Textos Para Traducir Latín I

8/18/2019 Textos Para Traducir Latín I

1/9

2015-

2016

Mª Victoria Yagüe Kuzminska

BEASAIN IP

TEXTOS LATÍN I


2/9

1

Tabla de contenidoGeografía de Europa, el Mediterráneo e Italia ............................................................................................................... 2

Hispania ..................................................................................................................................................................... 2

Gallia.......................................................................................................................................................................... 2

Graecia ...................................................................................................................................................................... 2

Italia ........................................................................................................................................................................... 3

Dos grandes diosas .................................................................................................................................................... 3

Fundación de Roma ................................................................................................................................................... 3

Muerte de Remo ....................................................................................................................................................... 3

El rapto de las sabinas ............................................................................................................................................... 3

Educación de los espartanos ..................................................................................................................................... 3

Los sonidos animales ................................................................................................................................................. 4

Mitología ........................................................................................................................................................................ 4

La Guerra de Troya .................................................................................................................................................... 4

Tántalo ...................................................................................................................................................................... 4

El Minotauro .............................................................................................................................................................. 4

El panteón romano .................................................................................................................................................... 4

Textos para después de la declinación y la conjugación ................................................................................................ 4

El lobo y el cordero .................................................................................................................................................... 4

Textos para después de los pronombres ....................................................................................................................... 5

Prometeo ................................................................................................................................................................... 5

Pandora ..................................................................................................................................................................... 5

La metamorfosis o el asno de oro: ............................................................................................................................ 5

Textos de mitología ........................................................................................................................................................ 5

Orfeo y Eurídice ......................................................................................................................................................... 5

Deucalión y Pirra ....................................................................................................................................................... 6

Historias y leyendas de Roma ........................................................................................................................................ 6

Fábulas de Fedro ............................................................................................................................................................ 7

Lupus et agnus II ........................................................................................................................................................ 7

Canis qui praedam amisit .......................................................................................................................................... 7

Leonis pars ................................................................................................................................................................. 7

Ranae et Sol vel furis nuptiae .................................................................................................................................... 7

Simius iudex ............................................................................................................................................................... 7

Miles gloriosus ........................................................................................................................................................... 7

Lepus et passer .......................................................................................................................................................... 7

Corvus et vulpes ........................................................................................................................................................ 8

Vulpes et uvae ........................................................................................................................................................... 8

Senex et asinus .......................................................................................................................................................... 8


3/9

2

TEXTOS LATÍN I

Geografía de Europa, el Mediterráneo e Italia (Consultadlos mapas correspondientes)

Europa magna est atque multas insulas paeninsulasque habet. Europae terrae sunt multae:

Hispania, Gallia, Italia, Graecia, Dacia, Germania, Pannonia et Sarmatia. Hispania, Italia et

Graecia paeninsulae sunt. Hibernia, Britannia, Maiorica, Corsica, Sardinia, Sicilia et Creta magnae

insulae sunt. Germania et Gallia neque insulae neque paeninsulae sunt. Tamesis, Garumna,

Rhodanus, Albis, Rhenus, Padus et Danuvius alti fluvii Europae sunt. Oceanus Atlanticus et Mare

Internum Europae maria sunt. Pyrenaei et Alpes Europae alti montes.

HispaniaHispania magna paeninsula est. Hiberus, Durius, Tagus, Anas et Baetis alti fluvii sunt; Hispaniae

multi fluvii parvi sunt.

Hispaniae antiqui incolae (habitante) multi erant: Iacetani, Vascones, Cantabri, Astures, Gallaeci,

Arevaci, Vettones, Lusitani, Turdetani, Oretani. Gades, Malaca et Onoba antiquae coloniae

Punicae sunt. Rhoda, Mainake et Emporiae antiquae coloniae Graecae.

