Volco histórico na comarcaMelide, Santiso eToques podenestrear gobernosde coalición designo progresista

Cerne Cerne TTerra de Melideerra de Melide

ASOCIACIÓN DE EMPRESARIOS TERRA DE MELIDE- CENTRO COMERCIAL ABERTO (A.S.E.T.E.M- C.C.A.).Nº28. 5 de xuño -5 de xullo de 2007. Distribución gratuíta. Tamén en internet: www.asetem.com

As eleccións municipais mudan os gobernos de tres dos catro concellos da bisbarra

As eleccións municipaiscelebradas o 27 de maiodepararon cambios subs-tanciais en tres dos catroconcellos da Terra deMelide. O Partido Popularnon logrou revalidar asmaiorías absolutas quemantiña en Melide e San-tiso, ao igual que sucedeuno caso de Toques, onde oalcalde Jesús Ares perdeuo respaldo maioritario.Tan só o rexdedor popularde Sobrado dos Monxes,Jacobo Fernández foiquén de manter a maioríasuficiente como para po-der gobernar en solitariocatro anos máis. A nivel comarcal, o Blo-que Nacionalista Ga-legoerixiuse cos melloresresultados conxuntos aoincrementar en 6 o seunúmero de concelleiros nabisbarra.

Melide estreará o 16 de xuño un goberno de corteprogresista integrado por nacionalistas e socialistas.A candidatura do BNG encabezada por Socorro Ceacontará co respaldo do edil socialista Manuel Prado

para a investidura de Cea como nova rexedora. Oque aínda se está a negociar é o posible pacto ouacordo de goberno das dúas formacións para afron-tar os catro anos de lexislatura P 3-8

Cea será investida alcaldesa co apoio do PSOE

O ministerio de Fomentoaposta polo chamadocorredor norte para apro-ximar a autovía Santiago -Lugo a Melide. Jesús Co-pa, responsable de área deFomento en Galicia así oexpuxo nun acto organia-

do polo PSOE de Melide.Copa recoñeceu que ocorredor norte é o quemáis afección ambientalpresenta, e indicou que asobras poderían iniciarse afinais do ano 2008 ouprincipios de 2009 P10

Fomento aposta polo corredornorte para o trazado da autovía

A consellería de Vivendavén de sacar a concurso asobras da segunda fase dopolígono industrial deMelide. A actuación, or-zamentada en preto de do-us millóns de euros, dota-rá o polígono de 67.507

novos metros cadrados desuperficie, que se distri-buirá en 39 parcelas parauso industrial e comer-cial, e catro de cesión mu-nicipal. A empresa adxu-dicataria terá seis mesespara executalas P11

Vivenda saca a concurso asegunda fase do polígono

CULCULTURATURAVai de camiño faráparada en tres con-cellos da comarca |O programa lúdico ecultural impulsadopolo Xacobeo levaráa Toques, Melide eSobrado varias actu-acións durante o ve-rán P18

Cerne Cerne TTerra de Melideerra de Melide

Edición dixital en www.asetem.comPublicación mensual de distribución gratuíta. 2.000 exemplares.

DIRECCIÓN E REDACCIÓN: Lorena García CalvoEDICIÓN: Asociación de Empresarios Terra de Melide (A.S.E.T.E.M)

ENDEREZO: R/ Lino Sexto Sánchez 9, Melide (A Coruña)Telf. e Fax: 981506188 Correo electrónico: info@asetem.com

COLABORACIÓNS: Xosé Domingos Fuciños, Vanessa Martínez Iglesias,Rocío Freire, Ángel Curtis, AGXPT.

AGRADECEMENTOS: Jorge Sangiao, Mª Pilar LópezIMPRESIÓN: Norprensa S.A.

DEPÓSITO LEGAL: LU-456-05Cerne Terra de Melide non se responsabiliza das opinións manifestadas polos

seus colaboradores

Editorial Tribuna de opinión

Na Asociación de Empresarios Terra de Melide-CentroComercial Aberto tivemos, e temos, claro qu o primor-dial é procurar para a nosa comarca os mellores servi-zos. Porque entendemos que para que Melide e os con-cellos próximos vaian para diante, é fundamental con-tar con servizos adecuados.O mes pasado atopámonos coa desagradable noticia deque os actos vandálicos volveran facer acto de presen-za no polígono industrial da Madanela. Nese momentoo primeiro que me pasou pola cabeza foi a necesidadede volver a darlle un empurrón ao proxecto no queestivemos a traballar o ano pasado.En 2006 dende a asociación estivemos movendo fioscoa idea de conseguir para o parque empresarial unsistema de vixilancia que evite situacións desagrad-ables como as vividas o pasado mes. Naquel momento,e co respaldo de moitos socios, buscamos orzamentos epreparamos un proxecto que, finalmente, non continuouadiante.A pesar de que nese intre non se deu o paso, as xestiónsestán feitas, e xa coñecemos o que nos suporía mantera vixiancia no polígono, e extendela a unha patrulla ávila. Esa opción está aí, e só é preciso que entre todosdecidamos poñela en marcha. Só hai que descolgar oteléfono para que en ASETEM-CCA volvamos a xes-tionar e a buscar a mellor fórmula para garantir atranquilidade e a seguridade de todas as empresas queestán instaladas no parque empresarial da Madanela, eque se atopan cada certo tempo con desagradablessituacións.Porque, á fin e ao cabo, a tranquilidade e a garantía deque todo marchará ben é fundamental para que asnosas empresas miren adiante sen incertidumes.Ademáis, se queremos que Melide se convirta pasiño apasiño nun referente industrial e comercial, está claroque deberemos ofrecer tranquilidade e garantías atodos os que se interesen. Dende logo, ASETEM-CCAestará aí.

SeguridadeJOSÉ ANTONIO RODRÍGUEZO día 22 deste mes rema-

ta o prazo para que asempresas interesadas pre-senten ofertas para exe-cutar a ampliación dopolígono industrial deMelide. Sí. Xa falta me-nos para que a agardadasegunda fase se poña enmarcha, e iso, sen dúbida,é unha excelente nova.O polígono industrial deMelide está aqueixado defalla de vitalidade. Partedas parcelas carecen deactividade, e moitas dasempresas que están alíasentadas non poden pre-sumir de dispór dos servi-zos básicos que se pre-cisan nunha zona indus-trial. Por se iso fose pou-co, moitas empresas dacomarca e de fóra nonpoideron asentarse naMadanela por falta desolo industrial. Un soloindustrial que agora, lo-go de moito agardar, se-mella que sí teremos.A segunda fase dotará aoparque empresarial dearredor de 40 novasparcelas. Esas parcelas,se todo vai como parece,xa teñen pretendentes, eiso é unha gran nova.Porque que haxa empre-

sarios interesados enasentarse no polígono deMelide leva implícito quea xente lle ve futuro a estacomarca. Ademáis, esasempresas que pretendenfacerse co chan industrialserán fontes de emprego.E todos sabemos que asvilas e os concellos me-dran se hai emprego. Écoma un círculo viciosoque se retroalimenta, e

que, unha vez que estáencamiñado, é difícil dedeter. Así pois, agardamos aque as obras de execu-ción da segunda fasecomecen pronto para queas empresas se asentencanto antes.Ademáis, ben é sabidoque, canto antes teñamosque pedir a terceira fase,mellor.

Xa falta menos

Editorial Editorial 2

Especial Eleccións Municipais 20073

A cidadanía falou, e fíxooen clave de cambio. O 27de maio as urnas da comar-ca de Melide transmitiron avontade dos veciños de re-novar as institucións muni-cipais. Dos catro concellosda comarca da Terra de Me-lide, e salvo sorpresa, tansó Sobrado repetirá rexe-dor. Os pactos de gobernopermitirán en Melide, San-tiso e Toques renovar aosseus respectivos equipos degoberno sempre e cando sechegue a acordos. O quenon mudará en exceso a súaestrutura será o concello deSobrado dos Monxes, noque o rexedor popular Jaco-bo Fernández só cede unescano e conserva unhaampla maioría absoluta.O escrutinio das papeletasna comarca debuxou unpanorama de pactos que, enprincipio, auparán ás alcal-días da comarca a tres for-macións distintas. En Me-lide o Bloque NacionalistaGalego respaldarase noPSOE para acceder á alcal-día logo de colleitar igualnúmero de escanos que oPartido Popular. En Santisoserá preciso un goberno tri-

partito liderado polos inde-pendentes se finalmentequeren arrabatar a alcaldíaa Villar tras 28 anos nocargo. A coalición, coaCandidatura Independentede Santiso á cabeza deberáestar respaldada por PSOEe BNG. No caso de Toques as urnasquixeron que sexa precisoun entendenmento entrePSOE e PP para, co apoiodo BNG, relegar a JesúsAres ao grupo da oposi-ción.Agora haberá que agardarata o día 16 de xuño paraque se clarexen definitiva-mente os acordos na consti-tución das novas corpora-cións.

Resultado globalA nivel comarcal os comi-cios do 27 de maio foron aseleccións do BNG. Os naci-nalistas experimentaron unforte impulso na Terra deMelide grazas ás fortes su-bidas de Sobrado e Melide.Respecto ao 2003 o Bloquesuma 6 novos concelleirosna comarca, tres apoiadosen Sobrado, 2 en Melide, ea acta acadada en Toques.

Pola contra, o Partido Po-pular eríxese como a for-mación quemáis acusou aperda, ao ceder un conce-lleiro en Melide, un enSobrado e un en Santiso (oscómputos non recollen ocaso de Toques).Pola súa banda, o PSOEmantén igual número deactas na comarca ca nasanteriores eleccións muni-cipais, posto que as baixa-das de Melide e Sobrado(perderon un concelleiro en

cada municipio) palíansecoas subidas rexistradas enSantiso e Toques.En canto ás formaciónsindependentes, os cidadánsrespaldaron as candidaturasde Jesús Ares en Toques, ea da Candidatura Indepen-dente de Santiso, que subiuun escano, pasando de dousa tres concelleiros.

Sen representaciónOs pasados comicios muni-cipais destacaron pola pro-

liferación de listas indepen-dentes. No caso de Ci-dadáns de Galicia, o parti-do non conseguiu os votosprecisos para ter concellei-ro en Melide nin en So-brado dos Mon-xes, osdous municipios da bisba-rra no que formaron lista.No caso de Santiso, TerraGalega, a quinta candidatu-ra en liza, non superou abarreira do primeiro conce-lleiro, ao contabilizar soa-mente 40 votos.

Tres dos catro concellos da comarca podenrenovar o seu goberno por medio de pactosTan só o rexedor de Sobrado dos Monxesse asegurou o 27 de maio a alcaldía

A normalidade presidiu a xornada electoral nos catro concellos da comarca

Das 44 actas de concellei-ro que compoñen as cor-poracións da Terra de Me-lide, 12 (27%) estarán o-cupadas por mulleres.Melide, con Socorro Ceaá fronte da alcaldía é oconcello no que máispegada terán as edís,posto que dos trece edísda corporación, 6 seránmulleres. Xunto con Cea,ao BNG pertencen Con-chi Castro, Ana IsabelRamos e María José Ro-dríguez. A elas súmasellesa ata agora alcaldesa, Án-

xeles Vázquez e a súacompañeira de partido,María Dolores GómezNeira.En Santiso á independen-te Matilde Pallares e á so-cialista Inés Cagide, querenovan as súas actas deconcelleiras, súmaselles apopular María del Car-men Curros.En Sobrado a candidatasocialista, Sandra Fernán-dez estará acompañada dapopular María Rocío Co-tos. En Toques, Cruz Ban-de segue na corporación.

Doce mulleres formaránparte das novas corporacións

Os comicios municipais do27 de maio conseguironmovilizar a arredor do 70%do censo electoral da Terrade Melide. A abstenciónmedia en toda a comarcasituouse entorno ao 30%,un dato aproximado ao quese rexistrara nas últimaseleccións municipais, cele-bradas no ano 2003.Toques foi, con diferencia,o concello no que máis cen-sados acudiron a votar,mentras que Melide rexis-trou a taxa de abstención

máis alta da bisbarra.En Toques case o 79% dosveciños maiores de 18 anosacudiron ás urnas. A pesarda alta participación que serexistrou, a abstenciónmedrou en máis de douspuntos respecto ás anterio-res eleccións.No caso do concello deMelide, a abstención si-tuouse no 34%, un ratioque supón unha baixada deapenas unhas décimas res-pecto ao chamamento do2003.

