Urteko Txostena 2014

14URTEKO TXOSTENA

20

LEHENDAKA-RITZAREN MEZUA

02ZUZENDARITZA NAGUSIAREN TXOSTENA

03MERKATUKO ZUZENDARITZA: GURE BEZEROAK

04GURE GAITASUNEKIN ETA HERRIALDEAREN BEHARREKIN BAT DATORREN ESPEZIALIZAZIO BAT

05GURE BEZEROEN ETA KOLABORATZAILEEN AHOTSA

06DIRUSARRERAK ETA KONTABILITATE-BALANTZEA

07ERAKUNDE KOLABORATZAILEAK ETA PATRONATU BATZORDEA

08IK4 RESEARCH ALLIANCE

09IK4-TEKNIKER01

06

06.1

06.2

06.3

06.4

06.5

41

GURE BEZEROEN ETA KOLABORATZAILEEN AHOTSA

42CASTROL

43OJMAR

44

ONA ELECTROEROSIÓN

46RIOGLASS SOLAR

47SISTEPLANT

0748

DIRUSARRERAK ETA KONTABILITATE-BALANTZEA

08

08.1

52

ERAKUNDE KOLABORATZAILEAK ETA PATRONATU BATZORDEA

53

PATRONATUKO BATZORDEA

0203

LEHENDAKARITZARENMEZUA

0306

ZUZENDARITZA NAGUSIAREN TXOSTENA

04 MERKATUKO ZUZENDARITZA: GURE BEZEROAK

04.1

04.2

09

11

12

ENPRESEI LAGUNTZEA

TEKNOLOGIA TRANSFERITZEKO BESTE MODU BATZUK

05

05.1

05.2

13

GURE GAITASUNEKIN ETA HERRIALDEAREN BEHARREKIN BAT DATORREN ESPEZIALIZAZIO BAT

17

ARLO TEKNOLOGIKOAK

37

ESPEZIALIZAZIOKO APUSTU ESTRATEGIKOAK

5.1.1 Ekoizpen-prozesuak eta baliabideak 17

5.1.2 Gainazaletako ingeniaritza 23

5.1.3 Informazio-, elektronika- eta kontrol-sistemak 28

5.1.4 Produktu-ingeniaritza 34

5.2.1 Gainazal multifuntzionalak 37

5.2.2 Metrologia 38

5.2.3 Robotika 39

5.2.4 Sistema heterogeneo integratuak 40

LEHENDAKARITZAREN MEZUA









09IK4-TEKNIKER01

Lehendakaritzaren mezua02

Erakunde berritzaile bat sortzea edo erakunde bat berritzaile bihurtzea zaila da. Eta berritzaile izaten mantentzea are zailagoa. Milaka orri idatzi dira aholkuak emanaz, baina bidea edo errezeta ez da hain argia; izan ere, erakunde batean bizi garen nortasunen arteko kimikak eta aurrez erabaki ditugun ibilbideek modelatzen dute erakundea.

Gauzak horrela, berrikuntza bide homogeneo gisa irudikatzea

kalterako da, haren tratamendua dibergentea izango baita

aplikatu ahala. Berrikuntza eta asmakuntza ez dira berdinak:

asmatzaileak ezagutza aplikatzen du gauza berri bat, gailu

edo prozesu berri bat sortzeko. Berritzaileak, berriz, lehen-

dik dauden asmakizunak eta bere eskura daudenak eral-

datzen ditu, edo taldeak gidatzen ditu gauza desberdinak

egiteko edo modu desberdin batera egiteko, besterik gabe.

Berrikuntza, gainera, funtsez soziala da. Eta IK4-TEKNIKERen

mailako eragile kolektiboek balio garrantzitsu eta eraginkor

bat ematen dute, 2014ko ekitaldiko jarduerari eta emaitzei

erreparatuz ikus dezakegun bezala.

Moldaerazko berrikuntza inkrementala da: aukeratutako bi-

dean zehar etengabe hobetuz doan prozesu bat; askotan,

identifi katutako hobekuntzak kontrolatzearen eta gero inte-

gratzearen ondorioa da. Horregatik, oso antolatuta dauden

erakundeak dira eraginkorrenak berrikuntza inkrementale-

ko prozesuetan, eta, horregatik, mantendu egin behar dira

kudeaketa-estrategia hobeak fi nkatuko dituzten apustuak.

Funtsezko berrikuntza edo berrikuntza disruptiboa, berriz,

konplexuagoa da; mundua ezagutzen dugun bezala uzteko

gaitasuna behar da, baita arrakastatsua bada ere, paradig-

ma berri bateranzko bideari jarraitzeko. Indarra, ilusioa eta

laguntza ekonomikoa behar dira haizearen kontra joateko,

askotan denbora luzez, beste batzuek aukera erosoagoak

aukeratzen dituztelarik, beste aukera hau baztergarritzat

jota. Erabaki ausart hori bereziki zaila izan daiteke giza ka-

pitala aurreko paradigmaren testuinguruan sortu eta garatu

denean, beste trebetasun batzuk behar baitira.

Funtsezko berrikuntzek bezeroekin bat etorri behar dute, bai-

na, horretaz gain, bere ingurune naturaletik kanpoko tes-

tuinguruak ikusi behar dituzte, eta orainaldian agian na-

barmenak ez diren joerak eta beharrak, baina etorkizunean

kritikoak izan daitezkeenak, detektatu behar dituzte. Horre-

gatik, bikaintasunean trebatzea, paradigma-aldaketara ego-

Jesús María IriondoTEKNIKER Fundazioko Lehendakaria









09IK4-TEKNIKER01

Lehendakaritzaren mezua

02kitzeko prestatzea, merkatua zaintzea eta enpresekin etengabe elkarrizke-

tak izatea ere ezinbestekoak dira IK4-TEKNIKERen antolakuntzan eta lan

egiteko moduan.

Ados gaudenez berrikuntza prozesu sozial bat dela bere hedadura guztian,

argi dago mikroskopioak ez ezik teleskopioak erabili beharko ditugula

gure galaxia txikia bere osotasunean eta kanpotik ikusteko, eta, hala, nahi

dugun berrikuntza-paradigma berri hori egin ahal izateko, zeina itun so-

zial berri eta eraginkor bihurtuko baita, eta zeinaren bidez, lehiakortasun-,

eraginkortasun- eta ongizate-maila hobeak lortu ahalko baitira. Jakina,

balio-taldeen garapenean eta sendotzean lankidetzan aritzea eta parte

hartzea IK4-TEKNIKERen agendan dago, eta horren adierazle nagusia da

IK4 Research Allianceren alde etengabe egiten dugun apustua.

Albert Einsteinek zioen logikak Atik Bera eraman gaitzakeela baina irudi-

menak guk nahi dugun lekuraino eramango gaituela. Globalizazioak gure

baliabide guztiak erabiltzera behartzen gaitu eta, horien artean, batez ere

irudimena. Kontua ez da logika alde batera uztea; logikatik harago joan

behar dugu mundu aldakor honetan eta, batez, ere, zientziaz, teknologiaz

eta berrikuntzaz ari garenean.

Hasieratik “staff”a eta IK4-TEKNIKERen Patronatuko Batzordeko kideak bat

etorri dira berrikuntza jasangarriarekin, eta enpresetara gerturatzea sus-

tatu dute, halaxe islatzen baitu gaur egun “erakunde kolaboratzailea”ren

irudia sustatu izanak edo IK4ren moduko egitura kolaboratzaileak sortu

izanak eta haietan parte hartu izanak, elkarlanaren inpaktu soziala bultzat-

zeko. Administrazioari ere lagundu diogu bikaintasun zientifi ko-teknikoa eta

enpresetarako transferentzia-ratioak hobetzen dituzten programak garatzen.

Europan lan egiten dugu, ezagutza lortzeko eta enpresek programa konti-

nentaletan duten parte-hartzea gidatzeko. Eta, azkenik, prozesu logikoak

gainditzea ahalbidetuko diguten balioetan eta ezagutza teknologikoetan

hezten ditugu langileak, gizarte hau hobetzen laguntzeko modurik onena

baita; azken batean, urte nahasi hauetan idazten ari den kontratu soziala

garatzen laguntzeko, zeina espero baitugu emaitza itxaropentsuak izatea

etorkizun hurbilean.

Amaitzeko, eskerrak eta zorionak eman nahi dizkiet IK4-TEKNIKEReko pro-

fesionalei, beren lanean jartzen duten ilusioagatik eta egunero erakusten

duten konpromiso arduratsuagatik. Halaber, Patronatuko Batzordeko kideen

lana azpimarratu nahi dut, zentroaren irudia eta jarduera sustatzen baitu-

te beren erantzukizun-arloetatik. Azkenik, eskerrik asko IK4-TEKNIKERekin

lankidetzan aritzen diren enpresei, beren konfi antza eta prestasun bikai-

nagatik. Erakundeetatik jasotzen dugun laguntza ere aipatu nahi dut, gure

jardueraren ardatza baita.









09IK4-TEKNIKER01

ZUZENDARITZA NAGUSIAREN TXOSTENA









09IK4-TEKNIKER01

Zuzendaritza nagusiaren txostena03

Bere historia osoan zehar, IK4-TEKNIKER enpresekiko —handi zein txiki— gertutasunagatik bereizi izan da, industria-sare osoarekin elkar harturik egin baitu lan.

Gure helburua da ezagutza berri bat sortzea eta, gure en-

presa bezeroak, behin ezagutza eskuratuta, lehiakorragoak

egitea. Guk sortzen dugu teknologia baliagarri eta gure beze-

roen beharrekin —oraingoekin eta etorkizunekoekin— erabat

bat datorren hori, eta haiek eramaten dituzte merkatura be-

rrikuntza eta ezagutza berri horiek. Horrek funtzionatu ahal

izateko, enpresaren eta IK4-TEKNIKERen arteko harremanak

oso estua izan behar du, eta mantendu egin behar da epe

ertain-laburrean. Hori dela eta, 2014an, IK4-TEKNIKERen

“erakunde kolaboratzaile”aren irudia sustatu eta indartu

dugu, elkar hobeto ezagutzeko eta gugan duten konfi antza

indartzeko, oinarrizko printzipioa baita etorkizuneko planak

eta estrategiak partekatzeko. Zayer SAk eta Pasaban SAk

klub honekin bat egin dute 2014an. 2015ean eta 2016an

zerrenda hori handitu nahi dugu. Txosten honen amaieran

topatuko duzue erakunde kudeatzaileen zerrenda osoa.

