TALDE DINAMIZATZAILEAK PRESTAKUNTZA...• Jasotako datuen triangulaziotik abiatuta kasuaren...
64
BIZIKASI EKIMENA ESKOLA JAZARPENAREN AURKAKO ETA ELKARBIZITZA POSITIBORAKO EKIMENA EUSKAL HEZKUNTZA SISTEMAN.
Transcript of TALDE DINAMIZATZAILEAK PRESTAKUNTZA...• Jasotako datuen triangulaziotik abiatuta kasuaren...
BIZIKASI EKIMENA
ESKOLA JAZARPENAREN AURKAKO ETA ELKARBIZITZA POSITIBORAKO EKIMENA EUSKAL HEZKUNTZA SISTEMAN.
BIZIKASI EKIMENA
Laneko bi saio hauen helburuak:
• Jazarpenaren ezaugarriak ezagutzea: kontzeptualizazioa
• Jazarpenerako gidaren azterketa eta ebazpen
prozesurako tresnak ezagutzea
• Gelako elkarbizitza positiboa berreskuratzeko materiala
aurkeztea
• Familia eta AZPari zuzendutako materialak aurkeztea
BIZIKASI EKIMENAREN HELBURUA
Ikastetxeak garapen pertsonal zein sozialerako ikasteko espazioa izatea, eta espazio horretan,
eskola komunitateko kide guztiek ezagutzaren eta denboran iraungo duen konpromiso
partekatuaren bidez, espazio hori elkarbizitza positiborako eta jazarpen egoerekiko
tolerantziarik izango ez duen testuinguru seguru bihurtzea.
BIZIKASI EKIMENA
BIZIKASI EKIMENAREN ESKU-HARTZE MAILAK 1go maila: PROBENTZIOA
1. Sentsibilizazioa eta kontzientziazioa
2. Talde dinamizatzailea sortzea
3. Elkarbizitza Behatokia sortzea
4. Antolaketa eta metodologiari buruzko erabakiak hartzea elkarbizitza positiboa izan dadin
5. Elkarbizitza positiboa sustatzeko estrategia zehaztea
6. Indarkeriarik gabeko ikastetxea izateko urratsak egitea
2. maila: ESKU-HARTZEA 1. HELBURUA: Arrisku-faktoreak identifikatzea eta eskolako tratu txarren susmoa
sortzen denean esku hartzea. 2. HELBURUA: Eskola-jazarpeneko kasuak desagerrarazteko esku hartzea.
3. maila: EBALUAZIOA 1. Ekimenari jarraipena egitea
2. Elkarbizitzarako Ekimena ebaluatzea inplikatutako eragile guztien parte-hartzearekin.
BIZIKASI EKIMENA
2017-2018 ikasturterako aurrez ikusitako ekintzak: Haur eta Lehen Hezkuntza eta Bigarren Hezkuntza.
• Talde Dinamizatzaileetako bi partaideentzat formazioa. • Talde Dinamizatzailea sortzea. • Prestakuntza LH eta BH ikastetxeetako klaustroei eskola-jazarpeneko
kasuak dituzten ikastetxeetan eta izan gabe ere prestakuntza-beharra sentitzen dutenetan.
• Elkarbizitza Planak egitea eta/edo eguneratzea. • Elkarbizitzarako Behatokia sortzea eta/edo abian jartzea. • Eskola-jazarpeneko kasuak gertatzen direnean:
o Hezkuntzako Ikuskaritza eta inguruko Berritzegunearen esku-hartzea
o Ikasleak: Erreparazioa, gelan harreman positiboak berrezartzera bideratutako ekintza
• Tutoretza Planean txertatzeko berariazko jarduerak (Bizikasi taldeak egina ekainerako).
BIZIKASI EKIMENA
Elkarbizitzaren Behatokia
Talde Dinamizatzailea
Elkarbizitza Plana
Jazarpen-kasua ebaztea
Probentzio-proposamenak
TALDE DINAMIZATZAILEAREN KOKAPENA
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Elkarbizitzaren Behatokia da ikastetxeko eta eskola-komunitateko elkarbizitzaren inguruko helburu edo jarduerak erraztu, sustatu, garatu eta ebaluatzeko erreferentziazko egitura edo organoa. Organo horren eraketa eta presentzia xedatuta dago Euskal Autonomia Erkidegoko unibertsitateaz kanpoko ikastetxeetako ikasleen eskubideei eta betebeharrei buruzko abenduaren 2ko 201/2008 Dekretuaren 5.2. artikuluan. Ikastetxeko Elkarbizitzaren Behatokiak helburu hauek izango ditu: a) Errespetuan eta elkarrizketan oinarrituriko elkarbizitza sustatzea. b) Elkarbizitzari buruzko ikuspegi globala ezarri, eta prebentzio-jarduerak eta hobekuntza-neurriak proposatzea. c) Elkarbizitzaren azterketa, balorazio eta jarraipenerako jarduerak garatzea. Ikastetxe bakoitzak bere interes eta beharretara ondoen egokitzen den elkarbizitzaren behatokia ezarriko du, kontuan hartuz hezkuntza-sektore guztien partaidetzarako organoa dela. Ikastetxearen beraren gobernu-organoak zehazten duen maiztasunaz bilduko dira, eta behatokiaren zereginak finkatuko ditu.
1. Jazarpen kasuaren esku-hartze eta ebazpen prozesua lideratzea a. Balizko jazarpen kasu baten aurrean informazioa eta datuak jaso. b. Esku-hartze plana diseinatu eta martxan jarri:
• Behaketa prozesua gauzatzeko. • Behaketari ekiteko eremu eta agente desberdinak koordinatu. • Jasotako datuen triangulaziotik abiatuta kasuaren azterketa.
c. Erantzukizun banaketa eta erabakiak hartzea honako hau egiteko: • Biktima babesteko. • Jokabide erasotzaileak dituzten ikasleekin esku-hartzeko • Ikusleekin esku-hartzeko • Familiekin egoera aztertzeko • Irakasleria eta irakasle-tutoreari aholkularitza eskaintzeko. • Kasua ebazteko bideratuta dauden tresnen kudeaketa.
2. Ekimenarekin lotutako Hezkuntza Komunitateko eremu eta partaide guztiei zuzenduko zaizkion prestakuntza ekintzak proposatu eta kudeatu.
a. Probentziorako baliabide didaktikoak (Tutoretza plana) b. Jazarpen egoera izan ondoren ikasgelako giroa berregiteko baliabide
didaktikoak. c. Batzorde Pedagogikoarekin batera elkarbizitza positiboa sustatzen duten
antolakuntza egiturak proposatu. d. Irakasleriaren prestakuntza. e. Familien prestakuntza. f. AZP prestakuntza.
ZER DA TALDE DINAMIZATZAILEA?
TALDE DINAMIZATZAILEA
Ikastetxeetan izan daitezkeen jazarpen kasuen kudeaketan erreferentzia izateko eratuko
den egitura
BERRITZEGUNEA
IKUSKARITZA
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Talde dinamizatzailearen osaera: -Egitura trinkoa: Zuzendaria/Ikasketa Burua + Orientatzailea/Aholkularia + Sentsibilizatutako irakasle bat -Abaguneko koiuntura: Aurrekoak + Inplikatutako tutore-irakasleak + Egoera ulertzeko pertsona esanguratsua (lagungarria ikusten baldin bada)
ELKARBIZITZA POSITIBOA
La convivencia implica un orden moral que está implícito, o debería estarlo, en todos los acontecimientos normativos y
convencionales de la vida escolar
Debajo del discurso normativo y disciplinar de carácter educativo de la convivencia está la dimensión psicológica de
la competencia social, afectiva y emocional.
implica la formación para comprender el punto de vista del otro, reconocer que debe ser estimado y respetado, solicitar el respeto
hacia uno mismo y lograr un nivel suficiente de autoestima, y actuar con solidaridad, tolerancia y comprensión hacia los eventos
cotidianos de íntima naturaleza humana.
Uruñuela 2016 Ortega y Martin 2014
Del Rey, R., Ortega, R. Y Feria, I. (2009).
BIZIKASI EKIMENA
ZIBER-ELKARBIZITZA BIZIKASI EKIMENA
IKTak bizimodu sozialean eta eskolakoan murgilduta. Gizarte-interakziorako agertoki berria.
ZIBER-ELKARBIZITZA: kontzeptu berria, mugatzeko zaila.
• Teknologia eta haren ahalmenaren erakargarritasuna. • Ez dago on-line bizitza saihesterik. • Ingurune fisiko eta birtualaren arteko paralelismoak eta
jarraitutasuna. • Komunikazio eta jarduera birtualen ondorioz aldaketak
praktiketara eta bizi-estiloetan.
• Ikasleen ongizateari eta motibazioari ekarpena egiteko aukera onak dira.
