Danilo Gerloargentinarra Real Union bultzatzera dator

Menchu Galenerakusketa iraunkorra, zabalik

Manuel Izasukaldaria otsailean erretiratuko da.

iruner179. zenbakia. 2010eko otsaila

La v

en

dim

ia e

n R

em

ellu

ri,1

98

4.

i runero 3

Beraketa kalea,1720302 IRUN

TEL: 943 62 66 84 - Faxa: 943 62 65 85

Posta elektronikoa: inmolaizola@euskalnet.netAPI 316

OLAIZOLA Inmobiliaria ajentzia

SalmentaAlokairuak

Promozio berriakAholkularitza

Laguntzaileak

Aldizkari honekGipuzkoako ForuAldundiko Gizarte etaErakundeHarremanetarakoDepartamentuaren laguntza jaso du.

Aldizkari honekEusko JaurlaritzakoKultura Sailarenlaguntza jaso du.

Aurkibidea

4.- Lapikoan:- Irungo aurrekontuak 2010.6- Aurrez aurre:- Manuel Iza sukaldaria erretiratuko da.8.- Lapikoan- AHTren kontrako mugimendua.10.- Berri laburrak12.- Kirolak:- Real Unioneko jokalari berriak.- Hondarribia Irun saskibaloi taldea. 15.- Gai Nagusia. Menchu Galen erakusketa, zabalik.20.- Kuttun gabinete psikopedagogikoarenaholkuak.23.- Eleak iruten25.- Lerroz lerro Anjel Lertxundi

Eskarmentuaren paperak.27.- Kultur Agenda29.- Gazte Informazio Bulegoko berriak.

irune

ro

Helbidea: Salis hiribidea, 21 - behea. 20304IRUN. Tel: 943 63 18 78. Faxa: 943 63 18 77irunero@infotxingudi.comArgitaratzailea: TB S.L.Koordinazioa eta maketazioa: Ana Grijalba.Kolaboratzailea:

Mikel Asurmendi Zuzentzailea: Xabier Kerexeta.Inprimategia: AntzaTirada: 3.500Lege gordailua: SS-230-94ISSN: 1134-0606

l a p i k o a n

irunero 4

Urtarrilaren 29an Irungo udalbatzarenosoko bilkurak 2010erako 86.227.734milioi euroko aurrekontu finkatua onar-

tu zuen -Bidasoa Bizirik eta Ficoba bezalakoerakunde autonomoek jasotzen dutena barne-.Hortaz, iazkoaren aldean 4 milioitan murriztuda. Udal aurrekontuari erreparatuz gero -era-kunde autonomoak kanpoan utzirik- beheraka-da are handiagoa da, 80 miliotik 69era pasabaita.Ogasun ordezkari Goizane Alvarezek aurrekon-tua “zorrotza” eta “ohiz kanpokoa” dela adiera-zi zuen, “enplegua, gizarte zerbitzuak eta hirita-rrei zuzendutako zerbitzuak ardatz izan ditue-na”. PSE-EEko zinegotzi honen esanetan,

“Udalak krisiaren aurrean garaiz erreakzionatudu egoera berriari egokitzeko”. Gastuak arloguztietan behera egin du Ogasunekoan izanezik, Udalak Foru Aldundiari 3 milioi itzulibehar dizkiolako krisiarengatik. Murrizketahandiena eman da sentiberatze zein hizkuntzaprogrametan, jarduera soziokulturaletan etaelkarteentzako diru laguntzetan.Foru Aldunditik eskuratzen du Udalak dirusarrera handiena; beraz, aurten kopurua larrimurritzagoa izango denez, Udalaren aurrekon-tuan eragin zuzena izan du. Bilkuran ez zen osoko zuzenketarik aurkeztu.Ez jeltzaleek ez popularrek ez zuten zuzenketapartzialik proposatu.

U d a l a u r r e k o n tU d a l a u r r e k o n t u a u a 1 1 1 1 m i l i o i t a n m i l i o i t a n m u r rm u r r i z ti z t u d a u d a

PSEPSE-EEk eta PPk aldeko botoa eman zuten, EBk, Aralarrek eta ezker aber-EEk eta PPk aldeko botoa eman zuten, EBk, Aralarrek eta ezker aber--tzaleak aurkakoa eta EAJ abstenitu zen.tzaleak aurkakoa eta EAJ abstenitu zen.

Kapital-transferentziak%2

Langilego gastuak %31

Ondasun arruntak etazerbitzuak %27Inbertsioak %14

Gastu finantzariak % 2Finantza pasiboak % 8

Transferentzia arruntak%16

Langilego gastuak:Langileak. Gastuakondasun arrunt etazerbitzuetan: Materiala,kanpoko kontratazioak...Finantza gastuak.Transferentzia arrun-tak: Diru-laguntzak...Inbertsio errealak:Hirigintza-proiektuak...Kapital-transferen-tziak: Udal erakundepublikoei ematen zaie-na, haien aurrekontuenosagarri gisa.Finantza pasiboak.

Gastuak 2010: 69,7 milioi

l a p i k o a n

irunero 5

Osoko bilkura atipikoa izan zen EB eta Aralarkoalizioko zinegotziek nork bere zuzenketakaurkeztu zituelako, 50 bat guztira. Atseden-aldian, ordea, 26 proposatzeko ados jarri ziren.Handik aitzina zuzenketen eztabaida jarraitzeaoso korapilotsu bilakatu zitzaien zinegotziei.Nahasmena areagotu zen Aralarreko ordezka-riak zerrendan ez zegoen bat berreskuratu etaedukia bozkatu zedila eskatu zuenean. Bertan,Euskaditik kanpo dauden mota guztietako pre-soen senideen desplazamenduetarako 6.000euro eskatu zituen. EBko koaliziokidea, haatik,abstenitu zen. Ezker Abertzalearen zuzenketabat onartu zen: Hitza astekaria udal bulegoetanjasotzeko 800 euroko harpidetza.

Juana Bengoechea bozeramaleak PPrenaldeko botoa azaldu zuen “hiritarrekikoardura” argudiatuz. “Udala Irungo enpresahandiena da eta aurrekontua ez onartzeaekonomia arriskuan jartzea da”. Gainera,Bengoechearen ustez, oraingoa bezalakokinka ekonomikoan, “hiritarrek agintaripolitikoak ados jartzen direla ikusteko beha-rra dute”. Diru laguntzen atalean bereziki egin denmurrizketa irundarrek ulertuko dutelakoandago PPko ordezkaria.

“Ezker abertzaleak ardura politikoaz jokatunahi du, baina horrek ez du esan nahi kartatxuri bat emango dugunik (udal gobernua-ri)”, esan zuen Peio Gaskonek. “Egoerarenerroa urteroko zorpetze maila da, horregatikorain zama handia da”. Gaskonek administrazioek egiten duten dirubilketa osotik udalek %9 besterik ez dutelajasotzen kritikatu zuen. Beraz, udalek berengain duten zama handia araintzeko udalfinantzazio eredu berria behar dela sinistuadago.

Maria Eugenia Iparragirrek, EAJren izenean,aurrekontua “ez dela ona” adierazi zuen lehe-nik eta behin. “Udalaren egoera ekonomikoa-rekin kezkaturik gaude”- azaldu zuen-.“Aurrekontu hau desorekatua da eta berregi-turaketa egiteko beharra dago”. Iparragirrek EAJk aurkako botoa emango ezzuela agertzerakoan “hiritarrek aurrekontuabehar dutela”, azpimarratu zuen, eta argi utzinahi izan zuen abstentzioaren arrazoi bakarraez zela soilik EAJren agintaritzak hala eraba-ki zuelako.

IU-Aralarren ez adostasun nagusiak elkarteeiematen zaizkien diru laguntzen murrizketaizan zuen ardatz. Horregatik zuzenketagehienek laguntzak berreskuratzea zuten hel-buru, baina bi besterik ez ziren onartu. Bata,25.000 eurokoa, igogailu instalazioetarakodiru laguntzak emateko, eta bestea,2.500ekoa, udal enpresek sortzen dutenCO2ko isurketak berdintzeko abian jarri dai-tezkeen alternatibak aztertzeko. Azkeneangobernuaren aurrekontu-proposamena28.300 eurotan baizik ez zen aldatu.