Santiso foi o concello dacomarca que máis viuincrementada a participa-ción dos votantes, postoque a abstención baixoumáis de cinco puntos atasituarse no 33,5%.Polo que respecta ao conce-llo de Sobrado, máis do70% dos electores acudirono día 27 aos colexios elec-torais para decidir a novacorporación. A pesar de quea abstención non chegou ao30%, respecto ao ano 2003,subiu 5 puntos.

A abstención media da comarca resultou inferior ao 30%

Especial Eleccións Municipais 2007: Melide4

O 27 de maio deulle a voltaá corporación melidense. Apartir do 16 de xuño anacionalista Socorro Ceaserá a nova alcaldesa domunicipio logo de asegu-rarse o respaldo do socialis-ta Manuel Prado na tomade posesión. E é que osvotos dos veciños aposta-ron polo cambio por mediode pactos.As urnas melidenses opta-ron por retirarlle a maioríaabsoluta á ata agora alcal-desa en funcións ÁnxelesVázquez, que, na súa pri-meira concurrencia ásurnas, non contou co res-paldo suficiente como paragobernar.

Os resultadosO Bloque Nacionalista Ga-lego de Melide foi a únicaforza que conseguiu mello-rar os seus resulados res-pecto aos comicios do2003. Os nacionalistas su-maron dous concelleirosque lles permite igualar osseis edís cos que o PartidoPopular afrontará os vin-deiros catro anos. Os popu-lares rexistraron un baixón

de máis de 300 votos quelles restan un escano e queos deixan sen a maioríaabsoluta que precisabanpara poder gobernar ensolitario.Pola súa banda, o PSOEmelidense tamen rexistrouunha notable perda devotos que os deixa cunescano, pero que lles per-mite ter nas súas mans achave do goberno de pro-greso. Aínda que as nego-ciacións entre BNG ePSOE non concluíran aopeche desta edición, sí esta-ba confirmado o apoio dePrado ao BNG para ainvestidura de Socorro Ceacomo nova alcaldesa deMelide.O que non conseguiu entrarna corporación foi Cida-dáns de Galicia, que sóconseguiu contar co respal-do de 213 votantes.

RepartoAs parroquias seguen a sero graneiro de votos doPartido Popular de Melide.O 27 de maio deixou aoBNG como a forza máisvotada na vila, mentras que

o Partido Popular, aíndaque cede terreo, mantén oseu dominio respecto áscandidaturas de esquerdas.Pola contra, o BNG conver-teuse na forza máis votadaen cinco das seis mesasubicadas na vila, colleitan-do só no núcleo urbanomáis votos que o total asi-nado nos anteriores comi-cios municipais.

Un pacto de BNG e PSOE apartará aoPP do goberno logo de 16 anos no poderSocorro Cea substituirá a Vázquez no sillón da alcaldía co respaldo do PSOE

Cea celebrou o trunfo electoral rodeada de veciños e simpatizantes

Resultados do 27-M e (diferencia respecto a 2005)Partido Popular 2.443 ( baixa 305) 6 edísBloque Nacionalista Galego 2.168 (sube 740) 6 edís PSOE 499 (baixa 410) 1 edil CIdeGA 213 0 edilNulos 32 (baixa 20)Branco 37 (baixa 16)Abstención: 34,06% (baixa 0,19%)

A nova corporación

Bloque Nacionalista Galego Socorro Cea VázquezXosé Antonio Díaz RodríguezConchi Castro PedreiraAna Isabel Ramos RúaXosé Antón Varela AntasMaría Xosé Rodríguez Gómez

Partido Popular Ánxeles Vázquez MejutoSantos López NovoMaría Dolores Gómez NeiraHimerio Curros VázquezJosé Roca RodríguezJesús Penas Castro

Partido Socialista Obrero Español-PSdeG Manuel Prado Puga

OS DAOS DATTOSOS

Melide 1-AMelide 1-BMelide 2-AMelide 2-BMelide 3-UMelide 7-UBaltarMacedaFurelosCamposBarreiroFolladelaMoldesCazallas

TOTAL 2.443 (45,98%) 2.158 (40,62%) 499 (9,39%) 213 (4,01%)

MESA PP BNG PSdeG CIdeGA

18515217319519022511421814810519120292311

2141662311683213885485

1005356

10746

169

6551523330671034213522284

47

715271582822020133122320

Especial Eleccións Municipais 2007: Santiso5

Logo de 28 anos á fronte doconcello de Santiso, o al-calde en funcións, RamónVillar, podería deixar aalcaldía o vindeiro 16 dexuño se finalmente fructifi-ca un pacto a tres bandas. O27 de maio a candidaturado Partido Popular de San-tiso non conseguiu o núme-ro de votos necesario parafacerse co sexto concellei-ro, perdendo así a maioríaabsoluta que atesoraba aformación.Mentras que o PartidoPopular rexistrou un des-censo de 143 votos, tanto aCandidatura Independentede Santiso como o PSOEincrementaron o seu apoio,tanto en número de sufra-xios, como en representa-ción no pleno da corpora-ción. A candidatura lidera-da por Ovidio Leiva conse-guiu o terceiro escano, epreséntase como o máximoaspirante a suceder a Villarna alcaldía se finalmenteprospera o acordo dos tresgrupos da oposición. Polasúa banda os socialistasrexistraron a maior subidaen número de votos, conse-guindo facerse coa segundaacta de concelleiro.Os que non lograron incre-mentar o seu número deescanos foron oa naciona-listas. O BNG sufriu unlixeiro descenso en canto anúmero de sufraxios recibi-dos, e quedouse ás portasde conseguir o segundoedil na corporación deSantiso.Tampouco conseguiron osvotos precisos para obter

un escano os candidatos deTerra Galega. A formaciónencabezada por FernandoValle quedouse nos 40votos, lonxe de obter unconcelleiro.

NegociaciónsCandidatura Independentede Santiso, PSOE e BNGteñen de marxe ata o 16 dexuño para negociar un posi-ble pacto ou acordo degoberno que deixaría aoPartido Popular fóra daslabores de xestión do con-cello. As tres forzas ataagora da oposición están endisposición de plasmar unacordo para un goberno deprogreso no que OvidioLeiva sería o mellor posi-cionado de cara a facersecoa alcaldía. Os tres edísque conseguiu o CIS reque-rirán os apois dos dous con-celleiros do PSOE e do edildo BNG para lograr a alcal-día. Os candidatos das tresformacións xa manifestarantralo 27 de maio a súa pre-ferencia por un goberno deprogreso. Ata o día 16 ostres partidos deberán nego-ciar as condicións desepacto, e a futurible distribu-ción de competencias.

Outras posibilidadesAínda que o tripartito entreCIS, PSOE e BNG é unhadas opcións que cobrabanmáis forza ao peche destaedición, o abano de posibi-lidades é amplo. No caso deque finalmente a coalicióna tres bandas non prospere,o día 16 Villar poderíabotar man dos seus escanos

para manter a alcaldía, seben é certo que á hora degobernar, vería moi limita-da a súa xestión ao nonpoder sacar adiante en soli-tario as propostas.A terceira das opcións queposibilitan en Santiso osresultados electorais do 27de maio pasaría por ungoberno de Villar apoiadonalgún dos outros tres par-tidos políticos; unha opciónque a priori non tería visosde prosperar se se atendenaos argumentos do cambioque os partidos esgrimirondurante a campaña elecoral,e á posible factura dentrode catro anos.Outra das opcións que seabren no panorama deSantiso tralo 27 de maiopasaría por un gobernoencabezado por CIS, PSOEou BNG, e respaldado poloPP.

Un pacto de CIS, PSOE e BNG pode poñerpunto e final a 28 anos de Villar como alcaldeA pérdida da maioría absoluta do PP podelevar a Leiva a presidir a corporación

CIS celebrou en Visantoña o seu mitin de peche de campaña cos veciños

Resultados do 27-M e (diferencia respecto a 2005)Partido Popular 722 ( baixa 143) 5 edísCIS 384 (sube 124) 3 edís PSOE 353 (sube 127) 2 edís BNG 200 (baixa 16) 1 edilTerra Galega 40 0 edilNulos 10 (baixa 8)Branco 8 (baixa 4)Abstención: 33,55% (baixa 5,53%)

A nova corporación

Partido Popular Ramón Vilar EdreiraManuel Suárez FradeRamiro Camino RialJosé Luís Oro PazosMaría del Carmen Curros Mendoza

Candidatura Independente de Santiso Ovidio Leiva PereiroJosé Manuel Sexto TorreiroMatilde Pallares Cagide

Partido Socialista Obrero Español-PSdeG Inés Cagide ValDaniel Roibás Vázquez

Bloque Nacionalista Galego Xosé Manuel Camino Romero

OS DAOS DATTOSOS

VisantoñaNovelaArcediago

TOTAL 722 384 354 200 40

MESA PP CIS PSOE BNG TEGA

307163252

86159139

13358

163

1375112

159

16

Especial Eleccións Municipais 2007: Sobrado6

Sobrado é o único concelloda comarca da Terra deMelide que a noite do 27 demaio coñecía con certeza onome do seu alcalde paraos vindeiros anos. E é que opopular Jacobo Fernándezfoi o único dos rexedoresque revalidou a maioríaabsoluta que lle permitiráaos populares continuargobernando o municipiosen ter que botar man deacordos ou pactos.

Os resultadosO Partido Popular erixiusenovamente como a forzamáis votada en Sobradodos Monxes. Dos once con-celleiros que compoñen acorporacion, a candidaturaque encabezou JacoboFernández fíxose con seteactas, cedendo tan só unescano respecto aos ante-riores comicios; o que tra-ducido en votos foron 199sufraxios menos.A pesar de que o PP ratifi-cou o seu dominio enSobrado, o gañador espiri-tual dos pasados comiciosfoi sen dúbida o BNG. Acandidatura dos nacionalis-tas, encabezada por Anto-nio Lago conseguiu entrarna corporación de Sobradoconverténdose na segundaforza política municipalgrazas aos tres concelleirosacadados. Nas eleccións do 2003 a

candidatura nacionalista sóconseguira 116 votos, unhacifra que non fora suficien-te para acadar representa-ción no pleno. Sen embar-go, desta volta a candidatu-ra que encabezou Lagocolleitou 478 sufraxios queos deixaron a escasos votosdo cuarto edil, e que llespermiten converterse nasegunda forza política enSobrado dos Monxes.Os que non conseguironmanter a representacióncolleitada nos anteriorescomicios foron os socialis-tas. A renovada candidaturado PSOE colleitou os votossuficientes para un escano,pero non logrou manter asdúas actas de concelleiroque conseguiran no 2003. Non estarán representadosno pleno da corporaciónserán os integrantes deCidadáns de Galicia. Anova formación tan sócolleitou o respaldo de 66votantes, un número insufi-ciente para facerse coa pri-meira acta de concelleiro.

InvestiduraAo igual que nos demáisconcellos da bisbarra, o día16 terá lugar a constituciónda nova corporación deSobrado dos Monxes.Neste caso non haberá queagardar para coñecer onome do rexedor, posto queJacobo Fernández será in-

vestido nomamente alcaldegrazas aos sete concelleirosacadados polo Partido Po-pular.

ProxectosA partir do 16 de xuño onovo goberno de JacoboFernández deberá afrontaros retos que Sobrado dosMonxes ten por diante.Durante a campaña o ratifi-cado rexedor plantexara odesenvolvemento dos ser-vizos sociais e a aprobacióndo Plan Xeral de Orde-nación Municipal como asdúas metas a cumplir du-rante a lexislatura que a-gora comeza.

Fernández revalida a maioría e o BNGconvértese na segunda forza no concelloOs nacionalistas pasan de cero a tres actas, e o PSOE acada un escano

Sobrado continuará cun goberno do Partido Popular durante os vindeiros catro anos

Resultados do 27-M e (diferencia respecto a 2005)Partido Popular 1.059 ( baixa 199) 7 edís BNG 478 (sube 362) 3 edís PSOE 179 (baixa 177) 1 edilCidadáns de Galicia 66 0 edilNulos 14 (sube 2)Branco 8 (baixa 7)Abstención: 29,58% (sube 5,06%)

A nova corporación

Partido Popular Jacobo Fernández GarcíaJosé Antonio Espiño RodríguezMaría Rocío Cotos CabadoJosé Ovidio Cabanas RodríguezJosé Antonio Sánchez CabanasEsteban Ramos SeoaneJosé Antonio Vizcaino Gómez

Bloque Nacionalista Galego Antonio Lago VerduraManuel Cotos FernánezBorja Cardesín Vila

Partido Socialista Obrero Español-PSdeG Alejandra Fernández Lodeiro

OS DAOS DATTOSOS

TelladosSenínCepoEsguevaDombreteAs CrucesPorta

TOTAL 1.059 478 174 67

MESA PP BNG PSdeG CIdeGA

11512887

188156107278

87516655705396

20213320211148

9114352826

Especial Eleccións Municipais 2007: Toques7

Os comicios do 27 de maioforon na comarca as elec-cións dos pactos, posto queen en tres dos catro conce-llos son plausibles acordosa dúas ou tres bandas paramudar o signo político dogoberno. No caso de To-ques, ao igual que enSantiso, será preciso un tri-partito para arrebatarlle aJesús Ares a alcaldía. Osresultados que sairon dasurnas o 27-m debuxaron unarco político no que Xuntoscara o progreso de Toquesnon logra a maioría sufi-ciente para poder gobernaren solitario, unha condicióna priori imprescindible paraque o actual rexedor en fun-cións manteña a alcaldía.

