Tribunal Galego de Defensa da Competencia 2010 · Posibles indicadores da situación...

157
Tribunal Galego de Defensa da Competencia Informe sobre a Situación da Competencia en Galicia no Ano 2010 2010 2010

Transcript of Tribunal Galego de Defensa da Competencia 2010 · Posibles indicadores da situación...

Tribunal Galegode Defensada Competencia

Informe sobre a Situación da Competencia en Galicia no Ano 2010

2010

2010

Área Central, 1º - L34 15707 Santiago de Compostela (A Coruña)

t. 981 95 75 63 • f. 981 957 560

TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA

INFORME SOBRE A SITUACIÓN DA COMPETENCIA EN GALICIA

NO ANO 2010

Santiago de Compostela

3

ÍNDICE

1. INTRODUCIÓN ............................................................................................................................................................ 7

2. RAZÓNS DA EXISTENCIA DA POLÍTICA DE COMPETENCIA ........................................... 11

3. POLÍTICA DE COMPETENCIA EN TEMPOS DE CRISE ............................................................. 15

4. PRÁCTICAS PROHIBIDAS, CONTROL DE CONCENTRACIÓNS E

AXUDAS PÚBLICAS ............................................................................................................................................... 21

4.1. Prácticas prohibidas .......................................................................................................................... 22

4.2. Concentracións económicas ...................................................................................................... 25

4.3. Axudas públicas .................................................................................................................................... 26

5. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DOS EXPEDIENTES

REXISTRADOS POLAS AUTORIDADES DA COMPETENCIA ............................................. 29

5.1. Expedientes tramitados polo SGDC .................................................................................... 29

5.2. Expedientes tramitados polo TGDC ................................................................................... 31

5.3. Expedientes de carácter supra-autonómico con incidencia

en Galicia resoltos pola CNC .................................................................................................... 45

5.4. Operacións de concentración económica ..................................................................... 55

5.5. Axudas públicas con incidencia en Galicia .................................................................. 59

4

6. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DA ANÁLISE

DE INDICADORES ................................................................................................................................................ 73

6.1. Posibles indicadores da situación competitiva ........................................................ 73

6.2. Tipoloxía dos mercados de Galicia desde a perspectiva da

competencia ............................................................................................................................................... 76

7. ESTUDO SOBRE AS PERCEPCIÓNS DA COMPETENCIA

DAS EMPRESAS GALEGAS NON COMERCIAIS ............................................................................ 81

7.1. Obxectivos do estudo e ficha técnica ............................................................................... 81

7.2. Resultados da enquisa .................................................................................................................... 84

7.3. Comparación co resultados obtidos no 2008 ....................................................... 101

7.4. Diferenzas por sectores de actividade ......................................................................... 113

8. CONCLUSIÓNS SOBRE A SITUACIÓN DA COMPETENCIA EN GALICIA .............. 133

8.1. Sobre as prácticas restritivas ................................................................................................. 133

8.2. Sobre a situación sectorial ....................................................................................................... 138

8.3. Sobre a percepción dos órganos de defensa da competencia .............. 146

9. RECOMENDACIÓNS PARA A MELLORA DA COMPETENCIA EN GALICIA ......... 149

9.1. A competencia debe ser un dos eixes principais da política

económica do goberno galego .............................................................................................. 149

9.2. Aumento da actuación de oficio na investigación e

incoación de expedientes por condutas infractoras

das normas de competencia ................................................................................................. 151

5

9.3. As Administracións Públicas deben respectar

os principios da competencia na súa actuación ................................................... 152

9.4. Debe continuar o labor de promoción dos méritos

da competencia entre a cidadanía ................................................................................... 154

9.5. A defensa da competencia esixe un compromiso conxunto

das empresas, as administracións e a cidadanía en xeral ........................ 155

ANEXO I. CUESTIONARIO DA ENQUISA RELATIVA ÁS PERCEPCIÓNS DA

COMPETENCIA POLOS RESPONSABLES DE EMPRESAS NON COMERCIAIS EN GALICIA

7

1. INTRODUCIÓN

O presente Informe sobre a situación da Competencia en Galicia elaborouse

en cumprimento do disposto no apartado k) do artigo 3.3 da Lei 6/2004, do

12 de xullo, reguladora dos órganos de defensa da competencia da

Comunidade Autónoma de Galicia. Este será o último informe desta natureza

que elabore o Tribunal Galego de Defensa da Competencia, dado que este

órgano foi substituído polo Consello Galego da Competencia tras a

promulgación da Lei 1/2011, de 28 de febreiro, reguladora desta nova

institución que se ocupará no futuro da defensa da competencia en Galicia.

Por esa circunstancia, procurouse neste Informe sobre a situación da

competencia en Galicia seguir o mesmo formato que nos anos anteriores, a

fin de dar continuidade á análise feita e, tamén, para que permita manter

unha visión homoxénea de todo o período de actuación do TGDC que foi

desde o ano 2005 ata o ano 2010, ambos inclusives(1).

Neste informe, a situación xeral da competencia en Galicia analízase a través

de tres vías. En primeiro lugar, a través dos expedientes examinados polas

autoridades da competencia galegas, é dicir, o mencionado TGDC e o Servizo

Galego de Defensa da Competencia así como pola Comisión Nacional da

Competencia, referentes ás prácticas prohibidas, ás operacións de

(1)  Con  máis  precisión,  o  TGDC  comezou  a  súa  actividade  o  1  de  xaneiro  de  2005  e  concluíuse  o  8  de  marzo  de  2011.  

8

concentración económica e ás axudas públicas realizadas ou concedidas en

Galicia ou con efectos na nosa Comunidade Autónoma.

En segundo lugar, analízase a situación da competencia tomando en conta

diversos indicadores de carácter económico, que ao igual que en anos

anteriores, facilita a identificación dos mercados con maior susceptibilidade

de cara a incorrer en prácticas contrarias á normativa de competencia.

En terceiro e último lugar, analízase a situación da competencia en Galicia

por medio dos resultados do estudo das percepcións sobre a competencia

por parte dos responsables das empresas galegas non comerciais, levado a

cabo por iniciativa do TGDC durante o ano 2010.

Despois desta introdución, que ocupa o primeiro apartado, o Informe, contén

oito apartados máis. No segundo apartado efectúase unha reflexión sobre as

razóns que subxacen a aplicación polos poderes públicos da política de

defensa da competencia nos mercados, cuxo obxectivo, seguindo a liña máis

actual dentro da Unión Europea, consiste en conseguir unha correcta

asignación de recursos e aumentar o benestar económico e social global.

No terceiro apartado amplíase esta reflexión para considerar o papel que

debe xogar a política de competencia no actual contexto de crise económica

e cómo a difícil situación económica que se vive nestes momentos en España

incide sobre a aplicación das normas que protexen a competencia.

9

No cuarto apartado analízanse as distintas prácticas prohibidas dentro da Lei

15/2007, de defensa da competencia, así como o tratamento das

concentracións económicas e das axudas públicas, como elementos fulcrais

da aplicación da política de competencia.

Nos apartados quinto, sexto e sétimo preséntanse, respectivamente, os

resultados dos expedientes tramitados polas autoridades galegas e estatais

referidos ou con efectos en Galicia; a situación da competencia desde a

perspectiva de diversos indicadores económicos; e os resultados do estudo

efectuado sobre a percepción da competencia por parte dos responsables

das empresas galegas non comerciais no ano 2010.

No punto oitavo expóñense as conclusións principais do Informe relativas ás

prácticas empresariais restritivas da competencia; á incidencia sectorial

desas prácticas;.e á percepción que existe dos órganos e normas de defensa

da competencia por parte dos empresarios e a poboación galega.

Finalmente, no apartado noveno efectúanse algunhas recomendacións para

mellorar o funcionamento competitivo dos mercados de bens e servizos en

Galicia.

11

2. RAZÓNS DA EXISTENCIA DA POLÍTICA DE COMPETENCIA

Na actualidade existen máis de cen países no mundo que decidiron poñer en

marcha unha política específica de defensa da competencia, creando para iso

normas e institucións propias orientadas a ese fin. Ese amplo movemento

internacional prodúcese como consecuencia da constatación teórica e

práctica dos efectos claramente positivos da promoción e estímulo no

mercado de condutas respectuosas coa competencia e, ao mesmo tempo, da

eliminación de prácticas entre os empresarios orientadas a menoscabar un

correcto funcionamento do mercado mediante acordos colusivos ou abusos

de posición de dominio que claramente reducen o benestar colectivo,

impiden unha asignación de recursos eficiente e lastran o desenvolvemento

da produtividade e da competitividade empresarial.

Desa maneira, non só nos países avanzados, senón tamén naqueles que,

partindo dunhas condicións de desenvolvemento precarias, pretenden

abrirse camiño xerando un nivel de renda máis alto, a política de

competencia converteuse nun dos eixos principais da política económica,

dentro do grupo de políticas de oferta, cunha importancia cada vez maior. En

efecto, dado o papel menos activo da política macroeconómica na

actualidade como instrumento de impulso da demanda, as políticas de

oferta, entre elas de modo destacado a política de competencia, teñen un

protagonismo cada vez máis intenso na maioría dos países.

12

Os efectos da política de competencia esténdense, en primeiro lugar, aos

consumidores, despois ás empresas e finalmente ao conxunto da sociedade.

Para os consumidores a competencia efectiva nos mercados permite obter

produtos de máis calidade a prezos máis reducidos, mellores servizos e unha

variedade de oferta maior.

Para as empresas, a competencia fai que se estimule a introdución de

melloras nos procesos produtivos de xeito constante, para intentar atraer aos

seus clientes con mellores prezos e produtos ou servizos máis sofisticados,

incorporando novas tecnoloxías e novas formas organizativas orientadas a

conseguir novos mercados ou ampliar os existentes.

Como consecuencia de todo o anterior, a competencia favorece o incremento

da produtividade do capital e do traballo e da competitividade empresarial,

aumentando a eficiencia asignativa e produtiva tanto de xeito estático como

dinámico. A consecuencia última é un aumento do benestar social e un

tecido produtivo máis eficiente, con maiores posibilidades de competir nos

mercados de ámbito global.

Polas razóns anteriores, a política de competencia constitúe un piar

fundamental na política económica moderna e, nomeadamente, na estratexia

de integración europea, na que aparte da coordinación da política

orzamentaria e da crecente integración monetaria, as políticas estruturais e

de estímulo da competencia están recebendo unha atención prioritaria.

13

Tal como se sinalou en informes anteriores, tamén en España a política de

defensa da competencia recibe unha atención destacada. Tal como indica a

exposición de motivos da Lei 15/2007, de defensa da competencia “a

defensa da competencia (...) é un instrumento de primeiro orde para

promover a produtividade dos factores e a competitividade xeral da

economía” e, por tanto, debe considerarse como unha ferramenta eficaz ao

servizo da consecución dun maior nivel de vida e unha taxa de crecemento

de emprego máis elevadas.

Así debe ser tamén o caso de Galicia, onde os poderes públicos teñen a

obriga de estimular a competencia efectiva no mercado, por todos os medios

posibles ao seu alcance, ponderando axeitadamente ese obxectivo cos

restantes da política económica que se estableza e dotando de medios

suficientes ás institucións encargadas da súa defensa e promoción.

15

3. POLÍTICA DE COMPETENCIA EN TEMPOS DE CRISE

No ano 2010, Galicia continuou a vivir baixo a presión dunha forte crise

económica, que afecta de xeito notable ao emprego e ao comportamento das

empresas. Neste contexto ten interese analizar tres aspectos da relación

entre crise económica e competencia: en primeiro lugar, en qué medida a

crise económica afecta ao nivel ou situación da competencia; en segundo

lugar, o papel que debe xogar a política de competencia para favorecer unha

saída o máis rápida e segura posible da presente situación económica; e en

terceiro lugar, a importante función das administracións públicas en relación

cos mercados e, por tanto, na súa incidencia sobre as condicións de

competencia na actividade empresarial.

Comezando polo primeiro aspecto, é dicir, o impacto da crise sobre o nivel

ou intensidade da competencia nos mercados, compre sinalar que cabe

plantear dúas posibilidades respecto á actuación das empresas. Por unha

parte, haberá empresas que opten por competir máis eficazmente coas

demais empresas do seu ámbito, tratando de mellorar a calidade dos seus

produtos, ofrecendo unha variedade de bens e servizos máis ampla ou

rebaixando os prezos para intentar manter a súa cota de mercado ou mesmo

de incrementala. Esta actitude, ao xeneralizarse, levará a un fortalecemento

da competencia con consecuencias claramente positivas, tales como a

renovación do tecido produtivo, polo cese da actividade das empresas menos

eficaces, a redución de prezos e mellora da calidade e variedade dos bens

16

producidos, ou o estimulo das actividades de investigación e innovación, que

redundarán nunha maior eficiencia económica e un maior benestar

económico e social.

Sen embargo, como xa se está manifestando en múltiples sectores, o máis

probable é que a difícil situación económica leve a un incremento das

prácticas contrarias á competencia, por exemplo mediante pactos colusorios

entre as empresas, abuso de posición de dominio ou prácticas desleais cos

seus competidores. Ao contrario que no suposto anterior, a consecuencia

destas condutas ilícitas é a transferencia dunha parte do excedente dos

consumidores ou dos produtores máis eficientes cara as empresas que

incorren nesas prácticas ilegais, de xeito que os consumidores terán que

pagar máis por uns produtos de menor calidade e variedade, o que conducirá

a un empobrecemento da oferta de bens e de servizos, ao tempo que os

mecanismos de renovación empresarial estarán desincentivados, con efectos

negativos considerables sobre a produtividade e a competitividade. En

conclusión, subsistirán no mercado empresas ineficientes, inviables sen o

apoio desas prácticas anticompetitivas, empeorará a asignación dos recursos

e diminuirá o benestar económico e social.

No tocante ao segundo aspecto, isto é, o papel da política de competencia na

situación económica e financeira actual debe destacarse que o mantemento e

estímulo da competencia nos mercados é, como xa se mencionou en

Informes anteriores, un elemento fundamental para asegurar un crecemento

17

máis sólido e máis forte no futuro e superar o máis rapidamente posible a

situación de debilidade actual.

Practicamente todos os organismos internacionais como a OCDE, FMI, Banco

Mundial e as diversas organizacións de autoridades de competencia, de xeito

moi destacado a ICN (International Competition Network) coinciden

plenamente en sinalar que non se pode relaxar a aplicación das normas de

competencia, senón que se debe continuar sancionando con rigor aquelas

prácticas empresariais que supoñan unha restrición da competencia no

mercado e se sigan aplicando criterios igualmente estrictos e obxectivos no

control de concentracións económicas e na concesión de subvencións ás

empresas.

Desta maneira, o TGDC no seu ámbito de actuación, e o mesmo pode dicirse

da CNC e das autoridades de competencia europeas, non modificaron os

seus criterios de aplicación das normas de competencia e utilizan todos os

medios ao seu alcance para perseguir e sancionar do xeito más estrito

posible as condutas identificadas como potencialmente prexudiciais para a

competencia.

En definitiva, a aplicación das normas de competencia na súa tripla

dimensión de detección e sanción de condutas anticompetitivas, o control de

concentracións entre empresas, e o outorgamento de axudas públicas debe

18

continuar dentro dunha liña de rigor e prestando atención a novas vías das

empresas para intentar conculcar as normas da competencia.

En terceiro e último lugar, compre referirse á responsabilidade das

administracións públicas no mantemento e impulso da competencia nos

mercados, especialmente significativa nestes momentos de difícil situación

económica.

As administracións públicas poden influír nos mercados por tres vías:

mediante a súa participación directa como operador; mediante o exercicio da

súa función regulamentaria; e mediante os actos administrativos con

incidencia no mercado, como é o caso, especialmente significativo, da

concesión de axudas públicas antes comentada.

No primeiro ámbito, a participación directa no mercado como operador

económico, as administracións públicas deben someterse estritamente ás

normas de competencia tanto españolas como comunitarias, como calquera

outro participante no mercado e, por tanto, non debe incorrer en condutas

colusorias, abusos de posición de dominio ou prácticas desleais que

ocasionen ou podan ocasionar unha restrición da competencia efectiva.

Na súa actividade regulamentaria, as administracións públicas exercen unha

función altamente relevante á hora de determinar o marco en que se vai

desenvolver a actividade empresarial, e en consecuencia esa función ten

19

unha incidencia considerable sobre a competencia nos mercados. Neste

sentido, resulta moi importante que as Administracións Públicas no

momento de elaborar as normas que promoven deben analizar

coidadosamente as súas implicacións sobre a competencia no mercado. O

TGDC promoveu no 2010, e en anos anteriores, que as distintas

Administracións Públicas galegas reflexionen de xeito sistemático sobre os

efectos dos proxectos normativos sobre a competencia mediante a

elaboración dunha Memoria específica de Competencia, adicada a esta

cuestión, ou mediante a inclusión na Memoria Económica de cada proxecto

dun apartado dedicado exclusivamente a analizar ese impacto, como xa ven

facendo a Administración Xeral do Estado.

Por último, no referente aos actos administrativos, resulta obvio que

constitúen unha das vías máis importantes que ten a Administración para

impulsar a actividade económica e, por esa razón, eses actos administrativos

teñen unha incidencia considerable sobre o nivel de competencia efectivo

que prevalece nos mercados. Por iso, as Administracións Públicas deben ter

en conta os posibles efectos a este respecto e deben respectar estritamente

as normas que rexen a competencia no momento de adoptar as distintas

decisións e actos administrativos.

Nesa liña, o TGDC manifestou en todo momento a súa opinión de que a

concesión de axudas públicas debe facerse con criterios obxectivos e

respectando os principios de temporalidade, plena transparencia e equidade

20

desas axudas públicas. Ademáis, a concesión de axudas públicas debe verse

precedida dunha análise detallada e responsable sobre o posible impacto nas

condicións de competencia no mercado, tendo en conta que esas axudas só

deben xustificarse en caso de que se destinen a sectores cunha importancia

estratéxica para o funcionamento económico ou cando teñan unha elevada

repercusión social, evitando que sirvan para facilitar a supervivencia de

empresas inviables ou que propicien, mesmo que sexa indirectamente,

prácticas de abuso de posición de dominio ou de competencia desleal que

produzan en última instancia unha grave alteración das condicións da

concorrencia no mercado.

En conclusión, o TGDC quere poñer de manifesto que o mantemento da

concorrencia no mercado e o seu estímulo pode axudar eficazmente á

recuperación económica, de xeito que no futuro a actividade empresarial

sexa máis eficiente e competitiva e, por esa razón, se obteña un crecemento

maior e sobre bases máis firmes.

As institucións de defensa da competencia teñen unha importante

responsabilidade a este respecto, pero tamén deben participar nesa tarefa de

modo decidido as Administracións Públicas e, por seren os máis directos

afectados, tamén os empresarios e os consumidores.

21

4. PRÁCTICAS PROHIBIDAS, CONTROL DE CONCENTRACIÓNS E

AXUDAS PÚBLICAS

A actuación no eido da política da competencia estrutúrase en dúas vías

básicas: control de condutas e control de estruturas1; ademais existe un

aspecto adicional, o referente ás axudas públicas.

O control das prácticas trata de evitar que os operadores económicos

realicen pactos colusorios, abusen dunha posición de dominio no mercado e

desenvolvan determinadas prácticas desleais, aquelas que polas súas

características repercutan dun xeito negativo no interese xeral. Pola súa

banda, mediante o control de estruturas, os poderes públicos tentan evitar

que determinadas operacións de concentración económica -fusións e

adquisicións- xeren estruturas empresariais potencialmente restritivas da

competencia. Finalmente, no relativo ás axudas públicas, trátase de analizar

o seu volume e criterios de asignación cara a evitar efectos negativos sobre a

competencia nos mercados.

No modelo descentralizador existente no ámbito da defensa da competencia

en España, as competencias dos órganos correspondentes das CC.AA.

1 Xunto a estes dous grupos de prácticas atoparíase o derivado da propia actuación dos poderes públicos como reguladores e como outorgantes de axudas que poden afectar negativamente á eficiencia dos mercados, falseando a competencia1. Neste punto o aspecto básico é o posible conflito de intereses entre as autoridades que conceden as axudas a nivel nacional, ou local, e as instancias comunitarias, que son as que efectivamente fan o control, maioritariamente preventivo (control ex ante).

22

limítanse á resolución dos expedientes sobre condutas restritivas. A

avaliación das operacións de concentración é asumido, na súa meirande

parte, pola Comisión Nacional da Competencia; mentres que no referente ás

axudas públicas a competencia é soamente informativa. Malia esta realidade,

a análise da situación da competencia en Galicia debe recoller tamén, polo

seu interese, as operacións de concentración e as axudas públicas.

4.1. Prácticas prohibidas

As condutas restritivas da competencia identificadas polo lexislador europeo

e español son dúas: os pactos colusorios (artigos 101 FTUE e 1 LDC) e o

abuso de posición de dominio (artigo 102 FTUE e 2 LDC). Ademais destas

dúas categorías de prácticas, o lexislador español tamén inclúe un terceiro

tipo: as prácticas desleais que afecten gravemente ao interese público (artigo

3 LDC).

O artigo 1 LDC refírese aos pactos colusorios e prohibe todo acordo,

decisión ou recomendación colectiva, ou práctica concertada ou

conscientemente paralela, que teña por obxecto, produza ou poida producir

o efecto de impedir, restrinxir, ou falsear a competencia en todo ou parte do

mercado nacional.

Os acordos colusorios fan referencia a todo pacto verbal ou escrito polo que

varios operadores económicos se comprometen nunha conduta que ten por

23

finalidade ou efecto restrinxir a competencia. É a primeira das modalidades

enumeradas como prácticas colusorias prohibidas polo artigo 1 LDC (e

tamén polo artigo 101 TFUE).

A decisión ou recomendación colectiva con fins ou efectos contrarios á

competencia constitúe tamén unha práctica colusoria prohibida polo artigo 1

LDC. En realidade, estas condutas son acordos adoptados por asociacións

empresariais ou corporacións, de carácter vinculante (decisións) ou só

orientador (recomendacións).