Tarraconensis, Lusitania et Baetica Hispaniae Romanae provinciae sunt. Hispaniae

oppida (ciudad) et coloniae magnae sunt: Tarraco, Caesar Augusta, Saguntum, Carthago Nova,

Gades, Hispalis, Corduba, Emerita Augusta, Olisipo, Bracara, Legio, Lucus Augusti, Numantia,

Pallantia, Toletum.

GalliaGallia magna provincia Romana est. Garumna, Liger, Sequana et Rhodanus Galliae alti fluvii sunt.

Celtae Galliae incolae erant. Burdigala, Lugdunum, Gergovia, Alesia et Lutetia Galliae oppida

sunt. Massilia antiqua colonia Graeca est.

GraeciaGraecia quoque (también) magna paeninsula est, sita in extrema Europa. Multae insulae

paeninsulam circumdant. Pauci fluvii Graeciae terram rigant. Euboea et Creta magnae insulae,

Aegina et Ithaca parvae insulae sunt. Athenae, Thebae, Corinthus, Argi et Sparta Graeciae magna

oppida sunt.

Graeciae incolae paucas vias habent, sed in undis navigant. Nautae Graeciae in oris Asiae atqueAfricae, Italiae, Siciliae, Galliae Hispaniaeque multas clarasque colonias condunt(fundar).

Syracusae Massiliaque clarae coloniae Graecae fuerunt.

Graeci in Asiam veniunt et Troiam frustra (inútilmente) oppugnant. Troiani se

strenue (valerosamente) defendunt. Venti adversi Graecos Troiae retinent. Graeci

tandem (finalmente)Troiam delent (destruir). Troiani Graecos saevos (cruel) existimant.

Graecia Romae magistra fuit. Roma et Graecia magna gloria florent. Romae poetae litteras

Graecas discunt (aprender) et Musas Graecas colunt (honrar). Multae statuae dearum Romae,

Athenis, Syracusis atque in Italia tota fuerunt.


4/9

3

ItaliaItalia magna paeninsula est. Padus, Arnus et Tiberis Italiae alti fluvii sunt. Etruria, Picenum,

Latium, Samnium et Apulia magnae terrae sunt. Mediolanum, Patavium, Cremona, Placentia et

Capua Italiae oppida sunt. Cumae, Rhegium, Sybaris et Tarentum, antiquae coloniae Graecae,

Italiae quoque oppida sunt.

In Italia Roma est. Roma magna et antiqua urbs Italiae est. Romae fortuna magna fuit. Roma

antiqua parva fuit, sed Albam delet. Deinde (luego) multis pugnis Etruriam et Campaniam vincit.

Non divitiis (riquezas), sed prudentia et patientia Roma superat, atque Italiam coloniis

complet (llenar). Postea (después) multas magnasque provincias in Europa Roma habet

magnaque diligentia administrat.

Sicilia Romanarum provinciarum prima est atque magnas divitias habet. In insula Sicilia ac in

Italia multae coloniae Graecae fuerunt, Magna Graecia. In insula Aetna est. Siciliae incolae

Aetnam timent, nam Aetnae flammae Siciliae terras saepe (a menudo) vastant (devastar). Sed

incolae Siciliam amant, nam est pulchra amoenaque insula.

•••

Dos grandes diosasFabulae carae sunt puellis, nam fabulae puellas delectant. Multae fabulas memorant antiquas

deas. Minerva dea non solum sapientiae magna dea est, sed etiam pugnas amat atque

hastam (lanza) galeamque (coraza) habet. Multae erant statuae et arae Minervae, reginae

incolarum Graeciae. Graecae puellae magna cura Minervae aras rosis ornant. Diana, lunae

silvarumque dea, sagittas portat ac sagittis feras vulnerat et necat. Cerva Dianae sacra erat.

Fundación de RomaRomanum imperium a Romulo, Reae Silviae filio, principium habet. Romulus urbem exiguam in

Palatino condit post Troiae bellum anno trecentessimo nonagessimo quarto. Urbem e Romulo

Romam vocant.

