. Todas as persoas usuarias abonarán a contía de once mensualidades por curso.

Non se abonará a tarifa correspondente ao mes de vacacións anual do/a neno/a. Se as

vacacións se colleran repartidas en quince e quince días, non se abonará o mes

correspondente á segunda quincena. Se por calquera motivo a escola permanecese

pechada durante un número superior a quince días consecutivos non se abonará a tarifa

correspondente a este período.

3. A non asistencia da persoa usuaria durante un período determinado non supón

redución ningunha nin exención da tarifa mentres non se formalice a baixa correspondente.

A pesar disto, e con carácter excepcional, poderán ser eximidas do pagamento da tarifa

aquelas persoas usuarias que, por motivos de saúde, acrediten con anterioridade a

2

producirse a ausencia e debidamente xustificado mediante informe médico a imposibilidade

de asistir a escola durante un período superior a 30 días consecutivos.

4. Revisión da tarifa: durante o curso poderase proceder á revisión da tarifa fixada

inicialmente, sempre que se produzan e xustifiquen variacións nas circunstancias

económicas ou familiares. Neste sentido a persoa beneficiaria queda obrigada a comunicar

calquera variación que se produza ao respecto. Será o Consello de Participación da

Galescola quen propoña a modificación desta á Xerencia do Consorcio, quen a elevará a

definitiva ditando a resolución correspondente.

ARTIGO 25.- BAIXAS

Causarase baixa na Escola por algunha das causas seguintes:

a) Incumprimento da idade máxima regulamentaria de permanencia na Galescola.

b) Por solicitude dos pais/nais ou representantes legais.

c) Por falta de pagamento da cota establecida durante dous meses consecutivos ou

tres alternos, calquera que sexa o curso escolar a que se refira a débeda.

d) Por comprobación da falsidade dos datos ou documentos achegados.

e) Por incompatibilidade e inadaptación absoluta para permanecer na escola.

f) Por falta de asistencia continuada durante 15 días sen causa xustificada.

g) Por incumprimento reiterado das normas da Galescola.

As baixas serán resoltas pola Xerencia do Consorcio Galego de Servizos de

Igualdade e Benestar, trala proposta do Consello de Participación da Galescola.

As baixas producidas ao longo do curso escolar cubriranse coas solicitudes que

estiveren en listaxe de agarda por rigorosa orde de puntuación.

No caso de falta de asistencia, comunicarase por correo certificado e, se no prazo de

10 días hábiles desde a recepción da comunicación non se ten contestación, procederase á

baixa do/a neno/a na escola.

2

CAPÍTULO VIINORMAS DE CONVIVENCIA

ARTIGO 26.- HORARIOS E APERTURAS

1. As Galescolas prestarán os seus servizos os doce meses do ano. De setembro a

xuño, ambos os dous incluídos, o horario será de luns a venres , de 7:30 da mañá a 21:30 h.

da tarde, segundo a demanda.

O tempo máximo de permanencia na Galescola será de 8 horas, agás casos

excepcionais debidamente xustificados os cales incrementarán o importe para pagar

mensualmente na contía que estipule a Xunta de Galicia en cada momento.

2. Nos meses de xullo e agosto, cada Galescola poderá ter horario reducido que se

establecerá unha vez consensuado cos pais/nais e titores/as dos usuarios/as.

3. Serán días festivos das Galescolas os establecidos no calendario laboral polo

Estado, a Comunidade Autónoma e os festivos da localidade en que se sitúa a Galescola,

que son os que aproba cada ano a corporación local e que se trasladarán, mediante unha

circular informativa, ás persoas usuarias da escola.

5. As Galescolas pecharán ás 15:00 horas os seguintes días: 24 de decembro, 31 de

decembro, 5 de xaneiro e martes de Entroido. O horario do persoal destes días adaptarase

ao horario do servizo.

De ser o caso, os nenos e nenas tamén deberán ser recollidos ás 15:00 horas os

días en que se celebren festas na escola en horario de tarde que esixan a participación do

persoal e que estean previstas na programación anual. As datas serán notificadas mediante

unha circular informativa a todas as persoas usuarias.

6. Todas/os nenas/os deberán coller un mes de vacacións obrigatoriamente, ben

enteiro ou ben repartido en dúas quincenas. Nos casos que se solicite outro reparto

vacacional, deberá vir suficientemente acreditado pola familia.

Todas as crianzas, independentemente do mes que se incorporaran á Galescola,

deberán disfrutar do mes enteiro de vacacións.

ARTIGO 27.- SERVIZOSHaberá servizo de

Almorzo:

-Ata as 9:00 h (deberán traer o almorzo da casa)

2

Xantar : 12:30 h.

Merenda: 16:30 h.

Cada Galescola, segundo o número de alumnado matriculado, establecerá as

quendas de comida e merenda que precisar.

As crianzas que utilizaren o servizo de comedor ou merenda deberán estar na escola

media hora antes da asignada para cada comida ou merenda.

O menú de cada xornada estará exposto no taboleiro de anuncios da escola e na

páxina web do Consorcio Galego de Igualdade e Benestar cun prazo dunha semana de

antelación.

Poderán usar o comedor eventualmente as crianzas que así o precisaren, pagando a

cota establecida por días soltos. Deberán avisar con antelación ou ben o mesmo día antes

das 9:00 horas da mañá.

Cando as persoas usuarias fixas de comedor non vaian utilizar o servizo deberán

avisar con antelación ou ben o mesmo día antes das 9:00 da mañá.

Cada Galescola establecerá un día á semana para a celebración dos aniversarios

das crianzas que cumpriran anos nesa semana. As familias non traerán nada da casa.

ARTIGO 28.- HORARIO DE VISITAS E RECOLLIDA DAS CRIANZAS

A crianza será entregada na escola ao pai ou á nai indistintamente, titores/as legais

ou á persoa autorizada expresamente por escrito e documentada. Teranse en conta as

cuestións concretas reguladas por disposición xudicial que deberán ser postas en

coñecemento da Dirección da Galescola por quen sustenta a garda e custodia do/a neno/a.

ARTIGO 29.- GALESCOLA DE VERÁN

A Galescola poderá ofrecer, durante os meses de xullo e agosto, un servizo de

“Galescola de Verán”, en que se ofertarán as prazas que estean vacantes nese momento.

A matriculación farase por rigorosa orde de chegada das solicitudes. A documentación que

se entregará será a seguinte:

Fotocopia compulsada Libro de familia

Certificado de empadroamento e convivencia

Fotocopia libro de vacinas actualizado

Certificado médico

2

DNI dos pais/das nais

Corresponde ao Comité Directivo do Consorcio establecer a taxa, unha cota única,

que se corresponderá coa cota máxima estipulada pola Xunta de Galicia para escolas

infantís públicas, e non existirá exención de taxa para este servizo.

ARTIGO 30.- NORMAS DE SAÚDE E HIXIENE PERSOAL

Os/as nenos/as deberán acudir á Escola Infantil en condicións correctas de saúde e

hixiene.

No caso de enfermidade ou accidente, logo das primeiras atencións, porase esta

circunstancia en coñecemento dos pais/nais ou representantes legais, se for o caso,

que deberán acudir á escola para se faceren cargo do neno ou nena. No caso de

non se poder desprazar á escola, ou de que a circunstancia concreta do accidente o

requirise, garantirase a atención médica axeitada e, por este motivo, a Dirección da

Galescola está facultada para autorizar, nestes casos, os desprazamentos

necesarios.

A falta de asistencia por un período superior a 1 mes, debido a enfermidade ou a

outras circunstancias, as familias ou representantes legais deberana comunicar por

escrito á Dirección da Galescola.

Naqueles casos en que se deban administrar medicinas aos nenos/as, estas

deberán ir acompañadas das receitas médicas actualizadas. Nelas constará o nome

do/a neno/a, o nome do medicamento e como e cando debe administrarse. Xunto á

receita deberá achegarse a correspondente autorización por escrito dos

pais/nais/representantes legais.

Todos os nenos/as que usen cueiros deberán traer un paquete deles e un bote de

toalliñas. Este material repoñerase cando for preciso.

Os/as nenos/as terán sempre unha muda completa de reposto e unha manta para

durmiren.

O/a neno/a permanecerá na casa cando tiver febre, diarrea, vómitos, ou enfermidade

contaxiosa (rubéola, papeiras, sarampelo, lombrigas, piollos, etc.). De aparecer

calquera destes síntomas mentres permanece na escola será posto en coñecemento

dos pais/nais/representantes legais para estes recolleren o/a neno/a o antes posible.

Os/as nenos/as deberán acudir á escola con roupa que lles permita moverse con

plena comodidade.

2

ARTIGO 31.-INTOLERANCIAS ALIMENTARIAS

Os/as pais/nais ou representantes legais deberán presentar o informe pediátrico

correspondente naqueles casos en que se deba prestar unha especial atención ao tipo de

comida, en razón de circunstancias persoais. Para tal caso a dirección da Galescola asumirá

esta responsabilidade.

ARTIGO 32.- PERÍODO DE ADAPTACIÓN

A asistencia por primeira vez a un centro educativo é un feito moi significativo.

Posibilita o contacto con outros nenos e nenas da súa idade e o acceso a diferentes

actividades, feito que permite o seu desenvolvemento psicolóxico e social.

Ao mesmo tempo, pode resultar algo delicado, porque se separa por vez primeira do

seu ambiente habitual e das persoas coas que convivía sempre. Enfrontarse a un ambiente

novo e estraño fai que sexa frecuente e moi normal que, sobre todo nos primeiros días, os

nenos/as rexeiten acudir á escola. Por iso precisan dun período de adaptación.

O presente regulamento recolle unha serie de medidas que deberán ser postas en

coñecemento dos/as pais/nais ou representantes legais por parte da Dirección da Galescola

para facilitar todo o proceso de adaptación:

Incorporación progresiva. Como mínimo durante a primeira semana ir aumentando

pouco a pouco os tempos de estancia e graduar a incorporación dos/as nenos/as en

distintos días. Poderá aumentar este período en función das necesidades específicas

de cada crianza.

Evitar todo tipo de manifestacións que poidan transmitir ao neno ou nena sensación

de angustia ou inseguridade relacionadas coa súa asistencia á escola.

Procurar, pola contra, transmitir expectativas positivas e interese especial por todo o

relacionado coa escola.

É recomendable que a asistencia sexa o máis regular posible, de tal maneira que

chegue a converterse nun hábito de vida do/a neno/a.

A incorporación progresiva posibilitará que na Galescola se lle preste unha especial

atención os primeiros días, mellorando a calidade da acollida e da adaptación

/relación afectiva cos/as educadores/as.

3

A Dirección da Galescola porá en coñecemento da familia todas estas medidas e

convidaraa a expor calquera tipo de dúbida ou aclaración en relación ao tema.

ARTIGO 33.- RÉXIME DE SAÍDAS

Os nenos e as nenas poderán realizar as saídas establecidas na programación do

curso, trala autorización por escrito por parte dos pais, nais ou representantes legais.

Obxectivos:

Explorar e observar o medio máis próximo.

Integrarse e coñecer manifestacións culturais do seu contorno.

Fomentar a relación cos adultos e cos seus iguais, incentivando as relacións sociais.

ARTIGO 34.- PARTICIPACIÓN DOS PAIS/NAIS/REPRESENTANTES LEGAIS

A dirección da Galescola fomentará a colaboración dos pais coa escola e as

relacións co persoal desta. Os/as pais/nais/representantes legais poderán solicitar unha

reunión co titor/a do seu fillo/filla ou coa dirección de conformidade co horario establecido

para tal fin.

En todo caso, a dirección informará por escrito, ao principio do curso, dos horarios

de atención aos pais, nais ou representantes legais dos nenos/as.

Porase a disposición da persoa usuaria un libro de reclamacións. O contido destas

será exposto de xeito periódico ao Consello de Participación da Galescola, agás

naqueles casos en que se requira unha contestación inmediata.

As familias e representantes legais e titores das crianzas terán acceso ás

instalacións.

Desde a Galescola promoveranse intercambios de información informais.

Adoptaranse sistemas de rexistro de información compartidos a través da axenda.

Ao longo do curso planificaranse entrevistas periódicas.

Organización de xuntanzas periódicas do persoal educativo coas familias do seu

grupo.

As familias, representantes legais e titores das crianzas participarán na vida da

escola de diversas maneiras: actividades, saídas, obradoiros, etc. que serán

organizadas e convocadas en tempo e forma pola Dirección da Galescola.

3

No mes de xuño, despois do proceso de matriculación, haberá unha reunión cos

pais/ nais ou representantes legais das crianzas aceptadas na escola, e por grupos,

para lles ensinar as instalacións e para lles explicar todo o que se considere de

interese para eles. Daráselle unha listaxe cos materiais que fan falta tanto educativos

como hixiénicos. Entregarase tamén o Proxecto Educativo da Escola.

ARTIGO 35.- PROMOCIÓN DA IGUALDADE ENTRE OS NENOS/AS

A Galescola deberá promover a igualdade como valor fundamental de convivencia

entre os/as nenos/as. Será o cerne de todas as actividades que se desenvolvan na escola e

reflectirase non só nas actividades e no material de traballo senón tamén no comportamento

habitual dos/as mestres/as e educadores/as.

Todas as actividades reflectiranse no Proxecto Educativo de Escola e tamén nas

propostas pedagóxicas.

A dirección da Galescola prestará atención especial ao fomento e respecto da

interculturalidade, como instrumento de superación das desigualdades, prexuízos e racismo.

ARTIGO 36.- PROMOCIÓN DA INTEGRACIÓN

A Galescola promoverá a integración de nenos/as con necesidades educativas

especiais, fomentando deste xeito a igualdade e o respecto como valores esenciais da

convivencia.

ARTIGO 37.- PROMOCIÓN DO USO DA LINGUA GALEGA

De acordo co obxectivo de área incluído no Plan xeral de normalización da lingua

galega que prevé o fomento do uso do galego desde a etapa de 0 a 3 anos, de xeito que se

superen as fortísimas carencias que se observan nos primeiros banzos do ensino, a lingua

habitual da escola, tanto nos usos orais como nos escritos, será o galego.

3

ARTIGO 38.- UTILIZACIÓN EXCEPCIONAL DAS INSTALACIÓNS DAS GALESCOLAS

Nos horarios en que haxa espazos vacantes, poderanse desenvolver programas

específicos destinados a escolares de idades comprendidas entre tres e doce anos. Estes

programas teñen como finalidade a conciliación da vida laboral e familiar como os servizos

de almorzo e de coidado antes do horario de comezo da educación infantil e primaria. Estes

servizos poderanse desenvolver naquelas escolas que estiveren próximas aos colexios de

educación primaria, e que foren acordados pola Comisión Mixta Consorcio - Concello. Estes

servizos deberán ter unha autorización da administración autonómica e deberán ter un

regulamento, funcionamento e persoal propio. Este regulamento será aprobado polo Comité

Directivo do Consorcio en que se estipulará o funcionamento e o custo do servizo para as

persoas usuarias.

DISPOSICIÓN DERRADEIRA

Este regulamento entrará en vigor ao día seguinte da publicación dun anuncio do

mesmo no Diario Oficial de Galicia. O seu texto integro publicarase no Taboleiro Oficial e na

páxina web do Consorcio Galego de Igualdade e Benestar.

3

ANEXO I : BAREMO DE APLICACIÓN ÁS SOLICITUDES DE ADMISIÓN NA GALESCOLA

1º.- SITUACIÓN SOCIO- FAMILIAR1.1.- Por cada membro da unidade familiar ....................... ................................... 2 ptos.1.2.- Por cada persoa que, non formando parte da unidade familiar, estea a cargo desta........................................................................ ................................... 1 ptos.1.3.- No caso de que a/o neno/a para o que se solicita praza nacese nun parto múltiple...................................................................... ................................... 1 ptos.1.4.- Por cada membro da unidade familiar, afectado por minusvalía física,psíquica ou sensorial, enfermidade que requira internamento periódico, alcoholismo ou drogodependencia..................................... .................................. 2 ptos 1.5.- Pola condición de familia monoparental......................................................... 3 ptos.1.6.- Por ausencia do fogar familiar dos dous membros parenterais...................... 6 ptos.1.7.- Por irmán/á – áns/ás con praza renovada na escola.................................... 3 ptos.1.8.- Pola condición de familia numerosa........................... ................................... 3 ptos.1.9.- Calquera circunstancia familiar grave debidamente acreditada..................... 3 ptos.

2º SITUACIÓN LABORAL E FAMILIAR

2.1.- Situación laboral de ocupación:- Pai...................................................................... ................................... 3 ptos.- Nai ..................................................................... ................................... 3 ptos.

2.2.- Situación laboral de desemprego:- Pai ..................................................................... ................................... 2 ptos.- Nai ..................................................................... ................................... 2 ptos.

No caso de familias monoparentais, adxudicaráselles a puntuación da epígrafe correspondente multiplicada por dous.

3º .- SITUACIÓN ECONÓMICA

RPC mensual da unidade familiar, referida ao indicador público de renda de efectos múltiples (IPREM) vixente: - Inferior ao 25% do IPREM.................................. ................................. + 4 ptos.

- Entre 25% e o 50% do IPREM .......................... ................................. + 3 ptos.- Entre 50% e o 75% do IPREM........................... ................................. + 2 ptos.- Entre 75% e o 100% do IPREM........................ ................................. + 1 ptos.- Entre 100% e o 125% do IPREM....................... .................................. - 1 ptos.- Entre 125% e o 150% do IPREM....................... .................................. -2 ptos- Entre 150% e o 200% do IPREM....................... .................................. -3 ptos- Igual ou superior ao 200% do IPREM................ .................................. - 4 ptos.

En caso de obter igual puntuación, daráselle prioridade á renda per capita máis baixa.

3

ANEXOII: TARIFAS

CONTÍAS MÁXIMAS APLICABLES AOS CENTROS DE ATENCIÓN Á PRIMEIRA INFANCIA

RENTA PER CAPITA MENSUAL

COSTE MENSUAL

FAMILIA NUMEROSA

FAMILIA MONOPARENTAL

ALGÚNIRMÁN

INFERIOR A 256,50 € EXENTO EXENTO EXENTO EXENTO

DE 256,51 € A 384,75 € 33 26,40 26,40 26,40

DE 384,76 € A 513,00 € 66 52,80 52,80 52,80

DE 513,01 € A 769,50 € 99 79,20 79,20 79,20

SUPERIOR A 769,50 € 110 88 88 88

PREZOS POR SERVIZOS COMPLEMENTARIOS: COMEDOR

RENTA PER CAPITA MENSUAL

COSTE MENSUAL

FAMILIA NUMEROSA

FAMILIA MONOPARENTAL

ALGÚNIRMÁN

INFERIOR A 153,90 € EXENTO EXENTO EXENTO EXENTO

DE 153,91 € A 513,00 € 16,50 13,20 13,20 13,20

MÁIS DE 513,00 € 33 26,40 26,40 26,40

3

Decreto 374/1996, do 17 de outubro, polo que se aproba o Regulamento orgánico das escolas de educación infantil e dos colexios de educación primaria (DOG 21-10-96. Corrección de erros DOG 06-11-96 e DOG 08-01-97).

TÍTULO I Disposicións preliminares

Artigo 1º

1. As escolas de educación infantil e os colexios de educación primaria,

dependentes da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, son centros docentes públicos que imparten as ensinanzas de educación infantil e primaria, respectivamente.

2. A creación das escolas de educación infantil e dos colexios de educación primaria ás que se refire o apartado anterior correspóndelle ó Goberno da Xunta de Galicia mediante Decreto, por proposta do conselleiro de Educación e Ordenación Universitaria.

3. A Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá autoriza-la creación, suspensión ou transformación de unidades de educación infantil ou de educación primaria que se estime, de acordo coas necesidades de atención escolar e as características da poboación.

4. Así mesmo, por orde da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá modificarse a rede de centros existente en función da planificación do ensino. A modificación incluirá as agrupacións e desdobramentos necesarios para a eficaz utilización dos recursos dispoñibles e a calidade do servicio público da educación.

Artigo 2º

1. As escolas de educación infantil, os colexios de educación primaria e colexios de educación infantil e primaria de menos de seis unidades sitos en ámbitos rurais dunha ou varias localidades poderán agruparse para constituír un só colexio público, que gozará de plena capacidade académica, administrativa e de xestión, e que se denominará colexio rural agrupado.

2. O colexio rural agrupado disporá de denominación específica, se é o caso, así como dun domicilio concreto para os efectos administrativos.

3. As unidades obxecto de agrupación consideraranse extinguidas como tales a partir do momento no que se constitúa o colexio rural agrupado.

4. O colexio rural agrupado terá como obxectivo fundamental eleva-la calidade do ensino das comunidades rurais, así como contribuír á revitalización socioeconómica e cultural das mesmas, a través da elaboración e aplicación coordinada de proxectos educativos que permitan a integración das aprendizaxes nos contornos respectivos.

Artigo 3º

1. Os recursos humanos e materiais correspondentes ás unidades

agrupadas, e aqueles que eventualmente se asignen, integraranse nos colexios rurais agrupados.

2. As instalacións docentes e, se é o caso, as deportivas, poderán estar situadas en distintas localidades

Artigo 4º

Os alumnos escolarizados nas unidades agrupadas cursarán as ensinanzas correspondentes na localidade da súa residencia. Cando proceda, a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria determinará a combinación de instalacións, profesorado e alumnos que mellor asegure a consecución de obxectivos.

Artigo 5º

1. O cadro de profesores do colexio rural agrupado será equivalente en número ó das unidades que o constitúan, sen prexuízo do profesorado especialista itinerante que puidese asignarse complementariamente.

2. A referencia dos destinos dos profesores será o colexio rural agrupado, con especificación da localidade na que obtiveron o seu destino. Para estes efectos, a convocatoria de vacantes especificará as localidades concretas do colexio rural agrupado nas que as prazas sexan obxecto da provisión.

3. O profesor desenvolverá a súa actividade docente na localidade na que obtivo o seu destino, ou en varias, se é o caso, das que compoñen o colexio rural agrupado, e de acordo coa distribución xeográfica dos ciclos, etapas, alumnado, proxecto educativo e as normas de ordenación académica aplicables.

Artigo 6º

1. A constitución dos colexios rurais agrupados realizarase de oficio por proposta da correspondente delegación provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria ou por instancia do órgano competente de un ou varios centros preexistentes. En todo caso, será preceptiva a consulta ós pais de alumnos, profesores e concellos implicados. 2. As propostas ou instancias deberán ir acompañadas dunha memoria xustificativa referida ós seguintes aspectos: - Características xeográficas do ámbito de influencia do colexio que se pretende constituír. - Razóns que aconsellan a súa constitución. - Relación detallada das necesidades derivadas do proxecto referidas a profesorado, gastos de funcionamento e investimentos novos, se é o caso. 3. A constitución acordarase por orde da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria na que constarán:

- Unidades obxecto da agrupación. - Composición definitiva do colexio rural agrupado. - Localidades atendidas. - Domicilio, para os efectos administrativos e xurídicos, do novo centro. Artigo 7º Os colexios de educación especial e educación de adultos dependentes da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria rexeranse por este regulamento e polas normas singulares que demanden as súas peculiaridades organizativas. Artigo 8º 1. As escolas de educación infantil e os colexios de educación primaria de titularidade pública dependentes da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria terán, segundo corresponda, a denominación xenérica de Escola de Educación Infantil, Colexio de Educación Primaria ou Colexio de Educación Infantil e Primaria e a denominación específica que aprobe a dita consellería por proposta do consello escolar do centro e con informe favorable do concello. 2. Non poderán existir no mesmo concello escolas de educación infantil ou colexios de educación primaria coa mesma denominación específica. 3. Tódolos centros utilizarán a denominación xenérica en lingua galega nos seus letreiros, impresos e selos e, en xeral, sempre que se utilice o nome do centro. 4. En tódolos centros figurará n a fachada do edificio, en lugar visible, un letreiro co escudo de Galicia e as expresións: Xunta de Galicia, Consellería de Educación e Ordenación Universitaria e a denominación do centro. Tamén poderá figura-lo escudo e o nome do concello no que estea situado.

TÍTULO II Órganos de goberno das escolas de educación infantil e dos

colexios de educación primaria. Capítulo I

Disposicións xerais

Artigo 9º As escolas de educación infantil os colexios de educación primaria, coas matizacións recollidas neste regulamento, terán os seguintes órganos de goberno: a) Unipersoais: director, xefe de estudios e secretario. b) Colexiados: consello escolar e claustro de profesores. Artigo 10º 1. Os colexios de educación infantil e primaria terán órganos de goberno únicos nos que participarán pais e mestres de ámbalas dúas etapas educativas. 2. No suposto previsto no apartado anterior, para determina-lo número

de unidades do centro, sumaranse as correspondentes a educación infantil e a educación primaria Artigo 11º A participación dos pais ou titores legais dos alumnos, dos mestres, do persoal de administración e servicios e dos concellos, na xestión dos centros realizarase a través do consello escolar, sen prexuízo das funcións propias do claustro de profesores, de conformidade co previsto na Lei orgánica 9/1995, do 20 de novembro, da participación, avaliación e goberno dos centros públicos e no presente regulamento. Artigo 12º 1. Os órganos de goberno velarán pola efectiva realización dos fins da educación, pola mellora da calidade do ensino e a configuración dun auténtico ensino galego, con total respecto ós principios básicos da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia. 2. Ademais, no ámbito da súa competencia, garantirán o exercicio dos dereitos recoñecidos ós alumnos, mestres, pais de alumnos e persoal de administración e servicios. Así mesmo, favorecerán a participación efectiva de tódolos membros da comunidade educativa na vida do centro, na súa xestión e avaliación.

Capítulo II Órganos unipersoais de goberno, elección, nomeamento e

competencias deles Artigo 13º Os órganos unipersoais de goberno constitúen o equipo directivo do centro. Traballarán de forma coordinada no desempeño das súas funcións. O seu mandato será de catro anos, contados a partir do seu nomeamento e correspondente toma de posesión, agás nos centros de nova creación, que será de tres anos. Artigo 14º 1. Nos centros con oito ou máis unidades haberá director, secretario e xefe de estudios. 2. Nos centros con seis ou sete unidades haberá director e secretario. O director asumirá as funcións do xefe de estudios. 3. Nos centros con tres, catro ou cinco unidades, o director asumirá as funcións do xefe de estudios e do secretario. As funcións de secretario no consello escolar serán asumidas polo mestre, membro do consello, que designe o director. 4. Nos centros de menos de tres unidades asumirá tódalas funcións encomendadas ós órganos de goberno unipersoais un dos profesores, designado logo de acordo entre eles. De non existir acordo, desempeñará

estas funcións o máis antigo no centro, e, en caso de igualdade, o máis antigo no corpo. Artigo 15º O director será elixido polo consello escolar, e nomeado polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Artigo 16º 1. Poderá optar ó cargo de director calquera mestre, funcionario de carreira, que reúna os requisitos seguintes: a) Ter, cando menos, unha antigüidade de cinco anos no corpo de mestres. b) Exercer como mestre durante un período de igual duración en centros de educación infantil ou primaria. c) Ter destino definitivo no centro, cunha antigüidade nel, cando menos, dun curso completo. d) Estar acreditado pola Administración educativa para o exercicio da función directiva. 2. Nos centros incompletos de educación infantil e/ou educación primaria, nos de zonas rurais de especial dificultade, nos colexios rurais agrupados, nos que impartan ensinanzas dirixidas a persoas adultas, nos de educación especial, así como en centros de características especiais, no caso de que non existan mestres que reúnan as características do apartado 1, a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá eximi-los candidatos de cumpriren algún dos mencionados requisitos. 3. Non poderán presentarse como candidatos aqueles mestres que exercesen como directores dese centro durante tres períodos consecutivos inmediatamente anteriores. Para estes efectos unicamente computarán os períodos para os que fosen designados de acordo co establecido neste regulamento. Artigo 17º 1. Os candidatos ó cargo de director deberán presentar, por escrito, ante o consello escolar, con quince días de anticipación á data de elección, a súa candidatura, a cal incluirá: a) Programa de dirección, indicando os obxectivos que pretende alcanzar, análise do funcionamento, problemas e necesidades do centro, liñas fundamentais de actuación e proposta dos órganos de goberno unipersoais da candidatura establecidos neste regulamento. b) Acreditación para o exercicio da función directiva e condicións que permitiron esta acreditación. c) Méritos académicos e profesionais non considerados para a acreditación. 2. O consello escolar deberá coñece-lo programa dos candidatos. 3. O claustro de profesores deberá ser informado das candidaturas e coñece-los programas presentados.