Unha práctica concertada é unha forma de cooperación informal entre

empresas independentes sen o referendo dun acordo. A figura das prácticas

concertadas presenta un perfil borroso, carecendo da nitidez do concepto de

acordo ou de decisión colectiva. Aínda que a doutrina e a xurisprudencia

foron fixando o concepto para facelo operativo, o seu contido substancial

segue a ter certa vaguidade. Estas prácticas suscitan un severo problema de

proba.

A derradeira figura, a práctica conscientemente paralela, fai referencia ao

comportamento harmonizado de varias empresas no mercado sen que medie

un acordo expreso ou tácito entre as mesmas. A actuación conscientemente

paralela é a consecuencia de que as empresas actúan co propósito de evitar

discordancias, coñecendo cada unha previamente os fins e medios das

demais.

24

Segundo prevé o artigo 4 LDC, desta prohibición quedan fora aqueles

acordos que teñan amparo legal, pero non os que deriven do exercicio

doutras potestades administrativas ou sexan causados pola actuación dos

poderes públicos ou das empresas públicas sen dito amparo legal.

O segundo grupo de condutas potencialmente contrarias á competencia son

as que constitúen un abuso dunha posición de dominio (artigo 2 LDC). En

consecuencia, queda prohibida a explotación abusiva por unha ou varias

empresas da súa posición de dominio en todo ou en parte do mercado

nacional.

Esta prohibición é aplicable aínda nos casos en que a posición de dominio no

mercado dunha ou varias empresas se teña establecida por disposición legal.

Entre as condutas contrarias a competencia que se deben prohibir para

garantir un nivel de competencia efectiva nos mercados, o lexislador español

tamén inclúe certas prácticas desleais que pola súa gravidade superarían a

esfera privada, ao afectaren aos intereses públicos, por minguar gravemente

os niveis de competencia (artigo 3).

25

4.2. Concentracións económicas

O control estrutural exércese sobre aquelas operacións destinadas a reforzar

o poder de mercado das empresas mediante operacións de adquisición e

fusión.

Considéranse concentracións económicas aquelas operacións que supoñan

un cambio estable do control da totalidade ou parte dunha ou varias

empresas como consecuencia de (artigo 7 LDC):

a) A fusión de dous ou máis empresas anteriormente independentes,

ou

b) A adquisición por unha empresa do control sobre a totalidade ou

parte dunha ou varias empresas.

c) A creación dunha empresa en participación e, en xeral, a adquisición

do control conxunto sobre unha ou varias empresas, cando estas

desempeñen de forma permanente as funcións dunha entidade

económica autónoma.

Neste eido o papel dos poderes públicos diríxese a controlar os cambios que

os operadores queren levar a cabo e valorar a súa incidencia na consecución

ou mantemento de niveis axeitados de competencia efectiva.

26

4.3. Axudas públicas

Conforme a reiterada xurisprudencia comunitaria2, cualificar unha medida

como axuda de Estado ou axuda pública no sentido do Tratado CE, hoxe

Tratado de Funcionamento da Unión Europea (TFUE)3, esixe que se cumpran

os catro criterios acumulativos nos que se basea o artigo 87 CE, apartado 1

(hoxe artigo 107 TFUE). Trátase de que a axuda sexa outorgada polo Estado

(entendido no caso español nos tres niveis da súa Administración: Xeral do

Estado, Autonómico e Local) ou mediante fondos estatais (primeiro criterio);

que favoreza a unha empresa ou sector (segundo criterio); que a medida

sexa selectiva (terceiro criterio); e que afecte aos intercambios comerciais

entre Estados membros, falseando a competencia (cuarto criterio).

A regra xeral, recollida no artigo 108 TFUE (antigo artigo 88 CE), sinala que

todas as axudas deben ser obxecto de notificación previa á Comisión

Europea, agás as que podan ampararse nunha exención por categoría4 ou se

acollan a regra de minimis5.

2 Sentenzias do 24 de xullo de 2003, Altmark Trans y Regierungspräsidium Magdeburg, «Altmark Trans» (C 280/00, Rec. p. I 7747), apartado 74; do 23 de marzo de 2006, Enirisorse (C 237/04, Rec. p. I 2843), apartado 38; do 30 de marzo de 2006, Servizi Ausiliari Dottori Commercialisti (C 451/03, Rec. p. I 2941), apartado 55, e de 22 de xuño de 2006, Bélgica e Forum 187/Comisión (C 182/03 y C 217/03, Rec. p. I 5479), apartado 84; no mesmo sentido, véxase a sentenza do 21 de marzo de 1990, Bélgica/Comisión, «Tubemeuse» (C 142/87, Rec. p. I 959), apartado 25. ________________________________________ 3 A versión consolidada dos Tratados comunitarios, coa nova numeración dos artigos relativos á Política da Competencia está publicada no Diario Oficial da Unión Europea (DO C 115, de 9.5.2008, p. 47). De xeito tal que os antigos artigos 81 a 89 CE, son agora os artigos 101 a 109 TFUE. 4 Regulamento (CE) nº 800/2008 da Comisión, do 6 de agosto de 2008 , polo que se declaran determinadas categorías de axuda compatibles co mercado común en aplicación dos artículos 87 e 88

27

No primeiro caso, será preciso un informe a posteriori e, no segundo, poderá

ser a propia Comisión, de oficio ou a instancia dalgún denunciante, a que

poida solicitar que se acredite o cumprimento dos citados criterios.

Finalmente, débese ter en conta que como consecuencia da crise económica,

a Comisión aprobou unha Comunicación denominada Marco temporal

aplicable ás medidas de axuda estatal para facilitar o acceso ao

financiamento no actual contexto de crise económica e financeira6,

modificada o 28 de outubro de 20097 e o 8 de decembro de 20098.

do Tratado [hoxe artigos 107 e 108 TFUE] (Reglamento xeral de exención por categorías) (DO L 214 do 9.8.2008, p. 3). 5 Regulamento (CE) nº 1998/2006 da Comisión, do 15 de decembro de 2006 , relativo á aplicación dos artículos 87 e 88 do Tratado (hoxe artigos 107 e 108 TFUE) ás axudas de minimis (DO L 379 do 28.12.2006, p. 5). 6 DO C 83, do 7.4.2009, p. 1. 7 DO C 261, do 31.10.2009., p. 2. 8 DO C 303, do 15.12.2009, p. 6.

29

5. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DOS EXPEDIENTES

REXISTRADOS POLAS AUTORIDADES DE DEFENSA DA COMPETENCIA

Para a análise da situación competitiva en Galicia no ano 2010 pódese partir

dos casos que se identificaron na nosa Comunidade dun xeito específico; é

dicir, os expedientes que tiveron entrada no SGDC e, no seu caso, foron

resoltos posteriormente polo TGDC. Para completar esa análise hai que

considerar os expedientes de natureza supra-autonómica con incidencia en

Galicia, que por non ter efectos exclusivos na nosa Comunidade a súa

investigación e resolución corresponderan á Comisión Nacional de

Competencia (CNC).

5.1. Expedientes tramitados polo Servizo Galego de Defensa da

Competencia (SGDC)

No ano 2010 o número de denuncias/solicitudes tramitadas no SGDC foi de

16 o que supuxo un aumento respecto do 2009, como se amosa na Táboa 1.

Táboa 1. Expedientes instruídos polo SGDC.

2005 2006 2007 2008 2009 2010

Denuncias e oficio 2 11 11 23 12 16

Autorizacións singulares de rexistros de

morosos 0 8 - a - a - a

- a

Autorizacións singulares non de rexistros de

morosos 0 1 - b - b - b

- b

30

Non cabe dúbida de que nos períodos de crise as empresas están máis

preocupadas pola súa propia supervivencia que por iniciar conflitos con

outras e mesmo denunciar posibles condutas que lles prexudican. Por elo, no

contexto de crise é onde o labor de oficio adquire un valor maior. Agora ben,

para facer esta tarefa dun xeito adecuado cómpre dispor de medios

axeitados.

No 2010 apreciase unha maior variedade de sectores obxecto de análise polo

SGDC. Por sectores, a distribución dos expedientes foi como segue:

- Enerxía (2),

- Colexios profesionais (2),

- Enerxía (2),

- Servizos públicos de transporte (1),

- Sector Agrario (1),

- Alimentación (1),

- Servizos financeiros (1),

- Construcción (1)

- Educación (1)

- Automóbil (2),

- Distribución produtos téxtiles (1),

- Entretemento (1),

31

5.2. Expedientes tramitados polo TGDC

O modelo de dúas autoridades –Tribunal e Servizo- que se recolle na vixente

Lei 6/2004, do 12 de xullo, encomenda a instrución dos expedientes ao

SGDC e a resolución ao TGDC. Este esquema implica, necesariamente, que ao

TGDC só cheguen os expedientes tras ser instruídos polo SGDC.

Para a análise dos expedientes resoltos polo TGDC no 2010 cómpre sinalar

que neste ano todos foron tramitados, agás un, ao abeiro da Lei 15/2007, do

3 de xullo, de defensa da competencia, o que permite confirmar que o

proceso de transición da LDC 1989 á LDC 2007 xa remata.

5.2.1. Expedientes resoltos ao abeiro da Lei 15/2007, do 3 de

xullo, de defensa da competencia.

Ao abeiro da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da competencia, o

TGDC coñece, por unha banda sobre as propostas de non iniciar expediente

dirixidas polo SGDC e, por outra sobre proposta de expedientes

sancionadores que foron incoados polo SGDC ao apreciar indicios de

condutas prohibidas pola LDC.

A.- Resolución sobre propostas de non iniciar expediente dirixidas polo

SGDC.

32

A nova LDC privou ao SGDC da facultade de acordar os arquivos. Na letra e

no espírito da norma quedan claramente definidas as funcións resolutorias,

atribuídas en exclusiva ao Consello da CNC, das de instrucción, reservadas á

Dirección de Investigación.

A aplicación destes principios a un sistema dual, como continúa sendo o

galego, non xera dificultades especiais. Na práctica, a atribución de todas as

facultades de resolución ao TGDC supuxo un incremento notable do número

de expedientes e resolucións pronunciadas polo mesmo, sen que o SGDC

vira reducido o seu traballo. Este cambio máis ben incrementou as esixencias

sobre o SGDC, ao ter que fundamentar máis solidamente as súas propostas

de arquivo. Este resultado pon aínda máis en evidencia a limitación dos

recursos do SGDC para desenvolver axeitadamente o seu labor, pese ao

esforzo co que está a traballar.

O número de expedientes deste tipo tramitados polo TGDC no 2010 foi de

11. Esta cifra sitúase preto dos 12 expedientes do 2008 e afastada dos 3

casos do 2007.

As Resolucións sobre propostas do SGDC de non iniciar expediente con

arquivo de actuacións no 20010 foron as seguintes:

33

- RA 24/2009: “Hostalaría de Santiago de Compostela 2”. Resolto

mediante resolución do Pleno do TGDC de data 25 de marzo de

2010.

Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC respecto de

determinados establecementos hoteleiros de Santiago de Compostela que

realizaban banquetes de noivos, ao non apreciar indicios de conduta

prohibida pola Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da competencia.

- RA 26/2009: Gimnasio de Ferrolterra. Resolución de arquivo do 4

de xaneiro de 2010.

Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC en relación

cunha denuncia formulada contra a previsión do Concello de Ferrol de

subscribir un contrato de concesión de obra pública para a construción e

explotación dun centro deportivo e de lecer no subsolo da Praza de España,

que para os denunciantes constituía un acto de competencia desleal, xa que

algunhas das actividades de lecer que se pretenden ofertar ao público en

xeral e a prezos “sensiblemente inferiores en relación cos prezos do

mercado”, son na actualidade ofrecidas polos operadores privados

(ximnasios) localizados nese concello, o que “desestabilizará” a normal

34

actividade das empresas existentes, ás que potencialmente podería causar

un prexuízo grave.

O Pleno aceptou a proposta de arquivo do SGDC considerando, entre outros

extremos que “Aínda que o Tribunal comprende a preocupación do

denunciante e mais da asociación que representa, dados os seus lexítimos

intereses por facer rendible os seus centros de servizos deportivos, debe

sinalar que a proposta do Concello de Ferrol é lexítima, derivada do interese

de proporcionar servizos públicos con potencial para mellorar a saúde dos

cidadáns.”

- RA 27/2010: Prácticas Autoescolas de Vigo. Resolución

confirmando o arquivo de data 119 de novembro de 2010.

Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC.

O expediente traía causa da denuncia presentada ante a Comisión Nacional

de la Competencia (CNC), que fora remitida por esta ao SGDC, relativa a

presuntas prácticas anticompetitivas por parte dalgúns propietarios de

autoescolas de Vigo, que presionaban aos demais propietarios para que non

baixen os prezos e que exercen presión para que o resto das autoescolas

continúen declarando entre 7 e 10 prácticas por alumno, cando realmente se

imparten moitas máis.

35

O Pleno non considerou que o contido do expediente permitira apreciar a

existencia de indicios da conduta denunciada, polo que confrmou a proposta

de arquivo do SGDC.

- RA 28/2010: Textiles de Ferrol. Resolución de 21 de abril de 2010.

Este expediente tiña por obxecto a denuncia presentada por unha empresa

con domicilio en Ferrol, contra outra empresa domiciliada en Biscaia, por

presuntas prácticas restritivas da competencia que, a xuízo da denunciante,

poderían ser constitutivas dunha infracción da Lei 15/2007, de 3 de xullo, de

Defensa da Competencia.

Segundo a denunciante podería existir, por unha parte, un hipotético acordo

entre os competidores da súa empresa denunciante no mercado retallista de

prendas de vestir da cidade do Ferrol coa distribuidora denunciada (Big Man

Blue) que tería como propósito a negativa de subministro á empresa Faluva

das prendas da marca citada.

E, por outra parte, a denunciante pretende que as autoridades de

competencia declaren resolto o contrato de subministro que vincula a

denunciante contra a denunciada como vía para remediar a situación creada.

36

Trala práctica da información reservada levada a cabo polo SGDC, elevou

unha proposta de arquivo que o TGDC confirmou ao non apreciar indicios de

incumprimento das normas de competencia.

- RA 29/2010: Pan de Ourense. Resolución de 3 de maio de 2010.

Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC en relación

coa denuncia presentada contra Pan Carlos, S.L. (Select Pan) por unha posible

conduta constitutiva de competencia desleal tipificada polo artigo 3 da Lei

15/2007, do 13 de xullo, de Defensa da Competencia, en relación co artigo

17 da Lei 3/1991, do 10 de xaneiro, de competencia desleal (non modificado

pola Lei 29/2009, do 30 decembro, que modifica o réxime legal da

competencia desleal e da publicidade para a mellora da protección dos

consumidores e usuarios).

A conduta denunciada consistía no feito de que Pan Carlos, S.L. (Select Pan)

distribúe pan gratuitamente a domicilios particulares, bares e outros

establecementos do polígono industrial e a determinados restaurantes de

localidades da provincia de Ourense. A denunciante entende que tales

prácticas constitúen “venta a perda” que prexudican seriamente ás

panaderías que antes provían de pan a eses clientes.

37

A xuizo das denunciantes, as condutas imputadas poderían supor unha

vulneración dos artigos 5, 6, 7, 12 e 17.c) da Lei 3/1991, do 10 de xaneiro,

de competencia desleal (os dous primeiros -5 e 7- renovados pola Lei

29/2009, do 30 decembro, que modifica o réxime legal da competencia

desleal e da publicidade para a mellora da protección dos consumidores e

usuarios).

No presente caso, como sinala o SGDC trala prática da correspondente

información reservada, non eraposible apreciar indicios de afectación do

interese público, senón soamente, nos seu caso, un conflito entre empresas

particulares. Consecuentemente, o conflito xurdido debe ser resolto polos

Xulgados do Mercantil, que son os competentes para avaliar este tipo de

condutas desleais. Ese Xulgado poderá apreciar, no seu caso, se

efectivamente as condutas descritas teñen encaixe na xa citada Lei 3/1991,

do 10 de xaneiro, de competencia desleal, modificada pola Lei 29/2009, do

30 decembro. O Pleno confirma na súa Resolución o criterio do SGDC e

acorda o arquivo da denuncia.

- RA 30/2010: Entidades Financeiras. Resolución do 28 de setembro

de 2010.

Neste expediente examinábase a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións que efectuaba o SGDC, da denuncia

38

formulada contra Caja Madrid e o Banco de Bilbao Vizacaya Argentaria por

presuntas prácticas contrarias á Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da

competencia (LDC) no procedemento de concesión e fixación de xuros dun

préstamo hipotecario.

O Pleno do TGDC considerou insuficientes as actuacións do SGDC para

esclarecer os feitos que motivaron a denuncia e, por tanto, declarou que non

procedía o arquivo das devanditas actuacións senón a continuación das

indagacións ata a completa cualificación xurídica do caso, facendo constar

que o Servizo debía achegar ao expediente información veraz, como mínimo,

dunha serie de aspectos, que se especificaban na resolución.

- RA 31/2010: Tarxetas de taxista. Resolución do 28 de maio de

2010.

Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC, en relación

coa denuncia formulada contra o Concello de Vigo, por presuntas prácticas

contrarias á competencia pola súa negativa a emitir unha tarxeta de taxista,

que habilitaría ao interesado para exercer a profesión de taxista asalariado.

39

O Pleno do TGDC confirmou a proposta de arquivo do SGDC ao non apreciar

indicios de incumprimento das normas de competencia en relación coa

denuncia presentada, sinalando expresamente que:

”[...] unha vez imposta esa restrición de base -a limitación do número

de operadores a través da concesión dun determinado número de

licenzas de taxi- resulta claro que a concesión específica da licenza a

unha determinada persoa ou o outorgamento da tarxeta de taxista

para o exercicio de taxista asalariado corresponde, de acordo á

normativa vixente, ao concello onde se vai desenvolver a actividade.

Se o concello en cuestión non actúa de modo sistematicamente

discriminatorio ou de xeito máis restritivo do que as normas

regulamentarias indican, circunstancias que non se aprecian no

presente caso, non cabe atribuír a ese ente administrativo una conduta

restritiva da competencia.” (FX nº 5º, final)].

- RA 32/2010: Taller autorizado Resolución do 21 de setembro de

2010.

Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC, en virtude da

denuncia presentada por Talleres Begamóvil SL dirixida contra Ford España,

S.L., por presuntas prácticas contrarias á competencia.

40

O denunciante imputaba á denunciada a negativa a admitilo como taller de

servizo autorizado da marca Ford. O TGDC analizou a conducta obxecto da

denuncia en relación cos artigos 1 e 2 da LDC e co Regulamento (CE),

1400/2002 da Comisión, do 31 de xullo de 2002, relativo á aplicación do

apartado 3 do artigo 81 do Tratado CE a determinadas categorías de acordos

verticais e prácticas concertadas no sector dos vehículos de motor, sen

apreciar indicios de incumprimento da normativa de defensa da competencia,

polo que confirmou a proposta efectuada polo SGDC.

- RA 33/2010: Receita Electrónica Resolución do 7 de outubro de

2010.

Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente

sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC en relación

coa denuncia presentada contra os colexios farmacéuticos da Coruña, Lugo,

Ourense e Pontevedra por presuntas prácticas contrarias á Lei 15/2007, do 3

de xullo, de defensa da competencia (LDC) suscitadas en relación coa

implantación do modelo de receita electrónica en Galicia.

O TGDC decidíu rexeitar a proposta de non incoación de procedemento

sancionador e declarar que non se debían arquivar as actuacións iniciadas

con motivo da denuncia presentada o 15 de decembro de 2009 contra os

colexios oficiais de farmacéuticos da Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra,

41

considerando que o SGDC debía analizar en detalle as circunstancias en que

se produce a selección e autorización de páxinas web por parte dos colexios

oficiais de farmacéuticos da Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra para a súa

posta a disposición das oficinas de farmacia de Galicia e difusión a través da

rede de comunicación virtual creada para a dispensación electrónica de

receitas do sistema público de saúde, poñendo en relación esa análise coas

características técnicas esixibles para manter o grao de seguridade requirido

polo tipo de información transmitida a través de dita rede e, unha vez

completada esa análise e efectuada a cualificación xurídica pertinente,

proceda se for preciso á apertura formal dun expediente pola práctica dun

ilícito concorrencial contrario ao establecido na vixente Lei de defensa da

competencia.

- RA 34/2010: Avogados Vigo . Resolución do 10 de agosto de 2010.

O TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente sancionador e o

arquivo das actuacións en relación coa denuncia presentada o 4 de marzo de

2010 polo Equipo Integral de Asesoría, Sociedade Cooperativa Galega, con

domicilio a efectos de notificacións en Baiona, provincia de Pontevedra,

contra o Colexio de Avogados de Vigo, por presuntas prácticas contrarias á

competencia, no contexto dunha impugnación de taxación de custas

realizada pola denunciante ante o Xulgado de Primeira Instancia, núm. 7 de

Vigo.

42

A resolución adoptada polo TGDC confirmou a proposta do SGDC, ao

considerar, contrariamente ao que estima a denunciante, que o Colexio de

Avogados de Vigo actuou nese procedemento de taxación de custas de xeito

completamente lexítimo, en cumprimento estrito do disposto no punto 1 do

artigo 246 da Lei de axuizamento civil.

- RA 35/2010: Roupa Infantil en Ourense. Resolución do 13 de

outubro de 2010.

A resolución adoptada polo TGDC confirmou a Proposta de non incoar

expediente sancionador, con arquivo das actuacións, formulada polo SGDC,

en relación coa denuncia formulada pola entidade Alopezpita, S.L.U., con

domicilio en Ourense, dirixida contra BUMA Galicia S.L., por presuntas

prácticas contrarias á competencia, tipificadas polos artigos 2 LDC (abuso de

posición de dominio) ou 3 LDC (competencia desleal).