• Ikasleek erakusten duten interesa eta gaitasunak aprobetxatu behar dira ikastetxeko hezkuntza-dinamikan txertatzeko.
• Herritartasun digitala.
GAKOAK
ONDORIOAK
BIZIKASI EKIMENA
Gizarteak eta Hezkuntza Sailak eskatzen digutena. Elkarrekin bizitzeko konpetentzia: osagaiak
KOMUNIKATZEA (adierazi + entzun) (asertibitatea + enpatia) sentimenduak, pentsamenduak, desioak…
TALDEAN ondo sentitzea eta lan egitea: erantzukizunak bereganatuz, kooperatuz...
PORTAERAK, PRINTZIPIO ETIKOEN ARABERA DOITZEA (GGEE, gizarte arauak…)
HARREMAN ARAZOEI modu ez-biolentoan aurre egitea
ELKARREKIN BIZITZEKO konpetentzia (HEZIBERRI 2020)
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
1.2.3. ELKARBIZITZARAKO KONPETENTZIA 1.2.3.1. Konpetentziaren definizioa eta ezaugarriak Definizioa Pertsonen arteko, taldeko eta komunitateko egoeretan elkarrekikotasun-irizpideekin parte hartzea da, gainerako pertsonei aitortuz nork bere buruari aitortzen dizkion eskubideak eta betebeharrak, eta horrela, ekarpen bat egitea norberaren eta guztion onari. Ezaugarriak Agerikoa da modu asko daudela "elkarbizitza" zer den interpretatzeko, eta elkarbizitzaren esparruak tokikotik unibertsalerako eta pertsonaletik instituzionalerako dimentsioak har ditzakeela. Atal honetan, ikasleek egunero pertsonen artean izaten dituzten harremanen ingurune hurbilenera mugatzen da elkarbizitzaren esparrua. Ikasleek pertsonekin dituzten harreman egiazko eta birtualak hainbat erreferentzia taldetan gauzatzen dira, askotariko egoeratan: familian, ikastetxean, lagun taldean, jolasean, kirolean, auzoan eta beste hainbatetan. Ikastetxea da, batik bat, atal honetan aurkeztuko ditugun elkarbizitzarako konpetentziaren osagaien aplikazio-eremua, baina izan daitezke, transferentziak eginez, bizitzako beste eremu batzuk ere. Konpetentzia hau pertsonarteko adimenarekin edo gizarte-adimen deritzonarekin dago lotuta. Konpetentzia honen osagaiak azalduko ditugu orain, eta kontuan izan behar da osagai horiek osagarriak direla, pertsonarteko komunikazio ona landu behar baita taldean lan egiteko, gizarte-harmonian bizitzeko eta gatazkak kudeatzeko. Horrez gainera, osagaietako bakoitzari dagozkion prozesuekin batera landu behar da metakognizioa. 1.2.3.2. Konpetentziaren osagaiak Honako osagai nabarmen hauek ditu "elkarbizitzarako" konpetentziak: osagaia: norberaren eta besteren nahiak asebete daitezen uztartzea komunikazioetan; hau da, norberaren sentimenduak, pentsamenduak eta nahiak modu asertiboan adieraztea eta, aldi berean, besteren sentimenduak, pentsamenduak eta nahiak adi entzutea eta kontuan hartzea. 2. osagaia: taldean ikastea eta lan egitea, nork bere ardurak onartuz eta helburu komuneko lanetan lankidetzan arituz, pertsonen eta iritzien aniztasunak dakarren aberastasuna aitortuta. 3. osagaia: norberaren portaerak giza eskubideen oinarrian dauden printzipio etikoak eta elkarbizitzaren oinarri diren gizarte-ohituretatik eratortzen diren arauak betetzea. 4. osagaia: gatazkak elkarrizketaren eta negoziazioaren bidez konpontzea.
INDARKERIA Desikasi ahal
den fenomeno soziala
GATAZKA Eraldaketarako
eta garapenerako
tresna pedagogikoa
PROBENTZIOA
PREBENTZIOA Oinarria: Gatazka eutsi eta ekiditzea.
Oinarria: Kontraesan eta antagonismoen aurrean gaitasun, trebezia eta estrategien
garapena. Hezkuntza paradigma.
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Gatazketan, interesak, beharrak eta balioak elkarren aurka egoten dira. Gizakion arteko harremanek berezko dituzte. Positiboak izaten dira eraldatzeko aukera ematen duten neurrian eta, beraz, tresna pedagogiko eta garapen sozioemozionalerako tresna bikaina dira. Ez dira gatazka eta indarkeria nahasi behar.Indarkeria fenomeno sozial bat da, ikasi egiten da eta, beraz, desikasteko gai ere izan behar genuke. Las tres Ps del conflicto Cuando tenemos un conflicto con otra persona, solemos atribuirlo a la incompatibilidad de objetivos. En base a ello buscamos una solución sin haber analizado la estructura que lo define. Adelantarnos a pensar en una solución sin haber realizado esta exploración hace que pasemos por alto algunos elementos que lo componen lo que nos llevará a una solución pobre. Según John Paul Lederach, existen tres elementos que interactúan, siempre presentes en la estructura de un conflicto, y los define como las 3 “P”: Personas, Proceso y Problemas. Si bien un conflicto con varias personas o grupos siempre parece complejo y confuso -a veces con pocas también lo es- para comprenderlo y regularlo con éxito hace falta claridad. Una sugerencia es hacer “un mapa” del conflicto, en base a estos tres elementos, para saber, figurativamente, dónde estamos y hacia dónde vamos. Simplificando y siguiendo el esquema de personas, proceso y problema, el mapa se construye sobre los siguientes puntos: • Las personas. Para determinar la magnitud del problema es importante responder las siguientes preguntas: ¿quién o quiénes participan directa o indirectamente?¿Quién o quienes tienen el liderazgo? ¿Cuáles son las bases de influencias y poder? ¿Qué tipo de alianzas y coaliciones existen? ¿Cómo perciben el problema y como lo describen? ¿Como los afecta? ¿Cuáles son sus emociones y sentimientos? ¿Qué intensidad alcanzan? ¿Qué soluciones sugieren? ¿Qué necesidades e intereses representan? ¿Cómo se puede replantear la situación para mejorar la relación? �• El Problema. Las personas directamente implicadas en un conflicto, a menudo se limitan a definir la cuestión exigiendo las soluciones que a ellas les convienen, sin tener en cuenta y sin escuchar las preocupaciones y razones del otro. Debemos traer a la luz las verdaderas preocupaciones y las necesidades de fondo de todas las partes, ya que, si nos guiamos por lo que define como “problema” una sola de ellas estaremos parcializando la solución. La gente suele mezclar sus sentimientos y sus necesidades de fondo con los hechos ocurridos, confundiendo todo. El análisis debe contribuir a separar estos puntos, a separar la persona del problema. �• El Proceso: Refiere al modo en que un conflicto se desarrolla y a la manera en que la gente trata de resolverlo. Aquí entra la faceta de poder, de quién influye, y de quién tiene o no tiene voz. Realizar este análisis del conflicto nos permitirá abordarlo de la mejor manera, si elegimos mal el proceso, o dejamos personas afuera, o definimos mal el problema, la cuestión podrá diferirse en el tiempo, pero lejos estaremos de solucionarlo. Sólo si se aborda de la forma adecuada podremos evitar que reaparezca disfrazado ocasionándonos mayores costos para su solución.
