Unidade 4 a_luz_e_o_volume

COLEXIO “SAN JOSÉ DE LA GUÍA”

r/ Dr. Corbal, 25.- 36207 VIGO

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

UNIDADE 4:

A LUZ E O VOLUME

PROFESORA: Sara Estarque Moreno

MATERIA: Educación Plástica e Visual

CURSO: 3º da ESO

email: [email protected]

www.sanjosedelaguia.com



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

OBXECTIVOS DA UNIDADE

• Recoñecer a influencia das luces e sombras sobre obxectos sólidos e distinguir os tipos

de luz, a dirección e a calidade.

• Recoñecer e comprender a capacidade expresiva dos distintos tipos de luz

• Recoñecer, comprender e saber empregar as direccións da luz coma elemento expresivo

en fotografías.

• Comprender a relación entre a luz e a cor.

• Comprender e recoñecer o tipo de luz, a calidade, a dirección e a intensidade en obras de

arte contemporáneas.

COMPETENCIAS DA UNIDADE

• COMPETENCIA CULTURAL E ARTÍSTICA.

◦ Identificar e recoñecer o tipo de luz, a súa intensidade e dirección en producións

artísticas como recurso expresivo, así como saber empregalas en producións propias.

◦ Comprender os valores estéticos das manifestacións artísticas doutras épocas e

culturas.

• AUTONOMÍA E INICIATIVA PERSOAL.

◦ Tomar decisións de xeito autónomo e avaliar os resultados antes e despois da toma

de decisións tanto durante o proceso creativo tanto persoal en grupo.

◦ Establecer estratexias de planificación, previsión de recursos, de anticipación e de

avaliación do resultados

• COMPETENCIA SOCIAL E CIDADÁ.

◦ Traballar en equipo con actitudes de respecto, tolerancia e cooperación, valéndose

das habilidades sociais.

• COMPETENCIA EN APRENDER A APRENDER.

◦ Reflexionar sobre os propios procesos de creación.

• TRATAMENTO DA INFORMACIÓN DIXITAL.

◦ Facer uso dos recursos tecnolóxicos para a procura de información sabendo

discriminar, organizar e sintetizar a información relevante.





Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

◦ Empregar as tecnoloxías como medio de comunicación que facilite e proceso de

ensinanza-aprendizaxe.

• COMPETENCIA MATEMÁTICA.

◦ Desenvolver o gusto pola certeza e a súa busca a través do razoamento mediante a

utilización de elementos e soportes matemáticos: resolución de problemas.

• COMPETENCIA NO COÑECEMENTO E INTERACCIÓN CO MEDIO FÍSICO.

◦ Observar, experimentar e descubrir o emprego dos conceptos relacionados coa luz na

arte e nas creacións propias.

◦ Facer un bo uso dos materiais de traballo, reciclando sempre que sexa posible e

mantendo o entorno limpo e ordenado.

• COMPETENCIA NA COMUNICACIÓN LINGÜÍSTICA.

◦ Expresarse correctamente incorporando o vocabulario específico sobre a luz, a súa

intensidade, a súa dirección e a súa calidade, explicando as investigacións e traballos

feitos aos compañeiros.

◦ Comunicar sentimentos, ideas ou emocións empregando a comunicación visual.

SECUENCIACIÓN DO TRABALLO NA UNIDADE

• Do 3 de febreiro ao 13 de febreiro: Conceptos e exercicios rápidos persoais de concepto.

• O 13 de febreiro: exame.

• O 27 de febreiro: recuperación se fose preciso.

• O proxecto cooperativo desta unidade e a anterior terá coma tema o mar, igual que o

tema do entroido do centro e coma obxectivo último decorar os corredores do colexio.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DA UNIDADE

• Diferenciar as calidades da luz artificial e a luz natural.

• Percibir as direccións da luz en reproducións artísticas e en fotografías de obxectos.

• Recoñecer a calidade da luz en diferentes manifestacións artísticas e saber comprender a

expresividade que representa.

• Aplicar correctamente a dirección da luz en fotografía para realizar autorretratos.

• Aplicar conceptos sobre luz e cor na creación de grupo cooperativo.





Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

A LUZ E O VOLUME.“A beleza é o acordo entre o contido e a forma”, H. J. Ibsen (1828 – 1906)

Que quere dicir esta afirmación?

Correspóndese co que ves nesta imaxe?

Como cres que inflúe a luz nesta composición?



"Éxtase de Santa Teresa", Gian Lorenzo Bernini, 1652



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

Como inflúe a luz en cada unha destas obras?

Sabes de onde provén a luz en cada caso?



"Museo Guggenheim", Bilbao, Frank O. Gehry, 1997 "Cosiendo la vela", Joaquín Sorolla, 1896

"O Augador de Sevilla", Diego de Velázquez, 1620"Mademoiselle Pogany II", Constantin

Brancusi, 1920



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

A LUZ COMO ELEMENTO EXPRESIVO.

