Unidade 10. as primeiras civilizacións. exipto e mesopotamia

UNIDADE 10. AS PRIMEIRAS CIVILIZACIÓNS:

MESOPOTAMIA E EXIPTO

As primeiras civilizacións: Mesopotamia e Exipto

5. A relixión exipcia

4. O Exipto dos faraóns

3. Exipto, o río e o deserto

2. A arte mesopotámica

1. Mesopotamia, terra entre dous ríos

6. O templo morada dos deuses

7. As tumbas exipcias

INTRODUCIÓN. CRONOLOXÍA

• Hai uns 6000 anos, no Crecente Fértil, as melloras agrícolas deron orixe a sociedades máis prósperas e complexas.

• Moitas aldeas neolíticas transformáronse en cidades e apareceron as primeiras grandes civilizacións urbanas.

• A agricultura estendeuse por Mesopotamia e Exipto.

• Foi tamén nestas civilizacións onde se inventou a escritura. Con ela a humanidade entrou na Historia.

Civilización mesopotámica

Civilización exipcia

1. Mesopotamia, terra entre dous ríos1.1. As primeiras cidades-estado

• En Sumer (Baixa Mesopotamia), cara ao IV milenio a.C., xurdiron as primeiras cidades-Estado: Ur, Uruk, Lagash e Eridu.

• Estas cidades estaban rodeadas por murallas e ao seu redor estendíanse os campos de cultivo, atravesados por canles de rega, que aproveitaban a auga dos ríos. A maioría dos seus habitantes eran agricultores e pastores.

• A prosperidade agrícola e gandeira destas cidades permitiu que unha parte da poboación se dedicase a outras tarefas: naceron os comerciantes e os artesáns. Comezaron a utilizar a moeda.

1. Mesopotamia, terra entre dous ríos

1.1. As primeiras cidades-estado• No centro da cidade sentábase o templo (cigurat)

dedicado ao deus que protexía a cidade. Alí vivían os sacerdotes, que controlaban as colleitas e o comercio, impoñían os tributos e garantían a orde.

• O xefe dos sacerdotes detentaba o poder relixioso e político da cidade. Para os labores de administración axudábanse de funcionarios.

• Os conflitos entre as cidades veciñas polo control da terra deron lugar a aparición de xefes militares que acabaron dominando as cidades e convertéronse en monarcas. As guerras fixeron aumentar o número de escravos, que eran habitantes dos territorios sometidos.

• IV milenio a.C. Sumer, cidades-estado da Baixa Mesopotamia.

• Entre o III e o I milenio a.C., as terras de Mesopotamia foron sucesivamente dominadas por diversos pobos, que crearon grandes imperios.

• Akad (III milenio a.C.) Iniciado por Sargón.

• Imperio babilónico (cara ao 1800 a.C.). En época do rei Hammurabi (1750 a.C.) redactouse o primeiro código de leis coñecidos.

• Imperio asirio (cara ao 1300 a.C.). Estendíase do Golfo Pérsico ata o Mediterráneo.

• Imperio persa (século VI a.C.). Espallouse ata o Indo.

1. Mesopotamia, terra entre dous ríos1.2. Os primeiros imperios

VI a.C.

• A escritura xurdiu nas cidades mesopotámicas cara ao 3500 a.C.

• Os funcionarios e sacerdotes tiñan necesidade de controlar a propiedade das terras, as colleitas, os impostos, etc., e comezaron a facer anotacións para levar a contabilidade.

• Os reis utilizaron sistemas de escritura para escribir ordes, fixar leis e redactar códigos.

• Tamén se comezaron a escribir textos literarios e relixiosos.

1. Mesopotamia, terra entre dous ríos1.3. A orixe da escritura

• As primeiras formas de escritura eran pictográficas, isto é, debuxábase un símbolo (pictograma), que representaba un obxecto ou un concepto.