Murrizketak 2009-2010

Langilegoa 21,9 21,5

Ondasun arrunt etazerbitzuetan 21,4 18,6

Finantza gastuak 1,7 1,5

Tansf. arruntak 13,2 11,4

Inbertsioak 16,3 10

Kapital- transfer. 3,6 1,5

Finantza-pasiboa 2,7 5,6

2009 2010Kopuruak milioitanZuzenketak

PP

Ezker abertzalea EB-Aralar

EAJ

a u r r e z a u r r e

irunero 6

“Beti eduki dut argi kalitatezko produktuan oinarritutako

sukaldaritza egin nahi nuela”

Manuel Iza. Ibaiondo jatetxeko nagusia eta sukaldaria.

Manuel Izak (Oiartzun, 1945) 50 urteeman ditu sukaldaritzan. Eskolarikgabe, lanean grinaz aritu eta aritumaila gorenera iristea lortu du.Otsailaren bukaeran erretiratukodelako Ibaiondo jatetxea itxiko du.“Irunentzat galera handia izango da”,dio penaz bere ikasle ohi eta lagunIñigo Lavadok. “Izaera propioa duenbere sukaldaritza imitaezina galdukoda”. Bezeroek Manuelen ikutu berezi-

ko leiko zuriak edo foie mi-cuitabenetan faltan hartuko dituzte. Euskal Sukaldaritza Berria mugimen-du famatuko sortzaileetako bat izanzen, Arzak, Irizar edo Subijana talde-kide izan zituela. Kalitatezko produk-tuan oinarritzen den sukaldaritzarileial jarraitzen du; hartara azokan eli-kagaiak aukeratzetik platererainokoprozesuaren izapide guztiak, artisaubaten moduan, berak burutzen ditu.

a u r r e z a u r r e

irunero 7

- Noiztik duzu sukaldatzeko grina eta nolatanpiztu zitzaizun?Eskolan ikasten jarraitu nahi ez nuenez, gozo-gintzan lanean hasi nintzen 15 urterekin.Familian ez zen inor sukaldari profesionalik,nik, ordea, txikitatik sentitu nuen grina. Betiibiltzen nintzen sukaldean amaren inguruan.

- 25 urte bete dituen Euskal SukaldaritzaBerria delakoaren sortzaileetako bat zara.Nola sortu zen?Sukaldari talde bat elkarrekin afaltzeko hileanbehin biltzen ginen, zenbait bezero ere gonbida-tuta. Jakina, topaketa haiek plater berriak lan-tzeko bidea eman ziguten eta halaxe sormenabultzatzeko balio izan zuten. Pixka bat aurrera-go prentsaren interesa piztu zuten eta hurakontu lagungarria gertatu zen. Gogoan dut Txominen, Arzaken, Gurutzen etabeste batzuetan ere elkartu ginela.

- Euskal sukaldaritza tradizionalaren sustraiakmantendu, baina aire modernoekin uztartuz.Horixe mugimendu berritzaile haren funtsa.Nolako harrera izan zuen?Bada, afari haietan aurkeztu ziren plater berriekarrakasta polita izan zuten. Euskal SukaldaritzaBerria izena bezeroek berek jarritakoa izan zelauste dut.

- Gogoratzen al dituzu garai hartako platerberriak?Bada, esaterako, garai hartan arraina hezurrikgabe zerbitzatzen hasi ginen, baita ostrak osko-letik kanpo ere. Halaber, entsalada epelak berri-kuntzetako bat izan ziren. Hauetan itsaskia erezuritua jartzen genuen. Sukaldaritza frantzia-rrean inspiratutakoa zenez, bada, Bocuse-rajoan ohi ginen ikastera.

- Zuk beti argi eduki duzu zer nolako sukalda-ritza landu nahi zenuen?Sukaldaritza asko aldatu da, teknika berriak edomodak direla medio. Horrelako faktoreak gora-behera, nik beti argi eduki dut kalitatezko pro-

duktuan oinarrituriko sukaldaritza eskaini nahinuela. Produktua aukeratzetik zerbitzatu artekoprozesua erabakitzea gustuko dut, hartara,oraindik, egunero azokara elikagaiak aukeratze-ra joaten naizen horietakoa naiz. Kartatik kanpobeti eskaintzen ditut bizpahiru plater, azokanikusi eta gustatu zaizkidan elikagaiekin sukal-datutakoak.

- 22 urte eman zenituen Jaizubia jatetxean.Azken 15 urtetan Ibaiondoko nagusia izanzara. Zer moduz joan zaizu?Gustura aritu naiz. Bezero onak eta finkoakizan ditut. Honez gero ezagutzen ditut, zerjango duten ere badakit!

- Michelin gida ospetsuan Ibaiondo “jatetexegomendatua” kategorian agertzen da. Zer iri-tzi duzu “izar” hauen inguruan?Sukaldari baten kezkarik behinenak jatetxeabetetzea eta bezeroak gogobetetzea izan behardu. Gero etorriko dira izarrak.

- Iñigo Lavadok, zure ikasle izandakoak, zuresukaldaritza izaera handikoa eta imitaezinadela dio. Foie mi-cuita edo leiko zuriak aipa-tu ditu bereziki.Foieak lana eta denbora eskatzen du. Zain guz-tiak kentzen dizkiot eta ondo-ondo garbituondoren, 24 orduz ontzutzen uzten dut, oportoazurrupatu dezan. Leiko zuriak barazkiekin pres-tatzen ditut, gozatzeko.

- Erretiratzen zarenean Ibaiondo itxiko da?Ibaiondo bai, baina jatetxea Hondarribikosukaldari batek alokatuko dit eta martxoarenerdi aldera zabaltzeko asmoa du.

“Sukaldari baten kezkarik behine-

nak jatetxea betetzea eta bezeroak

gogobetetzea izan behar du”

- Iparraldeko eta hegoaldeko AHTaren aurkakoherri mugimenduek deituta, joan den urtarri-lean manifestazioa egin zen HendaiatikIruneraino. Zer nolako erantzuna izan zuen?Deialdiak egundoko arrakasta izan zuen. 15.000lagunetik gora bildu ginen. Espero genuen deial-diak oihartzun zabala izatea. Deialdia nazionalaizanagatik, tamainako jendetza aldarrikapenbaten inguruan Irunen barrena ikustea ez da inon-dik ere ohikoa, eta ziur gaude bati baino gehiago-ri emango ziola zer pentsatua. Aniztasuna ereazpimarratu nahiko genuke. Herri, adin, ideolo-gia eta sentsibilitate askotarikoak elkartzea lortugenuen.Iparraldean AHTaren aurkako herri mugimenduaindarrez gainezka dabil. Irakaspen aparta emandigute. Oso bestelako errealitatea bizi duguhemen. Informazio ezaren, inposaketaren eta kri-minalizazioaren ondoren iritsi dira suntsiketalanak. Zorionez, urtarrilaren 23ko manifestazio-ak mugimendua indarberritu du. Eskualdeko herritarren erantzunarekin oso kon-tent gaude. Manifestazioaren antolakuntzan etagirotzean, Elkarlaneko kideez aparte, laguntzaileugari aritu ziren buru belarri. Guztioi gure eske-rrik beroenak eman nahi dizkiegu.

- Zeintzuk dira AHTaren aurkako mugimendua-ren argudio nagusiak?AHTaren oposizioa baieztapen bikoitz bateanoinarritzen da, 1) jendarte, ekonomia eta garraioeredu orekatu baten alde gaude, ingurumenareki-ko begirunea izango duena oinarri, eta 2), herri-tarren oraina eta etorkizuna zeharo baldintzatzenduten azpiegiturei dagokienez, erabakitzekoeskubidea aldarrikatzen dugu.AHTaren aurka gaude ez dugulako behar, etaingurumen, ekonomia eta gizarte kalte izugarriak

sortuko dituelako. Dagoeneko eraikuntza lanakkalte larriak ari dira eragiten, baina garaiz gaudeetortzear direnak saihesteko. Krisi garai hauetan, benetako premia sozialeierantzuteko beharrezkoak diren baliabideak, hez-kuntza, osasun eta etxebizitza alorretan kasu,AHTaren gisako azpiegitura txikitzaileak eraiki-tzeko xahutzen ari dira. Jendartearen garraio beharrei ez die erantzunegokirik ematen. Egungo trenbide sareak etagarraio azpiegitura publikoak berritzeko edohobetzeko erabil daitezkeen diru baliabideak gal-duko dira gutxiengo bati soilik mesede egingodion azpiegitura erraldoi txikitzaile bat eraiki-tzen.AHTak nabarmen enpresa eraikitzaileei egitendie mesede, diru publikoari esker itzelezko iraba-ziak lortzen dituzten horiei. Metropoliak edo era-baki guneak ziztu bizian lotzea du helburu, etahorren baitan gure eskualdeari euskarri funtzioadagokio: pasabide hutsa izatearena alegia.

l a p i k o a n

irunero 8

“AHTaren aurka gaude ez dugulako behar”

Txingudiko AHT Gelditu! Elkarlana

Goian eta eskuineko orrialdean, urtarrilaren 23ko manifestazioaren bi ikuspegi.