Os resultadosXuntos para o progreso deToques, a formación creadapor Ares para poder concu-rrir ás eleccións municipaistrala súa expulsión doPartido Popular, erixiuse naforza máis votada no con-cello o 27 de maio. A listade Ares obtivo o respaldode 523 votantes que lle dancatro escanos, unha maioríanon absoluta. A segundacandidatura que máis res-paldo cidadá obtivo foi asocialista que encabezouMiguel Buján. O PSOE lo-grou conservar o escanoque ata agora defendeuCruz Bande, e sumarlleoutra acta. A renovada lista que oPartido Popular presentouen Toques contou coa con-fianza de 260 votantes. Acandidatura encabezada porJorge Calvo Pestonit foi a

terceira máis votada tralaslistas de Ares e Buján. A cuarta formación políticaque logrou representaciónna corporación toquense foia lista nacionalista encabe-zada por Manuel Ferro. OBNG presentou por primei-ra vez en Toques unha lista-seria e traballada, e obtivoo respaldo dos veciños paracolleitar unha acta de con-celleiro que ocupará o pro-pio Ferro.Ao igual que nas anterioreseleccións municipais, oscomicios en Toques distin-guíronse pola alta partici-pacións, que superou o78% do censo electoral,case tres puntos menos queen 2003, pero un ratio quesupón o índice de participa-ción máis alto da comarca.

A hora dos pactosIgual que ocorre no conce-llo de Santiso, haberá queagardar ao pleno de consti-tución da nova corporaciónpara coñecer a con certezao novo grupo de goberno. Eé que a maioría non absolu-ta asinada por Xuntos Carao Progreso de Toques abrecamiño a un tripartito quepodería levar a Buján a pre-sidir a corporación.Os cinco concelleiros quesuman PSOE, PP e BNGtralo 27-m son suficientespara formar un equipo degoberno que deixe nos ban-cos da oposición ao actualrexedor en funcións. Paraelo, será preciso que PSOEou PP consigan a través deacordos ou pactos o respal-do das demáis forzas políti-cas. De antemán, é o PSOE

a forza política que partecon máis opcións de facer-se coa alcaldía, posto quefoi a lista de Buján a quemáis votos obtivo das tresque conformarían o triparti-to. Aínda que os partidos seamosaron dispostos a che-gar a un acordo, será preci-so dilucidar nestes días ospormenores dun plausiblepacto e determinar o repar-to de funcións e competen-cias.Aínda que as opciónstamén permitirían ungoberno de Ares en mino-ría, ou mesmo un gobernoencabezado ou respaldadopola súa candidatura eoutra formación, estas posi-bilidades semellan descar-tadas de antemán. Será o 16de xuño cando se esclare-zan definitivamente o novogoberno.

Ares perderá o bastón de mando sePSOE, PP e BNG chegan a un acordoAs tres formacións amosaron xa a súa disposición a chegar a un entendemento

O PSOE organizou un mitin para achegarlle as súas propostas aos veciños

Resultados do 27-M e (diferencia respecto a 2005)PSOE 278 (sube 132) 2 edís PP 260 (baixa 556) 2 edís BNG 133 (sube 128) 1 edilX.C.P.T. 523 4 edilNulos 4 (baixa 1)Branco 3 (baixa 2)Abstención: 21,61% (sube 2.87%)

A nova corporación

Partido Socialista Obrero Español-PSdeG Miguel Ángel Buján VarelaMaría Cruz Bande Buján

Partido Popular Jorge Francisco Calvo PestonitArturo Penas Pardo

Bloque Nacionalista Galego José Manuel Ferro Prieto

Xuntos cara o progeso de Toques Jesús Ares VázquezManuel Penas PenasArturo Prado LópezManuel García García

OS DAOS DATTOSOS

SoutoParadelaVilamor

TOTAL 523 278 260 133

MESA XCPT PSOE PP BNG

154202167

1228175

8710667

375838

Especial Eleccións Municipais 20078

AnúnciateAnúnciateen Cerneen Cerne

Chama ao981.506.188 e infórmate

sen compromiso

O 27 de maio as urnas apostaron na comarca por probar osbeneficios da palabra cambio. Ese cambio haberá que ratifi-calo agora en pleno. O 16 de xuño os salóns plenarios deMelide, Toques e Santiso están chamados a ser o escenariono que os políticos deberán corresponder á vontade cidadáe executar ese cambio votado pola maioría que agora deni-gran os que noutrora algúns enxalzaron. Igual que o 27 demaio os partidos políticos apelaron á responsabilidade doscidadáns, agora tócalle ao pobo apelar á responsabilidadedos políticos. Este é o momento de deixar a un lado egois-mos, e siglas e de apostar polo ben común, aínda que sexana figura de tripartitos de seo antagónico. Non se trata defacer concesións impensables e imposibles un mes atrás,senón de respostar á confianza depositada por todos e cadaun dos veciños e veciñas que no momento de introducir apapeleta optaron pola que poñía cambio. Agora, en plena voráxine negociadora, non queda máis queapelar á xenerosidade dos políticos, e sobre todo, á súapalabra. Porque, á fin e ao cabo, durante quince días esti-veron reclamando apoios amparándose no reiterativo cam-bio. Os veciños cumpriron o seu papel nas urnas, e agoratócalle aos políticos cumprir o seu nos despachos. Porquehai que lembrar que dentro de catro anos o turno de palabrarecaerá novamente no pobo, e éste ten boa memoria. Todos sabemos que desta volta o demo foi máis arteiro canunca e a través de outrora impensables tripartitos está abotarlle un pulso á palabra dada polos políticos, pero é queás veces o destino, e as urnas, son caprichosos. O 27 demaio a cidadanía falou. Fíxoo alto e claro, a pesar de quesempre hai quen oe baixiño e distorsionado. Ese domingo,de noite gris para algúns e de ceo estrelado para outros, osprotagonistas fomos os veciños. Agora deben ser os políti-cos os que recollan o guante.Durante a campaña, na miña tourné mitinera escoitei detodo un pouco, pero, sen dúbida, a palabra que máis mequedou na mente -ilusión aparte- foi ese cambio. Porqueben se sabe que a un mes vista de calquera comicio, os polí-ticos, sobre todo os aspirantes, roubanlle aos diccionarios apalabra cambio para cargala de entusiasmo, esperanza, eboas intencións; o que comunmente se chaman promesas.Ese cambio proclámase como consigna e bandeira, e, enmoitos casos, é por sí o maior argumento de peso que esgri-men os alcaldables. Pero, agora, sobra falar del. O que tocaé experimentalo.

O SOLO SOL

LORENA GARCÍA CALVO

PPrroommeessaass,, ccoonnffiiaannzzaa ee rreessppoonnssaabbiilliiddaaddee

Quince días de campañadan para moito. Chegan afuncionar a modo de cursointensivo de dialéctica po-lítica que nalgúns casosmesmo capacita ao audito-rio para aventurar a argu-mentación das estrelasconvidadas aos mítines.Porque ben é certo que du-rante as dúas semanas decampaña, houbo quen visi-tou a comarca por partidatriple. É o caso do presi-dente da Deputación daCoruña, o socialista Sal-vador Fernández Moreda,que non dubidou en respal-dar as candidaturas do seupartido en Melide, Santisoe Toques.A primeira liña política anivel galego deixouse verpola comarca nas figurasdo popular Alberte NúñezFeijoo, que acudiu a res-paldar a Vázquez e á súacandidatura; e dos conse-lleiros de Cultura e MedioAmbiente, que fixeron opropio con Cea e Prado.

Música e máisQue a política entra melloracompañada, debeu ser oque pensaron boa parte dasformacións que concurri-ron ás municipais a tenordos presentes cos que aga-sallaron aos veciños. Assimbólicas rosas vermellas

non faltaron nos mítinessocialistas que se celebra-ron na bisbarra. No caso damúsica, houbo para todosos gustos, dende a orques-tra do mitin de Cidadáns deGalicia en Melide, aossons máis enxebres cosque abriron a presentaciónda candidatura do BNGmelidense. Tamén en San-tiso o CIS se decantou porpoñer música ao seu mitinde peche de campaña.En calquera caso, o quenon faltaron na meirandeparte dos mítines celebra-dos foron os pinchos.Houbo para todos os gus-tos, se ben é certo que osnacionalistas de Santiso sedescubriron como os máis

espléndidos ao ambientar oencontro no Pazo de Vilarde Ferreiros.

AgasallosAs empresas de márquetinfixeron coa campaña elec-toral o seu agosto particu-lar. E é que os agasallosdos distintos partidos repe-tiron os clásicos chisquei-ros, bolígarfos, lápices epegatinas. Sen embargo,foi o PP melidense o parti-do que se erixiu como omáis xeneroso ao agasallarcon prantas, portacedés,estuches de manicura ebolígrafos aos veciños quese achegaron á presenta-ción da candidata e á dacandidatura.

Para todos os gustos ... e coresA campaña destacouse pola celebración de numerososmítines tanto en Melide coma nos concellos veciños

Fernández Moreda multiplicou as súas visitas á comarca

CRÓNICA | De tourné mitinera antes do 27-M

PUBLICIDADEPUBLICIDADE 9

MelideMelide10

O chamado corredor norteda autovía Santiago-Lugoao seu paso por Melide é, adía de hoxe, a opción pre-dilecta para o ministerio deFomento. Así o afirmou enMelide o director de áreada Delegación en Galiciado Ministerio de Fomento,Jesús Copa Novo, nun actoinformativo organizadopolo PSOE local.Copa manifestou que aaposta de Fomento pasapolo corredor norte, pero éimprescindible ter o vistobo de Medio Ambiente. Oresponsable de Fomentorecoñeceu que o corredorNorte, que é o que máispreto pasa da N-547, e quediscorre en paralelo á estra-

da, é o que ten maior im-pacto medioambiental nazona. Por iso Copa advertiude que é imprescindiblecontar coa correspondentedeclaración de impacto am-biental favorable á actua-ción.O responable de Fomento

en Galicia non eludiu falarde prazos, e afirmou queagardan que entre os mesesde xullo e setembro se con-te xa co estudo informativopublicado. Logo disto, ha-berá un prazo de tres mesespara información pública.Segundo Copa, os prazos

que se manexan para o ini-cio das obras na zona pode-rían datarse para finais de2008 ou comezos do 2009.Copa recoñeceu que o tra-zado que atravesa a comar-ca melidense leva un retra-so de tres anos respecto ótraxecto Lavacolla-Arzúa.

Esta opción transcorre paralela á N-547, pero é a de maior impacto ambiental

Fomento aposta polo corredor nortepara o trazado da autovía por Melide

Copa Novo explicou a situación da autovía nun encontro cos veciños

José Copa Novo tentouna súa intervención enMelide clarificar aos a-sistentes á xuntanza asrazóns do retraso na de-finición do trazado Me-lide- Palas de Rei. Oresponsable de Fomentoapuntou a que o gober-no autonómico anteriortentara aproximar a víaá comarca do Deza,achegándoa a Agolada,e aproximándoa destexeito a Lalín. SegundoCopa, esta era unha de-cisión política, porque¿dende cando para ir aLugo hai que pasar porLalín?. Por iso, expli-cou Copa Novo, coa en-trada do novo gobernode coalición na Xuntade Galicia, e co PSOEna carteira de Fomentose optou por apostar po-lo trazado da A-54 polacomarca da Terra deMelide.