• Máis adiante, convertéronse en ideogramas, que representaban accións ou conceptos máis xerais. Co tempo, estes signos foron simplificándose e deron lugar á escritura cuneiforme.

• A escritura realizábase facendo incisións con punzóns sobre táboas de arxila húmida, nas que quedaban impresos os signos. A continuación deixábanse secar ao solo para endurecelas. Coñecer todos os signos era un labor difícil, que estaba reservado a uns especialistas: os escribas.

1. Mesopotamia, terra entre dous ríos1.3. A orixe da escritura: a escritura cuneiforme

O CÓDIGO DE HAMMURABI

• 1. Se un señor acusa a outro señor e presenta contra el denuncia de homicidio, pero non a pode probar, o seu acusador será castigado coa morte.

• 3. Se un señor aparece nun proceso para presentar un falso testemuño e non pode probar a palabra que dixo, se o proceso é un proceso de pena capital tal señor será castigado coa morte.

• 6. Se un señor rouba a propiedade relixiosa ou estatal, ese señor será castigado coa morte. Ademais o que recibiu das súas mans os bens roubados será tamén castigado coa morte.


• 16. Se un señor deu refuxio na súa casa a un escravo ou escrava fuxitivos, pertencentes ao Estado ou a un subalterno e se non o entregou á chamada do pregoeiro, o dono da casa recibirá a morte.

• 141. Se a esposa dun señor, que vive na casa dese señor, decide marcharse, adquire un peculio secretamente, dilapida a súa casa e humilla ao seu marido, probarano contra ela. Entón, se o seu marido declara que quere repudiala, poderá repudiala; non terá que darlle nada nin para os seus gastos de partida nin pola repudiación. Se o seu marido declara que non quere repudiala, o seu marido poderá tomar en matrimonio a outra muller; en canto á primeira muller vivirá como escrava na casa do seu marido.


• 195. Se un fillo golpeou ao seu pai, amputaráselle a man.

• 196. Se un señor rebentou o ollo doutro señor, rebentaráselle o seu ollo.

• 197. Se un señor rompeu o óso doutro señor, romperáselle o seu óso.

• 198. Se rebentou o ollo dun subalterno ou rompeu o óso dun subalterno, pagará unha mina de prata.

APARTADO 1 (páx. 149) ACTIVIDADES

1. ¿Que características tiñan as primeiras cidades-Estado de Mesopotamia?

2. ¿Cando apareceron estas cidades? ¿En que zona? ¿Que características tiña esta área?

3. ¿Que grupos sociais existían? ¿A que se dedicaban?

4. ¿Por que apareceron os primeiros monarcas?

5. ¿Como se orixinou a escritura? ¿En que época se inventou?

• O cigurat e o palacio foron as dúas grandes construcións das cidades mesopotámicas.

• Construíanse con adobes e recuberta con betume. Para a súa decoración utilizábanse revestimentos de cerámica vidrada de cores brillantes.

• A grande contribución mesopotámica á arquitectura foron o arco e a bóveda cos que construíron impoñentes templos e palacios.

2. A arte mesopotámica2.1. A arquitectura (páx. 150)

BÓVEDA E ARCO DE MEDIO PUNTO

Porta de Isthar(período neobabilónico: s. VI a.C.)

http://www.youtube.com/watch?v=2vF2eC9McPE





Os cigurats

• Nun país chan como era Mesopotamia, a montaña era o lugar sagrado por excelencia.

• Para comunicárense cos deuses, os mesopotámicos levantaron os cigurats, unhas montañas artificiais construídas a partir da superposición de diferentes socalcos de ladrillos.

• Na cúspide atopábase o santuario, a morada dos deuses.

RECONSTRUCIÓN DUN CIGURAT

2. A arte mesopotámica2.2. A escultura

• Elaboráronse unhas pequenas estatuíñas de orantes, homes e mulleres en actitude de pegraria e a representación dos reis.

