TXIKITTO

1282012ko ekaina

ARGITARATZAILEA: “...etakitto!” Euskara Elkartea,Urkizu, 11 - solairuartea.20600 Eibar. Tel: 943206776. ERREDAKZIO

KONTSEILUA: Ekhi Belar,Koldo Mitxelena etaEibarko ikastetxeetakoordezkariak.ADMINISTRAZIOA: MarisolUriarte.

ERREDAKZIOA ETA

MAKETAZIOA: Ekhi Belareta Koldo Mitxelena.ARGAZKIAK: ...eta kitto!aldizkariko argazkiartxiboa, Ekhi Belareta Koldo Mitxelena.AZALEKO ARGAZKIA: EkhiBelar.COPYRIGHT-A: Txikitto!LEGE-GORDAILUA:SS-1111/96

Eibarko Udalak diruz lagundutako aldizkaria

LH eta DBHko ipuin lehiaketa

XVIII. IPURTERRE 2012

...eta kitto! Euskara Elkarteak, Eibarkoikastetxeekin elkarlanean, Ipurterre IpuinLehiaketaren XVIII. edizioa antolatu du. LH etaDBHko D eta B ereduko ikasleek hartu duteparte eta, guztira, 1.000 ipuindik gora jaso dira.Hurrengo orrialdeetan lehiaketan sarituak izandiren ipuinak irakurtzeko aukera izango duzue.

Yraolagoitia

Kapitaina itsasontzian zegoen etakrokodilo bat agertu zen itsa-soan.

Kapitaina itsasora bota zen kro-kodiloa hiltzeko eta tripulazioak flo-tagailua bota zuen kapitainak igeriegiten ez zekielako. Orduan, kroko-diloak kapitaina jan zuen.

Kapitainaren altxorra tripula-zioarentzat izan zen eta festa bategin zuten.

Kapitaina eta tripulazioa

LH 1 zikloa (d eredua)

JoelSierra

Behin batean, familia bat etorrizen basora bisitzera. Ama, aitaeta bere alaba Ainhoak osatzen

zuten familia. Etxe bat egin zuten ba-soaren ondoan.

Ainhoa herriko eskola berrianhasi zen. Eskolako umeek hau esatenzioten.

-Baso horretan sorgin bat bizi da!Baina berak ez zuen kasorik

egiten. Etxera heltzerakoan aitari etaamari kontatu zien.

-Sorginak ez dira existitzen –esan zion aitak.

Egun batean, Ainhoa basorajoan zen pasio bat ematera. Asko ibilieta gero, galduta zegoela konturatuzen. Bapatean etxe bat ikusi zuen.Tok-tok jo zuen atea. Zabaldu eta sor-gin bat agertu zen. Sorginak Ainhoa

harrapatu eta kaiola batean sartuzuen.

-Meseeeeedez! –esan zuenumeak.

Azkenean, kaiolatik atera zuen,mozorroa kendu eta neska bat agertuzen. Ondoren, Ainhoa eta neskatilalagunak egin ziren.

Baso misteriotsua

LH 1 zikloa (b eredua)

ArianeGarcía

Ipurterre 2012

2012KO MAIATZA 3

Bazen behin izar bat oso distiratsuazena, eta ilargia txuria. Jendeariizarra gustatzen zitzaion distira-

tsua zelako, orduan ilargia ez zueninork ikusi haserre zegoelako.

Jendea penatuta zegoen, orduan,ilargiarentzako abesti bat prestatu zutenhaurrek: “Ilargi maitea, zurekin egonnahi dugu, asko maite zaitugulako abes-ten dugu”. Eta horrela, ilargia askopoztu zen eta abestia ikasi zuenean iza-rrari abestera joan zen: “Eguzki maiteazurekin ego nahi dugu, asko maite zai-tugulako abesten dugu”. Eta izarrakikasi zuenean, oso pozik eta beti bezaindistiratsu geratu zen.

Hurrengo batean, ilargiari izarra

gustatu zitzaion, azken honek soinekoeta takoi batzuekin oso eder zegoelako.Ilargia ezkontzarako arroparekin jantzieta ezkontzeko eskatu zion.

-Izar maitea, nahi al duzu nirekinezkondu?