Artigo 18º A mesa electoral estará integrada por dous mestres e un pai ou titor legal de alumno, elixidos por sorteo entre os membros do consello escolar. O sorteo, que será público, deberá considera-la designación de membros titulares e suplentes. En ningún caso participarán en tal sorteo os candidatos á dirección. Actuarán como presidente e secretario da mesa electoral os mestres de maior e menor idade, respectivamente. Artigo 19º A votación efectuarase diante da mesa electoral mediante sufraxio directo, secreto e non delegable; resultará elixido director o candidato que obteña o apoio da maioría absoluta dos membros do consello escolar. Cando, concorrendo máis dun candidato, ningún deles obtivese a maioría absoluta, procederase no prazo de corenta e oito horas a realizar unha segunda votación na que figurará unicamente o candidato máis votado na primeira. Para ser elixido en segunda votación tamén é necesario logra-la maioría absoluta dos membros do consello escolar. De existir empate na primeira votación, realizarase unha segunda votación, no prazo de corenta e oito horas, individualizada entre os aspirantes que igualaron no número máis elevado de votos. Decidirase por sorte a orde na que serán votados os aspirantes. Tódolos electores poderán participar na votación individualizada de cada aspirante. En caso de seren varios os aspirantes que concorren en segunda votación resultará elixido o que, obtendo a maioría absoluta, logre máis votos. Artigo 20º 1. A mesa electoral remitiralle a acta da elección ó delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, expresando, segundo proceda: a) O candidato que obtivo a maioría absoluta. b) Que ningún candidato alcanzou a maioría absoluta. 2. No suposto de que non se presentase ningunha candidatura será o consello escolar o que, a través do seu presidente, deberá comunicar tal extremo ó delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Artigo 21º 1. Cando non haxa candidatos ou, cando habéndoos, ningún obtivese a maioría absoluta, o delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria nomeará director por un período de catro anos a un profesor que, independentemente do centro de destino, reúna os requisitos seguintes: a) Ter unha antigüidade, cando menos, de cinco anos no corpo da función pública docente no que exerce.

b) Estar en activo durante igual período nun centro de educación infantil ou primaria. c) Estar acreditado pola Administración educativa para o exercicio da función directiva. 2. No caso de centros que por ser de nova creación ou por outra circunstancia debidamente xustificada, non se dispuxese de profesorado que reúna os requisitos anteriores a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria nomeará director a un mestre, funcionario de carreira que, de ser posible, reúna algún dos requisitos. Artigo 22º O nomeamento, que realizará o delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, así como a toma de posesión, terán efectos do 1 de xullo do ano en que se efectúe o proceso electoral. Artigo 23º 1. O director do centro cesará nas súas funcións ó final do seu mandato ou ó producirse algunha das seguintes causas: a) Renuncia motivada aceptada polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. b) Traslado temporal ou definitivo, voluntario ou forzoso, pase a situación de servicios especiais, xubilación, excedencia voluntaria ou forzosa e suspensión de funcións de acordo co disposto na lexislación vixente. c) Cando sexa destituído polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria logo de proposta de revogación, acordada por maioría de dous tercios do consello escolar. Artigo 24º O director, cando incumpra gravemente coas súas obrigas poderá ser destituído ou suspendido de funcións polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación e Ordenación Universitaria logo de informe razoado do consello escolar do centro e audiencia do interesado. Artigo 25º Cando se produza o cesamento do director con anterioridade ó remate do seu mandato, por calquera das causas enumeradas nos artigos anteriores, o delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria nomeará un director, con carácter accidental e ata o 30 de xuño. Artigo 26º En caso de ausencia, enfermidade ou suspensión de funcións do director desempeñará as súas funcións, con carácter accidental, o xefe de estudios do centro e, no caso de que non exista tal órgano, o mestre máis antigo no centro. De existiren varios profesores coa mesma antigüidade no centro, desenvolverá as funcións provisionalmente o máis antigo no corpo.

Artigo 27º É competencia do director: a) Representar oficialmente á Administración educativa no centro, sen prexuízo das atribucións das demais autoridades educativas. b) Representa-lo centro. c) Dirixir e coordinar tódalas actividades do centro cara á consecución do proxecto educativo e de acordo coas disposicións vixentes, sen prexuízo das competencias do consello escolar e do claustro. d) Visa-las certificacións e documentos oficiais do centro. e) Designar, de se-lo caso, o xefe de estudios e o secretario, e propoñe-lo seu nomeamento e destitución. Nomea-los coordinadores de ciclo, ó coordinador de normalización lingüística e ós titores, de acordo co procedemento establecido neste regulamento. f) Executa-los acordos dos órganos colexiados no ámbito da súa competencia. g) Coordina-la elaboración do proxecto educativo do centro, proxecto curricular e programación xeral anual, de acordo coas directrices e criterios establecidos pola Administración educativa e polo consello escolar, e coas propostas formuladas polo claustro e outros órganos de participación, responsabilizándose co equipo directivo da súa redacción e velando pola súa correcta aplicación. h) Convocar e presidi-los actos académicos, o consello escolar, o claustro, a comisión de coordinación pedagóxica do centro, a comisión económica do consello escolar e cantas outras se constitúan regulamentariamente, podendo delega-la presidencia dalgunha destas comisións noutros membros do equipo directivo ou do claustro. i) Cumprir e facer cumpri-las leis e demais disposicións vixentes. l) Exerce-la xefatura de todo o persoal adscrito ó centro. m) Favorece-la convivencia do centro e impoñe-las correccións que corresponda, de acordo coa normativa vixente, co Regulamento de réxime interior e cos criterios establecidos polo consello escolar. n) Garanti-lo dereito de reunión de mestres, alumnos, pais de alumnos e persoal de administración e de servicios, de acordo co disposto na lexislación vixente. ñ) Colaborar coa inspección educativa na valoración da función pública docente e, en xeral, nos plans de avaliación do centro. o) Xestiona-los medios humanos e materiais do centro, dinamizando os distintos sectores da comunidade educativa, especialmente os restantes membros do equipo directivo e coordinadores de ciclo e normalización lingüística, canalizando aportacións e intereses e buscando canles de comunicación e colaboración. p) Promover e impulsa-las relacións do centro coas institucións do seu contorno. q) Trasladarlle ó delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria a memoria anual sobre as actividades e situación xeral do centro, así como, no seu caso, as propostas de solución ós problemas existentes. r) Facilita-la adecuada coordinación con outros servicios educativos da zona.

s) Coordinar e fomenta-la participación dos distintos sectores da comunidade escolar e procura-los medios precisos para a máis eficaz execución das súas respectivas competencias. t) Proporciona-la información que lle sexa requirida polas autoridades educativas competentes e colaborar en todo o relativo ó logro dos obxectivos educativos do centro. u) Facilita-la información sobre a vida do centro ós distintos sectores da comunidade escolar. v) Autoriza-los gastos de acordo co orzamento do centro e ordena-los pagamentos. x) Realiza-las contratacións de servicios e subministracións de acordo co que regulamentariamente se estableza. Artigo 28º 1. O xefe de estudios e o secretario, nos centros onde existan, serán designados polo director entre os mestres con destino definitivo no centro, logo de llo comunicar ó consello escolar. 2. Non poderán ser nomeados xefe de estudios ou secretario os mestres que, por calquera causa, non vaian prestar servicio no centro no curso académico seguinte ó da súa toma de posesión. 3. O director remitiralle os nomes dos mestres que han de ocupa-los cargos ó delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria co fin de que sexan nomeados por este. O nomeamento e toma de posesión realizarase con efectos do 1 de xullo seguinte á celebración das eleccións. Artigo 29º 1. Nos centros de nova creación o xefe de estudios e, de se-lo caso, o secretario serán designados e nomeados polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. 2. En situacións excepcionais, logo de proposta do director, oído o consello escolar, poderán ser nomeados profesores que non teñan destino definitivo no centro. Artigo 30º O xefe de estudios e o secretario cesarán nas súas funcións ó remate do seu mandato ou ó producirse algunha das circunstancias seguintes: a) Renuncia motivada aceptada polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, logo de informe do director do centro. b) Traslado temporal ou definitivo, voluntario ou forzoso, pase a situación de servicios especiais, xubilación, excedencia voluntaria ou forzosa e suspensión de funcións de acordo co disposto na lexislación vixente. c) Cando cese o director que os designou. d) Destitución polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria por proposta do director mediante escrito razoado, logo de comunicación ó consello escolar.

Artigo 31º O delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá cesar ou suspender de funcións a calquera dos membros do equipo directivo, cando exista incumprimento grave das súas funcións, logo de informe razoado do director, dando audiencia ó interesado e oído o consello escolar. Artigo 32º Cando cese nas súas funcións o xefe de estudios ou secretario polas causas enumeradas nos artigos anteriores, o delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria nomeará, para o período restante de mandato do director, ó mestre que este designe, logo de comunicación ó consello escolar. No caso de centros de nova creación, será o delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria o que realice a designación e nomeamento correspondente. Artigo 33º En caso de ausencia, enfermidade ou suspensión de funcións do xefe de estudios ou secretario, farase cargo temporalmente das súas funcións o mestre que designe o director, logo de comunicación ó consello escolar. Artigo 34º É competencia do xefe de estudios: a) Exercer, por delegación do director e baixo a súa autoridade, a xefatura do persoal docente en todo o relativo ó réxime académico. b) Substituí-lo director en caso de ausencia, enfermidade ou suspensión de funcións. c) Coordinar e velar pola execución das actividades de carácter académico e de orientación de profesores e alumnos, en relación co proxecto educativo do centro, os proxectos curriculares de etapa e a programación xeral anual. d) Elaborar, en colaboración cos restantes órganos unipersoais, os horarios académicos de alumnos e profesores de acordo cos criterios aprobados polo claustro e co horario xeral incluído na programación xeral anual, así como velar polo seu estricto cumprimento. e) Coordina-la actividade dos coordinadores de ciclo. f) Coordinar e orienta-la acción dos titores de acordo co plan de acción titorial. g) Coordina-la participación do profesorado nas actividades de perfeccionamento, así como planificar e organiza-las actividades de formación de profesores realizadas polo centro (misión asumida polo coordinador de formación do profesorado, segundo a modificación introducida pola disposición derradeira do Decreto 245/1999, do 29 de xullo (DOG do 1 de setembro), polo que se regula a formación permanente do profesorado que imparte ensinanzas de niveis non universitarios).

h) Coordina-la actividade docente do centro, con especial atención ós procesos de avaliación, adaptación curricular e actividades de recuperación, reforzo e ampliación. i) Facilita-la organización dos alumnos e impulsa-la súa participación no centro. l) Establece-los mecanismos para corrixir ausencias imprevistas do profesorado, atención a alumnos accidentados ou calquera eventualidade que incida no normal funcionamento do centro. m) Organiza-la atención dos alumnos nos períodos de lecer. n) Calquera outra función que lle poida ser encomendada polo director dentro do ámbito da súa competencia. Artigo 35º É competencia do secretario: a) Ordena-lo réxime administrativo do centro, de conformidade coas directrices do director. b) Actuar como secretario dos órganos colexiados de goberno do centro, levantar acta das sesións e dar fe dos acordos co visto e prace do director. c) Custodia-los libros e arquivos do centro coa colaboración dos coordinadores do ciclo. d) Expedi-las certificacións que soliciten as autoridades e os interesados. e) Realiza-lo inventario xeral do centro e mantelo actualizado. f) Custodiar e dispoñe-la utilización dos medios audiovisuais, material didáctico, mobiliario ou calquera material inventariable. g) Coordinar, dirixir e supervisar, por delegación do director, a actividade e funcionamento do persoal de administración e de servicios adscrito ó centro. h) Elabora-lo anteproxecto de orzamento do centro de acordo coas directrices do consello escolar e oída a comisión económica. i) Ordena-lo réxime económico do centro, de conformidade coas instruccións do director, realiza-la contabilidade e render contas ante o consello escolar e as autoridades correspondentes. l) Velar polo mantemento material do centro en tódolos seus aspectos, de acordo coas indicacións do director. m) Dar a coñecer e difundir a toda a comunidade educativa a información sobre normativa, disposicións legais e asuntos de interese xeral ou profesional que se reciba no centro. n) Presidir, se é o caso, e, por delegación do directo r, a comisión económica. ñ) Calquera outra función que lle encomende o director dentro do seu ámbito de competencia.

Capítulo III Órganos colexiados de goberno, composición e atribucións deles

O consello escolar. Artigo 36º

O consello escolar do centro é o órgano a través do cal participan na súa xestión os distintos membros da comunidade escolar. Artigo 37º O consello escolar das escolas de educación infantil e colexios de educación primaria estará composto polos seguintes membros: 1. Centros de oito, ou máis, unidades. a) O director, que será o seu presidente. b) O xefe de estudios. c) Un concelleiro ou representante do concello do municipio no que estea situado o centro. d) Un representante do persoal de administración e servicios. e) Cinco mestres elixidos polo claustro. f) Cinco representantes dos pais de alumnos. g) O secretario do centro, que actuará como secretario do consello, con voz, pero sen voto. 2. Centros de seis ou sete unidades. a) O director, que será o seu presidente. b) Un concelleiro ou representante do concello do municipio no que estea situado o centro. c) Tres mestres elixidos polo claustro. d) Tres representantes dos pais de alumnos. e) O secretario do centro, que actuará como secretario do consello, con voz, pero sen voto. 3. Centros de tres, catro ou cinco unidades. a) O director, que será o seu presidente. b) Un concelleiro ou representante do concello do municipio no que estea situado o centro. c) Dous mestres elixidos polo claustro. Un deles, designado polo director, actuará como secretario, con voz e voto no consello. d) Dous representantes dos pais de alumnos. 4. Centros dunha ou dúas unidades. O consello escolar estará integrado polos profesores, un pai e un representante do concello. Será presidido polo profesor que ten encomendadas as funcións correspondentes ós órganos de goberno unipersoais. Artigo 38º No caso de colexios rurais agrupados que pertenzan a varios concellos, cada ano académico terá a representación municipal un dos concellos de xeito rotativo. O representante municipal estará obrigado a informar a tódolos concellos dos asuntos tratados e das decisións adoptadas polo consello escolar. Artigo 39º 1. Dos representantes que lles corresponden ós pais no consello escolar

un será proposto pola asociación de pais máis representativa, os outros serán elixidos por votación ante a mesa electoral polos pais, nais ou titores de acordo co procedemento establecido no Decreto 92/1988, do 28 de abril. A xunta electoral solicitaralle, cando proceda, á asociación de pais de alumnos do centro, legalmente constituída, que teña maior número de asociados por proposta dun representante para o consello escolar, dando un prazo de 10 días para o efecto. 2. No caso de non existir proposta da asociación de pais de alumnos para ocupa-la praza que lle corresponde á mesma, esa vacante cubrirase conxuntamente e co mesmo procedemento que os outros representantes dos pais. Para efectos de futura renovación parcial, asignarase a praza correspondente á proposta da asociación de pais de alumnos ó candidato máis votado Artigo 40º Cando deban ser elixidos tódolos membros e cando se constitúa o consello escolar dos centros de nova creación, cada elector fará constar na súa papeleta un máximo dun, dous, tres ou catro nomes segundo corresponda elixir menos de tres, tres, catro ou máis de catro representantes respectivamente. Artigo 41º (Redactado conforme ó establecido na disposición adicional terceira do Decreto 7/1999, do 7 de xaneiro (DOG do 26), polo que se implantan e regulan os centros públicos integrados de ensinanzas non universitaria). Sen prexuízo do establecido no artigo 49º.2, dous anos despois de que se constitúa o Consello Escolar con tódolos membros, levarase a cabo a súa primeira renovación parcial e serán substituídos os seguintes membros: a) Se o número total de membros electos do respectivo sector é par, renovarase a metade dos membros. b) Se o número total de membros electos do respectivo sector é impar, procederase do seguinte xeito: - Se o número total é de 1 membro: renóvase este membro. - Se o número total é de 3 membros: renóvase 1 membro. - Se o número total é de 5 membros: renóvanse 2 membros. - Se o número total é de 7 membros: renóvanse 3 membros. Para determina-las persoas concretas substituídas haberá haberá que aterse inicialmente á voluntariedade. Se esta non se producise, os afectados serán os seguintes: - Profesorado: menor antigüidade no centro, no corpo e menor idade, por esta orde. - Pais e nais de alumnos ou alumnas: os que antes vaian a deixar de formar parte da comunidade educativa, tendo en conta o curso escolar dos seus fillos. En caso de igualdade, determinarase por orde alfabética, sendo afectado o que primeiro apareza nesa orde. - Alumnado: o que antes deixe de ser alumno do centro. En caso de igualdade, aplicarase o criterio sinalado no parágrafo anterior. Dous anos despois, substituiranse os membros non afectados na renovación parcial citada.

Artigo 42º Nos centros de educación de adultos, de educación especial e colexios rurais agrupados, así como naquelas unidades ou centros de características singulares, a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá adapta-lo disposto nos artigos anteriores ás características deles. Artigo 43º O consello escolar do Centro terá as seguintes atribucións: a) Establece-las directrices e elaborar propostas para a elaboración do proxecto educativo do centro, aprobalo, avalialo e, se é o caso, introducir modificacións, sen prexuízo das competencias que o claustro de profesores ten atribuídas en relación coa planificación e organización docente. b) Elixi-lo director do centro. c) Propoñe-la revogación do nomeamento do director, logo de acordo dos seus membros, adoptado por maioría de dous tercios. d) Decidir sobre a admisión de alumnos, con suxeición ó establecido na lexislación vixente. e) Aprobar e modifica-lo Regulamento de réxime interior do centro. f) Resolve-los conflictos e impoñe-las correccións con finalidade pedagóxica que corresponda a aquelas conductas do alumnado que prexudiquen gravemente a convivencia do centro. g) Aproba-lo proxecto de orzamento do centro e a execución del. h) Aprobar e avalía -la programación xeral anual do centro, respectando, en todo caso, os aspectos docentes que competen ó claustro. i) Aproba-la programación das actividades extraescolares e complementarias e avalia-lo seu desenvolvemento. l) Establece-las directrices para a participación do centro en actividades culturais, deportivas e recreativas. m) Establece-los criterios de colaboración con outros centros, entidades ou organismos. n) Promove-la renovación das instalacións e equipamento do centro, e vixia-la súa conservación ñ) Analizar e valora-lo funcionamento xeral do centro, a evolución do rendemento escolar e os resultados da avaliación que do centro realice a Administración educativa. o) Colaborar coa inspección educativa nos planos de avaliación de centro, nos termos que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria estableza. Artigo 44º No seo do consello escolar existirá unha comisión económica, integrada polo director, un mestre, un pai de alumno e o secretario, de existir este no centro. Así mesmo, poderán constituírse outras comisións para asuntos específicos, nas que estarán presentes, polo menos, un mestre e un pai de alumno.

Artigo 45º Os alumnos poderán estar representados no consello escolar dos colexios de educación primaria, con voz, pero sen voto, nas condicións que establezan os respectivos regulamentos de réxime interior. O claustro de profesores. Artigo 46º 1. O claustro de profesores é o órgano propio de participación destes no goberno do centro e ten a responsabilidade de planificar, coordinar, decidir e, se é o caso, informar sobre tódolos aspectos docentes del. 2. O claustro estará integrado pola totalidade dos profesores que presten servicio nel e será presidido polo director do centro. Artigo 47º Son competencias do claustro: a) Elevar ó equipo directivo propostas para a elaboración dos proxectos educativo e curricular do centro e da programación xeral anual. b) Aprobar e avalia-los proxectos curriculares e os aspectos docentes da programación xeral anual, conforme o proxecto educativo do centro. c) Determinar cal é a lingua materna predominante entre os alumnos e alumnas, así como a lingua ambiental, co fin de que o profesorado de educación infantil e primeiro ciclo a use na clase coidando á súa vez que adquiran de forma oral e escrita o coñecemento da outra lingua oficial de Galicia, dentro dos límites propios da correspondente etapa ou ciclo. d) Aproba-lo procedemento que permita determinar de xeito individualizado o coñecemento da lingua materna dos alumnos e alumnas co fin de que sexan atendidos adecuadamente. e) Promover iniciativas no ámbito da experimentación e da investigación pedagóxica e na formación do profesorado do centro. f) Elixi-los seus representantes no consello escolar do centro e no consello directivo do centro de formación continuada do profesorado. g) Propoñer todo tipo de iniciativas que tendan a mellora-lo funcionamento do centro en calquera dos seus aspectos. h) Aproba-los criterios pedagóxicos para a elaboración dos horarios dos alumnos. i) Aproba-la planificación xeral das sesións de avaliación e cualificación. l) Analizar e valora-lo rendemento escolar do centro mediante os resultados das avaliacións e outros parámetros que se consideren pertinentes. m) Coñece-las candidaturas á dirección e os programas presentados polos candidatos. n) Coordina-las funcións referentes a orientación, titoría, avaliación e recuperación dos alumnos e alumnas. ñ) Analizar e valora-los resultados da avaliación que do centro realice a Administración educativa ou calquera informe referente á súa marcha. o) Colaborar coa inspección educativa nos plans de avaliación do centro.

Capítulo IV Procedemento de elección, constitución, renovación, substitución e

funcionamento dos órganos colexiados de goberno. Artigo 48º O procedemento de elección, constitución, renovación e substitución dos órganos colexiados de goberno rexerase polo disposto no Decreto 92/1988, do 28 de abril modificado polo Decreto 324/1996, de 26 de xullo, polo que se aproba o Regulamento orgánico dos institutos de educación secundaria. Artigo 49º 1. A elección do consello escolar e constitución del nos centros de nova creación efectuarase no mes de outubro. 2. A primeira renovación do consello escolar producirase ó cabo dun ano ou dous, de maneira que coincida coa renovación do resto dos consellos escolares no ámbito da Comunidade Autónoma. Artigo 50º O quórum para a válida constitución dos órganos colexiados previstos neste regulamento, para os efectos de celebración de sesións, deliberacións e toma acordos, requirirá a presencia do presidente e secretario ou, se é o caso, dos que os substitúan, e da metade polo menos, dos seus membros. Se non existira quórum, o órgano constituirase en segunda convocatoria no seguinte día lectivo, no mesmo lugar e na mesma hora; neste caso será suficiente a asistencia da terceira parte dos seus membros, e, en todo caso, un número non inferior a tres, sen prexuízo da presencia do presidente e o secretario ou persoas que os substitúan. Sen prexuízo do anterior, a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá establecer, con carácter excepcional, a esixencia de maioría cualificada na toma de determinadas decisións de especial importancia para o funcionamento do centro e que afecten ó conxunto da comunidade educativa. Artigo 51º 1. As reunións do consello escolar celebraranse en día e hora que posibiliten a asistencia de tódolos membros. 2. Os órganos colexiados reuniranse preceptivamente en sesión ordinaria unha vez por trimestre e sempre que os convoque o seu presidente ou o solicite un tercio, polo menos, dos seus membros. Neste último caso, o presidente realizará a convocatoria no prazo máximo de 20 días a contar desde o seguinte día a aquel no que se presente a petición. A sesión celebrarase como máximo no prazo dun mes contado a partir do día seguinte ó da entrega da petición de convocatoria. En todo caso reunirase ó inicio e ó remate do curso.

3. (Texto engadido conforme ó establecido na disposición adicional terceira do Decreto 7/1999, do 7 de xaneiro (DOG do 26), polo que se implantan e regulan os centros públicos integrados de ensinanzas non universitaria). Nas reunións ordinarias o director remitiralles ós membros do órgano colexiado, xunto coa convocatoria, e cunha antelación mínima dunha semana, a documentación necesaria para o mellor desenvolvemento da sesión. Se os asuntos que se vaian tratar así o aconsellan, poderán realizarse convocatorias extraordinarias cunha antelación mínima de corenta e oito horas e sen suxeición a prazo previo nos casos de urxencia. Artigo 52º Os profesores pertencentes ós órganos colexiados están obrigados a asistir ás reunións deles.

TÍTULO III Órganos de coordinación docente

Artigo 53º 1. Nas escolas de educación infantil e nos colexios de educación primaria con seis ou máis unidades existirán os seguintes órganos de coordinación docente: a) Equipos de ciclo. b) Comisión de coordinación pedagóxica. c) Equipo de normalización lingüística. d) Equipo de actividades complementarias e extraescolares. 2. Nos centros con menos de seis unidades as funcións da comisión de coordinación pedagóxica, equipo de normalización lingüística e equipo de actividades complementarias e extraescolares serán asumidas polo claustro. 3. En tódolos centros, independentemente do número de unidades, haberá un mestre titor por cada grupo de alumnos.

Capítulo I Equipos de ciclo

Artigo 54º 1. Os equipos de ciclo, que agruparán a tódolos mestres que impartan docencia nel, son os órganos básicos encargados de organizar e desenvolver, baixo a supervisión do xefe de estudios, as ensinanzas propias do ciclo. 2. Son competencia do equipo de ciclo: a) Formular propostas ó equipo directivo e ó claustro relativas á elaboración do proxecto educativo e programación xeral anual. b) Formular propostas á comisión de coordinación pedagóxica relativas á elaboración dos proxectos curriculares de etapa ou a modificación deles. c) Manter actualizada a metodoloxía didáctica. d) Elabora-la programación didáctica das ensinanzas que ten encomendadas, seguindo as directrices xerais establecidas pola comisión de coordinación pedagóxica.