O responsable deEstradas enGalicia prevé queas obras comecena finais de 2008

Copa apunta aque unha decisión políticatentou alonxar avía da comarca

O melidense Xesús Ferrei-ro lidera o Campionato deEspaña de Rali de vehícu-los históricos trala desputadas dúas primeiras probas.O piloto da escudería Me-lide Motorsport e o seu co-piloto, Roberto Lorenzo,asinaron o trunfo nas pro-bas desputadas en Can-tabria e Galicia.O debú de Ferreiro e o seuFord Escort MK II no cam-pionato nacional foi noCantabria Infinita, unhaproba desputada en terrasde Santander. O melidenseconseguiu facerse co trunfologo de ir durante toda a

proba meténdolle segundosao seu máximo rival, An-tonio Sainz, irmán do cam-pión do mundo CarlosSainz, e que non deu con-cluído a proba.A segunda das probas docampionato de España deHistóricos xa se celebrouen territorio galego. Fe-rreiro foi o único da catego-ría que tomou a saída noRías Baixas, o que lle ase-gurou manter o lideratocolleitado en Santander.Aínda que ningún dos seusrivais de grupo tomou asaída na proba pontevedre-sa, Ferreiro puxo toda a

carne no asador e concluíuno posto 21 da xeral.A vindeira cita da escuderíaMelide Motorsport será en

terras ourensás na fin desemana do 23 de xuño. Enprincipio agárdase que osrivais máis fortes do cam-

pionato xa tomen a saídanesta proba, que deixaráver cales son os máximosaspirantes ao título.

A escudería Melide Motorsport presentouse ante os melidenses

Ferreiro lidera o grupo dehistóricos trala desputados dous primeiros ralis

A consellería de Vivenda eSolo sacou a concurso a ur-banización da segunda fasedo parque empresarial daMadanela. O departamentoautonómico que dirixe anacionalista Teresa Táboaspechará o día 22 o prazopara que as empresas inte-resadas en executar a actua-ción presenten as súas ofer-tas. Vivenda destinará unorzamento de 1,919.458euros á urbanización da se-gunda fase do polígono in-dustrial melidense, que do-tará de 67.507 novos me-tros cadrados a zona em-presarial.A segunda fase do polígonoincrementará en 39 as par-celas para uso industrial ecomercial do parque meli-dense. O concello de Me-lide contará cunha reservade catro parcelas que seránde cesión municipal. Asparcelas da segunda fase dopolígono terán unha super-ficie que oscilará entre os702 e os 3.275 metros ca-drados. Vivenda estableceuun prazo de seis meses paraa execución das obras de

urbanización unha vezadxudicada a actuación.

Novo parqueCoa execución da segundafase do parque empresarialda Madanela, a área indus-trial melidense chegará aos142.513 metros cadradosde superficie dos cales81.402 estarán adicados auso industrial e comercial.A superficie restante reser-varase para equipamentossociais, rede viaria, aparca-doiros e zona verde. Coaas39 novas parcelas que seurbanizarán, o polígonomelidense chegará ás 74parcelas.A urbanización da segundafase do parque vén dar res-posta a unha vella demandados empresarios locais e decolectivos como ASETEM-CCA, que veñen reiterandodende hai tempo a necesi-dade de facilitar solo indus-trial para a instalación denovas empresas. Variosempresarios suxeriron ade-máis a necesidade de instara Vivenda a apostar porunha terceira fase.

MELIDE MELIDE 11

Os autores dos feitos empotraron un camión contra a parede posterior do lavadoiro

Causan cuantiosos destrozos nunhaempresa do parque empresarialA seguridade do polígonoindustrial melidense que-dou en entredito o pasadomes cando tres empresasda zona foron víctimas deintentos de roubo. Namadrugada do 9 de maioun ou varios descoñecidosaccederon por medio dunbutrón ás instalacións daempresa Tecnamelide, a-dicada á mecánica rápidae aos neumáticos. Unhavez lograron acceder ánave, causaron numerososdesperfectos que afectaroná rede electrica, á ventila-ción e ao suministro deauga. Ademáis, estrelarono todotereo da empresa,ao que lle ocasionaron

múltiples danos.Así mesmo, no lavadoirode vehículos situado aocarón da nave, os autoresdos feitos estrelaron uncamión contra o muroposterior. O xerente daempresa, José AntonioPampín calculaba en40.000 euros os danoscausados nas instalaciónse nos vehículos. En opi-nión de Pampín os feitosnon gardaban relación conroubo algún, posto que osautores non se levaronnada material, e na caixanon había cartos.Aínda que Tecnamelidefoi a empresa máis afecta-da polos actos vandálicos,

outras dúas naves, a demármores Caenva e a deFerrallas Vulcano taménsufriron desperfectos demenor envergadura.Foi unha patrulla da GardaCivil a que alertou dos fei-tos aos propietarios dasempresas do polígonocando estaba a efectuarunha ronda de vixilanciapolo parque empresarial,arredor das sete da mañá.Segundo indicou o xerentede Tecnamelide, a horados feitos puido situarseentorno ás cinco da mañá,hora na que o tacógrafo docamión empotrado contrao muro se puxo en mar-cha.

A actuación está orzamentada en preto de dous millóns de euros

Vivenda saca a concurso a segundafase do polígonoAs empresas interesadas en executar asobras de ampliación da área poderánpresentar ofertas ata o 22 de xuño

A delegada provincial daVicepresidencia da Igual-dade e o Benestar, TereixaNovo, participou en Meli-de nunha charla informa-tiva organizada polo BNGpara abordar a nova lei dedependencia.Novo informou da situa-ción na que se atopa odesenvolvemento da lei, eexplicou aos asistentes ostres graos de dependencia

que se emprgarán paravalorar aos dependentes.A delegada fixo fincapénos baremos de depen-dencia, e nos diferentesrecursos que se porán adisposición dos beneficia-rios da lei. Novo infor-mou ademáis do centropara tramitar as solicitu-des que se puxo en mar-cha en Melide para toda acomarca.

Novo informou da nova lei dedependencia aos melidenses

A consellería de Innova-ción e Industria e a empre-sa Gas Directo veñen deasinar un acordo marco pa-ra levar a cabo as infraes-truturas que permitan ache-gar o gas a dez concellosgalegos, entre os que se a-topa o de Melide. Os muni-cipios beneficiarios polasinatura do acordo seránCarballo, Pontedeume, Co-irós, As Somozas, San Sa-

duriño, Ortigueira, Ponte-ceso, Santa Comba, Arzúae Melide. As infraestruturasque serán precisas para oservizo superan os 178 qui-lómetros de gasoductos eos 91 de redes de distribu-ción.

Prazos e orzamentoO prazo que se manexapara o inicio das obras deinstalación é 2007 ou 2008,

segundo se indicou na pre-sentación do acordo marcoasinado por Innovación eIndustria e a empresa.Para poder poñer en mar-cha o servizo, calcúlase queserá preciso un investimen-to de 49 millóns de eurospara poder afrontar as obrasdos gasoductos e a distribu-ción nos dez concellos dprovincia da Coruña que sebeneficiarán do convenio.

Un acordo de Industria e Gas Directoachegará o gas ao concello de Melide

MELIDEMELIDE12

A festividade de San Isidro,patrón dos labradores, foieste ano máis especial secabe para a gran familiaque forman os socios e tra-balladores da CooperativaMelisanto. Aproveitando acelebración do seu patrón,o colectivo inaugurou anova sección que completaos servizos que presta asociedade. Trátase dun cen-tro de transforamción eenvasado de produtos hor-tícolas construído no polí-gono industrial da Ma-danela e que servirá paratranformar e preparar paraa comercialización todos osprodutos da horta que saendos invernadoiros dos so-cios da cooperativa.Hai tres anos Melisantocomezou a impulsar a pro-dución de produtos da hortacomo unha nova vía de des-envolvemento económicopara os socios, que na mei-rande parte das ocasiónsfunciona como comple-mento ás explotacións querexentan. Hoxe xa hai 26socios na sección, con máisde 40.000 metros cadradosde superficie cuberta e ou-tros 350.000 de cultivo aoaire libre. Produtos como

leitugas, pementos, cebolasou tomates produciransenos invernadoiros disemi-nados por toda a comarca,para tranformarse e repar-tirse por toda Galicia a tra-vés dunha coidada rede dedistribución.

A inauguraciónAproveitando a celebraciónde San Isidro, Melisantoinaugurou as instanaciónsda sección horta nun actoque estivo presidido poloconselleiro do Medio Ru-ral, Alfredo Suárez Canal,que fixo unha visita á novaplanta en compañía dadelegada provincial, OlgaGarcía Agra, e de numero-sas autoridades locais.No turno de discursos osoradores fixeron menciónespecial ao presidente deMelisanto, José Varela, quevén de facer as súas vodasde prata como presidenteda cooperativa. Pola súabanda o xerente do colecti-vo, José Mella avanzou osproxectos nos que está atraballar xa Melisanto, eque se concretan nunhanave para recría de xoven-cas, un cebadeiro de bece-rros, ou o fomento de

empresas agro gandeirasentre varios socios. Ade-máis, Melisanto centrarasenos vindeiros meses enasentar a nova secciónHorta, que continúa aespertar interese en toda acomarca.Tralo turno de discursos, os1.200 convidados ao actoparticiparon nun xantar deconfraternidade que se ce-lebrou nunha carpa instala-da a carón da nave da sec-ción horta no polígonoindustrial.

Melisanto festexou o seu día grandeA cooperativa celebrou o San Isidroinaugurando as instalacións do seunovo centro de produtos da horta

Os convidados visitaron as instalacións e o invernadoiro da nova sección Horta

Máis de 1.200 persoas asistiron aos actos

Varela cumpre as súas vodasde prata á fronte da entidadeA celebración de San Isi-dro por parte dos sociosde Melisanto deparou aotempo unha sorpresa parao seu presidente, José Va-rela, que celebra este anoas súas vodas de prata áfronte da sociedade coo-perativa. Durante o turnode discursos, un dos inter-vintes fixo mención aos25 anos de Varela en Me-lisanto, destacando a súainiciativa á hora de por enmarcha novos proxectos,e de desenrolar activida-des destinadas a impulsaros sectores agrícolas egandeiros na comarca.

Tamén se destacou a par-ticipación do presidentede Melisanto en todo tipode proxectos cooperati-vistas, así como a súa per-tenza a diferentes colecti-vos e entidades vencella-das ao mundo do coope-rativismo e aos sectoresagrícolas e gandeiros.Ademáis do recoñece-mento público dos sociosde Melisanto e das autori-dades presentes, Jose Va-rela recibiu unha pracaconmemorativa dos seus25 anos como presidenteda sociedade cooperativada Terra de Melide.Varela recibiu emocionado o recoñecemento da cooperativa

MELIDE MELIDE 13

Reportaxe | O ciclo de fabricación e instalación de carpintería e moble

No curso 1999-2000 come-zou a impartirse no IES deMelide un ciclo medio demadeira. Baixo o nome deciclo medio de Fabricacióna medida e instalación decarpintaría e moble agó-chanse dous anos de forma-ción que xa cursaron pretodun cento de alumnos, eque conta ata agora cunhasaída profesional do cenpor cen, é dicir, de plenoemprego.A pesar de que o ciclo seimparte en Melide, a activi-dade formativa, de douscursos de duración (2.000horas), é a gran descoñeci-da dentro das posibilidadesformativas que se ofrecenna comarca. De feito,Arzúa é o graneiro quenutre de alumnos o ciclo,que xa foi cursado pormozos chegados dendeAntas de Ulla, Chantada,Boimorto, ou Curtis.Preparar a conciencia aosalumnos nos campos da

fabricación de mobles ecarpintería, así como na súainstalación é o obxectivodo ciclo que se imparte enMelide.Nos dous cursos nos que sedistribúen as clases impár-tense tanto materias teóri-cas como prácticas, se bené xa no segundo cursocando a carga práctica émáis ampla. De feito, osúltimos tres meses do ciclocorrespóndense con prácti-cas en empresas, un requi-sito que os profesores dociclo tildan de complemen-to perfecto á súa forma-ción.

Os traballosA cualificación dos alum-nos que saen do ciclo meli-dense está fora de todadúbida. Dende o primeiromomento os estudantes a-prenden principios de de-buxo técnico e dominio dosmateriais que os levan a sercapaces de deseñar mobles

propios, ou a ser quén deresolver construcións a par-tir dunha simple fotografía.As instalacións do cicloestán cheas de mesas,armarios, mobles auxiliaresou sillas construídas polosalumnos, e que exhiben de-seños torneados, curvas,ensamblaxes ou trenzadosde madeira de gran comple-xidade.Ademáis de ser quén decrear mobles con acabadosperfectos, os estudantes dociclo de madeira aprendentodo o relativo á instalaciónde mobles e carpintería. Se-gundo sosteñen os profeso-res, os estudantes rematanplenamente preparados pa-ra o mercado laboral.