- Gobernuek errepideetatik autoak eta kamio-ak ateratzeko alternatibatzat jotzen dute AHT.Gurean, Jaurlaritzak iragarri izan du AHTakkamioiak errepideetatik aterako dituela.Baieztapen horien atzean, ordea, ez dago ez iker-ketarik, ez aurreikuspen fidagarririk. Euskal “Y”-a ez dago diseinatuta salgaien garraiorako, baiziketa bidaiarientzako. Europar Batasuneko ardura-dunek Espainiako eta Frantziako estatuei oharta-razi diete euren egitasmoak bateraezinak direla.Espainiako Gobernua salgaien garraiorako bur-dinbide berri baten eraikuntzaz hasi da mintza-tzen, egungo ibilbidearen pare joango litzatekee-na (zabalera europarrekoa).

- Baina AHTak ez al zuen balio, bada, salgaiengarraiorako? Nolanahi ere, helburua autoak eta kamioak erre-pideetatik ateratzea balitz, ez dugu oso ongi uler-tzen zergatik ari diren errepide berriak eraikitzenedo daudenak zabaltzen. Egunero egiten direnibilaldien %97tik gora herri eta eskualdeen arte-koa da, beraz, autoak errepidetik kentzekotan,herri eta eskualdeen arteko garraio premiei eran-tzungo liekeen sare publikoa bultzatu, hobetu etaegokitu beharko litzateke. Faltsua da AHTak errepidetik autoak etakamioiak kentzeko balioko duenik. Iparraldekokasuan, egia da AHTa salgaien garraiorako alter-natiba bezala saldu nahi izan dutela. Baina hego-aldean ez bezala, herri erakundeek AHTarenerrentagarritasun sozial eta ekonomikoari buruz-ko ikerketa txostenak agindu dizkiete aditu taldeindependenteei. Eta txosten horien ondorioek ezdute zalantzarako tarterik uzten. Izan ere, sal-gaien garraioari (eta horren balizko hazkundeari)erantzuteko aski da egungo trenbide sarea egoki-tzea. Aurreikuspenak puztuta zeuden, eta erai-kuntza lanek ekarriko luketen gastua, berriz, gu-txietsita.

- Zein da AHTaren alternatiba?Gizarte eta ekonomia ereduaren gaineko haus-narketa sakona eta horren inguruko eztabaidasoziala jarri nahi ditugu erdigunean. Elkarlaneanaskotariko eragileak biltzen gara. Baditugu gu-txieneko adostasun batzuk. Ingurumenarekiko

orekatua den gizarte eta ekonomia eredu batenalde egin beharra aldarrikatzen dugu.Ekoizpenaren eta kontsumoaren etengabeko haz-kundeak hondamendi ekologikoaren ataritanparatu dute gizateria. Bertako ekoizpenak berta-ko komunitateen beharrei lotuta sustatu behardira, inguruko herri eta komunitateekin begiru-nezko harremanak eraikiz. Mugikortasun kontzeptua birpentsatu behardugu. Garraio publiko, merke eta ekologikoarenaldeko apustua egin beharra dago, eta horretarabideratu behar dira baliabideak. Bukatzeko, AHT egitasmoen aurkako EuskalHerriko, Espainiako, Frantziako eta Italiakomugimenduek adostutako agirian jasotzen zirenhiru irtenbide hauek mahai gaineratu nahi geni-tuzke:1) Dauden lineak berritu, mantendu eta optimiza-tzea, ingurumenaren ikuspuntutik onargarrienaizateaz gain, bide berriak eraikitzeak baino askozere gastu gutxiago baitakar. 2) Garraioa gutxi-tzea, ekonomia eta gizarte ereduaren eraldaketasakonari lotuta, gertukotasuna eta ekonomiarenbirkokapena lehentasun gisa hartuz. 3)Azpiegitura hauek zuzenean eragiten dietenherritarrei erabaki ahalmena itzultzea, garapen-eredu inposatuaren aurrean benetako demokraziaeta tokiko autonomia bermatuz.

l a p i k o a n

irunero 9

l a p i k o a n

irunero 10

Irungo Udala, hiriko zenbait erakunderekinbatera, otsailaren 27an, larunbata, Haiti herria-rekin elkartasun egun bat egiteko prestakizun-lanak antolatzen hasi da. Egun horretan LuisMariano lorategietan neurri handiko eltzeitsuajarriko dute "Irundar bat, euro bat" goiburuare-kin, eta nahi dutenek aukera izango dute urta-rrilean gertatutako lurrikararen ondoren sun-tsiturik geratu den herri horren alde nazioartemailan biltzen ari den laguntzarako dirua ema-teko.Egunean zehar egitekoak dira lorategi horietaneta Zabaltza plazan hainbat ekintza kirolarekineta kulturarekin loturik, eguna girotzeaz gaindirua biltzeko helburua izango dutenak."Hiritar partikular eta elkarte askok gureganajo dute nolabait lagundu nahi dutela-eta: zer-

bait egin, mugitu... eta uste dugu indar horiaprobetxatu beharra daukagula" azaltzen duGoizane Álvarezek, GarapenerakoLankidetzako ordezkari-zinegotziak."Honelako kausa baten alde kalera irtetea etaelkartzea diru biltze hutsetik harago doan zer-bait da, eta sentsibilizazio ekintza garrantzi-tsua da".Esan beharra dago egunean zehar bildutakodirua erdibana izango dela UNICEFentzat etaGurutze Gorriarentzat.Oraindik ere egiteko dago ekintza-egitaraua,eta Udalak dei egiten die hiriko era guztietakoerakundeei, kultura, kirola, gizarte, hezkuntza,gastronomia, auzo, eta alor guztietako elkar-teei, proposamenen baten bidez parte har deza-ten.

Irun Haitirekin elkartasun egunaburutuko da otsailaren 27an

Gain-Gaineko parkearen lehenfasea inauguratu dute

Udal agintariek otsailaren hasieran Gain-Gaineko parkea berritzeko obren zati bat inau-guratu zuten, Arantzateko Jauna kaletik parkerasarbidea, hain zuzen. Irungo parke handiena bilakatu den honek60.000 m2 izango ditu. Lehen zati honetan guz-tira 8.036 m2ko eremuan esku hartuko dute,horietatik 1.400, sarrerak hiritartzeko eta hobe-tzeko. Xede orokorra zenbait inguru birrantolatzea etaparkea zeharkatu ahal izateko oinezkoen bideakeraikitzea da. Etorkizunean, txirrinduentzakobidegorria eta Gain Gaineko gotorlekuaren hon-dakinak izango dira gauzatu beharreko beste biardatzak.

l a p i k o a n

irunero 11

Sukaldeko olioa biltzeko edukiontziak jarri dituzte

Txingudiko Zerbitzuek, Gipuzkoako ForuAldundiarekin elkarlanean, sukaldan erabilitakoolioa biltzeko 29 edukiontzi jarri ditu kalean, 19Irunen eta 10 Hondarribian. Zerbitzu berriarekin bat, Txingudiko Zerbitzuekinformazio kanpaina burutu dute. Hartara, 30.000triptiko banatu dira etxebizitza guztietara, edu-kiontzien kokapena, olioa birziklatzearen onuraketa kalean jarri ziren informazio puntuen egutegiaazaltzeko. Bestalde 4.980 inbutu banatuko diradohainik, hiritarrei olio bilketa errazteko xedez.

"Iraso" adinekoentzako GizarteZentro berria,irekita

Jose Antonio Santano Irungo Alkateak urtarri-laren 13an "Iraso" adinekoentzako GizarteZentro berria inauguratu zuen. ZentroaOspitale Zaharreko barrutian dago, AmaBirjina Mirarietakoa kaletik sartuta. Bertan,orain arte ingurune berean dagoen Gure Altxorzentroan egiten ziren jarduerak egiteaz gaine-ra, beste jarduera batzuk egin eta adinekoenelkarte gehiago bildu nahi dira.Irasok zenbait zerbitzu hartuko ditu adineko-entzako: taberna-jangela, ile-apaindegia,podologia, masajea, eta gune espezifiko etairaunkor bat edukiko du Gure Altxor etaNagusilan elkarteen jarduerak gauzatzeko.Gainera, bertan beste elkarte batzuen partaide-tzarekin osatu nahi da. Alde horretatik, asteanbehin, AFAGI elkarteak Alzheimer gaixotasu-nak jotako gaixoen familiarrak hartuko ditu,eta Odol-emaileen Elkartearen IrungoOrdezkaritzak han egingo ditu odol-ateratzeak

(hilean hiru saio). Horri guztiari adinekoentza-ko puntualki antolatutako beste programabatzuk gehituko nahi zaizkio.Zentroa egunero egongo da irekia, goizeko etaarratseko ordutegian.