2014an, eta IK4ren bidez, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren

Euskal Sarea berrantolatzeko proiektuan lagundu dugu. Guztiz

bat gatoz berrantolaketa-proiektu horren helburuarekin, hau

da, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Sarea enpresetara

gehiago eta hobeto gerturatzea, eta, horren ondorioz, merkatura,

guztion artean aberastasun handiagoa sortuz sistema osoaren

eraginkortasuna hobetuta. Helburu hori guztiz bat dator gure

xedearekin eta I+G+Ba ulertzeko gure moduarekin. Nahiz

eta, jakina, gobernuaren ekimenak proposatutakoarekiko

adostasunak ez dituen hartzen sarearen berrantolaketaren

dekretu berriaren xehetasun guztiak, badakigu ona izango dela

sistema osoarentzat, betiere berrantolaketa hori hura benetan

sustatzeko aurrekontu-partidekin badator.

Dekretu berri hori oso lotuta dago 2020ko Zientzia, Teknologia

eta Berrikuntza Plan berriarekin eta Espezializazio Adimen-

dunarekin (RIS3), zeina, Euskadik Europako eskualde gisa,

hiru espezializazio-alor hauetan gauzatu baitu: fabrikazio au-

rreratua, energia eta bioosasuna. EAEko industria-sektorea

ezagututa, uste dugu espezializazio-alorren aukeraketa oso

adimentsua dela, gure industria-sarearen benetako indargu-

neetan (fabrikazio aurreratua eta energia) oinarritzen baita,

eta, aldi berean, etorkizuneko sektore baten aldeko apustua

egiten baitu (bioosasuna). IK4-TEKNIKER bereziki ondo koka-

Alejandro Bengoa GorosabelTEKNIKER Fundazioko zuzendari nagusia









09IK4-TEKNIKER01

Zuzendaritza nagusiaren txostena

03tuta dago lehenengo bi alorretan. Bioosasunean, berriz, ibilbide garrantzitsua

egin dugu azken urteetan, eta ekintza azpimarragarriak egin ditugu.

2014a ere urte zaila izan da ekonomiarentzat, oro har, eta I+G+Barentzat, be-

reziki. Testuinguru horretan, 2014ko ekitaldia nahiko itxurazkoa izan da zen-

troarentzat, gizarte-masa mantentzeko ezarri genuen helburua bete baitugu

(egia esan, 8 pertsona gehiago gara), eta gure jardueraren emaitza zertxobait

positiboa izan da. Eta hori IK4-TEKNIKEReko pertsona guztien esku-hartzeari

eta konpromisoari esker izan da, baita gure bezero guztien konfi antzari esker

ere, zeinek, zailtasunak izan arren, I+G+Baren aldeko apustua egiten jarraitzen

baitute lehiakortasun-bektore nabarmen gisa. Gure bezero guztien eskura jarri

nahi dut neure burua sinetsita haien erreferentziazko bazkide teknologiko iza-

ten jarraituko dugula. Halaber, administrazioei eskatzen diet indartu dezatela

I+G+Barekiko konpromisoa, gure garapen ekonomikorako elementu giltzarri gisa.

Azkenik, eskerrak eman nahi dizkiet zentroko Patronatuko Batzordea osatzen

dutenei beren dedikazio eta grinagatik, beti Fundazioaren xedetik eta bilakaera-

tik hain hurbil egoteagatik.









09IK4-TEKNIKER01

MERKATUKO ZUZENDARITZA: GURE BEZEROAK04.1 ENPRESEI LAGUNTZEA

04.2 TEKNOLOGIA TRANSFERITZEKO BESTE MODU BATZUK



03MERKATUKO ZU-ZENDARITZA: GURE BEZEROAK






09IK4-TEKNIKER01

Merkatuko zuzendaritza: gure bezeroak

042014a izan da gure 2013-2016ko Plan Estrate-gikoaren bigarren aplikazio-urtea, eta 2014an hasi gara “Gure bezeroei balioa maximizatzea”erronka nagusiarekin lotutako lehen emaitzak jasotzen

Erronka hori betetzeko eman dugun lehen urratsa izan da are hurbilagotik entzun ditugula gure inguruko enpresen beharrak, hasi mikroenpresa eta ETE-etatik eta korporazio handietara. Horretarako, ugaritu egin ditugu enpresetarako bisitak, IK4-TEKNIKERen jasotako bisitak, jardunaldiak, foroak, bestelako ekitaldiak eta abar, eta hori lagungarria izan zaigu ezagutza hori hobetzeko eta enpresek gure gaitasunak hobeto ezagutzeko, eta, ondorioz, hobeto aprobetxatzeko. Bezeroek egin nahi dizkiguten hobekuntza-proposamenak entzuteko prest jarraitzen dugu; beti dira ongi etorriak.

Erakunde barruan, gure CRMa hedatzen eta sustatzen ja-rraitu dugu, arreta berezia jarriz aukera-kontzeptuaren ga-rapenean, gure bezeroen beharren segimendua egin ahal izateko eta haiei erantzun ahal izateko lehen unetik bertatik.

Gure prozesu-mapa hobetuz joan gara, gure eskaintza tek-nologikoaren defi nizioari eta teknologia transferitzeko beste modu batzuen defi nizioari buruzko prozesuak garatuz.

Eskaintza teknologikoaren kasuan, ahalegin berezia egin dugu, gure gaitasun teknologikoak irtenbide teknologiko gisa aur-kezteko, arreta berezia jarriz aplikatzen den teknologia edozein dela ere konpontzen den arazo horretan. Azterketa berean, eta Europatik iristen zaizkigun jarraibideekin eta Europako H2020 programarekin bat etorriz, gure gaitasun bakoitzaren heldu-tasun teknologikoaren maila zehazteko ahalegina egiten ari gara. Hori guztia gure webgunearen (www.tekniker.es) hurren-go berrargitalpenean egongo da laster ikusgai.

Jarduera horien azken helburua da teknologia sortzeko eta transferitzeko xedea betetzea, zeina batez ere bi jarduera-multzotan egiten baitugu:

· Enpresei beren lehiakortasuna hobetzen laguntzen diegu. Gehienetan, I+G+Bko proiektuak gauzatuz edo eduki tekno-logiko handiko zerbitzuak eginez.

· Teknologia transferitzeko beste modu batzuk. Hemen sartzen ditugu gure jabetza intelektualaren balorizazioa, oinarri teknologikoko enpresa berrien sorrera eta lizentzia edo antzeko formulen bidezko ustiaketa.

Luis Uriarte IbarrolaTEKNIKER Fundazioko Merkatuko zuzendaria eta Fundazioko zuzendariordea

04.1 ENPRESEI LAGUNTZEA I 04.2 TEKNOLOGIA TRANSFERITZEKO BESTE MODU BATZUK









09IK4-TEKNIKER01

Enpresei laguntzea

04.1APLIKAZIO-EREMUA ARDURADUNA

Aeronautika eta espazioa Susana Ferreiro

Automobilgintza Idoia Echave

Biomedikuntza Sabino Azcarate

Energia berriztagarriak Cristobal Villasante

Zientziaren industria Josu Eguia

Azpiegiturak Aitor Alzaga

Makina-erreminta Javier Arzamendi

Itsasoa eta ontzigintza Carlos Zuazo

Mekanizatuak Patxi López Sesma

Gizartea eta teknologia soziala Patricia Casla

Enpresetara hurbiltzeko modua hobetzeko ildoari jarraituz, enpresa estrategikoaren fi gura indartu dugu; gehienek lankidetza-hitzarmen egonkor bat sinatu dute. Gaur egun, 22 enpresarekin dugu lotura berezi bat, eta haietako bakoitzak solaskide bakar bat edo KAM “Key Account Manager” bat du, enpresaren beharrak ezagutu behar dituena eta IK4-TEKNIKERetik behar horiek nola bete ondoen jakin behar duena.

Enpresa horiekin dugun konpromisoa hainbesterainokoa da, ezen haien gogoeta estrategikoko prozesuetan parte hartzen baitugu, haiekin partekatzen baititugu gure espazio eta instalazioak, aholkuak ematen baitizkiegu eta, batzuetan, arriskuak partekatzen baititugu, gure laguntzak haien emaitzen kontuan benetan eragina izan dezan bilatuz beti.

Gure zentro teknologikoaren izaerak teknologien arabera espezializatzera eramaten gaitu. Bestalde, gure industriaren beharrei hobeto erantzuteko, gure eskaintza modu sektorialean aurkeztu ohi dugu, aplikazio-eremuen barne-fi guraren bidez. Eremu bakoitzeko arduradunak sektorearen beharrak ezagutzen ditu, eta badaki nola lagundu dezakeen IK4-TEKNIKERen ezagutza teknologikoak behar horiek betetzen. 2014an, aplikazio-eremu eta arduradun hauekin egin dugu lan:










09IK4-TEKNIKER01

Teknologia transferitzeko beste modu batzuk

04.22009-2012ko Plan Estrategikoan jada identifi katu zen, I+G+Bko proiektuak egitetik eta zerbitzu teknologiko aurreratuak ematetik harago, teknologia transferitzeko beste modu batzuk aztertzeko beharra eta, aldi berean, aukera. Plan hartan ekintza batzuk zehaztu ziren, alde batetik, oinarri teknologikoko enpresen sorrera ordenatzeko, politika eta prozedurei zegokienez, eta, bestetik, lizentzia eta royaltien bidez patenteen eta diru-sarreren ustiaketa sustatzeko.Lan-ildo horiek oraingo plan estrategikoan dute jarraipena, eta han jarraitzen dute indartzen. Hala, 2013an eta

2014an, oinarri teknologikoko enpresak sortzeko politika bat eta prozesu bat ezarri ditugu, eta dagoeneko erabili

dira gure azken ekimenetan: Domoalert (www.domoalert.com) eta Atten2 (www.atten2.com). Patenteen sorrerak

ere gorakada handia izan du azken urteetan. Gaur egun, ohikoa da batez beste nazioarteko 6 patente-familia

berri eskatzea. Haien kudeaketa profesionalizatu dugu IPFolio kudeaketa-erreminta erabiliz eta Ideia Berriak eta

Patenteak Ebaluatzeko Batzordea sortuz. Diziplina anitzeko da, eta ikuspegi guztietatik babestu daitezkeen ideiak

ebaluatzen ditu, arreta berezia jarriz ustiatzeko aukeran.

2014an, bide hori egiten jardun dugu, azken etapa patenteak ustiatzeko gure ahaleginetara bideratua baitago. 2014an,

patenteak “saltzeko “ ahalegin aktiboak egitea sistematizatzen hasi gara, merkatura iristeko geure gaitasunen

bidez eta hirugarrenen, patenteen salmentan espezialista direnen, lankidetzaren bidez. Aurretiko jarduera horiek

esperientzia gisa balio digute 2015ean sistematikoki martxan jarriko dugun eta fruituak laster ematea espero dugun

metodologia bat defi nitzeko. Gure enpresa bezeroekin batera, elkarrekin egindako garapenen emaitzak produktu-

forman merkatuari eskaintzeko apustua egiten jarraitu dugu. Hala, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal

Sarea berrantolatzeko proiektuan zentro teknologikoentzat jasotzen diren eskaerekin bat egiten dugu.