Ducias de mozosfan da madeirae do moble un oficio con futuroO ciclo pode presumir ata agora de terunha taxa de preno emprego cando osestudantes rematan a formación

Os alumnos e mestres supervisan os traballos xa rematados

Dende primeiro abundan as horas de práctica

Os estudantes desenvolven todo o proceso de fabricación dos mobles, dende o seu deseño no ordenador, á construción e montaxe

Melide e comarcaMelide e comarca14

En Toques, ata o descansoeterno pode resultar unhatarefa ardua. Alomenos, sea sepultura en cuestión per-tence ao ceminterio da pa-rroquia de A Capela. O mespasado, e en plena campañaelectoral, os veciños e osresponsables municipaismantiveron unha xuntanzana que estaba previsto queo rexedor fixera entrega aosveciños dos panteóns doceminterio parroquial, uncamposanto que leva xapreto dunha década cons-truído, e que supuxo a ter-ceira intentona dos veciñospor facerse con tumbas pro-pias.Na xuntanza organizadapara a entrega dos pante-óns, os veciños tiveron aconfirmación dunha sos-peita que pululaba xa entreo vecindario: que non po-derían contar cos corres-pondentes títulos de pro-piedade, senón que teríanque conformarse coa ce-sión, por tempo ilimitado,das respectivas sepulturas.A historia que rodea aoceminterio novo de A Ca-

pela arrinca no ano 1995coa donación por parte dunveciño do terreo necesariopara edificar o novo cemin-terio. A donación foi feita anome de toda a parroquia,pero sen embargo, foi oConcello quen se ofreceupara xestionar a constru-ción do ceminterio, a cam-bio dunha cantidade próxi-ma aos 1.800 euros porpanteón. Así se fixo, e oConcello encargouse de e-xecutar a obra. O problemachegou agora cando á horade facer entrega dos títulosde propiedade aos veciños,o concello non pode outor-galos. A administración lo-cal construiu a obra en te-rreo que non é de titularida-de municipal, o que lleimpide facer entrega detítulo legal algún. Segundoindicaron os veciños, oúnico do que poden dispo-ñer os afectados é dundocumento de cesión quenon recollería un períodode tempo determinado,algo que non satisface ámeirande parte da parro-quia, que esixe ter en pro-

piedade o seu panteón.Para complicar máis acuestión, trala reunión dopasado mes varios dosafectados, ao saber que nonterían en propiedade o pan-teón, negáronse a pagar aparte que lles quedaba porabonar ao concello da cons-trución da sepultura.Mentras, na parroquia haipara todos os gustos, veci-ños dispostos a pagar o quelles resta, outros que nonteñen pensado sumar uneuro máis ata ter en propie-

dade a súa tumba, mesmoos que non pagaron nin unsó euro, teméndose o quefinalmente se confirmou.

Terceiro intentoConseguir en propiedadeun panteón en A Capelanon é tarefa doada. Se-gundo indicaron os veci-ños, esta é a terceira inten-tona de construir un cemin-terio parroquial. O primeirointento foi desestimado,logo de pagar os terreos,por motivos histórico-artís-

ticos, ao pretender cons-truirse nas inmediacións daigrexa da Capela. A segun-da tentativa tamén se veuabaixo, e agora, coa tercei-ra intentona, os veciñosaínda non poden ver cum-plido o seu desexo de con-tar cunha sepultura en pro-piedade.Mentras se agarda unhaposible solución á reclama-ción dos veciños, o novoceminterio de A Capela xapresenta unha ducia denichos ocupados.

DE PRETO | Unha vella reivindicación en Toques

O ceminterio da discordia

Os veciños de A Capela reclaman os títulos de propiedade dos panteóns

Os veciños de A Capela reclaman ostítulos de propiedade das sepulturas

A última visita da unidademóbil do Centro de Trans-fusión de Sangue a Meliderexistrou un total de 88doazóns. Segundo indica-ron dende o propio Centro,o número total de doantes-foi moi elevado, e recuperaa tendencia á alta rexistradano concello. E é que Melidesupera con éxito a taxa dedoazóns de sangue reco-mendada pola Organiza-cion Mundial da Sáude, quesitúa entre 40 e 60 as doa-

zóns recomendadas por ca-da mil habitantes e ano.Segundo engadiron dende oCentro de Transfusión deGalicia, na última visita daunidade móbil a Melide,rexistráronse ademáis cincodoazóns correspondentes apersoas que doaban por pri-meira vez.Dos concellos da comarca,Melide é o que rexistraunha maior taxa de doazónsde sangue por ano, seguidopor Sobrado dos Monxes. Na última visita da unidade móbil rexistráronse 88 doazóns, 5 delas de novos doantes

A unidade móbil do centro de transfusiónrexistrou 88 doazóns

MELIDE E COMARCAMELIDE E COMARCA 15

A Deputación da Coruñainiciou xa os procesos pre-cisos para poder efectuar amellora da estrada que uneMelide e Ribadulla. Opasado mes unha empresainiciou os traballos dolevantamento do planotopográfico de toda a vía, opaso inicial para poderredactar posteriormente oproxecto de reforma daestrada.A mellora da vía que comu-nica a capital da Terra deMelide coa aldea de Riba-dulla é unha vella reivindi-cación dos veciños, quedenunciaron en reiteradasocasións a perigosidade daestrada. Os usuarios da víaqueixanse de que a plata-forma é estreita, así comodo seu mal estado, e dalimitada visibilidade queten en varios treitos.Despois de anos agardando

a que se efectuaran asmelloras na estrada, enxaneiro varios veciños diri-xíronse ao presidente daDeputación, Salvador Fer-nández Moreda, acompaña-dos por representantes doPSOE de Santiso para inte-resarse pola situación doproxecto, e os procesos. Noorganismo provincial infor-máronos de que non habíaningún proxecto redactadoposto que non recibiran aspeticións oportunas.

Moreda en VisantoñaDentro dun acto de campa-ña organizado polos socia-listas de Santiso, o presi-dente da Deputación acu-diu a Visantoña para expli-car a situación da estrada.Moreda ratificou que seestaba a elaborar o levanta-mento topográfico precisopara a redacción do proxec-

to, e insistiu en que nonhoubera interes por partedos gobernates do PP enreclamar a mellora daestrada.Moreda quixo deixar claroque o proceso de mellorada estrada levará un tempo,posto que trala redaccióndos correspondentes pro-xectos, haberá que proce-der á expropiación dosterreos necesarios para a

ampliación da estrada.Moreda indicou que nocaso de que o concello con-seguise consenso dos pro-pietarios á hora de venderos terreos, se axilizaría oproceso, e subliñou quedeste xeito a Deputaciónestaría en disposición deincrementar o prezo pormetro cadrado, posto quese reducirían custes no pro-ceso.

O estudo é o paso previo á redacción do proxecto de mellora da vía

Efectúan o levantamento topográficoda estrada que une Melide e RibadullaMoreda ratificou en Visantoña a vontadeda Deputación de mellorar a carretera

O PSOE de Santiso interesouse pola situación dos traballos

O fiscal do Tribunal Supe-rior de Xustiza de Galiciavén de denunciar ante oxulgado de Arzúa dúasconstrucións en Toques queo xuiz deberá dilucidar seson legais ou non. Trátasedunha vivenda e unha na-ve construídas na parroquiade Santa María de Ordes eque, según a fiscalía podenincurrir en delicto ao estaredificadas nunha zona cata-logada como xacemento ar-queolóxico.EN abril a fiscalía dirixiuseao concello de Toques soli-citando in-formación sobeas dúas construcións, e pe-dindo información referen-te ás licencias administrati-

vas, á cualificación dochan, así como se as fincasse circunscriben ao xace-mento de Requeán, e sobrea normativa existente parapreservar a zona.A investigación da fiscalíaprodúcese despois de que opasado mes de xaneiro aDirección Xeral de Patri-monio da Xunta de Galiciaremitira un escrito ao con-cello de Toques informándode que deran conta á Sub-dirección Xeral de Dis-ciplina e Informes da acti-vidade construtiva que seestaba a desenvolver noxacemento de Requeán. Patrimonio informaba deque viña de tramitar un

expediente administrativopola construción dun gara-xe situado a carón da vi-venda que agora investiga ofiscal. O informe de Patri-

monio destacaba ademáis aubicación das construciónsdentro do xacemento calco-lítico de Requeán, así comodoutros dous xacementos

catalogados como bens aprotexer. Segundo Patri-monio, as construcións ca-recían ademáis de calqueraautorización.

O xulgado de Arzúa deberá dilucidar se as construcións se axustan á legalidade

A fiscalía interésase polalegalidade de duas construcións en Toques

As unidadesmóbiles de detección precozdo cancro demama estiveronna comarca

O programa galego dedetección precoz docancro de mama visitounas pasadas semanas acomarca da Terra deMelide. Unha unidademóbil do programa acu-diu ao concello de San-tiso o pasado mes, men-tras que nas últimassemanas de maio e pri-meiros de xuño foi oturno para as mulleresde Melide.

PrevenciónO programa galego dedetección precoz docancro de mama está afavorecer a realizaciónde revisións periódicasnos concellos galegos através de unidades mó-biles que se desprazanaos municipios cadadous anos. Durante overán prevése que unhaunidade se achegue aSobrado.

Empresa e comercioEmpresa e comercio16

Hai unha década que abriuen Melide Expert BendañaS.L. Neste tempo, o comer-cio afianzouse como undos establecementos de re-ferencia á hora de falar deelectrodomésticos. Aíndaque boa parte das vendasde Expert Melide corres-ponden ao sector dos elec-trodomésticos, a empresafundada por Jesús Ben-daña, e que ten a súa matrizen Arzúa, abrangue outroscampos de venda, comoson o sector da telefonía, omobiliario de cociña, ou atelevisión dixital.As preto de tres décadasque Bendaña Arzúa ten áscostas permitironlle aoempresario abrir o estable-cemento de Melide tendopleno coñecemento do ne-gocio. A experiencia quedan 30 anos está ademáisrespaldada por pertencer árede comercial de Expert,unha sociedade cooperati-va que aglutina a máis dedous milleiros de estable-cementos en toda España, eque conta co prestixio deser un dos nomes propiosno sector das vendas de e-lectrodomésticos.Precisamente pertencer aunha gran cadea permítellea Expert Melide atendercon dilixencia as demandasdos seus clientes, posto quecontan cun sistema infor-matizado que recolle aoferta actualizada do catá-logo e que permite reservarcalquera electrodoméstico.Ademáis, a entrega dosproductos está marcada po-la rapidez.Outra das vantaxas queExpert Melide lle ofrece

aos seus clientes son aspromocións e campañasque se suceden de xeitoconstante durante todo oano.

Os produtosPrimeiras marcas comoFagor, Siemens ou Edesacomparten estantes en Ex-pert Melide, tanto na sec-ción de pequenos electro-domésticos como na delavadoras, frigoríficos, fre-gapratos, audio ou vídeo.En canto á sección de tele-fonía móbil, Expert Melideé dende hai anos distribui-dor de Movistar. O comer-cio tramita a través de in-ternet todo tipo de deman-das dos clientes.Aínda que é en Arzúadonde Bendaña dispón dunamplo espazo expositor decociñas, Expert Melidetamén opera como distri-buidor de cociñas Santos.O deseño e a calidade ca-racterizan as cociñas San-tos que distribúe o estable-cemento melidense. Expertestuda e deseña cociñas a-daptadas aos gustos e nece-sidades de cada cliente pre-

parando, sen compromiso,o correspondente orzamen-to.Para completar a amplaoferta que Expert Melidepropón aos seus clientes, oestablecemento opera co-mo distribuidor de DixitalPlus.

O amplo abano de produtose servizos que ofreceExpert Melide permítelleao establecemento manterdurante todo o ano o seunivel de vendas, se benindican que os meses deverán e a campaña deNadal son as épocas de

maior incremento de ven-das.

Servizo técnicoPara completar a oferta deservizos que Expert Melidepresta aos seus clientes, oestablecemento conta ta-mén cun servizo de repara-ción. Un empregado deExpert atende na tenda ou adomicilio as reparaciónsque hai que efectuar e nomenor tempo posible. Can-do os produtos a arranxarestán aínda en garantía, Ex-pert opera cun grupo cen-tralizado que remite aocorrespondente servizo téc-nico o producto a reparar,garntindo que se subsanenas deficiencias dos produc-tos.