Iraso zentroa ospitale zaharreko barrutian dago.

k i r o l a k

irunero 12

“Oso lagungarria izannahi nuke”

- Irunera iritsi berria zara.Zer moduz egokitzapena?Lehenengo egunetik plantilla-rekin entrenatzen hasi nin-tzen. Oso kontent nago RealUnionek eskaini didan aukera

honekin. Nik esperientziaberria izateko gogoa nuen.Hona etortzea ideia polita iru-ditu zitzaidan, eta, aldiberean, desafioa.Taldearen egoera nahiko kora-

Danilo Gerlo,Real Unioneko jokalari berria

Real Unionek, sailkapenaren hondotik ezin atera dabilen honetan, hiru fitxa-keta berri eginez erreakzionatu du. Mailari eusteko xedez, Danilo Gerloargentinarra, Mari Lacruz nafarra eta Goran Maric serbiar goleatzailea eka-rri ditu Irunera. Trukean bi jokalari kanporatu behar izan ditu: OierLarrainzar eta Joseba Agirre.

Danilo Gerlo Real Unionenneguko sasoiko fitxaketetanizarra dugu. “Taldearen egoe-rari ez diot beldurrik”, adierazizuen Irunera iritsi berritan.Itxaropena da, hain zuzen, tal-deak, klubak eta zaletu guztiekezinbesteko dutena. Emaitzaklortzeko itxaropena bainogehiago behar denez, hara nonazaldu zaigun 30 urteko argen-tinarra hauspo lanak egiteko.River Plate ospetsuan jokatuditu azken lau denboraldiak,kapitaina izatera ere iritsi zela.Alabaina, joan den uztailazgeroztik ekiporik gabe dabil,arazo pertsonal bat tartean.Real Unioneko kirol zuzendariRoberto Lopez Ufartek klubakDanilo Gerlo fitxatzeko ahale-gin berezia egin duela azpima-rratu zuen. “Goi mailako joka-lari honen atzetik talde askoibili dira. Bere esperientziaarrunt ongi etorriko zaigumaila mantendu ahal izateko”.

k i r o l a k

irunero 13

Mari Lacruz,Real Unioneko jokalari berria Iñaki Alonsok eskarmentudun defentsak esku-ratzeko agertu zuen beharrari erantzuteko MariLacruz nafarra Real Union lerroak indartzeraailegatu da.Lacruz-ek Osasunarekin bigarren mailan joka-tu zuen, Athletic-ekin estraineko aldiz lehene-go mailan jardun zuen eta, azken denboraldian,Espanyol-en ibilitakoa da. Berriki, txuri-bel-tzekin sinatu du geratzen den denboraldi parte-rako.Jokalariaren esanetan “Real Union sailkapene-ko azken postuetan egoteak erronka da”.“Taldeari %100 ematera etorri naiz. Ilusiozbeteriko etapa da oraingoa”.

Maric serbiarra Real Unionen gol eskasiakonpontzera etorri da. Estraineko partidua-ren ondoren, haatik, lesionatu eta zenbaitastez lehiaketatik kanpo geratu da. Goran Maric (1984) Britainia HandikoNorwich taldetik dator. Aurretik Barçarenbehe mailetan ibilia zen eta VigokoCeltarekin Bigarren B-ko pitxitxi izatera ereiritsitakoa da.“Irunera etortzera deliberatu naiz, RealUnioni ekarpenak egin ahal dizkiodalakoeta taldeak niri”, adierazi zuen aurrelariakfitxaketaren berria zabaldu zenean.

Goran Maric,Real Unioneko jokalari berria

pilatsua da: ekarpenen bategin nahi nuke gauzek hoberaegin dezaten!

- Zenbait hilabete ofzialkijokatu gabe igaro dituzu.Nola zaude fisikoki?Fisikoki ongi nago. Jakina,falta zitzaidana jokatzea zeneta kideekin entrenatzea,azken boladan bakarrik entre-natu behar izan dut eta.

- Espainiako Liga ezagutzen

duzu? eta bigarren maila-koa?Lehen mailako Liga ezagu-tzen dut eta bigarren maila-koa, gutxiago. ArgentinanEspainiako futbol asko ikustenda, batez ere lehen mailakoa.

- Zer nolako ekarpena eginahal diozu Real Unionendefentsari?Gogo handia, hasieratik. Denadela, norberaren buruaren

inguruan mintzatzea ez dakontu polita. Ni ez naiz salba-zioa, baina lagungarri izangoahal naiz!

- Zer iruditzen zaizkizu zurekideak?Egia esateko oso talde ona da.Harrera ezin hobea egin dida-te. Irudi ona utzi nahi nukeIrunen.Egunero egin behar da lana,postua merezi izateko.

k i r o l a k

irunero 14

“Txingudi Saskibaloi Elkartea duela 33 urtesortu zen, zortzi urte daramatza EmakumeenLigan eta Europako lehiaketarako bost aldizsailkatu da. Urte horietan guztietan ez duEusko Jaurlaritzaren diru-laguntzarik jaso,Europako partiduetarako zehatzak izan ezik.Laguntza hau berri handia da”. Honela eskertuzuen Elkarteko presidente Jose Mari Izagirrekklubaren egoera ekonomikoa arinduko dituzten

100.000 euroak. Trukean, jokalariek Euskal Y-aren logoa, Noski baietz / Claro que sí goibu-rua eramango dute galtzetan. Garraioa Sailburu eta ETS-ko presidente IñakiArriolak eta Saskibaloi Elkarteak sinatutakohitzarmenari esker, Hondarribia Irunek partehartzea izango du Europako norgehiagoketan,txartela eskuratuz gero.

Eusko Jaurlaritza, HondarribiaIrun taldearen babesle berria

Hondarribia Irun saskibaloi taldearikirol alorrean denboraldia nahibezain ongi ez doakion unean iritsizaio berri pozgarria:babesle berria denEuskal TrenbideSarearen eskutik100.000 euro jasoko ditu. Iñaki Arriola Garraio Sailburua jokalariekin.

Menchu Galen 30 obra ikusgai Urdanibiako erakusgela berrian

Ezkerrean, Menchu Gal. Goian, La Vendimia, Tomelloso,1949.

i runero 16

“Zoriontsu sentitzen naiz Irunek nahi naue-lako”. Esaldi hunkigarri hau esan zuenMenchu Galek bere obra Irungo Udalariemateko hitzarmena sinatu zuenean. “Nikesango nuke hiriarentzat urguilua dela”,adierazi zuen Irungo alkateak pintorearenerakusketa iraunkorra inauguratu zen egu-nean, alegia, Menchu Galen ilusioa gauza-tu zenean. Tamalez, artista irundarra duelabi urte zendu zelako, ez du SantxoUrdanibiakoren ospitale zaharrean bere 30margolanak ikusmiratzerik izan.Urtarrilaren 22an egin zen inaugurazio eki-taldiari omenaldi itxura igartzen zitzaion.Bertara bildu ziren agintari politiko hain-bat, Markel Olano ahaldun nagusia eta JoseAntonio Santano alkatea, besteak beste.Kutxaren izenean Giza Baliabideetakozuzendari Carlos Ruiz bertaratu zen.Erakusgela berria jendez gainezka zegoen,kulturaren eta, bereziki, pinturaren alorrekopertsonak nagusiki, horien artean, JoseGracenea, Javier Sagarzazu, Ana Izura,Xabier Arribas eta Mensu bidasoar margo-lariak.Urdanibia plazako erakusgela ostiraletan,larunbatetan eta igandeetan zabalik dago.Lehen urrats bat da, BidasoakoMargolarien museoa sortzeko proiektuajomuga duena.

Menchu Gal, kolorearekin liluratutaMenchu familia kultu batean jaio zen etatxiki-txikitatik pinturarako jarioa agertuzuen. Irudimen handiko neskato hari betiko

2.- Ezkerretik eskuinera, Miguel Angel Paez IrungoUdaleko lehen alkateordea; Markel OlanoGipuzkoako Ahaldun Nagusia; Jose Antonio Santano,Irungo alkatea; Carlos Ruiz, Giza Baliabideen zuzenda-ria eta Fernando San Martin, Irungo Kultura ordezka-ria. 3.- Javier Sagarzazu margolaria MertxeTrancherekin. 4.- Jose Gracenea Menchu Galen ahizpaMercedesekin. 5.- Jaime Rodriguez Salis, Javier Ciazinegotzia eta Javier Lasagabaster.