Romulus vicinos Romae populos ad spectaculum ludorum invitat, nam Romani feminas non

habent. Tum Romani Sabinorum feminas rapiunt et bello Sabinos vincunt.

Muerte de RemoRomulus Romae muros construit. Remus muros transilit (saltar por encima): “ Muri in oppido

incolarum vitas servant, sed tui muri incolas non servant ”. Dicit Remus et Romulus Remum

necat cum gladio.

El rapto de las sabinasRomulus ceteris incolis dicit: Roma crescere debet, sed feminas non habemus; legatos ad vicinos

populos mittemus (enviar; futuro) et Romae nuptias petemus”. Sed vicini populi Romae

magnum imperium timebant: itaque (así pues) discordiam ostendunt (mostrar).

Tunc (entonces) Romulus magnos ludos parat (preparar) et populum Sabinum invitat, nam

feminas Sabinas rapere cupiebat.

Educación de los espartanos

Licurgus pueros Spartanos educavit. Pueri enim in terra cubabant, frugaliter cenabant et poenastolerabant. Puer vulpeculam (zorrita) vivam surripuerat et sub veste celabat. Vulpecula puerum


5/9

4

dilacerabat (desgarrar), destrozar). Puer tamen (sin embargo) non lacrimavit sed intrepide

acutum damnum toleravit.

Los sonidos animalesAgni balant, asini rudunt, columbae gemunt (gemir ), equi hinniunt, gallinae glocitant, galli

canunt, lupi ululant, porci grundiunt, ranae coaxant, tauri mugiunt (bramar), vaccae mugitant.

Mitología

La Guerra de TroyaClarum oppidum Asiae Troia erat. Troiani oppidum incolebant atque cum Graecis pugnabant,

nam Graeci Troiam obsidebant (asediar). Belli causa Priami filius est, nam pulchram Graeciae

feminam raptat et secum (con él) vehit. Multi dei ac deae Graecos iuvabant. Multi populi et dei

deaeque Toianos quoque iuvabant. Graeci Troianique varia fortuna in latis Toiae campis strenue

pugnabant. Tandem Graeci Troiam dolo expugnant atque praeclaram victoriam obtinent. Viros,

feminas et pueros interficiunt aut capiunt. Oppidi tecta templaque ferro flammaque impiedelent.

TántaloDe Tantalo fabulam narrant. Tantalus deos ad cenam invitaverat (pluscuamperfecto). Tantalus

filium suum occidit et membra in magno cado (cazo) coquit (cocer). Convivae suspiciosi cibum a

mensa amovebant. Dea umerum consumit. Reliqua membra Mercurius in cado recoquit et vitam

puero reddit. Dei umerum eburneum puero fecerunt.

El MinotauroAntiquis temporibus erat in insula Creta Minotaurus. Monstrum caput tauri in humano corpore

habebat atque in labyrintho habitabat. Labyrinthus magnum aedificium erat et huc(aquí) rex

Minos Minotaurum hominibus vivis alebat (alimentar).

El panteón romanoIuppiter deorum hominumque imperium habet; fulmina in terram de caelo iacit. Iuno, Iovis soror

atque uxor, nuptiarum curam habet. Vulcanus, Iunonis filius, ignis deus est et in monte Etna

incolit. Mars, belli deus, Romuli, Romae conditoris, pater est. Venus, inter deas pulcherrima,

duos filios e Marte genuit. Minerva litteris et pacis artibus scientiisque curat. Ceres agri culturae

dea est et fruges hominibus praebet. Pluto in Inferis cum Proserpina, Caereris filia, regnat.

Neptunus, Iovis Plutonisque frater, maris aquarumque omnium rex est. Apollo ac Diana Iovis

liberi sunt; is oraculis suis responsa hominibus dat atque ea in silvis feras sagittis vulnerat.Mercurius, deorum nuntius, mercatores iuvat.