Eta izarrak erantzun zion:-Ez, ezta pentsatu ere!Orduan, ilargia triste geratu zen.Hurrengo egunean berriz gauza

bera galdetu zion.-Izar maitea, nahi al duzu nirekin

ezkondu?-Bai, zurekin ezkondu nahi dut!Hurrengo egunean ezkondu ziren,

eta alai eta zoriontsu bizi ziren bizitzaosoan.

Ilargia eta izarra

LH 2 zikloa (b eredua)

LoreaLegarreta

Bazen behin Techuo izeneko mutil azkarbat, Txinan bizi zena. Techuo altua zen,nahiko argala eta, batez ere, azkarra.

Egun batean Techuo mendian zihoala, hotsbeldurgarri bat entzun zuen eta hurbiltzea era-baki zuen. Hots hori, koba ilun eta heze batetikzetorren, eta Techuo sartu zenean, sua airetik ir-tetzen eta desagertzen ikusi zuen, baina suakdragoi izugarri bat argiztatu zuen. Dragoiak hauesan zion Techuori:

-Zure etxera eraman eta ondo zaintzen ba-nauzu, ez zaitut jango.

Techuok zainduko zuela hitz eman zion etadragoia bere etxera joan zen. Dragoia oso jatunazenez, Techuo oso azkar konturatu zen berak ezzeukala dragoiari jaten emateko nahikoa dirueta plan bat asmatu zuen.

Hurrengo egunean bere dragoia zezen me-

kanikoa balitza bezala erabili zuen eta jendeasko montatu zen ‘dragoi mekanikoan’.

Techuok diru horrekin mozorro bat eta per-lazko eraztun bat erosi zituen. Aste bete igaro ze-nean, erresumako gaztelutik gutun bat heldu zen,gazteluan mozorro dantzaldi bat zegoela abisatuz.

Techuo dantzaldira joan zen mozorro politbatekin eta perlazko eraztunarekin poltsikoan.Jende askok begiratzen zuen Techuo, baita erre-sumako printzesak ere. Techuo eta printzesadantzan ari ziren eta dragoia inbidiak jota ze-goen. Orduan printzesak galdetu zion:

-Zer da poltsikoan dir-dir egiten dizuna?Techuo eraztunaz oroitu zen, printzesari

oparitu zion eta asko gustatu zitzaion. Handikegun bitara printzesa eta Techuo ezkondu zireneta bera printzesa izanik, ez zuen arazorik izandragoiari jaten emateko.

Techuo eta dragoia

LH 2 zikloa (d eredua)

BeñatLaskurain

Txikitto!

2012KO MAIATZA4

Gaua zen, gau oso izartsua, polita, garbia be-netan, giroa berotsua, haize fina, gau apro-posa ilargia ikusteko. Gure lagunak, Uxue eta

Ande, betiko moduan, horrelako eguraldia egitenzuenean, euren etxetik hurbil zegoen Urko izenekomendixkara joan ziren, bertan zegoen harri biribilbatean jarri, eta hitzik esan gabe, beste mundu ba-tean baleude moduan, ilargiari begira gelditu zirenilargiaren disdiraz liluratuta, galdera aunitz eurenburuetatik igarotzen ari zirela. Inguruan lasaitasuna,ixiltasuna zen nagusi eta euren begien aurrean, hanzeruan, sekula ikusitako irudi ezin politagoa, bene-tan zoragarria, gau magikoa zirudien.

Ilargiaren disdiratasunaz liluratuta, oso gus-tora eta etxera itzultzeko gogo gabe, berandu zela-eta, biharko klaseak buruan zituztelarik, etxeruntzabiatu ziren pozaren pozez euren buruan erantzungabeko galdera bat zegoelarik.

Hurrengo egunean, klaseak amaitu zireneanliburutegira zihoazela, gure neskak Uxueren aito-narekin topo egin zuten. Uxueren aitona gizon apalaeta unibertsoari buruz jakinduria handiko pertsonazen. Orduan, ezer gutxi pentsatu gabe, buruan zeu-katen galdera azaldu nahian, ilargiak disdira ea zer-gatik egiten zuen galdetu zioten aitonari. Honekmaitekiro hau kontatu zien:

