TRANSMISIOAKMakina guztiak, zaiak eta errazak, mekanismoetan oinarrituta daude. Transmisioak mekanikoak dira, eta sarreran dauden mugimendu eta indarra transmisioaren bitartez beste leku batera transmititzen dira, baina mugimendu eta indarra aldatu daitezke.

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

2

MUGIMENDU MOTAKTRASMISIO MEKANIKOKO SISTEMAKBatzuetan motorraren ardatzaren biraketa-indarra edo abiadura ez dira egokiak izaten, makinen mugimendu jakin batzuk lortzeko. Horreakoetan hainbat motatako mekanismoak edo transmisio mekanikoak erabili ohi dira.

MEKANISMOAK ZENBAIT HELBURU DITUZTE

1) Energia mekanikoa transmititzeko : motorrak transmititzen du, hainbat gunetara, ardatzak , uhalen, kateen, palaken … laguntzaz

2) Motorrak eragindako indarra edo abiadura eraldatzeko:poleak , kateak, engranajeak… erabiltzen dira.

3) Mugimendua aldatzea: Motorren mugimendu zirkularraren araberako desplazamendua linealak lortzea. Adibidez: espekak, biela/biradera, torlojua edo pinoi/kremailera erabiltzen dira.

4) Mugimendua erregulatzea eta kontrolatzea: abiadura: Bat-bateko abiadura-aldaketarik ez izatea, geldierazteko edo noranzko jakin baterako mugimendua eragozteko. Adibidez: balaztak, frenoak, trinketeak edo abiadura elektronikoki kontrolatzeko gailuak

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

3

Sarrerako Higidura eta

IndarraTRANSMISIOA

Irteerako Higidura eta

Indarra

Lau transmisio mota ikusiko ditugu:

1) KATEAZKOA2) UHALEN BIDEZKOA3) ENGRANAJE ZUZENEZKOA4) TORLOJU AMAIGABEA / KOROA

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

4

KATEAZKO TRANSMIZIOAMekanismo horiek horztun gurpil bi izaten dituzte katea baten bidez lotuta; katea hori ere, gurpiletako hortzetara atxikita dago. Bata bestetik oso urrun dauden ardatz bi lotzeko balio dute.

KATEEN EZAUGARRIA

Kateek higidura irristatu gabe transmititzen dute, distantziara transmitu dezakete, indar handiak jasan ditzakete, aldatzen errezak dira eta soinu ezaguna ateratzen dute.

Informazio gehigarria: http://concurso.cnice.mec.es/cnice2006/material107/mecanismos/mec_cadena-pinon.htm

1

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

5

TRANSMISIO ERLAZIOA (T.E.)

? Gurpil handiak

bira bat ematen

duenean, gurpil

txikiak gehiago ala

gutxiago ematen

ditu?

Erantzuna:

Gehiago ematen ditu; horrek esan nahi du arinago, bizkorrago doala, orduan higidura biderkatu egiten da eta transmisioari BIDERKATZAILEA deitzen zaio.

Erantzuna:

Hau kalkulatzeko Transmisio Erlazioa (T.E.) deitzen zaion formula erabiliko dugu.

Gurpil eragilearen hortz Kopurua

_______________________________ = T.E.irteera – gurpilaren hortz kopurua

Baina Zenbat gehiago? ?

?

?

?

Gurpil handia eragilea bada eta 48 hortz baditu, eta txikiak 12 hortz baditu. Zenbatekoa da transmisio erlazioa.?

T.E = 48 / 12 = 4 , eta biderkatzailea da.

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

6

?

Motore ekektriko edo termikoak (gasolinazkoak) minutuko ematen duen bira-kopurua handiegia da eraikizten ditugun makinetan zuzenean erabiltzeko. Higidura hau aprobetxatu ahal izateko bira-kopurua txikiagotu egin behar dugu, astiroago joan behar da.