O Pleno aceptou a proposta do SGDC ao considerar que non existían indicios

racionais nin de prezos predatorios, conforme ao artigo 2 LDC, nin de venda

a perda, como modalidade de competencia desleal (artigo 3 LDC).

B.-Expedientes sancionadores

No 2010, e tras a correspondente instrución polo SGDC, o TGDC ditou dúas

resolucións en expedientes sancionadores. Concretamente:

43

- S 6/2009. Clube Marítimo de Oza. Resolución de no

apreciar existencia de infracción de data 30 de decembro

de 2010.

Neste expediente examinouse a denuncia presentada pola empresa de

servizos náuticos Náutica Ártabra, contra o Club Marítimo de Oza O Puntal

de 17 de febreiro de 2009, e da empresa Escola de Navegación Novomar S.L.,

quen solicitou adherirse á denuncia anterior mediante escrito de 20 de maio

de 2009, por presuntas prácticas prohibidas pola Lei 15/2007, do 3 de xullo,

de defensa da competencia (LDC).

Tras a práctica da información reservada, o SGDC incoou expediente

sancionador contra o Club denunciado efectuando ao apreciar a persistencia

de indiciós de conduta anticompettiva.

Tramitado o correspondente expediente, o SGDC elevou ao TGDC a súa

Proposta de Resolución na que propoñía, primeiro, declarar que resulta

acreditada a existencia de prácticas prohibidas polo artigo 1 LDC

consistentes en obstaculizar e impedir de feito as actividades empresariais

dos titulares das embarcacións da 6ª lista atracadas nos puntos de amarre

cedidos en uso polo Club Marítimo de Oza O Puntal; segundo, declarar

responsable desa conduta ao Club Marítimo de Oza O Puntal; e, terceiro,

44

declarar que non resulta acreditada a existencia de prácticas prohibidas por

parte da empresa Esproade Servicios Integrados, S.L.

O Pleno examinou a proposta e solicitou un cambio de cualificación da

presunta infracción, que tras ser notificada aos interesados e examinadas as

súas observacións levaron ao Pleno a resolver o expediente no sentido de

que a conduta do Club Marítimo de Oza O Puntal denunciada non constituía

unha violación da vixente Lei15/2007, do 3 de xullo, de defensa da

competencia.

- S 7/2010: Recoñecementos médicos-Psicotécnicos.

Resolución do TGDC do 4 de xuño de 2010.

Na súa resolución, o TGDC examinou a proposta do SGDC, comunicada

mediante escrito de 3 de marzo de 2010, de que non resulta acreditada a

existencia de prácticas prohibidas pola Lei 15/2007, de 3 de xullo, de

Defensa da Competencia no expediente sancionador instruído tras a

denuncia presentada polo presidente da Asociación Galega de Centros de

Recoñecementos Médico-Psicotécnicos, “Ascreme-Galicia”, contra o centro

de recoñecementos de condutores denominado “Tráfico”, por presuntas

prácticas prohibidas.

O Pleno do TGDC resolveu que a conduta denunciada non infrinxía ningún

dos preceptos que regulan a actividade dos centros de recoñecementos

médico-psicotécnicos e, en consecuencia, non hai violación do artigo 15 da

45

Lei de competencia desleal (Lei 3/1991, do 10 de xaneiro, de competencia

desleal), nin se aprecia a existencia de indicios de restrición da competencia,

sen que poda afirmarse con fundamento que, por esa causa, haxa afectación

do interese público.

Nos expedientes examinados polo TGDC, a afectación sectorial é como

segue:

- Hostalaría (1)

- Autoescolas (1)

- Textil (2)

- Entidades financeiras (1)

- Automoción (1)

- Sanidade (2)

- Colexios profesionais (1)

- Panaderías (1)

- Servizos portuarios (1)

5.3. Expedientes de carácter supra-autonómico con incidencia en

Galicia

Diversos expedientes resoltos pola CNC no ano 2009, dada a súa natureza

supra-autonómica, tiñan efectos en Galicia. Neste grupo pódense identificar

os 9 seguintes:

46

Expediente S/0014/07, GESTION RESIDUOS SANITARIOS.

Resolución do Consello da CNC do 18 de xaneiro de 2010.

O Expediente traía causa na denuncia presentada o 11 de outubro de 2007

por ANDALUZA DE TRATAMIENTOS DE LA HIGIENE, S.A. (ATHISA) contra

CESPA, GESTIÓN DE RESIDUOS, S.A.; CONSENUR, S.A.; y SISTEMAS

INTEGRALES SANITARIOS, todas elas empresas de xestión de residuos

sanitarios.

O Consello considerou acreditada a comisión dunha infracción do artigo 1.1

c) da Lei 16 /1989, do 17 de xullo, de Defensa da Competencia, consistente

nun acordo para repartirse os clientes públicos do mercado de xestión de

residuos sanitarios da que son responsables as empresas sancionadas. El

reparto incluía a Comunidade Autónoma de Galicia.

Por dita infracción o Consello da CNC acordou impoñer ás empresas

responsables da infracción, sendas multas de Catro millóns catrocentos mil

euros (4,4 millóns de euros) a CONSENUR, S.A., Dos millones de euros (2

millóns de euros) a CESPA GESTION DE RESIDUOS, S.A., Catrocentos coarenta

e cinco mil euros (445.000 euros) a INTERLUN, S.L., y Douscentos mil euros

(200.000 euros) a SISTEMAS INTEGRALES SANITARIOS.

Así mesmo, acordouse declarar que neste expediente tamén resultou

acreditada unha infracción do artigo 1 da Lei 16 /1989, consistente nun

47

pacto de non competencia da que é responsable a empresa CESPA para

excluír do mercado á empresa ATHISA. Por iso, a CNC sancionou a CESPA

cunha multa de seiscentos mil euros (600.000 euros).

- Expediente S/0194/09, BANCA-SEGUROS. Resolución

do 16 de febreiro de 2010.

Nesta Resolución, o Consello da CNC acordou arquivar a denuncia

presentada pola ASOCIACIÓN GALLEGA DE CORREDORES Y CORREDURÍAS DE

SEGUROS e a ASOCIACIÓN CATALANA DE CORREDORES DE SEGUROS contra

diversas entidades crediticias, por supostas condutas prohibidas nos artigos

1 e 2 da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de Defensa da Competencia.

O Consello considerou que non existían indicios de que o conxunto das

entidades denunciadas tiveran un acordo para seguir as práticas comerciais

dun determinado modo, sen que resultara acreditado que algunha delas

tivera posición de dominio nestes mercados. Para o Consello, a denuncia non

cuestiona, nin presenta indicios en sentido contrario, de que este tipo de

venda conxunta de produtos financeiros xerase economías que se trasladan

ao consumidor, a través de distintos tipos de bonificacións nos cuestes dos

productos e, de forma independente, por cada unha das entidades

denunciadas.

48

- Expediente S/0006/07, AVS, MEDIAPRO, SOGECABLE, Y

CLUBS DE FUTBOL DE 1ª Y 2ª DIVISION. Resolución do

Consello da CNC de 14 de abril de 2010.

A Resolución declarou que os contratos de adquisición de dereitos

audiovisuais de Liga e Copa de S.M. el Rey (excepto a final) de clubs de

fútbol analizados no expediente de referencia cunha duración superior a tres

temporadas, eran acordos entre empresas que, polos seus efectos, caen

baixo a prohibición dos artigos 1 da Lei 15/2007 e 101 do Tratado de

Funcionamento da Unión Europea (TFUE). Non obstante, para a CNC, quedan

excluídos desta cualificación os contratos de adquisición de dereitos

audiovisuais indicados, aínda cando a súa duración sexa superior a tres

temporadas, en consideración ao contexto xurídico preexistente nos

mercados afectados polas condutas restrictivas acreditadas no mesmo, e en

aplicación dos artigos 1.3 da Lei 15/2007 e 101.3 TFUE. Varios clubs galegos

estaban afectados.

O Consello da CNC acordou, así mesmo, impor pola realización desta

conduta prohibida unha multa de 150.000 Euros a Sogecable S.A.; de

150.000 Euros a Mediaproducción S.L.; de 100.000 Euros a Audiovisual Sport

SL; e de 25.000 Euros a TVC Multimedia S.L.

49

- Expediente SNC/0007/10, EXTRACO CONSTRUCCIONS E

PROXECTOS, S.A. Resolución do Consello da CNC do 6 de

maio de 2010.

O Consello da CNC declarou que a actuación de EXTRACO CONSTRUCCIONS E

PROXECTOS, S.A. no curso da inspección desenvolvida por funcionarios da

CNC constituía unha obstrucción á labor inspectora do dito organismo,

tipificada como infracción leve no artigo 62.2.e) LDC, da que se considerou

responsable a EXTRACO CONSTRUCCIONS E PROXECTOS, S.A.

- Expediente S/0106/08, ALMACÉNS FERRO. Resolución do

Consello da CNC do 17 de maio de 2010.

Nesta Resolución, o Consello da CNC declarou que no expediente resultaba

acreditada a existencia dunha conduta prohibida polo artigo 1.1 da Lei

16/1989, do 17 de xullo, de Defensa da Competencia, e polo artigo 101.1

TFUE, da que é autora a Unión de Almacenistas de Hierro de España (UAHE).

A infracción consistiu en recomendar e adoptar un sistema de facturación

para os seus asociados que fixa os recargos a aplicar aos clientes, a súa

contía mínima e as condicións de dita aplicación. A duración acreditada desta

conduta tivo lugar de outubro de 1999 a xuño de 2008.

50

Así mesmo acordou declarar que no expediente resultou acreditada a

existencia dunha conduta prohibida polo artigo 1.1 da Lei 16/1989, do 17

de xullo, de Defensa da Competencia, da que é autora a Unión de

Almacenistas de Hierro de España (UAHE), que adoptou e difundiu entre os

seus asociados modelos de carta sobre alternativas de pagamento a ofertar

aos clientes en periodo vacacional. A duración acreditada desta conduta

produciuse de abril de 2007 a abril de 2008.

- Expediente S/0018/07, PREZOS LEITE. Resolución do

Consello da CNC do 15 de xuño de 2010.

Nesta Resolución, o Consello da CNC acordou non incoar procedemento

sancionador e arquivar as actuacións seguidas como consecuencia da

denuncia presentada por FACUA, en relación coas declaracións do director

xeral de FENIL a medios de comunicación, así como respecto das novas de

prensa sobre diminución dos prezos de adquisición do leite en Galicia en

2008, ao considerar que das mesmas non se derivaban indicios racionais de

infracción da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de Defensa da Competencia.

- Expediente S/0165/09, Gran Distribución Galicia.

Resolución do Consello da CNC do 15 de xuño de 2010.

Nesta Resolución, o Consello da CNC acorda no incoar procedemento

sancionador e arquivar as actuacións seguidas como consecuencia da

51

denuncia presentada por Unións Agrarias-UPA, ao considerar que non

existen indicios de infracción da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de Defensa da

Competencia.

O Expediente tiña a súa orixe na denuncia presentada ante o Servizo Galego

de Defensa da Competencia” (SGDC) pola organización profesional agraria

“Unións Agrarias-UPA” contra varias cadeas de establecementos comerciais

pola posible existencia dunha infracción da LDC, consistentes en que,

paralelamente á caída dos prezos en orixe do leite cru de vaca se tería

producido un descenso nos prezos do leite de marca branca téndose

mantido o das marcas de fabricante. Ademais, Unións Agrarias-UPA tiña

observado, por unha parte, a estratéxica colocación das marcas brancas en

lugares nos que se aprecia a enorme diferencia de prezo entre marcas

brancas e de fabricante e, por outra, a desreferenciación de determinados

productos de primeira marca.

A xuizo de Unións Agrarias-UPA, as empresas denunciadas terían incorrido

en abuso de posición dominante ao establecer marxes comerciais superiores

para as marcas del fabricante que para as marcas brancas substitutivas, o

que, nun contexto de caída de prezos en orixe, produce incrementos de

prezos das marcas de fabricante para atraer clientes ás marcas brancas, o

que implica unha desigualdade de oportunidades entre ámbolos dous tipos

de marca e provoca, entre outros: 1) a desaparición de marcas de fabricante

secundarias; 2) o reforzo do poder de compra da distribución fronte aos

52

provedores referenciados; 3) o abuso do poder de mercado do distribuidor

para excluír a marca do fabricante en beneficio da súa propia marca ou

reducir a competencia entre as marcas da categoría; 4) a imposición de

pagamentos e condicións comerciais abusivas aos provedores e tratamento

favorable as súas marcas brancas o que xera restricción da competencia e

menor variedade/calidade de productos, sen prexuízo de vulnerar ademais a

normativa reguladora do comercio polo miúdo en materia de aprazamento

de pagos.

A Organización denunciante indica, finalmente, que os feitos denunciados

prexudican aos gandeiros por canto a reducción da cota de mercado da

marca de fabricante ten propiciado a resolución das relacións comerciais de

compra do leite destes cos gandeiros e/ou cooperativas que integran a estes,

sen que estivese garantida nin sequera a recollida do leite.

- Expediente S/0174/09, ASEFOSAM/GAS NATURAL.

Resolución do Consello da CNC do 4 de outubro de 2010.

O Consello da CNC acordou non incoar procedemento sancionador e arquivar

as actuacións seguidas pola DI no expediente, por non apreciar nas

conductas analizadas indicios de infracción da Lei 15/2007, do 3 de xullo,

de Defensa da Competencia.

O expediente traía causa da denuncia formulada pola Asociación de

Empresas de Fontanería, Saneamiento, Gas, Calefacción, Climatización,

53

Electricidad, Mantenimiento y Afines de Madrid (ASEFOSAM), contra Gas

Natural Distribución SDG, S.A., Gas Natural Comercializadora SDG, S.A., Gas

Natural Comercial SDG, S.L., Gas Natural Servicios SDG, S.A., y contra las

empresas instaladoras Cobra Instalaciones y Servicios, S.A., Dakargas, S.L. y

Construcción y Montaje de Canalizaciones Industriales, S.A., por unha

presunta vulneración dos artigos 1 e 2 LDC.

A vinculación con Galicia deste expediente radica no feito de que GN

Distribución, que se dedica á distribución de gas nas Comunidades de

Andalucía, Castela A Mancha, Castela e León, Comunidade Valenciana,

Cataluña, País Vasco, Madrid, Navarra, A Rioxa e Galicia.

- Expediente S/0255/10, PUNTOS SERVIZO EON. Resolución

do 30 de novembro 2010.

Nesta Resolución o Consello da CNC acordou declarar a terminación

convencional do expediente sancionador ao amparo do previsto no artigo 52

LDC.

O expediente tiña a súa orixe na denuncia formulada contra Electra de

Viesgo Distribución, S.L. (actualmente E.On Distribución, S.L.), por suposta

infracción do artigo 6 da Lei 16/1989, do 17 de xullo, de Defensa da

Competencia, baseada en dúas conductas: (1) referida ao mercado das

instalacións eléctricas, cuxa denuncia é a dun abuso de posición de dominio

54

que a Compañía Distribuidora de enerxía eléctrica ten como subministrador

de enerxía eléctrica, e que exercita na execución de instalacións eléctricas,

impedindo ao resto de empresas de instalacións eléctricas presentes no

mercado competir nunha situación de mínima igualdade de condicións, e (2)

unha conduta relacionada cos denominados Puntos de Servicio (PDS ) e o

servizo de atención aos clientes da que fora Electra de Viesgo Distribución,

S.L.

As condicións baixo as que o Consello da CNC a terminación

convencional se recollen no punto 5 dos feitos probados da dita resolución.

Dende unha perspectiva sectorial, os expedientes da CNC pódense clasificar

do seguinte xeito:

- Xestión de residuos (1)

- Servizos financieros (1)

- Entretemento (1)

- Enerxía (2)

- Construcción (2)

- Distribución alimentaria (1)

- Sector primario (1)

55

5.4. Operacións de concentración económica

Do total de operacións de concentración que se produciron no ano 2010 en

España que, segundo os datos recollidos da propia CNC9 (organismo que

contabiliza todas as operacións desta natureza que se teñen que notificar e

se resolven polas autoridades españolas), os casos que tiñan algunha

vinculación con Galicia, por dispor algunha das empresas implicadas da súa

sede ou dun establecementos abertos na Comunidade Autónoima de Galicia,

redúcense a 3.

A Lei 15/2007 so recolle a eventual participación dos órganos de

competencia das Comunidades Autónomas en aqueles expedientes que

teññan que resolverse en segunda fase, por presentar problemas de

competencia, posto que os que non incidan na mesma se resolverán xa en

primeira fase.

No caso de que sexa preciso o exame mais detido da operación e, polo

tanto, se acorde a apertura dunha segunda fase para a asúa avaliación, o

artigo 58.1, parágrafo segundo establece que:

“No suposto de que a concentración incida de forma significativa no

territorio dunha comunidade autónoma, a Dirección de Investigación

solicitaralle informe preceptivo, non vinculante, á comunidade 9 Información tomada da web da CNC: http://www.cncompetencia.es/index.asp?m=42&p=

56

autónoma afectada, a que lle remitirá, xunto coa nota sucinta, copia da

notificación presentada, unha vez resoltos os aspectos confidenciais

desta, para emitir o informe no prazo de vinte días.”

O ano 2010 veu marcado, en materia de concentracións económicas, polas

fusións de caixas de aforros, aínda que moitas delas foron das cualificadas

como “frías”, por terse tratado da creación do Sistema Institucional de

Protección (SIP), entre diversas entidades, nalgúns casos, de máis dunha

Comunidade Autónoma.

Todas estas operacións terminaron en primeira fase, é dicir, se resolveron

sen que a CNC tivera ocasión de solicitar o informe preceptivo do órgano

autonómico de competencia correspondente, segundo o previsto no

parágrafo 2, do artigo 58.1º da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da

competencia, xa aludido, ao non se apreciar problemas de competencia.

No caso de Galicia, a operación de concentración financeira máis relevante

foi a de Caixa Galicia e Caixanova (Expediente: C-0289/10), autorizada,

como xa antipabamos, en 1ª fase.

No ano 2010 a CNC examionou ademais as seguintes concentracións de

caixas de aforros:

57

- Expediente C-0196/09 CAIXA CATALUNYA/CAIXA

TARRAGONA/CAIXA MANRES.

- Expediente C-0227/10 GRUPO BANCA CÍVICA .

- Expediente C-0228/10 CAIXA MANLLEU/CAIXA SABADELL/CAIXA

TERRASA.

- Expediente C-0238/10 CAJASTUR/CCM.

- Expediente C-0240/10 CAJA DUERO/CAJA ESPAÑA.

- Expediente C-0244/10 LA CAIXA/CAIXA GIRONA.

- Expediente C-0256/10 CAJASOL/CAJA DE GUADALAJARA.

- Expediente C-0259/10 MARE NOSTRUM.

- Expediente C-0263/10 BBK/CAJASUR.

- Expediente C-0281/10 CAM/CAJASTUR/CAJA EXTREMADURA/CAJA

CANTABRIA.

- Expediente C-0286/10 CAJAMADRID/BANCAJA/CAJA INSULAR

CANARIAS/CAJA ÁVILA/CAIXA LAIETANA/CAJA SEGOVIA/CAJA

RIOJA.

Asemade, foi relevante a operación de concentración pola que Gas Natural

adquiriu o control exclusivo sobre Unión Fenosa (GAS NATURAL

FENOSA/EUFER, Expediente: C-0292/10), tamén autorizado en 1ª fase.

É preciso salientar tamén, pola importancia do sector afectado, o do leite, a

operación de LACTALIS:no Expediente C-0217/10 (LACTALIS/FORLASA) de

adquisición de control exclusivo, autorizado pola CNC en 1ª fase.

58

Táboa 2. Casos de concentración económica vinculados a Galicia

NÚMERO

NOME

TIPO

ESTADO

DATA

C-0185/09 CONSENUR

/ECOTEC

Adquisición

control

exclusivo

Finalizado.

Autorizado

en 1ª fase

10/03/2010

Resolución

1ª fase

C-0201/09 09

INTERPARKING /

METROPARK

Adquisición

control

exclusivo

Finalizado.

Autorizado

en 1ª fase

20/01/2010

Autorización

en 1ª fase

C-0217/10 LACTALIS

/FORLASA

Adquisición

control

exclusivo

Finalizado.

Autorizado

en 1ª fase

24/03/2010

Resolución

2ª fase

C-0226/10 GLINTT-GLOBAL

INTELLIGENT

TECHNOLOGIES /

CONSOFT

Adquisición

control

exclusivo

Finalizado.

Autorizado

en 1ª fase

21/04/2010

Resolución

1ª fase

C-0289/10 CAIXA

GALICIA/CAIXAN

OVA

Fusión Finalizado.

Autorizado

en 1ª fase

15/11/2010

Resolución

1ª fase

C-0292/10 GAS NATURAL

FENOSA/EUFER

Adquisición

control

exclusivo

Finalizado.

Autorizado

en 1ª fase

10/11/2010

Resolución

1ª fase

59

5.5. Axudas públicas con incidencia en Galicia

As axudas públicas recibidas polas empresas galegas son un factor de gran

transcendencia para avaliar a situación da competencia na Comunidade

Autónoma, ben sexan financiadas con fondos propios (da propia

Comunidade Autónoma), cofinanciadas con fondos comunitarios ou

procedentes de fondos da Administración Xeral do Estado.

Debe destacarse, non obstante, a necesidade de depurar e centralizar as

fontes de información precisas para avaliar o volume das axudas con

beneficiarios en Galicia, para poder avaliar a súa incidencia na competencia.

Para elo sería precciso dispor de datos completos non só das concedidas

pola propia Comunidade Autónoma, sexan ou non precisa a súa notificación

previa, senón das concedidas polas entidades locais galegas, xunto cos

datos das que procedan da Administración Xerall do Estado.

As axudas outorgadas que cumpren coa obriga de notificación previa e que

son autorizadas pola Comisión Europea, ou que se acollen e respectan as

regras de mínimis ou as exencións por categorías, son perfectamente

lexítimas desde o punto de vista da Unión Europea.