-Orain dela 76 urte, nik 8 urte nituela, ilargiak,orain moduan, disdira egiten zuen, gure ezjakinta-suna alor horretan handia zen, ez genekien zergatik.Orduan, jakin minez nahastuta ilargira joatea pen-tsatu genuen, espaziontzia eraiki, espazioan ibilt-zeko trajeak erosi eta nire lagun Luken eta ni ilargiadeskubritzera abiatu ginen. Espazioan geundela,ilargira ailegatzear, bost zentimetro neurtzen zutenlarrosa koloreko bizidun arraroak ikusi genituen. Ezzuten ilerik, ezta sudurrik ere, lau begi, aho bakarra,hiru esku, buztana eta hanka bat besterik ez zituz-ten. Bizidun hauek ikusterakoan beldurtu eginginen, korrika egiteari ekin geniolarik. Bapatean,disdira handia ematen zuen harribitxi erraldoia ikusigenuen. Lau metro zituen zabaleraz eta bost luzee-raz. Gu, harribitxi honen aurrean, harrituta geldituginen, liluratuta, eta gurekin eramatea pentsatu ge-nuen. Harribitxia pisu handikoa zen, eta neurri han-diegiak zituen, beraz, gure asmoa ez genuengauzatu eta penaz gure planetara itzuli ginen. Iku-sitakoa eta esperimentatu izan genuena leku guz-tietara zabaldu zen. Batzuk, hasieran, ez zutensinesten guk kontatutakoa eta horregatik guk beha-tutakoa egia zela frogatzeko ateratako argazkiakerakutsi genizkien, pozik geratu zirelarik. Hainbaturteetan azalpen gabeko galderari, azkenean, eran-tzuna eman genion. Hots, ilargiari disdira harribitxierraldoi batek ematen ziola, eta horrek bai sortuzuela jakinmin handia zientzilarien artean, ordutikunibertsoari buruzko ikerketak ugaritu zirelarik.

Aitonaren azalpenak entzuterakoan, Uxue etaAne oso pozik geratu ziren harribitxi hori ikustekoeta gozatzeko gogoz, eta handik aurrera ilargialagun izan zuten zoriontsu bizi zirelarik.

Ilargiaren magia

LH 3 zikloa (d eredua)

AlaitzGarate

Ipurterre 2012

2012KO MAIATZA 5

Bazen behin Eibarren, orain dela gutxi, mutilbat, Jokin, 10 urte zituena. Betidanik osoikasle txarra izan zen, beti nota txarrak ate-

ratzen zituen, baina ez zuen nahita egiten. Klaseanesertzerakoan lehiotik begira hasten zen eta bereburuan edonolako historioak agertzen ziren. Etxean,berriz, bere logelan igarotzen zituen egunak libu-ruak irakurtzen, batez ere fantasiazkoak. Bitartean,koaderno batean gauza asko idazten zuen.

Bere gurasoak kezkaturik zeuden, izan ere,euren semeak etorkizun ona edukitzea nahi zuten,eta haserreturik beti zigortzen zuten:

-Zertan egingo duzu lan? Ez duzu ezertarakobalio. Mediku edo ingeniaria izan behar zara, beraz,ikas ezazu gehiago.

Hala ere, urteak igaro ziren eta bere egoera ezzen hobetu. Beti nota txarrak ateratzen zituen etaerrepikatu behar izan zuen, lagunak galduz. Egunbatean, 18 urte zituela, irakasle bat, larriturik, bereegoera jakinda, berarekin egin zuen berba:

-Aizu, zergatik ez duzu ikasten? Ez duzu lanona izan nahi?

-Lan ona? –esan zuen Jikineki-. Nik idazleaizan nahi dut, baina hori ez da lana, eta nire gura-soek ez didate lagatzen.

-Ea, idazlea izateko ondo idatzi behar da, es-fortzu asko jarri behar zaio.

Orduan, Jokinek bere motxilatik koadernougari atera zituen, txikitatik idatzi zituen koader-noak. Istorio izugarriak kontatzen zituen bertan etairakaslearen laguntzaz, liburuak idazten hasi zen.Orain ez da medikua edo ingeniaria izango, bainaberak gustuko duena egiten du.

Idazlea

LH 3 zikloa (b eredua)

GorkaOrdoño

Txikitto!