• En escultura salientan unhas pequenas estatuíñas de orantes e as representacións dos reis (Gudea de Lagash).

• Para decorar os muros e as portas dos templos e palacios utilizábanse relevos que representaban as figuras de reis ou de animais monstruosos.

• Tamén se realizaban unhas estelas nas que se esculpían escenas de vitorias militares ou cazarías.

Quique Alcatena,Debuxante arxentino de cómic

Algúns dos seus temas inspíranse na arte mesopotámica

http://quiquealcatena.blogspot.com/2009_07_01_archive.html





Figura oranteque representa a un sacerdotedo templo de

Mari (2.400 a.C.)

Estela dos voitres2.450 a.C.

Gudea de Lagash2.140 a.C.

Estela de Naramsim2.250 a.C.

Naramsim conmemora o seutriunfo

Montaña dos deuses

Exército que acompaña ao seu monarca

Touro alado de Senaquerib(701-680 a.C.)

Friso persa dos inmortais(arqueiros reais) do palacio de Susa

(550 a.C.)

Animal fantástico

do palacio de Susa(550 a.C.)


1. Explica as características da arquitectura das cidades de Mesopotamia.

2. ¿Para que se usaba a cerámica vidrada?3. ¿Como eran as esculturas

mesopotámicas? ¿Que escultura se utilizou como modelo?

4. ¿Que representaban as figuras e os relevos que decoraban os templos e mais os palacios?

• A situación xeográfica de Exipto presenta dúas vantaxes: o deserto íllao dos seus inimigos e o Nilo permite a irrigación e fertilización das terras de cultivo.

• En Exipto distínguense dúas grandes rexións: o Baixo Exipto, no delta do Nilo, e o Alto Exipto, unha terra árida onde só é posible a vida na zona irrigada polo río Nilo.

• Entre o V e o IV milenio a.C., as tribos que vivían espalladas por todo o territorio fóronse concentrando ás beiras do Nilo.

3. Exipto, o Nilo e o deserto3.1. Marco xeográfico

• Exipto é un regalo do Nilo (Herodoto)

• Cada primavera, no nacemento do Nilo, prodúcense choivas torrenciais que alimentan o seu caudal. Dende primeiros de xuño ata setembro o río inunda todas as terras da beira; en setembro principia a retirada da auga e queda un limo negro que fertiliza os campos para o seu cultivo.

• Para poder desenvolver a agricultura foi necesario controlar as enchentes do río.

• Os exipcios construíron diques e canles para almacenar a auga e distribuíla polas terras circundantes, aumentando deste xeito a produción agrícola.

• O Nilo converteuse na gran vía de comunicación e nas súas beiras xurdiron grandes cidades, como Menfis ou Tebas.

3. Exipto, o Nilo e o deserto3.2. Aproveitamento das augas

• Para levar a cabo estas tarefas, os exipcios desenvolveron o cálculo e a xeometría, e estableceron un calendario de enchentes.

• Tamén crearon sistemas de contabilidade e técnicas construtivas e hidráulicas.

• Era nos templos onde se realizaban as observacións astronómicas e os cálculos matemáticos.

• O ano foi dividido en 365 días, e o día, en 24 períodos.

3. Exipto, o Nilo e o deserto3.3. Os avances técnicos

Vela cadrada Remo

Temón


1. ¿Que utilidades tiña o Nilo para os exipcios?

2. ¿Que avances técnicos permitiron o control das augas do Nilo? ¿Por que se desenvolveron os primeiros calendarios?

• Cara o ano 3000 a.C., o faraón Narmer unificou o Baixo e o Alto Exipto e corouse cos atributos de ambos os dous reinos. Inciáronse unha serie de dinastías (ou familias reais) que sucederon no trono durante máis de 2500 anos.

• A organización do Estado exipcio estaba dominada por un rei, o faraón, que tiña un poder absoluto.