2

3

4

5

i runero 17

B e h a r B i d a s o a

1.- Estacion de Kostorbe, Irun. 1950-52.2.- La loca, 1965. 3.- Ondarraitz, 1989. 4.-La roca, 1971. 5.- Pasajes, 1959.

1

2

4

5

3

iltzatua geratu zitzaion ikasle tra-ketsa zelakoan marrazketa klase-tik egotzi zuen moja haren pasar-tea. Gaspar Montesen eskutik murgil-du zen pinturan, eta Paris izanzuen hurrengo geltokia, Ozenfantakademia kubista ospetsuan ikas-ketak jarraitzeko. “Irakaslea osopurista zen: koloreak kentzen ziz-

i runero 18

1.- Nocturno del Bidasoa,1990. 2.-Retrato de Carmen Laforet,1948.3.- Paisaje,Bahía de Txingudi.,1968-1970.4.- Fuenterrabia,1981.

1

2

3

4

kigun”, gogoratzen zuen Menchuk.Laster, Henry Matissen fauvismokoloretsuak harrapatu zuen. Garaiko joerak gorabehera, emaku-me irmo eta koherente honek betieutsi zion molde figuratiboari.Irakasle eta lagun izan zituenenartean Vazquez Diaz eta Artetanabarmentzekoak dira.“Begira pinturari emana bizi denseñorita hori”: Irunen mespretxuzesaten zuten esaldi horrek garaikoemakume pintoreek euren balioaerakusteko lan bikoitza egin beharzutela agertzen du. Menchu Galekmoldeak hausten jarraitu zuelakoerakusgarri, horra 1960an PinturaSari Nazionala irabazi zuen lehenemakume bilakatu zela. Bizitza luzea eta oparoa izan zuen,bukaera arte mantendurik pintatze-ko grina. “Zerk egingo lizuke ilu-sioa?”, galdetu genion elkarrizketabatean hil baino urte eta erdi lehe-nago. “Pintatzen jarraitu ahal iza-teak. Halere, etengabe ari naizpinta-tzen (irudimenetan), naturakbeti nauka liluraturik”.

ANAKAANAKAKO KASINOAKUTXABURDINDEGIA (Kutxaren aldamenean)ANAKAko AUZO ELKARTEABIDASOAKO OSPITALEA

BELASKOENEA:TXIMISTA TALDEA (Parrokian)BELASKOENEko AUZO ELKARTEA

ARBES eta PALMERA-MON-TEROVICTORIA TABERNA(Altzukaitz)LA AGRICOLAPALMERAKO HAINBATKAFETEGI-TABERNATAN

BEHOBIA eta ARTIAHIZKUNTZA ESKOLA OFIZIA-LATRINKETE TABERNA(MªJuncal Labandibar kalean)AZKEN PORTU KIROLDEGIAKUTTUNA HAUR ESKOLA(Artiako Caro Baroja plazan)

ERDIALDEAHERRI JAKINTZA (Nafarroahiribidea)BRASIL Gozo-dendaELKAR liburudendaOSKARBI LiburudendaEUSKADIKO KUTXA (Kolon)KUTXA(Kolon)JUBILATUEN ETXEA (LuisMariano)VIRGINIA KafetegiaSIRIMIRI tabernaKUTXA (Gipuzkoa hiribidea)KIOSKO 33 (ArgentinarErrepublika)HAZ-SAC FOTOKOP (Foruen karrika)GAZTE INFORMAZIO BULE-GOA (Foruen karrika)

EUSKARA Arloa (Foruen karri-ka)ACUBI (Foruen karrika)IZOKINAREN KOFRADIA(Kale Nagusia)ARANO TabernaMANOLO TabernaSARGIA TabernaAEK EuskaltegiaARTXIBOA eta LIBURUTEGIAMENDIBILGO MUSIKAKONTSERBATORIOAARTALEKU KIROLDEGIA

DUNBOATOMA PAN Y MOJA (S.Pedro)OSASUN ZENTROAKUTXA (Nafarroa hiribidea)ERKA (Salvador Etxeandia)ALDABE Paper-denda

LAPITZEANBULATORIOAAMAIA KZ eta Pio XIIko kios-koanOGIBERRI (Serapio Mujika)EUSKADIKO KUTXA(S.Mujika)

MEAKAMEAKAko BizilagunenElkartea ERROTAZAR OLA Sagardotegia

OLABERRIAESTEBENEA tabernaLABEKO ETXEA jatetxea

ALDE ZAHARRAUDAL EUSKALTEGIAALDE ZAHARREKO BIZILA-GUNEN ELKARTEA(Larretxipi)EKT (Larretxipi, 12)KURPIL KIROLAK (Peñakalea)HAZIA taberna (Peña kalea)

ESKINA Taberna EUSKADIKO KUTXA(Urdanibia)KULTURA Arloa (Ospitale zaharra)

ANTZARANNEKANE Paper dendaLekaenea

SAN MIGELKOLON burdindegia(Hondarribia kalea)KUTXA (Zubiaurre)EUSKADIKO KUTXA(Zubiaurre)SAN MIGELeko AUZOELKARTEA (Luis de Uranzu,24)ATREZZO (Geltoki kalea)

SANTIAGOAGUIRRE okindegia.(Junkalk.) CANON (Santiago k.)SANTIAGO AUZO ELKARTEABIKOTE (Erromes plaza)

URDANIBIAJAIZUBIA Taberna

KATEAKATEKO AUZO ELKARTEA

LARREAUNDIOKINDEGIA (Eguzkitzaldea k.)AUZO ELKARTEA(Iñigo Loiolako)LARRARTE Harategia(Eguzkitaldea, 17)

irunero aldizkaria non eskura daiteke?

Eta ikasturtean zehar,Irungo ikastetxeetan

i runero 20

Izugarri garrantzitsua da haur eta gaztedenei famili eredu anitzak daudela azaltzea.Hona hemen ipuin bat haurrarekin gai hone-taz hitz egiteko.Maialen parkeko zuhaitz batean kontraeserita dago, burua makur. Triste dago, osotriste eta malkoak begietatik masailan zeharisuri egiten dira poliki-poliki. Malkoak aurpe-gitik behera lurrean lehertzen diraMaialenen minaren islada.Triste dago, ez haserre. Garai batean, hitzhoriek esaten zizkiotenean, haserretu egitenzen, edonor joaz. Baina orain ez du hase-rretzeko eta defendatzeko indarrik hitzhoriek egia direla sentitzen duelako. Ba al dakizue Maialen zergatik dagoentriste? Pentsa dezagun pixka bat. Maiteduen norbait hil delako? Zerbait galdu due-lako? Zerbait gaizki egin ote du? Gauzarenbat galdu zaio? Ez! Jakin nahi duzue zer-gatik dagoen triste? Goazen ikustera duelagutxi gertatu dena:Maialen bere lagunekin parkean jolasean arida, Mikel Urko eta Olaiarekin. Eskolakokideekin irteera bat egin dute Soroxartakoparkera eta gelditu gabe ari dira jolasean.Oraingoak Urko da zenbatzen ari dena etalagunak ezkutaturik daude. Urkok zenbake-ta amaitu du eta ingurura begiratzean Mikelikusi du zuhaitzaren atzean ezkutatuta:- Mikelengatik!- dio garrasika, eta Mikelpozik hurbildu da.Pixka bat urrundu eta Olaia ikusten du saskiartean.- Olaiarengatik!- dio berriro garrasika.Gehiago urruntzen da, baina ez du Maialenikusten eta bat-batean Mailen ikusten duzenbatzeko lekura iristen:

- Niregatik eta nire lagun guztiengatik!- oihuegiten du Maialenek pozik.- Ez, ez du balio, ikusi zaitut lehenago- dioUrkok haserre.- Ez, ez nauzu ikusi eta denak libratu ditut !Berriro zenbatu behar duzu!- Ez ikusi zaitut! Gainera tuntuna eta adop-tatuta zara! Zure ama kartzelan dago!Hitz horiek entzun eta buru makur joan daMaialen zuhaitzaren albora bakarrik ese-ritzera.Triste dago, oso triste, badakielako esandutena egia dela. Maialenen tristura zabalduegiten da haizea bezala eta ondoan dagoenTxantxangorri Gorrirengana iristen da.Txantxangorriak Maialenen pena sentitzen