Lankidetza lantzea eta lankidetzan
aritzea
Modu aktiboan
entzuteko jarrera lantzea
PROBENTZIOA
Gelan landu behar diren trebetasunak
Taldea egitea konfiantzazko giro
seguruan. Taldekide sentitzea
Erabakiak hartzean
adostasuna bilatzea
Cascón, P. Educar en y para el conflicto
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Ikasle batzuk erreakzionatzerakoan biolentziaz egiten dute soilik. Horren harira zenbait mikrobiolentziaz inguratuta La provención se asienta en: La compresión y explicación adecuada el conflicto, incluyendo la dimensión humana. (Las 3p's del conflicto) https://prezi.com/ze5fi3sdivtm/diagrama-del-conflicto-segun-modelo-de-las-tres-p-de-lederach/ El conocimiento de los cambios estructurales necesarios para eliminar las causas profundas del conflicto y evitar así su reaparición. La promoción de las condiciones apropiadas que creen un clima adecuado que favorezca las relaciones cooperativas disminuyendo así el riesgo de reaparición del mismo. Enmarcado en este mismo contexto el diccionario especializado de conflictología lo define como el desarrollo de habilidades y actitudes para resolver los conflictos en sus primeros estadios.4 Por lo que la provención del conflicto esta encarada a la formación y educación, que requiere comprender qué es el conflicto y conocer sus componentes, así como desarrollar actitudes y estrategias para resolverlo. Así se entiende por resolver los conflictos, a diferencia de manejarlos o gestionarlos, el proceso que lleva a su abordaje, hasta llegar a descubrir y resolver las causas profundas que lo originaron, es decir “provenir”. Se trata en definitiva de poner en marcha un proceso que cree las bases para enfrentar cualquier disputa o divergencia en el momento en que se produzca, mejorando las relaciones entre los sujetos del proceso, partiendo de la necesidad de conocerse con detenimiento; dándole significado a las experiencias personales, estando conscientes de las limitaciones y potencialidades.5 Hemos de trabajar determinadas habilidades para conseguirlo, entre ellas: •Crear grupo en un ambiente seguro y de confianza. Todas las personas necesitamos tener el sentimiento de pertenencia y el de identidad: sentir que somos aceptados y valorados tal y como somos. Al mismo tiempo necesitamos sentir confianza, por un lado en uno mismo, pero también en las personas que nos rodean. Es también importante desarrollar el autoconcepto y la autoestima y el aprecio hacia los demás. •Trabajar la escucha activa. No solo hemos de escuchar, sino hacer sentir a la otra persona que nos importa lo que dice (de forma verbal o no verbal, miradas, postura, ...) y, además, aprender a usar la palabra, a expresarse, a respetar el turno de la otra persona, ... •Toma de decisiones por consenso. Todo lo dicho anteriormente hay que ponerlo en práctica tomando decisiones consensuadamente, de manera democrática, participativa y no sexista, dando espacios para la toma de decisiones, de opinar y respetar las opiniones contrarias, ... •Trabajar la cooperación. Establecer relaciones equilibradas y positivas que nos ayuden a enfrentar los conflictos tomando en cuenta las partes, siendo capaces de establecer acuerdos y viendo en la otra persona a alguien con quien cooperar y trabajar codo con codo. •
Halere, bada gure artean alderdi ilun, mingots eta
onartezina…
eskola jazarpena
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
IDEIA JASA: Diapositiba honekin batera aukera paregabea dugu taldearen partaidetza bermatzeko. Horretarako egiten den proposamena honako hau da: Eskola jazarpena, Bullying, acoso escolar…hitzak entzutean zer da bururatzen zaizun lehenengo hitza, adierazpena, ideia…? hitz bakar bat mesedez. 10 segundu eman eta paper handi baten erdian Jazarpena berba jarri ostean mapa mental xume bat eraikitzen joan. Baldintzak: Denen partaidetza ezinbestekoa da. Ideia edo adierazpena errepikatzen bada berriro idatzi. Ez dute zertan “korrektoak” izan behar. Formazioa egiten den bitartean aurrean izango dugu batutakoa eta gure diskurtsoan paperean bertan adierazitako berbak agertzen diren heinean, bertara joko dugu eurek esandakoa komeni zaigun heinean indartuz interakzioan urratsak egiten joateko.
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Bideo honek izugarrizko aukera ematen digu jazarpenaren inguruan konstrukto kolektibo bat egiteko. Bideo guztiak bezala ondo baino hobeto kudeatu behar da bere erabilera , horretarako gomendio orokor batzuk: -Bideoak dialogorako marko bat dira. Hau da, bideoa ikusi ostean sustatu behar dugun debatea eta eztabaida da benetan garrantzitsuena. -Bideoa ikusi baino lehen azaldu: -Bideoa xehetu egingo dugu. -Horretarako detaile guztietan fijatzea ezinbestekoa da. Funtsezkoa da, gorputz hizkuntza, enpatia, une horretan murgiltzea, ebokatzea… -Birritan ikusiko da. -Ikuskizuna amaitu ostean, bikoteka, bideoan ikusitako eta somatutako guztia era ordenatuan, sekuentziatuan, adierazi partaidetza bermatuz. Bideo honen indar nagusia ikusleen jokabidean dago. Hezkuntza komunitate osoak geldiarazten du jazarpen egoera. Hau da, jazarpenaren etekin soziala erabat sahiesten du. Fokua ikusleengan jarrita dago, beraz oso aproposa gelan lantzeko gelako balizko biktimaren babesari ekiteko.
BIZIKASI EKIMENA
ESKOLA JAZARPENAREN GAKO KONTZEPTUALAK
Moderador
Notas de la presentación
Aldagai ugari eta anitz
Berezko kode eta dinamika
Pertsonen arteko harremanak eta
emozioak. Interesak eta beharrak
Aldakorra
Ezkutuan Usteak eta atribuzioak
Dinamikoa
Detekzio zaila Iluna eta sakona
Kaltea/Etekina
KONPLEXUA
PARADOXIKOA
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Diapositiba honen bitartez jazarpenaren konplexutasunaren inguruan diharduten zenbait aspektu izendatzen dira. Askoz gehiago daude baina edozein kasutan nabarmendu nahi dena zera da: hain konplexua den fenomeno baten aurrean ezin dugula edonola jokatu. Ezin dugu pentsatu 1+2=3 denik zeren eta fenomenoaren ezaugarriak etengabe eta era anitzean interaktuatzen dute. Egoera konplexu batek ikuskera konplexua batetik begiratzea exijitzen du. Beraz, ikuskera sistemikoa, ekologikoa, zuhurtzia, tentua, diskrezioa, konfidentzialtasuna…ezinbesteko bidelagunak izan behar ditugu ebazpen prozesuan.
ESKOLA JAZARPENA
Asmoa
Norbere onura sufrimendua
Botere-
desoreka
Menderatzea/ mendeko izatea
Jazarpena jasaten duten
ikasleak
Pertsonalizazioa
Denboran zehar
errepikatzea
Irautea
Jokabide erasotzaileak
dituzten ikasleak
Pertsonalizazioa
Ikasle ikusleak
Isiltasunaren legea
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Explicar sobre un ejemplo: Participantes leen el caso 45´ -Persistencia subjetiva (de la victima y del contexto). -Esquema de dominio y sumisión. -Vínculo. -Asimetría y desequilibrio de poder. -Proceso de victimización. -La ley del silencio. -Intencionalidad, cómo? a veces es secundario, proceso de desconexión moral. -Daño, sentimiento de indefensión. -Consecuencias sobre todas las personas Existe consenso en que lo que caracteriza de manera especifica una situación de acoso escolar es que se de manera repetida y mantenida en el tiempo, lejos de la mirada de adultos y con la intención de humillar y someter abusivamente a una victima indefensa (Avilés, 2006). Características del acoso escolar Desequilibrio de poder / indefensión. Intencionalidad de causar daño al otro. Personalización. Repetición.
Jazarpenarekin batera ager daitezkeenak…
Isiltasunaren kodea
Talde mekanismoa
“txibo expiatorio”
Instituzioen ukazioa
Atribuzio justifikagarria
Berbiktimizazioa
BIZIKASI EKIMENA
Kontuan izan beharrekoak • Eskola-jazarpen kasuak oso poliedrikoak dira.
Erpin eta aurpegi ugari dituzte.
• Jazarpen kasuak ez dira beste jarrera eta
jokabide batzuekin nahasi behar.
• Kasu bakoitzean ezinbestekoa da inguruabar
guztiak aztertzea.
• Kasu batzuk arinak dira eta beste batzuk
larriak.
• Antzerako patroi bat izan ahal dute baina
kasu bakoitza bakarra da.
• Azaleko zenbait seinalek diagnostiko okerrera
eraman ahal gaituzte.
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Además de las cuatro características debe tenerse en cuenta que… Mientras en algunas ocasiones es sencillo determinar la existencia de acoso escolar, en otras, la línea que separa estas situaciones de las que no lo son es difusa y difícil de definir con precisión. Los casos “poliédricos”. - La aparición de ciertos rasgos de acoso escolar no asegura su existencia. - No debe mezclarse el acoso escolar con otras actitudes y comportamientos como por ejemplo los conflictos, las faltas de disciplina, los comportamientos disruptivos o la falta de interés. Siempre se hace necesario analizar globalmente las circunstancias de cada caso, las repercusiones de la problemática creada para las personas implicadas y su evolución en el tiempo, para poder emitir un juicio de valor concluyente y fundamentado respecto a la existencia del acoso. *Las características definitorias del acoso se combinan en diferentes proporciones según los casos analizados, determinando diferentes situaciones cuya gravedad varia de unos a otros casos. ¿Qué podemos decir sobre el nivel de gravedad del acoso? Características de las situaciones leves del acoso: Aparecen en un periodo limitado de tiempo aunque su frecuencia pueda ser más intensa. No ocasionan ninguna consecuencia permanente en la relación entre el alumnado maltratador y el maltratado, de tal forma que las relaciones se recomponen y vuelven a conducirse conforma a los principios de la convivencia positiva (igualdad, simetría y cooperación). Las situaciones de maltrato grave reúnen las siguientes características: El tiempo transcurrido ha acentuado la percepción del maltrato en la víctima y de impunidad en el agresor/agresores, al repetirse de forma consistente las agresiones. La intencionalidad de hacer daño y la indefensión de la víctima son patentes. Las agresiones se han focalizado en la víctima.