• O faraón garantía a orde e a xustiza. O seu poder baseábase no control e na dirección das obras de canalización e irrigación das terras, e no monopolio do comercio exterior.

• Para gobernar un territorio tan extenso, o faraón necesitaba servidores fieis e eficaces. O reino estaba dirixido por gobernadores que controlaban a innumerables funcionarios.

• O outro gran piar do poder do faraón era o exército, do que era xefe supremo. Contra inimigos exteriores e revoltas internas.

4. O Exipto dos faraóns4.1. O poder dos faraóns

3050 a.C.2670 a.C.1550 a.C.

ETAPAS DO ANTIGO EXIPTO

NOMARQUÍA 4000 a.C.3050 a.C. •Poboados independentes gobernados por Nomarcas.

IMPERIO ANTIGO

2580 a.C.-2486 a.C.

2200 a. C.

•O faraón Narmer unifica Exipto. I dinastía.•Capital en Menfis•Período de estabilidade e prosperidade•Grandes pirámides de Gizeh (Keops, Kefrén e Micerinos). IV dinastía

Invasións 1º período intermedio: 2175 a.C.-2040 a.C.

IMPERIO MEDIO2040 a.C.1700 a.C. •Capital en Tebas

•Período turbulento con guerras e invasións.

Invasións 2º período intermedio: 1700 a.C.-1550 a.C. Hicsos

IMPERIO NOVO

1550 a.C.

1085 a.C.

•Capital en Tebas e Tell-el-Amarna.•Expansión territorial de Ramsés II•Amenofis IV (Akhenatón) proclama o monoteísmo (culto a Atón)•Fin do Exipto Unificado

Invasións

ÉPOCA TARDÍA

700 a.C.•Século VI a.C. Exipto covértese en provincia Persa.•332 a.C. Conquista de Alexandro Magno.•69-30 a.C.: Cleopatra VII. Exipto, provincia romana.

PALETA DE NARMERhttp://gl.wikipedia.org/wiki/Paleta_de_Narmer

http://gl.wikipedia.org/wiki/Paleta_de_Narmer











• Os altos funcionarios, os xefes do exército e os sacerdotes constituían a clase social máis importante do Antigo Exipto, unha verdadeira nobreza.

• Para atender os innumerables templos do país existía unha casta de sacerdotes que dirixían os ritos relixiosos, practicaban a ciencia, dominaban a escritura e administraban a terras do templo.

• Os escribas tamén gozaban dunha vida privilexiada, coñecían todos os segredos do cálculo e da complexa escritura exipcia.

4. O Exipto dos faraóns4.2. Os privilexiados

Escriba sentado2500 a.C.

A ESCRITURA EXIPCIA

• Os exipcios adoptaron un sistema de escritura similar ao dos mesopotámicos.

• Os seus primeiros textos datan do 3150 a.C.

• Fronte ao modelo mesopotámico máis esquematizado (cuneiforme), os exipcións déronlle unha forma complexa e artística (xeroglífica), utilizada para decorar templos e tumbas.

DESCIFRAR A ESCRITURA XEROGLÍFICAA PEDRA DA ROSETTA

http://gl.wikipedia.org/wiki/Pedra_de_Rosetta

http://www.youtube.com/watch?v=z1EIJ6jjm9I




















Algúns exemplosde xeroglíficos co nome de Cleopatra

• Os campesiños constituían a maioría da poboación; aínda que eran libres, estaban ligados á terra, que lles pertencía ao faraón, aos nobres ou aos templos.

• Debían entregar parte do produto obtido aos funcionarios do faraón e o templo. Tiñan que prestar traballo gratuíto e obrigatorio na construción de pirámides, templos, obras públicas…

• Existía, tamén, un abundante número de mercaderes e artesáns, que realizaban as súas actividades en pequenos obradoiros privados ou en grandes complexos que dependían do faraón, dos nobres ou dos templos.

