1

SITUACIÓN DAS BIBLIOTECAS PÚBLICAS EN GALICIA E ACTUACIÓNS

2009

2

ACTUACIÓNS 2009

1. Estatísticas de bibliotecas

O día 9 de marzo finalizou o prazo de recollida dos datos da estatística 2008 mediante a

cobertura directa na ferramenta informática habilitada na páxina web do Soportal da Rede de

Bibliotecas de Galicia (http://www.rbgalicia.org/enquisa/index.php).

Resultados:

Bibliotecas que cubriron estatística en prazo: 291 puntos de servizo, 283 no

ano 2007.

Puntos de servizo que NON cubriron a enquisa: 51 puntos de servizo, 8 puntos

de servizo menos que no 2008

Dado que a calidade dos datos é moi baixa, estáse a facer unha corrección e depuración

exhaustiva dos datos, paso previo ao envío ao Ministerio e a súa publicación no portal da Rede

de bbiliotecas.

Ige: entregada ao IGE a metodoloxía de recollida e depuración de datos estatísticos, de tal

xeito que as estatísticas sexan tamén as estatísticas IGE.

Mapa de bibliotecas

1. Elaborados os estándares bibliotecarios a cumplir para poder falar de biblioteca pública.

Os estándares definen, en función do número de habitantes e das características do

concello, os requerimentos en servizos e recursos que deben ofrecer as bibliotecas.

2. Iniciouse a elaboración do Mapa coa recollida de datos do Censo de bibliotecas, unha

vez fixados uns mínimos para poder falar de biblioteca. Esta previsto finalice o 28 de

febreiro.

Lei de bibliotecas:

1. Entrégase o último borrador da nova lei de bibliotecas.

2. O borrador previo foi entregado no Consello do Libro e a Lectura (5 de febreiro de

2009) e no Consello de Bibliotecas (27 de marzo do 2009)

2. Formación e información:

Cursos programados no ano 2009: recollen as demandas de formación do persoal das

bibliotecas e as recomendación do Consello do Libro e a Lectura de dar a coñecer os

servizos ofertados na Rede de Bibliotecas e de achegamento as distintas localidades:

Xestión TIC Proceso técnico Animación Recursos da Rede

de Bibliotecas de

Galicia

5 cursos 3 cursos 3 cursos 4 cursos 5 cursos

Especializados Aproveitamento En liña En varias

localidades

Recursos da Rede

de Bibliotecas de

Galicia

5 cursos 1 curso (5

edicións)

2 cursos 1 curso (5

edicións)

2 cursos (1 deles

con 5 edicións)

http://www.rbgalicia.org/enquisa/index.php

3

CURSOS

A xestión dos proxectos nas bibliotecas

Xestión de recursos humanos

Deseño e análise de enquisas de usuarios de bibliotecas

Construción, instalación e equipamento dunha biblioteca

Deseño e creación de espazos interiores en bibliotecas

Xestión de comitecas

Os mozos e as bibliotecas: algo máis ca unha relación casual

As bibliotecas e os hábitos lectores

Promoción da lectura

Arquitectura da información

Ferramentas colaborativas da web 2.0

As bibliotecas dixitais

Recursos electrónicos: catalogación, normalización e proceso técnico

Técnicas avanzadas de indización analítica e de resumo de documentos

Ferramentas web 2.0 na Rede de Bibliotecas de Galicia: metabuscador, recursos OAI, opacs

cognitivos, browsing e clustering, koha, portal infantil. (5 edicións)

Orzamento dos cursos: 63.976,34

EGAP: a Egap aporta 25.000 euros.

Alumnos que participan: 420

. Grupos de traballo Ministerio-CCAA: o Servizo de Bibliotecas segue participar nos grupos

de traballo e asistiu a reunión do Consejo de Cooperación Bibliotecaria en Córdoba.