…eta horrez gain bi galdera
Haur hezkuntzan zer? Ba ote jazarpenik?
Nori dagokio jazarpenaren inguruko
baliozko iritziak ematea?
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Haur hezkuntzan zer? Ba ote jazarpenik? Adituen ustez, jazarpenaren ezaugarriak, eta adin horretako ikasleen ezaugarri psikosozialak kontuan izanik, ezin dezakegu esan Haur Hezkuntzako etapan jazarpen egoerak daudenik. Kontuan izan 18. diapositiban aipatu baldintza horiek batera agertu behar direla jazarpen egoera baten aurrean gaudela esateko. Hori bai, egia da Haur Hezkuntzan jazarpenetik hurbil dauden zenbait jokabide eta jarrera beha ditzazkegula. Beraz, nahiz eta, teknikoki jazarpena ez izan, gerora jazarpena izan daitekeen egoera elikatuko da era argi batez esku-hartzen ez bada. Horrela bada, heterokontrola, jokabide txarren mozketa eta jokabide egokien eskaintza eta modelajea ezinbestekoak dira hezkuntza praktikan. Nori dagokio jazarpenaren inguruko baliozko iritziak ematea? Zazarpenaren inguruan, iritzi, sasiritzi eta abarrekoak ugariak izaten dira. Dena den, guk balizko biktima erdigunean jarrita, ahalik eta informazio gehien izatea ezinbesteko egiten zaigu ebazpen positiborantz urratsak egiten joateko. Horrek gure aldetik suposatzen du behaketarako sistema sendoa izatea eta antolakuntza aldetik beharrezko diren egituratan ornituta egotea (jolastorduetako zaintzak, banakako tutoretzak, elkarrizketak…) Hori guztia bermatuta izanik, ikastetxeko ordezkaritza nagusiari, hau da, zuzendariari (horretarako Talde Dinamizatzailearen, Berritzeguneko aholkulari eta Ikuskaritzaren iritzi kontrastatuetan oinarrituko da) dagokio baliozko iritziak ematea.
c
Jazarpeneko kasu eta mota guztietan
egiten da KALTE PSIKOLOGIKOA
Zeha
rkak
o er
aso
fisik
oa
Eraso fisikoa, zuzenean
Hitzezko erasoa
Esklusioa, bazterketa soziala
Ja
zarp
en s
exis
ta e
ta
sexu
ala
Kont
rola
, es
tere
otip
oak
Jazarpen hom
ofobikoa O
rientazio sexuala, identitate sexuala
Xenofoboa eta
arrazista
HLPB dituzten ikasleak
Ar
lo fi
siko
a
Ziberespazioa
Eskola jazarpena: mota eta esparruak BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
JAZARPEN HOMOFOBIKOA (Lesbofobikoa, bifobikoa eta transfobikoa ere esaten zaio). Ikasleek haien orientazio sexualagatik edo genero-identitateagatik ikastetxean jasaten duten jazarpena da. JAZARPEN SEXISTA EDO SEXUALA Jazarpen sexista eta sexuala da eskola-ingurunean gerta daitekeen jazarpen motetako bat. Nesken aurkakoa izaten da, neska izate hutsagatik. XENOFOBIA ETA ARRAZISMOA Atzerritarrekiko gaitzespenak edo gorrotoak dakarren jazarpena. HEZKUNTZA LAGUNTZAKO PREMIA BEREZIAK DITUZTEN IKASLEAK Curriculumean sarbidea izateko baliabide espezifikoak behar dituzten ikasleek jasaten duten jazarpena. ZIBERJAZARPENA (ZIBERBULLYING) Informazioaren eta komunikazioaren teknologien bidez berdinen artean egiten den jazarpena. Bullying mota honetan, IKTak erabiltzen dira jazarpena gauzatzeko: Agertoki birtualak: biktimaren espazio pertsonala inbaditzea (24/7). Anonimotasuna: larritu egiten ditu jazarpenaren eraginak eta IKTek nortasuna ezkutatzeko bidea errazten dute. Pribatua vs publikoa. Biderkatu egiten da eragina, azkar eta berehala iristen baita pertsona ugarirena. Errepikatzea. Ekintza bakar batek denboran luze iraun dezakeen biktimizazioa ekar dezake. Nahitasuna: modu kontzientean horrelakorik egon ez arren ere, ondorioak oso kaltegarriak dira.
Eskola jazarpen egoerak identifikatzeko aldagaiak (I) PROYECTO ANTIBULLYING. JM Avilés. 2015
Jazarpen adierazleak Beste portaeren adierazleak Behatu
Intentzionalitatea Kasualitatea E + B
Umillazioa Galtzea E + B
Errefusa Onarpena B
Bilatzea Topatzea E + B
Taldearen inibizioa Taldearen partaidetza I
Helduekiko ixiltasuna Helduekin adieraztea B + I
Errepikatzea Sistematizazio falta E + B
Botere desoreka Botere oreka E + B
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Bi diapositiba hauen azterketa sakona Avilesen “Proyecto Antibullying” liburuan (60-66 orrialdeak) duzue.
Eskola jazarpen egoerak identifikatzeko aldagaiak (II) PROYECTO ANTIBULLYING. JM Avilés. 2015
Jazarpen adierazleak Beste portaeren adierazleak Behatu
Fokalizazioa Dispertsioa E
Makaltasuna Indarra B
Paralizatzea Erantzuteko ahalmena B
Inbisibilitatea Bisibilitatea E + B + I
Arrazoirik gabekoa Probokazioa B + I
Exkulpazioa Argumentazioa E
Indefentsioa Erreakzioa B + I
BIZIKASI EKIMENA
Edozein ikasle
Zein da biktimaren profila? … eta erasotzailearena?
BIZIKASI EKIMENA
Beldurrari eta ihesari lotutako
jokabideak
Segurtasun-gabezia handia erakusten duten jokabideak
Biktimaren profilari lotuta egon daitezkeen jokabide batzuk M. Garaigordobil & J.A. Oñederra
Antsietateari edo depresioari lotutako
jokabideak
Jokabide arazotsuak
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Beldurra eta ihesa + Sasieskola egitea + Bide “ilogikoak” + Isolamendu bilatua gelan + Eskolako gaiak ez ditu aipatzen inon Segurtasun eza + Helduen hurbiltasuna une eta toki komunetan + “Berdinengandik” urrun + Lagun gazteagoak Antsietate eta depresioa + Negarra, tristura, umore aldakorra, komunikazio falta… + Urduritasuna, estresa… + “Haurkeria” + Somatizazioak Jokabide arazotsuak + Bufoiarena egitea + Biktima probokatzaile bilakatzea + Erasotzaile bilakatzea pertsona ahulagoekin
Makaltasuna
Biktima mota desberdinak. Diagnostikoan errakuntzara eraman gaitzakeen alderdia
Biktima Pasiboa
Biktima probokatzailea
Biktima erreaktiboa Biktima erasokorra
Biktima “onartua”
Biktima inkontziente
PROYECTO ANTIBULLYING. JM Avilés. 2015
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Biktimaren tipologiaren inguruan Avilesen “Proyecto Antibullying” 61 eta 63-64 orrialdeetan aurki dazakezue.