EXPERT MELIDE

Expert Melide: a garantía de formarparte dun gran grupo

O establecementoopera na capitalda comarca dende hai unha década

Pequeno e gran electrodoméstico comparten protagonismo na tenda de Expert en Melide

O asesoramentopersonalizadomarca a diferencia nospequenos comerciosUnha das máximas querexen Expert Melide éque o cliente esté satis-feito co producto quemerca. Á hora de mercarun electrodoméstico enExpert Melide crén que ocliente busca que o tratenben, e que o responsabledo establecemento o ase-sore. No comercio meli-dense apostan por ofre-cerlle aos clientes aimformación que precisapara coñecer as caracte-rísticas do producto queestá a mercar, as distintasfuncións, e mesmo unhacomparativa cos demáisprodutos da gama. En Expert apuntan que áhora de mercar un elec-trodoméstico os clientesdeixanse aconsellar polodependente, porque unhadas razóns que impulsanaos compradores a de-cantarse polos comerciospequenos e non polasgrandes superficies é otrato personalizado e a o-pinión autorizada doscomerciantes.

As cociñas son un dos puntos fortes do negocio de Bendaña

EMPRESAEMPRESA E COMERCIOE COMERCIO 17

Os comerciantes meliden-ses xa teñen nas súas manso último cd-rom editadopola Federación Galega deComercio. Trátase dun cd-rom ao que acompaña unmanual, e que recolle astécnicas e principios bási-cos que rexen a creación deescaparates atractivos eactuais. O cd contén ade-máis unha aplicación lúdi-ca para axudar a idearescaparates.Para que os comerciantesmelidenes poideran teracceso ao texto e o cd edi-tados pola Federación Ga-lega de Comercio, ASE-TEM-CCA organizou unencontro no que un repre-sentante da federación ex-plicou os contidos e fun-cionamento do cd-rom, eentregou aos asistentescadanseu exemplar.O obxectivo co que aFederación Galega deComercio editou este cd-rom é para que sirva comoferramenta formativa e ins-

trumento para os negocioscomerciais xa existentes epara os de nova creación.Dende o ente federativoentenden o libro-cd comoun manual que ten a utili-dade de axudar na elabo-ración dun elemento tanvital para a atracción dosconsumidores como o é o

escaparate de establece-mentos, subliñou o presi-dente do colectivo, JoséMaría Seijas durante a pri-meira presentación do cd-rom.O cd-rom de escaparatis-mo é o quinto manual queedita a Federación Galegade Comercio.

ASETEM-CCA repartiu cd-romscon técnicas de escaparatismo

O disco foi editado pola Federación Galega de Comercio

A Federación entregou os cd-roms aos comerciantes

Dende o mes de maio aAsociación de EmpresariosTerra de Melide- CentroComercial Aberto contacunha nova web. A novaweb mantén as seccións de

socios, a historia do colec-tivo, así como o acceso aosnúmeros de Cerne. Ade-máis, engade unha escolmadas novas máis importantesdo colectivo actualizadas,

así como diversos links aoutras webs de interesevencelladas co sector em-presarial e comercial. Paraacceder á web: www.ase-tem.com

ASETEM-CCA estrea nova páxina web

O vindeiro 21 de xuño aAsociación de Empre-sarios Terra de Melide-Centro Comercial Abertocelebrará a súa asembleaanual de socios. Será ás21 horas en primeira con-vocatoria, e ás 21.30 ensegunda convocatoria.Durante a asemblea, que

se celebrará na sede deASETEM-CCA na rúaLino Sexto, darase contadas actividades desenvol-vidas polo colectivo du-rante o exercizo 2006. To-dos os socios de ASE-TEM-CCA están convo-cados para asistir á asem-blea.

ASETEM-CCA celebra o 21de xuño a súa asemblea anual

Ata o 15 de xuño estaráaberto o prazo para inscri-birse no curso de trans-porte de mercadorías peri-gosas. Os interesados enanotarse poden dirixirse ásede da Asociación deEmpresarios Terra de Me-lide-CCA.O curso de conducción demercadorías perigosasconsta de 18 horas ás quese lle sumarán 9 máis nocaso de querer obter opermiso de camión cister-na.Os que xa dispoñan docurso de transporte de

mercadorías perigosas esó precisen renovalodeberán cursar 9 horas,que se impartirán en hora-rio de fin de semana.O curso de conducción demercadorías perigosas de18 horas distribúese en 15horas teóricas e 3 prácti-cas. A parte práctica adicaunha hora a primeirosauxilios, outra a cisterna,e unha máis a extinciónde lumes.O prazo de inscrición re-mata o 15 e xuño, se benas prazas se adxudicaránpor orde de solicitude.

Aberto o prazo para anotarseno curso de transporte demercadorías perigosas

Cultura e lecerCultura e lecer18

Vai de Camiño arrincanovamente. O circuito lúdi-co cultural organizado poloXacobeo nas vilas e cida-des polas que transcorrenas vías peregrinas iniciou oun de xuño a súa andaina,que concluirá o 29 desetembro con 118 espectá-culos ás costas. Ao igualque na edición do 2006, Vaide Camiño fará parada nacomarca da Terra de Meli-de, na que xa están confir-madas catro actuaciónspara os meses de xuño,xullo e agosto.A primeira das actividadesde Vai de Camiño que secelebrará na bisbarra seráno concello de Toques, po-lo que atravesa o CamiñoPrimitivo. O vindeiro día17 será a Banda de Músicade Chapela a encargada deamenizar a tarde aos veci-ños, visitantes e peregrinos.Xa no mes de xullo, o día14 Vai de Camiño traerá aMelide a Os Quinquilláns,

un pasarrúas e a actuaciónde Milladoiro. O terceirodos concertos xa programa-dos para a Terra de Melide,será tamén na capital dacomarca, e correrá a cargode Holywaters e HighSie-rras.Sobrado dos Monxes será omunicipio no que recalará aúltima das actuacións pre-vistas para a comarca den-tro de Vai de Camiño. O

concello acollerá o 18 deagosto a actuación de DaniLópez, enmarcada dentroda ruta do Camiño doNorte.Coa segunda edición de Vaide camiño o Xacobeo apos-ta por dinamizar a industriacultural galega achegandoactuacións a toda a xeogra-fía galega. Desta voltaserán 112 os concellos sur-cados polas rutas xacobeas

que acollerán actuacións ouactividades programadasdentro de Vai de Camiño.

Banda de VisantoñaAdemáis de ser beneficia-ria de catro actuacións, acomarca da Terra de Meli-de tamén aporta artistas ánómina de Vai de Camiño.É o caso da Banda de Músi-ca de Visantoña, que seráunha das participantes.

O programa, impulsado polo Xacobeo, visitará Toques, Melide e Sobrado

Vai de Camiño fará parada na comarcacon catro actuacións este veránA Banda deVisantoña tomaráparte na programaciónmusical estival

No 2006 Vai de Camiño achegou a Melide o concerto de Mercedes Peón

As asociacións de mulleresrurais de Santiso, Sobrado eTeixeiro organizaron opasado mes unha viaxe decatro días á cidade francesade Lourdes, a Andorra e ácidade aragonesa de Zara-goza. En total foron 74 asmulleres e homes que parti-ciparon na actividade orga-nizada polos tres colecti-vos. A viaxe dos tres colectivos incluíu unha visita á cidade de Zaragoza

As asociacións demulleres rurais deSobrado e Santisoviaxaron aLourdes e Andorra

Xesús ManuelMarcos gaña ocertame Terra de Melide 2007O certame de creaciónliteraria Terra de Melide2007 xa ten gañador. Oxurado do premio denarrativa seleccionou Alúa dos everglades, deXesús Manuel Marcoscomo a obra gañadoradesta sétima edición.A lúa dos evergladesrecrea e recupera o fe-nómeno da emigracióna través da integraciónde tres historias, propo-ñendo un thriller no quese reflexiona sobre osexilios sentimentais dosprotagonistas. O barriobonaerense de Belgranoe as cidades de Miami eMadrid son os escena-rios nos que se recrea ahistoria. A obra de Xesús Ma-nuel Marcos foi elixidacomo a gañadora docertame de entre 17 no-velas presentadas. O xu-rado da sétima edicióndo premio estivo presi-dido por Ánxeles Váz-quez, e contou coa es-critora e xornalista Ola-lla Cociña, o editor deXerais Manuel Braga-do, o escritor David O-tero, o normalizador lin-güístico do concello deMelide Xoaquín Váz-quez Rodríguez e XoséDomingos Fuciños co-mo integrantes.

DotaciónO certame literario Te-rra de Melide está dota-do con 6.000 euros, e apublicación da obra.Será a editorial Xerais aencargada de levar áslibrarías a obra de Xe-sús Manuel Marcos. Osábado 9 de xuño terálugar no salón de plenodo concello de Melideun acto simbólico deentrega do premio aoque asistirá tamén oautor da novela. Será ás12 horas.

CULCULTURATURA E LECERE LECER 19

Centos de nenos, mozos emaiores clausuraron o pa-sado mes as escolas depor-tivas organizadas polo con-cello de Melide cunha granexhibición. Durante variashoras, os espectadores poi-deron desfrutar das exhibi-cións e finais das diferentesmodalidades deportivasque se ofertaron duranteeste ano.Ao igual ca en anterioresedicións, a oferta das esco-las deportivas incluíu balletclásico, baile moderno,pimpón, patinaxe, balon-cesto, bádminton, inicia-

ción ao tenis, balonmán,voleibol e multideporte. Ofutbol sala dividiuse nascategorías de prebenxamín,benxamín, alevín, infantil,cadete e feminino, mentrasque os veciños da terceiraidade poideron participaren ximnasia específica paramaiores, así como ximnasiade mantemento para adul-tos.Outros cursos que seimpartiron foron os demúsica e movemento, pin-tura para nenos e adultos,así comi informática, me-canografía e galego.

As escolas deportivas de Melidepecharon o curso cunha granexhibición no pavillón

O IES melidense organi-zou o pasado mes a sétimaedición de Corremelide.Desta volta foron 480 osestudantes da comarca queparticiparon na competi-ción. Os colexios Número1 e Número 2 de Melideestiveron representadospor 107 estudantes de entreterceiro e sexto de primariaque tomaron a saída naparte posterior do concello,percorrendo as rúas docasco histórico da vila.

Do IES foron 373 os estu-dantes que participaron nacarreira popular na quedeporte e cultura se dan aman. A organización pre-parou para os maiores unpercorrido de aproximada-mente 1.100 metros que oslevou polo Castelo e ocasco histórico da vila. Xa na meta, os primeiros esegundos clasificados decada categoría recibironcadanseu trofeo, mentrasque os clasificados do ter-

ceiro ao sexto posto foronpremiados con medallas.Os gañadores de cadaproba recibiron taméncomo agasallo O aforriño,un xogo baseado no aforroenerxético creado no pro-pio IES.Ao remate das probasdeuse lectura aos dousmanifestos en ligua galegagañadores do certame, easinados por Ánxela Gar-cía Mato e Elma Barreiro eSuriña Vázquez.

Alumnos do IES, e dos colexios Número 1 e Número 2 participaron no Corremelide

Corremelide chega en plenaforma á súa sétima edición

Os participantes nas escolas desfilaron baixo o lema Os de melide facemos deporte

A Tenda Xusta en colabo-ración coa ONG Ama-rante organizou o pasadomes dous actos nos que seabordou a problemáticada explotación no traballotextil. O primeiro dosactos foi unha conferenciana que dous sindicalistasmarroquís explicaron asituación de explotación áque están sometidas asmulleres marroquís quetraballan para as empresastextís. Os oradores fixe-ron mención á falla dedereitos e ás condiciónsinfrahumanas que rodeanás traballadoras, e ilustra-ron a explicación con

algúns dos casos extre-mos que abundan no país.Na conferencia expuxe-ron tamén o proxectoRoupa Limpa, impulsadodende Holanda, e quetenta controlar a explota-ción textil a través de con-trois sobre as zonas deprocedencia da roupa e ascondicións nas que foiconfeccionada. O proxec-to busca ademáis fornecerde traballo xusto a coope-rativas textís.Para abordar a problemá-tica da explotación textilchinesa tamén se proxec-tou o documental ChinaBlue.