. Grupos de traballo propios: os únicos grupo activo neste intre son o Grupo de traballo de

bibliografía (SIS) adicado a tarefa de elaboración dos boletíns de selección de novidades

infantís e de adultos e dos boletíns temáticos que determinan necesarios as bibliotecas e o

Grupo de Normalización.

SIS: 20.628 títulos avaliados, 10 bibliografías elaboradas, 7.825 documentos

seleccionados.

Normalización: revisión do Manual de procedemento de catalogación de monografías e

publicación do Manual de procedemento de asignación de encabezamentos de materia ás

obras de ficción.

. Convocatoria anual (DOG 8 abril 2009) de bolsas de formación en biblioteconomía

mediante a colaboración titoriada en diversos centros bibliotecarios, 31 bolseiros cada ano.

Convocadas por un periodo de 7 meses renovables (DOG 8 abril 2009). Resolta o 23 de xuño

de 2009, empezaron o 1 de agosto.

Centros: 4 bolseiros a cada Nodal, 1 a catedral, 1 ao Museo do Pobo Galego, 1 a BP de Ferrol e

4 na Biblioteca de Galicia.

4

3. Promoción do libro e da lectura:

Programas realizados no ano 2009:

. Circular anual informativa e guía de recursos. A Dirección Xeral enviou unha circular a

todas as entidades e axentes relacionados coa promoción do libro e da lectura na nosa

Comunidade Autónoma, informando das previsións relacionadas co calendario das letras e

outras actividades, co obxecto de que, de ser de interese dos destinatarios, foran tidas en

conta no momento de elaborar as programacións anuais.

. Letras Vivas: organizado en dúas seccións: Letras vivas creación e Letras vivas animación.

Programa 2009 convocado e resolto:

Letras vivas creación. Primeiro semestre

Nº de Solicitudes Nº de actividades

78 209

Entidades solicitantes

Bibliotecas Centros ensino

66 12

Letras vivas animación. Primeiro semestre

Solicitudes Actividades

81 438

Entidades solicitantes

Bibliotecas Centros ensino

68 13

Letras vivas creación. Segundo semestre

Nº de Solicitudes Nº de actividades

52 114

Entidades solicitantes

Bibliotecas

52

Letras vivas animación. Segundo semestre

Solicitudes Actividades

55 185

Entidades solicitantes

Bibliotecas

55

O calendario coas actuacións aparece no portal da rede; o calendario xérase automaticamente

cada vez que a biblioteca confirma a data de celebración.

5

. Exposicións itinerantes en empréstito: programa en execución.

Exposicións solicitadas:

Bernardino Graña 2

María Victoria Moreno 1

Plantando libros 2

De Medo 8

As Bases da Banda 6

A Banda Avanza 3

Un país dende as táboas, 125 anos de teatro

galego

1

Entidades solicitantes

Bibliotecas Centros ensino

15 8

A lista de centros aparece no portal da rede

. Bibliotecas ilustradas: no marco deste programa estáse a ilustrar a Biblioteca Pública Anxel

Casal.

Comparanza 2007-2008-2009

LV. Animación LV. Creación Exposicións

2007 85 actos 16

2008 46 solicitudes; 260

actos

32 solicitudes; 85 actos 45

2009 136 solicitudes, 555

actos

130 solicitudes, 323 actos 23

. Nova imaxe e creación dunha única plataforma web para Letras Vivas Creación e Animación:

a nova plataforma posibilita unha oferta visible permanente para os programadores e a

convocatoria puntual de realización de actividades en cofinanciamento.

No caso de Letras Vivas Creación, agora os creadores poden darse de alta na plataforma e

facer e manter as súas ofertas de actividades.

4. Mellora das coleccións bibliográficas:

1. Grupo de traballo de bibliografía (SIS): destaca a creación da base de datos de

recursos seleccionados o que permite:

Mellora do proceso técnico: menor carga de traballo na creación dos rexistros e menor

carga no proceso técnico de cada biblioteca ao poder descargar ditos rexistros.

Mellora na recuperación ao permitir multiples buscas o que posibilita unha maior

utilidade da ferramenta no proceso de selección de fondos a incorporar as bibliotecas.