Artigo 55º (Redactado conforme ó establecido na disposición adicional terceira do Decreto 7/1999, do 7 de xaneiro (DOG do 26), polo que se implantan e regulan os centros públicos integrados de ensinanzas non universitaria). Cada equipo de ciclo estará dirixido por un coordinador, que desempeñará as súas funcións durante dous cursos académicos, sempre que siga formando parte do ciclo, e serán designados polo director do centro, por proposta do equipo de ciclo. Deberán ser mestres que impartan docencia no ciclo, preferentemente con destino definitivo e horario completo no centro. Artigo 56º Corresponde ó coordinador do ciclo: a) Dirixir e coordina-las actividades académicas do equipo de ciclo. b) Convocar e presidi-las reunións do equipo de ciclo. c) Participar na elaboración do proxecto curricular de etapa e elevar á comisión de coordinación pedagóxica as propostas formuladas a este respecto polo equipo de ciclo. d) Coordina-las funcións de titoría dos alumnos do ciclo. e) Coordina-la ensinanza no correspondente ciclo de acordo co proxecto curricular de etapa. f) Responsabilizarse da redacción da programación didáctica do ciclo. g) Responsabilizarse de que se levante acta das reunións e de que se elabore a memoria final de curso. h) Coordina-la organización de espacios e instalacións e velar pola correcta conservación do equipamento específico do equipo. i) Aqueloutras funcións que lle encomende o xefe de estudios na área da súa competencia, especialmente as relativas ó reforzo educativo, adaptación curricular e actividades complementarias. l) Colaborar co secretario ou secretaria na elaboración e actualización do inventario do centro. Artigo 57º A programación didáctica dos equipos de ciclo incluirá, necesariamente, os seguintes aspectos: a) Os obxectivos, os contidos e os criterios de avaliación, con especial referencia ós mínimos esixibles. b) A metodoloxía didáctica que se vai aplicar. c) Os procedementos de avaliación da aprendizaxe dos alumnos. d) As actividades de recuperación e os reforzos para logra-la dita recuperación. e) Os materiais e recursos didácticos que se vaian utilizar, incluídos os libros para uso dos alumnos. f) A programación correspondente ós temas transversais. g) As actividades complementarias e extraescolares que se pretenden realizar desde o equipo de ciclo. h) As medidas de atención á diversidade e, se é o caso, as adaptacións curriculares para os alumnos que as precisen.

Artigo 58º Os profesores programarán a súa actividade docente de acordo coas programacións didácticas do ciclo ó que pertenzan, incluídas no correspondente proxecto curricular de etapa. No caso de que algún profesor decida incluír na programación da súa actividade docente algunha variación con respecto á programación conxunta do equipo, esta variación, e a xustificación correspondente, incluirase na programación deste, sempre que así o acorde o equipo de ciclo, ou, en último caso, a comisión de coordinación pedagóxica. Artigo 59º Os coordinadores de ciclo cesarán nas súas funcións ó final do seu mandato ou ó producirse algunha das causas seguintes: a) Renuncia motivada aceptada polo director, oído o equipo de ciclo. b) Revogación polo director por proposta do equipo de ciclo mediante informe razoado, con audiencia do interesado. Artigo 60º Cando cese algún coordinador antes de finaliza-lo prazo para o que foi nomeado, o director nomeará un profesor que o substitúa ata o 30 de xuño, de acordo co procedemento sinalado no artigo 55º.

Capítulo II Comisión de coordinación pedagóxica

Artigo 61º A comisión de coordinación pedagóxica estará integrada polo director, como presidente; nos centros onde exista, o xefe de estudios; os coordinadores de ciclo; o profesor de apoio á atención de alumnos con necesidades educativas especiais e o coordinador do equipo de normalización lingüística; actuará como secretario un membro da comisión, designado polo director, oídos os restantes membros (tamén formará parte da comisión de coordinación pedagóxica o coordinador de formación do profesorado, segundo o artigo 17º.4 do Decreto 245/1999, do 29 de xullo (DOG do 1 de setembro), polo que se regula a formación permanente do profesorado que imparte ensinanzas de niveis non universitarios). Artigo 62º A comisión de coordinación pedagóxica terá, en relación co réxime de funcionamento regulado no título IV deste regulamento, as seguintes competencias; a) Elevar propostas ó claustro co fin de establece-los criterios para a elaboración dos proxectos curriculares. b) Velar para que a elaboración dos proxectos curriculares de etapa e o plan de acción titorial se realice conforme os criterios establecidos polo

claustro. c) Asegura-la coherencia entre o proxecto educativo do centro, os proxectos curriculares de etapa e a programación xeral anual. d) Establece-las directrices xerais para a elaboración das programacións didácticas dos equipos de ciclo e do plan de acción titorial, así como das adaptacións curriculares incluídas no proxecto curricular. e) Propoñer ó claustro de profesores os proxectos curriculares para a súa aprobación. f) Velar polo cumprimento e posterior avaliación dos proxectos curriculares de etapa. g) Canaliza-las necesidades de formación do profesorado cara ó centro de Formación Continuada do Profesorado. h) Realizar, de se-lo caso, a proposta ó xefe de estudios co fin de que se designe o responsable do equipo de actividades complementarias e extraescolares. i) Propoñe-los profesores que han de formar parte do equipo de normalización lingüística.

Capítulo III Equipo de normalización lingüística

Artigo 63º 1. Para potencia-lo uso da lingua galega constituirase nos centros un equipo de normalización lingüística, constituído por: a) Un profesor de cada ciclo, por proposta da comisión de coordinación pedagóxica.

2. Os membros do equipo serán nomeados polo director. 3. Poderán incorporarse ó traballo do equipo para temas puntuais outros membros da comunidade educativa. Artigo 64º É competencia do equipo de normalización lingüística: 1. Presentar, a través do claustro, propostas ó equipo directivo para a fixación dos obxectivos de normalización lingüística que se incluirán no proxecto educativo de centro. 2. Propoñer á comisión de coordinación pedagóxica, para a súa inclusión no proxecto curricular, o plan xeral para o uso do idioma, no cal se deberá especificar, cando menos: a) Medidas para potencia-lo uso da lingua galega nas actividades do centro. b) Proxectos tendentes a lograr unha valoración positiva do uso da lingua propia e a mellora-la competencia lingüística dos membros da comunidade educativa. 3. Propoñerlle á comisión de coordinación pedagóxica, para a súa inclusión no proxecto curricular, o plan específico para potencia-la presencia da realidade galega, cultura, historia, xeografía, economía, etnografía, lingua, literatura, arte, folclore, etc no ensino.

4. Elaborar e dinamizar un plan anual de actividades tendentes á consecución dos obxectivos incluídos nos plans anteriores. 5. Presentar para a súa aprobación no consello escolar o orzamento de investimento dos recursos económicos dispoñibles para estes fins. 6. Aqueloutras funcións que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria prevexa na súa normativa específica. Artigo 65º 1. A coordinación do equipo será desempeñada por un profesor del, preferentemente con destino definitivo no centro. 2. Nos centros con tres, catro ou cinco unidades asumirá a función de coordinación dos plans de normalización lingüística o director. Artigo 66º O coordinador, que será nomeado polo director por proposta dos compoñentes do equipo, desempeñará as súas funcións durante dous anos, renovables, se é o caso, e cesará ó final deles ou cando se dea algunha das causas previstas no artigo 59º. Artigo 67º Cando cese o coordinador do equipo de normalización lingüística antes de finaliza-lo prazo para o que foi designado, o director nomeará, de acordo co procedemento sinalado no artigo 66º, un profesor ata o 30 de xuño. Artigo 68º Son competencia do coordinador: a) Colaborar na elaboración dos proxectos curriculares de etapa. b) Responsabilizarse da redacción dos planos que han de ser propostos á comisión de coordinación pedagóxica. c) Convocar e presidi-las reunións do equipo. d) Responsabilizarse da redacción das actas de reunión, así como da redacción da memoria final de curso, na que se fará unha avaliación das actividades realizadas que se incluirá na memoria do centro. e) Proporcionarlles ós membros da comunidade educativa información sobre as actividades do equipo e de todos aqueles actos e institucións culturais relacionados coa realidade galega.

Capítulo IV Equipo de actividades complementarias e extraescolares

Artigo 69º Terán carácter de complementarias aquelas actividades didácticas que se realizan co alumnado en horario lectivo e que, formando parte da

programación, teñen carácter diferenciado polo momento, espacio ou recursos que utilizan. Así cabe considera-las visitas, traballos de campo, viaxes de estudio, conmemoracións e outras semellantes. Artigo 70º Teñen carácter de extraescolares aquelas que, sendo organizadas polo centro e figurando na programación xeral anual, aprobada polo consello escolar, se realizan forra de horario lectivo. A participación nelas será voluntaria. Artigo 71º 1. O equipo de actividades complementarias e extraescolares encargarase de promover, organizar e facilitar este tipo de actividades. 2. Este equipo estará integrado polo seu xefe, para cada actividade concreta, polos profesores que participan nela. Artigo 72º 1. O xefe do equipo de actividades complementarias e extraescolares será un profesor, preferentemente con destino definitivo no centro, que designe o director por proposta do xefe de estudios, oída a comisión de coordinación pedagóxica. 2. O xefe do equipo de actividades complementarias e extraescolares actuará baixo a dependencia directa do xefe de estudios e en estreita colaboración co equipo directivo. 3. Nos centros con tres, catro ou cinco unidades a coordinación das actividades extraescolares e complementarias será asumida polo director. Artigo 73º O xefe do equipo de actividades complementarias e extraescolares será nomeado por un período de dous anos e cesará ó producirse algunha das circunstancias previstas no artigo 59º. Artigo 74º Cando cese o xefe do equipo de actividades complementarias e extraescolares antes de finaliza-lo prazo para o que foi designado, o director nomeará de acordo co procedemento sinalado no artigo 66º un profesor ata o 30 de xuño. Artigo 75º O xefe do quipo de actividades complementarias e extraescolares terá, entre outras, as seguintes funcións: a) Elabora-lo programa anual destas actividades para o que se terán en

conta as propostas dos equipos de ciclo, dos profesores e dos pais e as orientacións do claustro e comisión de coordinación pedagóxica. b) Programar cada unha das actividades especificando obxectivos, responsables, momento e lugar de realización, repercusións económicas e forma de participación do alumnado. c) Proporcionarlles ós alumnos e ós pais a información relativa ás actividades do equipo. d) Promover e coordina-las actividades culturais e deportivas en colaboración co claustro, a comisión de coordinación pedagóxica, os equipos de ciclo e a asociación de pais. e) Coordina-la organización dos intercambios escolares e calquera tipo de viaxes que se realicen cos alumnos. f) Distribuí-los recursos económicos destinados para o efecto, procedentes de achegas de institucións, asociacións ou do propio centro, logo de aprobación polo consello escolar. g) Organiza-la utilización da biblioteca do centro. h) Elaborar unha memoria final de curso coa avaliación das actividades realizadas que se incluirá na memoria de centro. i) Presentar propostas ó equipo directivo para a realización e intercambio de actividades cos centros do seu contorno. Artigo 76º Para o desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares que se realicen forra da localidade onde está situado o centro, deberase contar cos seguintes requisitos: a) Aprobación do consello escolar. b) Autorización escrita dos pais ou titor legal. c) Os alumnos e alumnas serán acompañados polo profesorado correspondente na proporción dun profesor ou profesora por cada unidade. Artigo 77º Os centros facilitarán e promoverán a participación dos distintos sectores da comunidade educativa tanto a título individual como a través das súas asociacións e os seus representantes no consello escolar, na selección, organización, desenvolvemento e avaliación das actividades complementarias e extraescolares. Artigo 78º Os centros, coa aprobación co consello escolar, poderán establecer convenios de colaboración con asociacións culturais ou entidades sen ánimo de lucro para o desenvolvemento de actividades extraescolares e complementarias. Estes convenios deberán ser autorizados polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, director xeral de Centros e Inspección Educativa ou conselleiro de Educación e

Ordenación Universitaria, segundo teñan incidencia provincial, autonómica ou estatal. Artigo 79º As administracións locais poderán colaborar cos centros educativos para impulsa-las actividades extraescolares e complementarias e promove-la relación entre a programación dos centros e o contorno socioeconómico no que estes desenvolven o seu labor.

Capítulo V Titores

Artigo 80º 1. A titoría e orientación dos alumnos formará parte da función docente. 2. Cada grupo de alumnos terá un mestre titor que será designado polo director a proposta do xefe de estudios. 3. O xefe de estudios coordinará o traballo dos titores e manterá Participaras reunións periódicas necesarias para o bo funcionamento da acción titorial. Artigo 81º 1. Cada mestre titor, ademais das súas tarefas docentes específicas, realizará, cando menos, as seguintes funcións: a) Participar no desenvolvemento do plan de acción titorial e nas actividades de orientación, baixo a coordinación do xefe de estudios. b) Proporcionar no principio de curso, ós alumnos e ós pais, información documental ou, no seu defecto, indicar onde poden consultar todo todo o referente a calendario escolar, horarios, horas de titoría, actividades extraescolares e complementarias previstas, programas escolares e criterios de avaliación do grupo. c) Coñece-las características persoais de cada alumno a través da análise do seu expediente persoal e doutros instrumentos válidos para conseguir ese coñecemento. d) Coñece-los aspectos da situación familiar e escolar que repercuten no rendemento académico de cada alumno. e) Efectuar un seguimento global dos procesos de ensinanza-aprendizaxe dos alumnos para detectar dificultades e necesidades especiais, co obxecto de busca-las respostas educativas adecuadas e solicita-los oportunos asesoramentos e apoios. f) Coordina-las adaptacións curriculares necesarias para alumnos do seu grupo. g) Facilita-la integración do alumnado no grupo e fomenta-la súa participación nas actividades do centro. h) Orienta-los alumnos dunha maneira directa e inmediata no seu proceso formativo. i) Informa-lo equipo de profesores do grupo de alumnos das características, especialmente naqueles casos que presenten problemas

específicos. l) Coordina-lo axuste das diferentes metodoloxías e principios de avaliación programados para o mesmo grupo de alumnos. m) De se-lo caso, organizar e presidi-las reunións de avaliación. n) Coordina-lo proceso de avaliación dos alumnos do seu grupo e adopta-la decisión que proceda referente á promoción dos alumnos dun ciclo a outro, logo de audiencia dos seus pais ou titores legais. ñ) Atender, xunto co resto do profesorado, os alumnos e alumnas mentres estes permanecen no entro nos períodos de lecer. o) Colaborar co equipo de orientación educativa e profesional do sector nos termos que estableza o mesmo e a xefatura de estudios. p) Colaborar cos demais titores no marco dos proxectos educativo e curricular do centro. q) Orienta-las demandas e inquedanzas dos alumnos e mediar ante o resto de profesores, alumnado e equipo directivo nos problemas que se presenten. r) Informa-los alumnos do grupo, os pais e os profesores de todo aquilo que lles afecte en relación coas actividades docentes e o rendemento académico, con especial atención ós aspectos e medidas tendentes a facilita-la competencia lingüística dos alumnos e alumnas nas dúas linguas oficiais. s) Facilita-la cooperación educativa entre os profesores e os pais dos alumnos. t) Exercer, de acordo co proxecto curricular, a coordinación entre os demais profesores do grupo. u) Cubri-los documentos oficiais relativos ó seu grupo de alumnos. v) Controla-la falta de asistencia ou puntualidade dos alumnos, e ter informados ós pais ou titores e o xefe de estudios. x) Fomenta-la colaboración das familias nas actividades de apoio á aprendizaxe e orientación dos seus fillos. z) Aqueloutras que se lle puidesen encomendar para o mellor desenvolvemento da acción titorial.

Capítulo VI Atención ós alumnos con necesidades educativas especiais

Artigo 82º A coordinación da atención ós alumnos con necesidades educativas especiais será realizada polo profesor de apoio á atención ós alumnos con necesidades educativas especiais. Este profesor será especialista en educación especial. Artigo 83º Os alumnos con necesidades educativas especiais recibirán atención docente directa por parte dos profesores do grupo no que se integran, coa axuda, se é o caso, do profesorado de apoio na propia aula. Excepcionalmente, en función das necesidades do alumnado e das adaptacións curriculares establecidas poderanse facer intervencións diferenciadas, debidamente temporalizadas, fóra da aula.

Artigo 84º Ademais da atención docente directa que lles corresponda prestar ós alumnos en función das súas necesidades, o profesor ou profesora que se atope no centro como apoio á atención ós alumnos con necesidades educativas especiais desenvolverá as seguintes funcións: a) Coordinar, en colaboración co xefe de estudios, as cuestións relacionadas coa educación e a estancia no centro dos alumnos con algún tipo de minusvalidez física, psíquica ou sensorial. b) Colaborar coa comisión de coordinación pedagóxica na elaboración do plan de actuación respecto ó alumnado con necesidades educativas especiais. c) Orienta-lo profesorado que imparta docencia ós alumnos con necesidades educativas especiais, así como a eles mesmos e ós pais sobre cuestións de interese para o seu desenvolvemento. d) Colaborar co profesor titor e co resto do profesorado na elaboración das adaptacións curriculares e no seguimento e avaliación das mesmas. e) Aqueloutras funcións que se lle puidesen asignar no ámbito de apoio ó alumnado con necesidades educativas especiais.

TÍTULO IV Réxime de funcionamento

Artigo 85º Os centros disporán de autonomía para defini-lo modelo de xestión organizativa e pedagóxica, que deberá concretarse no proxecto educativo do centro, proxectos curriculares e normas de funcionamento.

Capítulo I Proxecto educativo do centro

Artigo 86º 1. O equipo directivo elaborará o proxecto educativo do centro de acordo cos criterios establecidos polo consello escolar e as propostas realizas polo claustro. 2. O proxecto educativo do centro será aprobado e avaliado polo consello escolar. 3. O equipo directivo procurará amosa-lo proxecto educativo de maneira que permita un mellor coñecemento del cara a orienta-los alumnos e alumnas e os seus pais, favorecendo deste xeito unha identificación e implicación do conxunto da comunidade educativa. Artigo 87º Partindo da análise das necesidades educativas específicas dos alumnos, das características do contorno escolar e das do centro, o proxecto

educativo fixará obxectivos, prioridades e procedementos de actuación, e incluirá: a) A organización xeral do centro, que se orientará á consecución dos fins establecidos no artigo 1 da Lei orgánica de ordenación xeral do sistema educativo e ó cumprimento dos principios establecidos no artigo 2 da mencionada lei. b) Os fins e as intencións educativas do centro de acordo coa identidade propia del. c) Os obxectivos do centro tendentes a logra-la normalización lingüística, de acordo co Decreto 247/1995, do 14 de setembro, polo que se desenvolve a Lei 3/1983, de normalización lingüística, para a súa aplicación ó ensino en lingua galega nas ensinanzas de réxime xeral impartidas nos diferentes niveis non universitarios. d) A adecuación ó contexto do centro dos obxectivos xerais das etapas que se imparten nel e que deberán desenvolverse no proxecto curricular. e) O Regulamento de réxime interior do centro. f) A oferta do centro en canto a actividades e servicios. g) As formas de colaboración e participación entre os distintos sectores da comunidade educativa. h) As formas de colaboración e intercambio cultural cos servicios sociais e educativos do concello e outras institucións. Artigo 88º A inspección educativa supervisará o proxecto educativo para comproba-la adecuación ó establecido nas disposicións vixentes, formulará as suxestións que estime oportunas e indicará as correccións que procedan.

Capítulo II Proxecto curricular de etapa

Artigo 89º A comisión de coordinación pedagóxica supervisará a elaboración e responsabilizarase da redacción do proxecto curricular para cada unha das etapas educativas que se impartan no centro, de acordo co currículo oficial e os criterios establecidos polo claustro. No proceso de reflexión e discusión, a comisión de coordinación pedagóxica promoverá e garantirá a participación de tódolos profesores e solicitará os apoios necesarios dos órganos existentes para o efecto dependentes da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Artigo 90º Os proxectos curriculares de etapa e as súas modificacións anuais serán aprobados polo claustro de profesores. Artigo 91º Os proxectos curriculares de etapa incluirán: 1. As directrices xerais e as decisións seguintes: a) A adecuación dos obxectivos xerais da educación infantil e primaria ó

contexto socioeconómico e cultural do centro e ás características dos alumnos, tendo en conta o establecido no Decreto 247/1995, do 14 de setembro, polo que se regula o uso do galego no ensino e na administración educativa, así como o establecido no proxecto educativo do centro. b) Criterios de carácter xeral sobre metodoloxía. c) Os procedementos para avalia-la progresión na aprendizaxe do alumnado e os criterios para a promoción de ciclo. d) Características e tipo de informes que se utilizarán para transmiti-la información que se derive da avaliación. e) Orientacións para incorporar, a través das distintas áreas da educación primaria, a educación moral e cívica, a educación para a paz, a igualdade de oportunidades entre os sexos, a educación ambiental, sexual, para a saúde, a educación do consumidor e a vial. f) Criterios, e procedementos previstos para organiza -la atención á diversidade dos alumnos. Cando existan alumnos con necesidades educativas especiais incluiranse os crite rios para realiza-las adaptacións curriculares apropiadas para estes alumnos. g) Criterios para avaliar e, se é o caso, revisa-los procesos de ensinanza e a práctica docente dos profesores 2. O plan de acción titorial. 3. As programacións didácticas dos equipos de ciclo. Artigo 92º A inspección educativa supervisará o proxecto curricular para comproba-la adecuación ó establecido nas disposicións vixentes, formulará as suxestións que estime oportunas e indicará as correccións que procedan.

Capítulo III Regulamento de réxime interior

Artigo 93º O Regulamento de réxime interior será elaborado polo equipo directivo e aprobado polo consello escolar. Incorporarase ó proxecto educativo de centro. Artigo 94º Deberá concretar, tendo en conta os recursos e características propias do centro, entre outros, os seguintes aspectos: a) A organización práctica da participación de tódolos membros da comunidade educativa. b) Normas de convivencia que favorezan as relacións entre os distintos membros da comunidade educativa. c) Canles de coordinación entre os órganos de goberno e coordinadores de ciclo, titores, equipo de normalización lingüística e xefe do equipo de actividades complementarias e extraescolares. d) Organización e reparto de responsabilidades non definidas na

normativa vixente. e) Organización dos espacios e instalacións do centro. Normas para o correcto uso. f) Funcionamento dos servicios educativos do centro. g) Condicións nas que poderán estar representados con voz, pero sen voto, os alumnos no consello escolar do centro. Artigo 95º A inspección educativa supervisará o regulamento de réxime interior para comproba-la súa adecuación ó establecido nas disposicións vixentes, formulará as suxestións que estime oportunas e indicará as correccións que procedan.

Capítulo IV Programación xeral anual

Artigo 96º 1. A programación xeral anual será elaborada polo equipo directivo do centro, e terá en conta as propostas do claustro e as directrices do consello escolar. 2. Os distintos sectores da comunidade educativa, a través das súas organizacións ou individualmente poderán presenta-las propostas que estimen convenientes ó equipo directivo para a programación xeral anual. Artigo 97º A programación xeral anual será informada polo claustro de profesores no ámbito da súa competencia e elevada, para a súa aprobación posterior, ó consello escolar do centro, que respectará, en todo caso, os aspectos docentes que competen ó claustro. Artigo 98º 1. A programación xeral anual incluirá os seguintes documentos: a) Obxectivos específicos que o centro se propón conseguir no curso académico, medidas que haxa que desenvolver para a súa consecución e recursos previstos para o efecto. b) Horario xeral do centro e criterios pedagóxicos para a súa elaboración. c) Programa anual de actividades complementarias e extraescolares. d) Documento de organización do centro, que incluirá a estructura orgánica do centro, a estatística de principio de curso e a situación das instalacións e do equipamento. e) Programa anual de formación do profesorado e organización dos servicios complementarios, se é o caso.

2. Incluiranse como anexo á programación anual o proxecto educativo e os proxectos curriculares de etapa do centro e, de se-lo caso, as modificacións posteriores. De non sufrir modificación, non se incluirán de novo, facendo a observación de que seguen vixentes. Artigo 99º Unha vez aprobada a programación xeral anual, un exemplar dela quedará na secretaría do centro a disposición dos membros da comunidade educativa, e outro remitiráselle ó servicio provincial de inspección educativa. Artigo 100º A inspección educativa supervisará a programación xeral anual para comproba-la súa adecuación ó establecido nas disposicións vixentes e no proxecto educativo de centro, formulará as suxestións que estime oportunas e indicará as correccións que procedan.

TÍTULO V

Réxime económico do colexio Artigo 101º As escolas de educación infantil e colexios de educación primaria disporán de autonomía na súa xestión económica no marco establecido na normativa vixente. Artigo 102º 1. Sen prexuízo de que tódolos centros reciban os recursos económicos necesarios para cumpri-los seus obxectivos con criterios de calidade poderán obter recursos complementarios. Estes recursos deberán ser aplicados ós seus gastos de funcionamento e non poderán proceder das actividades desenvolvidas polas asociacións de pais e de alumnos no cumprimento dos seus fins. 2. Os centros poderán ademais recibir achegas voluntarias dos pais de alumnos ou outras institucións, de acordo co establecido na lexislación vixente. Artigo 103º A comisión económica, logo de aprobación no consello escolar, deberá presentar para a súa autorización polo delegado provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria o plan de accións encamiñadas á obtención dos recursos complementarios ós que se refire o artigo anterior. Artigo 104º 1. A Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá delegar nos órganos de goberno dos centros a adquisición de bens,

contratación de servicios e subministracións, cos límites que na normativa correspondente se establezan. 2. A Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá delegar nos órganos de goberno dos centros as competencias que a mesma determine, responsabilizando os directores da xestión dos recursos materiais, postos a disposición do centro. 3. O exercicio da autonomía dos centros para administrar estes recursos estará sometido ás disposicións que regulan o proceso de contratación, realización e xustificación do gasto para as administracións educativas.

TÍTULO VI Asociacións de pais de alumnos

Artigo 105º 1. Nas escolas de educación infantil e colexios de educación primaria poderán existi-las asociacións de pais de alumnos, de acordo coa lexislación vixente. 2. Estas asociacións poderán: a) Elevarlle propostas ó consello escolar para a elaboración do proxecto educativo e ó equipo directivo para a elaboración da programación xeral anual. b) Informa-lo consello escolar daque les aspectos da marcha do centro que consideren oportuno. c) Informa-los asociados da súa actividade. d) Recibir información, a través dos seus representantes no consello escolar, sobre os temas tratados nel. e) Elaborar informes para o consello escolar a iniciativa propia ou a petición deste. f) Elaborar propostas de modificación do Regulamento de réxime interior. g) Formular propostas para a realización de actividades complementarias e extraescolares que, unha vez aceptadas, deberán figurar na programación xeral anual. h) Coñece-los resultados académicos referidos ó centro e a valoración que deles realice o consello escolar. i) Recibir un exemplar da programación xeral anual, do proxecto educativo, dos proxectos curriculares de etapa e das súas modificacións. l) Recibir información sobre os libros de texto e os materiais didácticos adoptados polo centro. m) Fomenta-la colaboración entre tódolos membros da comunidade educativa. n) Facer uso das instalacións do centro nos termos que estableza o consello escolar de acordo coa lexislación vixente.