Non obstante, non se debe esquecer que a afectación que analiza a Comisión

Europea toma só en consideración a perspectiva global da Unión Europea,

60

non a estritamente autonómica, que pode verse afectada mesmo por

medidas que satisfagan os criterios fixados pola Unión Europea.

Por esta razón, sería desexable que os proxectos de concesión de axudas

públicas, que poden revestir formas moi diferentes ademais da clásica

subvención, foran analizados tamén dende a perspectiva da súa potencial

incidencia no mercado galego.

Na presente ocasión, enuméranse unicamente as axudas notificadas e

autorizadas pola Comisión Europea, partindo da información pública que

ofrece a Dirección Xeral da Competencia (DG COMP), da Comisión Europea.

Para facer unha verdadeira análise sería preciso dispor de mais e mellor

información, para o que sera preciso no futuro contar coia colaboración

doutros organismos que contribúan coa súa información a ter unha visión

mais completa da realidade das axudas públicas na economía galega.

Este exame poderá revelar non só o seu posible efecto distorsionador da

competencia senón, en non poucas ocasións, a súa ineficiencia desde o

punto de vista do interese xeral dos galegos, o que podería supor, ademais,

unha inaxeitada asignación de recursos públicos que poderían ter outra

finalidade máis rendible desde a perspectiva do interese xeral.

Táboa 3. Axudas notificadas e autorizadas pola Comisión Europea

61

De acordo coa información que ofrece o servidor da Unión Europea, e máis

concretamente a páxina da DG COMP, no ano 2010 notificáronse os

seguintes proxectos de axudas por parte da Comunidade Autónoma de

Galicia, do total de 82 relativas a España:

N424/2010 Spain 10.11.2010

Ayudas para el

despliegue de

infraestructuras de

banda ancha en el

marco del Plan Director

de Banda Ancha de

Galicia 2010–2013

N424/2010 Ayudas para el despliegue de

infraestructuras de banda ancha en el marco del

Plan Director de Banda Ancha de Galicia 2010–2013

Member State: Spain

Region: GALICIA

Primary

Objective: Sectoral development

Legal basis

primary:

Art. 107(3)(c) TFEU Certain

econ. activities/areas

Legal basis

secondary:

Broadband - Broadband

Communication, 2009

Sector: J61 - Telecommunications

Aid Direct grant

62

instrument:

Case Type: Scheme

Duration: from 01.05.2010 to

31.12.2013

Notification

or

Registration

Date:

20.04.2010

DG

Responsible: Competition DG

Decision on

10.11.2010:

Article 4(3) - decision not to

raise objections

Decision Text: Letter to the Member State -

working language en

[disclaimer]

Publication on

01.02.2011:

Official Journal: JOCE

C/32/2011

N434/2010 Spain 21.12.2010

Première installation de

systèmes

agroforestiers sur des

terres agricoles"

(Mesure 222 du

63

Developement Rural)

N434/2010 Première installation de systèmes

agroforestiers sur des terres agricoles" (Mesure

222 du Developement Rural)

Member State: Spain

Region: ARAGON

ASTURIAS

CANARIAS

EXTREMADURA

GALICIA

Primary

Objective: Forestry

Legal basis

primary:

Art. 107(3)(c) TFEU Certain

econ. activities/areas

Sector: A2 - Forestry and logging

Aid

instrument: Direct grant

Case Type: Scheme

Duration: until 31.12.2013

Notification or

Registration

Date:

07.10.2010

DG

Responsible:

Agriculture and Rural

Development DG

64

Decision on

21.12.2010:

Article 4(3) - decision not to

raise objections

Decision Text: Letter to the Member State -

working language en

N485/2010 Spain 17.12.2010

Aid to the Galician

audiovisual production

N485/2010 Aid to the Galician audiovisual

production

Member State: Spain

Region: GALICIA

Primary

Objective: Culture

Legal basis

primary:

Art. 107(3)(d) TFEU - Culture

and heritage

Legal basis

secondary:

Cinema - Cinema

Communication 2001-2012

Sector: J59.01 - Motion picture,

video and television

programme activities

Aid

instrument: Direct grant

Case Type: Scheme

Duration: from 14.05.2007 to

65

31.12.2013

Notification or

Registration

Date:

22.10.2010

DG

Responsible: Competition DG

Related Cases: N46/2008

Decision on

17.12.2010:

Article 4(3) - decision not to

raise objections

Decision Text: The public version of this

decision is not yet available.

It will be displayed as soon

as it has been cleansed of

any confidential information.

N501/2010 Spain 17.12.2010

Aid to fuel switching

for Alúmina Española

SA (ALCOA)- Galicia

N501/2010 Aid to fuel switching for Alúmina

Española SA (ALCOA)- Galicia

Member State: Spain

66

Region: GALICIA

Primary

Objective: Environmental protection

Legal basis

primary:

Art. 107(3)(c) TFEU Certain

econ. activities/areas

Legal basis

secondary:

Environment - Environmental

Aid Guidelines, 2008-2014

Sector: C24.04.02 - Aluminium

production

Aid

instrument: Direct grant

Case Type: Ad Hoc Case

Duration: from 17.12.2010 to

31.12.2011

Notification or

Registration

Date:

03.11.2010

DG

Responsible: Competition DG

Decision on

17.12.2010:

Article 4(3) - decision not to

raise objections

Decision Text: The public version of this

decision is not yet available.

It will be displayed as soon

as it has been cleansed of

67

any confidential information

N514/2010 Spain 15.12.2010

AYUDAS PARA REPARAR

LOS DAÑOS CAUSADOS

EN LOS

ESTABLECIMIENTOS

COMERCIALES POR LAS

INUNDACIONES

ACAECIDAS LOS DÍAS 9

Y 10 DE JUNIO DE 2010

EN A MARIÑA LUGUESA

Y EN LOS

AYUNTAMIENTOS

LIMÍTROFES.

N514/2010 AYUDAS PARA REPARAR LOS DAÑOS

CAUSADOS EN LOS ESTABLECIMIENTOS

COMERCIALES POR LAS INUNDACIONES ACAECIDAS

LOS DÍAS 9 Y 10 DE JUNIO DE 2010 EN A MARIÑA

LUGUESA Y EN LOS AYUNTAMIENTOS LIMÍTROFES.

Member State: Spain

Region: GALICIA

Primary

Objective:

Compensation of damages

caused by natural disaster

Legal basis

primary:

Art. 107(2)(b) TFEU - Natural

disasters

68

Legal basis

secondary:

Not applicable - approved

directly under the TFEU

Treaty

Sector: G - Wholesale and retail

trade; repair of motor

vehicles and motorcycles

Aid

instrument: Direct grant

Case Type: Scheme

Duration: from 27.07.2010 to

31.12.2010

Notification or

Registration

Date:

08.11.2010

DG

Responsible: Competition DG

Decision on

15.12.2010:

Article 4(3) - decision not to

raise objections

Decision Text: Letter to the Member State -

working language en

[disclaimer]

Publication on

29.01.2011:

Official Journal: JOCE

C/29/2011

69

N623/2009 Spain 23.06.2010

Accord de coopération

entre le Ministère de

l'Economie et de

l'industrie de la Galice

et de distribution,

Unión Fenosa, SA pour

l'enfouissement des

lignes électriques dans

la Communauté

autonome de Galice

N623/2009 Accord de coopération entre le Ministère

de l 'Economie et de l ' industrie de la Galice et de

distribution, Unión Fenosa, SA pour

l 'enfouissement des lignes électriques dans la

Communauté autonome de Galice

Member State: Spain

Region: GALICIA

Primary

Objective: Regional development

Legal basis

primary:

Art. 107(3)(a) TFEU - Least

developed regions

Legal basis

secondary:

Regional - Regional Aid

Guidelines, 2007-2013

Sector: D35.01.03 - Distribution of

electricity

70

N625/2009 Spain 05.01.2010

Aides pour les

dommages causés (

commerciale,

industrielle, touristique

Aid

instrument: Direct grant

Case Type: Ad Hoc Case

Duration: from 31.12.2009 to

31.12.2009

Notification or

Registration

Date:

11.11.2009

DG

Responsible: Competition DG

Decision on

23.06.2010:

Article 4(2) - decision does

not constitute aid

Article 4(3) - decision not to

raise objections

Decision Text: Letter to the Member State -

authentic language es

Publication on

21.08.2010:

Official Journal: JOCE

C/226/2010

71

et commercial )par la

tempête survenue le

23 janvier 2009 en

Galice.

N625/2009 Aides pour les dommages causés

(Ccommerciale, industrielle, touristique et

commercial )par la tempête survenue le 23 janvier

2009 en Galice.

Member State: Spain

Region: GALICIA

Primary

Objective:

Compensation of damages

caused by natural disaster

Legal basis

primary:

Art. 107(2)(b) TFEU - Natural

disasters

Legal basis

secondary:

Not applicable - approved

directly under the TFEU

Treaty

Sector: C - Manufacturing

Aid

instrument: Direct grant

Case Type: Scheme

Duration: from 04.03.2009 to

04.11.2009

Notification or 11.11.2009

72

Registration

Date:

DG

Responsible: Competition DG

Decision on

05.01.2010:

Article 4(3) - decision not to

raise objections

Decision Text: Letter to the Member State -

authentic language es

Letter to the Member State -

working language en

[disclaimer]

Publication on

26.08.2010:

Official Journal: JOCE

C/230/2010

Fonte: páxina web da DGCOMP

[http://ec.europa.eu/competition/elojade/isef/index.cfm?clear=1&policy_are

a_id=3].

73

6. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DA ANÁLISE DE

INDICADORES

A situación da competencia nun determinado sector pode estimarse sobre a

base do coñecemento de indicadores do nivel de competencia existente.

Un sector pódese definir como un grupo de empresas que fabrican e ofertan

produtos que son substitutivos próximos. Na práctica adoita darse

controversia sobre o grao no que os produtos son substitutivos en termos de

necesidade, categoría, proceso ou mercado xeográfico.

6.1. Posibles indicadores da situación competitiva

A detección de posibles restricións á competencia pode realizarse sobre a

base de indicadores ou marcadores adecuados. Estes marcadores pódense

asociar aos tres elementos básicos do paradigma “Estrutura-Conduta-

Resultados” (ECR) da Economía Industrial. Así pois, podemos identificar

marcadores ou indicadores relacionados con: (a) a estrutura do sector; (b) a

conduta das empresas que o forman; e (c) os resultados obtidos.

O enfoque estrutural identifica mercados con trazos que favorecen a

formación de cárteles. As revisións da literatura tenden a coincidir en que a

colusión é máis probable canto: (a) menor sexa o número de empresas; (b)

maior sexa o grao de concentración; (b) maior sexa a homoxeneidade do

74

produto e menor o nivel de innovación; (d) máis similar sexa a estrutura de

custos das empresas; (e) máis exceso de capacidade instalada exista; (f) máis

estable sexa a demanda e menor sexa a elasticidade da demanda; e (g) máis

elevadas sexan as barreiras á entrada.

O enfoque da Nova Economía Industrial (NEI) enriquece o paradigma ECR,

centrando a énfase no comportamento, fronte á estrutura, e nas formas nas

que o resultado e mais o comportamento afectan á estrutura da industria.

Entre os supostos característicos destacan os seguintes: (a) os resultados

poden afectar á estrutura dos mercados, porque un nivel sobrecompetitivo

de beneficios pode utilizarse para xerar barreiras á entrada; (b) o

comportamento pode terminar alterando a estrutura do mercado pola vía de

acordos colusivos tácitos e (c) a causalidade xa non é unidireccional; é máis

complexa.

Baseándose na NEI, pódense utilizar diversos indicadores ou marcadores de

comportamento no marco dun proceso de avaliación preliminar dos sectores

co obxectivo de detectar cárteles. Un sector que puntúe alto nos marcadores

de comportamento unicamente proponse que sexa investigado para

contrastar a colusión e a competencia como explicacións alternativas do

comportamento existente no mesmo.

Os marcadores (markers) de comportamento poden ser: (a) de prezos, sendo

o seu incremento o indicador máis obvio da transición á colusión; e (b) de

75

cantidades, xa que a colusión impón unha estrutura intertermporal na cota

de mercado.

Como marcadores do prezo oclusivo propuxéronse, entre outros, os

seguintes: (a) Prezo de lista (ou regular) máis elevado e variación menor nos

prezos aos clientes [A higher list (or regular) price and reduced variation in

prices across customers]; (b) serie de incrementos do prezo continua

precedida por diminucións do prezo pronunciadas [A series of steady price

increases is precedede by steep price declines]; (c) prezo que aumenta e

importacións que diminúen [Price rises and imports decline]; (d) os prezos

das empresas están correlacionados positiva e fortemente [Firms' prices are

strongly positively correlated]; e (e) un elevado grao de uniformidade entre

empresas no prezo do produto e noutras dimensións que inclúen os prezos

de servizos adicionais [A high degree of uniformity across firms in product

price and other dimensions including the prices for ancillary services].

Polo que respecta ás cantidades, suxeríronse os seguintes marcadores: (a)

cotas de mercado moi estables ao longo do tempo [Market shares are highly

stable over estafe]; (b) cotas de mercado individuais das empresas dun certo

subconxunto, en relación á cota dese subconjunto na oferta total, moi

estables no tempo [There is a subset of firms for which each firm's share of

total supply for that subset of firms is highly stable over estafe]; e (c) cota de

mercado dunha empresa correlacionada negativamente ao longo do tempo [A

firm's market share is negatively correlated over estafe].

76

6.2. Tipoloxía de mercados en Galicia dende a perspectiva da

competencia

Neste punto é relevante lembrar os resultados básicos do estudo encargado

polo TGDC sobre as características xerais da competencia en Galicia -titulado

“Panorama Competitivo de Galicia” e realizado polo Grupo Jean Monnet de

Economía Industrial Europea, da Universidade da Coruña, baixo a dirección

do profesor doutor D. Andrés Faiña Medín, catedrático da citada

Universidade- no relativo aos niveis de concentración existentes en 44

sectores económicos, a nivel de dous díxitos da clasificación CNAE, e de 96

subsectores a nivel de tres ou catro díxitos CNAE. A partir desta análise, o

TGDC elaborou a tipoloxía sectorial seguinte:

6.2.I. Mercados con predominio de oligopsonios

Sectores nos que se identifica a presenza de oligopsonios, é dicir, onde os

demandantes dos produtos considerados teñen un alto poder de mercado:

- Produtos cárnicos.

- Produción láctea.

- Produción forestal.

77

6.2.2. Mercados regulados

Mercados caracterizados pola intervención regulatoria da Administración ou

pola propia participación do sector público como operador.

a) Mercados regulados a nivel estatal, cun réxime practicamente de

monopolio en Galicia:

- Produción e distribución de enerxía.

- Venda ao por maior de carburantes.

b) Sectores altamente regulados:

- Comercio ao por maior de produtos farmacéuticos.

- Telecomunicacións.

c) Sectores con intervención pública directa do sector público como

operador:

- Correos.

- Captación, depuración e distribución de auga.

- Actividades recreativas.

6.2.3. Mercados concentrados sometidos á competencia global

Os sectores que se indican a continuación rexistran niveis de concentración e

de poder de mercado elevados pero están sometidos a unha intensa

competencia a nivel estatal ou internacional, polo que non se pode, en

principio, afirmar que vaian existir tendencias anticompetitivas no seu seo,

78

de xeito que, en definitiva, os índices de concentración e demais indicadores

de poder de mercado non resultan especialmente significativos.

- Aluminio.

- Fabricación de material electrónico.

- Fabricación de maquinaria eléctrica e outros materiais eléctricos.

- Fabricación de vehículos.

- Industria química.

- Metalurxia.

- Comercio ao por maior de prendas de vestir.

Os sectores que se sinalan a continuación mostran igualmente unha

concentración elevada en Galicia e están sometidos a competencia a nivel

xeral, pero poden rexistrar prácticas que esixan a vixilancia das autoridades

de competencia.

- Distribución de películas.

- Transporte aéreo.

6.2.4. Outros mercados concentrados Trátase neste caso de sectores da economía galega con índices de concentración elevados sobre os que se debe efectuar unha vixilancia e probablemente realizar estudos para afondar no seu coñecemento.

- Construción.

- Fabricación de cemento.

79

- Comercio retallista de alimentación.

- Venda de carburantes polo miúdo.

- Intermediación financeira.

- Venda, mantemento e reparación de vehículos.

- Servizos portuarios.

- Edición de xornais.

- Acuicultura.

- Exhibición de películas.

- Fabricación de pensos para alimentación de animais de granxa.

Para rematar, cómpre reiterar que a relación de sectores anterior responde a

criterios de identificación de mercados con índices elevados de concentración

empresarial. Non se debe presupor a existencia de prácticas anticompetitivas

por esa razón, nin tampouco que outros sectores non recollidos nesa

relación non sexan susceptibles de tales prácticas.

Unha análise completa da competencia en Galicia a nivel sectorial debe ter en

conta o resultado de outros indicadores e enfoques analíticos.

81

7. ESTUDO SOBRE AS PERCEPCIÓNS DA COMPETENCIA DAS

EMPRESAS GALEGAS NON COMERCIAIS

7.1. Obxectivos do estudo e ficha técnica

No ano 2006, á vista da necesidade de coñecer a situación da defensa da

competencia en Galicia, o TGDC decidiu realizar un estudo pioneiro no

ámbito español sobre a percepción da competencia polos empresarios da

Comunidade galega, baseándose nos argumentos e precedentes establecidos

pola OFT.

No ano 2007, o Tribunal Galego de Defensa da Competencia (TGDC) decidiu

realizar un novo estudo centrado nesa ocasión unicamente no sector

comercial, dada a importancia do tecido comercial na Comunidade Autónoma

de Galicia. Este estudo centrado no sector comercial fíxose de novo no ano

2009.

Por outra banda, no ano 2008 o Tribunal Galego de Defensa da Competencia

(TGDC) desenvolveu un estudio sobre as percepcións sobre a competencia

centrándose unicamente en recoller as opinións dos responsables das

empresas non comerciais. Neste ano 2010, vólvese a levar a cabo este estudo

de opinión entre as empresas galegas non comerciais co obxecto de coñecer

a súa percepción sobre diversos aspectos relacionados coa competencia.

82

O principal obxectivo perseguido por este estudo foi recoller a

opinión do seu responsable sobre:

1. A frecuencia coa que se producen determinadas condutas relacionadas

coa competencia nos mercados, e a súa evolución e efecto sobre a

actividade da empresa.

2. Os valores relativos a algunhas percepcións sobre o mercado e a

defensa da competencia en Galicia.

3. O grao de notoriedade dos órganos de defensa da competencia

españois e galegos.

No proceso de consulta realizáronse un total de 1.130 entrevistas (cun nivel

de confianza do 95,45% e P=Q=50% como hipóteses máis desfavorable, o

erro máximo admitido para o conxunto da mostra é de ±2,95%) ós

responsables das empresas non comerciais con sede en Galicia coa condición

xurídica de: sociedades anónimas, sociedades de responsabilidade limitada,

sociedades cooperativas, comunidade de bens e S.L.L., excluíndose as

empresas da sección G da CNAE 2009 e as persoas físicas (autónomos).

Hai que resaltar que máis dun 65% das empresas manifestaron que o seu

sector está en declive, efecto derivado fundamentalmente da actual situación

de crise xeneralizada, que por outro lado inflúe nalgunhas das avaliacións

realizadas polos mesmos.

83

A ficha técnica da enquisa é a seguinte:

FICHA TÉCNICA DA ENQUISA

A ficha técnica da enquisa realizada é a que se amosa na seguinte táboa:

FICHA TÉCNICA

Tamaño mostral 1.130 entrevistas

Erro de mostraxe Cun nivel de confianza del 95,45% e P=Q=50% como hipótese máis desfavorable, o erro máximo admitido para o conxunto da mostra é de ± 2.95%.

Universo

Empresas non comerciais con sede en Galicia coa condición xurídica de: Sociedades anónimas, Sociedades de responsabilidade limitada, Sociedades cooperativas e Outras (comunidade de bens, S.L.L.,…): 64.992 empresas. Así, excluiranse do análise as empresas da sección G da Clasificación Nacional de Actividades Económicas (CNAE 2009) e as persoas físicas (autónomos).

Afixación

Polietápica, proporcional segundo tipo de actividade (Industria, incluída a enerxía; Construción; Servizos); aleatoria para a selección da empresa utilizando como fonte a base de datos ARDAN do ano 2009.

Selección mostral Realizada de forma aleatoria afixada proporcionalmente por tamaño e sector, tendo en conta criterios de representatividade provincial.

Recollida de información

Telefónica asistida por computador (sistema CATI)

Modelo de enquisa O proposto polo TGDC (que acompañaba ao prego de condicións económico-técnicas do concurso)

Período de enquisa

Entre o 15/11/2010 e o 15/12/2010.

A duración media da enquisa aproximouse aos 10 minutos, se ben nun 17% dos casos estas superaron os 12 minutos.

Presentación dos datos

Ficheiro de Excel e ficheiro de SPSS

84

7 . 2 . R e s u l t a d o s d a e n q u i s a

7.2.1. Frecuencia coa que se producen determinadas condutas relacionadas coa competencia nos mercados, e a súa evolución e efecto sobre a actividade da empresa. P.1.- FRECUENCIA COA QUE OCORREN DIVERSAS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA (NO CASO

DE QUE A EMPRESA ACTÚE EN VARIOS SECTORES, CONSIDERAR SOAMENTE O PRINCIPAL POR VOLUME DE NEGOCIO). PORCENTAXES DE RESPOSTA.