Higidura gutxitu beharko da, eta transmisioari erreduzitzailea deitzen zaio. Hau ez da bizikletetan ohizkoena, baina bai ziklomotoretan. Hauetan platera atzeko gurpilean dago eta pinoia motorearen aldean.

Adibidez:

T.E.= 12/48 = 1/4 (4 bider astiroago joango da)

Nola egingo dugu hori?

?

ERREDUZITZAILEA

BIDERKATZAILEA

A

B

UHALEN BIDEZKO Transmizioa2Transmisio-sistema hauek uhal malguz elkarrekin lotutako polea bi edo gehiago dira. Gainera, elkarrengandik nahikoa urrun dauden ardatz biren biratze-mugimendua igortzen dute.Era berean, noranzkoa aldatzeko, edo biratze-abiadura aldatzeko, edo ardatz baten indarra aldatzeko erabiltzen dira. Zenbait neurritako poleak eta polea bikoitza erabiliz lortzen da hori.Sistema bakun eta erabilera askotakoak dira, baina eragozpen bat dute: ez direla oso zehatzak. Gainera, uhalek forma galdu eta labain egin dezakete.

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=sFF0ZciQ_Ws

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

7

Arropa-garbigailu batean motorretik danborrera higidura transmititseko sistema da.

ADIBIDEZ

Ezaugarri batzuk

1) Uhateen transmisioak zarata txikiago ateratzen du. 2) Material malgukoak edo elastiko samarrekoak izaten dira. 3) Transmisio hau ere, biderkatzailea edo erreduzitzailea izan daiteke ere.

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

8

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

9

ENGRANAJE ZUZENEZKO Transmizioa3

Ezaugarri batzuk

Erloju zahar bat desmuntaturako an edo jostailuzko automobila irekitakoan hortz txikitxo gurpiltxo biribilak inoiz iksui ahal izango zenituen. Gurpiltxo hauei engranajeak deitzen dra. Engranaje handienari gurpila deitzen zaio, eta txikiari pinoia. Gehienetan engranaje sistema erreduzitzailea izaten da. Adibideaz: Zulogailuan, automobilean, erloju,…

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

10

TORLOJU AMAIGABEA / KOROA transmisioa4

Torlojuak antzinetik erabili izan dira.

Arkimedes-ek orain dela 2000 urte, zelai-ureztaketarako ura ibaitik atera eta altxatzeko , asmatu zuen.

http://www.youtube.com/watch?v=IZ8II4CBS3E&feature=player_embedded

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

11

TORLOJU AMAIGABEA / KOROA transmisioa4

Alejandriako Heron jakintsuak, pisu astunak altxatzeko torloju amaigabea erabili zuen

http://www.youtube.com/watch?v=IZ8II4CBS3E&feature=player_embedded

Plano elkartzutetan kokaturik dauden hortz helikoidaleko engranajeen bidez transmisio-erlazio handiak llortzen dira. Engranajeari koroa deritzo eta transmisioari torloju amaigabea/koroa.Torloju amaigabea elementu motorea da gehienetan.

Transmisio –erlazioa kalkulatzeko, bira bakoitzean torlojuan sartzen dan hortz kopurua eta koroaren hortz-kopurua zatitu beharko da.

TRAN

SMIZ

IOAK

_2.e

balu

aket

a

12

http://www.aulatecnologia.com/ESO/SEGUNDO/teoria/mecanismos/mecanismos.htm

Adibidez:

A

TBira bakoitzean torlojuan sartzen dan hortz-kopurua____________________________________________Koroaren hortz-kopuruaT.E. =

2/48 = 1/24Beraz motoreak 24 bira ematen dituenean irteerako engranajeak, bira 1 bakarrik ematen du.

B 3/48 = 1/16 Kasu honetan, motorea 16 bira ematen dituenean irteerako engranajeak 1 bakarrik ematen du.

Abiadura eta indarra alderantzizko proportzionalak direla kontutan hartzen badugu, abiadura zenbat eta gehiago erreduzitu indarra gero eta handiagoa izango da.