Disposicións transitorias Primeira 1. Os consellos escolares e os órganos unipersoais de goberno elixidos con anterioridade á entrada en vigor deste Regulamento orgánico de escolas

de educación infantil e colexios de educación primaria continuarán desempeñando as súas funcións ata o remate do prazo para o que foron elixidos. 2. Nos colexios de educación primaria nos que consonte o disposto na disposición transitoria segunda, se imparta provisionalmente o primeiro ciclo de educación secundaria obrigatoria, formará parte do consello escolar unha representación dos alumnos deste ciclo educativo. Segunda

1. Provisionalmente, durante o tempo que a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria determine, os colexios de educación primaria que aquela sinale poderán imparti-lo primeiro ciclo da educación secundaria obrigatoria. Co fin de garanti-la adecuada coordinación docente destes estudios ó longo da totalidade da etapa, estes colexios serán adscritos pola Consellería de Educación e Ordenación Universitaria a un instituto de educación secundaria e terán a consideración de extensión dos mesmos cando se atopen na mesma localidade. 2. Os profesores, os alumnos e os pais dos alumnos deste ciclo educativo integraranse no colexio de educación primaria e formarán parte, segundo corresponda, de tódolos órganos de goberno e de coordinación docente, e asumirán tódolos dereitos e obrigas que, como membros da dita comunidade educativa, lles son aplicables. 3. Co fin de garanti-la continuidade da etapa, os departamentos didácticos do centro de educación secundaria conxuntamente co profesorado afectado do colexio ou colexios de educación primaria elaborarán as distintas programacións didácticas de acordo co proxecto curricular de etapa. Para tal efecto, os mestres do colexio de educación primaria responsables das distintas áreas incorporaranse ós departamentos do centro de secundaria que corresponda e asistirán ás reunións de departamento para participar na elaboración, aprobación e avaliación do proxecto curricular desta etapa. As ditas reunións celebraranse en hora que permita a asistencia de tódolos profesores afectados. 4. Nos colexios de educación primaria que se transformen progresivamente en institutos de educación secundaria, mentres se escolaricen neles alumnos de educación primaria, o profesorado, o alumnado e os pais e nais ou titores legais dos alumnos desta etapa educativa integraranse no centro e formarán parte, segundo corresponda, de tódolos órganos de goberno e de coordinación docente asumindo tódolos dereitos e obrigas que, como membros de dita comunidade educativa, lles son aplicables. Terceira Na primeira renovación parcial do consello escolar prevista no artigo 55º do Decreto 92/1988, do 28 de abril, e no artigo 41 deste regulamento continuarán no consello escolar os profesores e pais de alumnos que manteñan a súa vinculación ó centro nos próximos dous anos; no seu defecto os que soamente a prolonguen un curso. De seren varios profesores ou pais os que reúnen estas condicións, valoraranse como criterios para permanecer no consello escolar:

a) Maior número de votos alcanzado no último proceso electoral. b) Maior antigüidade no centro. c) Maior idade. Cuarta As modificacións derivadas da aplicación da disposición transitoria segunda serán reguladas por orde da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria.

Nº 121 � Martes, 23 de xuño de 2009 10.773DIARIO OFICIAL DE GALICIA

I. DISPOSICIÓNS XERAIS

CONSELLERÍA DE EDUCACIÓNE ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

Decreto 330/2009, do 4 de xuño, polo quese establece o currículo da educacióninfantil na Comunidade Autónoma deGalicia.

A Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación,no seu artigo 6, define o currículo como o conxunto deobxectivos, competencias básicas, contidos, métodospedagóxicos e criterios de avaliación. Así mesmo, esta-blece que lle corresponde ao goberno fixar os aspectosbásicos do currículo que constitúen as ensinanzas míni-mas para todo o Estado, sendo competencia das diferen-tes administracións educativas determinar o currículopara os seus respectivos ámbitos territoriais. En virtudedestas competencias, correspóndelle á Administracióneducativa galega establecer o currículo do primeiro e dosegundo ciclo de educación infantil. Deste último for-man parte as ensinanzas mínimas fixadas no Realdecreto 1630/2006, do 29 de decembro.

Neste decreto establécense para o ámbito da Comu-nidade Autónoma de Galicia os principios xerais, finse obxectivos referidos ao conxunto da etapa.

Ao establecer o currículo de educación infantilpreténdese garantirlle unha educación común aoconxunto da poboación e asegurar unha educaciónnon discriminatoria que considere as posibilidadesde desenvolvemento do alumnado, sexan as queforen as súas condicións persoais e sociais -capaci-dade, sexo, raza, lingua, orixe sociocultural, crenzase ideoloxía-, mediante o exercicio de actuaciónspositivas ante a diversidade do alumnado.

O currículo desta etapa oriéntase a lograr undesenvolvemento integral e harmónico da persoa nosdistintos planos -físico, motor, emocional, afectivo,social e cognitivo- e a procurar as aprendizaxes quecontribúen e fan posible o devandito desenvolve-mento.

As aprendizaxes da etapa preséntanse en tresáreas diferenciadas das cales se describen os obxec-tivos xerais, contidos e criterios de avaliación;porén, boa parte dos contidos dunha área adquirensentido desde a perspectiva das outras dúas, coascales está en estreita relación, dado o carácter glo-balizador da etapa.

A organización en bloques establecida nestedecreto ten como finalidade a presentación dos con-tidos de forma coherente. Posibilítalle ao equipodocente a planificación e o deseño dun esquema deinterrelación e de transacción entre os bloques pro-postos que reflicta a globalidade da acción dasaprendizaxes das nenas e dos nenos.

A avaliación terá como fin a identificación dasaprendizaxes consolidadas polo alumnado, así como avaloración do desenvolvemento alcanzado. Ten, polotanto, un carácter netamente formativo. Nesta formula-

ción, os criterios de avaliación concíbense como unhareferencia para orientar a acción educativa.

Os centros educativos xogan tamén un activo papelna determinación do currículo, xa que lles corres-ponde desenvolver e completar os currículos que seestablecen.

Aínda que a educación infantil constitúe unha eta-pa educativa cos seus propios obxectivos, en que sedebe coidar a transición entre os ciclos, non se podeesquecer que se trata dunha etapa que ten a súa con-tinuidade na educación primaria. Isto exixe a coordi-nación entre ambas as etapas. Coordinación que enningún caso se entenderá como supeditación dunhaetapa a outra, senón como un instrumento que asegu-re a coherencia dos procesos educativos iniciados.

Nesta etapa, máis que en calquera outra, desenvol-vemento e aprendizaxe son procesos dinámicos queteñen lugar como consecuencia da interacción co con-torno. Cada nena e cada neno ten o seu ritmo e o seuestilo de maduración, desenvolvemento e aprendiza-xe; por iso, a súa afectividade, as súas característicaspersoais, as súas necesidades, intereses e estilo cog-nitivo deberán ser tamén elementos que condicionena práctica educativa nesta etapa. Un currículo abertoservirá como instrumento fundamental para dar unharesposta adecuada ao tratamento da diversidade.

No proceso educativo desta etapa adquire unharelevancia especial a participación e colaboracióncoas familias. Na nosa sociedade a transformaciónhistórica do medio familiar e social leva a que aescola comparta coa familia o papel de proporcio-narlles aos nenos e ás nenas experiencias que facili-ten as súas primeiras aprendizaxes. En todo caso,familia, escola e os demais axentes educativosdeben formular a súa actuación de forma coordinadae complementaria, buscando a colaboración e acoherencia nas súas intervencións.

Este decreto establece aqueles elementos do currí-culo que teñen carácter prescritivo para todos oscentros (obxectivos, contidos e criterios de avalia-ción das áreas), pero inclúe tamén outros elementosde carácter orientador (orientacións metodolóxicas econtribucións ás competencias básicas). Tanto unscoma outros pretenden axudar as/os profesionais natarefa de concreción e adaptación do currículo aoseu contexto e alumnado.

Neste decreto determínanse o currículo do 1º e do2º ciclo, e a contribución da etapa educativa áadquisición das competencias básicas, que se publi-can como anexos a el coa seguinte numeración:

Anexo I-Currículo do primeiro ciclo e do segundociclo de educación infantil.

Anexo II-Contribución da etapa educativa á adqui-sición das competencias básicas.

De conformidade co exposto, por proposta do con-selleiro de Educación e Ordenación Universitaria,no exercicio da facultade outorgada polo artigo 34 daLei 1/1983, do 22 de febreiro, de normas regulado-

10.774 DIARIO OFICIAL DE GALICIA Nº 121 � Martes, 23 de xuño de 2009

ras da Xunta e da súa Presidencia, modificada polaLei 11/1988, do 20 de outubro, e pola Lei 2/2007,do 28 de marzo, do traballo en igualdade das mulle-res de Galicia, logo do informe do Consello Escolarde Galicia, de acordo co ditame do Consello Consul-tivo de Galicia, e logo de deliberación do Conselloda Xunta de Galicia, na súa reunión do catro dexuño do dous mil nove,

DISPOÑO:

Artigo 1º.-Obxecto e ámbito de aplicación.

Este decreto ten como obxectivo establecer oscurrículos do primeiro e do segundo ciclo da educa-ción infantil que serán de aplicación nos centroseducativos que impartan estas ensinanzas na Comu-nidade Autónoma de Galicia.

Artigo 2º.-Principios xerais.

1. A educación infantil constitúe a etapa educati-va con identidade propia que atende a nenas e nenosdesde o nacemento ata os seis anos.

2. Esta etapa ordénase en dous ciclos. O cicloconstitúe unha unidade curricular temporal de pro-gramación e avaliación. O primeiro ciclo comprendedesde o nacemento ata os tres anos e o segundo, des-de os tres aos seis anos de idade.

3. Todo o profesorado do mesmo ciclo desenvolve-rá o seu traballo en equipo, co fin de garantir a nece-saria unidade da acción educativa.

4. A educación infantil ten carácter voluntario. Osegundo ciclo desta etapa educativa será gratuíto.As administracións competentes procurarán quehaxa unha oferta suficiente de prazas no 1º ciclo egarantirán a mesma no 2º.

Artigo 3º.-Fins.

1. A finalidade da educación infantil é a de contri-buír ao desenvolvemento físico, afectivo, social eintelectual das nenas e dos nenos.

2. Na educación infantil atenderase progresiva-mente ao desenvolvemento afectivo, ao movemento eaos hábitos de control corporal, ás manifestacións dacomunicación e da linguaxe, ás pautas elementaisde convivencia e relación social, así como ao descu-brimento das características físicas e sociais domedio. Ademais, facilitarase que nenas e nenos ela-boren unha imaxe de si mesmos positiva e equilibra-da e adquiran autonomía persoal.

3. Potenciarase a transmisión daqueles valoresque favorezan a liberdade persoal, a responsabilida-de, a cidadanía democrática, a solidariedade, a tole-rancia, o respecto, a xustiza, a prevención de confli-tos e a súa resolución pacífica, a non-violencia entodos os ámbitos da vida persoal, familiar e social,así como o desenvolvemento da igualdade de derei-tos e oportunidades e o fomento da igualdade entrehomes e mulleres.


A educación infantil contribuirá a desenvolver nasnenas e nenos as capacidades que lles permitan:

a) Coñecer o seu propio corpo e o das outras per-soas, as súas posibilidades de acción e aprender arespectar as diferenzas.

b) Observar e explorar o seu contorno familiar,natural e social.

c) Adquirir progresivamente autonomía nas súasactividades habituais.

d) Desenvolver as súas capacidades afectivas.

e) Relacionarse cos demais e adquirir progresiva-mente pautas elementais de convivencia e de rela-ción social, así como exercitarse na resolución pací-fica de conflitos.

f) Desenvolver habilidades comunicativas en dife-rentes linguaxes e formas de expresión.

g) Iniciarse nas habilidades lóxico-matemáticas eachegarse á lectura e escritura como medio decomunicación, información e gozo.

h) Sentir o xesto, o movemento e o ritmo comorecursos para a expresión e a comunicación.

i) Achegarse, na medida das súas posibilidades, aouso das tecnoloxías da información e da comunicación.

Artigo 5º.-Currículo.

1. Enténdese por currículo da educación infantil oconxunto de obxectivos, contidos, métodos pedagó-xicos e criterios de avaliación que regularán a prác-tica educativa nesta etapa.

2. Os currículos da educación infantil, que debe-rán desenvolver e completar os centros educativosque impartan estas ensinanzas, son os que se reco-llen no anexo I deste decreto; pasando a formar par-te da súa proposta pedagóxica.

3. A contribución desde as diferentes áreas doscurrículos de educación infantil ao desenvolvemen-to das competencias básicas é a que se recolle noanexo II deste decreto.

Artigo 6º.-Áreas de coñecemento.

1. Os contidos educativos da educación infantilorganizaranse en áreas correspondentes a ámbitospropios da experiencia e do desenvolvemento infan-til e abordaranse por medio de actividades globali-zadas que teñan interese e significado para as nenase os nenos.

2. As áreas da educación infantil son as seguintes:

-Coñecemento de si mesmo e autonomía persoal.

-Coñecemento do contorno.

-Linguaxes: comunicación e representación.

Estas áreas deben entenderse como ámbitos deactuación, como espazos de aprendizaxes de todaorde: de actitudes, procedementos e conceptos, quecontribuirán ao desenvolvemento de nenas e nenos e


propiciarán a súa aproximación á interpretación domundo, outorgándolle significado e facilitando a súaparticipación activa nel.

3. Desde o 1º ciclo prestarase atención ao desen-volvemento da autonomía da nena e do neno, á crea-ción dos primeiros vínculos sociais e á conquista dalinguaxe. Fomentarase unha primeira aproximacióná lectura e á escritura, así como a experiencias deiniciación temperá en habilidades numéricas bási-cas, nas tecnoloxías da información e a comunica-ción e na expresión visual e musical. Así mesmo,fomentarase unha primeira aproximación á linguaestranxeira nas aprendizaxes do segundo ciclo daeducación infantil, especialmente no último ano.

4. Os métodos de traballo en ambos os ciclos basea-ranse nas experiencias, nas actividades e no xogo, eaplicaranse nun ambiente de afecto e confianza parapotenciar a autoestima e integración social.

Artigo 7º.-Distribución horaria.

A distribución horaria organizarase dentro dunhaperspectiva globalizada e incluirá actividades quepermitan respectar os ritmos de actividade, xogo edescanso das nenas e dos nenos.

Será necesario organizar o tempo baixo presupostosde flexibilidade que lle permitan ao profesorado ade-cualo ás características das tarefas, de xeito que o hora-rio estea sempre ao servizo da metodoloxía. No desen-volvemento da xornada escolar combinaranse temposde rutinas con tempos de actividades específicas,segundo as características e necesidades dos nenos enenas.

Artigo 8º.-Avaliación.

1. Na etapa da educación infantil, a avaliaciónserá global, continua e formativa. A observacióndirecta e sistemática constituirá a técnica principaldo proceso de avaliación.

2. A avaliación nesta etapa debe servir para iden-tificar as aprendizaxes adquiridas e o ritmo e carac-terísticas da evolución de cada nena ou neno. Paraestes efectos, tomaranse como referencia os criteriosde avaliación de cada unha das áreas.

3. As persoas profesionais que desempeñan o seulabor na educación infantil avaliarán, ademais dosprocesos de aprendizaxe, a súa propia práctica edu-cativa.

4. As familias recibirán periodicamente a informa-ción necesaria sobre o progreso das nenas e dosnenos, e as canles que se creen para este efectoterán que facerse explícitas nos correspondentesproxectos educativos.

Artigo 9º.-Atención á diversidade.

1. A intervención educativa debe recoller comoprincipio a diversidade do alumnado, adaptando apráctica educativa ás características persoais, nece-sidades, intereses e estilo cognitivo dos nenos enenas, dada a importancia que nestas idades adqui-ren o ritmo e o proceso de maduración.

2. A Consellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria establecerá os procedementos que permi-tan identificar aquelas características que poidan terincidencia na evolución escolar das nenas e dosnenos coa finalidade de dar a resposta educativaaxeitada para a atención á diversidade.

3. Os centros adoptarán as medidas oportunas diri-xidas ao alumnado que presente necesidade especí-fica de apoio educativo.

4. Os centros atenderán as nenas e os nenos quepresenten necesidades educativas especiais buscan-do a resposta educativa que mellor se adapte ás súascaracterísticas e necesidades persoais.

5. Terase en conta o principio de flexibilidade paraadecuar a educación á diversidade de aptitudes,intereses e necesidades do alumnado en toda a eta-pa educativa.

Artigo 10º.-Titoría.

1. Cada grupo de alumnado contará cun titor outitora que desenvolverá tarefas relacionadas coaorganización, participación e control.

2. A educación nesta etapa enténdese como unproceso compartido coas familias que se favorecerádesde o centro docente a través da titoría, de aí quea persoa responsable manterá actividades periódicaspara intercambiar información coas familias.

Artigo 11º.-Cooperación e participación no procesoeducativo.

1. Co obxecto de respectar a responsabilidade fun-damental das nais e pais ou titores nesta etapa, oscentros cooperarán estreitamente con eles e estable-cerán mecanismos para favorecer a súa participaciónno proceso educativo dos seus fillos e das súas fillas.

2. A persoa responsable da titoría manterá activi-dades periódicas para intercambiar informacióncoas familias e adoptará as medidas necesarias paraque nais, pais ou titores teñan unha implicaciónmáis directa no proceso de ensino-aprendizaxe dassúas fillas e dos seus fillos.

Artigo 12º.-Autonomía dos centros.

1. A Consellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria favorecerá a autonomía pedagóxica e orga-nizativa dos centros, favorecerán o traballo en equi-po do profesorado e a súa actividade investigadora apartir da práctica docente.

2. Os centros educativos desenvolverán e comple-tarán o currículo establecido pola Administracióneducativa adaptándoo ás características das nenas edos nenos e á súa realidade educativa.

3. Os centros educativos poderán programar operíodo de adaptación do alumnado para favorecer atransición á nova situación de ensino-aprendizaxe.

Artigo 13º.-Tratamento das linguas oficiais.

Na etapa de educación infantil o profesorado usa-rá na aula a lingua materna predominante entre oalumnado, terá en conta a lingua do contorno e coi-dará que o alumnado adquira de forma oral e escrita


o coñecemento da outra lingua oficial de Galicia,dentro dos límites propios desta etapa.

Disposición adicional

Única.-Ensinanzas de relixión.

1. As ensinanzas de relixión incluiranse no segun-do ciclo da educación infantil.

2. Ao inicio de cada curso académico os pais/naisou titores/as das alumnas e dos alumnos manifesta-rán a súa vontade de que as súas fillas ou fillos reci-ban ou non ensinanzas de relixión.

3. A Administración educativa galega velará paraque as ensinanzas de relixión respecten os dereitosde todo o alumnado e das súas familias e para quenon supoña discriminación ningunha recibir ou nonas devanditas ensinanzas.

4. A determinación do currículo do ensino de reli-xión católica e das diferentes confesións relixiosascoas que o Estado español subscribiu acordos decooperación en materia educativa será competencia,respectivamente, da xerarquía eclesiástica e dascorrespondentes autoridades relixiosas.


Única.-Derrogación normativa.

Queda derrogado o Decreto 426/1991, do 12 dedecembro, polo que se establece o currículo de edu-cación infantil na Comunidade Autónoma de Galicia,así como as demais normas de igual ou inferior cate-goría que se opoñan ao establecido neste decreto.

Disposicións derradeiras

Primeira.-Habilitación normativa.

Autorízase a persoa titular da Consellería de Edu-cación e Ordenación Universitaria a ditar as dispo-sicións que sexan necesarias para a execución edesenvolvemento do establecido neste decreto paraa etapa de educación infantil.

Segunda.-Entrada en vigor.

Este decreto entrará en vigor o día seguinte ao dasúa publicación no Diario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, catro de xuño de dous milnove.

Alberto Núñez FeijóoPresidente

Jesús Vázquez AbadConselleiro de Educación e OrdenaciónUniversitaria

ANEXO I

1.1. Introdución.

A educación infantil constitúe unha etapa educati-va de capital importancia para o desenvolvementointegral e harmónico da persoa. Así, establécesecomo principal finalidade nesta etapa contribuír aodesenvolvemento físico, afectivo, social e intelectualdo alumnado en estreita cooperación coas familias.

A educación infantil constitúe unha única etapacon dous ciclos, o primeiro abrangue desde 0 a 3

anos e o segundo de 3 a 6 anos. Os contidos educa-tivos organízanse arredor das seguintes áreas:

-Coñecemento de si mesmo e autonomía persoal.

-Coñecemento do contorno.

-Linguaxes: comunicación e representación.

Estas áreas, que se corresponden con ámbitos pro-pios da experiencia e do desenvolvemento infantil,deberán concibirse cun criterio de globalidade e demutua dependencia, e desenvolveranse mediante arealización de experiencias significativas.

No currículo dáse especial relevancia ás aprendiza-xes orientadas ao coñecemento, valoración e controlque nenos e nenas van adquirindo da súa propia per-soa, das súas posibilidades e da capacidade para uti-lizar con certa autonomía os recursos dispoñibles encada momento. Neste proceso resulta relevante aadquisición de destrezas para realizar as actividadeshabituais cun certo grao de responsabilidade, autono-mía e iniciativa, tanto no emprego axeitado de espazose materiais como no desempeño das diversas tarefas.

As interaccións co medio, o crecente controlmotor, a constatación das súas posibilidades e limi-tacións, o proceso de diferenciación das outras per-soas, farán que vaian adquirindo unha progresivaindependencia con respecto ás persoas adultas.Todo iso contribuirá ao autocoñecemento e a «apren-der a facer», sentando as bases do desenvolvementoda autonomía e iniciativa persoal.

Neste proceso de adquisición de autonomía, a lingua-xe verbal cobra unha especial importancia, xa que énesta etapa cando se inicia de forma sistemática aadquisición da lingua ao proporcionar contextos varia-dos que permiten ampliar o marco familiar e desenvol-ver as capacidades comunicativas de nenas e nenos.Pero non se debe esquecer que interveñen tamén outrotipo de linguaxes, como son a corporal, a plástica, amusical, a audiovisual, a escrita, a matemática e a dra-mática, e que no seu conxunto son básicas para enri-quecer as posibilidades de expresión e contribúen aodesenvolvemento da competencia comunicativa.

Á vez, o desenvolvemento das destrezas e capaci-dades individuais e a súa interacción co medio e cosiguais contribúen á evolución do pensamento, ensi-nando a pensar e a aprender (pensamento crítico,toma de decisións, resolución de problemas, utiliza-ción de recursos cognitivos...) e sentan as bases paraposteriores aprendizaxes.

Nesta etapa o contorno das nenas e dos nenosamplíase e diversifícase, o que os pon en situaciónde afrontar novas experiencias e interaccións. Xordea necesidade de relacionarse coas demais persoas ede respectar as normas de convivencia, aprendendoa vivir xuntos e contribuíndo ao posterior desenvol-vemento da competencia social.

Queda xustificada a necesidade do traballo cola-borativo, o intercambio de puntos de vista, compar-tir e construír coñecementos, darlles posibilidadesaos nenos e ás nenas para que expresen e argumen-ten as súas opinións; para que busquen soluciónscreativas a problemas prácticos da súa vida cotiá e


do seu contorno. Todo iso nun clima de respecto e deaceptación mutua, colaboración e solidariedade,potenciando a análise de comportamentos e acciónsdiscriminatorias.

O motor principal da acción educativa debe ser,polo tanto, o desenvolvemento integral da persoa, através de experiencias e actividades didácticas decarácter lúdico, partindo da realidade individual decada neno para chegar a acadar, de xeito gradual, osobxectivos sinalados para esta etapa educativa.

Coa presentación deste currículo trátase de dotar oprofesorado dun instrumento que lle permita desen-volver e revisar a súa actividade desde un marco dereferencia actualizado e con base científica, á vezque contribúa eficazmente á innovación educativa.

1.2. Currículo do primeiro ciclo.

Área: coñecemento de si mesmo e autonomía persoal.

Na primeira infancia toda a experiencia das nenase dos nenos pasa polo coñecemento, polo dominio epolo coidado do propio corpo. O corpo, formado porsegmentos e por órganos, medra, ten unha historia,está situado e móvese no espazo, ten que ser alimen-tado, coidado e o propio corpo é diferente do dasdemais persoas.

Moitas definicións da infancia toman característi-cas motrices para a súa descrición: a idade degatear, a idade de correr. A sede de movemento naprimeira infancia depende en gran parte dun contor-no estimulante, da utilidade que proporcionan unhaserie de habilidades e destrezas para o coñecemen-to do mundo e da propia motivación por acadar aautonomía persoal. A intervención educativa naescola de primeiro ciclo debe ofertar espazos inte-riores e exteriores onde nenas e nenos se poidandesprazar, describir traxectorias e sortear obstácu-los, gabear e esvarar, caer; espazos que oscilen entrea necesaria seguridade e o risco calculado; en fin,que propoñan desafíos adaptados á súa idade.

Ao longo dos tres primeiros anos van aparecendodiversos sentimentos e emocións tanto positivoscomo negativos. As principais manifestacións emoti-vas neste período son a ledicia, a tristura, o intere-se, o medo, a ansiedade, a ira e o apego. O xeito enque nenas e nenos expresan estas emocións toma aforma de choro, risa, movemento e actividade.

A autoconfianza ten ademais a súa base na elabo-ración axeitada da separación dos nenos e nenas doseu medio familiar. Como primeira experiencia deeducación formal, a escola infantil de primeiro ciclodebe asegurar a satisfacción das necesidades dosnenos e nenas con cariño, prontitude e sensibilida-de. A continuidade do apego entre pais e nais e edu-cadoras ou educadores é imprescindible para a crea-ción dunha correcta autoestima. Nenos e nenaspoderán, a través dun adulto securizante, aceptar ainteracción con outros estraños e, sobre todo, explo-rar o contorno. Resulta por tanto de especial impor-tancia o planeamento coidadoso e individualizadodo período de transición entre ambos os contextos.

As experiencias de aprendizaxe do autocoidadorelativas á alimentación, hixiene e descanso convér-tense na escola infantil de primeiro ciclo en situa-cións educativas particularmente proveitosas, non sópor promover a competencia das nenas e dos nenos,senón por establecer momentos de valiosa interac-ción coa persoa adulta que as introduce nas formassocialmente establecidas para a satisfacción dasnecesidades básicas.

Obxectivos

-Tomar conciencia do propio corpo identificándooglobal e segmentariamente.

-Recoñecer os sentidos como fontes de sensaciónsempregándoos para o coñecemento do seu mundocircundante.

-Adquirir destrezas e habilidades manipulativasaplicándoas ao manexo de útiles e materiais presen-tes no seu contorno.

-Adquirir o control postural e dinámico do seu cor-po mantendo o equilibrio necesario entre a segurida-de e o desafío na exploración e no descubrimento.

-Tomar conciencia das características persoaisidentificando as calidades que o definen como indi-viduo singular.

-Afianzar a propia personalidade equilibrando aafirmación das preferencias co respecto ás necesida-des comúns do grupo.

-Adquirir autoestima esforzándose no desenvolve-mento das actividades cotiás.

-Iniciarse no control do propio comportamentorelacionando a identificación das emocións e intere-ses coa interiorización das normas e valores sociais.

-Iniciarse na tolerancia da frustración demorandoa satisfacción dos desexos.

-Satisfacer as súas necesidades básicas adquirin-do hábitos de coidado persoal.

Contidos

Bloque 1. O corpo.

-Descubrimento e control global e segmentario dopropio corpo.

-Descubrimento dos sentidos como fonte de sensa-cións.

-Construción progresiva e toma de concienciamental do propio corpo.

-Potenciación das destrezas e habilidades namanipulación de instrumentos, ferramentas e mate-riais.

-Adquisición progresiva do equilibrio estático edinámico.

-Vivencia e control do corpo en relación ao move-mento, ás dimensións do espazo e ao movementodos/as demais.

-Adaptación do ton muscular e da postura ás dis-tintas situacións cotiás.


-Axuste do propio movemento ao espazo e aosmovementos dos e das demais.

-Potenciación da iniciativa e do esforzo na con-quista dos desprazamentos do corpo e dos obxectos.

-Exploración e identificación das posibilidadesmotrices.

Bloque 2. A identidade, a autoestima e as emo-cións.

-Identificación e recoñecemento das característi-cas e calidades persoais cara a unha aceptación dapropia imaxe, valorando positivamente as diferenzascomo elemento definidor.

-Identificación co propio nome, co grupo familiarde pertenza e co lugar onde vive como vehículos daexpresión da identidade.

-Toma de conciencia progresiva do seu sexo, evi-tando a instalación prematura de estereotipos dexénero.