 

0% 20% 40% 60% 80% 100%

6.  Acordos  entre  empresas  para  limitar  (ou  controlar)  o…

10.  Negativa  inxustificada  a  satisfacer  as  demandas  de…

14.  Acordos  ou  recomendacións  que  limitan  a  liberdade…

16.  Establecemento  nos  contratos  de  cláusulas  que…

5.  Acordos  entre  empresas  competidoras  para…

13.  Recomendacións  de  incremento  do  prezo  por…

18.  Acordo  entre  empresas  para  participar  dun  xeito…

4.  Acordos  entre  empresas  competidoras  para…

12.  Subordinación  da  celebración  de  contratos  á…

9.  Fixación  de  prezos  abusivos  para  os  consumidores…

17.  Acordo  de  distribuír  determinados  produtos…

3.  Acordos  de  fixación  do  prezo  dos  produtos  (ou  de…

15.  Fixación  aos  distribuidores,  polas  empresas…

19.  Establecemento  pola  Administración  pública  de…

8.  Fixación  de  prezos  por  unha  empresa  dominante  co…

11.  Aplicación  a  algunhas  empresas  de  condicións…

7.  Imposición  do  prezo  de  venda  por  parte  dos…

20.  Concesión  pola  Administración  pública  de  axudas  e…

1.Actuación  de  empresas  ilegais/non  autorizadas

2.  Fixación  de  prezos  por  baixo  dos  custos

OCORRE  CON  MOITA  FRECUENCIA OCORRE  CON  FRECUENCIA OCORRE  RARAMENTE

NON  OCORRE  NUNCA NON  SABE

85

P.1.- FRECUENCIA COA QUE OCORREN DIVERSAS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA (NO CASO DE QUE A EMPRESA ACTÚE EN VARIOS SECTORES, CONSIDERAR SOAMENTE O PRINCIPAL POR VOLUME

DE NEGOCIO). VALORACIÓN MEDIA.

3,72

3,65

3,63

3,60

3,59

3,56

3,54

3,50

3,49

3,48

3,46

3,39

3,33

3,27

3,20

3,13

3,09

3,06

2,92

2,53

1 2 3 4

6.  Acordos  entre  empresas  para  limitar  (ou  controlar)  odesenvolvemento  técnico

10.  Negativa  inxustificada  a  satisfacer  as  demandas  de  compra  deprodutos

14.  Acordos  ou  recomendacións  que  limitan  a  liberdade  dasempresas  de  outorgar  descontos

16.  Establecemento  nos  contratos  de  cláusulas  que  teñen  porfinalidade  inducir  aos  clientes  do  subministrador  de  que  non…

5.  Acordos  entre  empresas  competidoras  para  repartirse  asfontes  de  aprovisionamento

13.  Recomendacións  de  incremento  do  prezo  por  asociacións  deempresas  do  sector

18.  Acordo  entre  empresas  para  participar  dun  xeito  fraudulentonunha  puxa  ou  licitación  pública

4.  Acordos  entre  empresas  competidoras  para  repartirse  omercado  ou  a  clientela

12.  Subordinación  da  celebración  de  contratos  á  aceptación  deprestacións  suplementarias  que  non  gardan  relación  co  obxecto…

9.  Fixación  de  prezos  abusivos  para  os  consumidores  comoconsecuencia  da  posesión  por  algunha  empresa  dunha  posición…

17.  Acordo  de  distribuír  determinados  produtos  exclusivamentedun  determinado  canal  de  distribución

3.  Acordos  de  fixación  do  prezo  dos  produtos  (ou  de  incrementodo  prezo)  entre  empresas  rivais

15.  Fixación  aos  distribuidores,  polas  empresas  fabricantes  dosprodutos,  do  prezo  de  venda  dos  mesmos

19.  Establecemento  pola  Administración  pública  de  condiciónsque  limitan  dun  xeito  inxustificado  a  participación  de  certas…

8.  Fixación  de  prezos  por  unha  empresa  dominante  co  obxectivode  expulsar  do  mercado  as  súas  rivais

11.  Aplicación  a  algunhas  empresas  de  condicións  desiguais  noscontratos  para  prestacións  equivalentes

7.  Imposición  do  prezo  de  venda  por  parte  dos  subministradoresou  distribuidores

20.  Concesión  pola  Administración  pública  de  axudas  esubvencións  que  favorecen  a  unhas  empresas  fronte  a  outras…

1.Actuación  de  empresas  ilegais/non  autorizadas

2.  Fixación  de  prezos  por  baixo  dos  custos

Escala: 1=Ocorre con moita frecuencia, 2=Ocorre con frecuencia, 3=Ocorre raramente,

4=Non ocorre nunca

86

Das vinte condutas consideradas na enquisa as empresas non comerciais, os

entrevistados opinan que son pouco frecuentes, xa que case a totalidade das

mesmas acada unha media superior a 310 (que indica que ocorre moi

raramente). Soamente dúas condutas teñen a súa media por debaixo dese

valor:

Fixación de prezos por baixo dos custos (2,53)

Actuación de empresas ilegais/non autorizadas (2,92).

Entre as condutas que os entrevistados sinalan como menos frecuentes

atópanse as seguintes:

Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o desenvolvemento

técnico (3,72).

Negativa inxustificada a satisfacer as demandas de compra de

produtos (3,65).

Acordos ou recomendacións que limitan a liberdade das empresas de

outorgar descontos (3,63).

A percepción das empresas, por termo medio, é que a frecuencia das

condutas que limitan a competencia no mercado galego é baixa.

10 Escala: 1=Ocorre con moita frecuencia, 2=Ocorre con frecuencia, 3=Ocorre raramente, 4=Non ocorre nunca

87

P.2.- GRADO EN QUE A EXISTENCIA DE CONDUTAS RESTRITIVAS, NO CASO DE

QUE OCORRESEN, DIFICULTAN A EXISTENCIA DUNHA COMPETENCIA XUSTA NO MERCADO

 

DIFICULTA  MOITO30,62%

DIFICULTA  BASTANTE44,16%

DIFICULTA  POUCO14,07% NON  DIFICULTA  

NADA6,46%

NON  SABE   /  NON  CONTESTA

4,69%

O grado en que a existencia de condutas restritivas dificultan a existencia dunha competencia xusta no mercado é valorado como moito (30,62%) ou bastante (44,16%) polo 74,78% das empresas enquisadas.

P.3.- NO CASO DE QUE ALGUNHAS DAS CONDUTAS ANTERIORES OCORRESEN NO SEU PROPIO MERCADO (OU SECTOR), NA SÚA OPINIÓN ¿ATA QUE PUNTO ESTAS CONDUTAS DIFICULTAN A

ENTRADA NO MERCADO DOUTROS COMPETIDORES POTENCIAIS?.  

DIFICULTA  MOITO24,51%

DIFICULTA  BASTANTE42,30%

DIFICULTA  POUCO14,69%

NON  DIFICULTA  NADA11,77%

NON  SABE   /  NON  CONTESTA

6,73%

88

O grado en que a existencia de condutas restritivas dificultan a entrada no mercado doutros competidores potenciais é valorado como dificulta moito (24,51%) ou dificulta bastante (42,30%) polo 66,81% das empresas enquisadas.

P.4.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE ATA QUE PUNTO NO SEU

MERCADO (OU SECTOR) SON MOI FRECUENTES AS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA, SENDO 1: “NESTE SECTOR NON HAI CONDUTAS QUE LIMITEN A COMPETENCIA” E SENDO 10:

“NESTE SECTOR (MERCADO) SON MOI FRECUENTES AS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA”.

   

9,89%

21,75%

17,29%

8,11%

14,62%

7,40%8,91%

7,66%

3,03%1,34%

0%

10%

20%

30%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

31,64% 40,02% 23,98% 4,37%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

NON  HAI HAI  POUCAS HAI  BASTANTES HAI  MOITAS

89

En xeral, unha alta porcentaxe das empresas enquisadas considera que a frecuencia das condutas que limitan a competencia no seu sector é baixa. Se ben, recodificando11 as respostas, un 28,35% das empresas considera que son bastante ou moi frecuentes.

P.5.- EN XERAL, DURANTE OS ÚLTIMOS DOCE MESES, NO SEU MERCADO (OU SECTOR), AS CONDUTAS ANTEDITAS

AUMENTARON34,99%

DIMINUÍRON4,34%

NON  VARIOU  A  SÚA  

FRECUENCIA60,67%

Consultadas as empresas sobre a evolución nos últimos doce meses das

condutas que limitan a competencia no seu sector, seis de cada des

enquisados opina que non variou a súa frecuencia, se ben, é de destacar que

o 34,99% dos mesmos sinala que a súa frecuencia aumentou.

11 Recodificación: 1 e 2 = Non hai - 3, 4 e 5 = Hai poucas - 6,7 e 8 = Hai bastantes – 9 e 10 = Hai moitas

90

P.6.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE A SÚA OPINIÓN SOBRE O GRAO NO QUE O SEU MERCADO (OU SECTOR) É XUSTO E ESTÁ LIBRE DE BARREIRAS Á

COMPETENCIA, SENDO 1: “ESTE MERCADO ESTÁ FORTEMENTE PECHADO, CON BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS MOI ELEVADAS” E SENDO 10: “ESTE SECTOR (MERCADO) ESTÁ MOI

ABERTO Á COMPETENCIA E LIBRE DE BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS”.

1,97%

5,72% 6,17%7,78%

9,66%

5,55%

11,09%

18,43%

21,74%

11,90%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

7,69% 23,61% 35,06% 33,63%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

ESTÁ  FORTEMENTE  PECHADO ESTÁ  UN  POUCO  PECHADOBASTANTE  ABERTO MOI  ABERTO

Variables recodificadas: 1 e 2 = Non hai - 3, 4 e 5 = Hai poucas - 6,7 e 8 = Hai bastantes – 9 e 10 =

Hai moitas

As empresas enquisadas valora o seu sector (mercado) como moi aberto á competencia e libre de barreiras á entrada de novas empresas. Soamente un 7,69% das empresas outórganlle unha valoración de 1 ou 2 (nunha escala de 1 = Moi fechado a 10 = Moi aberto), fronte a un 33,63% que lle outorgan unha valoración de 9 ou 10.

91

7.2.2 Percepcións sobre o mercado e a defensa da competencia en Galicia. P.7.- PARA AVALIAR AS SÚAS PERCEPCIÓNS SOBRE O MERCADO, PODERÍA INDICARME O SEU GRADO DE

ACORDO COAS SEGUINTES AFIRMACIÓNS. PORCENTAXE DE RESPOSTAS.

0% 20% 40% 60% 80% 100%

G2.  Os  acordos  entre  empresas  do  mesmo  sector  parafixar  prezos  e  outras  condicións  comerciais  non  deberían

prohibirse

L1.  Teño  un  gran  coñecemento  da  normativa  legal  sobredefensa  da  competencia

S1.  As  sancións  ás  empresas  que  infrinxen  a  lei  dedefensa  da  competencia  son  excesivas

N3.  As  normas  de  defensa  da  competencia  sonrespectadas  polas  empresas  grandes

G8.  A  miña  empresa  sofre  unha  competencia  inxusta  porcausa  das  axudas  públicas  concedidas  a  empresas  rivais

G4.  Paréceme  ben  que  as  empresas  que  dispoñen  depoder  de  mercado  o  utilicen  para  lograr  os  seus

obxectivos

G6.  No  caso  de  que  se  incrementara  a  competencia  nomeu  sector,  a  miña  empresa  tería  moitos  problemas  para

sobrevivir.

L2.  A  información  que  necesitan  as  empresas  paracumprir  coa  lexislación  de  defensa  da  competencia  é  fácil

de  entender

N2.  As  normas  de  defensa  da  competencia  sonrespectadas  polas  Pymes

N1.  A  regulación  existente  no  meu  sector  permite  unhacompetencia  xusta  e  libre

G1.  Na  miña  opinión,  un  aumento  no  grao  decompetencia  nos  mercados  galegos  melloraría  a

competitividade  das  empresas  galegas

S2  É  demasiado  fácil  para  as  empresas  vulnerar  a  lei  dedefensa  da  competencia  con  impunidade

G3.  As  empresas  do  meu  sector  teñen  prezos  semellantescomo  consecuencia  das  condicións  de  competencia,  non

porque  existan  acordos  entre  elas

G7.  É  importante  que  existan  órganos  que  defendan  alibre  competencia  nos  mercados

TOTALMENTE  EN  DESACORDO BASTANTE  EN  DESACORDO BASTANTE  DE  ACORDO

TOTALMENTE  DE  ACORDO NON  SABE

92

P.7.- PARA AVALIAR AS SÚAS PERCEPCIÓNS SOBRE O MERCADO, PODERÍA INDICARME O SEU GRADO DE ACORDO COAS SEGUINTES AFIRMACIÓNS. VALORACIÓN MEDIA.

1,97

2,07

2,08

2,15

2,18

2,41

2,43

2,44

2,63

2,70

2,85

3,16

3,33

3,58

1 2 3 4

G2.  Os  acordos  entre  empresas  do  mesmo  sector  para  fixarprezos  e  outras  condicións  comerciais  non  deberían  prohibirse

L1.  Teño  un  gran  coñecemento  da  normativa  legal  sobredefensa  da  competencia

S1.  As  sancións  ás  empresas  que  infrinxen  a  lei  de  defensa  dacompetencia  son  excesivas

N3.  As  normas  de  defensa  da  competencia  son  respectadaspolas  empresas  grandes

G8.  A  miña  empresa  sofre  unha  competencia  inxusta  por  causadas  axudas  públicas  concedidas  a  empresas  rivais

G4.  Paréceme  ben  que  as  empresas  que  dispoñen  de  poder  demercado  o  utilicen  para  lograr  os  seus  obxectivos

G6.  No  caso  de  que  se  incrementara  a  competencia  no  meusector,  a  miña  empresa  tería  moitos  problemas  para  sobrevivir.

L2.  A  información  que  necesitan  as  empresas  para  cumprir  coalexislación  de  defensa  da  competencia  é  fácil  de  entender

N2.  As  normas  de  defensa  da  competencia  son  respectadaspolas  Pymes

N1.  A  regulación  existente  no  meu  sector  permite  unhacompetencia  xusta  e  libre

G1.  Na  miña  opinión,  un  aumento  no  grao  de  competencia  nosmercados  galegos  melloraría  a  competitividade  das  empresas

galegas

S2  É  demasiado  fácil  para  as  empresas  vulnerar  a  lei  de  defensada  competencia  con  impunidade

G3.  As  empresas  do  meu  sector  teñen  prezos  semellantescomo  consecuencia  das  condicións  de  competencia,  non

porque  existan  acordos  entre  elas

G7.  É  importante  que  existan  órganos  que  defendan  a  librecompetencia  nos  mercados

Escala: 1= Totalmente en desacordo, 2= Bastante en desacordo, 3= Bastante de acordo, 4=

Totalmente de acordo

93

En relación a diversas afirmacións realizadas na enquisa, as empresas indican

un maior grado de acordo (nunha escala de : 1= Totalmente en desacordo a

4= Totalmente de acordo) coas seguintes:

É importante que existan órganos que defendan a libre competencia

nos mercados (3,64).

As empresas do meu sector teñen prezos semellantes como

consecuencia das condicións de competencia, non porque existan

acordos entre elas (3,30).

É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei de defensa da

competencia con impunidade (2,88).

Por outra banda as afirmacións coas que as empresas indican estár máis en

desacordo son:

Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e

outras condicións comerciais non deberían prohibirse (2,25).

Teño un gran coñecemento da normativa legal sobre defensa da

competencia (2,43).

As sancións ás empresas que infrinxen a lei de defensa da competencia

son excesivas (2,05).

94

7.2.3. O grao de notoriedade dos órganos de defensa da competencia españois e galegos.

 

P.8.- SABE VOSTEDE QUE DENDE HAI ANOS O TRIBUNAL DE DEFENSA DE LA COMPETENCIA SANCIONA AS EMPRESAS QUE INCORREN EN PRÁCTICAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA NO MERCADO

ESPAÑOL.  

SI61,68%

NON38,32%

Seis de cada dez enquisados indica coñecer a existencia a nivel nacional dun tribunal de defensa de la competencia sanciona as empresas que incorren en prácticas restritivas da competencia.

95

P.9.- CON ANTERIORIDADE AO NOSO CONTACTO, SABÍA VOSTEDE QUE TAMÉN EXISTE EN GALICIA O TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA.

 

SI39,29%

NON60,71%

Case na mesma proporción que no caso da pregunta anterior, un 60,71% das empresas enquisadas sinala coñecer a existencia do Tribunal Galego de Defensa da Competencia.

P.10- ¿ALGUNHA VEZ CONSULTOU A PÁXINA WEB DO TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA?

SI10,81%

NON89,19%

So mente un 10,81% das empresas que sinalan coñecer o TGDC indican que consultou algunha vez a súa páxina web.

96

P.11.- ¿CAL É O SEU COÑECEMENTO DAS FUNCIÓNS DO TGDC?

 

COÑEZOAS  MOI  BEN1,13%

COÑEZOAS  BASTANTE5,86%

TEÑO  UN  COÑECEMENTO  BÁSICO67,12%

NON  TEÑO  NINGÚN  

COÑECEMENTO

25,90%

En relación ó grao de coñecemento das funcións do TGDC, destacar que un 67,12% das empresas enquisadas ten un coñecemento básico das mesmas, mentres que a porcentaxe de empresas que sinala non ter algún tipo de coñecemento das mesmas alcanza o 25,90%.

P.12.- ¿SABÍA VOSTEDE QUE OS ACORDOS ENTRE EMPRESAS COMPETIDORAS PARA FIXAR PREZOS E OUTRAS CONDICIÓNS COMERCIAIS CONSTITÚEN UNHA PRÁCTICA PROHIBIDA?

 

SI82,07%

NON17,93%

97

Consultadas as empresas sobre o aspecto de que os acordos entre empresas competidoras para fixar prezos e outras condicións comerciais constitúen unha práctica prohibida, o 17,93% indica non coñecer tal circunstancia.

P.13.- CREE VOSTEDE QUE A DEFENSA DA LIBRE COMPETENCIA NOS MERCADOS DE GALICIA É UNHA TAREFA.

 

NADA  IMPORTANTE

0,82%

POUCO  IMPORTANTE

2,00%BASTANTE  IMPORTANTE

49,45%

MOI  IMPORTANTE

47,72%

Un 97,18% das empresas enquisadas cree que a defensa da libre competencia nos mercados de Galicia é unha tarefa bastante ou moi importante.

98

7 . 2 . 4 . C a r a c t e r í s t i c a s d a s e m p r e s a s e o s s e u s s e c t o r e s .

P.15.- ¿COMO CARACTERIZARÍA A SITUACIÓN DO SEU SECTOR (NO CASO DE VARIOS, DO PRINCIPAL).  

AMOSA  UN  GRAN  

CRECEMENTO1,70%

MEDRA  UN  POUCO6,99%

ESTÁ  ESTABLE25,72%

ESTÁ  EN  DECLIVE65,59%

Un 65,59% das empresas sinala que o seu sector está en declive, efecto derivado fundamentalmente da crise actual xeneralizada que afecta a moitos sectores do mercado. Cinco de cada dez empresas enquisadas indica que os seus clientes son tanto consumidores individuais como empresas, catro de cada dez sinala que son outras empresas e organizacións e 1 de cada dez que só son consumidores individuais.

99

P.16.- OS CLIENTES FINAIS DA EMPRESA SON.

  OUTRAS  EMPRESAS   E  

ORGANIZACIÓNS38,15%

CONSUMIDORES  INDIVIDUAIS

11,71%

CONSUMIDORES  INDIVIDUAIS  E  EMPRESAS50,13%

P.17.- O NÚMERO APROXIMADO DE EMPREGADOS A TEMPO COMPLETO NA SÚA EMPRESA É DE:

ENTRE  0  E  9  EMPREGADOS

36,73%

ENTRE  10  E  19  EMPREGADOS

26,64%

ENTRE  20  E  49  EMPREGADOS

24,16%

ENTRE  50  E  199  EMPREGADOS

10,62%

200  OU  MÁIS  EMPREGADOS

1,86%

100

P.18.- A SÚA EMPRESA TEN A SEDE NA PROVINCIA DE:

A  CORUÑA39,20%

LUGO11,68%

OURENSE7,79%

PONTEVEDRA41,33%

P.19.- A SÚA EMPRESA LEVA NO MERCADO:

MENOS  DE  5  ANOS1,42%

5  OU  MÁIS  ANOS98,58%

101

7.3. Comparación dos resultados obtidos na enquisa do ano 2010 cos datos do ano 2008.

P.1.- FRECUENCIA COA QUE OCORREN DIVERSAS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA (NO CASO DE QUE A EMPRESA ACTÚE EN VARIOS SECTORES, CONSIDERAR SOAMENTE O PRINCIPAL POR VOLUME

DE NEGOCIO). VALORACIÓN MEDIA.