09IK4-TEKNIKER01

GURE GAITASUNEKIN ETA HERRIALDEAREN BEHARREKIN BAT DATORREN ESPEZIALIZAZIO BAT05.1 ARLO TEKNOLOGIKOAK

05.2 ESPEZIALIZAZIOKO APUSTU ESTRATEGIKOAK









09IK4-TEKNIKER01

Gure gaitasunekin eta herrialdearen beharrekin bat datorren espezializazio bat.

05Berrikuntza Adimendunaren Estrategia”rekin (Research & Inno-vation Strategies for Smart Specialisations – RIS3) eta Eusko Jaurlaritzak fabrikazio aurreratuan, energian eta biozientzietan jarritako lehentasunekin bat etorriz (azken horiek mikro eta na-noteknologien ekarpenetan baldin badaude), IK4-TEKNIKERek, 2012-2015erako Espezializazio Planaren esparruan, lau alor teknologiko hauen aldeko apustua egiten jarraitzen du:

· Ekoizpen-prozesuak eta -baliabideak. Espezializazio-lerro hauekin: fabrikaziorako laser teknologiak, doitasun-tekno-logiak eta -prozesuak, mekanizazio aurreratua, osagai eta sistema aurreratuen garapena, ekoizpen-prozesuen eta -ba-liabideen modelizazioa eta simulazioa, eta, azkenik, fabrika-zio-teknologien eta “bioteknologiek”, “nanoteknologiek” eta zientziaren industriak eskatzen dizkieten beharren arteko ba-teragunea.

· Gainazaletako ingeniaritza. Espezializazio-helburuak alderdi hauetara bideratuz: gainazal funtzionalak sortzeko prozesu fi siko-kimikoen optimizazioa eta eskalatze industriala; nanoe-gituraketa; energiarako materialak eta gainazalak; materialen eta fl uidoen nanogehikuntza, haien propietateak hobetzeko edo funtzio berriak gehitzeko; tribologia baldintza ez-estanda-rretan lantzea eraginkortasuna eta jasangarritasuna lortzeko;

material ez-metalikoen portaera tribologikoa ezagutzea, eta erabiltzen ari diren materialen, gainazalen eta fl uidoen portae-ra ezagutzeko, aurreikusteko eta kontrolatzeko gai izatea.

· Informazio-, elektronika- eta kontrol-sistemak. Espezializazio-helburu jakin hauekin: datuen eta informazioaren tratamen-du adimendunean oinarritutako erabakitze-sistemak sortzea; “Plug Play & Forget for WSN” paradigmaren garatzea, zeinak sentsore-sareen hedapena, funtzionamendua eta mantentze-lanak errazten baititu; irudia eskuratzeko eta tratatzeko te-knologiak, prozesuak eta robotika kontrolatzeko, eta azkenik, makina eta eragingailu elektromagnetikoen modelizazioa eta kontrola, eta sistema ziberfi sikoen garapena.

· Produktu-ingeniaritza. Espezializazio-helburu hauekin: produktu modularrak, berrerabilgarriak eta seguruak diseinatzeko meto-dologiak garatzea; elektrokimikan, plasmoietan eta fl uoreszen-tzian oinarritutako neurketa-teknologia miniaturizagarriak eta in-tegragarriak baliozkotzea, eta teknologia horiek industria-aurreko prototipoetan integratzea.

Hala, IK4-TEKNIKER fabrikazioaren EAEko erreferentzia gisa be-rresten da, bere espektrorik zabalenean, eta gure industriaren lehiakortasunari laguntzeko xedearekin jarraitzen du, lehiakor-tasuna baita gure ekonomiaren motorra.

Ana Aranzabe GarcíaTEKNIKER Fundazioko Teknologiako zuzendaria

05.1 ARLO TEKNOLOGIKOAK I 05.2 ESPEZIALIZAZIOKO APUSTU ESTRATEGIKOAK









09IK4-TEKNIKER01

Gure gaitasunekin eta herrialdearen beharrekin bat datorren espezializazio bat

05Informazio kualitatibo hau osatuz, iaz gure zentroak egin zituen espezializazio-jar-

duerei buruzko balantzea egiteko orduan, ezinbestekoa da zenbait datu biltzea gure

jarduerak alor zientifi koetan dituen dimentsio kuantitatiboei eta eraginei buruz,

jabetza industrialaren eta intelektualaren babesari buruz, ezagutza partekatzeari

buruz edo gure ikertzaileak trebatzeko ahaleginari buruz:

· 74 proposamen aurkeztu dira Europar batasunaren H2020 programa berrian, eta horietatik 11 proiektu berri onartu dira, eta, hain bidez, 4 milioi euro inguru lortu dira.

· Arrakasta izaten jarraitzen du Estatuko Administrazio Orokorrak fi nantza-tutako FONDEOADHOC proiektuak, zeinak aukera ematen baitigu offshore inguruneetako tribokorrosio-gaietan sakontzeko.

· IK4-TEKNIKEReko langileek idatzitako 27 artikulu argitaratu ziren aldizkari zientifi ko indexatuetan, eta horietatik % 56 lehenengo laurdenean (Q1) zeu-den.

· 6 patente berri eskatu ziren; gehienak, PCTek sustatutako prozesuaren ba-bespean.

· IK4-TEKNIKEReko bi langilek beren doktoretza-tesiak defenditu zituzten Bil-boko Ingeniaritza Eskolan eta EHUko Zientzia Fakultatean.

· Gure hiru ikertzaile emakumek esperientzia baliagarria bizi izan zuten Estatu Batuetako, Norvegiako eta Ingalaterrako ikerketa-zentro ospetsuetan, eta beste bi ikertzaile gizonezkok, Estatu Batuetako eta Ingalaterrako beste ikerketa-zentro ospetsu batzuetan. Estatu Batuetan, bi zentrotan izan ziren: Cincinnatiko










09IK4-TEKNIKER01

05(Ohio) IMS Institutuan, mantentze-lanen alorrean erreferentziazko zentroa den “Center of Intelligence Maintenance Systems”en, eta Washingtoneko PNNLn, “Pacifi c Nortwest Nacional Laboratory”n; azken hori AEBko Energia Departa-menduaren mende dago, eta energia-metaketako ikerkuntzaren zentro bakarra da. Ingalaterran, berriz, beste bi zentro hauetan izan ziren: AMRC zentroa, “The University of Sheffi eld Advanced Manufacturing Research Center”, fabrikazioko teknologia aurreratuetan espezializatuta gobernu britainiarrak dituen CATAPULT zentroetako bat; eta Bournemoutheko Unibertsitatean, zigilatze elastomerikoen tribologian lan eginez. Norvegian, SINTEF ikerketa-zentroan izan ziren, gainaza-letako teknologien gaiak landuz, zehazki HIPIMS.

· Horrez gain, garrantzitsua da adieraztea atzerriko ikertzaileek esparru eu-roparraren barruan gure instalazioetan egin dituzten egonaldiak. Adibidez, laser teknologien Marie Curie (STEEP) proiektu bat egin du Birminghameko Unibertsitateko School of Mechanical Engineeringeko ikertzaile batek. Bes-talde, ohikoak dira MIROR proiektu europarraren esparruan Nottinghameko Unibertsitateko ikertzaileen eta IK4-TEKNIKEReko ikertzaileen artean egiten diren trukeak.










09

Gure gaitasunekin eta herrialdearen beharrekin bat datorren espezializazio bat

IK4-TEKNIKER01

Arlo teknologikoak

05.1Fabrikaziorako laser teknologiak2014an, ezagutza sortu da laser eta eskaner bidezko tenplaketa- eta iraoketa-prozesuen alorrean.

Horrez gain, aurrera egiten jarraitu dugu “net shape” kontzeptuari buruzko “laser cladding”

teknologian, baita molde eta matrizeetako akatsen konponketen eta zuzenketen inguruan

ere.

Halaber, material aurreratuak abiadura handian laser bidez soldatzean ere lan egin da,

bai eta gainazal funtzionalak aldatzeko eta haien akaberak egiteko laser teknologiaren

aplikazioen garapenean ere.

Horri gehitu beharko litzaizkioke proiektu europarrek zenbait gai aztertzeko eman dituzten

aukerak, hala nola material desberdinen (polimeroa-metala) laser bidezko soldadura,

hazkuntza egokia estimulatzeko eta ebakitako nerbio-konexioak berreskuratzeko ezartze-

gailuen garapena eta ehun biziek birxurga ditzaketen stent baskularren fabrikazioa.

5.1.1.EKOIZPEN-PROZESUAK ETA -BALIABIDEAK










09IK4-TEKNIKER01

05.1Doitasun-teknologiak eta -prozesuakKapitulu honetan, oinarri-teknologia hauek garatu ziren 2014an: akatsak gutxitzeko eta konpontzeko elektroi-sorten bidezko soldadurarekin (EBW), metal-mikroinjekzioarekin eta hari meheen bidezko elektrohigadurarekin lotutakoak.

Horrez gain lan egin dugu monitorizazioan eta sentsoreetan erabiltzen diren

mikroteknologietan eta MEMSetan (sistema mikroelektromekanikoak), bai mikro-nano

ikuspegitik, bai makro-mikro ikuspegitik.

Makina-erremintaren sektoreak aspalditik nahi izan duen teknologia batean ere egin da

aurrera, hau da, mekanizazioaren kalitate hobea lortzera bideratutako teknologian, zeinak

doitasun handiagoz irakurtzen baitu erremintaren puntaren denbora errealeko posizioa.

Azkenik, tornuetan diametro handiak neurtzeko lortu den irtenbide berria aipatu behar dugu,

eta, horrekin batera, mikrofabrikazioa behar duten aplikazioetan akatsak minimizatzeko

garatu den proiektu europar batek egindako aurrerapenak.

Arlo teknologikoak










09


IK4-TEKNIKER01

05.1Mekanizazio aurreratuaTxirbil-harroketa bidezko mekanizazioa oso prozesu heldua izan arren, oraindik ere beharrezkoak dira IK4-TEKNIKERek alor hauetan egin dituen aurrerapenak: 5 ardatzetako mekanizazio moldagarria, laserrez eta hozgarri kriogeniko berriez lagundutako mekanizazioa eta sarbide zaila duten lekuetan makina eramangarrien bidezko mekanizazioa. Azken kasu horretan, are urrunago joan da oraindik, prototipo zehatz bat garatu baita proiektu europar baten testuinguruan.