ATenda Xusta acolleu unha charla sobre a explotación no textil

Cartel do documental China Blue

ColaboraciónsColaboracións20

Suponse que cando nonestás de acordo cun sistemates que, para empezar, nonalimentalo, e para continuar,non crear outro igual perocon outro nome. A xente estáobsesionada con criticar acti-tudes pero logo, á hora deactuar, non vexo grandesdiferenzas.Na Xunta ándanse pelexan-do por mellorar a lei de pare-llas de feito; din os que máisesixen esa mellora que pre-

tenden equiparar os dereitosdesas parellas cos dos matri-monios. Vaia por diante queeu creo nas liberdades abso-lutas sempre que non limitenas dos demais, que cada-quén faga o que queira.Pero, digo eu: e se vai ser omesmo, para que dúas cou-sas distintas? Cal é a dife-renza entre casar polo civil eapuntarse nun rexistro deparellas de feito? Se cadra adiferenza é que a xente

esqueceu que hai outrasmaneiras de casar -e de aca-dar beneficios económicos efiscais- ca presentarse dian-te dun cura nunha igrexa. Defeito iso só non nos dá derei-to ningún. A xente que máisataca a celebración de matri-monios é a mesma xenteque logo se inscribe nunrexistro de persoas oficial-mente en contra do nome dematrimonio pero na prácticacasados. Non creo que as

opcións modernas e innova-doras sexan as que copian oque critican e lle dan outronome. Así o vexo eu.

Mais non é a primeira vezque pasa algo así. Non haimoito lin que se estabancelebrando bautizos laicos.¿?. Entendo que quen queirair contra ese corrente non é aparafernalia o que debecambiarse: é o sentidomesmo das nosas accións, e

imitar un sistema que dici-mos rexeitar non me parecea mellor forma de crear unmellor.Normalmente, as ideoloxíase as revolucións máis fortesnon son as que fan máisruído. Poñer a nosa ideolo-xía nunha camiseta coma sefosemos persoas-anuncio,ou lucir o lazo anti ou pro-conflito de moda non nos vaifacer máis activos nin máiscríticos.

Persoas revolucionariasVANESSA MARTÍNEZ IGLESIAS

Ao longo dos tres últimosanos profesionais do ensinoprocedentes de todo Galicia,coordinados por Brinquedia,Rede Galega do XogoTradicional (www.xogospopu-lares.com) realizaron sucesi-vas convocatorias dunha xor-nada na que se reúnen nenose nenas de toda Galiza parapracticar xogos tradicionais.Os Encontros anteriores cele-bráranse no Parque deBonaval, en Santiago, e noparque de Acea da Ma, enCulleredo, respectivamente, ena programación das sucesi-vas edicións foran contempla-das tamén exhibicións dedeportes tradicionais de adul-tos tales como a estornela(tamén chamada billarda), achave ou os birlos (bólos).

A propia Directora Xeral para

o Deporte, Marta Souto, gaba-ra na presentación pública daactividade o traballo realizadopolas distintas entidades quetraballan no desenvolvementode proxectos encamiñados árecuperación dos deportestradicionais, e afirmara que "áConsellería de Cultura eDeporte acáenos a recupera-ción dos xogos, porque é uneido enmarcado na posta envalor do noso patrimonio cul-tural", e acrecentou aínda que"recuperar o noso patrimoniolúdico é unha tarefa necesariae unha ferramenta básicapara a nosa identidade comopobo". Pola súa banda, aSecretaria Xeral de Igualdade,Carme Adán, tamén presentena presentación pública, des-tacara que os xogos tradicio-nais supoñen a creación dunespazo en igualdade para

nenos e nenas no que non sevalora a competitividade,senón a convivencia. Tantounhas manifestacións comooutras destas dúas responsa-bles políticas, veñen demos-trar que a cuestión da recupe-ración do patrimonio lúdicoparece ir consolidándose anoa ano, e que o propio gobernogalego decidiu apoiala condecisión.

Particularmente, a Terra deMelide estase caracterizandopolo seu protagonismo a nivelgalego no que fai referenciatanto á cantidade como á pro-fundidade dos proxectos quese están poñendo en marchano seu territorio. Ademais do"Pastor Barral" e do Instituto,paseniñamente están toman-do forma iniciativas de recu-peración no colexio de

Visantoña e, máis recente-mente, no da Martagona.Cómpre recordar que enMelide ten a súa sede operati-va tamén a Asociación Galegado Xogo Popular eTradicional, que ten desenvol-vido actividades de divulga-ción do patrimonio lúdico gale-go en, ata o momento, 82 pun-tos diferentes da xeografíagalega, ademais de estar pre-parando o Libro dos Xogos daTerra de Melide. A AGXPT, poroutra parte, é unha das enti-dades fundadoras da Rede

Galega do Xogo TradicionalBrinquedia.

O III Encontro Escolar Galegode Xogos Tradicionais desen-volveuse dende as dez damañá do sábado 26 ata as 18horas. Pola mañá os rapacese rapazas practicaron vinte etres xogos tradicionais dife-rentes e, despois do xantar,realizáronse exhibicións debirlos ao canteiro, birlos celta,as tres principais modalidadesda chave e de estornela.

Preto dun cento de estudantes da Terrade Melide acudiron ao III Encontro

Escolar Galego de Xogos Tradicionais

Asociación Galega do Xogo Popular e Tradicional (www.agxpt.org)

O patrimonio lúdico galego tivo a súa festa o día 26 de maio noComplexo Deportivo Monterrei, na localidade ourensá do Pereiro deAguiar. Alí, nenos e nenas de toda Galiza practicaron un total de 23

xogos tradicionais durante toda a xornada.

No Encontro a Terra de Melide estivo representada un ano máis porrapaces e rapazas do Pastor Barral e do Instituto. Tamén acudiu un

número importante de alumnos e alumnas de Boimorto.

Dous nenos xogan durante o encontro

COLABORACIÓNSCOLABORACIÓNS 21

Se habla demitos y leyendasdesde muchoantes de que lahistoria fueseescrita. En todoslos lugares denuestro planeta se encuen-tran vestigios de culturasmuy dispares las unas de lasotras. Pero, ¿quién es capazde explicar descubrimientosy hallazgos tan misteriosos yenigmáticos como las líneasde Nazca, que sólo son visi-bles si se vuela sobre ellas?Estas líneas ocupan más dequinientos kilómetros cua-drados de desierto en el surde Perú. ¿Para qué fueronhechas? Es algo que todavíano sabemos. Al igual que laconstrucción de un águila de36 metros de envergadura, yque está hecha con millaresde piedras amontonadas enlo alto de un montículo deGeorgia. Su construcción

data de más de 1.500 años.También se desconoce elsignificado y por quién fue-ron esculpidas las extrañascaras que se encuentran enla isla de Pascua. Forman unconjunto de 600 estatuasesparcidas a lo largo y anchode toda la isla, construidasen piedra volcánica y conunos rostros nada familiarespara nuestra civilización. Sumedida va desde 1 metrohasta 20 metros de altura.Otro gran misterio lo suponeel hallazgo de una calaveradentro de un templo Mayaque data de más de milaños. Nadie entiende comopudo llegar allí, pero la rare-za de esta calavera estribaen que fue tallada de una

sola pieza enun raro cristalde cuarzo,con un pesode más de 5kilogramos yuna altura de

12,5 centímetros. La crea-ción de esta calavera supo-ne unos notables conoci-mientos de óptica y unaincreíble técnica. ¿Qué civili-zación poseía entoncesestos enormes conocimien-tos?. Entre los restos de unbarco griego naufragadohace más de 2.000 años seencontraron los restos de loque se creee una calculado-ra metálica.

Todos estos misteriossiguen sin encontrar unaexplicación. Quizás algúndía nuestra civilizaciónposea métodos para dar conla clave de todos estos mis-teriosos hallazgos, o alguiennos lo venga a aclarar.

PPAARRAAPPSSIICCOOLLOOGGIIAACCIIEENNCCIIAASS OOCCUULLTTAASS

Los enigmas que perduranPor Ángel Curtis

Xavier Mª Gorostiaga A., naceu en Melideo 14 de Xaneiro de 1937, na Rúa doProgreso na casa do Notario D. ÁnxelGorostiaga Goitisolo. Seu pai, LucianoGorostiaga Goitisolo, irmán de D. Ánxel,fora concelleiro de ANV-EAE (AcciónNacionalista Basca- Eusko AbertzaleEkintza), no Concello de Bilbao, e por morda persecución da que foi obxecto, des-pois do 18 de Xullo do 1936, fuxíu coa súadona Catalina Atxalandabaso Zalbidea,para Galiza.

D. Ánxel, o Notario, viñera remates dosanos 20 para Melide de Bilbao, casándosecon Dona Nicolasa Salgado Codesido,natural de Santo Tomé de Castro (Melide).Xavier Mª tiña tres irmáns, Jose Antonio,Maricarmen e Koldo, educados nos idea-les da liberdade do pobo Basco, dos derei-tos dos pobres e da xustiza. Tivo unhagrande relación co seu tío D. Ánxel, etamén coa familia Sierra, sendo a súanoiva máis seria de Melide, onde viña confrecuencia nos veráns cando era novo.

Estudou en Orduña e no 1954 fíxoseXesuíta. No ano 1957 marcha para Cuba,

onde é testemuña da Revolución. Logo doprimeiro ano do mandado de Fidel Castro,seguíu co seu CAMIÑO, que o levou ámaioría das rexións do centro e sul deAmérica: Ecuador, O Salvador, Nicaragua,Panamá, etc., o seu traballo deixou fondapegada. Abandonou América Latina para

se doutorar en Economía na Universidadede Cambridge (Reino Unido), máis sempreretornou para aló. No ano 1998 deixaradito: ¡Levo 40 anos en América Latina epor riba, en que salsas mergullado!.

Xavier Mª, entre outros moitos cargos, res-ponsabilidades e facetas, foi: Conselleirode Economía no Goberno de Omar Torrijos(1971-75), na época na que Panamánegociou con Estados Unidos sobre oCanal de Panamá; foi Ministro dePlanificación económica no primeiroGoberno Sandinista(1979-81); Reitor daUniversidade de América do Centro deManagüa (Nicaragua) no 1997; expertodas Nacións Unidas; un dos portavocesdo Foro Social de Copenhague; SecretarioXeral dos Xesuítas de Latinoamérica.Amigo do Padre Arrupe e dos Teólogos daLiberación, Leonardo Boff e GustavoGutiérrez, sempre estivo con as preocupa-cións sociais dos máis necesitados e loi-tando pola xustiza e por Euskadi, dende adiáspora. Un bó home a imitar.

Finou no Santuario de Loyola (Azpeita-Gipuzkoa) en Setembro do 2003.

SEMBLANZA DE D. XAVIER MARÍA GOROSTIAGA ATXALANDABASO, SJ(Xesuíta, economista, activista en América, nado en Melide)

Milo Mosteiro Mato (Portugalete-Bizkaia) Xosé Domingos Fuciños Gómez (Melide- Galiza)

Fotografía de Xabier María

Celebración do Corpus en MelideA fotografía data dos anos 60 e pertence ao

arquivo dos irmáns Fuciños, Casa de Pita

O Melide de onte

AxendaAxenda22

URXENCIASUrxenciasSanitarias 061BombeiroS 080Incencios Forestais..... ..085Policía Municipal

Urxencias 092Melide 981505003

Policía Nacional 091Garda Civil

Urxencias 062Melide 981505007

S.O.SS.O.S Galicia 112Protec.Civil. 670498848

TRANSPORTESRenfe

Nacional 902240202A CoruñaSantiago

AutobusesA Coruña 981239099Santiago 981542416

AeroportosA Coruña. 981187200Santiago 981547500Vigo 986268200

SERVIZOS E INSTITUCIÓNS

Atención ao cidadán 981120012Valedor do pobo 981571900Economía facenda 981545151Industria e Comercio 981544341Sevizo Galego Colocación 981125000Teléfono da Muller 900400273Teléfono do Menor 900444222Dirección Xeral de Tráfico 900125505Correos. 902197197Auga 981242322Electricidade 981147200Gas. 900760760

MELIDE

Casa do Concello 981505003Centro de Saúde 981506176Servizos Sociais 981505012Consevatorio 981507100Polideportivo 981507752Centro Social da 3ª Idade 981505706Parada de Taxis 981505390Oficina de emprego 981505204Albergue Xuvenil 981507412Albergue do Peregrino 660396822Centro Ocupacional 981505003A.S.E.T.E.M-CCA 981506188Fundación Terra de Melide 981507244

I.E.S. de Melide 981505162C.E.I.P nº1 981505238C.E.I.P nº2 .981505929Gardería .981505003U.A.F. de Melide 981 507742

SANTISO

Casa do Concello 981818501Centro de Saúde

Agrochao 981517803Visantoña .981510749

Xulgado de Paz 981 818501

SOBRADO

Casa do Concello 981787508Desenvolvemento local 981787508Centro de Saúde 981787744Mosteiro de Sobrado 981787509Xulgado de Paz 981787508