2,66

2,94

2,97

3,20

3,15

3,34

3,32

3,07

3,56

3,55

3,56

3,49

3,65

3,68

3,52

3,68

3,70

3,67

3,66

3,72

2,53

2,92

3,06

3,09

3,13

3,20

3,27

3,33

3,39

3,46

3,48

3,49

3,50

3,54

3,56

3,59

3,60

3,63

3,65

3,72

1 2 3 4

2.  FIXACIÓN  DE  PREZOS  POR  BAIXO  DOS  CUSTOS

1.ACTUACIÓN  DE  EMPRESAS  ILEGAIS/NON  AUTORIZADAS

20.  CONCESIÓN  POLA  ADMINISTRACIÓN  PÚBLICA  DE  AXUDAS  E  SUBVENCIÓNS  QUE  FAVORECEN  A  UNHAS  …

7.  IMPOSICIÓN  DO  PREZO  DE  VENDA  POR  PARTE  DOS  SUBMINISTRADORES  OU  DISTRIBUIDORES

11.  APLICACIÓN  A  ALGUNHAS  EMPRESAS  DE  CONDICIÓNS  DESIGUAIS  NOS  CONTRATOS  PARA  PRESTACIÓNS  …

8.  FIXACIÓN  DE  PREZOS  POR  UNHA  EMPRESA  DOMINANTE  CO  OBXECTIVO  DE  EXPULSAR  DO  MERCADO  AS  SÚAS  RIVAIS

19.  ESTABLECEMENTO  POLA  ADMINISTRACIÓN  PÚBLICA  DE  CONDICIÓNS  QUE  LIMITAN  DUN  XEITO  INXUSTIFICADO  A  …

15.  FIXACIÓN  AOS  DISTRIBUIDORES,  POLAS  EMPRESAS  FABRICANTES  DOS  PRODUTOS,  DO  PREZO  DE  VENDA  DOS  …

3.  ACORDOS  DE  FIXACIÓN  DO  PREZO  DOS  PRODUTOS  (OU  DE  INCREMENTO  DO  PREZO)  ENTRE  EMPRESAS  RIVAIS

17.  ACORDO  DE  DISTRIBUÍR  DETERMINADOS  PRODUTOS  EXCLUSIVAMENTE  DUN  DETERMINADO  CANAL  DE  …

9.  FIXACIÓN  DE  PREZOS  ABUSIVOS  PARA  OS  CONSUMIDORES  COMO  CONSECUENCIA  DA  POSESIÓN  …

12.  SUBORDINACIÓN  DA  CELEBRACIÓN  DE  CONTRATOS  Á  ACEPTACIÓN  DE  PRESTACIÓNS  SUPLEMENTARIAS  QUE  …

4.  ACORDOS  ENTRE  EMPRESAS  COMPETIDORAS  PARA  REPARTIRSE  O  MERCADO  OU  A  CLIENTELA

18.  ACORDO  ENTRE  EMPRESAS  PARA  PARTICIPAR  DUN  XEITO  FRAUDULENTO  NUNHA  PUXA  OU  LICITACIÓN  …

13.  RECOMENDACIÓNS  DE  INCREMENTO  DO  PREZO  POR  ASOCIACIÓNS  DE  EMPRESAS  DO  SECTOR

5.  ACORDOS  ENTRE  EMPRESAS  COMPETIDORAS  PARA  REPARTIRSE  AS  FONTES  DE  APROVISIONAMENTO

16.  ESTABLECEMENTO  NOS  CONTRATOS  DE  CLÁUSULAS  QUE  TEÑEN  POR  FINALIDADE  INDUCIR  AOS  CLIENTES  DO  …

14.  ACORDOS  OU  RECOMENDACIÓNS  QUE  LIMITAN  A  LIBERDADE  DAS  EMPRESAS  DE  OUTORGAR  DESCONTOS

10.  NEGATIVA  INXUSTIFICADA  A  SATISFACER  AS  DEMANDAS  DE  COMPRA  DE  PRODUTOS

6.  ACORDOS  ENTRE  EMPRESAS  PARA  LIMITAR  (OU  CONTROLAR)  O  DESENVOLVEMENTO  TÉCNICO

2010 2008

102

En xeral, en relación as distintas condutas que limitan a competencia nos sectores galegos, en termos absolutos, a valoración das empresas non variou fundamentalmente entre os anos 2008 e 2010, como se pode observar na gráfica superior.

Se ben, débese destacar que no ano 2010 existe unha percepción en canto a existencia dun certo incremento da frecuencia dalgunhas condutas que limitan a competencia no mercado en relación a situación do ano 2008.

As maiores diferenzas de valoración, en canto a unha maior frecuencia no ano 2010 en relación ao ano 2008, atópanse nas seguintes condutas:

Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha

puxa ou licitación pública.

Acordos de fixación do prezo dos produtos (ou de incremento do

prezo) entre empresas rivais.

Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a

clientela.

Destacar por último que os enquisados consideran que a “Fixación aos distribuidores, polas empresas fabricantes dos produtos, do prezo de venda dos mesmos” ten unha menor frecuencia no ano 2010 en relación co valoración feita na enquisa do ano 2008.

103

P.2.- GRADO EN QUE A EXISTENCIA DE CONDUTAS RESTRITIVAS, NO CASO DE QUE OCORRESEN, DIFICULTAN A EXISTENCIA DUNHA COMPETENCIA XUSTA NO MERCADO

22,54%

30,62%

31,03%

44,16%

33,00%

14,07%

12,44%

6,46%

0,99%

4,69%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010Moito

Bastante

Pouco

Nada

Ns  /  Nc

Obsérvase un incremento na valoración da dificultade de desenvolvemento dunha competencia xusta no mercado, debido a existencia de condutas restritivas. Así, no ano 2008 un 22,8% das empresas consideraba que as condutas restritivas dificultaban moito a existencia dunha competencia xusta no mercado, incrementándose esta porcentaxe ata o 32,1% no ano 2010, case dez puntos máis.

P.3.- NO CASO DE QUE ALGUNHAS DAS CONDUTAS ANTERIORES OCORRESEN NO SEU PROPIO MERCADO (OU SECTOR), NA SÚA OPINIÓN ¿ATA QUE PUNTO ESTAS CONDUTAS DIFICULTAN A ENTRADA

NO MERCADO DOUTROS COMPETIDORES POTENCIAIS?

20,32%

24,51%

27,71%

42,30%

28,94%

14,69%

19,58%

11,77%

3,45%

6,73%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

DIFICULTA  MOITO DIFICULTA  BASTANTEDIFICULTA  POUCO NON  DIFICULTA  NADANON  SABE  /  NON  CONTESTA

104

En canto a que as condutas restritivas condutas dificultan a entrada no mercado doutros competidores potenciais, no ano 2008 un 48,03% consideraban que o dificultaba moito ou bastante, e no ano 2010 esta porcentaxe incrementouse ata un 66,81%.

P.4.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE ATA QUE PUNTO NO SEU MERCADO (OU SECTOR) SON MOI FRECUENTES AS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA.

14,79% 13,91%

10,49%

7,59%

21,49%

9,86%

6,95% 6,83%

2,91%

5,18%

9,89%

21,75%

17,29%

8,11%

14,62%

7,40%8,91%

7,66%

3,03%

1,34%

0%

10%

20%

30%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2008 2010

28,70%

31,64%

39,57%

40,02%

23,64%

23,98%

8,09%

4,37%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

NON  HAI HAI  POUCAS HAI  BASTANTES HAI  MOITAS

Se ben, como se comentou con anterioridade (ver pregunta 1), os enquisados

consideran que se incrementou a frecuencia dalgunhas condutas que limitan

105

a libre competencia, en xeral e en conxunto a percepción dos enquisados en

canto a que hai moitas condutas diminuíu no ano 2010 (4,37%) en relación

ao ano 2008 (8,09%).

P.5.- EN XERAL, DURANTE OS ÚLTIMOS 12 MESES, NO SEU MERCADO (OU SECTOR), AS CONDUTAS ANTEDITAS AUMENTARON, DIMINUÍRON OU NON VARIOU A SÚA FRECUENCIA

26,97%

34,99%

5,30%

4,34%

67,73%

60,67%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

AUMENTARON DIMINUÍRON NON  VARIOU  A  SÚA  FRECUENCIA

As empresas (34,99%) consideran que durante o ano 2010 as condutas

restritivas da competencia incrementaron a súa frecuencia, porcentaxe maior

que no ano 2008 (26,97%).

106

P.6.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE A SÚA OPINIÓN SOBRE O GRAO NO QUE O SEU MERCADO (OU SECTOR) É XUSTO E ESTÁ LIBRE DE BARREIRAS Á COMPETENCIA, SENDO 1: “ESTE MERCADO ESTÁ FORTEMENTE PECHADO, CON BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS MOI ELEVADAS” E SENDO 10: “ESTE SECTOR (MERCADO) ESTÁ MOI ABERTO Á COMPETENCIA E LIBRE DE BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS”.

5,10%3,36%

6,22%7,71%

17,66%

9,33%

11,82%

15,17%

8,21%

15,42%

1,97%

5,72%6,17%

7,78% 9,66%

5,55%

11,09%

18,43%

21,74%

11,90%

0%

10%

20%

30%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2008 2010

8,46%

7,69%

31,59%

23,61%

36,32%

35,06%

23,63%

33,63%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

ESTÁ  FORTEMENTE  PECHADO ESTÁ  UN  POUCO  PECHADOBASTANTE  ABERTO MOI  ABERTO

No ano 2010 (33,63%) as empresas consideran, en maior porcentaxe que no ano 2008 (23,63%), que o seu sector está moi aberto á competencia e libre de barreiras á entrada de novas empresas.

107

Esta situación de apertura dos sectores pode ser debida a unha maior competencia derivada da crise actual, que implica no caso dun grande número de empresas a necesidade de ampliar o seu mercado e actividades que habitualmente viña desenvolvendo.

A porcentaxe de empresas que considera que o seu mercado ou sector está fortemente pechado non variou substancialmente entre os anos 2008 (8,46%) e 2010 (7,69%).

108

P.7.- PARA AVALIAR AS SÚAS PERCEPCIÓNS SOBRE O MERCADO, PODERÍA INDICARME O SEU GRADO DE ACORDO COAS SEGUINTES AFIRMACIÓNS.

2,25

2,43

2,05

2,23

2,45

2,45

2,45

2,79

2,88

2,88

3,30

3,64

1,97

2,07

2,08

2,18

2,41

2,43

2,44

2,70

2,85

3,16

3,33

3,58

1 2 3 4

G2.  OS  ACORDOS  ENTRE  EMPRESAS  DO  MESMOSECTOR  PARA  FIXAR  PREZOS  E  OUTRAS  CONDICIÓNS

COMERCIAIS  NON  DEBERÍAN  PROHIBIRSE

L1.  TEÑO  UN  GRAN  COÑECEMENTO  DA  NORMATIVALEGAL  SOBRE  DEFENSA  DA  COMPETENCIA

S1.  AS  SANCIÓNS  ÁS  EMPRESAS  QUE  INFRINXEN  ALEI  DE  DEFENSA  DA  COMPETENCIA  SON  EXCESIVAS

G8.  A  MIÑA  EMPRESA  SOFRE  UNHA  COMPETENCIAINXUSTA  POR  CAUSA  DAS  AXUDAS  PÚBLICAS

CONCEDIDAS  A  EMPRESAS  RIVAIS

G4.  PARÉCEME  BEN  QUE  AS  EMPRESAS  QUEDISPOÑEN  DE  PODER  DE  MERCADO  O  UTILICEN

PARA  LOGRAR  OS  SEUS  OBXECTIVOS

G6.  NO  CASO  DE  QUE  SE  INCREMENTARA  ACOMPETENCIA  NO  MEU  SECTOR,  A  MIÑA  EMPRESA

TERÍA  MOITOS  PROBLEMAS  PARA  SOBREVIVIR

L2.  A  INFORMACIÓN  QUE  NECESITAN  AS  EMPRESASPARA  CUMPRIR  COA  LEXISLACIÓN  DE  DEFENSA  DA

COMPETENCIA  É  FÁCIL  DE  ENTENDER

N1.  A  REGULACIÓN  EXISTENTE  NO  MEU  SECTORPERMITE  UNHA  COMPETENCIA  XUSTA  E  LIBRE

G1.  NA  MIÑA  OPINIÓN,  UN  AUMENTO  NO  GRAO  DECOMPETENCIA  NOS  MERCADOS  GALEGOS

MELLORARÍA  A  COMPETITIVIDADE  DAS  EMPRESAS…

S2  É  DEMASIADO  FÁCIL  PARA  AS  EMPRESASVULNERAR  A  LEI  DE  DEFENSA  DA  COMPETENCIA

CON  IMPUNIDADE

G3.  AS  EMPRESAS  DO  MEU  SECTOR  TEÑEN  PREZOSSEMELLANTES  COMO  CONSECUENCIA  DAS

CONDICIÓNS  DE  COMPETENCIA,  NON  PORQUE…

G7.  É  IMPORTANTE  QUE  EXISTAN  ÓRGANOS  QUEDEFENDAN  A  LIBRE  COMPETENCIA  NOS  MERCADOS

2010

2008

As maiores diferenzas en canto ao grado de acordo atópase nas seguintes

afirmacións:

109

Teño un gran coñecemento da normativa legal sobre a defensa da

competencia (no ano 2010 o grado de acordo con esta afirmación é

significativamente menor co ano 2008).

Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e

outras condicións comerciais non deberían prohibirse (no ano 2010 o

grado de acordo con esta afirmación é significativamente menor co ano

2008).

É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei de defensa da

competencia con impunidade (no ano 2010 o grado de acordo con esta

afirmación é significativamente maior co ano 2008).

P.8.- SABE VOSTEDE QUE DENDE HAI ANOS O TRIBUNAL DE DEFENSA DE LA COMPETENCIA SANCIONA AS EMPRESAS QUE INCORREN EN PRÁCTICAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA NO MERCADO ESPAÑOL.

61,63%

61,68%

38,37%

38,32%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

Sí,  o  coñecía Non  o  coñecía

110

O grao de coñecemento da existencia dun tribunal de defensa de la

competencia a nivel nacional non sufriu variación entre os anos 2008

(61,63%) e 2010 (61,68%).

P.9.- CON ANTERIORIDADE AO NOSO CONTACTO, SABÍA VOSTEDE QUE TAMÉN EXISTE EN GALICIA O TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA.

33,74%

39,29%

66,26%

60,71%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

Sí Non

En canto ao grao de coñecemento do Tribunal Galego de Defensa da Competencia, no ano 2010 un 39,29% das empresas enquisadas indican ter coñecemento da súa existencia, mentres que no ano 2008 esta porcentaxe era do 33,74%.

P.10- ¿ALGUNHA VEZ CONSULTOU A PÁXINA WEB DO TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA

COMPETENCIA?

111

En canto a consulta da páxina web do TGDC, a porcentaxe de empresas que

coñecen a súa existencia e visitou a mesma apenas sufriu variación entre os

anos 2008 (9,81%) e 2010 (10,81%).

P.13.- CREE VOSTEDE QUE A DEFENSA DA LIBRE COMPETENCIA NOS MERCADOS DE GALICIA É UNHA TAREFA...

1,62%

0,82%

6,23%

2,00%

50,31%

49,45%

41,84%

47,72%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

Nada  importante Pouco  importanteBastante  importante Moi  importante

9,81%

10,81%

89,71%

89,19%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

Sí Non

112

A consideración de que a defensa da libre competencia nos mercados de Galicia

é unha tarefa moi ou bastante importante, é sinalada polo 97,17% no ano 2010,

mentres que no ano 2008 esta porcentaxe alcanzaba o 92,15%.

P.15.- ¿COMO CARACTERIZARÍA A SITUACIÓN DO SEU SECTOR (EN CASO DE VARIOS, DO PRINCIPAL).

9,03%

1,70%

11,04%

6,99%

28,48%

25,72%

51,44%

65,59%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2010

Amosa  un  gran  crecemento Medra  poucoEstá  estable Está  en  declive

No caso da situación dos sectores das empresas, en consoancia coa crise

actual, amósase un maior porcentaxe de respostas no ano 2010 en

comparación co ano 2008 nas categorías de mercado en declive (65,59%

fronte ao 51,44%) e medra pouco (6,99% fronte ao 11,04%).

113

7.4. Diferenzas significativas por sectores de actividade.

A visión conxunta presentada nos apartados anteriores e a súa comparativa

co ano 2008, complétase a continuación co desenvolvemento dunha análise

comparativa e detallada para cada un dos sectores de actividade

contemplados no estudo, que son:

SECTORES DE ACTIVIDADE 1 Agricultura, silvicultura, gandería, caza e pesca 2 Industrias extractivas 3 Industria manufactureira

4 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado

5 Fornecemento de auga, actividades de saneamento, xestión de residuos e descontaminación

6 Construción 7 Transporte e almacenamento 8 Hostalaría 9 Información e comunicacións 10 Actividades financeiras e de seguros 11 Actividades inmobiliarias 12 Actividades profesionais, científicas e técnicas 13 Actividades administrativas e servizos auxiliares 14 Educación 15 Actividades sanitarias e de servizos sociais 16 Actividades artísticas, recreativas e de entretemento 17 Outros servizos

Así, realízase unha comprobación do grao de concordancia nas respostas, é

dicir, si existían diferenzas estatisticamente significativas nas valoracións

que as empresas segundo o sector facían sobre os ítems formulados en cada

114

pregunta. Isto contrástase cun test de Kruskal-Wallis, e en caso de que saíra

estatisticamente significativo, estudábanse as respostas mediante unha

comparativa da media de cada sector coa media global, facendo uso dun t-

test.

Na táboa incluída a continuación recóllense as medias para cada un dos

sectores en relación a frecuencia coa que se producen determinadas

condutas relacionadas coa competencia nos mercados (pregunta 1

da enquisa), indicando en vermello as variables onde existen diferenzas

estatísticas significativas por sectores, e en amarelo aqueles sectores onde

xorden esas diferenzas significativas coa media conxunta.

115

Proba de Kruskal-

Wallis

Sig. asintó

t.

IND

USTR

IAS

EXTR

ACTI

VAS

IND

USTR

IA

MAN

UFAC

TURE

IRA

FORN

ECEM

ENTO

DE

ENER

XÍA

ELÉC

TRIC

A,…

FO

RNEC

EMEN

TO D

E AU

GA, A

CTIV

IDAD

ES

DE

SAN

EAM

ENTO

,…

CON

STRU

CIÓ

N

TRAN

SPO

RTE

E AL

MAC

ENAM

ENTO

HO

STAL

ARÍA

INFO

RMAC

IÓN

E

COM

UNIC

ACIÓ

NS

ACTI

V. F

INAN

CEIR

AS

E D

E SE

GURO

S

ACTI

VID

ADES

IN

MO

BILI

ARIA

S AC

TIV.

PR

OFE

SIO

NAI

S,

CIEN

TÍFI

. E

TÉCN

ICAS

AC

TIVI

DAD

ES

ADM

INIS

TRAT

IVAS

E

SERV

IZO

S AU

XILI

ARES

EDUC

ACIÓ

N

ACTI

VID

ADES

SA

NIT

ARIA

S E

DE

SERV

IZO

S SO

CIAI

S

ACTI

VI. A

RTÍS

TICA

S,

RECR

EATI

VAS

E D

E EN

TRET

EMEN

TO

AGRI

C., S

ILVI

CULT

., GA

ND

ERÍA

, CAZ

A E

PESC

A

OUT

ROS

SERV

IZO

S

MEDIA

1.Actuación de empresas ilegais/non autorizadas

0,00 3,05 3,13 4,00 2,67 2,79 2,56

2,68 3,18 2,67 2,50 2,98 2,53 3,43 1,67 3,14 3,11 2,64 2,923

2. Fixación de prezos por baixo dos custos

0,00 2,36 2,60 4,00 2,67 2,54 2,18

2,86 2,68 2,33 2,33 2,55 2,16 2,60 1,33 3,00 2,70 2,53 2,526

3. Acordos de fixación do prezo dos produtos (ou de incremento do prezo) entre empresas rivais

0,25 3,23 3,50 4,00 3,00 3,32 3,24 3,42 3,45 3,67 3,00 3,32 3,35 3,29 3,33 3,71 3,47 3,14 3,392

4. Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a clientela

0,01 3,21 3,60 3,80 3,00 3,39 3,43 3,50 3,69 4,00 3,50 3,35 3,50 3,57 3,00 4,00 3,48 3,54 3,497

5. Acordos entre empresas competidoras para repartirse as fontes de aprovisionamento

0,35 3,48 3,63 3,80 4,00 3,55 3,55 3,52 3,63 3,67 3,33 3,44 3,75 3,57 4,00 4,00 3,57 3,53 3,589

6. Acordos entre emp, para limitar/controlar o desenvolvemento técnico

0,00 3,42 3,77 3,40 4,00 3,68 3,73 3,71 3,74 3,00 3,67 3,50

3,89 4,00 4,00 3,75 3,85 3,60 3,722

116

Proba de Kruskal-

Wallis

Sig. asintó

t.

IND

USTR

IAS

EXTR

ACTI

VAS

IND

USTR

IA

MAN

UFAC

TURE

IRA

FORN

ECEM

ENTO

DE

ENER

XÍA

ELÉC

TRIC

A,…

FO

RNEC

EMEN

TO D

E AU

GA, A

CTIV

IDAD

ES

DE

SAN

EAM

ENTO

,…

CON

STRU

CIÓ

N

TRAN

SPO

RTE

E AL

MAC

ENAM

ENTO

HO

STAL

ARÍA

INFO

RMAC

IÓN

E

COM

UNIC

ACIÓ

NS

ACTI

V. F

INAN

CEIR

AS

E D

E SE

GURO

S

ACTI

VID

ADES

IN

MO

BILI

ARIA

S AC

TIV.

PR

OFE

SIO

NAI

S,

CIEN

TÍFI

. E

TÉCN

ICAS

AC

TIVI

DAD

ES

ADM

INIS

TRAT

IVAS

E

SERV

IZO

S AU

XILI

ARES

EDUC

ACIÓ

N

ACTI

VID

ADES

SA

NIT

ARIA

S E

DE

SERV

IZO

S SO

CIAI

S

ACTI

VI. A

RTÍS

TICA

S,

RECR

EATI

VAS

E D

E EN

TRET

EMEN

TO

AGRI

C., S

ILVI

CULT

., GA

ND

ERÍA

, CAZ

A E

PESC

A

OUT

ROS

SERV

IZO

S

MEDIA

7. Imposición do prezo de venda por parte dos subm. ou distribuidores

0,25 2,95 3,17 3,20 3,33 3,12 2,89 3,36 3,16 3,33 2,67 3,29 2,65 3,00 2,67 3,38 2,83 2,93 3,095

8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo de expulsar do mercado as súas rivais

0,02 2,90 3,26 3,80 3,00 3,15 2,90

3,36 3,39 4,00 3,00 3,46

3,19 3,43 3,00 3,63 3,36 3,20 3,201

9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia da posesión por algunha emp. dunha posición de dominio

0,03 3,57 3,55 3,80

4,00 3,37 3,33

3,52 3,60 4,00 3,33 3,63 3,56 3,57 4,00 4,00 3,50 3,33 3,480

10. negativa inxustificada a satisfacer as demandas de compra de produtos

0,20 3,60 3,64 4,00 4,00 3,59 3,66 3,90 3,81 4,00 3,33 3,67 3,58 3,86 4,00 3,71 3,66 3,71 3,650

11. aplicación a algunhas empresas de condicións

0,03 3,42 3,23 3,80

3,00 3,08 2,91

3,25 3,16 3,33 3,00 3,04 3,05 3,43 2,00 3,50 3,28 2,73 3,130

117

Proba de Kruskal-

Wallis

Sig. asintó

t.