A Luz.

A luz permítenos distinguilos obxectos dentro dunha composición (plástica, xa sexa un

cadro, unha escultura ou unha instalación ou arquitectura), illándoos grazas ao xogo de luces e

sombras que xera. A luz inflúe directamente sobre como vemos unha peza, determinando os

elementos principais, as distancias, a orde coa que nos achegamos aos elementos. A luz

enriquece a composición por se un dos elementos expresivos máis importantes. A luz, xunto coa

cor, xera ambientes, espazos, e efectos espaciais, podendo variar totalmente o significado da

obra se a alteramos.

Tipos de luz.

A primeira clasificación que podemos facer da luz que ilumina unha obra artísticas é a

súa procedencia. Así temos:

• Luz natural : que é aquela que provén do sol. É a máis intensa e ten coma

característica principal a súa fugacidade. A

luz do sol non mantén a súa intensidade nin

a súa posición posto que depende de moitos

factores coma a hora do día, a época do ano

ou o tempo que faga ese día. Non imos ter a

mesma iluminación pola mañanciña que

pola tarde, non só pola inclinación do sol

senón tamén pola súa intensidade. E, polo

mesmo, non é o mesmo o sol de verán que o de inverno ou o dun país temperado que un

país da zoa ecuatorial.

• Luz artificial : e aquela luz que provén de

calquera tipo de fonte de luz artificial, dende

unha lámpada ata un foco profesional.

Diferenciase da luz natural en que aínda que

non pode chegar nunca a intensidade do sol

permítenos un total control sobre a súa



"Morning sun", Edward Hopper, 1952

"Hotel room", Edward Hopper, 1931



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

dirección, intensidade, calidade. Incluso podemos empregar moitos puntos de luz para

iluminar unha mesma escena.

A luz e as Claves Tonais.

As claves tonais da luz dunha obra é a análise da luminosidade dunha obra. As cores

dunha obra amosan o tipo de luz que ilumina unha obra, así, cando falamos das claves tonais

estámonos referindo a como de clara ou escura, canta luz ou sombra ou que tipo de contraste

lumínico ten esta. Tendo isto en conta podemos clasificar as obras en:

Clave tonal alta.

É aquela composición na que predominan as cores claros e os brancos. En xeral as

composicións de clave tonal alta adoitase colocar algún elemento ou plano pequeno de cor

escuro acentúe o contraste e potencie o efecto de claridade. O efecto visual deste tipo de

composicións é delicado e suave cando se traballa con luces suavizadas e calor, forza ou certa

agresividade cando as luces son duras e fortes.



"Wanderer above the fog", Caspar David

Friedrich, 1818.

"People in the sun", Edward Hopper, 1960.



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

Clave tonal media.

É aquela composición na que as luces e as

sombras están en igual proporción sen predominar

ningunha sobre a outra. Non ten luces intensas nin

demasiado claras ou escuras. Son composicións máis

relacionadas con expresións sereas ou tranquilas.

Clave tonal contrastada.

Son composicións nas que se combinan

luces de luminosidades moi altas e moi baixas e o

mantendo un equilibrio visual semellante ao

equilibrio visual que empregamos para as cores

complementarias. Adoitan ser composicións nas

que hai unha parte iluminada cunha fonte de luz

intensa facendo que os escuros aumenten a súa

sensación de profundidade e as cores claras se

vexan aínda máis próximas ao espectador. A

expresión destas composicións tende a ser próxima á soidade, o dramatismo e o misterio.

Clave tonal baixa.

Falamos de clave tonal baixa cando estamos

ante unha composición na que a escena está pouco

iluminada, as luces son moi baixas e pouco intensas e

dominan as sombras. As contornas das formas neste

tipo de composición pérdense na masa escura e

produce unha sensación de soidade, misterio.

dramatismo ou tristura coma nas contrastadas só que

neste caso a expresión é moito máis intensa.



"Eleven A.M.", Edward Hopper, 1926

"Nighthawks", Edward Hopper, 1942

"Night windows", Edward Hopper, 1928



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

As calidades da luz.

As calidades da luz, coma as das cores son aquelas características que podemos

identificar nas luces e que nos permiten diferenciar un tipo de luz doutro tipo de luz. Segundo

como traballemos coas luces e como as modifiquemos podemos variar a aparencia das cousas

ou escenas. De entre as características que podemos analizar a máis importante é a dirección da

luz.

A dirección da luz.

Cando falamos da dirección da luz estamos referindo á posición na que se sitúa a fonte

de luz respecto ao obxecto ou escena iluminada. Cada dirección da luz está relacionada con

diferentes expresións, así que os artistas a empregan para potenciar as súas obras. As principais

direccións da luz son:

Luz frontal: neste caso a fonte de luz sitúase fronte ao elemento iluminado. Reduce a

sensación de volume xa reduce os matices. A luz frontal alixeira a composición sobre todo cando

a luz e moi intensa na que a composición chega a ter unha sensación de certo esvaecemento.