Familiak: hamaika kolore

i runero 21

du eta berarengana doa emeki bere sorbal-dan pausatuz. Maialen harriturik eta geldi-geldirik geratzen da txantxangorria berebesoan ikustean. Ahoa zabal-zabalik ge-ratzen zaio haren hitzak entzutean: - Kaixo, panpox! Gorri txantxangorria naiz.Zure tristura sumatu dut, zergatik zaude haintriste?- Adoptatua naiz, arraroa eta jendeak ez naumaite.- Ez maitea, zu ez zara arraroa. Zure familiagehiengoaren ezberdina da, baina hamaikafamili mota desberdin daude- adierazten duGorrik.- Bai?- Bai, noski. Zatoz nirekin, txiki bihurtukozaitut eta nire gainean ipiniko zara, bidai zo-ragarri bat egingo dugu.- keinu egiten dutxantxangorriak Maialen gainean ipintzeko.- Nola?- Pentsa ezazu zerk egiten zaituen zori-ontsu. Gogoan izan maite duzun hori etadesioa bota.- Ea….– begiak itxi eta hitz egiten hasten daMaialen.- Maite dudan jendearen muxuaketa besarkadak maite ditut…. Txiki bilakatunahi dut….Pentsamenduak amaitu bezain laster ma-txinsalto bat bezain txiki bilakatu da eta Go-rriren gainean ipini. Hegan egiten hasi, ingu-runean bueltatxo batzuk eman eta! Zuhaitzbaten adarrean ipini ziren, eta parkeabehatzen hasi.- Begira, Maialen, han dagoen mutil horiGorka da. Bi pertsonako familia osatzendute: ama Izazkunek eta Gorkak. 5 urtezituela hil zitzaion aita Gorkari.- Bai? Hara!- Hango neska hura, berriz, Yan da: hirukofamilia osatzen dute: Ama Martak, amonaMartinak eta Yanek. Urte eta erdi zueneanTxinatik etorri zen Yan, eta adoptatu zuten

bere herrian familiak zaindu ezin zuelako.- Hara! Eta ni bakarra nintzelakoan!- oihuegiten du Maialenek pozik.- Jarraitzea nahi duzu!- Noski! Gehiago dago?- Bai, noski! Hamaika famili mota daude!Begira ezazu han Aitor. Gurasoak banandu-ak daude eta bera ama eta amarenlagunarekin bizi da. Tarteka aitaren etxerajoaten da eta harekin pasatzen du astebu-rua.- Gehiago?- galdetzen du Mailalenek harritu-ta.- Bai, goazen beste alde batera!– berrirohegaldiari ekin eta…- Begira han Beñat! Lauko familia egitendute. Beñatek bi aita ditu eta anaia bat. Biaitek bikotea osatzen dute; Lituaniatik bihaur ekarri zituzten, eta adoptatu!- Ez nuen inoiz pentsatuko hain familia motadesberdinak egongo zirenik! Ez naiz hainarraroa! Nik guraso biologikoak ditut, haiekezin naute zaindu eta harrerako gurasoekinbizi naiz. Baina zergatik ezin naute zaindu?-dio Maialenek triste.- Ezin dizut galdera horri erantzun, maitea-hitz egin zuen Txantxangorriak goxotasunhandiz.- Baina gauza bat badakit, pertsonaheldu asko ez direla beren burua zaintzekogai eta ondorioz ezin dituzte haurrak zaindu,beharbada nahi dute, baina ez dakite nola.Eta argi eduki gauza bat, zu haur zoragarrieta errepika ezina zara. Denok gara ezberdi-nak eta horrek aberasten gaitu.- Mila esker, txantxangorri- eta muxu goxobat eman zion.- Beno, bada garaia berriro handitzeko, ez? Maialenek buruarekin baietz esan eta han-ditu egin zen emeki-emeki.- Beste gauza bat! Triste egotea normala da,baina gogoratu tristura gainditzeko sentitzen

i runero 22

duguna maite gaituen norbaiti adierazteanhobeto geratzen garela, bai?- BAI!!!!!!!- Hitz horiek esan eta hara doaMaialen Maite andereñoarengana korrika.- Andereño, andereño! Urkok tranpa egin dueta gaizki sentiarazi didan zerbait esan dit!- Zer esan dizu?- dio andereñoakMaialenengana makurtu eta besoakzabaltzen dizkion bitartean.- Adoptatua naizela, eta egia da, baina tristesentitu naiz eta…

Andereñoak Maialen magalean hartu du etagoxo-goxo jaso ditu bere hitzak lasaitasunaemanaz. Maialen tartetxo bat egon da lasaieta berriro alde egin du lagunekin jolastera.- Banoa, andereño, lasaiago nago,tristura pasatu da. Andereñoak irri egiten du eta Maialenbehatzen du, pozik berriro ere lagunekinjolasean.

KuttunAholkularitza Psikopedagogikoa

HELDUENTZAT:- Zure haurrak familia eredu bakarreanhezten ari al zara? - Zer sentitzen duzu zure inguruko haurrakbere emozioak adierazten dizkizunean?Lasai epaitu gabe jasotzen dituzu ala bel-durtzen zaituzte?

GALDEREI ERANTZUTEKO ZENBAITIDEIA:Haur era heldu askorentzat familia ereduaaita- ama- seme- eta alabak osatzen dute.Helduok eredu hori transmititzen dugu etaipuin eta marrazki bizidun gehienek ideiahau zabaltzen laguntzen dute. Errealitateaez da hori hamaika famili ezberdin daudeeta ideia hori gure inguruko haurreiazaltzen badiegu pertsona guztiok nor-maltzat izango dugu geure familia. Pertso-nak eta familiak anitzak gara, desberdinta-sunak aberasten gaitu, denak gara ezberdi-nak eta gure esklusibitatean denak garaederrak ezin bestez.Helduok haurren tristura sentimenduarekinbeldurtu egiten gara, ez dugu sufritzea nahieta ez diegu bere emozioak ateratzen

uzten. Haurrak adimen emozionala garatuahal izateko bere emozioen kontzientziahartu behar du gero ulertu eta onartzeko.Askotan ez dugu miraririk behar, gakoaentzun eta gure emozioak onartzean datza

HAURRENTZAT:- Zergatik dago triste Maialen? Zergatik ezhaserre?- Zer egin behar lukete Maialenek etaUrkok beren liskarra konpontzeko?- Zenbat famili mota ezberdin ezagutzendituzu?- Baietz ederra dela familia mota askoegotea? Ze aspergarria dena berdina izan-go balitz, ez?- Zerk ipintzen zaitu zu triste? Nori kon-tatzen dizkiozu zure tristurak?

Pertsona denak ezberdinak garenez fami-liek ere ezberdinak izan behar dute. Hardezagun kontutan ideia hau gure ingu-runean zabaldu aniztasunezko mundu zori-ontsu bat eraikitzen lagunduz.

GOGOETA EGITEKO GALDERAK:

e l e a k i r u t e n

irunero 23

Ga u r k oScalextricaketa guk

ezagutu genuenak ezdute antzik. Haurretanezagutu genuen tra-mankulu beltz hura–bi arrakala txikizituena, bi autotxikien arteko laster-ketan jarduteko para-da ematen ziguna–gerora izugarrisofistikatu zen.Tramankulu moderno guztiak bezalaxe,funtsean.

Gu, anaia eta biok, horrelako tramankuluekez gintuzten horrenbeste txunditzen, hau da,teklak, pilak, aginte-gailuak edota antzekoparafernalia horiek zituzten trepetak ez zirengure guztizko jostailuak. Errege Magoekgoizean ekarritako jostailuen tripak, sukaldeanzokoratuak egoten ziren gauean.

Imajinazioa bestera garatu genuen nonbait.Imajinazio apur hori medio, gaur egunScalextric hitza Euskalextrik hitza bihurtzenzait txitean-pitean.

Argitu dezadan hi-tzon bihurdura:

Jaio ginenean–Euskal Herrian jaioginela, ordutik urteaskotara jakin genu-en– herri haunekazaritzatik indus-trializaziora aldake-tan sartuta zegoenb e t e - b e t e a n .F e u d a l i s m o a r e ngaraia nola, hala ira-gan zen industria-

lizazioarena, eta globalizazio garaia helduzaigu oraindik orain.

Globalizazio garaian Euskal Herria zenaEuskal Hiria bilakatzen ari da. Herrietakoplazak hustuz doaz, eta imajinatu genuen Hiribirtuala Hiri erreala bihurtzen ari da. Hirihonek herri eta hiri asko bildu ditu jada berebaitan.