Textos para después de la declinación y la

conjugación

El lobo y el corderoLupus et agnus in fluvii ripa aquam potabant. Superior(en la parte de arriba) stabat lupus

longeque inferior(mucho más abajo) agnus. Agnus parvus et innoxius(inofensivo) erat, at lupi

audacia magna erat. Agni ac cervi lupos timent, nam lupi agnos saepe devorant. Agnus

lupum videt et fugam temptat, sed lupus videt etiam agnum atque causam iniuriae quaerit.


6/9

5

"Tua causa,dicit,aqua turbida est". At agnus respondet: "tu potas superior et aqua decurrit a te".

Tamen lupus iniustus timidum agnum vulnerat devoratque.

Sic viri iniusti fictis(fingidas) causis viros infirmos et innoxios semper opprimunt.

Textos para después de los pronombresPrometeoIuppiter, postquam terram caede Gigantum pacavit, homines in eorum loco collocavit. Hos

homines Prometheus, Iapeti filius, e luto et aqua finxerat. Prometheus, qui homines amabat,

ignem e caelo ad terram secreto deportavit. Iuppiter Prometheum punivit. Post multos annos

Hercules captivum poena liberavit.

PandoraPrometheus homines e luto et aqua finxerat. Postea autem (pero, por otra parte) Vulcanus

mulierem quoque (también) finxit. Ceteri dei Vulcanum in opere adiuvabant. Venus enim mulieri

pulchritudinem dedit, Minerva ei scientiam omnium artium muliebrium tribuit et Mercurius

blanditiam ei dedit.

La metamorfosis o el asno de oro:Lucio convertido en asno

Quondam per Thessaliam iter faciebam: Hipatam tendebam. Cur Hipatam tendebam? Quia,

heu! multa mirabilia, quae arte magica incolae faciebant, audiveram: homines et mulieres in

feras vel aves mutati erant, res sine manu humana in caelum coniectae erant.

At omnia vehere nequibant, et me cum equo alteroque asino e stabulo deduxerunt et nos

gravibus sarcinis (carga, fardo) oneratos per angustas montium vias adduxerunt. Ego tantoonere oppressus et longo itinere confectus cadaveri similis eram. Itaque auxilium petere cupivi

et caesaris nomen invocare incepi. Tum latrones isto clamore suscensi (encolerizarse) me

verberaverunt.

Textos de mitología

Orfeo y EurídiceOrpheus poeta feras etiam (también, incluso) cantu suo domabat atque magna saxa lyrae

suavitate movebat. Eurydicam, pulchram feminam in matrimonio habebat multumque amabat.

Orpheus beatus erat, sed vipera Eurydicam in prato mordet suoque veneno propere (de prisa,

rápidamente) necat. Eurydica in Inferos, mortuorum magna regna, descendit. Orpheus in Inferos

venit atque inter mortuorum umbras quaerebat Eurydicam suam. Postremo etiam Proserpinam,

Inferorum deam reginamque, suis verbis canoris movet. Proserpina dea Eurydicam Orpheo

reddit. Iam Orpheus Eurydicam ex Inferis in terras secum (con él) ducebat laetusque erat.

Orpheus ad Inferos respicere (mirar) non debebat, sed, magna cura motus, ad Inferos respexit.

Tunc Eurydica in Inferos rursus (de nuevo) descendit atque in Inferis perpetuo mansit. Orpheus

in terras ex Inferis venit atque in terris maestus errabat arque Eurydicam multis cum lacrimis

maestisque verbis diu appellabat.