Luz lateral: son composicións nas que a

fonte de luz está situada a un lado do obxecto

iluminado. Este tipo de iluminación destaca o

relevo e os matices de aquelo que iluminemos.

Son composicións nas que hai moitas sombras e

xera unha certa sensación de modelaxe suave das

formas, cando a luz non é moi forte, ou de fortes

contrastes cando si que é moi intensa.

Luz cenital: nunha composición

iluminada por unha luz cenital a fonte de luz

sitúase sobre o obxecto iluminado, perpendicular

a el. A sombra do obxecto, nestes caso queda



Direccións da luz.



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

debaixo del, producindo unha certa sensación de achatamento do elemento e unha certa

deformación debido a que as sombras caen cara abaixo.

Contraluz: son aqueles casos nos que a fonte de luz sitúase detrás do obxecto

iluminado reducíndoo a unha sombra. Recorta as formas presentes na composición e o fondo

está iluminado. As formas abstráense e da unha certa sensación de misterio.

Intensidade da luz.

A intensidade da luz refírese a como de forte ou suave/matizada é a luz dunha escena á

marxe de onde veña esta ou a súa orixe. A intensidade da luz vai influír, entre outras cousas, na

dureza dos contrastes, ou na sensación de calor ou frialdade xeral da obra. Así podemos

distinguir entre:

Luz dura: é a luz que procede dun foco de

luz intensa, que xera zonas de máxima iluminación

con sombras escuras e recortadas. Son

composicións nas que as cores vense moi intensas e

saturadas e na que hai grandes contrastes de cor e

luminosidade entre as zonas de luz e as de sombra.

A intensidade destas luces da sensación de calor, as

veces de calor abafante ou incluso de cegamento.

Luz suave: Son composicións nas que a

luz provén dunha fonte de luz extensa e

peneirada. Este tipo de iluminación diminúe a

sensación de volume das formas que se ven

suavizadas nos seus matices e nas súas cores. O

contraste entre as partes iluminadas e as zonas

de sombra son moi tenues, as veces case

inexistentes. As cores vense menos intensas polo

que moitas veces estas composicións dan unha

certa sensación de levedade, de ser etérea, pode chegar a transmitir un certo misterio.



"The lighthouse of two lights", Edward Hopper,

1929

"Rocky reff on the sea shore", Caspar David Friedrich,

1824



Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959

CRÉDITOS DAS IMAXES

“Éxtase de Santa Teresa”, Gian Lorenzo Bernini, 1652:

http://es.wikipedia.org/wiki/Éxtasis_de_Santa_Teresa

“Museo Guggenheim”, Bilbao, Frank O. Gehry, 1997:

http://yennifer-arquitectura.blogspot.com.es/

“Mademoiselle Pogany II”, Constantin Brancusi, 1920:

http://crfashionbook.com/post/66390975379/brancusi

“Morning sun”, Edward Hopper, 1920:

http://www.nytimes.com/2007/05/04/arts/design/04hopp.html?pagewanted=all

“Hotel room”, Edward Hopper”, 1931:

http://docuhistorias.wordpress.com/2010/09/26/lecturas-en-la-habitacion-del-hotel/

Direccións da luz:

http://www.chrislanephoto.com/blog/2010/08/10/the-importance-of-lighting-direction-

for-tone/

“The lighthouse of two lights”, Edward Hopper, 1929:

http://www.wikipaintings.org/en/edward-hopper/lighthouse-at-two-lights-1929

“The rocky reff on the sea shore”, Caspar David Friedrich, 1824:

http://www.backtoclassics.com/gallery/caspardavidfriedrich/rockyreefontheseashore/



http://www.backtoclassics.com/gallery/caspardavidfriedrich/rockyreefontheseashore/

http://www.wikipaintings.org/en/edward-hopper/lighthouse-at-two-lights-1929

http://www.chrislanephoto.com/blog/2010/08/10/the-importance-of-lighting-direction-for-tone/

http://www.chrislanephoto.com/blog/2010/08/10/the-importance-of-lighting-direction-for-tone/

http://docuhistorias.wordpress.com/2010/09/26/lecturas-en-la-habitacion-del-hotel/

http://www.nytimes.com/2007/05/04/arts/design/04hopp.html?pagewanted=all

http://crfashionbook.com/post/66390975379/brancusi

http://yennifer-arquitectura.blogspot.com.es/

http://es.wikipedia.org/wiki/%C3%89xtasis_de_Santa_Teresa

Unidade 4 a_luz_e_o_volume

Education

Transcript of Unidade 4 a_luz_e_o_volume