Nire irudimenezko Txingudi hiri birtuala,Euskal Hiriaren epizentroan ageri zait.Donostia Txingudi hiri birtualaren aldiriandago. Beste aldirian, berriz, Baiona dago.Horixe buruan dudan hurbileko Euskal Hiria

Nire imajinazioak iraganera bide egin du, 50 urte luze egin ere.Munduratu berria nintzen ordurako. Scalextric sortu zutenerako, alegia.1952an sortu zen Scalextric tramankulu ezaguna. Begirada azkarrabota dut iraganean eta etorkizunaren magalean kulunkatu dut nireirudimena. Scalextriceko bide bihurrietan autoak nola, halaxe ibili danire imajinazioa.

Euskalerrian ez, Euskalextrik-en bizi naiz!

e l e a k i r u t e n

da. Erradioa eta imajinazioa zabaltzen badi-tut/gu, harago Bordele dago, etaIparrekialdera, Paue. Hegoaldera berriz,Iruñea, eta honen mendebaldera, Gasteiz.Mendebaldean, harago, Bilbo.

Imajinazioa azkar hanpatu zait. Scalextricerraldoi baten barnean bizi ote naizen inpre-sioa daukat. Eta inpresio hau ez da batere bir-tuala. Inpresio hori egunero bizi dut bideetanbarrena noala. Gaztetako Euskal Herriairudikatua Euskal Hiria da, eta Scalextricbatean mugitzearen sentsazioak Euskalextrik-era bizitzera eramaten nau sarri.

Argitu ditzadan berriz ere hitz hauen bihur-durak eta Euskalextrik erraldoi honen bihur-guneak:

Etxetik abiatzen naiz eta hamaika diratopatzen ditudan errotondak, hamaika zebra-bideak, hamaika semaforoak... TxingudiHirian nago, artean. Iraganean beste bide bathartzeko zegoen aukera desagertu da. Ez nadinsaia, ez dago bide alternatiborik eta.Scalextric-en bezala, honetan ere ez duzu binorabideko biderik. Norabide debekatuak etabideko obrak nagusi dira Euskal Hirian.

Lasarte-Oriara bidea hartu dut jada. Bideakgero eta gehiago dira, gero eta zabalagoak,baina gero eta sarriago blokeatuak izaten dira.

Bideak autoz gainezka daude. Scalextric mo-dernoetan nola, halaxe bideak Euskalextrikan.

Pasaia herri (begirada altxatu dut: herri ote?)aldera iritsita, Superportua izanen denarenbide-sarrerako Scalextric erraldoiarenzutabeen artean noa. Aurrerago, autobideablokeatua izaki, Astigarraga aldera hartu dutGarberatik. Hernanitik Añorgara eginen duteta handik Lasartera. Txikitan imajinatu genu-en Scalextric erraldoia benetakoa daAstigarragan. Horiek zubiak, horiek tunelak,horiek bihurguneak! Haurtzaroko Astigarragaimajinatu dut: Euskal Herria. OraingoAstigarraga Euskal Hiria da, Euskalextrik hiriparke erraldoi honen bihurgune zinez beldur-garria.

Horra Astigarraga! Euskalextrikarenestrainako bihurgunea! Ez da arras eraikia.Bazterretan hamaika obra daude, hamaikakamioi, hamaika garabi... Abiadura HandikoTrena bertatik iragaten imajinatu dut. Irudi bir-tuala da oraindik ere. AHT in situ eta sur placeiragatean hartuko diogu ingurumariariEuskalextriken benetako irudia eta neurria.

Euskalerrian ez, Euskalextriken bizi naiz!

MIKEL ASURMENDI

irunero+www.infotxingudi.com

Gure eskualdeko telebistako azken berriaketa Irunero aldizkaria INTERNETen.

wwwwww.infotxingudi.com.infotxingudi.com

l e r r o z l e r r o

irunero 25

Literatura eta papera ezin dira bereiz.Nekez. Literatura eta eskarmentuanekez bereiz daitezke halaber.

Eskarmentuaren paperak da AnjelLertxundiren azken lana. Paperean bildutakoeskarmentuak dira, haren eskarmentuareneskaintza: Literatura Enean jasotakoBizitzaren eskarmentuak. “Irakurri, idatzi eta paseatu”. Horra hor Anjel

Lertxundiren bizitzako hiru eginkizun nagusi-ak, handi-handika adierazita. Zeregin bakarti-ak dira inondik inora ere. Idazlea, baina,irakurtzean, idaztean hala nola paseatzean,bakardadean badabil ere, nago ez dabilela –ezdagoela– sekulan bakarrik.

Idazlea irakurri dituen istorioko pertso-naiekin atera ohi da paseatzera. Pertsonaiokzeharbideetan laga orduko, pertsonaia berriakbihurtuko dituen jendeak gurutzatu ditu.Auzoko, kaleko, herriko nahiz munduko jen-deak, izakiak eta izakariak etxeratu ditu, baitasuerte guztiko trepetak etxeratu ere.

Literatura Enean jada, pasadizo hau, horiedota hura lantzen ditu idazleak, mundua go-bernatzeko pertsonaiek behar duten hizkuntzalantzen du.

Herria du kezka Lertxundik. Herria eta jen-dartea kezka eta ardura ditu idazleak.Paseatzean oldoztu duena adierazteko

“Zenbait liburu dastatu besterik ez dira egiten. Beste zenbait, berriz,irentsi egiten dira. Eta, azkenik, oso gutxi dira, egiazki, ondo txikitu,ahoan ibili eta patxadaz digeritzen ditugunak”. Josetxo Azkonarena daglosa. Artean digeritzen ari naizen liburua, berriz, Anjel LertxundirenEskarmentuaren paperak.

Herio bizirik darama, eskarmentuz

Liburua: Eskarmentuaren paperakEgilea: Anjel LertxundiArgitaletxea: Alberdania

l e r r o z l e r r o

irunero 26

hizkuntza zehatza behar du ordea. Pentsatuduena eta esan behar duena bat etorri ezean ezdu benetako lanik taxutuko. “Benetakorik gabeez dago ez arterik ez moralik” pentsatu du.“Eta hauek gabe justiziarik ere ez”. Justiziarikgabe, herria eta jendartea noraezean ibilikodira.

Hitz horiek oroimenean daramatza idazleak.Egunero berritzen ditu istorioak eta pertsona-iak. Istorio eta pertsonaia bakoitzarentzat tonuegokia bilatu behar du, ordea. Iturri zaharretikegunero berritzen den ura ekartzea da idaztea.

Bizitza du lanbide Anjel Lertxundik, etakomunikazioa ogibide. Literatura, berriz, bi-zitzeko ofizio eta euskarri. Bizitzako ohararruntek osatzen dute galtzarpean daramankoadernoa. Koadernoak haren makuluak diraBizitzan.

Bizitzako eskarmentu gordeak kontatu dituorain. Oroimenaren balbulari bira eman dio,gogoa laxatu eta bere baitakoa zabaldu du:haurtzaroan bizitokiz aldatzeak –OriotikZarautzera bizitzera joateak– laga zion arras-toa. Nerabean, Ama eraman zuen heriotzakareago zabaldu zion arrastoa. Gaztetan, berriz,poesia gaztelaniaz idazteak laga zion arras-toaren arrakala.

Urtez urte eta bidez bide pilatu zaion oroime-na, oroi eta mina bihurtu zaizkio idazleari.Lertxundiri Bizitza kezka bilakatu zaio.Bizitza ardura du eta Herio kezka. Paseo hori-etako batean, idazlea pentsamenduak bildurikdoa buru-belarri eta makur. Irudimenera jalgizaion bidaideak “Bizi al haiz?” itaundu du.“Bizi, ez. Bixi” erantzun dio idazlearengogaideak.

Idazleak “bizitzear duguna baino ez garelagaztigatu digu” haren eskarmentutik. Epitafiobaten bila ateratzen da egunero, bizitzakonahiz paperezko eskarmentuek epitafio duinbat eskainiko dioten esperantzaz. Heriori buruegiteko aliatu handiena bere Obra duelapentsatu du luzaz idazleak. Herio gero eta hur-bilago sentitzeak durduzatu du eta zalantza-balantzan dabil azkeneko paseotan.

Adierazgarria egin zait Anjel Lertxundikzeinen hurbil bizi duen Herio. Herio erre-zibiziteko Literatur Enea eta Obra nahikoa oteden kezkati begitandu zait. Adierazgarria bai,ez harrigarria. Haren nobeletan Herio bizi-bizirik dagoen izakari baita.