Fisikoki erasokorrak diren jokabideak
Psikologikoki erasokorrak diren
jokabideak
Hitzez erasokorrak diren jokabideak
Pertsona batzuk sozialki isolatzeko jokabideak
Erasotzailearen profilari lotuta egon daitezkeen jokabide batzuk. M. Garaigordobil & J.A. Oñederra
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Fisikoki - Bere kideak erasotzen/ molestatzen ditu - Besteen gauzak apurtu, hondatu, ezkutatu... Portaera biolentoak familian, taldean… Psikologikoki - Besteen “akats” fisikoak nabarmendu - Besteak umillatzen eta barregarri uzten saiatzen da - Intolerantea Xantaia eta mehatxuak Hitzez - Iraintzen du - Burla egiten du - Besteez txarto hitz egiten du. Kalumnia, zurrumurru faltsuak... Bazterketa - Besteei ez ikusiarena egin - Gelan zein aisian, kide bat baztertzeko besteengan eragin
Ikaskideen parte-hartzea jazarpen gertaeretan:
parte-hartzaileen rolak. Salmivalli et al 1996
Eskola jazarpena
Defendatzaileak
Laguntzaileak
Indartzaileak
Kanpo gelditzen direnak
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Salmivalli et al. (1996)� Los ayudantes: quienes participan de una u otra forma en la agresión.�Los reforzadores: quienes refuerzan o retroalimentan positivamente a los agresores (por ejemplo, riendo o animando)�Los ajenos: quienes se retiran de las situaciones de intimidación�Los defensores: toman partido con las víctimas, confortando y apoyando.� 2. Participación de los compañeros durante los incidentes de intimidación: roles de los participantes El hecho de que los testigos pares estén presentes en la mayoría de los incidentes de intimidación ha llevado a los investigadores a preguntar cómo reaccionan estos espectadores durante episodios y cómo sus reacciones podrían contribuir al problema o ayudar a resolverlo (por ejemplo, Hawkins et al., 2001, O'Connell, Pepler, & Craig, 1999; Salmivalli et al., 1996). Salmivalli et al. (1996) utilizó un procedimiento de nominación por pares para identificar cuatro roles de participantes que los niños pueden tener en el proceso de intimidación, además de ser agresores o víctimas: ayudantes, reforzadores, ajenos y defensores. Los ayudantes son niños que participan de una u otra forma en la agresión, los reforzadores son quienes refuerzan o retroalimentan positivamente a los agresores (por ejemplo, riendo o animando), los ajenos son quienes se retiran de las situaciones de intimidación y los defensores toman partido con las víctimas, confortando y apoyándolos. Después de los primeros estudios finlandeses, otros numerosos estudios (Andreou y Metallidou, 2004; Camodeca y Goossens, 2005; Goossens, Olthof, & Dekker, 2006; Menesini, Codecasa, & Benelli, 2003; Schäfer & Korn, 2004; Sutton & Smith, 1999) han utilizado la misma metodología, o una conceptualización parecida de la intimidación. Olweus (2001, pp. 14-15), por ejemplo, ha descrito el "círculo de intimidación" en el que ocho espectadores diferentes en función de las formas de reacción ante la intimidación (positivo-neutral-indiferente-negativo) y de los comportamientos (actuando vs no actuando).
IKASKIDEEN ARTEKO TRATU TXARRAK 2016 - ISEI-IVEI Tratu txar motak eta jokaerak
Ahozko tratu txarrak
Gizarte bazterketa
Tratu txar fisikoak
Gauzei erasoak
Ziberjazarpena Sexu erasoa
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
-Ikerlan honetan aurkeztutako datuek, mota bereko beste azterketa eta inkesta batzuetan oinarritutako beste edozein lanetan gertatzen den bezala, ikerlanaren xedeko ikasleek eskolako tratu txarrei buruz dituzten iritziak eta ikuspegiak biltzen dituzte. -Ikasle batek tratu txarren biktima dela esaten duenean, aztertutako moten arteko edozein tratu txar izanik ere, ez da erraz jakiten ikerketa honetan tratu txarrei ematen zaien definizioari dagokion errealitatea den ala ikaslearen sentsazioa edo interpretazioa baino ez ote den. -Edozein modutan ere, informazioa alarma bat da, hezkuntzako profesionalek kontuan hartzeko eta erantzuna behar duen adierazle bat. -2016ko tratu txarren indize orokorra Lehen Hezkuntzako 4, 5 eta 6. mailetako tratu txarren 18 jokabidetan eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 1, 2, 3 eta 4. mailetako tratu txarren 19 jokabidetan oinarrituz ondu da, eta kontuan hartu dira ikasturtea hasi zenetik “sarritan” edo “beti” errepikatuta gertatzen diren horrelako jokaerak.
Tratu txarren indize orokorra
22,7 20,0
25,3
19,2 17,8
20,5
0
5
10
15
20
25
30
Guztira Neskak Mutilak
Lehen Hezkuntza DBH%
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
-Lagina: Ikerketa hau Euskal Autonomia Erkidegoko Lehen Hezkuntzako 93 ikastetxetan eta DBHko 92 Lehen Hezkuntzako 4, 5 eta 6. mailetanikastetxetan egin dugu. Lehen Hezkuntzako 4, 5 eta 6. mailetako 5.962 ikasle, eta DBHko 1, 2, 3 eta 4. mailetako 7.610 ikasle, talde bat hartuz maila eta ikastetxe bakoitzeko, salbu eta mailako bi talde aukeratu ditugun kasu batzuetan. 2016.eko ikerkertan, lehendabiziko aldiz, Lehen Hezkuntzako 4. mailako ikasleak sartu ditugu laginean. -100 ikasleetatik, Lehen Hezkuntzan 23k eta DBHn 19k , ikasturtea hasi zenetik “sarritan” edo “beti” ikaskideengandik tratu txarrak pairatu dutela jakinarazten dute. -Tratu txarren indize orokorraren ehunekoa 3,5 puntu gorago dago Lehen Hezkuntzan DBHn baino. Desberdintasun horietarako azalpena da ikasleen heldutasun maila eta haien garapen moralaren inplikazioa.
Tratu txar motak
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
-Errealitatea hobeto ulertzeko, eskola testuinguruan izaten diren tratu txar jokabideak edo egoerak multzokatu ditugu. -Tratu txar mota guztietan, biktimen ehunekoak handiagoak dira Lehen Hezkuntzan DBHn baino, salbu eta (biktimaren) gauzei egindako erasoetan, bi etapetan ikasleen % 5,7k aitortzen baitute pairatzen dituztela. -Bi etapetan, biktimetan ehuneko handiena duen tratu txar mota ahozko tratu txarra da (% 16,2 Lehen Hezkuntzan, eta % 13,4 DBHn), bigarren tratu txar moten ehunekoak bikoizten baititu: gizarte bazterketa Lehen Hezkuntzan (% 8,3) eta jabetzei egindako erasoa DBHn (% 5,7). -Pentsa dezakegu hitzezko erasoak edo gizarte bazterketak eraso arinenak direla. Ezin da ahaztu pertsona baten kontra etengabe erabilitako hitzezko indarkeriak seriotasunez kaltetu dezakeela haren autoestimua eta, gainera, hitzezko erasoa jasan duela sentitutako pertsona askoz babesgabeago bihurtzen da beste tratu txar motak jasateari buruz. Pertsonari ezikusiarena egitea edo parte hartzen ez uztea. Aldiz, oso ondorio kaltegarriak ekartzen dizkiote pairatzen dituen pertsonari eta, batzuetan, beste jokaera larriagoen abiapuntua da. Horregatik, nahikoa da edozelako jokaera bat gertatzea tratu txarren indize orokorrean kontuan hartua izan dadin.
Norekin hitz egiten du biktimak?
Ikasleen erantzun zuzen guztiak sartu dira
62,5
76,7
31,8 39,4
26,6
4,4
68,6
53,4
15,3 15,3 22,1
6,3
0102030405060708090
Lagunekin Familiarekin Irakasleekin Tutorearekin Inorekin ezbatzuetan
Inorekin ez
LH DBH%
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Biktimek, hala Lehen Hezkuntzan, nola DBHn, gehiago jotzen dute familiara eta lagunetara gertatzen zaienaz hitz egiteko, ikastetxeko profesionaletara baino. -Lehen Hezkuntzako % 26,6k eta DBHko % 22,1ek, batzuetan, ez diote inori kontatzen. -Eta Lehen Hezkuntzako ikasleen % 4,4k, berriz, inoiz ez du hitz egiten inorekin, ezta DBHko ikasleen % 6,3k ere.
Nork esku hartzen duen tratu txarren aurrean?
Ikasleen erantzun zuzen guztiak sartu dira
78,4
40,6 39,3 42,7
17,8 19,7
82,4
31,2 26,3
31,6
11,5
28,6
0102030405060708090
Lagun bat Ikastetxe edoikasgelakoikaskideak
Irakasle edotutore bat
Gurasoren bat Pertsonahelduren bat
Inork ez duesku hartzen
LH DBH%
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
-Tratu txarren biktimak diren ikasleei laguntzan nor etortzen zaien galdetzen zaienean, Lehen Hezkuntzako (% 78,4) eta DBHko (% 82,4) ikasleen erdia baino gehiagok esaten du lagun bat izaten dela jazarpen egoeretan laguntzen dien pertsona. Lehen Hezkuntzan, % 41 inguruk eta, DBHn, % 30 batek esaten dute ikaskideak, tutoreak eta irakasleak direla laguntzan datozenak, edo gurasoren bat. Lehen Hezkuntzako ikasle biktimen % 17,8k eta DBHko % 11,5ek diote beste pertsona helduren batek laguntzen diela; Bukatzeko, Lehen Hezkuntzako % 19,7k eta DBHko % 28,6k diote batzuetan inork ez duela esku hartzen.
LH DBH Zein Tokitan sartzen dira
zurekin?
Neska ala mutila da?
Zein ikasgelatakoa da zirikatzen
zaituena?