IND

USTR

IAS

EXTR

ACTI

VAS

IND

USTR

IA

MAN

UFAC

TURE

IRA

FORN

ECEM

ENTO

DE

ENER

XÍA

ELÉC

TRIC

A,…

FO

RNEC

EMEN

TO D

E AU

GA, A

CTIV

IDAD

ES

DE

SAN

EAM

ENTO

,…

CON

STRU

CIÓ

N

TRAN

SPO

RTE

E AL

MAC

ENAM

ENTO

HO

STAL

ARÍA

INFO

RMAC

IÓN

E

COM

UNIC

ACIÓ

NS

ACTI

V. F

INAN

CEIR

AS

E D

E SE

GURO

S

ACTI

VID

ADES

IN

MO

BILI

ARIA

S AC

TIV.

PR

OFE

SIO

NAI

S,

CIEN

TÍFI

. E

TÉCN

ICAS

AC

TIVI

DAD

ES

ADM

INIS

TRAT

IVAS

E

SERV

IZO

S AU

XILI

ARES

EDUC

ACIÓ

N

ACTI

VID

ADES

SA

NIT

ARIA

S E

DE

SERV

IZO

S SO

CIAI

S

ACTI

VI. A

RTÍS

TICA

S,

RECR

EATI

VAS

E D

E EN

TRET

EMEN

TO

AGRI

C., S

ILVI

CULT

., GA

ND

ERÍA

, CAZ

A E

PESC

A

OUT

ROS

SERV

IZO

S

MEDIA

desiguais nos contratos para prestacións equivalentes 12. subordinación da celebración de contratos á aceptación de prestacións suplementarias que non gardan relación co obxecto do contrato

0,00 3,45 3,58 3,80 3,00 3,47 3,30

3,53 3,48 3,33 3,67 3,35 3,37 3,71 4,00 3,67 3,76 3,27 3,491

13. recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do sector

0,02 3,30 3,63 3,60 3,67 3,56 3,33

3,43 3,75

4,00 3,50 3,55 3,61 3,86 4,00 3,50 3,57 3,36 3,555

14. acordos ou recomendacións que limitan a liberdade das empresas de outorgar descontos

0,08 3,50 3,69 3,80 3,67 3,60 3,48 3,67 3,79 4,00 3,00 3,65 3,68 3,83 4,00 4,00 3,70 3,33 3,635

15. fixación aos distribuidores, polas

0,20 3,52 3,39 3,80 3,67 3,28 3,14 3,50 3,19 3,33 2,00 3,36 3,44 3,80 3,67 3,71 3,43 3,13 3,328

118

Proba de Kruskal-

Wallis

Sig. asintó

t.

IND

USTR

IAS

EXTR

ACTI

VAS

IND

USTR

IA

MAN

UFAC

TURE

IRA

FORN

ECEM

ENTO

DE

ENER

XÍA

ELÉC

TRIC

A,…

FO

RNEC

EMEN

TO D

E AU

GA, A

CTIV

IDAD

ES

DE

SAN

EAM

ENTO

,…

CON

STRU

CIÓ

N

TRAN

SPO

RTE

E AL

MAC

ENAM

ENTO

HO

STAL

ARÍA

INFO

RMAC

IÓN

E

COM

UNIC

ACIÓ

NS

ACTI

V. F

INAN

CEIR

AS

E D

E SE

GURO

S

ACTI

VID

ADES

IN

MO

BILI

ARIA

S AC

TIV.

PR

OFE

SIO

NAI

S,

CIEN

TÍFI

. E

TÉCN

ICAS

AC

TIVI

DAD

ES

ADM

INIS

TRAT

IVAS

E

SERV

IZO

S AU

XILI

ARES

EDUC

ACIÓ

N

ACTI

VID

ADES

SA

NIT

ARIA

S E

DE

SERV

IZO

S SO

CIAI

S

ACTI

VI. A

RTÍS

TICA

S,

RECR

EATI

VAS

E D

E EN

TRET

EMEN

TO

AGRI

C., S

ILVI

CULT

., GA

ND

ERÍA

, CAZ

A E

PESC

A

OUT

ROS

SERV

IZO

S

MEDIA

emp. Fabric. dos produtos, do seu prezo de venda 16. establecemento nos contratos de cláusulas que teñen por finalidade inducir aos clientes do subministrador de que non compre produtos que compitan cos seus

0,32 3,62 3,64 3,80 4,00 3,55 3,48 3,68 3,64 4,00 3,00 3,53 3,72 4,00 4,00 3,86 3,74 3,64 3,600

17. acordo de distribuír determinados produtos exclusivamente dun determinado canal de distribución

0,50 3,65 3,47 3,80 3,67 3,44 3,42 3,43 3,58 4,00 3,00 3,40 3,47 3,60 4,00 3,88 3,47 2,93 3,462

18. acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa ou licitación pública

0,00 3,41 3,68 3,20 2,67 3,29 3,59 3,88 3,64 4,00 3,00 3,37 3,53 4,00 3,00 3,63 3,74 3,62 3,537

19. establecemento pola administración pública

0,00 3,42 3,44 3,00 2,67 2,98 3,35 3,63 3,19 4,00 3,50 3,02 3,24 3,83 2,33 3,75 3,63 2,75 3,269

119

Proba de Kruskal-

Wallis

Sig. asintó

t.

IND

USTR

IAS

EXTR

ACTI

VAS

IND

USTR

IA

MAN

UFAC

TURE

IRA

FORN

ECEM

ENTO

DE

ENER

XÍA

ELÉC

TRIC

A,…

FO

RNEC

EMEN

TO D

E AU

GA, A

CTIV

IDAD

ES

DE

SAN

EAM

ENTO

,…

CON

STRU

CIÓ

N

TRAN

SPO

RTE

E AL

MAC

ENAM

ENTO

HO

STAL

ARÍA

INFO

RMAC

IÓN

E

COM

UNIC

ACIÓ

NS

ACTI

V. F

INAN

CEIR

AS

E D

E SE

GURO

S

ACTI

VID

ADES

IN

MO

BILI

ARIA

S AC

TIV.

PR

OFE

SIO

NAI

S,

CIEN

TÍFI

. E

TÉCN

ICAS

AC

TIVI

DAD

ES

ADM

INIS

TRAT

IVAS

E

SERV

IZO

S AU

XILI

ARES

EDUC

ACIÓ

N

ACTI

VID

ADES

SA

NIT

ARIA

S E

DE

SERV

IZO

S SO

CIAI

S

ACTI

VI. A

RTÍS

TICA

S,

RECR

EATI

VAS

E D

E EN

TRET

EMEN

TO

AGRI

C., S

ILVI

CULT

., GA

ND

ERÍA

, CAZ

A E

PESC

A

OUT

ROS

SERV

IZO

S

MEDIA

de condicións que limitan dun xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 20. concesión pola administración pública de axudas e subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras competidoras

0,02 3,00 3,09 2,60 3,67 2,87 3,20 3,50 3,08 3,00 3,50 3,00 3,33 3,83 2,33 3,50 3,24 2,54 3,057

120

Así, a continuación recóllense as principais observacións que se poden facer

en relación as diferenzas estatisticamente significativas que xorden na

análise por sectores.

No caso da Industria Manufactureira existen diferenzas estatisticamente

significativas en diversas condutas, e todas no sentido dunha frecuencia

menor de existencia desas actuacións no conxunto de actividades:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

1. Actuación de empresas ilegais/non autorizadas 3,13

4. Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a

clientela 3,60

11. Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos contratos para

prestacións equivalentes 3,23

12. Subordinación da celebración de contratos á aceptación de prestacións

suplementarias que non gardan relación co obxecto do contrato 3,58

13. Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do

sector 3,63

18. Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa

ou licitación pública 3,68

19. Establecemento pola administración pública de condicións que limitan dun

xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 3,44

No sector do fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire

acondicionado valoran como menor frecuentes que a media de empresas

as seguintes condutas:

121

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia

da posesión por algunha empresa dunha posición de dominio no mercado 3,80

11. Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos contratos

para prestacións equivalentes 3,80

No caso do sector de construción, consideran que son máis frecuentes que

a media de sectores as seguintes condutas restritivas:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

1.Actuación de empresas ilegais/non autorizadas 2,79

4. Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a

clientela 3,39

9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia da

posesión por algunha empresa dunha posición de dominio no mercado 3,37

18. Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa

ou licitación pública 3,29

19. Establecemento pola Administración pública de condicións que limitan dun

xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 2,98

20. Concesión pola Administración pública de axudas e subvencións que

favorecen a unhas empresas fronte a outras competidoras 2,87

122

No caso do sector de transporte e almacenamento, consideran que son

máis frecuentes que a media de sectores as seguintes condutas restritivas:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

1. Actuación de empresas ilegais/non autorizadas 2,56

2. Fixación de prezos por baixo dos custos 2,18

8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo de expulsar do

mercado as súas rivais 2,90

9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia da

posesión por algunha empresa dunha posición de dominio no mercado 3,33

11. Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos contratos para

prestacións equivalentes 2,91

12. Subordinación da celebración de contratos á aceptación de prestacións

suplementarias que non gardan relación co obxecto do contrato 3,30

13. Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do

sector 3,33

No caso do sector de hostalaría, consideran que son menos frecuentes que a

media de sectores as seguintes condutas restritivas:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

18. Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa ou

licitación pública 3,88

19. Establecemento pola Administración pública de condicións que limitan dun

xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 3,63

20. Concesión pola Administración pública de axudas e subvencións que

favorecen a unhas empresas fronte a outras competidoras 3,50

123

No caso do sector de información e comunicacións, consideran que é

menos frecuente que a media de sectores a seguinte conduta restritiva:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

13. Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do

sector 3,75

No caso do sector de actividades profesionais, científicas e técnicas,

consideran que a frecuencia das seguintes condutas varía en relación a media

de sectores:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

6. Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o desenvolvemento técnico

(MAIOR FRECUENCIA QUE A MEDIA DE SECTORES) 3,50

8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo de expulsar do

mercado as súas rivais

(MENOR FRECUENCIA QUE A MEDIA DE SECTORES)

3,46

No caso do sector de actividades administrativas e servizos

auxiliares, consideran que é menos frecuente que a media de sectores a

seguinte conduta restritiva:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

6. Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o desenvolvemento técnico 3,89

124

No caso do sector de educación, consideran que a frecuencia das seguintes

condutas varía en relación a media de sectores:

CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA

19. Establecemento pola Administración pública de condicións

que limitan dun xeito inxustificado a participación de certas

empresas nos contratos públicos

3,83

20. Concesión pola Administración pública de axudas e

subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras

competidoras

3,83

Na táboa incluída a continuación recóllense as medias para cada un dos

sectores en relación ao grao de acordo con diversas afirmacións

sobre a competencias nos mercados (pregunta 7 da enquisa),

indicando en vermello as variables onde existen diferenzas estatísticas

significativas por sectores, e en amarelo aqueles sectores onde xorden esas

diferenzas significativas coa media conxunta.

Neste caso soamente xorden diferenzas estatisticamente significativas por

sectores nas seguintes tres afirmacións:

N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia

xusta e libre.

125

G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e

outras condicións comerciais non deberían prohibirse.

G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a

miña empresa tería moitos problemas para sobrevivir.

Proba de Kruskal-Wallis Sig.

asintót.

IND

USTR

IAS

EXTR

ACTI

VAS

IND

USTR

IA

MAN

UFAC

-TUR

EIRA

FO

RNEC

EMEN

TO D

E EN

ERXÍ

A EL

ÉCTR

ICA,

...

FORN

ECEM

. DE

AUGA

, ACT

IV. D

E SA

NEA

M.,…

CO

NST

RUCI

ÓN

TRAN

SPO

RTE

E AL

MAC

ENAM

ENTO

HO

STAL

ARÍA

INFO

RMAC

IÓN

E

COM

UNIC

ACIÓ

NS

ACTI

V. F

INAN

CEIR

AS

E D

E SE

GURO

S AC

TIVI

DAD

ES

INM

OBI

LIAR

IAS

ACTI

V.

PRO

FESI

ON

AIS,

CI

ENTÍ

FICA

S E

TÉCN

ICAS

AC

TIV.

AD

MIN

ISTR

AT. E

SE

RVIZ

OS

AUXI

LIAR

ES

EDUC

ACIÓ

N

ACTI

V. S

ANIT

ARIA

S E

DE

SERV

IZO

S SO

CIAI

S AC

TIV.

ART

ÍSTI

CAS,

RE

CREA

T. E

DE

ENTR

ET.

AGRI

CULT

URA,

SI

LVIC

ULTU

RA,…

OUT

ROS

SERV

IZO

S

MEDIA

L1. Teño un gran coñecemento da normativa legal sobre defensa da competencia 0,433

2,24

2,05 2,25 2,33 2,03 2,08 2,20 2,08 3,00 1,33 2,24 2,13 2,29 2,00 1,57 2,18 1,82 2,06

L2. A información que necesitan as empresas para cumprir coa lexislación de defensa da competencia é fácil de entender

0,103 2,39

2,43 2,67 2,39 2,35 2,47 2,54 3,50 3,00 2,67 2,57 2,17 2,33 2,00 2,57 2,90 2,44

N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e libre 0,000

2,65

2,81

2,25 3,33 2,60 2,46

2,89 2,85 3,67 2,50 2,65 2,72 2,83 2,33 3,29

2,86 2,57 2,69

S1. As sancións ás empresas que infrinxen a lei de defensa da competencia son excesivas 0,080

2,45

2,17 2,00 2,00 2,03 1,94 2,90 1,86 1,00 3,00 1,79 1,82 2,20 1,50 3,00 2,25 1,75 2,07

S2 É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei de defensa da competencia con impunidade

0,119 3,18

3,14 3,50 3,00 3,12 3,21 2,82 3,35 2,00 3,00 3,14 3,50 3,50 3,00 3,60 2,98 3,60 3,15

G1. Na miña opinión, un aumento no grao de competencia nos mercados galegos melloraría a competitividade das empresas galegas

0,230 2,48

2,83 1,75 2,33 2,89 2,82 3,10 2,85 2,33 2,50 3,02 3,06 3,29 2,33 3,00 2,87 3,13 2,85

G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras condicións comerciais non deberían prohibirse

0,010 1,74

1,85

1,25 1,00 2,11

1,99 2,83

2,18 2,00 1,67 1,84 1,71 2,29 1,67 1,63 1,91 2,00 1,96

G3. As empresas do meu sector teñen prezos semellantes como consecuencia das condicións de competencia, non porque existan acordos entre elas

0,213 3,41

3,35 3,75 3,67 3,29 3,23 3,40 3,25 3,67 3,67 3,33 3,18 3,33 3,33 3,50 3,51 3,86 3,33

G4. Paréceme ben que as empresas que dispoñen de poder de mercado o utilicen para lograr os seus obxectivos

0,449 2,41

2,44 2,25 2,33 2,36 2,36 2,76 2,57 2,67 1,67 2,48 2,07 1,57 2,67 2,63 2,48 2,14 2,41

127

G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña empresa tería moitos problemas para sobrevivir.

0,002 2,62

2,48 1,50 3,00 2,38 2,43 2,95

2,74

2,67 3,33 2,16

2,21 1,86 1,67 2,25 2,24 2,60 2,43

G7. É importante que existan órganos que defendan a libre competencia nos mercados 0,104

3,64

3,59 3,75 4,00 3,54 3,56 3,15 3,72 3,67 3,33 3,54 3,79 3,71 3,33 3,75 3,60 3,73 3,58

G8. A miña empresa sofre unha competencia inxusta por causa das axudas públicas concedidas a empresas rivais

0,230 2,13

2,30 2,00 3,00 2,13 2,12 2,31 2,27 2,00 1,33 2,00 1,77 1,83 3,00 1,67 2,24 1,77 2,18

128

No sector da industria manufactureira existen diferenzas estatisticamente

significativas nas seguintes variables:

N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e

libre

(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

2,81

G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras

condicións comerciais non deberían prohibirse

(MAIOR GRADO DE DESACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

1,85

No sector da construción existen diferenzas estatisticamente significativas nas

seguintes variables:

G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras

condicións comerciais non deberían prohibirse

(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

2,11

No sector do transporte e almacenamento existen diferenzas estatisticamente

significativas nas seguintes variables:

N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e

libre

(MAIOR GRADO DE DESACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

2,46

No sector da hostalaría existen diferenzas estatisticamente significativas nas

seguintes variables:

G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras

condicións comerciais non deberían prohibirse

(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

2,83

129

G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña

empresa tería moitos problemas para sobrevivir.

(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

2,95

No sector da información e comunicacións existen diferenzas estatisticamente

significativas nas seguintes variables:

G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña

empresa tería moitos problemas para sobrevivir.

(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

2,74

No sector das actividades profesionais, científicas e técnicas existen

diferenzas estatisticamente significativas nas seguintes variables:

G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña

empresa tería moitos problemas para sobrevivir.

(MAIOR GRADO DE DESACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

2,16

No sector das actividades artísticas, recreativas e de entretemento existen

diferenzas estatisticamente significativas nas seguintes variables:

N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e libre. (MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)

3,29

Nos seguintes ítems ou preguntas da enquisa non se detectaron diferenzas

estatisticamente significativas segundo o sector de pertenza das empresas:

130

P.2.- No caso de que algunhas das condutas restritivas enumeradas

ocorresen no seu propio mercado (ou sector), na súa opinión ¿ata que

punto estas condutas dificultan a existencia dunha competencia xusta

no mercado?.

P.3.- No caso de que algunhas das condutas enumeradas ocorresen no

seu propio mercado (ou sector), na súa opinión ¿ata que punto estas

condutas dificultan a entrada no mercado doutros competidores

potenciais?.

P.13.- Cree vostede que a defensa da libre competencia nos mercados

de Galicia é unha tarefa.

En canto as cuestións relativas a frecuencia das condutas restritivas da

competencia (pregunta 4 da enquisa) e o grado de apertura do

mercado/sector (pregunta 6 da enquisa), detectáronse diferenzas

estatisticamente significativas segundo o sector de pertenza das empresa.

131

As diferenzas estatisticamente significativas detectadas en relación a

frecuencia das condutas restritivas da competencia (pregunta 4) foron:

MEDIA DE TODOS OS SECTORES 4,20 Construción 4,58 Transporte e almacenamento 4,42 Industria manufactureira 3,88 Actividades sanitarias e de servizos sociais 2,33 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondic.

2,01

Escala do 1 ao 10 sendo 1: “neste sector non hai condutas que limiten a competencia” e sendo 10: “neste sector son moi frecuentes as condutas que limitan a competencia”.

As diferenzas estatisticamente significativas detectadas en relación ao grao

de apertura do sector (pregunta 6) foron:

MEDIA DE TODOS OS SECTORES 6,84 Educación 8,29 Industria manufactureira 7,11 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire ac.

2,50

133

8. CONCLUSIÓNS SOBRE A SITUACIÓN DA COMPETENCIA

Neste apartado preséntanse as conclusións da análise feita nas páxinas

precedentes, partindo da información obtida dos expedientes tramitados

tanto nos órganos galegos de defensa da competencia como na CNC, da

investigación sectorial a partir de indicadores mencionada no apartado 6, e

do estudo sobre as percepcións da competencia das empresas galegas non

comerciais. Das tres fontes mencionadas, a máis significativa é a terceira

porque ofrece datos cunha base suficientemente ampla e, por tanto, cun

nivel de fiabilidade altamente significativo.

As conclusións que seguen están estruturadas en tres puntos distintos. O

primeiro, refírese ás prácticas restritivas máis comúns durante o ano 2010 en

Galicia; o segundo, profunda na análise das prácticas restritivas desde o

punto de vista sectorial; e, finalmente, o terceiro recolle a percepción que

existe sobre a existencia e funcións dos órganos de defensa da competencia

e das propias normas que regulan a concorrencia no mercado.

8.1. Conclusións sobre as prácticas restritivas

8.1.1. As prácticas restritivas a partir dos expedientes tramitados

A análise dos expedientes con incidencia en Galicia tramitados polos

órganos de defensa da competencia galegos, TGDC e SGDC, mostra que a

134

maioría das denuncias presentadas polas empresas galegas se refiren, en

primeiro lugar, a prácticas de competencia desleal contempladas no artigo 3

da Lei 15/2007 de defensa da competencia; e, en segundo lugar, a acordos

entre empresas contrarios ao disposto no artigo 1 da LDC. Pola súa parte, os

expedientes tramitados pola CNC con algún tipo de incidencia en Galicia

parecen concentrarse en casos de colusión entre empresas, contrarios ao

artigo 1 da LDC, e en menor medida, en abusos de posición de dominio

contrarios ao artigo 2 da LDC.

Dado que o número de casos, tanto no tocante aos órganos galegos (12 do

TGDC e 16 do SGDC) como á CNC (9), non é moi elevado, non s epoden tirar

conclusións moi definitivas ao respecto, pero si se pode afirmar con

seguridade que os casos que máis preocupan ás empresas galegas,

pequenas e medianas, na súa gran maioría son os casos de posible

competencia desleal dos seus competidores, aínda que logo non cheguen

realmente a considerarse esas denuncias como verdadeiras violacións das

normas de competencia. Tamén pode afirmarse que os casos que finalmente

conclúen en sancións son na súa maioría acordos entre empresas contrarios

ao artigo 1 LDC. A aplicación do artigo 3 da LDC resulta menos frecuente en

Galicia dada a menor dimensión da maioría das empresas e do caracter

atomizado da oferta nos sectores en que se detectan prácticas

anticompetitivas. Iso non exclúe, por suposto, a existencia de posibles

comportamentos susceptibles de sanción baixo o artigo 2 da LDC. Neste

sentido, pode resultar útil potenciar as actuacións de oficio por parte do

135

novo órgano de defensa da competencia en Galicia, cuestión á que se dedica

un epígrafe no apartado sobre Recomendacións de mellora.