-Identificación e afirmación dos propios gustos, edo que desagrada, evitando situacións de submisiónou dilución do individuo no grupo.

-Establecemento de hábitos elementais de esforzoe perseveranza para abordar as tarefas cotiás, amo-sando confianza nas propias competencias.

-Fomento da capacidade de escolla entre variasalternativas, asumindo as consecuencias das propiasaccións.

-Identificación das emocións básicas e das súasmanifestacións habituais empregando expresiónssocialmente aceptadas.

-Actitude de paciencia e espera, na procura dunharesposta axeitada diante da demora dos desexos.

-Evitación da resposta agresiva diante da frustra-ción para camiñar cara ao emprego da negociaciónpara a xestión de problemas cos e coas demais.

-Ampliación dos lazos afectivos con outras persoasadultas, para obter seguridade e aceptar axuda.

Bloque 3. O coidado persoal.

-Iniciativa na comida autónoma.

-Incorporación paulatina na dieta de novos ali-mentos e texturas na súa gradual presentación.

-Discriminación progresiva dos alimentos sauda-bles valorando o seu consumo.

-Recoñecemento da comida como feito pracenteiroe non só nutricio.

-Adquisición da autonomía progresiva nos hábitosde hixiene e limpeza.

-Vivencia da sensación de limpeza e aspecto coi-dado.

-Regulación progresiva dos ritmos de sono e vixi-lia, actividade e descanso, acción e relaxación.

-Recoñecemento da propia roupa e colaboraciónprogresiva no vestido.

-Emprego axeitado da roupa segundo as condi-cións climáticas e as actividades que realiza.

-Identificación dos riscos habituais no seu contor-no e utilización de estratexias e recursos adecuadospara evitalos.

-Equilibración da necesaria prevención e o desafíoprecisos para a exploración e o descubrimento.

Criterios de avaliación

-Nomea e localiza no seu corpo e no das demaispersoas as partes elementais que o compoñen.

-Identifica os sentidos e os seus órganos como fon-tes de sensacións para o descubrimento propio e doseu contorno.

-Manexa os obxectos, útiles e ferramentas precisospara a vida cotiá.

-Amosa destreza e disposición na exploración demateriais.

-Emprega os distintos tipos de postura e despraza-mento segundo os seus intereses e necesidades.

-Controla o corpo en movemento, adaptando a res-posta motriz ás dimensións e elementos do espazo.

-Toma consciencia da súa resistencia física, explo-rando as súas capacidades e limitacións.

-Identifica e mostra satisfacción coas característi-cas (tanto psicolóxicas como corporais) que definena súa individualidade: nome, filiación, sexo…

-Identifica as características do seu sexo e partici-pa en xogos, actividades, etc. independentemente doxénero.

-Decide de acordo coas súas preferencias entredistintas opcións respecto de actividades, temas,grupos, materiais, tempos…

-Intégrase en xogos de grupo cooperando coasdemais persoas e asume progresivamente tarefas eresponsabilidades.

-Persevera na realización das súas actividades ena busca de estratexias para a resolución dos proble-mas cotiáns.

-Acepta e amosa afecto, recoñecendo os sentimen-tos e emocións propios e das demais persoas.

-Amosa confianza ante persoas e situacións novasaceptando a súa axuda.

-Identifica situacións e obxectos perigosos adop-tando as precaucións apropiadas en cada caso.

-Resolve positivamente os conflitos cotiáns, regu-lando os seus impulsos e emocións.

-Realiza con progresiva autonomía e activa dispo-sición as prácticas encamiñadas á satisfacción dasnecesidades básicas: a alimentación, o descanso, ahixiene e o coidado propio e do seu contorno.

-Practica un estilo de vida saudable e de benestarintegral atendendo a unha alimentación equilibradae pracenteira, un descanso autónomo e suficiente, ogusto pola sensación de limpeza e a orde no seu con-torno.


-Móstrase prudente ante os desafíos.

Área: coñecemento do contorno.

O ámbito do coñecemento do contorno fai referen-cia ao descubrimento e comprensión daquilo queconfigura a realidade dos nenos e das nenas destasidades, considerando as súas múltiples relacións einterdependencias, coa finalidade de ir construíndoun coñecemento sobre o medio físico, natural esocial cada vez máis axustado.

A exploración e experimentación con obxectos emateriais diversos van permitir o coñecemento dascaracterísticas morfolóxicas e funcionais dos obxec-tos e materiais do seu medio: forma, tamaño, olor,son, cor, uso. Isto supón a base para o coñecementolóxico-matemático que provén das accións, tantofísicas como mentais, que se realizan con estesobxectos e materiais como ordenar, comparar, agru-par. Permitiralles tamén a construción progresivadas nocións espaciais e temporais en relación cosobxectos e as accións.

Os contidos relacionados cos seres vivos, a nature-za e o medio social deben ofertarlles aos nenos a ásnenas a posibilidade de achegarse ao mundo docoñecemento científico desde unha perspectiva glo-bal e lúdica. Aprenderán cuestións relativas áscaracterísticas e formas de vida dos seres vivos, aosfenómenos naturais e ás organizacións e caracterís-ticas dos grupos humanos. Así mesmo, desenvolve-rán o interese, a curiosidade e actitudes de partici-pación e responsabilidade no coidado e conserva-ción dos hábitats.

A posibilidade que representa a incorporación dasnenas e dos nenos á escola infantil 0-3 de vivir expe-riencias máis amplas achegaraos ao coñecementodoutras persoas e de novas relacións interpersoais,xerando vínculos e desenvolvendo actitudes de con-fianza, empatía, amizade e apego que constituirán abase sólida para a súa sociabilidade.

Obxectivos

-Observar o seu contorno, identificando as propie-dades dos obxectos para establecer comparacións.

-Establecer relacións causa-efecto, percibindo asconsecuencias das súas accións nos obxectos ou per-soas do seu contorno.

-Resolver situacións problemáticas con obxectos,ensaiando diferentes estratexias de resolución.

-Empregar cuantificadores e medidas relacionán-doas con situacións cotiás.

-Identificar as nocións espaciais establecendo rela-cións cos obxectos e as persoas coas que interactúa.

-Identificar secuencias temporais relacionándoascoas rutinas e períodos de tempo habituais.

-Descubrir as características dos animais e vexe-tais, diferenciando os seres vivos doutros elementose materiais presentes no seu contorno inmediato.

-Establecer relacións de confianza, afecto, colabo-ración e pertenza baseándoas no respecto ás persoase ás normas da sociedade.

-Apreciar as celebracións persoais e comunitariasimportantes para as persoas valorándoas como acti-vidades que constrúen a vida en sociedade.

-Apreciar algúns elementos significativos propiosda cultura galega.

-Identificar as funcións dos grupos e das organiza-cións da comunidade descubrindo as principais carac-terísticas e actividades das persoas que as conforman.

Contidos

Bloque 1. O medio físico.

-Exploración de obxectos e materiais diversos através dos sentidos e de diferentes accións.

-Identificación, denominación e comparación decalidades sensoriais, características morfolóxicas efuncionais de obxectos e materiais do seu medio.

-Identificación dos principais produtos elaboradospolos seres humanos presentes no seu contorno.

-Emprego dalgunha das ferramentas tecnolóxicasmáis habituais.

-Identificación de características constantes evariables.

-Establecemento de relacións: ordenación, corres-pondencia, clasificación.

-Estimación de cantidades e medidas.

-Experimentación de diferentes accións sobre osobxectos e materiais.

-Construción de nocións xeométricas e topográficas.

-Construción de nocións temporais.

Bloque 2. Achegamento á natureza.

-Identificación de características de animais,plantas e elementos naturais.

-Identificación dos hábitats dos animais e dasplantas.

-Experimentación de accións sobre o medio natural.

-Curiosidade, coidado e respecto polos animais eplantas e polos seus hábitats.

-Coñecementos diversos sobre os fenómenos naturais.

-Recoñecemento de posibles perigos dalgúns fenó-menos naturais.

-Coñecementos diversos sobre os elementos xeo-gráficos.

-Interese e respecto polo coidado e conservacióndo seu contorno.

Bloque 3. Cultura e vida en sociedade.

-Recoñecemento de diversos aspectos sobre afamilia.

-Coñecemento de diversos aspectos sobre a escolainfantil.

-Coñecementos diversos sobre algunhas profesiónse servizos: ferramentas, vestiario e espazos ondedesenvolven a súa actividade, sempre cunha pers-pectiva coeducativa e evitando estereotipos sexistas.


-Coñecemento e participación en costumes, tradi-cións da cultura galega e celebracións persoais.

-Sentimento de pertenza aos grupos máis próximose actitude de respecto e valoración cara ás outraspersoas.

-Interese e curiosidade polos acontecementos quesuceden ao seu arredor.

-Identificación e adopción de comportamentossocialmente axeitados.


-Identifica as propiedades físicas empregando osseus sentidos.

-Compara, clasifica ou agrupa os obxectos segun-do as súas propiedades físicas.

-Experimenta cos obxectos e materiais para obterinformación e observar as reaccións.

-Identifica problemas relacionados coas propieda-des físicas dos obxectos e materiais.

-Pregunta e formula hipóteses baseadas nas expe-riencias cos obxectos e materiais.

-Ordena tres ou máis obxectos tendo en conta asdiferenzas de magnitude.

-Usa accións e palabras para indicar a posición eo movemento dos obxectos, as características dasfiguras e as relacións entre elas.

-Identifica os elementos do espazo topográfico.

-Asocia as figuras xeométricas coas formas presen-tes no seu contorno.

-Usa a linguaxe relacionada coa ordenación tem-poral dalgunhas situacións cotiás.

-Anticipa e recorda unha secuencia de eventos.

-Realiza preguntas sobre os seres vivos e a natureza.

-Identifica que os seres vivos seguen un ciclo vital:nacen, medran, reprodúcense e morren.

-Busca a seguridade das persoas adultas e desen-volve empatía e hábitos cooperativos cos iguais.

-Ten en conta as demais persoas nas súas acciónse rutinas diarias.

-Mostra interese polas celebracións ou eventos daescola, a familia ou a localidade.

-Identifica algunhas manifestacións culturais pró-ximas.

-Adapta o seu comportamento ás regras dos dife-rentes contextos.

-Relaciona cada actividade profesional cos ele-mentos que a identifican.

Área: linguaxes: comunicación e representación.

Na perspectiva globalizadora que ten que ter o tra-ballo nesta etapa educativa, e especialmente no 1ºciclo, esta área desempeña un importante papel áhora de relacionar as outras dúas. Achega os instru-mentos para comunicar o propio individuo coa socie-dade en que está inserido, para expresar os seus

sentimentos e tamén para comprender as representa-cións da realidade que fan os seres humanos.

Entre as adquisicións fundamentais propias destaárea está a lingua oral. Neste ámbito o profesoradodos nenos e das nenas menores de tres anos ten unhafunción fundamental como modelo, ao presentarllesestruturas lingüísticas correctas e falar con preci-sión e corrección.

En calquera caso, a situación central da comuni-cación oral non pode ocultar a importancia funda-mental que ten tamén a comunicación xestual e cor-poral nestes primeiros anos e que deberá ser refor-zada pola acción dos educadores e educadoras tra-tando de dar sentido a estes intentos decomunicación.

Destácase en cada unha das linguaxes a súa dimen-sión receptiva e produtiva, a capacidade de experi-mentar e expresar as súas emocións e sentimentos,gozando coas producións propias e coas da sociedade;así como o coñecemento dos rudimentos das técnicasempregadas en cada unha destas linguaxes.

E finalmente tamén se incorporan as diferentesmaneiras que ten o ser humano de representar a rea-lidade, que vén sendo o xeito que ten unha socieda-de de comunicar a súa cultura.

Obxectivos

-Utilizar as diversas linguaxes entendéndoas comoinstrumentos de comunicación entre as persoas, deexpresión das ideas e sentimentos e de representa-ción da realidade.

-Comprender a intencionalidade comunicativa daspersoas, adoptando unha actitude positiva para esacomunicación.

-Empregar a xestualidade e as manifestacións cor-porais identificándoas como unha forma de comuni-cación humana.

-Comunicarse oralmente nas dúas linguas oficiaisvalorándoas como ferramentas de relación cosdemais.

-Empregar a linguaxe plástica identificándoa comoun medio de expresión de sentimentos e desexos ede representación da realidade.

-Sentir o feito musical identificándoo como unmedio de expresión e manifestación cultural.

-Empregar creativamente as diferentes linguaxesaxustando as técnicas expresivas aos seus interesese sentimentos.

-Descubrir a escrita identificándoa como repre-sentación de ideas, pensamentos e conceptos elabo-rados pola comunidade.

-Amosar interese polas producións dramáticas valo-rándoas como unha posibilidade de gozo persoal.

Contidos

Bloque 1. Comunicación xestual e oral.

-Recoñecemento e utilización das posibilidades docorpo para comunicar.


-Vivencia de xestos e movementos como recursoscorporais para a expresión e a comunicación e maispara o intercambio afectivo.

-Interese e creatividade na utilización do corpocomo medio de expresión.

-Utilización do movemento e da danza comomedios de expresión.

-Iniciarse na participación de forma oral en conver-sas, narracións, anécdotas, xogos colectivos e outros.

-Iniciarse no emprego de vocabulario preciso,usándoo con entoación axeitada, pronuncia clara eusando estruturas oracionais que enriquezan as súascompetencias comunicativas.

-Iniciarse no emprego axeitado das formas social-mente establecidas para relacionarse coas demaispersoas.

-Valoración da lingua oral como o instrumentoesencial para a comunicación.

Bloque 2. Expresión plástica e musical.

-Utilización de técnicas e elementos básicos paraa expresión plástica.

-Interese e gozo pola experimentación e creaciónde obras plásticas.

-Observación, interpretación e valoración de dife-rentes tipos de obras plásticas presentes no contorno.

-Valoración e respecto polas producións propias epolas dos/as demais.

-Exploración das posibilidades sonoras do propiocorpo, de obxectos cotiáns e de instrumentos musi-cais.

-Recoñecemento de sons do contorno natural esocial.

-Interese e gozo coa audición e recoñecemento dasdiferentes obras musicais.

-Participación activa e gozo na interpretación decancións e xogos musicais.

-Utilización de instrumentos musicais para acom-pañar as producións musicais.

Bloque 3. Representación escrita e dramática.

-Observación e interese polo significado de signose símbolos presentes na vida cotiá.

-Descuberta e interese da funcionalidade de textosdiversos.

-Diferenciación entre as formas escritas e outrasformas de expresión gráfica.

-Interese e gozo ao mirar libros e escoitar a súalectura.

-Recoñecemento dos elementos básicos dos relatosescoitados ou vistos.

-Interese por comunicar interpretacións, sensa-cións, emocións e opinións provocadas polas produ-cións literarias.

-Comprensión das situacións representadas nosrelatos escoitados ou vistos.

-Identificación de diferentes xeitos de representa-ción dramática.

-Interese e gozo ao mirar e participar en represen-tacións dramáticas.


-Presta atención ás informacións que lle transmi-ten outras persoas.

-Manifesta interese por comunicarse con outraspersoas.

-Asocia xestos e manifestacións corporais condiversos estados anímicos.

-Comprende os xestos e as manifestacións corpo-rais como unha forma de comunicación.

-Manifesta oralmente, cada vez con maior precisióne complexidade, as súas necesidades e intereses.

-Comprende as manifestacións orais máis habi-tuais no seu contorno.

-Exprésase empregando recursos propios daexpresión plástica.

-Identifica as producións plásticas como un mediode representación.

-Expresa sentimentos e emocións utilizando amúsica como canle.

-Mostra interese polas producións musicais queforman parte da súa cultura.

-Emprega os recursos expresivos coñecidos ensituacións novas.

-Combina diferentes recursos expresivos demaneira orixinal.

-Mostra interese polos textos escritos presentes noseu contorno próximo.

-Asocia producións escritas con significados.

-Participa activamente nas representacións e noxogo dramático.

-Evoca e comunica situacións representadas pre-viamente.

Orientacións metodolóxicas do primeiro ciclo

1. O ambiente de aprendizaxe.

Os nenos e nenas constrúen as súas aprendizaxes eninteracción co medio en que se desenvolven, e estemedio está constituído tanto polas persoas como polosobxectos, a estrutura e a organización que teñen.Dependendo da calidade da interacción que estable-zan co medio, así será a calidade da súa construción.

A organización dos contextos onde se desenvolve avida dos pequenos e pequenas incide de maneiradirecta na construción que fan do seu coñecementoe favorece o desenvolvemento da autonomía e a inte-riorización de normas e actitudes de orde.

Espazos.

-O equipo educativo deseñará o ambiente e orga-nizará os espazos tendo en conta que dean respostaaos diferentes tipos de necesidades das nenas enenos: planificando espazos para satisfacer as súas


necesidades de tipo físico, pero tamén as de tipoafectivo, as de convivencia, as de exploración, as deautonomía, as de actividade, de movemento e deexpresión en todas as súas facetas.

-A escola no seu conxunto conformarase como unambiente amable e agradable que lles posibilite aoscativos e cativas sentirse cómodos e seguros, favore-cendo a súa introdución no mundo artístico. Por isodebe coidarse a estética da escola, ofrecendo unambiente visual rico pero equilibrado, no que se coi-de non caer nos estereotipos nin no exceso.

-A organización dos espazos debe garantir a súaflexibilidade, é dicir, debe posibilitar que non todasas nenas e nenos fagan o mesmo ao mesmo tempo, etamén debe permitir unha variedade de usos dosdiferentes espazos ao longo da xornada e mesmo aolongo do curso.

-A concepción da escola como un marco seguroten que permitirlles aos nenos e nenas experimentar,expresarse e desprazarse de maneira autónoma sencoartar as súas ansias de aventura e o necesariodesafío que impón o crecemento.

-Os espazos exteriores deberán ser obxecto domesmo coidado e planificación que os interiores,explorando as diversas posibilidades de aprendizaxee interacción que ofertan, sobre todo nuns momentosen que a actividade se desenvolve maioritariamenteentre iguais, libre da carga dirixista do adulto.

-Na escola de primeiro ciclo deben ademais esta-blecerse espazos para que os adultos que compartena vida dos pequenos e pequenas (as súas familias eas educadoras e educadores) atopen un ambienteonde se encontrar e relacionar con comodidade.

Materiais.

-O equipo educativo deberá seleccionar todo tipode materiais para a estimulación das nenas e nenos,dispoñéndoos de maneira que se incentive a súamanipulación e facéndoas/os partícipes na respon-sabilidade do seu coidado e organización.

-Nas aulas de primeiro ciclo de educación infantilcontarase cunha oferta ampla de materiais de diferen-te tipo -comerciais, de refugallo, recollidos nas saí-das, traídos polos nenos e nenas- e permitiráselleselixilos libremente para proporcionarlles múltiplesoportunidades para a aprendizaxe. Son especialmenteenriquecedores neste ciclo os materiais continuos enaturais que ofrecen oportunidades de experimenta-ción coa materia e as súas modificacións pola acciónhumana: auga, area, rochas, follas, froitas...

-As novas tecnoloxías introduciranse nas aulas deprimeiro ciclo de educación infantil como un elemen-to cotián en relación cos acontecementos e situaciónsque se viven nela, consideradas nunha dobre verten-te: como ferramentas para a propia escola e como ins-trumentos do desenvolvemento das nenas e nenos.

-Cómpre ter especial coidado na selección e utili-zación dos materiais e dos espazos de cara a evitardesigualdades por razón de xénero e a transmisiónde actitudes e comportamentos sexistas a través docurrículo oculto.

Tempos.

-A organización do tempo das nenas e nenosmenores de tres anos debe ser moi flexible para ade-cuarse aos seus ritmos de actividade e descanso.

-O equipo educativo do primeiro ciclo da educa-ción infantil deberá organizar o tempo de maneiraque permita pasar dunha organización rexida poloritmo biolóxico dos nenos e nenas nos primeirosmomentos a outra en que progresivamente iráaumentando o peso do ritmo externo marcado polaactividade da propia escola.

-A distribución da xornada debe establecer unhaalternancia de períodos tranquilos e estables, esen-ciais para crear un clima de seguridade que lles per-mita aos nenos e nenas anticipar as situacións, eoutros momentos que favorezan situacións novas eestimulantes que esperten a súa curiosidade e unhaactitude de descubrimento permanente.

-Na organización das actividades deberase consi-derar sempre un tempo abondo para desenvolvelassen présa e incluíndo un momento para recoller aexperiencia vivida e falar dela, poñendo especialénfase nos procesos vividos e non tanto nos produtosobtidos. Así mesmo, deberase ter en conta que asnenas e os nenos necesitan un tempo de transiciónentre unha e a seguinte.

-Terase especial precaución en evitar a diferencia-ción entre momentos lectivos e outros máis lúdicosou asistenciais, xa que toda a vida da escola infantilse desenvolverá baixo un prisma de aprendizaxe,non só de destrezas instrumentais, senón de hábitos,emocións e interacción social.

-Asemade reduciranse no posible os tempos deespera que ás veces resultan inherentes á vida encolectividade, contando con actividades alternati-vas, organizando subgrupos, etc.

2. A relación co contorno.

Os dous polos principais de relación co mediosocial durante o primeiro ciclo da educación infantilson a escola e a familia, de ambas as dúas recibirános nenos as normas e os valores que marcarán o seudesenvolvemento, polo que as relacións que se esta-blezan entre unha e outra serán fundamentais paraunha intervención educativa apropiada.

Así mesmo, un obxectivo de toda intervención edu-cativa debe ser o de aspirar a unha escola libre deactitudes de discriminación por razón de sexo, raza,costumes, relixión ou limitacións físicas ou psíquicas.

Con este motivo deberían seguirse as seguintesorientacións ao desenvolver as actuacións na escolainfantil.

-O equipo educativo debe ter en conta o contextosociocultural e familiar dos nenos e nenas paragarantir a necesaria conexión entre os dous ámbitos.A escola debe falar por si mesma da comunidadeonde está inmersa, sen menoscabo da introdución deelementos doutras culturas que mostren un mundodiverso e multicultural.


-Deberanse propoñer actividades que dean a coñe-cer a cultura e costumes das nenas e nenos que inte-gran o grupo, favorecendo a súa identidade co seumedio físico e social.

-Para facilitar o tránsito do ambiente familiar aoescolar, deberase coidar dun xeito especial o perío-do de adaptación, para que as nenas e nenos poidanelaborar o tránsito á nova situación que implicaestablecer e coñecer espazos diferentes, establecerapego con adultos descoñecidos e adaptar os seusritmos individuais á vida en comunidade.

-Na planificación da intervención educativa doprimeiro ciclo, o equipo educativo deberá ter enconta a colaboración coas familias establecendocanles para o intercambio de información, así comoa súa consecuente participación na vida da escola.

3. O carácter globalizado da aprendizaxe.

A globalización é a capacidade que permite quecada suxeito estableza a súa propia rede de relaciónsintelectuais e conexións entre diferentes campos dosaber. Os nenos e nenas a estas idades teñen unhavisión global do mundo que se manifesta na súa formade xogar e actuar. É importante ter en conta que a divi-sión en áreas que establece o currículo non ten máisvalor que o puramente organizativo e que, polo tanto,un mesmo contido pode estar desenvolvendo obxecti-vos de áreas diferentes. Insístese así no carácter glo-balizador que debe rexer a intervención educativa,especialmente no primeiro ciclo da educación infantil,en que os eixes vertebradores da actividade educativavan ser fundamentalmente as rutinas e o xogo.

-A intervención educativa deberá evitar o parcela-mento das actividades procurando que cando unhacriatura xogue ou realice calquera actividade, estasirva para desenvolver todas as áreas, para coñecer-se mellor a si mesma, para relacionarse emocional-mente coas demais persoas, para comunicarse, paraaumentar o seu coñecemento do medio, para progre-sar motrizmente, para cubrir as súas necesidadesfísicas e psíquicas, para poder sentirse valorada equerida, para expresar os seus sentimentos, etc.

-Deberanse aproveitar especialmente as situaciónsda vida cotiá para favorecer o traballo globalizado. Asrutinas do sono, da comida, da hixiene propia e do con-torno, etc. teñen neste ciclo unha función claramenteeducativa, pois ofrécenlles ás nenas e nenos un marcoseguro para o seu desenvolvemento e favorecen multi-tude de aprendizaxes e a consecución da autonomía.

-Deberanse propoñer situacións educativas queofrezan múltiples posibilidades de percibir, actuar,experimentar e descubrir, aproveitando, deste xeito,a capacidade das nenas e nenos de aprender a travésdos sentidos, actuando, manipulando e experimen-tando con obxectos e materiais diversos.

4. A individualización do traballo educativo.

As aprendizaxes que fagan os nenos e nenas teñenque ser significativas, o que require necesariamenteun ensino individualizado. Dado que cada neno ounena ten unha bagaxe de aprendizaxes diferente, un

ritmo propio de desenvolvemento, uns interesesdeterminados, etc.

-O persoal educativo da escola infantil ten queofrecerlle a cada nena ou neno o que precisa paraque, por medio desta individualización da interven-ción, se consiga unha autentica igualdade de oportu-nidades.

-Deberanse realizar propostas educativas que llesresulten interesantes aos nenos e nenas, o que supo-rá unha motivación para realizar o esforzo que impli-ca poñer en relación as novas aprendizaxes coscoñecementos previos.

-Deberanse propoñer aprendizaxes funcionais, úti-les para a vida cotiá e que poidan ser aplicadas endiversas situacións.

-Débese ter presente que neste ciclo as diferenzasindividuais son especialmente relevantes e o grupotende a ser moi heteroxéneo aínda que os nenos enenas estean nun mesmo estadio de desenvolvemento.

-Deberanse detectar e valorar os coñecementosprevios do alumnado para que, á hora de propoñerllenovas aprendizaxes, este poida relacionalas coas xaadquiridas, asegurando así que sexan significativaspara el.

-Deberase prestar especial atención á capacidadedos nenos e nenas para aprender manipulando,explorando, probando, etc. Estas accións externasson o medio para realizar unha actividade cognitivainterna, requisito tamén imprescindible para conse-guir unha aprendizaxe significativa.

5. O desenvolvemento das potencialidades.

Os nenos e nenas son capaces de realizar unhaserie de accións e aprender sós/as, pero tamén pre-cisan da intervención e axuda das demais persoas,adultos e nenos/as, para realizar outras moitas con-quistas.

-Os/as profesionais que desenvolven o seu traballono primeiro ciclo da educación infantil deben dese-ñar proxectos de intervención coherentes cunambiente ben estruturado para permitir unha accióneducativa dirixida a desenvolver as potencialidadessensoriomotrices, intelectuais, sociais, afectivas elingüísticas dos nenos e nenas.

-A actividade educativa debe planificarse para ser rea-lizada na zona que se sitúa entre o que o/a neno/a xa écapaz de facer só e aquilo que pode realizar con axuda.

-Debe favorecerse o movemento nas súas distintasvertentes, prestando especial atención ás principaiscompetencias motoras adquiridas neste ciclo educa-tivo –o desprazamento e a pinza-, que lle abren asportas da autonomía.

-Propiciaranse actividades de xogo, tendo en con-ta que é a actividade que dá unha mellor resposta aodesenvolvemento das nenas e nenos.

6. A interacción coas demais persoas.

A construción de novos vínculos afectivos cosadultos e co grupo de iguais é un dos aspectos bási-cos neste ciclo educativo, no cal ademais da satis-


facción das necesidades biolóxicas, os nenos enenas teñen a necesidade de ter unha boa relaciónafectiva coa persoa adulta.