2012KO MAIATZA6

euskara zergatik erabili behar duzun azalduko dizut gutun honetan.Zure jatorrizko hizkuntza, euskara, desagertzeko zorian dago eta laguntza behar

du. Nire ustez, pertsona famatu batek euskaraz hitz egiten badu eta euskaraz egi-teko esaten badu, beraren jarraitzaile batzuk euskaraz hotz egiten hasiko dira. Ho-rregatik zu aukeratu zaitut, Xabi Alonso, Tolosan jaiotako gipuzkoarra, mundu osoanezaguna, lantxo hau egiteko. Zure jarraitzaileen kopurua, euskaraz hitz egiten duenjendearena baino handiagoa da. Twitter-ean, zure 2 milioi jarraitzaileei mezu bat bi-daltzen badiezu, publizitate ona irabaziko duzu eta zure jatorrizko hizkuntza babestueta lagunduko duzu. Gainera, Euskal Herriak independentzia lortzeko botuak iraba-ziko ditu. Euskara mundu mailan dagoen hizkuntzarik zaharrenetakoa da eta osoazkar ari da desagertzen. Euskara dakiten %58,6ak ondo ulertzen dute, baina zailaegiten zaie euskaraz berba egitea. Zuri esker portzentai hori jaitsiko da eta gero etajende gehiagok euskara ikasiko du. Lan txiki hau egiten baduzu, euskararen historianagertuko zara. Gola sartzean ikurrina bat erakusten baduzu ere, asko lagundukoduzu, baina hau zure kontu uzten dut. Ez dizut eskatzen abertzale bihurtzea, baka-rrik euskarari laguntzea.

Espero dut esandakoa kontuan hartzea eta zerbait egin aurretik ondo pentsat-zea. Ahal baduzu, esandakoaren erabakia hartzean nire twitter-era mezua bidali ‘avi-avi’. Zure mezuaren zain nago.

Laister arte,Ander

Lagun maitea,

DBH 1-2 (d eredua)

AnderAvila

Ipurterre 2012

2012KO MAIATZA 7

DBH 1-2 (b eredua)

LuciaIrigoyen

Euskara zergatik erabili beharko genukeen azalduko dizut gutun honetan.

Lehenengo eta behin, nire ustez euskara erabiltzea garrantzitsua da galdu

egin daitekeelako, baina jendeak erderaz hitz egiten jarraitzen du eta ho-

rrela ezin da ezer egin.

Orain dela urte bi, nire birramonak kontatu zidan bera txikia zenean, hau

da, Franko boterean zegoenean, ezin zela euskaraz berba egin. Hala ere, eus-

kaldun jendeak euskaraz hitz egiten zuela eta Frankorean alde zegoen nor-

baitek entzunez gero, kartzelara eramaten zituztela.

Gaur egun, ordea, euskaraz hitz egitea askea denean, jendeak ez du hitz egi-

ten. Gainera, jende asko dago euskalduna direla esan eta gero hitzik ere ez

dutenak egiten.

Nire birramonak arrazoi guztia dauka. Horrez gain, beste batzuk ere badaude,

adibidez, etorkizunean, agian, euskara hizkuntza oso garrantzitsua izango

da. Beraz, orain erabili beharra dago, ez dakizkigun gauzak ikasteko eta etor-

kizunean hobeto moldatzeko. Horregatik, eskoletako umeak orain aprobe-

txatu behar dugu eta ez utzi dena azkenengo momenturako.

Gainera, etorkin asko dator Euskal Herrira eta ez dakite euskaraz, Komuni-

katzeko arazoak ez izateko ahal den guztia egin behar da haiek ere euskara

ikas dezaten, gero gurekin euskaraz hitz egiteko. Gainera, eskoletako ira-

kasleek esfortzu handia ari dira egiten etorkinek euskara ezagutu eta erabil

dezaten. Baina, lehen esan dudan bezala, jendea ez baldin bada saiatzen, ez

dugu ezer lortuko.

Ez dakit gai honekiko zure iritzia nirea bezalakoa ote den, baina mesedez,

ahalik eta azkarren erantzun.

Ahaztu baino lehen, gauza bat gehiago esan nahi dizut: Euskal Herrian gazte-

koadrila asko dago eta gehienak euskaldunak direla esaten dute, baina gero

euren artean ez dute hitzik ere euskaraz esaten. Ez dakit zure herrian hori ger-

tatzen ote den, baina nirean bai.

Muxu handi bat,

Lucia.

PD: Gogoratu hau nire iritzia dela, besterik ez, eta zuk beste iritzi bat

izan dezakezula.

Lagun maitea,

Txikitto!