• Por debaixo do resto da poboación, e en peores condicións, atopábanse os escravos. O seu número era reducido.

4. O Exipto dos faraóns4.3. O pobo exipcio


1. ¿Que faraón unificou as terras de Exipto?

2. ¿Que poderes tiña o faraón? ¿Quen eran os que o axudaban no goberno dun país tan extenso?

3. ¿Que grupos formaban o pobo exipcio? ¿Cal era a función de cada un?

4. ¿Tiñan moita importancia os escravos?

• A maioría da poboación era campesiña. Vivía en aldeas á beira do Nilo.

• As cidades eran escasas. Nelas reuníanse comerciantes e artesáns.

• A familia tiña importancia. Pai e nai coidaban dos fillos. As fillas debían coidar dos pais anciáns e garantirlles a momificación e enterro. A autoridade recaía no home. As mulleres traballaban no campo e dedicábanse da vida doméstica. Podían posuír riqueza, exercer o comercio e nomear herdeiros.

4. O Exipto dos faraóns4.4. A vida cotiá no Antigo Exipto

O anano Senebe a súa familia (2450 a.C).

• Pan e cervexa eran os alimentos básicos.• Engadíaselle o peixe seco, lentellas, e chícharos.

Tamén consumían froitas, principalmente figos e uvas. Usaban dátiles e mel para adozar e facer pasteis.

• Os máis ricos consumían máis pratos e incorporaban aves, carne, verdura e froitas á dieta.

• O vestiario era sinxelo. Os nenos adoitaban ir espidos, mentres que as mulleres se cubían cun pano de liño e os homes cun trapo que anoaban á cintura.

• Os ricos tiñan tamén unha roupa moi liviá pero adornábanse con xoias, diademas e peitorais. As mulleres adoitaban cubrir a cabeza con vistosas perrucas.

4. O Exipto dos faraóns4.5. Alimentación e vestido

Estela funerariarepresentación familiar (1980 a.C).

• A relixión exipcia era politeísta, isto é, adoraban a moitos deuses.

• O deus máis popular era Ra, deus do sol, ao que se lle uniu Amón, deus de Tebas (Amón Ra).

• Osiris era o deus dos mortos porque, segundo constaba a lenda, resucitara despois de ter sido asasinado polo seu irmán Seth, deus das tebras.

• Do matrimonio de Osiris e a súa irmá Isis (deusa da fertilidade) naceu Horus, deus da guerra.

• Outras divinidades eran Anubis (deus do inferno) e Thot, inventor da escritura e deus da sabedoría.

5. A relixión exipcia5.1. Os deuses de Exipto

Ra Amón Osiris

Isis Seth Horus

Anubis

Thot

5. Akenaton: a revolución do faraón

Amenofis IV: Akenaton Nefertiti

http://gl.wikipedia.org/wiki/Akhenatón

http://www.youtube.com/watch?v=Sf4HOlC3j3s

http://gl.wikipedia.org/wiki/Akhenat%C3%B3n



















• Fóra do culto oficial, a xente adoraba as divinidades familiares e locais; era moi supersticiosa e protexíase con amuletos da influencia dos malos espíritos.

• Os deuses habitaban nos templos e reencarnábanse na estatua que se atopaba no santuario.

• Os sacerdotes debían renderlles culto e obsequialos coas ofrendas.

• Durante as festas relixiosas sacaban a estatua do deus sobre a barca sagrada.

5. A relixión exipcia5.5. Os deuses de Exipto

Procesión sobrea barca sagrada

• A relixión exipcia prometía unha vida despois da morte.

• Para os exipcios, os seres humanos estaban formados por un corpo e unha alma (o ka).

• Cando o corpo morría, o ka pasaba á vida de ultratumba, pero para isto, o corpo debía permanecer incorrupto (momificación).

• Con este fin, a familia embalsamaba o defunto, que tras 40 días se convertía nunha momia desecada.