7/9

6

Deucalión y PirraIuppiter olim (en otro tiempo, en otra ocasión), propter hominum pravitatem iratus, magnis

eluvionibus (inundación) paene (casi) universum genus humanum obruit. Deucalion tamen,

Promethei filius, et Pyrrha, eius uxor, in montem Parnassum evaserunt. Post aliquot dies subsidit

aqua. Inde (entonces) Deucalion et Pyrrha in campos iterum (otra vez) descendunt, tristesque

per vastam solitudinem errant. Tandem (finalmente) ad Themidis templum veniunt et deae

oraculum consulunt. Dea misericordia mota: “Velate capita et matris ossa post terga iactate”

inquit. Diu haesitant; vix enim oraculum intellegunt. Tandem Deucalion: “nonne (acaso no) terra

omnium mater est?” exclamat. “Nonne lapides in terrae corpore ossa sunt?” Ego certe hoc

tentabo”. Sine mora caput velat, magnumque lapidem post tergum suum iactat. Lapis statim (al

punto) homo facitur. Tum Pyrrha quoque lapidem iactat. Pyrrhae autem lapis mulier facitur. Tali

modo Deucalion et Pyrrha genus humanum restituerunt.

Historias y leyendas de RomaRomulus et Remus,Martis filii,urbem Romam condiderunt; sed Romulus fratrem necavit quodmuros novae urbis violaverat. Ita Romulus primus Romae rex fuit. Pastores et agricolae regionis

primi urbis incolae fuerunt. Romulus autem reliquique incolae mulieribus carebant. Itaque

legatos in finitimas civitates miserunt et viros feminasque vocaverunt ad magnum ludorum

spectaculum. Sabini cum liberis ac coniugibus convenerunt. Ubi omnes ad ludos attenti erant,

iuvenes Romani virgines Sabinas captaverunt et secum duxerunt.

Titus Tatius, Sabinorum rex, virginum raptu iratus, bellum adversus Romanos magna cura

parabat. At ceterae finitimae civitates sese ad bellum imprudenter praecipitavere. Itaque

Romani celeriter omnes vicerunt. Ita Romanorum vires et potentia magis magisque crescebant.

Sabini autem, ut antea diximus, bellum haud(no)temere gesserunt: magnum exercitumpraeparaverunt omniaque bene providerunt. In urbem Romam pervenerunt et Capitolium dolo

ceperunt. Inter Capitolium Palatiumque atrox proelium erat. Tum(entonces)Sabinae mulieres se

inter tela miserunt et patrum coniugumque pugnam diremerunt.

Sabinae, novae Romanorum coniuges, ita dixerunt: "Patres virique nostri estis. Arma ponite vel

in nos vertite, quod viduae aut orbae vivere non cupimus". Talia verba multitudinem et duces

moverunt. Duces pacem fecerunt et civitates iunxerunt sub Romanorum imperio. Post bellum

tam triste laeta pax cariores Sabinas viris ac parentibus fecit. Romulus et Titus Tatius simul

feliciter regnaverunt usque ad(hasta) Tatii mortem. Postea Fidenates et Veientes bellum

adversus Romanos gesserunt, quia novae vires nimis(demasiado) crescebant. Romulus semper

victor fuit.

Quondam (una vez) Romulus, qui exercitum recensere (pasar revista) cupiebat, contionem

(asamblea) in Campo Martio habebat. Subito nigerrima nubes supra capita omnium apparuit,

quae atrocem tempestatem cum magnis tonitribus fulguribusque adduxit. Densissimus

nimbus(nimbo) regem operuit(cubrir,ocultar), quem deinde Romani numquam in terris

viderunt. Populus Romanus in numero deorum eum habuit et Quirinum nominavit.


8/9

7

Fábulas de Fedro

Lupus et agnus IIAd rivum eundem lupus et agnus venerant. Lupus superiore loco erat, sed tamen clamavit: "Cur

mihi aquam turbavisti? "Respondit agnus: "Quomodo potui id quod dicis facere, lupe? A te aqua

ad me currit". Veritatis vis lupum vicit, qui tamen iterum clamavit: "Ante hos sex menses

contumeliam(injuria) dixisti mihi". "Tum vivus nondum eram". "Pater tuus contumeliam mihi

dixit". Ac statim(al punto) miserum agnum necavit.

Hanc fabulam in eos homines scripsi qui iniuria innocentes opprimunt.

Canis qui praedam amisitSaepe sua amittit is qui aliena cupit.