Esta relación de apego que establecen cos adultospermitiralles sentir equilibrio e seguridade emocio-nal na escola, sen a cal as demais experiencias que-darían diminuídas ou deterioradas.

Tamén neste primeiro ciclo comeza a aprendizaxedos valores.

-A educadora ou educador do primeiro ciclo daeducación infantil deben relacionarse coas nenas enenos coñecendo as súas posibilidades de desenvol-vemento e confiando nas súas capacidades nun cli-ma de seguridade, respecto, valoración e confianza.

-Deberase manter unha permanente actitude deescoita dos cativos e cativas para percibir as súasnecesidades e desexos e poder darlles respostas ade-cuadas.

-Deberase procurar desenvolver nas nenas e nenosprincipios como o autocontrol, a responsabilidade, atolerancia e a solidariedade, tendo en conta queestas aprendizaxes se fan a través da interiorizacióne da práctica e que as persoas adultas que rodeanaos nenos e nenas teñen un importante papel comomodelos.

-Deberanse aproveitar todas as situacións de inte-racción que se producen ao longo da xornada parafomentar os intercambios lingüísticos, sen descoidaroutras formas de comunicación, dentro do grupo,deseñando situacións específicas que requiran dalinguaxe. O persoal da escola debe ser consciente doseu importante papel como modelo para as nenas enenos, coidando especialmente a calidade das súasinteraccións comunicativas.

-Aproveitaranse as posibilidades de interacción cogrupo de iguais que a escola posibilita. Medianteestas -na clase, no patio, nas saídas, durante ascomidas...- as nenas e nenos amplían os escenariosde socialización, establecendo o seu lugar na comu-nidade, aprendendo a xestionar conflitos, a faceramizades, etc.

7. O persoal da escola infantil.

Os equipos humanos que compoñen unha escolade primeiro ciclo de educación infantil adoitan sermoi heteroxéneos pola formación, polas distintastarefas que exixe unha organización que contemplaa faceta educativa pero tamén a de servizos, etc.

-Deberán establecerse acordos previos sobre cues-tións que incidirán sobre a proposta pedagóxica daescola: a idea dunha infancia competente, o respec-to ás familias como primeiro axente educativo ao quenon se substitúe e co que se debe cooperar, etc.

-A integración de distintos estilos educativos epersoais deberá configurar, desde todas as contribu-cións, un modelo de atención á infancia que debedotar de coherencia e unidade a todo o centro.

8. A avaliación.

Dada a interrelación estreita entre todos os actores,escenarios e actividades desenvolvidas nunha escola

de primeiro ciclo de educación infantil, o proceso deavaliación deberá recoller non só información decomo vai evolucionando o desenvolvemento dos nenose nenas nos ámbitos de aprendizaxe, senón tamén apropia planificación educativa, a organización detempos e traballo dos equipos educativos e de servi-zos, e a interrelación coas familias e coa comunidade.

-A avaliación terá un carácter permanente e siste-mático, de maneira que proporcione informaciónveraz e continua sobre os procesos de toda índoleque teñen lugar no centro e posibilite axustar oumellorar os programas establecidos.

-Os equipos educativos das escolas deberán dese-ñar instrumentos de avaliación que reflictan, nonsoamente os estándares esperados en cada nivel deidade, senón tamén o proceso de evolución nasaprendizaxes que cada neno percorre, de xeito quepoidan obter información individualizada.

-Esta información, que debe subliñar os logros eavances acadados, ten que ser comunicada e com-partida coas familias para, desde diferentes puntosde vista, atopar entre todos estratexias de apoio quelle permitan ao alumnado afrontar os seguintes retos.

1.3. Currículo do segundo ciclo.

Área: coñecemento de si mesmo e autonomía persoal.

Nesta área trátase de desenvolver o proceso deconstrución persoal en que resultarán relevantes asinteraccións de nenas e nenos co medio, o crecentecontrol motor, o desenvolvemento da concienciaemocional, a constatación das súas posibilidades elimitacións, o proceso de diferenciación das demaispersoas e a independencia cada vez maior con res-pecto ás persoas adultas.

O coñecemento propio é un proceso permanente econtinuo na vida das persoas que involucra diversasdimensións interdependentes. Estas comprendenaspectos tan importantes como o desenvolvemento ea valoración propia, a autonomía, a identidade, aconvivencia cos outros... Contando con estes aspec-tos, esta área de coñecemento e experiencia fará refe-rencia, de forma conxunta, á construción gradual dapropia identidade e da súa madurez emocional, aoestablecemento de relacións afectivas coas demaispersoas e á autonomía persoal como procesos insepa-rables e necesariamente complementarios.

O autocoñecemento fórmase en gran medida polainteriorización das valoracións positivas ou negativasque proceden das interaccións sociais cos iguais ecoas demais persoas, polo que depende do tipo e cali-dade dos vínculos afectivos que se establecen coa naie/ou co pai, a familia e outras persoas que son signi-ficativas. Vaise así configurando a autoestima e a pro-pia identidade, o que posibilita o logro progresivo daautonomía. Na construción do coñecemento propiointerveñen diferentes factores, como a imaxe positivapropia e os sentimentos de eficacia, seguridade eautoconfianza. Tales sentimentos deben contribuír áelaboración dun concepto propio axustado que llespermita ás nenas e aos nenos percibir e actuar confor-me as propias posibilidades e limitacións.


A autonomía está estreitamente vinculada con pro-cesos que se inician desde idade temperá e quedurante os primeiros anos se manifestan, tanto nacapacidade de explorar, aventurarse e actuar, comono exercicio de opinar, propoñer, contribuír, esco-ller, decidir, autodirixirse e autoxestionarse, convi-vindo con outras persoas e educándose en valoressocialmente compartidos.

Os contidos educativos que atinxen a esta áreaagrúpanse en catro bloques, que non son unidadesindependentes, senón que deben visualizarse de for-ma inclusiva e relacional, xa que comprendenaspectos que se conteñen e vinculan uns cos outros,e mesmo non poden ser traballados separadamentedos contidos do resto das áreas. Faise, polo tanto,imprescindible un enfoque global e significativo dassituacións de ensino e aprendizaxe. Estes bloquesde contidos son:

Bloque 1. O corpo e a propia imaxe.

Ao longo desta etapa educativa as experienciasdas nenas e dos nenos co contorno deben axudalos acoñecer global e parcialmente o seu corpo, as súasposibilidades sensitivas, perceptivas e motrices; aque poidan identificar as sensacións que experimen-tan, gozar con elas e servirse das posibilidadesexpresivas do corpo para manifestalas. Unha imaxeaxeitada do esquema corporal é a base para a elabo-ración da propia identidade persoal.

O coñecemento e control progresivo do corpo é unproceso que ocuparán os nenos e nenas desde o seunacemento e que se converterá nun dos primeirosreferentes para que se coñezan e recoñezan comopersoas. A identificación das súas característicasindividuais -sexo, tamaño, trazos físicos, etc.-, asícomo das dos seus compañeiros e das súas compa-ñeiras, son instrumentos básicos para o seu desen-volvemento e para a adquisición de actitudes nondiscriminatorias. A presenza de trazos persoais dife-rentes -por razón de sexo, orixe social ou cultural,características físicas- será utilizada polo profesora-do para atender a diversidade, de maneira que sepropicie un ambiente de relacións presidido polorespecto e a aceptación das diferenzas.

A necesidade de abordar estes contidos atopa asúa xustificación no feito de que o corpo é o instru-mento primordial de aprendizaxe que posúen asnenas e os nenos nas primeiras idades. Os nenos enenas potencian a súa intelixencia a partir do quepoden ver, tocar, ulir, gustar, sentir, escoitar, mani-pular...

Bloque 2. Xogo e movemento.

A través da experiencia do propio movemento, oalumnado irá coordinando os seus esquemas percep-tivo-motrices e coñecendo o seu propio corpo, assúas sensacións e emocións. Será, pois, a partir daacción corporal como aprenda a percibir o seu corpoe a asumilo, o que lle permitirá ademais establecerunha mellor relación coas demais persoas, ir coñe-cendo pouco a pouco as súas posibilidades e descu-brir os seus límites. Sobre esta base, irá construíndoa súa identidade persoal.

A través dos movementos poderá mellorar eaumentar as posibilidades de desprazamento, reco-rrer espazos cada vez máis amplos e abrir, deste xei-to, o ámbito da súa experiencia.

Para contribuír ao coñecemento propio e á autono-mía persoal, convén promover o xogo como actividadeprivilexiada que integra a acción coas emocións e maiso pensamento e favorece o desenvolvemento social.

Bloque 3. A actividade cotiá.

Neste bloque abórdanse os contidos relacionados coestablecemento de relacións interpersoais positivasbaseadas no respecto ás persoas e ás normas e valoressocialmente compartidos. Espérase potenciar a capa-cidade de establecer relacións de confianza, afecto,colaboración, comprensión e pertenza, baseadas norespecto ás persoas e en normas e valores da súasociedade. Así, a partir de situacións e actividadesvariadas con outras nenas e outros nenos, cada cativoe cativa irá construíndo o coñecemento propio, poderáir controlando as condutas agresivas e aprenderá axestionar desexos, sentimentos e emocións.

Bloque 4. O coidado persoal e a saúde.

Este bloque inclúe unha serie de contidos quefavorecerán que os nenos e nenas vaian adquirindo,na medida das súas posibilidades, a autonomíanecesaria en actividades cotiás para atender a súasaúde: a hixiene, o vestido, a alimentación...

Así, aprenderán a recoñecer situacións perigosas ea previr accidentes na casa, na escola e na rúa,empregando axeitadamente os instrumentos e as ins-talacións, así como a colaborar nas medidas que setomen en caso de enfermidade ou accidente, respon-dendo con actitudes de tranquilidade e colaboración.

No contexto da interacción de grupo, as nenas e osnenos interiorizarán as actitudes de aprecio polobenestar propio e das compañeiras e dos compañei-ros, de respecto ás necesidades e á saúde dasdemais persoas, de axuda a quen o necesite e decolaboración na conservación e mellora do contorno.

Obxectivos

-Formarse unha autoimaxe axustada e positiva,identificando gradualmente as propias característi-cas, posibilidades e limitacións a través da interac-ción coas outras persoas, desenvolvendo sentimentosde autoestima e acadando maior autonomía persoal.

-Coñecer e representar o propio corpo, identifican-do as súas partes e algunhas das súas funcións, des-cubrindo as posibilidades de acción e de expresión,e coordinando e controlando cada vez con maior pre-cisión xestos e movementos.

-Identificar os propios sentimentos, emocións,necesidades e preferencias, e ser capaces de expre-salos e comunicalos, así como identificar e respectartamén os das outras persoas.

-Tomar a iniciativa, planificar e secuenciar a pro-pia acción para realizar tarefas sinxelas ou resolverproblemas da vida cotiá, aceptando as pequenasfrustracións e manifestando unha actitude tendentea superar as dificultades que se presentan, reforzan-


do o sentimento de autoconfianza e sendo quen desolicitar axuda.

-Adecuar o propio comportamento ás necesidadese requirimentos das outras persoas, desenvolvendoactitudes e hábitos de respecto, axuda e colabora-ción e mais evitando a adopción de comportamentosde submisión ou dominio.

-Progresar na adquisición de hábitos e actitudesrelacionados coa seguridade, a hixiene, a alimenta-ción e o fortalecemento da saúde, apreciando egozando das situacións cotiás de equilibrio e benes-tar emocional.

-Progresar na adquisición de hábitos de orde,constancia e planificación no desenvolvemento dastarefas.

-Amosar unha actitude de aceptación e respectopolas diferenzas individuais: idade, sexo, etnia, cul-tura, personalidade, características físicas...

-Descubrir, coñecer e vivir o xogo como medio quefavorece a aceptación propia, o desenvolvementohumano, a manifestación de emocións, o respecto ásdemais persoas, a aceptación de regras, a seguridadepersoal e a aceptación da identidade sexual e cultural.

Contidos

Bloque 1. O corpo e a propia imaxe.

-Exploración do propio corpo, recoñecendo pro-gresivamente as súas características e posibilidadespara chegar á toma de conciencia do propio esque-ma corporal.

-Identificación, manifestación, regulación e con-trol das necesidades básicas do corpo.

-Adquisición de confianza nas capacidades propias.

-Control progresivo dos propios sentimentos eemocións.

-Potenciación da construción do esquema corporala partir das sensacións e das percepcións do propiocorpo, en relación e interacción cos datos que a nenaou o neno recibe das outras persoas, do medio e dosobxectos. Vivencia do corpo como un todo para pasarprogresivamente a sentir as partes que o integran.

-Recoñecemento das percepcións sensoriais pro-pioceptivas -que proveñen dos propios músculos earticulacións- e as percepcións extereoceptivas–relacionadas cos campos visuais, auditivos, olfacti-vos, táctiles, gustativos...-

-Aceptación da propia imaxe corporal e gozoxogando co seu corpo, desenvolvendo accións e ini-ciativas individuais e grupais, empregando as posi-bilidades expresivas do propio corpo –a través dexestos, movementos, xogos, danzas...-

-Identificación, verbalización e expresión de sen-timentos, emocións, vivencias, preferencias e intere-ses propios e das demais persoas.

-Aceptación e valoración axustada e positiva dasúa persoa, confiando nas súas posibilidades e reco-ñecendo as limitacións propias.

-Recoñecemento dos sentidos como medio deexpresión, percepción e comprensión do mundo queo rodea, e como medio favorecedor do desenvolve-mento cognitivo.

-Observación dos cambios físicos nas persoas aolongo do tempo. Identificación das diferentes etapasda vida valorándoas positivamente.

-Valoración positiva e respecto polas diferenzas,aceptación da identidade e características dasdemais persoas, evitando actitudes discriminatorias.

-Recoñecemento e vivencia das referencias espa-zo-temporais en relación co propio corpo, cos obxec-tos, co contorno e coas demais persoas.

-Desenvolvemento da identidade sexual e acepta-ción do corpo sexuado feminino e masculino. Mante-mento dunha actitude crítica ante os estereotiposofertados a través da publicidade e outros medios decomunicación social.

Bloque 2. Xogo e movemento.

-Participación nos xogos e na actividade motriz,identificando as súas capacidades e confiando naspropias posibilidades de acción, amosando actitudesde iniciativa e constancia.

-Gozo co xogo como medio para coñecer a realida-de, mantendo unha actitude de axuda e cooperacióncon iguais e con persoas adultas. Aceptación do xogocomo medio de desfrute e de relación cos demais.

-Adaptación do ton e da postura ás característicasdo obxecto, da outra persoa, da súa acción e dasituación.

-Satisfacción polo crecente dominio persoal.

-Aceptación de compromisos, establecendo acor-dos en consideración á súa persoa, ás outras e ao seumedio, fortalecendo vínculos afectivos -amizade,cooperación, axuda, solidariedade...-. Comprensión,aceptación e valoración de regras para xogar.

-Potenciación do xogo como elemento común atodas as culturas, partindo do coñecemento e valora-ción dos xogos propios da comunidade e abríndoseao coñecemento e gozo dos das outras.

-Coordinación progresiva das súas habilidadespsicomotrices finas e grosas.

-Adquisición dun maior dominio das súas capaci-dades corporais: desenvolvemento das habilidadesmotoras, do control de ton, do equilibrio e da respi-ración.

-Adquisición de nocións básicas de orientación ecoordinación de movementos.

-Potenciación das súas capacidades motoras, decoordinación e de orientación no espazo.

-Exploración das posibilidades perceptivas, motri-ces e expresivas propias e das demais persoas, amo-sando iniciativa para aprender habilidades novas.


Bloque 3. A actividade cotiá.

-Regulación do propio comportamento, satisfac-ción pola realización de tarefas e conciencia da pro-pia competencia.

-Interese por participar en actividades da vidacotiá, con iniciativa e progresiva autonomía na súarealización, regulando o propio comportamento, paracamiñar cara á resolución pacifica de conflitos.

-Habilidades para a interacción e colaboración,así como unha actitude positiva para establecer rela-cións de afecto coas persoas adultas e iguais, acep-tando a diversidade.

-Hábitos elementais de organización, constancia,atención, iniciativa e esforzo.

- Planificación secuenciada da acción para resol-ver tarefas.

-Valoración e gusto polo traballo propio ben feito epolo das demais persoas, buscando os recursos axei-tados que lle permitan concluír os proxectos que ini-cia, sendo quen de solicitar e prestar axuda.

-Xestión do seu comportamento en función dasnecesidades das outras persoas e das normas de fun-cionamento do grupo, dereitos, responsabilidades ecomportamentos sociais, camiñando progresivamen-te cara á autorregulación das súas accións.

-Recoñecemento progresivo da súa identidade per-soal: capacidades, actitudes e coñecementos, apli-cándoos nas súas actividades diarias.

Bloque 4. O coidado persoal e a saúde.

-Recoñecemento das necesidades básicas do corpo-hixiene, alimentación, descanso...-.

-Iniciación na práctica de accións e recoñecemen-to de situacións que favorezan a interacción e adqui-sición de hábitos saudables como a hixiene corporale ambiental, a adecuada alimentación, o consumoresponsable e o descanso.

- Aceptación das normas de comportamento esta-blecidas durante as comidas, os desprazamentos, odescanso e a hixiene.

-Petición e aceptación de axuda nas situacións queasí o requiran.

-Valoración da axuda doutras persoas.

-Identificación e valoración de hábitos favorecedo-res ou non dunha boa saúde.

-Valoración da necesidade de desenvolverse enespazos saudables identificando as condicións queos caracterizan. Colaboración no mantemento deambientes limpios e ordenados.

-Gusto por un aspecto persoal coidado manifestan-do as súas preferencias estéticas -vestimenta, pei-teados, adobíos, coloridos...-.

-Emprego responsable e axeitado de instrumentos,ferramentas e instalacións para previr accidentes eevitar situacións de risco.

-Fomento de hábitos de prevención de enfermida-des e de accidentes domésticos, respondendo conactitude de tranquilidade e colaboración.


-Recoñecer, identificar e representar o corpo nasúa globalidade e as súas diferentes partes.

Este criterio trata de avaliar a capacidade pararecoñecer e nomear as diferentes partes do corpo,situándoas espacialmente na súa persoa e nasdemais. Así mesmo, avaliarase a complexidade narepresentación do esquema corporal.

-Coordinar e controlar o seu corpo, as súas posibi-lidades motrices e adaptalo ás características dosobxectos, á acción e á vida cotiá.

Por medio deste criterio preténdese observar odesenvolvemento do ton, da postura e do equilibrio,do control respiratorio e da coordinación motriz nosdiferentes desprazamentos e actividades, así como autilización das posibilidades motrices, sensitivas eexpresivas do propio corpo. As nenas e os nenosdeberán manifestar un control progresivo deles endistintas situacións e actividades, como xogos, ruti-nas ou tarefas da vida cotiá.

-Recoñecer os sentidos e identificar percepcións esensacións.

Con este criterio avaliarase se o alumnado identi-fica os sentidos, se recoñece a súa funcionalidade ese pode explicar con exemplos sinxelos as principaissensacións asociadas a cada sentido.

Así mesmo, valorarase se aprecia a súa importan-cia como medio de percepción e comprensión domundo que o rodea.

-Construír unha imaxe positiva propia e aceptar asúa identidade, manifestando confianza nas súasposibilidades e recoñecendo as súas limitacións.

Avalíase a través deste criterio a formación dunhaimaxe persoal axustada e positiva, a capacidadepara utilizar os recursos propios, o coñecemento dassúas posibilidades e limitacións, a confianza paraemprender novas accións e a superación das dificul-tades.

-Identificar semellanzas e diferenzas entre as per-soas valorando positivamente a diversidade.

Este criterio trata de avaliar se as nenas e os nenosson quen de manifestar respecto e aceptación polascaracterísticas das demais persoas, sen discrimina-cións de ningún tipo e amosando actitudes de axudae colaboración.

-Identificar e manifestar os propios sentimentos,vivencias, emocións e comprender os das demaispersoas.

Avalíase con este criterio se o alumnado se mostrasensible aos sentimentos e estados anímicos, propiose das demais persoas, e se é quen de solicitar ou deprestar axuda; se manifesta e percibe os estados dealegría, preocupación, enfado, tristeza..., xestionandoos propios e tendo en conta os dos demais; así como


se mostra interese polos motivos que os causan, dan-do mostras de comprensión e tratando de consolar.

-Participar en xogos, mostrando destrezas motoras ehabilidades manipulativas cada vez máis axustadas.

Trátase de avaliar con este criterio a capacidade doalumnado para participar activamente en distintostipos de xogo valorando positivamente tanto os propiosda súa cultura como os doutras. Observarase o desen-volvemento dos elementos motrices que se manifestanen desprazamentos, marcha, carreira ou saltos; asícomo a coordinación e control das habilidades mani-pulativas de carácter fino que cada actividade require-repartir, deixar pegadas, encaixar, pinzar, suxeitar...-.

-Participar en xogos e actividades colectivas acep-tando as normas que os rexen.

Trátase de avaliar con este criterio a participaciónactiva en distintos tipos de xogo, sendo capaces degozar do xogo colectivo, de controlar a propia vonta-de, de ter constancia e de superar a frustración. Valo-rarase tamén a utilización adecuada das normas queos rexen e as actitudes de colaboración e axuda queeviten adoptar posturas de submisión ou de dominio.

-Resolver con iniciativa e autonomía as actividadesda vida cotiá, colaborar en tarefas e aceptar as normas.

Preténdese avaliar con este criterio as destrezasadquiridas para realizar as actividades habituais davida diaria. Estimarase o grao de autonomía e a inicia-tiva para levar a cabo as devanditas actividades, utili-zando adecuadamente os espazos e materiais apropia-dos e facendo uso das normas establecidas para cadacaso. Así mesmo, observarase a constancia, organiza-ción, hábitos, atención, planificación, interacción,autorregulación, autovaloración, perseveranza...

-Manifestar hábitos de saúde, alimentación sauda-ble, hixiene corporal e benestar utilizando adecua-damente espazos e materiais.

Avaliarase a través deste criterio o gusto por parti-cipar en actividades que favorecen un aspecto per-soal coidado e mais un contorno limpo e estetica-mente agradable, así como por colaborar na creacióndun ambiente xerador de benestar, de xeito que asu-man un enfoque proactivo cara á súa seguridade ebenestar. Esta asunción demóstrase en rutinas deaula, saídas educativas, zonas de xogo...

-Identificar situacións de risco e actuar coherente-mente ante elas.

Avaliarase a través deste criterio se o alumnadoemprega axeitadamente instrumentos e instalaciónspara previr accidentes e evitar situacións de risco.

Área: coñecemento do contorno.

Nesta área de coñecemento e experiencia pretén-dese que as nenas e os nenos descubran, coñezan ecomprendan -segundo as súas posibilidades- osaspectos que conforman a realidade, considerando assúas múltiples relacións e interdependencias, coafinalidade de ir construíndo un coñecemento sobre omedio físico, natural e social cada vez máis axustado.

O medio é un todo integrado, onde os elementosnaturais e culturais se relacionan e se inflúen

mutuamente. É importante que a nena e o neno, ade-mais de identificar os distintos elementos que con-forman o medio, vaian descubrindo e comprendendoprogresivamente as relacións entre os distintosobxectos, fenómenos e feitos.

En síntese, nesta área preténdese favorecer o pro-ceso de descubrimento e representación dos diferen-tes contextos que compoñen o contorno do alumnadofacilitando a súa inserción participativa e potencian-do a súa competencia matemática. Estas aprendiza-xes levaranse a cabo na interacción constante dasnenas e dos nenos co contorno social e natural, poloque é necesario abrir a escola ao medio nun ambien-te educativo que estimule a súa curiosidade,incluíndo a participación das familias.

Establécense tres grandes bloques de contidos:

Bloque 1. Medio físico: elementos, relacións emedida.

Este bloque recolle os contidos que potencian odesenvolvemento do pensamento lóxico-matemático através dos cales a nena e o neno intentan interpretare comprender o mundo, favorecendo as nocións detempo, espazo, causalidade, cuantificación e a resolu-ción de problemas que se presentan na súa vida cotiá.

Así, para coñecer e comprender como funciona arealidade, a nena e o neno indagan sobre o comporta-mento e as propiedades de obxectos e materias presen-tes no seu contorno: actuando e establecendo relaciónscos elementos do medio físico, explorando e identifi-cando os devanditos elementos, recoñecendo as sensa-cións que producen, anticipándose aos efectos dassúas accións sobre eles, detectando semellanzas ediferenzas, comparando, ordenando, cuantificando,pasando así da manipulación á representación, orixedas incipientes habilidades lóxico-matemáticas.


O bloque de achegamento á natureza refírese ásaprendizaxes relacionadas co descubrimento, coñe-cemento e comprensión do mundo animal e vexetal;aos procesos de cambio que viven os nenos e nenasno seu desenvolvemento e crecemento e ás relaciónsdinámicas que establecen cos elementos e fenóme-nos que conforman o seu contorno. Preténdese queestablezan relacións identificando procesos e inter-dependencias co contorno inmediato, os seus ele-mentos e fenómenos, desenvolvendo actitudes inda-gatorias e de interese por aprender, permanentemen-te, a través dunha exploración activa.

O medio, os seres e elementos que o integran, con-vértese ben axiña en obxecto preferente da curiosi-dade e interese infantil. As vivencias que as nenas eos nenos teñen en relación cos elementos da nature-za e a reflexión sobre elas levaranos, co apoio ade-cuado da escola, á observación dalgúns fenómenosnaturais, das súas manifestacións e consecuencias,así como a achegarse gradualmente ao coñecementodos seres vivos, das relacións que se establecenentre eles, das súas características e dalgunhas dassúas funcións.


A apreciación da diversidade e riqueza do medionatural, o descubrimento de que as persoas forma-mos parte dese medio e a vinculación afectiva a elson a base para fomentar desde a escola actitudeshabituais de respecto e coidado.


Este bloque de contidos considera a dimensiónsociocultural do medio. Comprende os contidos rela-cionados coas formas de organización dos sereshumanos que forman parte do contorno das nenas edos nenos -familia, escola, barrio, aldea...-, reco-llendo aqueles contidos a través dos cales descobrene comprenden progresivamente as característicasdos grupos humanos, as súas formas de vida, organi-zación e acontecementos relevantes.

Aprender a convivir nos distintos grupos sociaissuporá coñecer as relacións que neles se dan -paren-tesco, amizade, veciñanza...- así como as súas nor-mas e o respecto destas. Con elas van construíndo asnenas e nenos a súa identidade individual e social.

Así mesmo, establécese no currículo o coñecemen-to dos diversos servizos comunitarios relacionados coocio, a cultura, a sanidade... e o respecto e valoracióndas distintas funcións de cada persoa na sociedade.

Obxectivos

-Observar e explorar de forma activa o seu contor-no, xerando interpretacións sobre algunhas situa-cións e feitos significativos, e mais mostrando inte-rese polo seu coñecemento.

-Observar os cambios e modificacións a que estánsometidos os elementos do contorno e relacionaloscos factores que os producen, desenvolvendo actitu-des de coidado, respecto e corresponsabilidade nasúa conservación.

-Iniciarse na formulación de hipóteses, buscandorespostas e explicacións, para anticipar probablesefectos que poderían producirse como consecuenciade situacións da vida diaria e dalgúns experimentosrealizados.

-Relacionarse coas demais persoas, de forma cadavez máis equilibrada e satisfactoria, interiorizandoprogresivamente as pautas de comportamento sociale axustando a súa conduta a elas.