Jolastokian
37,3 %
Ikasgelan
16,3 %
Neska-
mutilak
20,9 %
Mutilak
38,4 %
Maila
berdinekoa
32,6 %
Ikasgelakoa
52,3 %
Ikasgelan
33,5 % Jolastokian
20,3 %
Mutilak 39,2 %
Neska-mutilak 22,2 %
Maila
berdinekoa 30,2 %
Ikasgelakoa 62,2%
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Zein ikasgelatakoa da zirikatzen zaituena? Neska ala mutila da zirikatzen zaituena?Ikastetxeko zein tokitan sartzen dira zurekin? LH DBH LH DBH LH DBH % % % % % % Nire ikasgelakoa 52,3 62,2 Mutil batzu 38,4 39,2 Jolastokian 37,3 20,3 Bai ikasturtekoa 32,6 30,2 Mutilak-neskak 20,9 22,2 Ikasgelan 16,3 33,5 Goragoko ikasturtetakoa 16,5 13,9 Mutil bat 18,5 17,1 Ateratzean, 14,1 11,1 Kanpoko pertsonak 13,9 15,5 Neska batzuk 11,0 13,5 Edozein lekutan12,4 18,2 Beheragoko ikasturte 8,5 8,2 Neska bat 11,3 8,1 Jantokian 10,3 4,6 Korridoreetan 5,5 7,0 Komunetan 4,2 5,3
Aktibazioa Desaktibazioa
JAZARPENA ARI DA GERTATZEN...
EZ DAGO JAZARPENIK...
Behaketa-egoeraren azterketa…
Esku-hartzea
HOBEKUNTZA sistemikoa “estutasuna”
Erlaxatzea
“Harremanak
izateko edozein modu desegokik zabal diezazkioke
ateak jazarpenari”
Une estua “gainditzea”
Ez dago hobekuntzarik
Esku-hartze sistemikoa
HOBEKUNTZA
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
1go oinarrizko ideia: Irakasle izateak, giza talde kudeatzailea izatea ondorioztatzen du. Ikastaldean ematen diren interakzio eta harremanen kalitatea, estilo eta eratzeko eraz jabetu behar dugu. Beraz, taldea ikuskera horretatik “begiratzea” gure irakasle izatearen egite garrantzitsuenetarikoa bilakatzen da. 2. Oinarrizko ideia: gatazka-jazarpen egoera ez badugu hezkuntza aukera bilakatzen, hurrengo diapositiban azalduko denez, kalte handiak eragingo dituen egoera-arazo larri batean murgilduko gara. 3. Oinarrizko ideia: jazarpena dagoenentz esatea oso gauza saila da askotan. Ezkutuan, eta sarritan era sibilinoan eta estrategikoan gauzaten da. Gaur jazarpentzat hartzen ez dugunak, bihar bertan eztanda egin ahal digu gure aurpegiaren aurrean. Bazterketa eta eraso sozialarekin lotutako egoerak dira jazarpen kasu gehienak. Izan ere, jazarpen dinamika hori da persona egoera ahulgarrien uzten duen eraso mota. Beraz, jazarpena bai ala ez erabakitzeko atarian izan bagara, “relajazioak” ezin du zirrikiturik aurkitu gure hezkuntza esku-hartzean. Hori egitea, ikusten ez dugun erasoari eta balizko erasotzaileei garaipena eskaintzea da.
IRAKASLEEN artean
ERASOTZAILEENGAN
BIKTIMARENGAN
IKUSLEEN artean
IKASTETXEAN
EGIA + JUSTIZIA + ERREPARAZIOA UKAZIOA / EZ BEGIRATZEA
Ondorioak orain eta etorkizunean
Sufrimenduaren espirala
Orokortzeko arriskua
Indarkeriaren etekin soziala
Isiltasunaren legea
Gerarazi egiten duen beldurra
Taldea, ERREGULATZAILEA
Helburua: Kohesioa
Autoritas ahultzea
Egoera injustuaren laguntzailea
FAMILIAN
Hezkuntza Proiektuaren ezintasuna
Erakunde bidegabea eta segurtasunik gabea
Ikastetxearengan konfiantza galtzea
Errudun sentitzea: blokeoa
IHPren oinarria: TRATU ONA
Erakunde bidezko eta segurua
Konfiantza ikastetxearengan
Errua gainditzea: ekintza positiboa
Jazarpenaren ondorioak
Taldearen LIDERGOA bere gain
HEZITZAILE rola bere gain
Hazkuntza etiko pertsonala
Onartzea/Gelditzea/Aldatzea
Identitate positiboa berreraikitzea
Baldintzarik gabeko babesa
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Garrantzi berezia duen diapositiba. 1go oinarrizko ideia: batetik, nabarmen antzematen da, jazarpenaren aurrean izan dezakegun egoera dikotomikoa. Bati ekitea edo besteari ekiteak ondorio oso desberdinak eragingo ditu. Galdera batzuk… Bide marroiari ekiteak, non kokatzen gaitu jazarpenaren triangulu patologikoan? Zilegia da bide marroiari ekitea? Zergatik ez da zilegia? Zer jartzen du kolokan? 2. Oinarrizko ideia: sarritan jazarpenaren azterketari ekiterakoan ikuskera murriztatzaile eta gabezietan oinarritutako paradigma batetik abiatzen gara. Hau da, jazarpen egoera soilik biktima eta erasotzailearen/erasotzaileen arteko arazo larria balitz bezala. Diapo honetan argi ikusten da jazarpen egoera baten eragina haratago doala eta sistema osoa dela kaltetua eta egoera ahul batean jartzen dena baldin eta bide ukatzaileari ekiten badiogu. Aldiz, erreparazioa eta hezkuntzaren izaera transformatzailean murgilduz ikastetxeak bere azken xedeari erantzuteko eragile eraginkor gisa agertuko zaigu.
IHP
BIZIKASI EKIMENA
ICP
AJA ERA INKLUSIBOAN
ANIZTASUNARI ERANTZUTEKO PLANA
ELKARBIZITZA PLANA
HEZKIDETZA PLANA
TUTORETZA PLANA
IUP
HOBEKUNTZA PLANA
Berdinen arteko tutoretza
Zibermentoreak
Golden 5 Hezkuntza emozionala
Zerbitzu solidarioa
Bitartekaritza Banakako tutoretzak
Elkarbizitza zirkuluak
Ikasketa kooperatiboa
Ikas komunitateak
Lan proiektuak
MEM
ORIA
Moderador
Notas de la presentación
Diapositiba honetan batu nahi da elkarbizitzaren inguruan ikastetxe batean elkarloturik eta islatuta izan daiteken dokumentazio eta egitura sorta. Alde batetik, ikastetxean dagoen dokumentazio markoa, dokumentazio estrategikoa, kudeaketarako dokumentazioa eta era zehatz eta zuzenean elkarbizitza lantzeko-eraikitzeko garatu ahal diren egiturak.
Kognitiboak
Oinarrizko trebetasunak
Ikasleak eta zeregina
Estrategiak
Erregulazioa
…
Emozionalak
Autokontzeptua
Autoestimua
Motibazioa
Adimen emozionala
Espektatibak
Atribuzioak
…
Sozialak
Autoirudia
Identidadea
Taldearekiko lotura
Besteekin eta besteengandik ikastea
Interakzioa/kontzientzia
…
Ikaskuntza kontzientea eta metakognizioa
Ikaskuntza-prozesuaren osagaiak
BIZIKASI EKIMENA
Beraz curriculumak… Garapen pertsonalari ekiteko dimentsio guztiak izan behar
ditu kontuan, baina egun…
Horren aurrean: preferentziatik koherentziarako
paradigma aldaketari ekin behar diogu
Curriculuma Dimentsio intelektual eta abstraktoa
Dimentsio sozio-emozionala
BIZIKASI EKIMENA
Jarrerak eta jokabideak aldatzeko
Denen artean eraiki
Berdinen taldean eragin
Ikastetxearen eta hezkuntza-komunitate osoaren ardura da.
Ez da kanpoko teknikariei dagokien kontua.
Lan luzea, jarraitua, etenik gabea… kulturari eta estiloari lotutako
kontua da
Pertsonen arteko harremanei beste modu
batean “begiratu”
Jazarpenaren aurrean konstrukto bat sortu behar dugu BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Begiratu hitzak badu euskaraz beste kontzeptu batzuetara zabaltzen den bokazioa. Izan ere, begiratu esatean zaindu ere esaten ari gara eta horretan batu ahal izango genituzke beste asko, hala nola, babestu, abegitu, animatu, lagundu…hau da erabat proaktiboa den egoera baten aurrean jartzen gaitu “ begiratu” hitz horrek. “Mirar” entendido desde su acepción mas proactiva. Es decir, además de “observar”, también “cuidar” “acoger” “animar” “proteger”, “acompañar”…en definitiva tejer con estos mimbres la estructura segura y acogedora que ayudará a garantizar el bienestar necesario para acometer el proceso de enseñanza-aprendizaje.