Canis quidam per flumen natabat et in ore carnem portabat. Tunc in aqua simulacrum suum

vidit. Statim cogitavit: "Alius canis est, qui aliam praedam portat; eam capiam: sic duas praedas

habebo". Os aperuit et cibum dimisit quem tenebat, sed eum quem petebat rapere non potuit.

Leonis parsSocietas cum potenti numquam fidelis est; haec fabula mea dicta confirmat.

Vacca et capella et patiens ovis socii fuerunt cum leone in venatione. Postquam cervum vasti

corporis ceperant, quattuor partes fecerunt. Tunc ita leo dixit: "Ego primam capiam, quia rex

sum; secundam mihi dabitis, quia sociorum unus sum; tertiam habebo, quia plus valeo; quis

quartam cupit? Malum accipiet". Sic potens leo totam praedam cepit.

Ranae et Sol vel furis nuptiaeAesopus furis(ladrón) nuptias vidit ac statim hanc fabulam narravit: quondam Sol uxorem ducere

cupiebat. Quod consilium ranae cognoverant summaque vi clamabant: "Non potest!non

potest!". "Cur uxorem ducere non possum?"quaesivit Sol. Ranae responderunt: "Nunc unus sol

omnes lacus siccat: quid accidet cum liberos habebit?".

Simius iudexIs qui mendacium semel dixit, fidem in perpetuum amitit.

Lupus vulpem furti accusabat, at illa negabat a se furtum commissum esse. Tum simium

vocaverunt, qui facta iudicaret. Ubi lupus et vulpes causam exposuerant, simius suam

sententiam dixit: "Tu non perdidisti id quod petis; tu rapuisti quod negas".

Miles gloriosusDuo milites in itinere latronem offenderunt(encontrar). Eorum alter fugit, alter autem gladio

pugnavit et forti dextera latronem fugavit. Tum miles qui antea profugerat rursus (de nuevo)

gladio destricto apparuit magna voce clamans: "Ubi iste latro est? Adesto(acércate),

ignave(cobarde) latro, ut hunc gladium cognoscas! " At amicus ei dixit: "Dum ego cum latrone

pugnabam, istis fortissimis verbis me adiuvare potuisses; nunc linguam et gladium conde, quia

iam sensi quam fortiter fugias".

Lepus et passerStultum est sibi non cavere et aliis consilia dare.


9/9

8

Passer leporem ab aquila captum imprudentiae accusabat: "Cur non cavisti? Si curam posuisses,

nunc liber ac tutus esses; fugere statim debuisti: ubi est illa celeritas tua? "Dum talia dicit, ipsum

imparatum aquila rapit.

Corvus et vulpes

Qui laudibus nimis delectantur, poenas saepe dant.

Corvus caseum de fenestra rapuit et summa in arbore cum praeda consedit. Vulpes, quae eum

viderat, haec blanda verba sub arbore pronuntiavit: "Quam pulchras pennas habes, corve!

quantum decus corpore et vultu! Si vocem haberes,avium prima esses". Ille, stultus, cupiens

vocem ostendere, os aperuit emisitque caseum, quem dolosa vulpes celeriter rapuit.

Vulpes et uvaeVulpes fame coacta altae vineae uvas attingere conabatur saliens summis viribus. Quoniam eas

adsequi non potuit, discedens dixit: "Nondum maturae sunt; non mihi placent". Qui verbis

contemnunt ea quae consequi non possunt, hanc fabulam sibi adscribere debebunt.

Senex et asinusIn omnibus mutationibus, pauperibus nihil mutatur praeter domini nomen.

Timidus senex asinum in prato pascebat. Subito clamor hostium auditum est; territus senex

asinum abducere conatus est, timens ne ab hostibus uterque caperetur. At ille quaesivit: “Num

binas mihi clitellas victorem impositurum esse putas?”. Senex negavit. “Ergo in omni casu meas

clitellas feram”.

Textos Para Traducir Latín I

Documents

Transcript of Textos Para Traducir Latín I