Posibilita a avaliación, tanto do uso da bibliografía do SIS no proceso de adquisición de

fondos polas bibliotecas como na súa utilidade para aforrar traballo de catalogación.

2. Renovación e actualización das coleccións cos obxectivos de adecuar o seu tamaño

aos usuarios potenciais do punto de servizo. Neste programa participan as bibliotecas

nodais e as bibliotecas municipais que pertenzan á rede de bibliotecas de Galicia ou soliciten

6

a súa integración, estean automatizadas e cubran as estatísticas anuais.

2.1. As actuacións máis salientables desenvoltas ata agora son:

. Adquisición centralizada de publicacións periódicas, que se distribúen ás bibliotecas da

rede. O reparto faise a medida que chegan o almacen os números publicados.

O cadro coas bibliotecas e publicacións periódicas que reciben no portal da Rede de

Bibliotecas de Galicia.

. Distribución baixo demanda de fondos bibliográficos almacenados:

. Aberto o prazo de solicitude de libros almacenados. Derradeira convocatoria posto

que os exemplares que quedan no almacen son, na súa maioría, publicacións

institucionais non demandadas polas bibliotecas e das que se atopan exemplares na

Biblioteca Nacional de Galicia e nas bibliotecas nodais. A repartir: 83.927 exemplares

de 751 títulos. Xa resolto, estáse a facer o reparto.

. Aberto o prazo de solicitude do fondo de Cds e DVDs dos que dispón o almacén da

Rúa Aturuxo. A repartir: 22.101 exemplares de 384 títulos. Xa resolto, estáse a facer o reparto.

. Promoción do libro en galego: distribución dos libros adquiridos no programa de

Promoción do libro en galego. Xa resolto, estáse a facer o reparto.

. Cofinanciamento de fondos bibliográficos para a adquisición de novidades nas

bibliotecas municipais. Feito o plan de investimento e fixados os criterios (bibliotecas

integradas, que cubriran as estatísticas e que certifiquen ter orzamento para adquisición de

fondos para a biblioteca) asignarónse 423.119,59 euros a 92 bibliotecas municipais.

. No caso das Bibliotecas nodais, tendo en conta a situación de partida e a existencia

doutras bibliotecas públicas na cidade, establéceuse un plan de mellora das coleccións

bibliográficas que permite acadar o crecemento do 10% do fondo, tal e como recomendan

as Pautas IFLA/Unesco.

Dotación orzamentaria: 580.000 euros.

. Creación da Biblioteca electrónica. Os recursos adquiridos ou seleccionados en

2008/2009 xa están dispoñibles e accesibles dende calquera lugar, só coas claves de

usuario dunha biblioteca pública ou escolar.

. Deronse os primeiros pasos para a creación da Biblioteca Central de Préstamo (BCP)

que nace cos obxectivos de facilitar o acceso á colección e aos servizos das bibliotecas da

Rede (Préstamo Interbibliotecario…) e ser o centro de organización e envío das maletas

viaxeiras, e iniciaráse a creacción dunha colección centralizada de exemplares múltiples

para os clubs de lectura:

. Reunión dos fondos existentes nas Delegacións na Biblioteca Nacional de Galicia,

inicio do proceso de catalogación, adquisición de maletas...

. Feito o estudo para fixar as liñas que deben rexir a creación do fondo da BCP.

2.2. No ano 2009 iniciaron a súa andaina un programa complemetario do desenvolto ata

agora:

. Dotación de coleccións básicas de fondos audiovisuais e electrónicos as bibliotecas

nodais e a BP de Santiago Anxel Casal e de banda deseñada as bibliotecas municipais

integradas que certificaron orzamento para adquisicións no ano 2008.

Estado: feita a selección de audiovisuais e a selección de banda deseñada, a asignación de

orzamento (300.000 euros para audiovisuais e 719.172 euros para banda deseñada) en

cada programa e a asignación de orzamento a cada biblioteca municipal e feita a selección

dos títulos polas bibliotecas.