• Os defuntos debían presentarse ante o Tribunal de Osiris, que xulgaba a súa vida terreal.

5. A relixión exipcia5.2. A vida de ultratumba

Anubis realizandoo proceso de momificación

• Para superar o Xuízo, colocábase na tumba un exemplar do Libro dos Mortos, recompilación de regras sobre como debía comportarse o defunto perante o Tribunal. Se o defunto superaba o Xuízo, podía entrar no máis alá, onde restablecía as súas actividades cotiás.

• A familia colocaba ofrendas nas tumbas e rodeábaas de pequenas estatuas cubertas de inscripcións máxicas que se encargaban de suplir o defunto nos seus traballos. Os exipcios crían na maxia e pensaban que as pinturas e mais as estatuas cobraban vida no alén.

5. A relixión exipcia5.2. A vida de ultratumba

Vasos canópeosusábanse para gardar

as vísceras

Tribunal dos deuses

Defunto

Anubis

Corazón do defunto Pluma de Maat

Balanza da xustizase o corazón pesa máis que a pluma,

un monstro devorábao

Thot anota o resultado

Horus

Cruz da vida

Osiris presideo xuízo

Confesión perante o tribunal

• Aos homes non lles causei sufrimentos. Cos meus parentes non empreguei a violencia (...) Con exceso non fixen traballar no meu proveito. Non intriguei por ambición. Non maltratei os meus servidores. Non privei o indixente da súa subsistencia. Non blasfemei contra os deuses. (...) Non permitín que servidor ningún fose maltratado por seu amo. (...) Non provoquei a fame. Non ordenei matar, nin matei. Non substraín as ofrendas dos templos. (...) Non tratei de empregar medios ilícitos para aumentar os meus dominios, nin de usurpar os campos doutros. Non quitei o leite da boca dun neno. (...) ¡Son puro! ¡Son puro!


1. ¿Que significa que a relixión exipcia era politeista? ¿Cales eran os deuse máis importantes?

2. ¿Que función tiñan os templos? ¿Que traballo desempeñaban os sacerdotes?

3. ¿Que crían os exipcios que acontecía despois da morte?

4. ¿Por que os exipcios momificaban aos seus defuntos?

6. O templo, morada dos deuses6.1. A arquitectura exipcia

• A arte exipcia caracterizouse por seguir unhas regras fixas e inamovibles. Non se debía innovar, senon coñecer as reglas e aplicalas.

• A arquitectura exipcia era arquitrabada, sen arcos nin bóvedas.

• Os edificios realizábanse en pedra e decorábanse profusamente con gravados, esculturas e pinturas.

• As grandes construcións foron os templos e as tumbas, que tendían ao monumentalismo.

6. O templo, morada dos deuses6.2. Os templos

• Todos os templos exipcios construíronse cunha estrutura moi semellante: avenida de esfinxes que conducía a porta principal con dous grandes pilonos. Diante da porta situábase un obelisco que é unha columna á entrada. O templo está amurallado. Dentro situábase un patio de columnas, a sala hipóstila e o santuario.

• Só o faraón e os sacerdotes tiñan acceso ao santuario do templo.

• O pobo só podía entrar no patio durante as procesións e festas, mentres que os nobres e funcionarios podían chegar ata a sala hipóstila.

COLUMNAS EXIPCIAS

PILONO TEMPLO DE LUXOR

http://www.youtube.com/watch?v=KQkNSyDlY8Q









Sala hipóstila do Templo de Karnak (Luxor)

Estatua de Ramsés IITemplo de Luxor

Sacerdoteorando a Ra


1. ¿Onde se atopa o templo que vimos no debuxo anterior?

2. Describe as súas partes e explica que función tiña cada unha delas.

3. ¿Por que estaban amurallados? ¿Que riquezas gardaban?

4. ¿Coidas que os templos eran un lugar de culto para o pobo? Xustifica a resposta.