Fluido hozgarrietan eta dielektrikoetan ere egin dira garapenak: elektrohigadurarako

dielektriko proaktiboen karakterizazioan eta konposizioan aurrerapenak egin dira,

baita artezketa optimizatzeko edo elektrohigaduran gainazalaren osotasuna hobetzeko

fl uidoetan ere.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1Osagai eta sistema aurreratuak2014an, murgilketarik gabeko garbiketa-sistema ultrasoniko bat baliozkotu da, eta euskarri hidrostatikoari buruzko ezagutza metatu da.

Euste-sistemetan eta beste tresneria batzuetan ere lan asko egin da. Hala, zurruntasun

txikiko sistema malguak eta adimendunak garatu dira. Azken kasu hori IK4-TEKNIKERek

informazioaren eta komunikazioen teknologien aukerak enpresa txiki eta ertainetan

masiboki ezartzera bideratutako I4MS ekintza europarraren barruan koordinatzen duen

proiektu europar baten testuinguruan.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1Ekoizpen-prozesuen eta -baliabideen modelizazioa eta simulazioaNazioarteko joerari jarraituz simulazioa proba enpiriko asko ordezten ari da. Hori dela eta, IK4-TEKNIKERek ahalegin handia egin du fabrikazio-prozesu batzuen simulazio-testuinguruetan; esaterako, prozesu hauetan: gehitze-prozesuen optimizazioa, bibrazio-ereduen integrazioa, material-harroketan sortutako gainazal-tentsioen zehaztapena, prozesu konbentzional batzuen oinarrietan sakontzea eta osagai mekanizatuei tratamendu termiko bat egin eta gero gertatzen den distortsioa minimizatzea.

Emaitza teoriko horiek proba esperimental askorekin kontrastatu dira. Nabarmentzekoak

dira, adibidez, “laser cladding” prozesua monitorizatzeko balio duen CCD kameraren

bidezko ikusmen-sistema batekin erlazionatutako garapenak eta probak.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1“Bio” eta “nano” teknologiek eta fabrikazioak zientziaren industriaren beharrekin bateratzen diren unea.Testuinguru honetan, IK4-TEKNIKER diziplina anitzetan dituen gaitasun handien bateratzeaz baliatu da, gailu berritzaileak sortzeko, diseinatzeko eta eraikitzeko.

2014an, garrantzi handia izan dute terapia zelularrerako eta ehun-ingeniaritzarako

ekipoen garapenek.

Garrantzitsua izan da, halaber, grafenoaren fabrikazioaren eta transferentzia fi sikoaren

prozesuen fi dagarritasuna eta errepikagarritasuna handitzeko proiektua.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1Gainazal funtzionalak sortzeko teknologia fi siko-kimikoak.Testuinguru honetan, IK4-TEKNIKERek bi helburu ditu, batez ere: materialen propietateak hobetzea edo beste propietate batzuk ematea, eta prozesuak industria-aurreko eskalan jartzea eta optimizatzea.

2014an, azpimarratzekoa da HIPIMS teknologiaren inguruko espezializazioaren barne-

proiektuan egindako aurrerapena eta lortutako emaitzak. Dentsitate handiko tantalio

nitrurozko geruza bakarreko eta geruza anitzeko estaldurak eta korrosioaren aurkako

propietateak dituztenak lortu dira. Bi aplikazio hauetan probatu dira, eta tribokorrosioagatiko

material-galera % 96 txikitu da: plaka bipolarrak PEMFCzko erregai-piletan eta aldakako

inplanteetan.

Aipatzekoa da, halaber, nanoegituraketa bidez gainazal funtzionalak sortzeari esker

medikuntza birsortzailean egin den lana. Hori da NEURIMP proiektu europarraren

kasua, adibidez: nerbio periferikoaren lesioetarako, tutu-formako inplante bat garatu da

biomaterial berritzaileekin, eta ikusi da eragin positiboa duela birsortze-portaeran. Horrez

gain, 3B bikaintasun-zentroarekin egindako lankidetzari esker, kit batzuk lortu dira zelula

ama helduen ugaritzea eta diferentziazioa substratuen nanoegituraketa bidez egiteko, eta

eragin handia izan duten bi artikulu zientifi ko idatzi dira. Azkenik, azala in vitro hazteko

eredu batean txertatzeko moduko polimero-sare baten garapenari buruzko patente bat

bultzatu da.

Eskalatze-atalean, ENE-HVAC europar proiektuak solgel teknologia probatu du

altzairu herdoilgaitzezko diskoak eta aluminiozko xafl a angeluzuzenak estaltzeko

—aire girotuko sistema baten benetako osagaiak—, eta arrakasta izan du.

5.1.2. GAINAZALETAKO INGENIARITZA










09

Arlo teknologikoak

IK4-TEKNIKER01

05.1Energiarako materialak eta gainazalakJoan den urtearen amaiera garrantzitsua izan zen teknologia helduak industriara transferitzeari dagokionez, kontratu garrantzitsuak lortu baitira erreferentziazko enpresekin (Pladomin, Rioglass, Huiyin…).

Aldi berean, garapen berriekin jarraitu dugu. Hala, In-LIGHT europar proiektuaren

esparruan, aluminioz dopatutako zink oxidozko (AZO) geruza eroaleak lortu dira, eztainuz

dopatutako indio oxidozko (ITO) geruzen alternatiba gisa; beraz, saihestu daiteke indioa

erabiltzea (material urria eta EBak kritiko gisa zerrendatua) gailu optoelektronikoen

aurre-ukipenetan. Geruza horiek ohiko geruzen antzeko ezaugarriak dituzte, eta OLEDak

fabrikatzeko prozesuen bateragarritasun-testuinguru batean lor daitezke. Hala, elementu

elektrokromiko bat OLED batekin konbinatuta tandem gailuak lortu dira, hegazkinetako

leihoetan sartzeko modukoak.

Likido ionikoak gehitzeak zentral termoelektrikoetan erabiltzen diren fl uido termikoen

(HTF) propietateak hobetu ditu. Zehazki, tenperatura handiagoetako degradazioa

egonkortzea lortu da, eta fusio-tenperatura bitarte txikiagoetara pasatu da, gaitasun

termikoan aldaketarik eragin gabe.

Adierazi behar da, halaber, ENE-HVAC proiektu europarraren esparruan nanofl uidoak ere

garatu direla, nanodiamanteetan, metal oxidoetan eta metaletan oinarrituta, eta, hala,

eroankortasun eta difusibitate termikoak hobetu direla. Zehazki, esperimentu-datuek

erakusten dute glikol-oinarriko nanofl uido batek, % 0,01eko titanio oxidoa izanik,

difusibitate termikoa % 17 hobetzen zuela.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1Sistema tribologikoak: diseinua, karakterizazioa eta optimizazioa2014an, tribokorrosioa asko landu zen espezializazio-proiektuetan eta proiektu industrialetan; adibidez, Vicinay edo Gerdau enpresa ezagunentzat. Horrez gain, Aenorrekin elkarlanean aritu gara, tribokorrosio-saiakuntzen estandarizazioan.

Horrez gain, aipatzekoak dira POWERFUL eta MUSIC proiektu europarren emaitzak. Izan ere, laborategian, zenbait sistema mekanikok tenperatura handian duten portaera tribologikoa erreproduzitu da, eta motorreko osagai batzuen higadura-mekanismoa simulatu da (pistoia eta segmentua versus zilindroa). Aluminioa eta plastikoa injektatzeko prozesuaren higadura-mekanismoa ere aztertu da.

Halaber, aipatu behar da DMP enpresarekin OPTIMIZE proiektuan “Clean Sky” ekimenean izandako esperientzia, erreduzitzaile aeronautikoen engranajeak fabrikatzeko. DMP diseinuaz, simulazioaz eta fabrikazioaz arduratzen da, eta IK4-TEKNIKER, berriz, saiakuntza-bankuaz; saiakuntza-banku horietan neurtzen da nola aldatzen den engranajeen eraginkortasuna, bibrazioak eta higadura osagai horien aldaera geometrikoen arabera. Datuak tratatu eta gero, emaitzak aztertuko ditugu, identifi katzeko zer parametro diren kritikoenak eraginkortasuna, fi dagarritasuna eta iraunkortasuna hobetzeko.

Azkenik, Goizper enpresarekin bi proiektu egiten ari gara. Horietan, enbrageen marruskadura eta diseinu-aldaketek kirrinkaren edo “squeal”en sorreran duten eragina aztertzen eta simulatzen da, eta saiakuntza-banku bat eraiki da enbrage berrientzat.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1Fluido industrialen erabilera-kontrola2014an, mantendu egin da, baita handitu ere, bezero industrialek gure olio lubrifi katzaileen eta mantentze-lan prediktiboetarako beste fl uido industrial batzuen karakterizazio-zerbitzuan egin duten eskaera handia. Iaz, beroa transferitzeko fl uidoak (HTFak) gehitu zitzaizkion laborategi honek aztertzen dituen fl uidoen zerrenda luzeari, eta, aldi berean, nazioarteratzeko prozesua indartu zen, Ekialdeko Europako herrialde batzuetan dauden bezeroengana jotzeko asmoz.

International Council for Machinery Lubrication (ICML) erakundearen ziurtagiria ere lortu

dugu. Erakunde hori, enpresaren alor tekniko gisa, makinaren lubrifi kazio-hazkuntzaz

eta -garapenaz arduratzen da batez ere, profesionalak prestatzeko eta “makinen

lubrifi katzaileen analista” (I. maila, MLA1 eta MLT1) eta “makinen lubrifi katzaileen

analista” (II. maila, MLA) ziurtagiriak emateko.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1Materialen eta gainazalen erabileraren portaera2014an, sendotu egin da diagnostikoaren eta irtenbide teknologikoen unitatearen aldeko apustua.

Horrez gain, gure produktuek —batez ere, geruzek— denboran duten portaera bermatzen

eta aurreikusten saiatu gara, eta, horretarako, sortutako gainazalen bizitzari buruz

fi dagarritasun handia eskain dezaketen saiakuntza bizkorrak eta datuak tratatzeko

teknologiak erabili ditugu. Jakina, jarduera hori funtsezkoa da garapenei balioa emateko

eta enpresa erabiltzaileek onartzeko. Horregatik, ibilbide luzea du.










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.1Informazio-sistemakSoftware-teknologien alorrean, datuen eta informazioaren tratamendu adimendunean oinarritutako erabakitze-sistemak sortzeko garapenak egin dira. Azpimarratzekoak dira aplikazio hauek:

· Mantentze-lan prediktiboetarako aplikazioak. 2014an, sektore eolikoan operazioa eta

mantentze-lanetako estrategia optimizatzeko garapen teknologikoarekin jarraitu dugu,

olio lubrifi katzaileen analisirako eta diagnostikorako gaitasunak, onlineko sentsorizazioa

eta datuen tratamendu adimenduna konbinatuz. Makina-erremintako, eragingailu

aeronautikoko eta jasotze-sistemetako garapenekin ere jarraitu dugu.