Bibliotecas municipais participantes: 89; orzamento asignado: 719.172,57 euros

7

Bibliotecas que seleccionaron comics: 76; orzamento solicitado: 517.951,32 euros

3. Convenio Ministerio de Cultura-Xunta de Galicia para a mellora das coleccións:

aportación do Ministerio no 2009: 1.257.937 euros.

5. Dotación de mobiliario

Adxudicouse un concurso por un importe de 203.803,9 € e diversas adquisicións de reposición

por un importe de 76.591,86 euros.

O equipamento adquirido por concurso é na súa maioría para equipar a Biblioteca Nodal de

Lugo, unha vez que o Ministerio finalizou as obras de remodelación da Biblioteca Nodal de

Lugo.

6. Equipamento informático e acceso a internet:

Bibliotecas nodais:

. Wifi: feita a instalación, estará operativa en todas as bibliotecas nodais nos vindeiros

días.

Internet nas bibliotecas: o Programa de soporte oferta soporte técnico no acceso á

internet e á biblioteca electrónica, destinado a dar servizos de acceso á internet aos equipos

de uso público dos que dispoña o servizo, con excepción dos equipos con convenio en vigor

con Red.es.

Actuacións:

. Bibliotecas coa plataforma (Rede.gal) plenamente operativa: 104.

. Bibliotecas en proceso de implantación da plataforma: 11.

A solicitude de participación neste programa está dispoñible permanentemente no portal da

rede de bibliotecas.

. Segue a proporcionarse o servizo de mantemento in situ das redes e conectividade

non VSAT dos 130 puntos de servizo nos que está vixente o convenio con Red.es para

a prestación do servizo Internet nas bibliotecas.

7. Impulso a un modelo de Biblioteca mediadora cualificada entre o usuario e as súas

necesidades informativas, educativas, de formación e de ocio, coas seguintes actuacións:

- Portal da rede: nova sede web da Rede de Bibliotecas, centrada nas políticas

bibliotecarias a desenvolver.

8

- Portal infantil e xuvenil: feita a consultoría e o estudo para o desenvolvemento dos

portais web infantil e xuvenil dirixidos ao público infantil e xuvenil, e tamén aos pais,

educadores... Neste intre, finalizados os iconos, xogos e contos interactivos, está en

fase de proba, e comenzará a instalarse no primeiro trimestre do ano vindeiro.

9

10

- Multibuscador lingüístico castelán-galego: motor de busca multilingüe mediante

enxeñería lingüística, para o obxecto de incorporar aos software de recuperación da

información das bibliotecas galegas funcionalidades de lematización, expansión

semántica e busca galego-castelán independente da lingua na que se faga a consulta.

Ano 2009: feito o tesauro galego, no 2009 estáse a traballar cos termos en portugués,

inglés e francés e iniciaráse a fase de implementación da busca multilingue no vindeiro

ano.

11

8. Automatización

Software de xestión: principiamos a fase de instalación do software 2.0 nas primeiras

bibliotecas públicas (bibliotecas municipais de Oleiros, Laxe, Ortigueira e San Xenxo), na

biblioteca da EGAP, e na base de datos do SIS.

Nas bibliotecas municipais da Coruña está feito o estudo de implantación e a parametrización

das políticas de catalogación e circulación; iniciaran a súa andaina nos primeiros meses de

2010.

Nas bibliotecas nodais e na Biblioteca do Museo do Pobo Galego estáse a parametrizar; está

prevista a súa implementación no primeiro trimestre de 2010.

Algungas das funcionalidades web 2.0 implementadas:

. Na busca: fuzzy, stemming, integración tesauros, integración multibuscador lingüístico

. Na exploración: navegación por directorios jerárquicos, nube de termos

(materias/descritores asignados pola biblioteca, etiquetas (tags) dos usuarios)

. Na visualización: facetas (é posible parametrizar que campos/subcampos MARC se

visualizan); ordenación por relevancia, mais prestados, novidades e alfabética

. No enriquecimento bibliográfico: captura, no momento da busca, e visualización de

contidos externos: Google, Amazón, Librarything...