Antolakuntza
Behaketa
Curriculuma
Arreta
Partaidetza
Ikasleak prozesuetako protagonista
…
Ikastetxeko leku eta une guztiak dira hezitzaileak
…
Irakasleak etengabeko
konpromisoa …
Jazarpenaren inguruko jarduera
espezifikoak …
Esku-hartze sistemikoa
Familia eta ikastetxea batera
Konstrukto horretan ezinbesteko eremuak BIZIKASI EKIMENA
Eskola-jazarpenaren gida
Biktima Erasotzaileak Ikusleak
Errekonozimendua Irudi positiboa berreraikitzea
Ahalduntze kolektiboa
Berreraikitze kolektiboa Bullying gabeko
ikastetxea
Berreraikitze pertsonala
Esku hartzea eta hezkuntza-neurriak pertsona guztientzat
Hezkuntza esku-hartzearen paradigma
BIZIKASI EKIMENA
BIZIKASI EKIMENA
ESKOLA JAZARPEN KASUETAN
IKASTETXEETAN JARDUTEKO
GIDA
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Naturaleza del Protocolo Es básico y preceptivo en todos los centros no universitarios de la CAPV. ¿Cuándo iniciar las actuaciones sobre acoso? Las actuaciones se iniciarán en todos los casos en los que el centro haya observado conductas de acoso escolar, Cuando algún alumno o alumna manifieste una situación de posible acoso hacia su persona o hacia algún compañero/a. Cuando la familia o tutores legales del alumno/a sea quien lo manifieste. Cuando haya conocimiento de la existencia de denuncia policial, judicial o queja al Ararteko. Cuando lo solicite la Inspección de Educación. (Atención con las conductas o actos cometidos fuera del centro docente. Ver el Articulo 33 del Decreto 201/2008). En consecuencia, TODOS LOS CENTROS EDUCATIVOS ESTÁN OBLIGADOS A INICIAR LA ACTUACIONES CUANDO SE PRODUZCA ALGUNO DE LOS ANTERIORES SUPUESTOS. Desde el punto de vista práctico, supone que deben completar siempre el ANEXO 0 (Acta de reunión con la familia) y el ANEXO I (Acta de la reunión en el centro). ¿Cuándo iniciar el Protocolo? Siempre que las conclusiones de la reunión del equipo educativo que dan origen al ANEXO I señalen indicios de la existencia de acoso, o existan dudas sobre su existencia. Solamente en aquellos casos en los que puede asegurarse de forma inequívoca que no existe acoso, las actuaciones podrán finalizar con el ANEXO I, siempre que la Inspección de Educación lo autorice. En estos casos, el centro en el ANEXO I deberá justificar de manera exhaustiva las conclusiones al respecto. La dirección del centro debe decidir en todos los casos sobre inicio del procedimiento corrector de conductas, de acuerdo con lo establecido en el Decreto 201/2008. Responsabilidades. ¿Qué corresponde al profesorado? Cuando descubren una situación de acoso que suceda en cualquier espacio del centro, comunicárselo inmediatamente al tutor o tutora. ¿Qué corresponde al tutor o tutora? Cuando conoce o tiene noticia de una posible situación de acoso, hacérselo saber al equipo directivo. ¿En qué condiciones?: Cuando otro profesor, una familia u otro alumno se lo ha comunicado ¿Qué corresponde al equipo directivo? Cuando reciben una comunicación sobre un posible acoso, deben poner en marcha las actuaciones y/o el Protocolo: Anexo 0, Anexo I, etc. PASO 1.- Observación de conductas que pueden constituir acoso escolar. Comunicación de una posible situación de acoso escolar El acoso no suele observarse directamente. Por eso es esencial la sensibilización. ¿A que conductas debe estar especialmente atento el profesorado? - Cambios de humor, tristeza, somatizaciones, soledad, retraimiento, disminución en el rendimiento académico, absentismo escolar no habitual, etc. La comunicación al resto del equipo docente es muy importante PASO 2.- Comunicación al director/a y al equipo directivo. Reunión inicial. Decisión sobre el inicio del Protocolo. ¿Cómo actuar cuando las observaciones tienen su origen en el centro? ¿Cómo actuar cuando tienen su origen en la familia?. El papel clave del Anexo O. Medidas de urgencia. La tarea del director/a en la gestión de la convivencia. Primera reunión del equipo docente. Anexo I: 5 días lectivos después del Anexo 0. A partir de los datos y evidencias disponibles decisión sobre la apertura del Protocolo (Informe A). Decisión sobre la apertura del Procedimiento corrector de conductas del Decreto 201/2008. Comunicación a la Inspección de Educación. PASO 3.- INFORME A. Recogida de información y análisis de la misma. Adopción de medidas de urgencia. Primera comunicación a las familias. Es fundamental recoger datos y evidencias sobre los hechos sucedidos para determinar si existe acoso y la gravedad del mismo. Es esencial la discreción y asegurar la protección del alumnado que proporciona información, así como de la posible víctima. Son necesarias medidas dirigidas el alumnado presuntamente acosador. Actuación con las familias. Es preciso prestar atención a no agravar las consecuencias del posible acoso. INFORME A. Toma de decisión sobre la existencia de acoso y sobre el procedimiento corrector de conductas del Decreto 201/2008, en el caso de haberse abierto este. Plazo para la elaboración: 15 días lectivos a partir del Anexo I. PASO 4.- Envío del “INFORME A” a la Inspección de Educación El INFORME A se enviara a la Inspección de Educación en todos los casos en el plazo de 15 días lectivos contados desde el momento en el que se tuvo conocimiento de los hechos. PASO 5.- NO se concluyen evidencias de acoso escolar: tratamiento educativo según el caso Una vez que el centro ha concluido que no existe acoso, analizará el tratamiento educativo que dará a los hechos producidos y al alumnado implicado. PASOS 6 y 7.- SÍ se observan evidencias de acoso escolar: procedimiento específico y elaboración del INFORME B. INFORME B: se cumplimentará únicamente en el caso de existir acoso. Tiene como finalidad hacer el seguimiento de la situación de acoso y complementar la información sobre este, así como concretar el Plan de Actuación Las intervenciones del centro con todo el alumnado implicado en el caso de acoso, siempre serán de naturaleza educativa. PASO 8.- Envío del INFORME B a la Inspección de Educación Se remitirá en todos los casos a la Inspección de Educación, en el plazo de 22 días lectivos desde que se remitió el INFORME A. PASO 9.- Comunicación a otras instancias, si procede En aquellos casos de especial gravedad o cuando haya indicios de delito, la comunicación a instancias externas al centro se regirá por los mismos criterios que los señalados en el paso 5. En este mismo sentido, el Art. 75 del Decreto 201/2008 indica las pautas para la notificación al Ministerio Fiscal de los hechos sucedidos. PASO 10.- Conclusión del caso La Dirección del centro educativo informara por escrito al inspector/a de referencia cuando considere que la situación se ha reconducido satisfactoriamente.
JAZARPEN PROZESUAREN
EBAZPENEAN BIDELAGUN
IZANGO DUGUN GIDARI
EKITEKO ORIENTABIDEAK
BIZIKASI EKIMENA
Zer eta nola egin
jazarpenaren aurrean?
…eta gelan?
…eta ikastetxean?
BIZIKASI EKIMENA
Ikastetxean egitekoa ustezko jazarpen-kasu batean
● Baldintzarik gabeko babesa
● Onarpena ● Errekonozimendua
● Jazarpen-egoera jasotzea
● Edozein motatako tratu txarrak moztea
● Esku-hartze sistemikoa
● Ebaluazioa Biktima Ikastetxea
● Kontrola ● Behaketa ● Erantzukizuna ● Sakabanatzea
Jokabide erasotzailea
duten ikasleak
● Jazarpenaren
aurrean ekin ● Elkarbizitza
berreraikitzea ● Solidaritatea
Ikusleak
BIZIKASI EKIMENA
Moderador
Notas de la presentación
Mencionar la diapositiva 3: 2º nivel de intervención Esta diapositiva es el mapa básico donde se organiza la intervención desde el centro educativo.
Errekonozimendua
taldean bere irudia berreraikitzen joan
Erabateko babesa: (inkondizionala)
umearekin adostutakoa
Jabetzea: egoeraz jabetzen eta
identifikatzen lagundu
Biktimarekin lanean
•Atribuziorik ez •Kontu handia neurrien
ezarpenetan •Gaia ez tratatu "publikoki“
•Zainketa gehitu eremu guztietan
•Lagun talde bat sortu (aurretiaz adostuak eta
formatuak) •Komunikazioa:
prozesuaren gorabeherak kontrolatzeko bilerak eta "mikrobilerak" erabateko konfiantzazko pertsona
batekin
• Ihesa, ukazioa eta auto-inkulpazioa ekiditu behar
dira.