· Eraikin berezietan (erakustazoketako pabiloi edo eraikin industrialetan) energia-

eraginkortasuna lortzeko aplikazioak.

· Hiri adimendunetarako aplikazioak. Nabarmentzekoa da e-Menhir ekimena martxan

jarri izana, non EAEko 8 erakundek parte hartzen baitute. Ekimen honen helburua da

zentzumen ugariko gaitasunak, informazioaren bilketa eta haren analisia konbinatuko

dituzten sistema ziberfi sikoak garatzea, hiriaren portaera-ereduak sortzeko eta zerbitzu

berriak sortzeko.

· Osasunerako aplikazioak: FI-STAR proiektu europarrarekin jarraitzen dugu, zeinaren

helburua baita osasungintzaren beharrei erantzutea etorkizuneko Interneten ahalmenaren

bidez. Osakidetzarekin lankidetzan dihardugu.

5.1.3.INFORMAZIO-, ELEKTRONIKA- ETA KONTROL-SISTEMAK










09

Arlo teknologikoak

IK4-TEKNIKER01

Elektronika eta komunikazioakSentsore-sareetarako teknologiatik, joan den urtean Plug, Play & Forget for WSN paradigman lan egiten jarraitu genuen. Paradigma horrek sare horien hedapena, funtzionamendua eta mantentze-lanak errazten ditu. 2014an, teknologia hori alor hauetan aplikatuz lan egin dugu: eraikinen energia-eraginkortasuna, argiteria publikoaren kontrola, pertsonen segurtasuna, aparkalekuen kudeaketa eta abar.

Sentsore-teknologiak segurtasunaren alorrean aplikatzeari dagokionez, 2014an garapen

handia izan duten bi proiektu europar aipatu nahi ditugu:

· EVACUATE. Honen helburua da % 20 bizkorrago ateraraztea jendea leku publikoetatik;

adibidez, futbol-zelaietatik edo metro-geltokietatik.

· ZONeSEC. Azpiegitura kritikoetan gainbegiratze eta zaintza perimetrala egitea,

sentsorizazio- eta ikusmen-teknika desberdinak konbinatuz.


05.1










09

Arlo teknologikoak

IK4-TEKNIKER01

Sistema kognitiboakSistema kognitiboak sentsorizazioaren, monitorizazioaren eta denbora errealeko datu-tratamenduaren bidez hautemateko, ikasteko, arrazoitzeko, jarduteko eta egokitzeko gai diren sistemak dira. Hori guztia, prozesuen kontrolean eta robotikaren alorrean.

Nabarmentzekoak dira 2014an alor hauekin lotuta egin ditugun garapen teknologikoa:

· Irudiak lortzea eta haien tratamendua. Online ikuskatzeko aplikazio berritzaileak garatu

ditugu.

· Lokalizazioa eta ibilbideen planifi kazioa eta pertsona-makina lankidetza. eguzki-

instalazio termikoetako ikuskapen-lanetan eta mantentze-lanetan robotika mugikorra

aplikatzeari buruzko MAINBOT proiektua amaitu egin da, eta Europako beste bi proiektu

berri hasi ditugu:

- FourByThree proiektua, HORIZON 2020ren esparru berrian IK4-TEKNIKER buru duela;

robot modularrak, seguruak, eraginkorrak eta erabilerrazak garatzeko helburua du.

- Osagai aeronautikoen mihiztatzea, bi besoko robotak erabiliz.

Bestalde, azpimarratu behar da IK4-TEKNIKER lehen lekuan geratu dela EUROC proiektu

europarraren esparruan antolatutako lehiaketan. Europa osoko beste 30 zentrorekin eta

unibertsitaterekin lehiatu da. Lehiaketan, taldeek elkarlaneko robotikaren erronka batzuk

gainditu behar zituzten. Emaitza hori lortuta, bigarren fasean sartuko gara, eta han,

Bin Picking sistema bat garatu eta ezarri beharko da, eta enpresa italiar batean

muntatu.

05.1










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

Sistemen erregulazioa eta kontrola2014an egindako jardueretatik, hauek nabarmendu nahi ditugu:

· Ikerketa-talde honek WINDBOX ekimena martxan jartzeko egin duen ekarpena.

Offshoreko Energia Eolikora bideratutako Osagai Aeronautikoen Fabrikazio Aurreratuko

Zentroa da WINDBOX.

· LSST (Arakatze Sinoptikoetarako Teleskopio Handia) teleskopio erraldoiarekin

erlazionatutako jarduerak hasi dira: teleskopioaren egitura defi nitzea (azimuth eraztuna,

azimuth egitura eta jasotze-egitura), azimuth ardatzetako eta jasotze-ardatzetako

eragingailuak eta behatokiko sistema orokorrarekin duen kontrol- eta konexio-sistema.

· District Heating instalazioetan kontrol banatuko estrategien garapena.

05.1










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

Makina eta eragingailu elektromagnetikoen diseinuaAtal honetan, VENUS proiektua hasi dugula azpimarratu behar da. Proiektu horren helburua da fl uxu axialeko erreluktantzia kommutatuko motor bat garatzea, ibilgailu elektrikoan aplikatzeko (EBk iman iraunkorren ia hornitzaile bakar den Txinarekiko duen mendekotasuna murrizteko Europaren helburuarekin bat etorriz).

Bestalde, sistema elektromagnetikoak garatzen jarraitu dugu. Hemen, alderdi hauek

azpimarratu nahi ditugu:

· i-Sare azpiegitura martxan jarri da. IK4-TEKNIKERek inertzia-bolante bat integratu du

biltegiratze-sistema gisa.

· Chopperak garatu dira, espalazio bidezko neutroi-iturrien instalazioetarako.

05.1










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

Sistema ziberfi sikoakSistema ziberfi siko batean, uztartu egiten dira konputazio-, metatze- eta komunikazio-ahalmenak eta mundu fi sikoan objektuei segimendua egiteko eta/edo haiek kontrolatzeko ahalmenak. Normalean, sistema ziberfi sikoak elkarri lotuta daude, eta, aldi berean, sare digital globalen mundu birtualari lotuta.

IK4-TEKNIKERek aplikazio hauetarako sistema ziberfi sikoak sortu eta garatu ditu 2014an:

· Makinaren egoera edo, oro har, sistema baten egoera monitorizatzea eta jardute- eta

mantentze-estrategia optimizatzea

· Hiriaren portaera-ereduak eraikitzeko beste gailu batzuekin eta errepide-azpiegiturarekin

komunikatzen diren gailuak.

05.1










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

Produktuak diseinatzeko metodologiaProduktuak garatzeko proiektu guztietan, kudeatzeko zailena den alderdietako bat bezeroen itxaropenak dira, lankidetzaren irismenari eta lankidetzaren azken emaitzari dagozkien itxaropenak. Gainera, zenbat eta garapen-maila handiagoa behar, orduan eta handiagoa izaten da emaitzari buruzko kezka, eta, beraz, probableagoa da itxaropen desberdinak sortzea.

Egoera horiei aurre egiteko, ezinbestekoa da alde bakoitzaren itxaropenak argi eta

garbi adierazteko eta kudeatzeko aukera emango duten komunikazio-metodologiak

eta -erremintak edukitzea. 2014an, gure diseinu- eta lankidetza-erremintak orrazten

jardun dugu, bezeroek nahiz zentroko ikertzaileek argi adieraz ditzaten alde bakoitzaren

itxaropenak, hasieran zehaztapenak defi nitzen ahalegin bat eginez. Hala, eskaintza-

garapena-onespena oinarri komunen eta alde bakoitzak onartutakoen gainean egiten

da. Diseinu- eta lankidetza-erremintetako hobekuntza horiek benetako proiektuetan

baliozkotu dira urtean zehar, eta erakunde osora zabalduko dira modu orokorrean.

Produktuen garapenean gero eta garrantzitsuagoa den alderdietako bat segurtasunarekin

erlazionatutako guztia da. Bai ekipoaren erabiltzailearen ikuspegitik, bai ekipoak

funtzionatuko duen ingurunearen ikuspegitik. Normalean, alderdi horiek garapenaren

azken faseetan lantzen dira, eta horrek saihets liratekeen kostu gehigarriak eragiten

ditu. Hori dela eta, proiektuen hasierako faseetan sartu da segurtasunaren analisia,

eta barne-mekanismoak garatu dira, hori beti egiteko bezeroekiko lehenengo

harremanetatik hasita.

5.1.4.PRODUKTU-INGENIARITZA

2014an, alor honetako gaitasunak indartu dira, helburu nagusia ideia berritzaileak balio erantsi handiko produktu bihurtzea izanik.

05.1










09

Arlo teknologikoak

IK4-TEKNIKER01

Neurketa-teknologia miniaturizagarrien eta integragarrien baliozkotzea2014an, gainazaleko plasmoi lokalizatuen erresonantzia bidez biomolekulak detektatzeko garapen bat prestatu dugu.

Teknika horrek ez du markagailurik erabili beharrik (askotan lagina aldatzen dute), eta

kontzentrazio baxuekiko sentikortasun handia du, eta hori gero eta gehiago eskatzen da

detekzio goiztiarrerako. Detekzio multiplexaturako gaitasuna du, eta are hobeto: erraz

miniaturiza daiteke, sentsoreak dituen guneak 500 µm x 500 µm-ko dimentsioak baititu.

Gune horietako bakoitzak milioi bat nanozulo ditu. Horiek fabrikatzeko metodoa erraz

eskalatzekoa da; beraz, saiakuntzak bizkor egingo lirateke eta merkeak izango lirateke.

Prestatu den sistemaren oinarria material biobateragarriz egindako txip multiplexatu bat

da (4 sentsore-gune ditu).

Sentsore-guneak nanozuloak fabrikatzeko tekniketan oinarrituta daudenez, eta

haiek banaka fabrikatzea nahiko garestia denez, simulazio-erreminta bat garatu da,

erresonantziaren uhin-luzera zuloen ezaugarri geometrikoekin (diametroa eta bereizketa)

simulatzeko. Hala, asko murrizten dira garatutakoa prestatzeko egin beharreko jarduera

esperimentalak.

Biosentsore baten kontzeptu-proba gisa erabili da sistema hau, hanturazko gaixotasun

autoimmuneekin lotuta serumean agertzen diren zitokinak detektatzeko; esaterako,

interleukina 6 (IL-6) edo tumore-nekrosiko alfa faktorea (TNF-Ð). Proteina horiek

serumean duten kontzentrazioaren datua funtsezkotzat jotzen da hanturen kateari

buruzko pronostiko bat egiteko, eta, hala, TNFalfaren aurkako terapiak egiteko

irizpide bat ezartzeko.

Oraingoz, 1 ng/ml mailako kontzentrazioak detektatu dira, eta egiaztatu da sistemak

aukera ematen duela kontzentrazioaren bilakaera denbora errealean detektatzeko,

eta horrek sistema erabiltzeko aukerak handitzen ditu.