7. As tumbas exipcias7.1. Como eran as tumbas exipcias

• As primeiras tumbas exipcias eran unhas sinxelas construcións rectangulares e de escasa altura chamadas mastabas.

• Da superposición de mastabas naceron as pirámides, entre as que salientan as de Keops, Kefrén e Micerinos, en Gizeh.

• Para protexer o repouso dos faraóns e impedir a pillaxe, as entradas das pirámides estaban agachadas.

• Ao longo do Imperio Medio, a crenza na inmortalidade da alma estendeuse a todas as capas sociais. Os máis pobres eran momificados e soterrados en grandes fosas ou mesmo sepultados baixo a area do deserto.

• O medo aos frecuentes saqueos e roubos nas tumbas fixo que, no Imperio Novo, os faraóns preferisen enterrarse en hipoxeos. Cámaras funerarias soterradas baixo terra e decoradas.

Mastaba

Pirámide graduadaSaqqara

Zoser (III dinastía)2648 a.C.

Pirámide graduadade Zoser

http://gl.wikipedia.org/wiki/Saqqara

http://gl.wikipedia.org/wiki/Zoser























¡Soldados! ¡Dende o alto desas Pirámides,corenta séculos vos

contemplan

Keops

KefrénMicerinos

http://gl.wikipedia.org/wiki/Necrópole_de_Giza

http://www.youtube.com/watch?v=R1fAfziMvok

http://gl.wikipedia.org/wiki/Necr%C3%B3pole_de_Giza



















Altura actual: 143,49 mLado da base: 215,25 m Pendiente, ángulo: 53º 07' 48" 21 Volumen: 2.216.240 m³

PIRÁMIDE DE KEFRÉN

http://gl.wikipedia.org/wiki/Hatshepsut

HIPOXEO DE HATSHEPSUT

http://www.youtube.com/watch?v=vwn6rgQvkOY&feature=related














http://www.youtube.com/watch?v=_fGMR6Hap2c&feature=fvsr

http://gl.wikipedia.org/wiki/Abu_Simbel

























PINTURAS HIPOXEO DE NEFERTARI

TESOURO DE TUTANKAMON

http://gl.wikipedia.org/wiki/Maldición_do_faraón

http://www.youtube.com/watch?v=CCBh3l8E86k

http://gl.wikipedia.org/wiki/Maldici%C3%B3n_do_fara%C3%B3n



















1. Explica as diferenzas entre unha mastaba, unha pirámide e un hipoxeo, e cal era a súa función

2. ¿Onde se atopaba o sarcófago en cada unha delas?

3. Describe polo miúdo un hipoxeo ¿Como cres que había pintura nas paredes?

4. ¿Por que os faraóns se enterraban con obxectos da vida cotiá, pequenas estatuíñas ou tesouros?

APARTADO 1 (páx. 149) SOLUCIÓNS ACTIVIDADES

1. As cidades-Estado eran organizacións políticas independentes, enfrontadas entre si, o que deu lugar á construción de murallas defensivas.

2. Aparecen na Crecente Fértil contra o IV milenio a.C. como consecuencia do desenvolvemento da agricultura, o crecemento da poboción e a rivalidade entre cidades. A C.F. era unha zona rica en agricultura.

3. O grupo social máis numeroso eran os agricultores e pastores. Tamén había comerciantes e artesáns. Ao principio poder estaba en mans dos sacerdotes, que vivían no templo.

4. As constantes guerras orixinaron a aparición de líderes guerreiros. Estes xenerais, co paso do tempo, convertéronse en monarcas hereditarios.

5. A escritura orixinouse nas cidades de Mesopotamia por mor de controlar a contabilidade das colleitas, impostos... A escritura aparece contra o 3.500 a.C.

Unidade 10. as primeiras civilizacións. exipto e mesopotamia

Education

Transcript of Unidade 10. as primeiras civilizacións. exipto e mesopotamia