2012KO MAIATZA8

Euskera zergatik erabili beharko genukeen azalduko dizut gutun honetan.Badakit askotan esango zizutela euskaraz hitz egin behar duzula, oso garrantzitsua delaeta horrelako gauzak, baina beharbada inoiz ez dizkizute pisuzko arrazoiak eman eus-kara zure eguneroko bizitzan erabiltzera bultzatzeko.Euskara polita da, ederra, gurea, bakarra eta dotorea. Euskara edukitzeaz arro egon be-harko ginateke, hizkuntza propioa daukagu, eta ez edonolakoa. Baina hala ere, euskaraoso jende gutxik hitz egiten du, izan ere, zoritxarrez, Euskal Herrian bizitzeko euskaraez da beharrezkoa, jende asko erderaz jakinda bakarrik moldatzen da. Beraz, gure egi-nikizuna euskara bultzatzea, goraipatzea eta maitatzea da. Euskaraz hitz egitea ez baitaegunean esaldi bi esatea. Euskaraz egitea, goizean jaikitzen garenean familiakoei esa-ten zaien lehen hitza euskaraz egitea da, lagunekin ikastolarako bidean euskaraz min-tzatzea, partikularrean ingelesez egiten ez dugun bitartean ere euskaraz egitea, tabernabatetara joan eta baso bete ur euskaraz eskatzea, eta ligatzerakoan ere euskaraz egitea.Zoritxarrez, ordea, ez da horrela, begira ezazu zure ingurura, pentsatu zure egunerokobizitzan eta esan zenbat pertsonarekin egiten duzun dena euskaraz… oso gutxi dira.Gainera, euskara hizkuntza bakarra da munduan, ez du antzekotasunik beste hizkun-tzekin, berezia da, desberdina, azaldu gabeko sekretua da, ezkutua, misterioa da eus-kara. Euskaldunon oinarria da, arima, amildegiaren puntan gaudenean salbatzengaituena, gure arbasoekin lotzen gaituen sarea, soka lepoan dugunean eusten gaituenaulkia eta arrainek ura behar duten bezala behar dugu guk euskara, edo behintzat ho-rrela izan beharko litzake.Euskaraz berba egiten dudanean pozik sentitzen naiz, zoriontsu, zorioneko, eroso, ezdut nire ingurukoak zer pentsatuko duten pentsatu behar, berdin zait, izan ere, gauza nor-mala da euskaldun batek euskaraz egitea, edo gutxienez horrela izan beharko litzateke.Euskarak goxotasun berezi bat du, erakargarritasun partikular bat, berarekin dena ede-rragoa da, edozein lekutara joan eta euskaraz entzuten dudanean, zirrara sortzen didanhotzikara bat sentitzen dut nire gorputz osoan, poztasunez betetzen naiz. Gainera, mi-laka urtetan denon artean bizirik mantendu duguna orain pikutara bota behar al dugu?Babestu dezagun euskara, izan dadila euskaldunon sekretua, Coca-Colarena baino ez-kutuagoa eta zaharragoa baita, izan dadila gure arteko lotura, elkar gaitezen denok,babes dezagun euskara, denon artean, denon indarrez posible da aurrera ateratzea. Bizidezagun euskara.Izan ere, horrenbeste eskatzea al da Euskal Herrian gure ama hizkuntza defendatzea,maitatzea eta bultzatzea? Hitz egin dezagun euskaraz, pentsa dezagun euskaraz, kantadezagun, ikas dezagun, arnastu, hausnartu, ondo pasatu, ligatu, maitatu, gozatu eta bizidezagun euskara. Dasta dazazu euskara.

Lagun maitea,

DBH 3-4 (d eredua)

JoneOlabarri

Ipurterre 2012

2012KO MAIATZA 9

MAGIA SARI BANAKETAN

Ipurterreko irabazle gazteendakosari banaketa ekitaldia bereziaizango zela argi zegoen, baina

horrelako egun handian hobe guz-tiok ondo pasatzen badugu.

Horretarako magiari egin geniontartea, beste behin ere eta Thor ma-goak egindakoa ikusgarriak izan zi-ren, argazkietan argi eta garbi ikusidaitekeen moduan. Zorionak irabaz-leei eta parte hartu datorren urtekolehiaketan, idazteak merezi du-eta!

Txikitto!

2012KO MAIATZA10

Ipurterre 2012

2012KO MAIATZA 11

IIddaazztteeaakkbbaadduuSSAARRIIRRIIKK!!