•Laguntza eskatu behar duela konbentzitu.
•Trebetasun sozialak: bere
burua babesteko trebetasunak eta
asertibitatea.
•Erasotzaile izan gabe biktima izateari uzteko
bitartekoak
BIZIKASI EKIMENA
Berreraikitze pertsonala
Kontrola Antzematea Erantzukizuna
Erasotzailearekin lanean
Erasotzaile eta jarraitzaileak
identifikatzeko behaketa prozesua
Ikastetxe honetan ez da inondik inora
tratu txarrik onartuko
Norbait kaltetzean,
danok gara kaltetuak, zeu
barne
Banaketa Taldearen
“bateratasuna” disgregatu
Enpatia Autokontrola
Neurri hezigarriak Jokabidea
aldatzeko neurriak
Banakako elkarrizketak Egindakoaren
erantzule
Mugak jarri
BIZIKASI EKIMENA
Taldea ahalduntzea
Berreraikitze
kolektiboa
Bullying zona askea
Elkarbizitza Tutoretza lana
Jazarpenaren aurrean ekin
Ikusle-aktoreekin lanean
Solidaritatea
• Erantzukizunaz jabetu
• Enpatia • Txibato vs
Solidarioa • Laguntza eskatzen
irakatsi • Egoera salatzeko
bitartekoak diseinatu
• Jazarpenaren bi erregaiak apurtu:
-Botere-menderatzea -Isiltasunaren kodea
• Tratu txarren identifikazioa
• Ez da jazarpen jokabiderik onartuko
• Ikasgela positiboa berreraiki
• Talde kohesioan lan sistematikoa
• Sentimenduei izena jarri
• Biktima ikasgelako dinamikan murgildu
• Erantzukizuna eskatzen duten lanen ardura eman
• Irudi publikoa sustatu Elkarbizitza
sustatzeko metodologia: kooperazioa.
BIZIKASI EKIMENA
Ikastetxea
Ikastetxea eta familiak
Jazarpen-egoeraz jabetzea eta lankidetza
1. Jokabide jazarleei EZ
2. Neurri zuzentzaileak
aplikatzeko konpromisoa
3. Jokabide erasokorrak izan litzakeen arrazoiak
sakontzea
Jokabide erasotzailea
duen ikaslearen
familia
Bi oinarri dituen lankidetza
1. Komunikazio-bide bat
zabaltzea kezka partekatzeko eta egoera
konpontzeko
2. Ikaslea ez da erruduna eta familia ere ez
Biktimaren familia
Aktan jasotzea
Aktan jasotzea
Ikusleen familiak Komunikazioa eta
enpatia Komunikazioa eta
enpatia
BIZIKASI EKIMENA
Jazarpena detektatzeko-ebaluatzeko tresnak
-naturala -gidatua
-jolastokiko arduradunak - elkarbizitza
zirkuluak …
-elkarrizketak -galdetegiak
-autonarrazioak -arriskuen mapa
-autoinforme egituratuak
…
-metodo soziometrikoak
-berdinen arteko
nominazioak -harremanen diagnostikoa
…
-informeak -pikas
metodoa -behaketa
orriak -HIBP bilerak
…
Triangulazioa. Lortutako informazioaren laburpena
Behaketa zuzena Autoinformeak Heteroinformeak
Berdinen artekoa Helduek jasotakoa
BIZIKASI EKIMENA
BIZIKASI EKIMENA
TALDEAN-IKASGELAN ELKARBIZITZA POSITIBOA
BERRESKURATZEKO
MATERIALAK | 9-43 orr
BIZIKASI EKIMENA
Helburu orokorrak: • Gela ingurune segurua izatea lortzea.
– Ikasleek gelako eta ikastetxeko eguneroko elkarbizitzako tratu onak eta txarrak identifikatzeko trebetasunak eta estrategiak garatzea.
• Pertsonen arteko harremanak lehen-eratzea.
– Pertsonen arteko komunikazioa hobetzea. – Enpatiarako gaitasuna garatzea.
• Norbere eta besteen sentimenduak eta emozioak identifikatzea. – Asertibitatea garatzea.
• Haserrea eta bulkadak kontrolatzeko estrategien erabilera hobea sustatzea. • Norbere buruari begirunea merezi duela aitortzeko eta egoera zailei aurre egiteko gai
izateko tresnak eta estrategiak eskaintzea.
• Garapen morala hobetzea. – Ikasleek salatari / solidario dilema moralaren aurrean posizio etikoa hartzeko
gaitasuna garatzea. – Ikasleek ongizate kolektiboa lortzeko erantzukizun eta konpromiso indibidualaren
sentimendua garatzea. – Taldeari “gu”aren kontzientzia positiboa ematea eta horrek harremanak erregulatzea.
Taldea ahalduntzea. – Taldeko kideen artean lankidetzarako gaitasuna indartzea.
BIZIKASI EKIMENA
GARATU BEHARREKO KONPENTENTZIAK: • Elkarbizitzarako konpetentzia. • Norbera izaten ikasteko
konpetentzia. • Ikasten eta pentsatzen
ikasteko konpetentzia. • Komunikaziorako
konpetentzia; ahozkorako, ez ahozkorako eta digitalerako.
• Konpetentzia soziala eta gizalegeari lotutako konpetentzia.
Heziberri 2020
LAN SAIOETARAKO JARRAIBIDE METODOLOGIKOAK. • HASIERA: lehen une honetan saioaren
helburuak eta erabiliko den dinamika azalduko dizkiegu ikasleei. Lan egiteko kontsignak zein diren ere gogoraraziko diegu: parte-hartzea, besteekiko eta haien iritziekiko begirunea. Hurrengo saioetan, aurreko saioan eginikoa eta eginiko ebaluazioa gogoraraziko dizkiegu; hau da, zer atera zen ondo eta zer hobetu behar den.
• GARAPENA: proposatutako dinamika bakoitzak azalpen-fitxa bat izango du eta ikasleek idatzizko lan bat egin behar badute ere, fitxa bat izango dute horretarako.
• AMAIERA: saioa amaitzeko, eginiko jardueraren inguruan hausnarketa egiteari minutu batzuk eskainiko dizkiogu beti: zer eta zertarako egin dugun, nola sentitu garen, zer atera den ondo eta hurrengo saioan zer hobetu behar dugun.
BIZIKASI EKIMENA
PROPOSAMENA | 9-43 orr.
BIZIKASI EKIMENAREN ESKU-HARTZE MAILAK 1go maila: PROBENTZIOA
1. Sentsibilizazioa eta kontzientziazioa
2. Talde dinamizatzailea sortzea
3. Elkarbizitza Behatokia sortzea
4. Antolaketa eta metodologiari buruzko erabakiak hartzea elkarbizitza positiboa izan dadin
5. Elkarbizitza positiboa sustatzeko estrategia zehaztea
6. Indarkeriarik gabeko ikastetxea izateko urratsak egitea
2. maila: ESKU-HARTZEA
1. HELBURUA: Arrisku-faktoreak identifikatzea eta eskolako tratu txarren susmoa sortzen denean esku hartzea.
2. HELBURUA: Eskola-jazarpeneko kasuak desagerrarazteko esku hartzea.
3. maila: EBALUAZIOA 1. Ekimenari jarraipena egitea
2. Elkarbizitzarako Ekimena ebaluatzea inplikatutako eragile guztien parte-hartzearekin.
BIZIKASI EKIMENA
IKASTETXEKO ELKARBIZITZA KUDEATZEKO PRAKTIKA ONAK
BIZIKASI EKIMENA
Ikastaldea eta ikasleen ezagutza
Banakako tutoretzak
BIZIKASI EKIMENA
IKASTETXEKO ELKARBIZITZA KUDEATZEKO PRAKTIKA ONAK
Arauak
Kohesio jolasak
Adimen emozionala
Elkarbizitzako zirkuluak
BIZIKASI EKIMENA
IKASTETXEKO ELKARBIZITZA KUDEATZEKO PRAKTIKA ONAK
IRAKURKETA OSAGARRIAK
BIBLIOGRAFIA
MONOGRAFIKOA: berrigasteiz
Moodle: Irungo berritzegunea
BIZIKASI EKIMENA
Laburbilduz…
Elkarbizitza-plana Ikasleei bideratuta Esku-hartze ekosistemikoa
Irakasleen rola
Erantzukizuna eta hobetzeko aukera
Elkarrizketa eta parte-hartzea
Ikasteko, desikasi
Lankidetza eta konpromisoa
Jarraipena eta ebaluazioa
Jarduera etiko-emozionala
stop bullying
BIZIKASI EKIMENA
BIZIKASI EKIMENA