Aipatutako proteinez gain, tumore-zelula kantzerigenoak detektatzeko saiakuntzak

ere egin dira, eta, horren ondorioz, patente bat eskatu da gero ustiatzeko.

05.1










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

Teknologien integrazioa: industria-aurreko prototipoak2014an, detekzio-sistema elektrokimiko baten integrazioan eta automatizazioan lan egin da. 4 modulu nagusi ditu sistemak:

· Immunosaiakuntza + Detekzio elektrokimikoa. Immunosaiakuntza berri bat diseinatu

da. Horretarako, eskuzko prozedura estatiko eta konplexu bat sinplifi katu da, fl uxuan

detektatzeko plataforma baten beharretara egokituz.

· Mikrofl uidika. Plataforma praktikoago eta merkeago bat edukitzeko, erabili eta botatzeko

txip komertzialak erabiltzen dituen gelaxka bat baliatu da. Erabili eta botatzeko

plataforma mikrofl uidiko horrek kolektore bat du lagina sartzeko, detekzio-kamera

bat eta hondakinen irteera bat. Gelaxkaren diseinua optimizatu egin da, partikula

magnetikoak eraginkortasunez harrapatzeko fl uxu desberdinetako lan-elektrodoan.

· Fluxuaren kontrola. Balbula eta ponpa mikrofl uidikoak modu independentean

kudeatzeko kontrola garatu da. Ponpa eta bi balbula fl uidikoko sistema bat, plataforma

mikrofl uidikoan lagina eta erreaktiboak propultsatzeko.

· Agitazio elektromagnetikoa. Bi elektroiman modu sinkronizatuan kontrolatzeko

sistema bat garatu da, partikula magnetikoak harrapatu, askatu eta irabiatzeko. Hala,

immunosaiakuntzaren etapak automatikoki egin daitezke.

2014an egindako lanaren ondorioz, patente bat eskatu da, gailu integratuaren

diseinua babesteko.

05.1










09

Arlo teknologikoak


IK4-TEKNIKER01

05.2IK4-TEKNIKERek mende-laurdeneko esperientzia du era askotako funtzionalitatetako gainazalak sortzen.

Hori horrela, teknologia helduen sorta eder bat dugu, transferentziarako prest. Haien

ezaugarriak ezagutzen ditugu, bai eta haien lehiakide diren aukeren aldean zer abantaila

eta desabantaila dituzten ere. 2014an, horren guztiaren inbentario bat egin zen, eta

enpresen eskaerekin eta erabilitako substratu-motarekin kontrastatu zen.

Lorpen handienetako bat gainazal superhidrofobikoak lortzea izan da. Horretarako, era

askotako teknologiak probatu dira, hala nola laser bidezko testurizazioa, fotolitografi a

konbentzionala eta NIL edo sol-gel geruzak. Emaitzarik onenak prozesu horien konbinazio

egoki baten bidez lortu dira.

2014an, zerbitzu jakin bat baino gehiago emateko gai diren gainazalak (gainazal

multifuntzionalak) bilatzeko etapa hasi zen. Garapen horien adibide bat oinetako-zolekin

egin zen kontzeptu-proba bat izan zen: lokatzaren eta zikinkeriaren aurrean zituzten

ezaugarri onei urraduraren aurrean portaera ona izateko ezaugarria gehitu behar zitzaien.

Horrek etorkizuneko aplikazio multifuntzionaletarako oinarriak ezarri ditu; esaterako,

aplikazio hauetarako: superhidrofotasunaren eta korrosioaren aurkako babesaren

konbinazioa (substratu batzuetan —aluminioan, titanioan edo magnesioan, adibidez—

halako oleofobotasun erantsi bat izateko aukerekin), antirrefl ektantzia eta automatikoki

garbitzeko gaitasuna beiretan eta material polimerikoetan, superhidrofobotasunaa eta

portaera termokromikoa beiretan, eta sentsore-gaitasunak (estentsometria, etab.).

Espezializazioko apustu estrategikoak

5.2.1.GAINAZAL MULTIFUNTZIONALAK










09IK4-TEKNIKER01

05.22014an, metrologiako espezializazioak bere jarduera EMRP programako (European Metrology Research Programme) bi proiekturen inguruan oinarritu du:

· SIB58 Angle metrology. Ultradoitasunezko ekipamendu bat diseinatzea izan da helburua.

Zehazki esateko, angelu txikien sorgailu bat sortu da. Haren erabilera-ezaugarriei eta

prestazioei esker, asko hobetuko dira ekipamenduak kalibratzeko aukerak eskakizun

handiko sektoreetan; esaterako, instalazio zientifi ko handietan. Garatutako gailuak bi

berrikuntza garrantzitsu ditu: angeluak sortzeko mekanismoa bera eta zuzenean neurtzeko

soluzio integratu bat, bereizmen handikoa, angelu eta alboko desplazamenduetarako.

Mekanismo berri horrekin, angeluen bereizmen handiak lor daitezke, 0,001’’-rainokoak,

neurri trinko eta eramangarri batean.

· IND62 Traceable in-process dimensional measurements. Proiektu honek makinan

neurketa-soluzioak eskaintzeko gaitasunetan aurrera egiteko esparru ezin hobea

eskaintzen du. Hain zuzen, ekimen honi esker, hainbat saiotako jarduerak Europako

metrologia-institutu nagusiek ezarritako jarraibideen arabera bateratu dira: makinan

egindako neurketa-ziurgabetasunak esleitzeko behar den metodologiaren garapena,

makinen eta lan-ingurunearen monitorizazio termikoa eta makinen bolumen osoko

erroreen mapaketarako eta zenbakizko konpentsaziorako soluzioak.

5.2.2. METROLOGIA










09


IK4-TEKNIKER01

Apustu honen esparruan, elkarlaneko sistema robotiko malguak garatzen jarraitu da.

En 2013an egindakoaren ildo beretik jarraituz, 2014an azpimarratu behar da IK4-

TEKNIKERek EUROC proiektuaren barruko Europako bi erronkatan parte hartu duela

eta arrakasta izan duela. Proiektu horren helburua da fabrikazio-industriarako soluzio

lehiakorrak garatzea bi testuinguru handi hauetan:

· Fabrikazio-zelula birkonfi guragarriak eta interaktiboak. Pertsona-robot lankidetzarako

aplikazioak garatzen dira. Elementuak piezan sartzeko soluzio bat lortu da, pertsona

batek keinu bidez emandako aginduak detektatuz.

· Lantegiko logistika eta manipulazioa, maneiagailu mugikorren bidez. Zehazki esateko,

piezei “pick and place” egitean datza aplikazioa.

Modu orokorragoan hitz eginez, 2014ean landutako teknologiak hauek dira:

· Posizioaren eta indarraren kontrola inpedantzian oinarrituta, eta besoaren

posizionamenduak mugimenduak egitean topa ditzakeen erresistentziak kontuan izan

behar diren eragiketetan aplikatuta.

· “Pick and place” eragiketak lankidetza-inguruneetan egitea 3Dko ikusmen bidez.

Eragiketa horietan, ikusmen-algoritmoek ingurune ez-egituratu batean hartu beharreko

elementuen posizioa zehazten dute, eta maneiagailuek ibilbide seguruak eta talkarik

gabeak egiten dituzte, sentsoreen bidez lortutako informazioan oinarrituta.

· Interakzio semantikoa, lengoaia naturalean oinarritutako pertsona-robot interakzio-

sistemak garatzeko aukera ematen duten ontologiak eta arrazonamendu-arauak

defi nituz.

5.2.3. ROBOTIKA

05.2










09


IK4-TEKNIKER01

Ingelesez erabiltzen den “Smart Integrated Systems (SISs)”ekin erlaziona daiteke. Bereizgarri hau duten soluzio eta produktuen multzo bat da: ingurunea ezagut dezakete sentsore-gailu sendo, fi dagarri eta merkeetan materializatutako interfaze fi siko-kimikoen bidez; gailu horiek multzo batean integratzen dira, non elektronikak eta informazioaren eta komunikazioen teknologiek ere zeregin garrantzitsua baitute.

2014an, oinarrizko erronkak bi izan ziren: ziurtagirien beharraren aurrean fi dagarritasuna

handitzea (I+Gko lehenengo garapenetik indarrean dagoen “Risk Driven Approach”en

ikuspegitik), eta balio erantsi txikiagoko sektoreen beharrak betetzeko aukera ematen

duten eta oso kostu txikia duten sentsore-gailuak ezartzea.

Gauzak horrela, iazko lorpen eta jarduera hauek azpimarratu nahi ditugu:

· Olioaren kalitatea monitorizatzeko sentsoreak, Attend2 enpresarentzat garatuak,

industrializazio osoko fasera igarotzea.

· Elikagaien sektorerako sentsore batzuen kostua asko txikitzea eta integrazio-maila

hobea lortzea.

· Biomarkatzaileak metodo elektrokimiko bidez detektatzeko lerroa irekitzea.

· Infragorri hurbilean (NIR) sentsoreen belaunaldi berri bat sortzeko oinarriak ezartzea,

fl uido industrialak eta elikadura-aplikazioak monitorizatzeko.

5.2.4. SISTEMA HETEROGENEO INTEGRATUAK

05.2










09


IK4-TEKNIKER01

GURE BEZEROEN ETA KOLABORATZAILEEN AHOTSA06.1 CASTROL

06.2 OJMAR

06.3 ONA ELECTROEROSIÓN

06.4 RIOGLASS SOLAR

06.5 SISTEPLANT





05GURE BEZEROEN ETA KOLABORATZAI-LEEN AHOTSA




09IK4-TEKNIKER01

06.1 CASTROL I 06.2 OJMAR I 06.3 ONA ELECTROEROSIÓN I 06.4 RIOGLASS I 06.5 SISTEPLANT

06.1BPrekin batera, BP Oil Españak Espainian eta Portugalen merkaturatzen dituen lubrifi katzaileen marka bat da CASTROL.

CASTROL lubrifi katzaileak marka aitzindaria da teknologian. Errendimendu handiko

motor-olioak garatzen ditu. Merkatuan kuotarik handienak dituzten automobil-enpresen

gomendioak hartzen ditu kontuan, bai eta motor-lehiaketetako nazioarteko taldeen

babesleen gomendioak eta nazioarteko lehiaketa nagusien gomendioak ere. Merkatu-

sorta handia hartzen du, aipatutako automobilgintzatik hasi (turismoak, ibilgailu astunak

eta motozikletak) eta ontzigintza eta industriaraino. Gainera, “Supply Chain” talde bat du,

Europako instalazioetatik tokiko biltegiak hornitzeaz, materiala biltegiratzeaz eta, gero,

garraiatzeaz arduratzen dena.