8.1.1. As practicas restritivas de acordo coas percepcións dos responsables

das empresas galegas.

O estudo sobre as percepcións da competencia das empresas galegas non

comerciais efectuado no 2010 permite extraer algunhas conclusións

significativas sobre as prácticas restritivas que se producen en Galicia nos

distintos sectores analizados. A continuación preséntanse eses resultados

comezando pola frecuencia con que os enquisados perceben que producen

certas condutas relacionadas coa competencia e dispois comparando os

resultados obtidos no 2010 cos obtidos no 2008.

A.1. Percepcións sobre a frecuencia coa que se producen condutas

relacionadas coa competencia nos mercados.

Das vinte condutas consideradas na enquisa, as empresas non

comerciais opinan que son pouco frecuentes, xa que case a totalidade

das mesmas alcanzan unha media superior a 3 (“ocorre moi

raramente”), nunha escala de 1 a 4. De este modo, a percepción das

empresas, por termo medio, é que a frecuencia das condutas que

limitan a competencia no mercado galego é baixa.

As dúas condutas que teñen unha maior frecuencia de aparición, coa

súa media por debaixo do valor 3, son a fixación de prezos por debaixo

136

dos custos (2,53) e a actuación de empresas ilegais/non autorizadas

(2,92).

Entre as condutas que as empresas sinalan como menos frecuentes

encóntranse: Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o

desenvolvemento técnico (3,72); Negativa inxustificada a satisfacer as

demandas de compra de produtos (3,65); e Acordos ou recomendacións

que limitan a liberdade das empresas de outorgar descontos (3,63).

O 74,78% das empresas enquisadas consideran que as condutas

restritivas dificultan a existencia dunha competencia xusta no mercado,

e cerca do 67% das empresas consultadas consideran que a existencia

de condutas restritivas dificulta a entrada no mercado de outros

competidores potenciais.

Seis de cada dez empresas consultadas consideran que a evolución das

condutas que limitan a competencia no seu sector nos últimos doce

meses non variou a súa frecuencia, se ben, débese destacar que un 35%

sinala que a súa frecuencia aumentou.

As empresas enquisadas (68,69%) valoran o seu sector/mercado como

moi ou bastante aberto á competencia e libre de barreiras de entrada de

novas empresas.

A.2 Comparativa dos resultados obtidos nas enquisas do ano 2008

cos datos do ano 2010.

En xeral, a valoración das empresas en relación ás distintas condutas

que limitan a competencia nos sectores galegos, non variou entre os

137

anos 2008 e 2010. Se ben, debe destacarse que no ano 2010 existe

unha percepción dun certo incremento significativo da frecuencia

dalgunhas condutas que limitan a competencia no mercado, como

poden ser: acordo entre empresas para participar de forma fraudulenta

nunha puxa ou licitación pública; acordos de fixación do prezo dos

produtos (ou de incremento do prezo) entre empresas rivais e acordos

entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a clientela.

En cambio, a fixación de prezos ós distribuidores, por as empresas

fabricantes dos produtos, do prezo de venta dos mesmos, ten unha

menor frecuencia no ano 2010 en relación coa valoración realizada na

enquisa do ano 2008.

No ano 2008 un 22,54% das empresas consideraba que as condutas

restritivas dificultaban moito a existencia dunha competencia xusta no

mercado, e esta porcentaxe incrementouse ata o 30,62% no ano 2010,

cerca de dez puntos máis.

No ano 2008 un 48,03% das empresas consultadas consideraba que as

condutas restritivas dificultaban bastante ou moito a entrada no

mercado de outros potenciais competidores, e no ano 2010 esta

porcentaxe incrementouse ata un 66,81%.

Un 34,99% das empresas consultadas consideran que durante o ano

2010 as condutas restritivas da competencia incrementaron a súa

frecuencia, porcentaxe maior que no indicado no ano 2008 (26,97%).

138

No ano 2010 (33,63%) as empresas consideran, en maior porcentaxe

que no ano 2008 (23,63%), que o seu sector está moi aberto á

competencia e libre de barreiras á entrada de novas empresas. Esta

situación de apertura dos sectores pode ser debida a unha maior

competencia derivada da crise actual, que implica, no caso dun gran

número de empresas, a necesidade de ampliar o seu mercado e as

actividades que habitualmente viñan desenvolvendo.

 

8.2. Conclusións sobre a situación da competencia a nivel

sectorial

8.2.1 Resultados obtidos dos expedientes tramitados

Segundo xa se indicou no punto anterior, o número de expedientes

tramitados polo TGDC e CNC con incidencia en Galicia non é moi elevado e

non sería pertinente, en consecuencia, tirar conclusións definitivas sobre a

base da información obtida por esta vía. Isto é particularmente certo á hora

de analizar os sectores en que se producen prácticas restritivas, de modo

que a relación sectorial que se obtén desta fonte debe tomarse con suma

cautela.

Con todo, resulta ilustrativo indicar que os sectores onde houbo unha

actuación dos órganos mencionados durante 2010 son os seguintes:

- Xestión de residuos (1)

139

- Servizos financeiros (2)

- Entretemento (1)

- Enerxía (2)

- Construción (2)

- Distribución alimentaria (2)

- Sector primario (1)

- Hostalaría (1)

- Autoescolas (1)

- Téxtil (2)

- Automoción (1)

- Sanidade (2)

- Colexios profesionais (1)

- Servizos portuarios (1)

8.2.2 Resultados do estudo sobre percepcións dos responsables das

empresas galegas non comerciais a nivel sectorial

A continuación recóllense as principais observacións que se poden facer en

relación ás diferenzas estatisticamente significativas derivadas da análise por

sectores da frecuencia de condutas restritivas da competencia:

Na Industria Manufactureira existen diferenzas estatisticamente

significativas en diversas condutas, e todas no sentido dunha menor

frecuencia de existencia desas actuacións no conxunto de actividades:

140

§ Actuación de empresas ilegais/non autorizadas.

§ Acordos entre empresas competidoras para repartirse o

mercado ou a clientela.

§ Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos

contratos para prestacións equivalentes.

§ Subordinación da celebración de contratos á aceptación de

prestacións suplementarias que non gardan relación co

obxectivo do contrato.

§ Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de

empresas do sector.

§ Acordo entre empresas para participar dunha forma

fraudulenta nunha puxa ou licitación pública.

§ Establecemento pola administración pública de condicións que

limitan dunha forma inxustificada a participación de certas

empresas nos contratos públicos.

No sector de subministro de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire

acondicionado valoran como menos frecuentes que a media de

empresas as condutas de “Fixación de prezos abusivos para os

consumidores como consecuencia da posesión por algunha empresa

dunha posición de dominio no mercado” e a Aplicación a algunhas

empresas de condicións desiguais nos contratos para prestacións

equivalentes.

141

No sector da construción, consideran que son máis frecuentes que a

media de sectores as seguintes condutas restritivas:

§ Actuación de empresas ilegais/non autorizadas.

§ Acordos entre empresas competidoras para repartirse o

mercado ou a clientela.

§ Fixación de prezos abusivos para os consumidores como

consecuencia da posesión por algunha empresa dunha

posición de dominio no mercado.

§ Acordo entre empresas para participar dunha forma

fraudulenta nunha puxa ou licitación pública.

§ Establecemento pola administración pública de condicións que

limitan dunha forma inxustificada a participación de certas

empresas nos contratos públicos.

§ Concesión pola Administración pública de axudas e

subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras

competidoras.

No sector de transporte e almacenamento, consideran que son máis

frecuentes que a media de sectores as seguintes condutas restritivas:

§ Actuación de empresas ilegais/non autorizadas.

§ Fixación de prezos por debaixo dos custos.

§ Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo

de expulsar do mercado ós seus rivais.

142

§ Fixación de prezos abusivos para os consumidores como

consecuencia da posesión por algunha empresa dunha

posición de dominio no mercado.

§ Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos

contratos para prestacións equivalentes.

§ Subordinación da celebración de contratos á aceptación de

prestacións suplementarias que non gardan relación co

obxectivo do contrato.

§ Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de

empresas do sector.

No sector da hostalaría, consideran que son menos frecuentes que a

media de sectores as seguintes condutas restritivas:

§ Acordo entre empresas para participar dunha forma

fraudulenta nunha puxa ou licitación pública.

§ Establecemento pola administración pública de condicións que

limitan dunha forma inxustificada a participación de certas

empresas nos contratos públicos.

§ Concesión pola Administración pública de axudas e

subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras

competidoras.

No sector de información e comunicacións, as empresas consideran

que é menos frecuente que a media de sectores a conduta restritiva

143

relativa ás recomendacións de incremento do prezo por asociacións de

empresas do sector.

No sector de actividades profesionais, científicas e técnicas, consideran

que a frecuencia das condutas que varía en relación á media son:

§ Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o

desenvolvemento técnico (maior frecuencia que a media de

sectores).

§ Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo

de expulsar do mercado os seus rivais (menor frecuencia que a

media de sectores).

No caso do sector de actividades administrativas e servizos auxiliares,

consideran que é menos frecuente que a media de sectores a conduta

restritiva relativa a acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o

desenvolvemento técnico.

No sector da educación, consideran que a frecuencia das seguintes

condutas é menor que na media de sectores:

§ Establecemento pola administración pública de condicións que

limitan dunha forma inxustificada a participación de certas

empresas nos contratos públicos.

§ Concesión pola Administración pública de axudas e

subvenciones que favorecen a unhas empresas fronte a outras

competidoras.

144

As diferenzas estatisticamente significativas detectadas en relación ó grado

de frecuencia das condutas restritivas da competencia xurdiron nos sectores

Industria manufactureira, subministro de enerxía eléctrica, gas,

vapor e aire acondicionado e actividades sanitarias e de servizos

sociais, indicando unha menor existencia desas condutas, mentres que nos

sectores de construción e transporte e almacenamento indican unha

maior existencia de condutas restritivas da competencia.

As diferenzas estatisticamente significativas por sectores en relación o seu

grado de apertura e a existencia de barreiras á competencia, detectáronse na

industria manufactureira e educación, cun maior grado de apertura, e

subministro de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado,

cun menor grado de apertura.

En canto a diversas cuestións formuladas sobre o mercado/sector das

empresas e a competencia, xurdiron diferenzas estatisticamente

significativas nas seguintes tres afirmacións:

A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta

e libre. No sector da industria manufactureira e de actividades artísticas,

recreativas e de entretemento o grado de acordo é superior á media

global, mentres que no sector de transporte e almacenamento é menor.

145

Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e

outras condicións comerciais non deberían prohibirse. No sector da

industria manufactureira o grado de desacordo é superior á media

global, e nos sectores de construción e hostalaría o grado de acordo é

maior, é dicir, nestos dous sectores están máis de acordo que o

conxunto de sectores coa posibilidade de que as empresas poidan fixar

prezos e outras condicións comerciais.

No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña

empresa tería moitos problemas para sobrevivir. Nos sectores de

hostalaría e información comunicacións están máis de acordo que a

media global con esta afirmación, mentres que o sector de actividades

profesionais, científicas e técnicas as empresas están máis en

desacordo.

146

8.3. Sobre a percepción dos órganos de defensa da competencia

A continuación se ofrecen as conclusións do estudo sobre percepcións dos

responsables de empresas galegas non comerciais respecto ao seu

coñecemento das institucións e das normas de defensa da competencia.

Seis de cada dez enquisados indica coñecer a existencia a nivel

nacional dun tribunal de defensa da competencia que sanciona ás

empresas que incorren en prácticas restritivas da competencia, e un

60,71% das empresas enquisadas sinala coñecer a existencia do

Tribunal Galego de Defensa da Competencia.

Das empresas que sinalan coñecer o TGDC, un 67,12% indican ter un

coñecemento básico das súas funcións, se ben case o 26% sinala non ter

algún tipo de coñecemento das mesmas, e soamente un 10,81% indican

que consultaron algunha vez a súa páxina web.

O 18% das empresas consultadas indican non coñecer que os acordos

entre empresas competidoras para fixar prezos e outras condicións

comerciais constitúen unha práctica prohibida. Por outro lado, un

97,12% das empresas cree que a defensa da libre competencia nos

mercados de Galicia é unha tarefa bastante (49,45%) ou moi importante

(47,72%).

   

O grado de coñecemento da existencia dun tribunal de defensa da

competencia a nivel nacional non sufriu variación entre os anos 2008

147

(61,63%) e 2010 (61,68%). En canto ó grado de coñecemento do

Tribunal Galego de Defensa da Competencia, no ano 2010 un 39,29%

das empresas enquisadas indican ter coñecemento da súa existencia,

mentres que no ano 2008 esta porcentaxe era do 33,74%.

Sobre o sector da actividade e sobre a defensa da competencia tamén se

obtiveron algúns resultados significativos:

As empresas indican un maior grado de acordo coa importancia de que

existan órganos que defendan a libre competencia nos mercados (3,64,

nunha escala de 1 a 4), co que as empresas do seu sector teñan prezos

semellantes como consecuencia das condicións da competencia, non

porque existan acordos entre elas (3,30) e con que é demasiado fácil

para as empresas vulnerar a lei de defensa da competencia con

impunidade (2,88).

As empresas indican estar máis en desacordo con que os acordos entre

empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras condicións

comerciais non deberían prohibirse (2,25), con que teñen un gran

coñecemento da normativa legal sobre defensa da competencia (2,43) e

con que as sancións ás empresas que infrinxen a lei de defensa da

competencia son excesivas (2,05).

 

 

149

9. RECOMENDACIÓNS DE MELLORA

Seguindo o feito en anos anteriores, inclúense a continuación algunhas

propostas de actuación co obxectivo de favorecer un maior nivel de

competencia efectiva nos mercados de Galicia.

9.1. A competencia debe ser un dos eixes principais da política

económica do goberno galego.

Os estudos empíricos realizados confirman o resultado da análise teórica

respecto a que unha maior competencia nos mercados, alén de ter

consecuencias positivas para os consumidores, ten efectos positivos para

conseguir unha maior produtividade e competitividade das empresas,

lográndose así unha mellor asignación de recursos e unha maior eficiencia

económica, de maneira que en última instancia se promove un maior

desenvolvemento económico e social.

Por esa razón, en todos os países avanzados se presta unha gran atención á

política de defensa da competencia, dotándoa con medios humanos e

materiais adecuados para que poda cumprir ben a súa función e instaurando

a defensa da competencia como unha política económica relevante dentro do

deseño das distintas actuacións dos poderes públicos.

150

En Galicia debe seguirse ese exemplo e considerar que a defensa da

competencia, en concreto a aplicación do dereito da competencia e a

promoción activa da concorrencia nos mercados debe constituír un dos eixes

principais da política económica da Xunta de Galicia.

Ese obxectivo de promover a competencia pode facerse por diversas vías,

facilitando un funcionamento áxil dos mercados. A Xunta de Galicia pode e

debe utilizar calquera desas vías á súa disposición, facendo unha axeitada

ponderación dos diversos obxectivos de carácter público que deben tomarse

en conta.

Unha das vías principais para promover a competencia consiste precisamente

en ter órganos propios de defensa da competencia, que pola súa maior

proximidade coa realidade económica do país, poden ser máis efectivos para

detectar e sancionar as condutas infractoras das normas da competencia,

ademais de representar un instrumento particularmente útil para difundir os

valores da competencia entre a cidadanía e as distintas Administracións

Públicas. Agora ben, eses órganos propios deben estar suficientemente

dotados non só a través da definición legal das súas competencias senón

tamén desde a perspectiva dos medios humanos e materiais que deben estar

á altura das funcións a desempeñar.

151

9.2. Aumento da actuación de oficio na investigación e incoación

de expedientes por condutas infractoras das normas de

competencia.

Aínda que existe un número en xeral crecente de denuncias sobre condutas

contrarias á competencia por parte de particulares, resultaría moi

conveniente que desde os órganos de defensa da competencia de Galicia se

estimulara a actuación de oficio sobre condutas potencialmente contrarias ás

normas de competencia, de modo que en aqueles casos que existen indicios

suficientes desas prácticas ilegais, se realice unha investigación en

profundidade para comprobar se efectivamente se producen infraccións das

normas de competencia.

Tal como se mencionou en Informes anteriores, a actuación de oficio da

Administración é un instrumento poderoso para incentivar a eficacia da

política de defensa da competencia e incrementar a súa lexitimación social.

Ata agora, nos anos que leva funcionando o TGDC e o SGDC esta actuación

de oficio estivo francamente limitada debido á falta de medios humanos e

materiais do SGDC. Esa gran limitación de medios fixo que o Servizo apenas

puidera impulsar a tramitación das denuncias presentadas por particulares,

sen capacidade real para plantear investigacións de oficio. A nova situación

creada por mediación da Lei 1/2011, do 28 de febreiro, reguladora do

Consello Galego da Competencia permitirá paliar en parte esa grave carencia,

ao unificar o Servizo e o Tribunal nun único órgano e dotar ao novo servizo

152

de instrución de expedientes, a Subdirección de Investigación, con persoal

plenamente dedicado a esa función.

A identificación de sectores potencialmente susceptibles de amparar

condutas anticompetitivas e a conseguinte investigación de oficio por parte

dos órganos de defensa da competencia resulta especialmente significativa

na Comunidade Autónoma de Galicia dada a ideosincrasia no funcionamento

dos distintos sectores empresariais, de maneira que o TGDC considera de

especial relevancia a posibilidade de fomentar unha actuación directa para a

detección de prácticas constitutivas de infracción e a correspondente

apertura de expedientes sancionadores.

9.3. As Administracións Públicas deben respectar os principios da

competencia na súa actuación.

As Administracións Públicas teñen unha especial responsabilidade no tocante

ao cumprimento das normas de competencia nos mercados, por tres razóns

principais.

En primeiro lugar, as Administracións Públicas exercen un importante labor

na determinación do marco e das condicións en que se desenvolve a

actividade empresarial a través da elaboración de normas e dos actos

administrativos que teñen incidencia no mercado.

153

É importante que tanto na elaboración normativa como nos diversos actos

administrativos se teñan en conta e se respecten escrupulosamente os

principios de defensa da competencia. De acordo á nova Lei 15/2007, de

Defensa da Competencia, as autoridades de defensa da competencia, tanto a

CNC como os órganos autonómicos, están capacitados para impugnar actos

das Administracións Públicas e normas con rango inferior a lei que podan

supoñer un obstáculo para a competencia efectiva nos mercados. Trátase,

loxicamente, dun recurso de última instancia que, en todo caso, pon de

manifesto a vontade do lexislador de suxeitar do modo máis efectivo posible

ás Administración Públicas a un proceder conforme coa normas de

competencia.

Sen dúbida ningunha, resulta de todo punto conveniente que as

Administracións Públicas non só respecten as normas de competencia senón

que, na súa actuación favorezan unha maior competencia nos mercados e, en

todo caso, examinen as consecuencias que poden ter os seus actos e as súas

iniciativas lexislativas sobre a competencia nos mercados estudando

debidamente as alternativas que podan existir ao respecto para escoller

aquela que teña un menor impacto anticompetitivo.

En segundo lugar, as Administracións Públicas, en tanto que órganos

decisorios sobre a entidade e o destino das axudas públicas, teñen tamén

unha importante responsabilidade á hora de aplicar a normativa de defensa

da competencia. Neste sentido, as Administracións Públicas deben evitar a

154

creación e mantemento de empresas pouco eficientes, que sobrevivan

grazas ao apoio oficial mediante subsidios públicos, e impedir aquelas

situacións de reforzo ou potenciación de condutas desleais ou claramente

anticompetitivas por parte das empresas subsidiadas.

En terceiro e último lugar, as Administracións Públicas están suxeitas ao

estrito cumprimento das prohibicións dos artigos 1, 2, 3 da Lei 15/2007 de

Defensa da Competencia, cando actúan como operadores económicos, con

participación directa nos mercados. A súa actuación ten que ser

especialmente coidadosa neses casos e respectar debidamente a normativa

da competencia, para dar exemplo a outros participantes no mercado e

porque poden ser suxeitos de sanción en condicións semellantes ás dunha

empresa privada.

9.4. Debe continuar o labor de promoción dos méritos da

competencia entre a cidadanía.

É necesario que todos os axentes económicos, especialmente as empresas,

sexan conscientes, en primeiro lugar, das normas que regulan a

competencia e do seu contido e alcance e, en segundo lugar, que coñezan

ben as vantaxes que xera o mantemento dun nivel alto de competencia

efectiva nos mercados.

155

Por esta razón, as institucións de defensa da competencia deben continuar

continuar co seu labor de difusión das excelencias da competencia, tal como

veu facendo ata agora, e anima a participar neste mesmo cometido as

diversas Administracións Públicas, tanto autonómicas como locais.

9.5. A defensa da competencia esixe un compromiso conxunto

das empresas, as administración e a cidadanía en xeral.

Seguindo o chamamento feito nos anos anteriores, o Tribunal quere expresar

a súa opinión de que resulta completamente necesaria una involucración

decidida do sector privado empresarial, das diversas Administracións

Públicas galegas e dos cidadáns en xeral, en tanto que usuarios e

consumidores dos bens e servizos do mercado, para avanzar cara uns niveis

de competencia efectiva máis altos, porque iso redundará con claridade nun

maior desenvolvemento económico e social de Galicia.

Tribunal Galegode Defensada Competencia

Memoria de Actividades 2010

Informe sobre a Situación da Competencia en Galicia no Ano 2010

Balance de Actividades do TGDC (2004-2011)

2010

Área Central, 1º - L34 15707 Santiago de Compostela (A Coruña)

t. 981 95 75 63 • f. 981 957 560