TOQUES

Casa do Concello 981505826Centro de Saúde 981507301Xulgado de Paz 981505826

TELÉFONOS DE INTERESE

LIÑAS DE AUTOBÚSMELIDE - A CORUÑA

De luns a venres: 9.30, 13.15, 17.00, 20.45, Sábados: 9.30, 13.15, 17.00, 20.45Domingos e Festivos: 9.30, 17.00, 20.15, 20.45,22.30

A CORUÑA - MELIDEDe luns a Venres: 8.00, 11.30, 15.30, 19.00Sábado: 8.00, 11.30, 15.30, 19.00Domingos e Festivos: 8.00, 11.30, 15.30, 17.00,19.00

MELIDE - FERROLSábados: 19.15Domingos e Festivos: 19.15

FERROL - MELIDESábados:10.30Domingos e festivos: 17.00

MELIDE - OURENSEDe luns a venres: 9.30, 12.30, 17.00, 20.00Sábados: 9.30, 12.30, 17.00, 20.00Domingos e festivos: 9.30, 12.30, 17.00, 19.00,20,00

OURENSE - MELIDEDe luns a venres: 8.00, 12.00, 15.30, 19.15Sábados: 8.00, 12.00, 15.30, 18.00, 19,15Domingos e Festivos: 9.30, 15.30, 18.00, 19.15,21.00

MELIDE - SANTIAGODe luns a venres: 6.45, 7.50, 10.15, 11.55,14.05, 14.40 (per. lectivo), 15.25, 17.50, 20.20

Sábados: 7.50, 10.15, 11.55, 15.25, 17.50Domingos e festivos: 7.50, 11.55, 15.25, 17.50,20.20

MELIDE - LUGODe luns a venres: 7.55, 10.10, 11.55, 13.35,16.05, 16.55, 19.25, 20.50, 21.50 (só venres lec-tivos)Sábados: 7.55, 11.55, 13.35, 16.55, 19.25Domingos e festivos: 7.55, 11.55, 16.55, 19.25,20.50

TOQUES - MELIDE(Folladela-Fondevila)

Luns a venres laborables:Saída de Fondevila: 10.20Saída de Melide: 12.30Domingos excepto último de mes:Saída de Fondevila: 8.15 e 11.00Saída de Melide: 13.00Último domingo de mes:Saída de Fondevila: 7.45Saída de Melide: 13.00 e 14.00

MELIDE - TOQUES(Fondevila-Folladela)

Martes e venres laborables:Saída de Folladela: 8.30Saída de Melide: 12.30Domingos excepto último de mes:Saída de Folladela: 8.40Saída de Melide 13.00Último domingo de mes:Saída de Folladela: 8.30Saída de Melide: 13.00 e 14.00

ACTOS EN XUÑO-Sábado 9: presentación da obra gañadora do certameliterario da Terra de Melide, A lúa dos everglades, deXesús Manuel Marcos. Será no concello e Melide ás 12horas.

-Mércores 13: celebración de San Antonio.

-Venres 15: remata o prazo para inscribirse nos cursospara obter ou renovar o carné de transporte de mercado-rías perigosas. Para inscribirse, acudir á sede de ASE-TEM-CCA.

-Sábado 16: constitución das novas corporacións e tomade posesión dos novos alcaldes en Melide, Santiso,Sobrado e Toques.

-Domingo 17: actuación da Banda de Música de Chapelaen Toques dentro da programación cultural e lúdica doprograma Vai de Camiño, do Xacobeo.

-Xoves 21: celebración da asemblea anual de socios deASETEM-CCA. Ás 21 horas en primeira convocatoria eás 21.30 en segunda. Será na sede de ASETEM-CCA.

-Venres 22: remata o prazo para presentar ofertas para aexecución da segunda fase do polígono empresarial deMelide.

-Venres 29: celebración de San Pedro. Patrón de Melide.

AA ENTREVISTENTREVISTAA DO MESDO MES 23

Nove de outubro do 2004.Unha data que Silvia Gar-cía Salvador non esqueceráposto que é o día que inau-gurou a súa tenda de noivasen Melide. Un proxectofeito á súa imaxe e seme-llanza e no que se implicoude principio a fin. Dende asestanterías ata o vestidorlevan o seu selo.Vestidos de noiva de pri-meiras firmas, traxes paramadriñas e festa así comovestidos de primeira comu-ñón ocupan as estanteríasde Silvia Novias.-Que fai unha barcelone-sa abrindo unha tenda denoivas no cerne de Gali-cia?-Aínda non sei, supoño queas circunstancias. Eu sonprofesora de piano, e amiña vida sempre foi porese camiño, pero aquí enMelide non había moitasposibilidades de encami-ñarme á música. Entón estelocal quedou vacío, e ani-máronme a que o collera eabrira un negocio. Tiña cla-ro que tiña que crearme omeu propio posto de traba-llo porque ademáis non

quería renunciar a estar comeu fillo.-E ese negocio foi unhatenda de noivas.-Desde pequena o mundodas noivas gustoume moito.Lembro que de nena medisfrazaba de noiva!. Undía ocurriuseme: por quénon unha tenda de noiva? -Non pensaches que unsector tan específico eraunha aposta arriscada?-Antes de abrir fixen unestudo de mercado, e a con-clusión que recollía foi queera arriscado. E eu arris-queime, e aquí sigo, con-tenta. Á fin e ao cabo, nesta

zona todos os negocios sonun risco. Lugo e Santiagoestán a dous pasos, hai máiscentros co-merciais, a xentecolle o coche para todo, eademáis o sector das noivasesixe estar moi ao día, tesque moverte moito porMadrid e Barcelona, e o in-vestimento é moi alto. A-demáis comecei de cero.-Sen embargo arrisca-ches, e involucrácheste decheo no proxecto.

-Sí. Arrisquei e involucrei-me absolutamente ata opunto de que debuxei eumesma o deseño que que-ría. Pensei: quero unha co-lumna no centro cun sofágranate. A foto do escapara-te é da voda de meus pais.Todo está pensado. -Conseguiches o ambienteidóneo. E os contidos?-Para traballar neste mundotes que coñecer xente domundo das noivas e estarmoi ao día. Tes que mover-te moito en feiras e demáis.Cando comecei, coa axudadun experto en moda nup-cial fomos unha por unha

ás fábricas. A partir de aí écando tí tes que escoller atúa propia colección, e seacertas, pois ben.-Porque a selección dosmodelos tamén pasa polastúas mans.-Sí, claro. Eu traballo consete proveedores de noiva.Eles preséntanche as súascoleccións e tí escolles.-Aí entra en xogo o olfatoou o gusto persoal?-Eu guíome polo meugusto, e tamén polo que pi-de o mercado, pero isto écando xa levas un certotempo no negocio. Porquehai que ter en conta quepodes ter cousa bonitas, ecousas menos bonitas, peroque sabes que van ser ven-

dibles. Iso adivíñalo cotempo.-Trátase de calibrar o teugusto coa demanda.- En realidade o que tes éque calibrar o orzamentoque tes co teu gusto e coque se vende. Aí está o pro-ducto adecuado. Pouco apouco a incertidume vaideixando paso á segurida-

de. Porque mercar unha co-lección de noivas non émercar unha colección decamisetas.-Con cantos modelos tra-ballas por tempada?-Pois con 60. O ano pasadocheguei aos 65.-Iso significa que hai de-manda.-Hai demanda, pero taméntes o handicap de que axente de Melide compramoito fóra. Á hora de mer-car un vestido de noiva asmozas móvense moitísimo.Hai demanda, pero Melideé unha zona difícil. Ás ve-ces a xente ten a falsa ideade que en Melide non vanatopar productos orixinais,ou que van a ser máis caros,

cando en realidade é todo ocontrario.-O máis difícil é darse acoñecer?-Eu fixen propaganda entodo tipo de medios, e che-guei á conclusión de que oque máis funciona é o bocaa boca, o que lle conta unhaclienta á outra. É a mellorpublicidade porque ade-máis real.

SILVIA GARCÍA SALVADOR, SILVIA NOVIAS

Abrín a tenda porque quería ter un empregosen renunciar ao meu fillo

O mundo das noivas non ten segredos paraSilvia García Salvador. Aínda que partiu decero no seu negocio nupcial, os tres anos

que leva á fronte do seu establecementodéronlle táboas como para controlar plena-mente un sector complexo, pero que adora

Silvia tomou parte no deseño das instalacións nas que ten a súa tenda

Calquera detallepode facer queas noivas seincliene por unvestido

-Decidirse por un vestidode noiva é tan complexocomo semella dende fóra?-Depende. Hai dous tiposde casos: a moza que vénde probar de todo en todoslados, e que o que fai épedirche o catálogo. E-laelixe os que máis lle gus-tan, e pasas ao armarioensinándolle un a un expli-cándolle todo. Normal-mente estas noivas probancinco ou seis traxes, e casesempre elixen o primeiroou o segundo.-Cal é o outro tipo de noi-vas?-Pois as que parten de ceroe o que che piden primeira-mente é información, pre-zos, o que hai que facer,cantas probas son... Tí des-pois en-sínaslles o catálogoe daslle cita para unha pro-ba.-Á hora de probar as noi-vas sempre van acompa-ñadas.-Sí.Normalmente veñencoa nai, coa irmá ou conalgunha amiga.-Canto tempo pode pasarentre a primeira visualaos vestidos, e a decisiónde mercalo?-Moi pouco. Mesmo po-den chegar a chamarte polanoite para que o garden seo que lles falla é o empu-rrón final.-Que é o que fai que abalanza se incline?-Poden ser moitas cousas.Calquera detalle fai queopten por un ou ou-tro ves-tido. Os traxes son absolu-tamente modificables. Cal-quera vestido é personali-zable. Ademáis comigocolabora unha modista fan-tástica que fai un traballofundamental.-As noivas chegan aber-tas a suxestións?-Normalmente xa traenunha idea, porque a pu-bli-cidade marca moito, pero títamén aconsellas e chega acrearse certo vínculo conelas. De feito son a madri-ña da filla da primeiranoiva que entrou na tenda.

Para traballar no mundo das noivas tes que estar moi ao día

Hai que calibrar o gusto, co que sevende, e co orzamento

ASOCIACIÓN DE EMPRESARIOS TERRA DE MELIDE- CENTRO COMERCIAL ABERTO (A.S.E.T.E.M- C.C.A.).Nº28. 5 de xuño -5 de xullo de 2007. Distribución gratuíta. Tamén en internet: www.asetem.com

CerneCerneTTerra de Melideerra de Melide

ÍNDICE DE SECIÓNS

Portada P1Editorial P2Especial eleccións P3-8Melide P10Melide e comarca P14Empresa e comercio P16

Cultura e lecer P18Colaboracións P20Axenda P22A entrevista do mes P23Contraportada P24

... climático, percorre de xeito para-digmático e abraiante a nosa reali-dade, e como cambio que é, noncamiña cara a cuarta era glacial,senón cara o desxeo. Os monteslíbranse xa do plastificante frío, e osríos, contentos de encauzar tantodesboque cara o mar, non deixangota ata confundirse coa nada.Amaina o temporal, e os lóstregosnon caen para zurrar no lombo. Oruidoso trono perde o timbre como oreloxo no vacío. Remata a tronada...A revolución no tempo, raras vecesten a oportunidade de crear, modifi-car, por iso é preciso atender omomento, estar no momento.Non é este un cambio paralizante,senón estimulante. Non é excluínte,empápao todo. Toca a fibra sensibleda dor, por iso é tamén saudable esano, forte coma unha viga, porque

está cheo de ilusión e de forza viva,de sabia nova...Chegou coma nunca ao fondo da pele da conciencia, abarca e embárca-nos xa nun periodo, nunha era...Aparece tamén para que outro

tempo chegue a nós, para darnos aoportunidade de saber como quentadiferente, e para ter a seguridade,logo de telo coñecido, que nin debroma queremos de novo o tempovello.

Por anunciado e esperado non des-merece o desexo nin a reparación. Éun cambio como consecuencia domal mesmo. É sutil pero enérxico, eé reconfortante e xusto. Acabouse ahibernación. É hora de sair e respi-rar...Chegou a nova primavera de finaisde maio. Deámoslle unha oportuni-dade a este cambio no clima quenos espera, e que me serve (coma abon entendedor...) como metáforade sí mesmo para divagar sen ferir, eferir sen divagar. Porque este cam-bio de estadío ten os seus artífices:os traballadores do cambio, queforon quén de vencer o medo e, coosíxeno da ilusión e o traballo, escal-ron a cima despexando así a néboa,a morriña, as pantasmas, a longanoite... ao tridente que o fixo posible,grazas.

ROCÍO FREIRE ROCÍO FREIRE

O cambio...