MIKEL ASURMENDI

Gabiria kalea, 15 - 179 Katea auzoa - IRUNTel 943 63 16 32 Faxa 943 63 16 02

SONORIZAZIOAARGIZTAPENAGRABAZIO-ESTUDIOAKERREALIZAZIORAKO

PLATOAK

BIDEO-ZINEMA-PUBLIZITATEABIDEO-PROIEKTAGAILUAPANTAILAK

k u l t u r a g e n d a

irunero 27

- Amaia KZn, InauterietakoKartel Lehiaketara aurkeztuziren lanen hautaketa batikusgai.

- Euskadiko Kutxako areto-an, Iciar Mikelperizena mar-golariaren erakusketa.

- Amaia KZn, FundaciónCruzcampo-Ciudad deCalahorra LehiaketaNazionalera aurkeztutako 25margolan hautatu erakusten

dira.- Larreaundi auzoan,9:00etan, Txistularien Irungo

Udal Bandak diana joko du.- Euskadiko Kutxako aretoan,Maria Sanz Pascu artistarenkoadernaketa lanen erakuske-ta.

- Amaia KZn, 19:30ean,Colombia izenburuko ikus-en-

tzunezkoa. - Amaia KZn, 20:00etan, ZineKluba. Frozen River (Ibai izoz-

tua) pelikula proiektatuko da.- Amaia KZn, 20:00etan, an-tzerkia. Donostiako TeatroEstudiok The’s... con Tess lana

taularatuko du.- Amaian,12:00etan, Irun HiriaMusika Bandak kontzertua

eskainiko du.- Amaian 19:30ean, ikus-en-tzunezkoa euskaraz: Ipar gazi-

Hego geza.- Amaia KZn, 17:00etan,haurrentzako antzerkia eus-karaz: Ali Baba.

k u l t u r a g e n d a

Otsailak 20

Otsailak 21

Otsailak 25

Martxoak 13

Otsailak 18

Otsailak 19

Otsailak 28

Otsailaren 14ra arte

Martxoaren 7raarte

Otsailak 14

Otsailaren 16tik28ra

Otsailaren 21eraarte

- Amaia KZn, 20:00etan,opera emanaldia. W. A.Mozarten “La finta giardinera”operaren interpretazioa, LuisMariano Lirika Elkarteak anto-latuta.

Martxoak 7

- Santiago-Bide LagunenElkarteak txangoa antolatu du.ZUMAIA-DEBA etapa (17 km.inguru). Topalekua: ZumaiakoEuskotrenen geltokian8:30ean.

i runero 28

Luis Eduardo Auterenkontzertua

Noiz: Otsailaren 27an.

Non: Amaia KZn.

Ordua: 20:00etan.

Kontzertuan Autorretratos

izeneko azken lana aur-

keztuko du.

Autorretratos trilogia bat

da, Auteren diskografiatik

hautatutako 100 kantuk

osatzen dutena. Abesti

hauek berritu ditu, berriro

grabatuz eta konponke-

tak nahiz ahotsa aldatuz.

Luis Eduardo Autek (Manila,1943) 40 urte baino gehia-goko karreran kantu arrakas-tatsu anitz idatzi du.Kontzertu honetan berekarreran barneko bidaiaeskainiko zaigu eta, besteakbeste, "Una de dos", "Pasabapor aquí", "No te desnudestodavía" eta "Al Alba" bezala-ko kantu ezagunak entzunahal izango ditugu.

tunk! aretoko kontzertuak

- OOtsailak 220, gauer-dian, WILLY DE LOREAN

Sarrerak: 12 € euroaldez aurretik/ 12€leihatilean.

- OOsailak 220,21:00etan, SHABU +LITTLE PEPE (Reggae).

- OOtsailak 227, gauer-dian, ALEX NOMAKLI-MATO + DRUMFOLDE.Sarrerak: 10 euro.

- MMartxoak 55,23:00etan, MARCROMBOY + IDOIA +

MR.HOUNCK + KHA-RACHO + RODOLFBEVELACQUA.

- Martxoak 66, ggauer-dian, SERGIO PATRI-CIO.

- MMartxoak 113,23:00etan, LA GRANJA SESSION.

k u l t u r a g e n d a

- Otsailaren

15ean, 19:00etan,Libroforum tailerra.Gaia: Zhang Jie-renFaltan palabras.- Otsailaren 17an,

17:30ean, haurren-tzako ipuin kontala-riak. Maite Frankok Otso tonto-tontoak ipuina kon-tatuko du.

- Otsailaren 18an, 17:00etan, Carlos deAgustinen mintegia. Turia eta Qué leer kultur aldiz-karien edukien azterketa.

-- Otsailaren 22an, 17:30etan, Poesia Taldea.Gaia: J. Sarrionandia.

- Otsailaren 23an, 19:00etan, Irakurketa Taldea.Gaia: Stefan Zweing-ren Maria Estuardo.

Ikust- Alaia liburutegiko ekintzak

i runero 29

- MIKROMEZU ETA KARTEL LEHIA-KETA DBHko eta LHko ikas-leentzat. Antolatzailea: Irun-go Kontsumo Udal Bulegoa.Gaia: Kontsumoak zorionaematen al du?Mikromezu Lehiaketa,DBHko gazteei zuzendutaeta kartelena, LHko 5. eta 6.mailetakoei. Epea: Mar-txoak 9. Informazioa:www.irun.org/igazte

- BAKEAREN ETA GIZA ESKUBI-DEEN ALDEKO IPUINAK ETA MAR-GOLANAK. Nori zuzendua: 6eta 16 urte bitarteko haur eta

gazteak. Epea: Otsailaren25era arte.

- NICOLAS GUERENDIAIN IrungoErrepublikarren Elkarteakgazteentzako literatur lehia-keta antolatu du. Helburuaerrepublikar balioak ezagu-taraztea eta bultzatzea da.Kategoriak: 10etik 25eraurte bitarteko gazteek partehar dezakete, hiru katego-

riatan. Epea: 2010eko mar-txoak 5. Oinarriak:www.asociacionrepublica-nairunesa.org

Hezkuntza

Lehiaketak

Orrialde hauetako informazio guztia zabalago, www.irun.org/igazte webgunean.

ADI

!!!!!!!!!

Gaztezulo aldizkaria GIBanirakur dezakezu.

HAITI ! Nik ere lagundu nahi dut!

i runero 30

- 40 IKASTARO BAINO GEHIAGO-TAN izena emateko epea ire-kita dago.Agian horien tartean egonliteke zuk nahi duzuna! www.irun.org/igazte

- MATRIKULA LIBREA HIZKUNTZAESKOLA OFIZIALEAN.Berritasuna: Ez da deitukoproba librerik C1 mailakoeuskara agiria (EGArenbaliokidea) lortzeko. On-linematrikula: EuskadikoHizkuntz Eskola Ofizialean,Hezkuntza Sailean. Prezioa:33,01 €. Epea: Otsailaren10etik martxoaren 2ra.Kontsulta ezazu egutegia.

- ETA NI NOLA SAR NAITEKE UNI-BERTSITATEAN? 2010-2011ikasturtea.Unibertistate ikasketak bimailatan egituraturik daude:

gradu eta graduondo.Ikaslearen lana eta ikasketamailaren neurria EuroparKreditua da. Gehiago jakinnahi duzu? MalagakoMediterraneoko LoreaDBHko Institutuak zure ibil-bidea erabakitzen laguntze-ko programa interesgarriaeskaintzen du. irun.org/igazte

webean topatuko duzu.Esteketan (ezkerrean)“orienta” sakatu eta beheraekarri.

- OSTATUA: ESKAINTZA. LOGELAALOKAGAI ETXEBIZITZA BERRIAN,politean eta handian, ia asteosoa kanpoan ematen duenmutil batekin partekatzeko.Zentroan kokatua, ingurulasaian (Lapitze). 300 euro.Harremanak: 618 480 840.

Zure txokoa

Joan den urtarrilaren 12an,7 graduko lurrikara batekmunduko herrialderik txiroenetako bat suntsitu eginzuen. Eraikin gutxik zutik iraun zuten eta erori zirenekmilaka pertsona hil zituzten.Haitik gure elkartasunaren beharra dauka. Dohaintzakeginez lagun dezakegu, txikiak izanik ere, janaria,botikak, arropa eta oinarrizko hainbat gai bidaltzekooso baliagarriak direnak.Espainiako Gurutze Gorriak telefono bat (902 22 2292) eta web bat dohaintzak biltzeko jarri ditu. - Eroski- Unicef - Intermon Oxfam - Cáritas España - Unicef -Médicos Sin Fronteras - Ayuda en Acción - ManosUnidas - Asamblea de Cooperación por la Paz -PLAN - Programa Mundial de Alimentos - Médicosdel Mundo - Save the Children.