Ni 1990ean hasi nintzen Castrolen lanean, eta, ordurako, IK4-TEKNIKER gure hornitzailea

zen, erabiltzen ziren olioen monitorizazioaren eta analisiaren gaietan. Hainbeste urtez

gure zerbitzuen hornitzailea izateak erakusten du nolako konfi antza duen CASTROLek IK4-

TEKNIKERengan. Guretzat, IK4-TEKNIKERen laborategiak erreferentzia dira esperientziari

eta ezagutzei dagokienez. Horregatik, arazoren bat dugunean edo zalantzaren bat sortzen

zaigunean, haiengana jotzen dugu berehala. Lehenengo aukera dira beti.

IK4-TEKNIKER, zalantzarik gabe, olio-analisietarako gure lehen hornitzailea da Iberiar

penintsulan, bai automobilgintzako lubrifi katzaileetarako, bai fl uido industrialetarako.

Gure eskaria zabala da: errutinazko analisiak izan daitezke, helburu jakin bat duten

analisiak izan daitezke, errendimendu bat zehazteko asmoa dutenak edo saiakuntzaren

diseinu jakin bat izatea eskatzen dutenak. Azkenaldian, uretan disolbagarriak diren

ebaketa-fl uidoekin ere hasi gara lanean.

Etorkizunari begira, uste dut lankidetza hori areagotu egingo dela, bai zerbitzu

horrek eman digun gogobetetze-maila altuagatik, bai CASTROLek politika bat

zehaztu duelako, zeinaren bidez gero eta gehiago hartzen baitira aintzat bazkide

estrategiko gisa gurekin lan egiten duten kanpoko enpresa espezializatuak.

CASTROL

Angels SalvadorCASTROL Industriaren Espainiako banaketa-arduraduna









09IK4-TEKNIKER01

06.2OJMAR Eibarko enpresa bat da; gaur egun, Elgoibarren dago. Ia 100 urteko historia du (1918an sortu zen), eta altzari-mota guztietarako ixte-sistema mekatronikoak diseinatzen, garatzen, fabrikatzen eta hornitzen ditu.

CEhun langile ditugu —horietatik % 30 I+G+Bko eta marketineko teknikariak dira—. Hornitzen

ditugun produktuak fabrikatzeko behar diren baliabide produktiboak ditugu, bai eta

merkaturatzen ditugun produktuak eta sistemak muntatzeko, bermatzeko eta fi dagarriak

izateko behar den automatizazio-maila ere.

Bi negozio-unitate nagusi ditugu: bata bulegoko altzarien eta lantegiko altzari espezializatuen

sektorera bideratua eta bestea erabilera publikoko azpiegituren zerbitzura bideratua (batez

ere, fi tness, wellness eta corporate zentroak).

Gure negozioaren ikuspegiak bezeroarenganako zerbitzu osoa hartzen du kontuan,

produktuaren bizitza-ziklo osoa kontrolatuz.

OJMARen estrategiaren oinarriak nazioartekotzea (ia gure salmenten % 80 atzerrian egiten

da, bost kontinenteetan) eta berrikuntza dira (urteko fakturazioaren % 8-% 10 I+G+Bra

bideratzen dugu).

Ildo horretan, IK4-TEKNIKERekiko lankidetza 90eko hamarkadaren erdialdean hasi genuen,

produktu elektromekanikoaren lehen lerroa elkarrekin sortu genuenean. Garai hartan,

zeharo berritzailea zen, eta, egia esan, gaur egun oraindik jarraitzen duen negozio baten

abiapuntua izan da.

Urte batzuetan zentroarekin harreman gutxi izan badugu ere, berriki indarrez heldu

diogu harremanari, beti gehien interesatu zaizkigun hiru lerro nagusi oinarritzat

hartuta: elektronika, berrikuntzaren kudeaketa eta materialen akaberarekin eta

itxurarekin lotutako garapenak. Elektronika, gure produktuen bihotz teknologikoa

delako. Berrikuntza, guretzat nahitaezkoa delako beti egunean egotea edozein

berrikuntza teknologikotan eta berrikuntza kudeatzeko erreminta aurreratuenetan. Eta

materialak, gure produktuen erabilera publikoak oso balio handia ematen diolako

itxura estetikoari, eta ez funtzionalitateari bakarrik.

torkizunari begira, ziur gaude elkarrekin lan egitea aukera handia eta premiazkoa

izango dela. Horrexegatik, IK4-TEKNIKERengan konfi antza dugu, gure produktuen

hurrengo belaunaldiak garatzen jarraitzeko.

OJMAR

Julien BoulliéOJMAReko I+G+Bko zuzendaria









09IK4-TEKNIKER01


06.3ONA ELECTROEROSIÓN elektrohigadura-makinen Europar Batasuneko fabrikatzaile nagusietako bat da, eta lidergo teknologikoaren posizioa du, batez ere makina handi eta berezien alorrean.

1952. urtean sortu zen, eta elektrohigadura-makinen munduko fabrikatzailerik

zaharrena da. Esperientzia zabal horri eta bere independentzia teknologikoari esker,

elektrohigadurako soluzioen eskaintza orokor bat egin ahal izan du, hari nahiz sarpen

bidezkoena, hasi makina estandar, handi eta berezietatik, eta “giltza eskura” gisako

proiektu konplexuetaraino.

ONA ELECTROEROSIÓNek bere produkzioaren % 70 inguru esportatzen du. Merkataritza-

sarea bost kontinenteetan banatuta dauden 40 agente/banatzailek osatzen dute, eta

zerbitzu teknikoa Espainian eta beste fi lial batzuetan du, hala nola AEB, Portugal, Frantzia,

Italia eta Txinan.

Ziur gaude gure proiektuak hainbeste urtez irautearen arrazoi nagusietako bat I+G+Baren

alde etengabe egiten dugun apustu irmoa dela. Horren adierazgarri da, gaur egungo

krisialdi honetan bizitako ingurune ekonomiko gogorretan ere 20 ikertzaile baino

gehiagoko talde bat mantendu eta sendotu izana.

Bestalde, lehiakide ditugun Suitzako eta Japoniako industria-talde handien tamaina

dela eta, erabakigarria izan da Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sarearen

gaitasunez baliatu ahal izatea. Testuinguru horretan, azpimarragarriak dira EHUrekin eta

IK4-TEKNIKERekin bi hamarkadaz egin ditugun lankidetzak.

ONAELECTROEROSIÓN

José María RamosONA ELECTROEROSIÓNeko Teknologia eta Berrikuntzako arduraduna









09IK4-TEKNIKER01


IK4-TEKNIKERekin berriki izan ditugun lankidetzak hainbat arlo teknologikotakoak dira.

Adibidez, IMPELER proiektuari esker (CDTI integratua), makina handi eta berezien sorta

modularraren diseinu mekanikoa optimizatu da, eta, aldi berean, produktibitatea eta

doitasuna handitu dira. Prototipo garestiak eraiki beharrik gabe portaera mekanikoa

simulatu eta aurreikusi ahal izatea eta konpentsazio bolumetrikoko sistema bat garatzea

lorpen garrantzitsuak izan dira, eta, horiei esker, lidergo-posizioari eusten diogu horrelako

makinetan, bai automobilgintzarako moldeen sektorean, bai energiaren sektorerako

turbinetan.

GAITEK programaren barruan (Eusko Jaurlaritza), produktu berriak ikertu ditugu,

elektrohigaduraren merkatua handitzeko. Zehazki, EDMUS proiektuan, ONA

ELECTROEROSIÓNen makina bat integratu da IK4-TEKNIKERek garatutako buru ultrasoniko

batean. ELECO proiektuan, berriz, dielektrikorik gabeko makinaren kontzeptu bat landu

da.

Azkenik, EUSK-ADDI proiektua nabarmendu nahi dut (ETORGAI. Eusko Jaurlaritza),

non ONA ELECTROEROSIÓNek, IK4-TEKNIKERekin eta EHUrekin lankidetzan,

osagai metalikoen gehikuntzazko fabrikazioaren alorra landu baitu, konpainia

dibertsifi katzeko estrategiaren testuinguruan.

Gaur egun, elkarrekin lanean jarraitzen dugu lankidetza-aukera berrietan. Eta

horrek berresten du izan dugun eta etorkizunean izan nahi dugun harremanaren

izaera estrategikoa.

06.3ONAELECTROEROSIÓN









09IK4-TEKNIKER01


06.4RIOGLASS SOLARen, beira-eraldatzaileak gara. Urte askotako eskarmentua dugu material zoragarri hau termikoki tratatzen, bihurtzen eta forma ematen.

Bere garaian, suberaketaren ordez tenplaketa erabiltzeko gai izan ginen eguzki-islatzaileen

substratu gisa, eta, horri esker, beirari propietate mekaniko hobeak eman genizkion,

propietate optikoak aldatu ere egin gabe. Aldaketa hori egin genuelako dugu gaur egun

dugun posizioa.

Israelgo hodi-hargailuen faktoria baten aktiboak erosi eta gero, ia edozein osagai optiko

hornitzeko gai gara, eta kontzentrazio bidezko eguzki-energia termikoaren ekoizpenean

erabiltzeko. Ispilu zilindro-parabolikoekin hasi ginen, eta, gero, dorre-teknologiarako

islatzaileekin, Linear Fresnelekin eta Dish Stirlingekin jarraitu dugu. Duela pare bat urtetik, kontzentrazio bidezko energia fotovoltaikorako kontzentragailuak ere horni ditzakegu.

Gaitasun horiek munduko lider bilakatu gaituzte: % 60-70eko merkatu-kuota dugu,

urtearen arabera. Jakina, hori ez litzateke posible izango ez bagina AEBko, Hegoafrikako,

Txileko eta Txinako merkatu garrantzitsuetan ezarri.

Berrikuntza RIOGLASS SOLARen bereizgarria da, baina gure negozioan beira dena ez denez,

osagarri teknologikoak izateko bazkiderik onenak behar ditugu. Gainera, ideia onak ezin

dira beti barruan gauzatu; bazkide teknologiko gaituekin egindako lankidetza harmoniko

batetik sortu behar dute, eta hori da IK4-TEKNIKERen kasua. Lankidetza-esperientzia

hori guztiz positiboa izan da gure enpresarentzat. Hain zuzen, laster elkarrekin

babestuko dugu autogarbiketako propietateak dituzten geruzak ekoizteko patente

bat. Haren bidez, ispilu-gainazalak denbora gehiago beharko lukete zikintzen, eta

ur-kontsumoa eta garbiketarekin lotutako beste baliabide batzuen kontsumoa

murriztuko litzateke.

Azken batean, uste dut lankidetza egonkor eta dinamiko bat egin dugula, eta

elkarrekin lanean jarraitzeko ideiak ditugu, gure bezeroentzako soluziorik onenetan

buru mantentzeko helburuarekin.