. Opcións Mi biblioteca (etiquetas, listas, historial de lectura, avisos..), RSS, comentar e

puntuar, opcións de crear e exportar listas de seleccionados, avisos por sms...

12

13

Metabuscador: no 2010 empezará a implemetarse un metabuscador que posibilita a busca

non so nos repositorios OAI, catálogos de bibliotecas e recursos electrónicos a través dos

protocolos Z39.50, OAI... senón tamén na Wikipedia... O metabuscador, amais de permitir a

creación dun “catálogo colectivo virtual”, integrarase no SIGB o que permitirá recuperar, no

catálogo de cada biblioteca, os recursos físicos e os recursos electrónicos (wikipedia, Oaister,

recursos electrónicos adquiridos ou de acceso gratuito pero seleccionados polo SIS...)

9. Catálogo Colectivo do Patrimonio Bibliográfico.

En colaboración co Ministerio de Cultura a través de convenio. En proceso

10. Sinalética, carteis...

Guías das bibliotecas nodais: elaboradas. Impresa a guía da BP Anxel Casal. As guías das

demais bibliotecas nodais imprimiránse no ano 2009.

Resolta a sinalética da Biblioteca Nodal da Coruña e instalada.

Feito o deseño das Maletas viaxeiras e entregadas.

Finalizada a sinalética da BP de Santiago:

Programa Textos na biblioteca: producidos e colocados na BP Anxel Casal os textos de

escritores galegos, que neles lembran a figura de Ánxel Casal e a da súa dona María

Miramontes, para decorar e enriquecer diversos lugares da biblioteca, conseguindo dese xeito

que a literatura formase parte do ámbito que acolle a literatura.

14

11. Resultados

Os datos estatísticos do ano 2009 empezarán a recollerse nos meses de xaneiro-febreiro, pero

pódese presentar un adianto da situación:

Rede de Bibliotecas de Galicia 2008

Préstamos totais 1.748.011

Provincia A Coruña 1.042.238

Provincia Lugo 272.365

Provincia Ourense 100.306

Provincia Pontevedra 333.102

Nodais, Santiago e Ferrol 2006 2007 2008 2009 (18

dec.)

Préstamos 348.353 409.050 737.312 766.143

15

Provincia da Coruña:

Nodal da

Coruña

2006 2008 2009(xaneiro-18 dec.)

Préstamos 101.812 155.091 133.767

Bms A Coruña 2008

Préstamos 348.350

B. Anxel

Casal de

Santiago

2008 (marzo-31

dec.)

2009 (xaneiro-18 dec.)

Préstamos 73.475 131.869

Ferrol 2008 2009(xaneiro-18 dec.)

Préstamos 49.183 55.633

Bms Oleiros 2008 2009

Préstamos 42.621 49.497

U

Bibliotecas Deputación 2008

Préstamos 38.182

M

Outras Bms 2008

Préstamos 270.512

Provincia de Lugo:

Nodal de Lugo 2006 2008 2009(xaneiro-18 dec.)

Préstamos 87.420 162.366 105.396

A biblioteca tivo o servizo pechado en distintas datos a causa das obras no edificio.

Bms Lugo 2008

Préstamos 48.819

Outras Bms 2008

Préstamos 118.150

16

Provincia de Ourense:

Nodal de

Ourense

2006 2008 2009(xaneiro-18 dec.)

Préstamos 66.995 62.989 74.816

Outras Bms 2008

Préstamos 25.490

Provincia de Pontevedra:

Nodal de

Pontevedra

2006 2007 2008 2009(xaneiro-18 dec.)

Préstamos 41646 47740 83.284 91.465

Central de

Vigo

2006 2007 2008 2009(xaneiro-18 dec.)

Préstamos 48.480 79.217 150.924 176.673

Outras Bms 2008

Préstamos 64.964