-Coñecer distintos grupos sociais próximos á súaexperiencia, algunhas das súas características, pro-ducións culturais, valores e formas de vida.

-Establecer relacións de confianza, afecto, colabo-ración, comprensión e pertenza baseadas no respec-to ás persoas, ás normas e valores da sociedade aque pertencen.

-Apreciar e facer seus algúns elementos significa-tivos propios da tradición e da cultura galega -expre-sións artísticas, costumes, festas populares, folclore,gastronomía, etc.-.

-Iniciarse nas habilidades matemáticas, manipu-lando funcionalmente elementos e coleccións, iden-tificando os seus atributos e calidades e mais esta-blecendo relacións de agrupamentos, clasificación,orde e cuantificación.

-Empregar o coñecemento matemático para inter-pretar a vida en clave de lóxica, comprendendosituacións e resolvendo problemas: establecendorelacións, explorando, ordenando, comparando,cuantificando, medindo, pesando, etc.

Contidos

Bloque 1. Medio físico: elementos, relacións emedida.

-Interese pola exploración dos obxectos e materiaispresentes no medio recoñecendo as súas funcións eusos cotiáns e mais mantendo unha actitude de res-pecto e coidado cara a obxectos propios e alleos.

-Recoñecemento dalgúns atributos e propiedadesde obxectos e de materiais, examinando con aten-ción as súas características e a súa aplicación navida diaria.

-Interese pola clasificación de obxectos e de mate-riais e aproximación á cuantificación de coleccións.

-Identificación de formas planas e tridimensionaisen elementos do contorno.

-Recoñecemento do uso do número na vida diariae inicio no rexistro de cantidades. Emprego dosnúmeros para identificar, contar, clasificar, numerar,informarse e ordenar elementos da realidade sempreen situacións contextualizadas e significativas.

-Observación e toma de conciencia da funcionali-dade dos números na vida cotiá.

-Utilización da acción de contar como estratexiapara a obtención dun dato numérico e como verifica-ción do resultado de operacións de cálculo sinxelase funcionais.

-Proposición e resolución de situacións problemáti-cas sinxelas da vida cotiá: localizar un dato numérico,facer unha repartición, realizar unha estimación...

-Utilización de xogos de mesa como actividadeslúdicas que unen o razoamento, a reflexión e o diver-timento en grupo.

-Investigación do comportamento físico de dife-rentes materiais e obxectos, en diferentes situaciónse con variadas accións.

-Achegamento a algunhas magnitudes físicas -peso,lonxitude, capacidade, tempo- a través da estimación:comparando, sopesando, observando...

-Recoñecemento e identificación de situacións enque se fai necesario medir. Interese e curiosidadepolos instrumentos de medida convencionais e nonconvencionais facendo unha aproximación ao seu uso.

-Adquisición progresiva da noción do paso do tem-po mediante as actividades da vida cotiá.

-Orientación temporal en situacións cotiás empre-gando diferentes nocións e relacións. Aproximaciónao uso do calendario.

-Establecemento de relacións de orientación espa-cial de localización, dirección, distancia e posiciónrespecto a obxectos, persoas e lugares, nomeándoosaxeitadamente e empregando o vocabulario topolóxi-co elemental.


-Exploración lúdica das propiedades e caracterís-ticas dalgúns corpos xeométricos elementais.

-Vivencia, representación e interpretación doespazo, empregando a imaxinación en debuxos, pla-nos, fotografías, mapas ou outros.


-Identificación e afondamento no estudo dalgun-has características e funcións vitais dos seres vivosempregando a exploración sensorial. Diferenzasentre seres vivos e obxectos inertes.

-Observación dun ser vivo no seu medio natural oureproducindo o medio na aula, rexistrando a obser-vación e contrastando os datos entre compañeiras ecompañeiros.

-Observación dalgunhas características, comporta-mentos, funcións e cambios nos seres vivos.

-Identificación dalgunhas características, necesida-des e cambios nos procesos de crecemento e etapasdo desenvolvemento das persoas e outros seres vivos.

-Curiosidade, respecto e coidado cara aos elementosdo medio natural, especialmente animais e plantas.

-Descubrimento das diferentes formas en que seencontra a auga na natureza, comprendendo a súacontribución ao desenvolvemento dos seres vivos edo medio, valorando a necesidade da súa conserva-ción e de facer un uso responsable dela.

-Identificación dos cambios que se producen encanto á luminosidade, á posición do sol, aos ciclosda lúa... ao longo dun día, dos meses e das estaciónsdo ano.

-Formulación de hipóteses, contrastándoas coas dasoutras persoas, buscando respostas e explicaciónssobre as causas e consecuencias de fenómenos domedio natural –calor, choiva, vento, día, noite, erosión,ciclo vital...- e dos producidos pola acción humana -pontes, encoros, aeroxeradores, muíños de auga...-.

-Gozo ao realizar actividades individuais e de grupoen contacto coa natureza. Valoración da súa importan-cia para a saúde e o benestar, apreciando o medionatural como un espazo para a recreación, a aventurae conservación, a realización de actividades ao airelibre e o contacto con elementos da natureza.

-Participación en proxectos e investigacións nomedio natural, expresando as actividades realizadase os resultados obtidos mediante diferentes repre-sentacións.


-Identificación da familia e da escola como primei-ros grupos sociais de pertenza, valorando positiva-mente as relacións afectivas que neles se estable-cen, mantendo unha actitude de colaboración e asu-mindo pequenas responsabilidades. Recoñecementoe respecto dos diferentes tipos de familias.

-Valoración das relacións afectivas que se estable-cen na familia e na escola.

-Interese e disposición favorable para iniciar rela-cións respectuosas, afectivas e recíprocas con nenose nenas doutras culturas.

-Achegamento ás funcións que cumpren diversaspersoas, organizacións e institucións para cubrirnecesidades e achegar servizos presentes na súacomunidade, evitando estereotipos sexistas.

-Colaboración co resto de compañeiros e compa-ñeiras na vida da aula, amosando disposición paracompartir e resolver conflitos. Incorporación progre-siva de pautas adecuadas de comportamento.

-Recoñecemento dalgúns signos de identidadecultural galega apreciando os cambios que se produ-cen no modo de vida co paso do tempo. Sucesos epersoas relevantes da historia da súa comunidade,do seu país e do mundo.


-Explorar os obxectos e elementos do contornoinmediato e actuar sobre eles. Recoñecer os seus atri-butos e calidades. Agrupar, clasificar e ordenar esteselementos e coleccións segundo distintos criterios.

Preténdese valorar con este criterio a capacidade eo interese para explorar os obxectos e materias pre-sentes no seu contorno mediante actividades mani-pulativas, sendo quen de identificar propiedadesfísicas observables como forma, cor, tamaño, peso...Valorarase, así mesmo, a capacidade para establecerrelacións entre as súas características ou atributos eo seu comportamento físico -caer, rodar, escorregar,botar...- despois de observar mediante unha experi-mentación sinxela estas accións.

Este criterio permitirá avaliar tamén a competen-cia para organizar -agrupando, clasificando e orde-nando- a información obtida das calidades e carac-terísticas dos obxectos.

-Empregar os números para identificar, contar, cla-sificar, informarse e ordenar elementos da realidade,aproximándose ao seu valor notacional e conceptual.

Con este criterio comprobarase a competencia dasnenas e dos nenos para aplicar a situacións variadasos coñecementos adquiridos sobre o uso dos núme-ros: expresar cantidades, identificar datas, indicarmedidas, identificar números de teléfono, das casas,das matrículas de coches...

Comprobarase así mesmo o modo en que nenas enenos van desenvolvendo determinadas habilidadeslóxico-matemáticas en situacións contextualizadas esignificativas -preparación de receitas, rexistros,creación de coleccións, xogos de mesa...- estable-cendo relacións cualitativas e cuantitativas entreelementos e coleccións, estimando cantidadespequenas, expresándoas oralmente ou medianteescritura convencional ou non convencional, facen-do uso da acción de contar como estratexia para aobtención dun dato numérico e como verificación doresultado de operacións de cálculo sinxelas.

-Propoñer e resolver problemas sinxelos relaciona-dos con situacións cotiás, empregando e comparan-do magnitudes de peso, lonxitude e capacidade.


Observarase, a través deste criterio, a capacidadedas nenas e dos nenos para propoñer e resolver sinxe-los problemas da súa vida cotiá, formulando hipótesese buscando alternativas, solucións e novas posibilida-des, anticipando consecuencias, individualmente een grupo, tendo en conta as opinións e as achegas dasdemais persoas, o consenso e a negociación. Isto podeimplicar a aplicación de operacións como engadir,quitar, repartir, medir, ordenar... e facer uso da medi-da, empregando unidades non convencionais.

-Recoñecer algúns aspectos xeométricos básicos:liñas, puntos, rectángulos, cadrados, triángulos, cír-culos, esferas, cubos e prismas.

Avaliarase se o alumnado identifica e recoñece noseu contorno inmediato -construcións, natureza,arte...- aspectos xeométricos básicos como liñas,puntos, rectángulos, cadrados, triángulos, círculos,esferas ou cubos mediante a observación e a explo-ración lúdica.

-Describir e representar dun xeito elemental asituación das propias nenas e nenos en relación aobxectos e ás demais persoas usando vocabulariotopolóxico elemental.

Avaliarase a competencia para interpretar e empre-gar as nocións básicas espaciais elementais -arriba,abaixo; dentro, fóra; preto, lonxe...- en actividades deorientación e de representación espacial variadas.

-Usar e comprender nocións temporais básicasordenando temporalmente feitos referidos á súa vida.

Trátase de comprobar que o alumnado é quen desecuenciar e relatar empregando o vocabulario axei-tado: antes e despois, mañá e tarde, día e noite, onte-hoxe-mañá, día-semana-meses, estacións do ano; enmomentos significativos que teñen que ver coa súaactividade.

-Dar mostras de interesarse polo medio natural eos seus cambios. Identificar e nomear algúns dosseus compoñentes, establecendo relacións sinxelasde interdependencia. Manifestar actitudes de coida-do e de respecto cara á natureza e participar en acti-vidades para conservala.

Con este criterio valórase o interese, coñecementoe grao de sensibilización polos elementos da nature-za, tanto vivos como inertes; a indagación dalgunhascaracterísticas e funcións xerais, achegándose ánoción de ciclo vital e constatando os cambios queeste implica. En canto aos seres vivos, valoraranseos hábitos de coidado destes e a sensibilidade e orespecto pola súa vida.

Estimarase, así mesmo, o interese que manifestanas nenas e os nenos polo coñecemento do medio, asobservacións que fan, así como as conxecturas quesobre as súas causas e consecuencias formulan.Apreciarase tamén a capacidade do alumnado paravalorar a necesidade da adopción de medidas deprotección do medio por parte das persoas, partici-pando en actividades para conservalo e reflexionan-do sobre os cambios na paisaxe producidos polaintervención humana.

-Identificar e recoñecer as diferentes etapas davida nas persoas e outros seres vivos.

Avaliarase a capacidade para recoñecer os cambiosque se producen nas persoas ao longo da súa vida.

Valorarase tamén se as nenas e os nenos son capa-ces de establecer algunhas relacións entre mediofísico e social, identificando os cambios naturais queafectan a vida cotiá das persoas -cambios de esta-cións, temperatura...-.

-Identificar e coñecer os grupos sociais máis signi-ficativos do contorno do alumnado e algunhas carac-terísticas da súa organización.

Con este criterio avalíase o coñecemento dos gru-pos máis próximos -familia, escola, veciñanza...-superando estereotipos sociais.

Observarase, así mesmo, a súa integración e vincu-lación afectiva aos grupos máis próximos e a acomo-dación da súa conduta aos principios, valores e nor-mas que os rexen, recoñecendo e valorando a necesi-dade destas para convivir. Especial atención merece-rá a capacidade que nenas e nenos mostren para aanálise de situacións conflitivas e as competenciasxeradas para un adecuado tratamento e resolución.

-Recoñecer, identificar e poñer exemplos sinxelosdalgúns servizos comunitarios.

Por medio deste criterio tratarase de avaliar o graode sensibilización cara á valoración dos servizossociais e comunitarios do seu contorno -mercado,atención sanitaria, medios de transporte...- superandoos estereotipos sexistas referidos ás persoas usuariasdestes servizos e profesionais que os desenvolven.

-Recoñecer algunhas manifestacións culturaispróximas e doutras realidades, valorando a súadiversidade e riqueza.

Avaliarase con este criterio o coñecemento dasprincipais manifestacións culturais propias e a com-prensión dalgúns signos ou elementos que identifi-can outras culturas.

Valorarase, así mesmo, o interese e o respecto poladiversidade cultural.

Área: linguaxes: comunicación e representación.

A comunicación nas súas diversas manifestaciónsimplica a capacidade de producir, recibir e interpre-tar mensaxes. Ao fomentar a aprendizaxe das diver-sas formas de comunicación e expresión, outorgará-selles ás nenas e aos nenos a oportunidade de mani-festar os seus sentimentos, emocións e ideas conmaior elaboración e riqueza de matices. As lingua-xes contribúen tamén ao desenvolvemento dunhacompetencia artística que vai acompañada do esper-tar dunha conciencia crítica neste mundo cambiantee que se pon en xogo ao compartir coas demais per-soas as experiencias estéticas.

O propósito desta área é contribuír a mellorar arelación entre o alumnado e o medio, xa que será através das distintas formas de comunicación e repre-sentación como a nena e o neno establezan relaciónsco resto das persoas. A interacción, a través dosdiferentes instrumentos de comunicación, permite


exteriorizar as vivencias emocionais, acceder aoscontidos culturais, producir mensaxes cada vez máiselaboradas e ampliar progresivamente a compren-sión da realidade.

A comunicación constitúe o proceso mediante ocal nenas e nenos, desde os primeiros anos de vida,intercambian e constrúen significados. Serán as dis-tintas formas de comunicación e representación asque sirvan de nexo entre o mundo interior e exterior,na medida en que fan posible a representación darealidade, a expresión de pensamentos, sentimentose vivencias, posibilitando as interaccións.

A través das linguaxes, os nenos e nenas desenvol-ven a súa imaxinación e creatividade, aprenden,constrúen a súa identidade persoal, mostran as súasemocións, o seu coñecemento do mundo e a súa per-cepción da realidade.

As linguaxes considéranse fundamentais parapotenciar o desenvolvemento do pensamento e ascapacidades comunicativas, expresivas e creativas.

Os bloques de contidos que constitúen esta árearecollen as diferentes formas de comunicación erepresentación: a linguaxe verbal, a linguaxe artísti-ca, a linguaxe corporal, a linguaxe audiovisual e dastecnoloxías da información e a comunicación.

Bloque 1. Linguaxe verbal.

Este bloque de contidos refírese á capacidade pararelacionarse escoitando, recibindo comprensiva-mente e producindo diversas mensaxes, mediante ouso progresivo e axeitado da linguaxe, nas súasexpresións oral e escrita.

O dominio progresivo da linguaxe verbal axudaráas nenas e os nenos a interpretar de forma máis axei-tada o mundo que os rodea. A linguaxe oral é espe-cialmente relevante nesta etapa, xa que pode consi-derarse o instrumento por excelencia de aprendiza-xe, de regulación da conduta e de manifestación devivencias, sentimentos, ideas, emocións, etc.

A apropiación da linguaxe, nas súas formas oral eescrita, dependerá da amplitude, variedade e calida-de das experiencias comunicativas que os nenos enenas teñan.

No segundo ciclo de educación infantil preténdeseasí mesmo que o alumnado descubra e explore osusos da lectura e a escritura, espertando e afianzan-do o seu interese por elas.

Farase un achegamento á literatura infantil a par-tir de textos comprensibles e accesibles para queesta iniciación literaria sexa fonte de gozo, de diver-sión e de xogo.

Así mesmo, é necesario o desenvolvemento deactitudes positivas cara á propia lingua e á dosdemais, espertando sensibilidade e curiosidade porcoñecer outras linguas.

Bloque 2. Linguaxe artística: plástica-musical-corporal.

Este bloque inclúe todos aqueles medios de expre-sión artística que favorecen a sensibilidade estética,a apreciación e a manifestación creativa das nenas e

dos nenos. Recollerá todos aqueles contidos que serefiran á capacidade creativa para comunicar, repre-sentar e expresar a realidade a partir da elaboraciónorixinal que fan os nenos e nenas desde os seus sen-timentos, ideas, experiencias e sensibilidade, a tra-vés de diversas linguaxes artísticas:

-Linguaxe plástica.

-Linguaxe musical.

-Linguaxe corporal.

Bloque 3. Linguaxe audiovisual.

A linguaxe audiovisual e as tecnoloxías da infor-mación e a comunicación presentes na vida infantilrequiren un tratamento educativo que, a partir douso apropiado, inicie as nenas e os nenos na com-prensión das mensaxes audiovisuais e na súa utiliza-ción adecuada.

A educación sobre e, en especial, cos medios decomunicación debe iniciarse desde idades temperás.A planificación do uso do ordenador e de toda a tec-noloxía debe estar pensada como un recurso e ferra-menta máis de que dispón o profesorado, igual queun libro ou o encerado e, como tal, debe estar reco-llido o seu uso.

Obxectivos

-Utilizar as diversas linguaxes como instrumentosde comunicación, de expresión de ideas e sentimen-tos, de representación, de aprendizaxe e de gozo.

-Recoñecer a importancia das manifestacións nonverbais -o silencio, a mirada, a xestualidade, o olfac-to e o tacto- como elementos xenuínos da comunica-ción humana.

-Comprender que as palabras, escrituras indeter-minadas, números, notas musicais, iconas e outrossímbolos e signos convencionais poden representaros pensamentos, experiencias, coñecementos, idease intencións das persoas.

-Comunicarse oralmente nas dúas linguas oficiaiscon distintos propósitos -expresar sentimentos, emo-cións, desexos, ideas…- con diferentes interlocuto-res e/ou interlocutoras e en diversidade de contex-tos, valorando a linguaxe como ferramenta de rela-ción cos demais, de regulación da convivencia e deaprendizaxe.

-Comprender a intencionalidade comunicativadoutras nenas e doutros nenos, así como das persoasadultas, adoptando unha actitude positiva cara áslinguas.

-Iniciarse no uso oral dunha lingua estranxeirapara comunicarse en actividades contextualizadas emostrar interese e gozo ao participar nestes inter-cambios comunicativos.

-Achegarse á lingua escrita a través de distintostipos de textos.

-Comprender, reproducir, reescribir -tendo en con-ta as diferentes etapas individuais no proceso deadquisición da lingua escrita-, e recrear textos.


-Facer uso da biblioteca valorándoa como fonte deinformación e como fonte de pracer.

-Potenciar a capacidade creativa a través das lin-guaxes artísticas para imaxinar, inventar, transfor-mar... desde as súas ideas, sentimentos, experien-cias, coñecementos...

-Achegarse ao coñecemento de obras artísticasexpresadas en distintas linguaxes, comunicándosecreativamente a través das diferentes manifestaciónse adquirindo sensibilidade estética.

-Desenvolver o sentir de autoconfianza nas produ-cións artísticas persoais, amosando interese pola súamellora, respectando e valorando as creacións pro-pias e as das demais persoas.

-Achegarse ao coñecemento, emprego e valoracióndas TIC -ordenadores, a internet, encerado dixital inte-ractivo, escáner, vídeo ...- como ferramentas de buscade información, creación, expresión e comunicación.

Contidos

Bloque 1. Linguaxe verbal.

*Escoitar, falar e conversar.

-Utilización e valoración progresiva da lingua oralpara evocar e relatar feitos; para adquirir coñece-mentos; para expresar e comunicar ideas, sentimen-tos e emocións; para facer peticións e como meca-nismo para regular a propia conduta e a das demaispersoas.

-Uso progresivo, acorde coa idade, de léxico varia-do, aumentando a precisión na busca dunha maiorestruturación das súas frases.

-Participación de forma oral en conversas, narra-cións, anécdotas, chistes, xogos colectivos e outros,incrementando o vocabulario, empregándoo con cre-cente precisión, con entoación axeitada, pronunciaclara e usando estruturas oracionais que enriquezanas propias competencias comunicativas.

-Participación en situacións de comunicación condistintos propósitos, en diferentes contextos e conpersoas interlocutoras diversas usando argumentosnas súas conversas, respectando quendas e escoitan-do atentamente.

-Acomodación progresiva dos seus enunciados aosformatos convencionais.

-Emprego axeitado das formas socialmente esta-blecidas para relacionarse coas demais persoas -saúdos, despedidas, fórmulas de cortesía, cumpri-mentos...-.

-Interese por participar en interaccións orais enlingua estranxeira, en rutinas e situacións habituaisde comunicación, amosando unha actitude positivacara a esta lingua.

*Aproximación á lingua escrita.

-Achegamento á lingua escrita como medio decomunicación, información e gozo a través de sopor-tes diferentes.

-Interese e atención na escoita de narracións e ins-trucións lidas por outras persoas.

-Iniciación no uso da escrita en situacións contex-tualizadas e reais.

-Diferenciación entre as formas escritas e outrasformas de expresión gráfica. Identificación de pala-bras e frases escritas moi significativas e usuais.Percepción de diferenzas e semellanzas entre elasatendendo a propiedades cuantitativas -cantidadede letras, palabras longas e palabras curtas- e pro-piedades cualitativas -variedade de grafías-. Inicia-ción ao coñecemento do código escrito a través desaspalabras e frases empregadas en contextos significa-tivos e funcionais.

-Interese e gusto por producir mensaxes con trazoscada vez máis precisos e lexibles.

*Achegamento á literatura.

-Escoita e comprensión da lectura en voz alta, rea-lizada por unha lectora ou lector competente de con-tos, relatos, lendas, poesías, rimas, adiviñas, tea-tro...; tanto tradicionais como contemporáneas, nasdúas linguas oficiais, e como fonte de pracer e deaprendizaxe compartida.

-Dramatización de textos literarios, desfrute e inte-rese por expresarse con axuda de recursos non lin-güísticos.

-Memorización e recitado dalgúns textos de carác-ter poético, de tradición cultural ou de autor, gozan-do das sensacións que o ritmo, a rima e a beleza daspalabras producen.

-Participación creativa en xogos lingüísticos -enca-deados de palabras, adiviñas, trabalinguas, onomato-peas...- acompañados de respostas corporais -xestos,movementos, ritmos...- para divertirse e para apren-der na compaña de iguais e de persoas adultas.

-Interese por compartir interpretacións, sensa-cións, emocións e opinións provocadas polas produ-cións literarias, iniciándose nos faladoiros literarios.

-Introdución ao uso das bibliotecas de centro e deaula como un medio máis de aproximación á litera-tura e como espazo privilexiado de recursos para adiversión e o coñecemento.

Bloque 2. Linguaxes artísticas: plástica, musical ecorporal.

-Exploración sensorial dos elementos presentes nocontorno integrando actividades de tocar, ulir, oír ever.

-Potenciación da imaxinación e fantasía do alum-nado para enriquecer a actividade creativa.

-Experimentación e descubrimento dalgúns ele-mentos que configuran a linguaxe plástica -liña, for-ma, cor, textura, espazo e volume-.

-Gozo coas obras artísticas distinguindo e aprecian-do elementos básicos das formas de expresión -cor,forma, liña, movemento, volume, texturas, ritmos,melodías, timbres, entre outros- que lles permitan ásnenas e aos nenos desenvolver a súa sensibilidadeestética.

-Exploración das posibilidades plásticas e creativasde distintos materiais, útiles e soportes -papeis, car-


tón, arame, plástico, teas, cortiza, barro, rasquetas,cepillos, esponxas, pantalla de ordenador, mesa dearea, retroproxector, encerado dixital, fotografías....- edas distintas técnicas -debuxo, pintura, collaxe, ama-sado, modelado, escultura e a combinación de dúasou máis técnicas...- como recursos e medios de expre-sión e comunicación de feitos, sentimentos, emocións,vivencias, fantasías, experiencias...

-Experimentación e coñecemento das posibilida-des de transformación dos diferentes materiais eobxectos.

-Descubrimento das posibilidades creativas eplásticas da luz, das sombras e da cor, empregandorecursos como a luz natural, lanternas, lámpadas,proxector...

-Interpretación e valoración de diferentes tipos deobras plásticas presentes na aula, no contorno, enmuseos e exposicións reais ou virtuais, obradoirosde artistas e persoas artesás manifestando e compar-tindo a través das diversas linguaxes as sensacións eemocións que producen, así como indicando o quegusta e o que non.

-Planificación do proceso de elaboración dalgunhaobra plástica, o seu desenvolvemento e posteriorcomunicación, valorando a realización de bosquexospara a consecución dunha melloría na produción.

-Exploración das posibilidades sonoras da voz, dopropio corpo, de obxectos cotiáns e de instrumentosmusicais. Utilización dos sons achados para a inter-pretación e a creación musical.

-Vivencia do son e do silencio.

-Recoñecemento de sons do contorno natural esocial, e discriminación dos seus trazos distintivos.

-Creación de secuencias de movementos e ritmos apartir das sensacións que lle xera a música.

-Audición atenta de obras musicais populares, clá-sicas e contemporáneas. Participación activa e gozona interpretación de cancións, xogos musicais e dan-zas colectivas e individuais.

-Creación, mediante a música e o baile, dos propiospatróns, recreando situacións, ideas, feitos e senti-mentos, mediante o humor, o absurdo e a fantasía,compartindo con outras persoas as propias creacións.

-Vivencia de xestos e movementos como recursoscorporais para a expresión e a comunicación e maiso intercambio afectivo.

-Participación en actividades de dramatización,danzas, xogo simbólico e outros xogos de expresióncorporal -mimo, monicreques, teatro de sombras...-colaborando na elaboración dos elementos necesa-rios para unha ambientación axeitada.

Bloque 3. Linguaxe audiovisual e tecnoloxías dainformación e a comunicación.

-Identificación da utilidade de diversos instru-mentos e tecnoloxías como fontes de información, decomunicación, de expresión, de estratexias deexploración e investigación.

-Achegamento a producións audiovisuais comopelículas, series de animación ou videoxogos.

-Adquisición progresiva da conciencia da necesi-dade dun uso moderado dos medios audiovisuais edas tecnoloxías da información e da comunicación.

-Coñecemento, coidado e uso, na medida das súasposibilidades, das ferramentas tecnolóxicas.

-Achegamento ao uso do ordenador, á cámara foto-gráfica… nos procesos creativos para a elaboraciónde producións audiovisuais como series de anima-ción, presentacións, vídeos..., a través de programasde edición de textos, de gráficos e de sons.

-Valoración crítica dos contidos e da estética dasproducións audiovisuais.


-Utilizar a lingua oral do modo máis convenientepara unha comunicación positiva con iguais e con per-soas adultas, segundo as intencións comunicativas.

Mediante este criterio avalíase o desenvolvementoda capacidade para expresarse e comunicarse oral-mente, con claridade e corrección suficientes, res-pondendo a diferentes intencións comunicativas.

Valorarase, así mesmo, se a nena ou o neno tomaen consideración os hábitos e as normas que rexenas situacións comunicativas -respectar quendas deintervención, escoitar atentamente, respectar a opi-nión das demais persoas...-. Tamén se avalía o usode fórmulas e tratamento axeitadas para saudar, des-pedirse, presentarse, escusarse, solicitar axuda,agradecer...

-Comprender mensaxes orais diversas, mostrandounha actitude de escoita atenta e respectuosa.

Este criterio refírese á capacidade para escoitar ecomprender mensaxes, relatos, producións litera-rias, descricións, explicacións, informacións dediferentes emisores e emisoras: iguais, persoas adul-tas, diversos medios de comunicación -televisión,radio, webs...-, que lles permitan participar na vidada aula e na vida cotiá.

-Amosar unha actitude positiva cara á aprendizaxedunha lingua estranxeira, interesándose por partici-par en interaccións orais en rutinas, xogos e situa-cións habituais de comunicación.

Preténdese avaliar a súa participación en produ-cións orais sinxelas relativas a situacións e temas doseu interese: xogos, cancións, rimas, dramatizaciónspreviamente traballadas e contextualizadas.

-Amosar interese polos textos escritos presentes naaula e no contorno próximo, iniciándose no seu uso ena comprensión das súas finalidades. Interesarse eparticipar nas situacións significativas de lectura eescritura que se producen na aula desenvolvidas porpersoas lectoras e escritoras competentes.

Con este criterio avalíase se as nenas e os nenosvaloran e se interesan pola linguaxe escrita, inicián-dose na utilización funcional da lectura e a escritu-ra como medios de comunicación, de información ede gozo.


-Producir diferentes textos individualmente ou engrupo -con escritura convencional ou non-, con pro-pósitos e intencións diferentes: recoller e transmitirinformación, gozo...

Valorarase o achegamento á escritura para a pro-dución de textos.

Valorarase o interese por explorar os mecanismosbásicos do código escrito e o coñecemento das súascaracterísticas; coñecementos que se consolidaránna educación primaria.

-Gozar compartindo a escoita e a lectura en vozalta de textos literarios: contos, relatos, lendas, poe-sías, rimas, adiviñas...

Este criterio avaliará o interese que demostra enparticipar nas actividades de escoita e lectura detextos literarios, apreciando a súa estética, gozandodas sensacións que o ritmo, a rima e a beleza daspalabras producen e mais amosando interese porcompartir interpretacións, sensacións e emociónsprovocadas polas producións literarias.

-Utilizar a biblioteca con respecto e coidado, valorán-doa como recurso informativo, de entretemento e gozo.

Con este criterio valorarase se as nenas e os nenosentenden a necesidade das normas de funcionamen-to da biblioteca -manter silencio, colocar os librosno seu sitio, cumprir os prazos de préstamo- e se asrespectan. Valorarase, así mesmo, se recoñecen esteespazo como recurso de pescuda de información elugar de entretemento.

-Expresarse e comunicarse utilizando medios,materiais e técnicas propios das diferentes linguaxesartísticas e audiovisuais.

Con este criterio comprobarase se o alumnado seserve das diferentes representacións -plásticas,musicais, corporais e audiovisuais- para plasmar assúas vivencias, emocións e sentimentos, facendo usodos diferentes materiais, instrumentos e técnicaspropios destas linguaxes.

Así mesmo, valorarase o interese e curiosidadeque o alumnado manifesta por incorporar ás súasproducións libres diferentes materiais, técnicas erecursos tecnolóxicos.

-Mostrar interese por explorar as súas posibilida-des de expresión e representación, por gozar coassúas producións e por compartir as experienciascreativas, estéticas e comunicativas.

Observarase o gusto por experimentar e exploraras posibilidades expresivas do corpo, da voz, doselementos plásticos e dos sons.

Valorarase tamén a capacidade para expresar asdistintas impresións que lle producen a cadaquén asobras artísticas.

-Utilizar, na medida das súas posibilidades, a lingua-xe audiovisual e as tecnoloxías da información e comu-nicación como vehículo de expresión e comunicación.

Este criterio permite valorar a súa competenciapara acceder e empregar as tecnoloxías da informa-ción e comunicación. Deste xeito, observarase se é

quen de prender e apagar o ordenador, manexar orato, identificar e usar iconas para acceder aos pro-gramas con progresiva autonomía, escanear, impri-mir unha creación, facer debuxos, facer fotografías...

Orientacións metodolóxicas para o segundo ciclo.

A esixencia de orientar e dar un sentido educativoá educación infantil fai necesario facer explícitos osprincipios metodolóxicos que deben enmarcar aacción pedagóxica neste ciclo. As distintas orienta-cións preséntanse agrupadas en seis epígrafes, co finde facilitar a súa lectura.

1. Ambiente de aprendizaxe.

Unha axeitada organización do ambiente, incluín-do espazos, recursos e distribución do tempo, seráfundamental para a consecución das intencións edu-cativas.

Espazos.

-Na distribución do espazo preverase que as nenase os nenos dispoñan de lugares propios e de usocomún para compartir, para estar sós e para xogar epara relacionarse cos demais; espazos para activida-des que requiran unha certa concentración e espazosamplos que faciliten o movemento. A persoa docentepreverá as distintas situacións xerando un ambientefísico de aprendizaxe grato, afectivamente significa-tivo e esteticamente agradable que lle permita aoalumnado sentirse cómodo, seguro e acollido.

Materiais.

-Os materiais curriculares axeitaranse aos tipos decontidos, ás características e necesidades específi-cas de cada contexto educativo e, consecuentemen-te, ás características individuais do alumnado. Estesmateriais permitirán distintos graos de uso; para iso,serán o máis diversos posible, ofrecerán múltiplesposibilidades de utilización en función das necesi-dades de cada situación e momento.

-Estarán presentes nas aulas elementos do medionatural e sociocultural que favorezan o vínculo coaidentidade do alumnado e creen un ambiente signi-ficativo, ademais de espertar o interese por explorare experimentar cos elementos que as nenas e osnenos teñen ao seu dispor.

Tempos.

-Será necesario organizar o tempo baixo presupos-tos de flexibilidade, de xeito que permitan ao profe-sorado adecualo ás características das tarefas. Nodesenvolvemento da xornada escolar combinaransetempos de rutinas con tempos de actividades especí-ficas segundo as características e necesidades dosnenos e nenas.

2. Perspectiva didáctica.

Organizaranse os contidos tendendo cara a un«enfoque globalizador», que debe entenderse como aopción que determina que as propostas didácticasteñan como punto de partida situacións globais -situa-cións comunicativas, conflitos ou cuestións sociais,problemas de calquera tipo…- nas cales se poñeránen xogo os contidos das diferentes áreas. Na propostadidáctica terán cabida as secuencias de aprendizaxe,


os proxectos ou as unidades didácticas que englobencontidos de diferente tipo e de distintas áreas, aíndaque tamén é conveniente planificar outras actividadesque alternen coas propostas globalizadas. Atenderaseos seguintes aspectos:

-É importante ofrecerlles ás nenas e aos nenossituacións de aprendizaxe nas cales poidan facerpropostas, tomar decisións, organizar e anticipar assúas accións. Para iso pódense empregar diversasestratexias e recursos: a través de preguntas, follasde planificación, cos seus propios debuxos, opiniónse propostas nos tempos de faladoiro, e mesmo acaixa de suxestións.

-A organización de proxectos, consensuados, nego-ciados e levados a cabo colectivamente polo grupo,ou a realización de asembleas para comentar aconte-cementos ou discutir e decidir determinados aspec-tos da actividade diaria constitúen valiosas estrate-xias que a persoa docente utilizará porque son alta-mente motivadoras e favorecen o desenvolvementodas relacións interpersoais, o establecemento de vín-culos afectivos, así como que a nena e o neno se sin-tan membros do grupo e participen activamente nel.

-A formulación de preguntas abertas por parte damestra ou mestre acerca de determinados feitos ousituacións, á parte de estimular a linguaxe infantil,contribúe eficazmente a ensinarlles ás nenas e aosnenos a facerse interrogantes pertinentes e a buscarrespostas axeitadas, promovendo o diálogo e o inter-cambio de opinións sobre calquera tema que seestea investigando na aula.

-É imprescindible destacar a importancia do xogocomo actividade propia desta etapa, xa que as cativase os cativos, mentres xogan, manipulan obxectos nunespazo e nun tempo, crean e transforman -formas,tamaños, espazos, volumes-, establecen relacións,deseñan situacións e invisten a acción da súa emotivi-dade e simbolismo; manifestan a través desta activida-de lúdica as súas vivencias e experiencias e van afon-dando en novos niveis de relación e de interacción.

-A afectividade debe ser o fío condutor de todasituación de ensino-aprendizaxe. As nenas e osnenos deben sentirse seguros e construír coñecemen-to a partir da formación dunha autoimaxe positiva.

3. O papel do profesorado.

-É fundamental que a mestra e o mestre sexanquen de potenciar no seu alumnado unha serie dehabilidades de pensamento que o axuden a encon-trarlle sentido á súa experiencia; isto é: involucrarseen proxectos con xogos e actividades que o faganobservar, pescudar, imaxinar, adiviñar, buscar alter-nativas, formular hipóteses, anticipar consecuen-cias…; habilidades esenciais todas elas para conec-tar as experiencias presentes coas pasadas, formularproblemas, facer estimacións, medir…, ademais deproporcionarlles ás nenas e aos nenos ferramentasque lles permitan evolucionar nos coñecementos enas habilidades que desenvolveron, co fin de garan-tir a construción de novas aprendizaxes.

-Para ofrecer unha intervención que conecte cosaber, co saber facer e co saber estar de cada criatu-

ra é necesario partir dos esquemas de coñecementodo alumnado e do significado que lles atribúe. Amestra ou mestre posicionarase como mediadoraentre o alumnado e a cultura, atendendo á súa diver-sidade e tendo en conta situacións que requirirán, ásveces, dirixir, suxerir, e outras acompañar. A partirda observación do que as nenas e nenos saben,podemos intervir en cada caso de xeito máis próxi-mo aos seus coñecementos -axudar a reflexionarsobre o modo de indagar o que di un texto, buscarpistas, buscar coherencia, etc.-.

-A educadora ou educador velarán por crear unambiente educativo onde prime a valoración positi-va nas interaccións, evitando as comparacións, adesvalorización, estigmatización ou ridiculización. Éimportante favorecer que as nenas e os nenos expre-sen libremente as súas opinións, os seus sentimen-tos e suxestións, e que os adultos creen condiciónspara que sexan escoitados, aceptados e respectadosnas súas diferenzas.

-As persoas adultas deben ter altas expectativasnas posibilidades das nenas e dos nenos en todos osplanos e darlles sinais claros das súas potencialida-des, animando e preocupándose de que os nenos enenas poidan superar desafíos, perseverando edesenvolvendo a tolerancia á frustración.

-Débese evitar valorar máis os acertos que os errose corrixilo todo. Cambiar a idea de evitar os errospola de empregar os erros, e tamén os acertos, comofonte de información dos coñecementos dos nenos enenas. Crear un clima de aceptación e de respectomutuo no cal equivocarse sexa un paso máis no pro-ceso de aprendizaxe, en que cada criatura se sintaretada e ao tempo con confianza para pedir axuda.

-A persoa adulta será prudente á hora de facervaloracións sobre as producións infantís para pre-servar a espontaneidade da creación fronte aos este-reotipos e aos criterios preestablecidos de beleza oude perfección.

-A intervención da persoa docente -guiando, ani-mando, apoiando, abrindo novos camiños, suxerin-do...- estimulará a creatividade e contrarrestaráestereotipos e convencionalismos.

4. O papel do alumnado.

-Terase en conta que cando os nenos e nenas che-gan á escola xa teñen un percorrido no seu coñece-mento, e potenciarase a súa capacidade para descu-brir e sentirse exploradores activos, poñendo á súadisposición os medios que llo posibiliten, así comotamén o acceso a obxectos ou a novas fontes de coñe-cemento.

-Cando a un grupo de nenas e nenos se lles confi-ren responsabilidades de progresiva complexidadeen relación con ámbitos referidos a si mesmos, ásdemais persoas e ao medio natural, estamos abrín-dolle a posibilidade de que aprecie e valore os seuslogros e esforzos e os das outras persoas, avanzandono proceso de autonomía persoal.

-É igualmente importante ofrecerlle ao alumnadosituacións de aprendizaxe que incentiven e poten-


cien a realización das súas propias propostas, a tomade decisións, así como a posibilidade de anticipar assúas accións, a organización das actividades, osmateriais e recursos que se van empregar, facéndollever que todas e todos poden realizar accións por simesmos e compartilas cos demais.

-Potenciarase que o alumnado reflexione sobre osseus progresos mostrándolle as súas producións e rea-lizando unha coavaliación. Isto resulta sempre satis-factorio e un motivo de fortalecemento da autoestima.

5. Agrupamentos.

Para poder atender á diversidade do alumnado e áaprendizaxe de contidos de distinta natureza, orga-nizaranse diversas formas de agrupamento tendo enconta as potencialidades de cada unha delas:

-O gran grupo é apropiado cando se trata de plani-ficar conxuntamente as actividades, exposicións,lectura dalgúns textos, distribución de tarefas, expli-cacións, presentación de modelos, debates, asem-blea, conferencias, etc.

-O grupo pequeno é o ideal para favorecer a inte-racción cooperativa, permite asignar a cada nena ouneno tarefas concretas e estruturadas de tal xeitoque a mestra ou mestre poida prestar as axudas axei-tadas segundo o grao de realización da tarefa. Debenser variables, homoxéneos e heteroxéneos. A organi-zación en parellas acostuma a ser moito máis rendi-ble polo grao de implicación que comporta.

-A actividade individual é un bo recurso para ainteracción máis específica coa persoa docente, aotempo que promove as estratexias de planificaciónda acción, a responsabilidade, a autonomía e a auto-xestión.

6. Apertura ao contorno.

A educación infantil acada o seu pleno sentido nunmarco de colaboración e coordinación entre os ele-mentos que inciden no proceso educativo das nenas edos nenos: o equipo docente, as familias e o contorno.

En canto á relación coas familias, é necesariaunha boa comunicación e coordinación con ela, xaque a eficacia da educación infantil depende, engran medida, da unidade de criterios educativos nacasa e na escola.

En canto á apertura ao contorno, planificaransetanto saídas como visitas de membros da comunida-de educativa. Así:

-Aproveitarase o potencial educativo das saídas edas visitas, planificadas detidamente, para sacardelas o maior partido educativo posible. É importan-te que a persoa docente teña moi claros cales son oscontidos que pretende traballar coa visita, e non saírpor saír, ou pretender observar e explorar todos oselementos do contorno. En calquera caso, sempreexistirá unha finalidade -traducida en obxectivos-,un deseño e unhas actividades que estean inseridasna programación xeral e que permitan aproveitar aomáximo este recurso. O aproveitamento da activida-de non finaliza coa volta ao centro. Durante o día ouos días seguintes pódense crear situacións de comu-

nicación e intercambio do que se viu e do materialrecollido, así como animar os nenos e nenas a que oexpresen mediante distintas linguaxes. Todo iso darálugar a suscitar actividades que provoquen novosinterrogantes e reforcen certas adquisicións.

-De igual forma, a persoa docente propiciará expe-riencias nas cales teñan cabida as relacións connenas e con nenos doutras aulas e con persoas adul-tas, xa que así, non só se contribúe en gran medidaa que os nenos e nenas vaian ampliando as súasrelacións, senón que se permite descentrar positiva-mente a tarefa educativa da persoa docente e daaula.

ANEXO IIO currículo da educación infantil e as competencias básicas

1. Introdución.

A LOE establece oito competencias básicas que oalumnado debe desenvolver e acadar ao longo doensino básico.

Aínda que estas veñen indicadas para o ensinoobrigatorio, é preciso que o seu desenvolvemento seinicie desde o comezo da escolarización, de xeitoque a súa adquisición se realice de forma progresivae coherente. Estas competencias, polo tanto, orienta-rán e impregnarán o currículo de educación infantil,téndose como referentes que guíen a práctica educa-tiva e condicionen o tratamento das áreas.

No marco da proposta realizada pola Unión Euro-pea establecéronse oito competencias básicas:

-Competencia en comunicación lingüística.

-Competencia matemática.

-Competencia no coñecemento e a interacción comundo físico.

-Tratamento da información e competencia dixital.

-Competencia social e cidadá.

-Competencia cultural e artística.

-Competencia para aprender a aprender.

-Autonomía e iniciativa persoal.

2. As competencias básicas e a súa repercusión nametodoloxía.

A incorporación das competencias básicas nocurrículo obriga a reformular a práctica educativa.Precísase un cambio, débense abandonar os tradi-cionais modelos de transmisión do coñecemento pormodelos que permitan a mobilización de diferentesrecursos cognitivos. O paradigma educacional refe-rente debe ser o de «aprender a aprender» e de«aprender facendo». Cómpre unha aprendizaxe sig-nificativa que se transfira a situacións da vida real eque implique a resolución de problemas na práctica.

Unha xestión docente baseada na formación decompetencias ten que asumir estratexias didácticasque afonden no proceso e que destaquen a funciónorientadora da mestra e do mestre.

Para desenvolver as competencias é necesario tra-ballar, sobre todo, por proxectos e resolvendo pro-


blemas; así propoñeranse tarefas e retos que incitenas alumnas e os alumnos a mobilizar os seus coñece-mentos e habilidades.

Desde a metodoloxía de proxectos trátase de ache-gar a escola á vida diaria. Empregando un enfoqueglobalizador, partindo dos intereses das nenas e dosnenos, das súas experiencias e coñecementos pre-vios. Desde a perspectiva didáctica, o proxecto arti-cúlase como un itinerario formativo planificado ensituacións de ensino nas cales se poñen en prácticaas diferentes competencias básicas.

3. Definición e contribución desde as áreas deeducación infantil ao desenvolvemento das compe-tencias básicas

*Competencia en comunicación lingüística.

Esta competencia refírese á utilización da lingua-xe como instrumento de comunicación oral e escrita,de representación, interpretación e comprensión darealidade, de construción e comunicación do coñe-cemento e de organización e autorregulación do pen-samento, das emocións e da conduta.

Os coñecementos, destrezas e actitudes propiosdesta competencia permiten expresar pensamentos,emocións, vivencias e opinións, así como dialogar,formarse un xuízo crítico, xerar ideas, estruturar ocoñecemento, darlle coherencia a un discurso e áspropias accións e tarefas, adoptar decisións e gozarescoitando, lendo ou expresándose de forma oral ouescrita, todo o cal contribuirá ademais ao desenvol-vemento da autoestima e da autoconfianza.

Contribuirase á mellora da competencia lingüísti-ca desde a educación infantil fomentando a partici-pación, respectando a diversidade de respostas eofrecendo un clima no que se anime a ler, escribir econversar.

*Competencia matemática.

Consiste na habilidade para empregar e relacionaros números, as súas operacións básicas, os símbolos eas formas de expresión e razoamento matemático, tan-to para producir e interpretar distintos tipos de infor-mación, como para ampliar o coñecemento sobreaspectos cuantitativos e espaciais da realidade, e pararesolver problemas relacionados coa vida cotiá e comundo laboral. Así mesmo, esta competencia implicao coñecemento e manexo dos elementos matemáticosbásicos -distintos tipos de números, medidas, símbo-los, elementos xeométricos, etc.- en situacións reaisou simuladas da vida cotiá, e a posta en práctica deprocesos de razoamento que levan á resolución dosproblemas ou á obtención de información.

Contribuirase á mellora da competencia matemáti-ca na educación infantil na medida en que os ele-mentos e razoamentos matemáticos sexan emprega-dos para enfrontarse ás situacións cotiás e reais queo precisen.

*Competencia no coñecemento e a interacción comundo físico.

Esta competencia refírese á habilidade para inte-ractuar co mundo físico, de modo que se facilite a

comprensión de sucesos, a predición de consecuen-cias, así como o coidado do medio natural e a protec-ción da saúde individual e colectiva. Así mesmo, acompetencia de interactuar co espazo físico levaimplícito ser consciente da influencia que ten a pre-senza das persoas no espazo, a súa actividade, asmodificacións que introducen e as paisaxes resul-tantes, así como da importancia de que todos osseres humanos se beneficien do desenvolvemento ede que este procure a conservación dos recursos e adiversidade natural, mantendo a solidariedade glo-bal e interxeracional. Supón, así mesmo, demostrarespírito crítico na observación da realidade e naanálise das mensaxes informativas e publicitarias,así como uns hábitos de consumo responsable navida cotiá. En definitiva, esta competencia implica odesenvolvemento e aplicación do pensamento cien-tífico-técnico para interpretar a información que serecibe e para predicir e tomar decisións con inicia-tiva e autonomía persoal nun mundo en que os avan-ces que se van producindo nos ámbitos científico etecnolóxico teñen unha influencia decisiva na vidapersoal, na sociedade e no mundo natural.

Contribuirase, polo tanto, á adquisición destacompetencia desde educación infantil iniciando oalumnado no pensamento científico, potenciandohabilidades de investigación: formular hipóteses,recoñecer evidencias, observar, formular interrogan-tes, descubrir alternativas, verificar, predicir, xerarnovas ideas e solucións…

*Tratamento da información e competencia dixital.

Esta competencia consiste en dispoñer de habilida-des para buscar, obter, procesar e comunicar informa-ción e mais para transformala en coñecemento. Incor-pora diferentes habilidades, que van desde o acceso áinformación ata a súa transmisión en distintos sopor-tes unha vez tratada, incluíndo a utilización das tec-noloxías da información e a comunicación como ele-mento esencial para informarse, aprender e comuni-carse. Está asociada coa busca, selección, rexistro etratamento ou análise da información, utilizando téc-nicas e estratexias diversas para acceder a ela segun-do a fonte a que se acuda e o soporte que se empre-gue: oral, impreso, audiovisual, dixital ou multimedia.

O tratamento da información e a competencia dixitalimplican ser unha persoa autónoma, responsable, críti-ca e reflexiva ao seleccionar, tratar e utilizar a informa-ción, así como as distintas ferramentas tecnolóxicas.Tamén ter unha actitude crítica e reflexiva na valora-ción da información dispoñible, contrastándoa cando énecesario e respectando as normas de conduta acorda-das socialmente para regular o uso da información.

Se desde a educación infantil se quere contribuír amellorar esta competencia, é preciso que se propoñansituacións nas cales sexa necesario resolver problemasreais, para o cal se recorrerá ao tratamento da informa-ción e ao uso dos recursos tecnolóxicos dispoñibles.

*Competencia social e cidadá.

Esta competencia posibilita comprender a realidadesocial en que se vive, cooperar, convivir e exercer acidadanía democrática nunha sociedade plural, así


como comprometerse a contribuír á súa mellora. Nelaestán integrados coñecementos diversos e habilidadescomplexas que permiten participar, tomar decisións,elixir como comportarse en determinadas situacións eresponsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas.

En consecuencia, entre as habilidades desta com-petencia destacan coñecerse e valorarse, sabercomunicarse en distintos contextos, expresar as pro-pias ideas e escoitar as alleas, ser capaz de poñerseno lugar do outro e de comprender o seu punto devista aínda que sexa diferente do propio, así comotomar decisións nos distintos niveis da vida comuni-taria, valorando conxuntamente os intereses indivi-duais e os do grupo. Ademais, implica a valoracióndas diferenzas á vez que o recoñecemento da igual-dade de dereitos entre os diferentes colectivos, enparticular, entre homes e mulleres.

Igualmente, supón a práctica do diálogo e da nego-ciación para chegar a acordos como forma de resolveros conflitos, tanto no ámbito persoal como no social.

Así, desde a educación infantil contribuirase aodesenvolvemento desta competencia traballando ashabilidades sociais que permiten mediar nos confli-tos de convivencia, axudan a resolvelos con actitudeconstrutiva e a tomar decisións con autonomía.

*Competencia cultural e artística.

Esta competencia supón coñecer, comprender,apreciar e valorar criticamente diferentes manifesta-cións culturais e artísticas, utilizalas como fonte deenriquecemento e de gozo e consideralas como partedo patrimonio dos pobos. Apreciar o feito cultural enxeral, e o feito artístico en particular, leva implícitodispoñer daquelas habilidades e actitudes que permi-ten acceder ás súas distintas manifestacións, así comohabilidades de pensamento, perceptivas e comunica-tivas, sensibilidade e sentido estético para podercomprendelas, valoralas, emocionarse e gozalas.

Na educación infantil contribuirase ao desenvolve-mento desta competencia cando o centro estea abertoás diferentes manifestacións culturais e artísticas,converténdose nun espazo en que se aprecie e gocecoa arte e coas manifestacións culturais, onde sepotencie o emprego dalgúns recursos da expresiónartística para realizar creacións propias; onde se man-teña unha actitude aberta, respectuosa e crítica cara ádiversidade de expresións artísticas e culturais e ondese impulse cultivar a capacidade estética e creadorade cada criatura e o interese por participar na vidacultural e por contribuír á conservación do patrimonio.

*Competencia para aprender a aprender.

Aprender a aprender supón dispoñer de habilida-des para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz decontinuar aprendendo de maneira cada vez máis efi-caz e autónoma de acordo cos propios obxectivos enecesidades. Esta competencia ten dúas dimensiónsfundamentais: a adquisición da conciencia das pro-pias capacidades -intelectuais, emocionais, físicas-,do proceso e das estratexias necesarias para desen-volvelas; e a conciencia do que se pode facer por unmesmo e do que se pode facer con axuda doutraspersoas ou recursos. Significa ser consciente do que

se sabe e do que é necesario aprender, de como seaprende e de como se xestionan e controlan de for-ma eficaz os procesos de aprendizaxe, optimizán-doos e orientándoos a satisfacer obxectivos persoais.

Contribuirase á mellora desta competencia deseñan-do unha práctica educativa que incida na potenciaciónda comprensión e da expresión lingüística, da memo-ria, da motivación, da observación, dos rexistros dasaprendizaxes, do traballo cooperativo e por proxectos,da resolución de problemas, posibilitando por parte dosnenos e nenas a planificación e organización da tarefaque se vai realizar, a selección e o tratamento da infor-mación a través dos diferentes recursos tecnolóxicos.

*Autonomía e iniciativa persoal.

Esta competencia refírese, por unha parte, á adquisi-ción da conciencia e aplicación dun conxunto de valorese actitudes persoais interrelacionadas como a responsa-bilidade, a perseveranza, o autocoñecemento e a autoes-tima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, acapacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar osproblemas, así como a capacidade de demorar a necesi-dade de satisfacción inmediata, de aprender dos erros ede asumir riscos. Por outra parte, remite á capacidade deelixir con criterio propio, de propoñer proxectos e delevar adiante as accións necesarias para desenvolver asopcións e plans persoais -no marco de proxectos indivi-duais ou colectivos- responsabilizándose deles tanto noámbito persoal, como no social e no laboral.

Poderase contribuír a mellorar esta competenciacando se permita imaxinar, emprender accións,desenvolver proxectos individuais ou colectivos concreatividade, confianza e responsabilidade.

O enfoque por competencias modifica os puntos devista convencionais sobre a forma de aprender e deensinar, pois o aspecto central non é a acumulaciónde coñecementos, senón o desenvolvemento das posi-bilidades que posúe calquera individuo mediantefórmulas «de saber» e «de facer» contextualizadas.

II. AUTORIDADES E PERSOAL

b) NOMEAMENTOS

CONSELLERÍA DE PRESIDENCIA,ADMINISTRACIÓNS PÚBLICASE XUSTIZA

Decreto 331/2009, do 4 de xuño, polo quese designan representantes da Comunida-de Autónoma de Galicia na ComisiónGalega de Cooperación Local.

A Comisión Galega de Cooperación Local creouseao abeiro da Lei 5/1997, do 22 de xullo, de Admi-nistración local de Galicia, como órgano permanen-te de colaboración para a coordinación entre aAdministración autonómica e as entidades locais,sendo desenvolvida polo Decreto 280/1998, do 24

RefundicióN

Documents

Transcript of RefundicióN