RIOGLASS SOLAR

Gema PérezRIOGLASS SOLAReko Jabetza Intelektualeko kudeatzailea









09IK4-TEKNIKER01


06.5SISTEPLANT industria-ingeniaritza berritzaile bat da, duela 30 urte sortua, eta bere bezeroen lehiakortasuna eta emaitzak hobetzen diharduena, teknologiak, sistema adimendunak, antolakuntza arinak eta pertsonen garapena aldi berean aprobetxatuz.

Gaur egun, geure industria-ereduaren bidez (TECNOPLANT) —orekatua eta disruptiboa—

manufaktura aurreratu bat ezartzeko dugun gaitasuna da gure lanaren adierazgarri

nagusia. Eredu horren bidez, “etorkizuneko fabrika” delakoa modu progresiboan, seguruan

eta errentagarrian ezar daiteke, arreta jarririk, alderdi tekniko edo prozesukoetan ez ezik,

pertsonetan eta “giza fabrika” berrian duten zereginean ere.

SISTEPLANTek bere negozioaren % 20 I+G+Bra bideratzen du, eta, aurrera egin behar

dugun eremu guztietan behar bezala lan egiteko, elkarlanean aritu behar dugu gure

ikerketa-lanaren osagarri izango diren eta aurrerapen teknologikoak sendotzen lagunduko

diguten erakundeekin eta zentro teknologikoekin. Testuinguru horretan dihardugu IK4-

TEKNIKERekin lankidetzan, eta horren bi adibide jar ditzakegu, mantentze-lanen alorrekoak;

izan ere, fabrika berriak eta eragiketa-prozesuak gero eta eskakizun gehiago dituzte

ekipoen erabilgarritasunari eta fi dagarritasunari dagokienez, ereduaren jasangarritasuna

bermatzeko.

Lehenengo proiektua PROSAVE2 da, eta haren helburua zen ekipo baten, konplexuena

izanik ere, mantentze-lan prebentiboko politikak etengabe optimizatzea. Proiektu horren

bidez, SISTEPLANTek mantentze-lanak kudeatzeko bere produktua, PRISMA, hobetu zuen.

Produktu horrek, zikloak, edukiak eta eragileak optimizatzeko zenbait tresna zituenez,

maiztasunak iradokitzeko algoritmo osagarriak behar zituen.

Bigarren proiektua MAIN WIND da. Haren bidez, funtzionamendu-hobekuntzak egin

ahal izango dira aerosorgailuen mantentze-lanetan, denboraren domeinutik laneko

kondizioen domeinura pasatzeko edo, bestela esanda, akatsak lehenago aurreikusi

eta lehenago analizatzeko.

IK4-TEKNIKEReko Informazio Sistema Adimendunen Unitateari eskerrak eman behar

dizkiot, alor horretan erakutsi duen mailagatik; bikaina, benetan. SISTEPLANTek IK4-

TEKNIKERekin izan duen esperientziari buruz, azpimarratu behar da antolakuntza

arinaz gain maila teknologikoa eta praktikoa duela. Horrexegatik, oso gustura lan

egiten dugu IK4-TEKNIKERekin. Izango ditugu elkarrekin egiteko beste erronka

batzuk ere.

SISTEPLANT

José María BordaSISTEPLANTeko zuzendari nagusia









09IK4-TEKNIKER01


DIRU-SARRERAK ETA KONTABILITATE-BALANTZEA07









09IK4-TEKNIKER01

Diru-sarrerak eta kontabilitate-balantzea

07 Koldo Zubizarreta AbaunzEkonomia eta Finantzetako eta Zerbitzu Orokorretako zuzendaria

21.329 20.812 21.837 22.038 22.756

2010

>

2011>

2012

>

2013

>

2014

>

IK4-TEKNIKEREN DIRU-SARRERA GUZTIEN BILAKAERA AZKEN 5 URTEOTAN (MILA EURO)

EGOERAREN BALANTZEA 2014-12-31N (MILA EURO)

Diru-sarrerak, guztira

Urtea

AKTIBOA PASIBOA

GUZTIRA

11.264Pasibo ez-korrontea

7.804Pasibo korrontea

67.868

30.291Aktibo korrontea

67.868

48.800Ondare garbia37.577

Aktibo ez-korrontea









09IK4-TEKNIKER01

Diru-sarrerak eta kontabilitate-balantzea

07JARDUERA EZ-EKONOMIKOAGATIK

JARDUERA EKONOMIKOAGATIK

JARDUERA, GUZTIRA

22.756M€13.278M€EUSKO JAURLARITZA

3.661M€

EUROPAR BATASUNA

5.097 M€

BESTE ZENBAIT

720 M€









09IK4-TEKNIKER01

ERAKUNDE KOLABORATZAILEAK ETA PATRONATU BATZORDEA

0808.1 PATRONATUKO BATZORDEA







07ERAKUNDE KOLABORAT-ZAILEAK ETA PATRONA-TU BATZORDEA


09IK4-TEKNIKER01

08IK4-TEKNIKERen elkarte-bizitzak oinarri sendo bat du: orientazio estrategikora eta parte gaituen gizartearen zerbitzura begirako gaietan parte-hartze aktiboa izan du, bai industriaren ikuspuntutik begiratuta, bai instituzioaren ikuspuntutik ere.

2014an, bi erakunde kolaboratzaile berri izan genituen:

· Pasaban: tradizio handiko enpresa da, papergintzarako makinen eta automatizazio- eta

logistika-gailuen hornikuntzan espezializatua. Mundu mailan erreferentzia da fabrikako

ekipo-ondasunetan.

· Zayer: fresatzeko makinen eta mekanizazio-zentroen fabrikatzaile ezaguna da. Bezero

dituen hainbat sektore-talderentzako makina berezien eta makina handien fabrikazioan

espezializatuta dago. Pasabanen kasuan bezala, Zayerren merkatua mundua da, eta

bere ekoizpenaren parterik handiena esportatu egiten du.

Bi kolaboratzaile berri horiek zenbatuta —adimena eta ezagutza dira bientzat

lehiakortasunaren aktiborik handienak, eta ikuspegi horrekiko konpromisoa dute—, 20

enpresa ziren 2014aren amaieran gure proiektuarekin bat egiten zutenak. Epe ertain eta

luzean zentro teknologikoarekiko harremana indartzeko asmoa zuten, bai eta emaitza

praktikoak maximizatzeko I+G+Ba bideratzeko asmoa ere.

Fundazioaren erabaki-organo gorena den Patronatu Batzordeari dagokionez, 2014an ez

zen aldaketarik izan kideei dagokienez.

Erakunde kolaboratzaileak eta patronatu batzordea


ERAKUNDE KOLABORATZAILEAK (2014ko abenduaren 31n)









09IK4-TEKNIKER01

08.1Patronatuko Batzordea

PATRONATUKO BATZORDEA

LehendakariaJesús Mª Iriondo Arrizabalaga (Maser Microelectrónica, S.L.).

LehendakariordeaJosé Ignacio Torrecilla Zubizarreta (Goratu Máquinas Herramienta, S.A.).

IdazkariaJosé Luis Novoa Lage (Armeria Eskola).

Enpresetako batzordekideak (erakunde kolaboratzaileen artean aukeratuak):Jon Larrinaga Apraiz (Aernnova Aerospace, S.A.U.).Jon Ander Buenetxea Zabala (Alfa Lan, S.A.).Josu Azcue Ugalde (Etxe-Tar, S.A.).Pedro Ruiz de Aguirre Salazar (Fagor Automation, S.Coop.).José Antonio Malumbres García (Gamesa Corporación Tecnológica, S.A.).Álvaro Martínez de Lagos (Goizper, S.Coop.).Joseba Ruiz de Alegría Martínez de Morentín (Ibermática, S.A.).Xabier Iturbe Otaegi (Gipuzkoako Kutxa).Miguel Lazpiur Lamariano (Construcciones Mecánicas Lazpiur, S.A.).Javier Olarte San Juan (Zigor, S.A.).

Erakundeetako batzordekideak:Leyre Bilbao Elguezabal (Eusko Jaurlaritza; Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Saila).Itziar Alkorta Idiakez (Eusko Jaurlaritza; Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila).Oscar Usetxi Blanco (Gipuzkoako Foru Aldundia).Miguel de los Toyos Nazábal (Eibarko Udala).Juan Ángel Balbás Egea (Debegesa).Mikel Entrena Arriaga (Armeria Eskolako Ikasle Ohien Elkartea).Amaia Maseda García (EHU).










09IK4-TEKNIKER01

09 IK4 RESEARCH ALLIANCE09.1 LEHENDAKARIAREN MEZUA

09.2 ZUZENDARIAREN MEZUA

09.3 2014KO DATUAK









09IK4-TEKNIKER01

Lehendakariaren mezuaIK4 RESEARCH ALLIANCE

09.1

09.1 LEHENDAKARIAREN MEZUA I 09.2 ZUZENDARIAREN MEZUA I 09.3 2014KO DATUAK









09

Jesús María IriondoIK4ko lehendakaria

Aldaketa-garaiak bizi ditugu. Aldaketa sakon eta zorabiagarriak. Azken urteetako krisi ekonomiko gogorrak ondorio asko izan ditu; haietako batzuk dramatikoak, azken hamarkadetako statu quoa goitik behera aldatu dutenak. Orain, susperraldi arin bat agertzen hasita, iritsi da garaia bizitako une zailetan ikasitakoa praktikan jartzeko eta gure ekonomia-sareari ondorioak eta jarduera positiboko ereduak helarazteko. Aliantza Teknologiko bat eta I+D+Baren alorrean erreferentziazko eragilea garenez, gure egitekoa dugu hori.

Iritzi horretakoa da Eusko Jaurlaritza ere, uste baitu iritsi dela garaia Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sistemari beste bultzada bat emateko eta haren eraginkortasuna handitzeko; eta hala jaso du ZTBP plan berrian, non asmo handiko jarduera-ildo zorrotz bat diseinatzen baita zientzia eta teknologiako euskal sistemako eragileentzat. Jarduera-ildo horren helburuetan jarri behar dugu begirada eta ahalegina, eta haiek izan behar ditugu iparrorratz, gure jarduera-plana egoki bideratzeko, iparra kontzeptu nagusi batzuetan jarrita, hala nola lehiakortasunean eta eraginkortasunean.

Plan hori arduraz eta ilusioz hartzen dugu, IK4rentzat eta haren zentro guztientzat aukera ona dela iruditzen zaigulako. Izan ere, ikerketaren eta espezializazioaren bikaintasunaren aldeko gure apustua, tradizioz gure estrategiaren bereizgarria dena eta DNAn txertatua duguna, lagungarria da ikerketen emaitzak modu eraginkorragoan eta efi zienteagoan merkaturatzeko.

Geure buruari asko eskatzea eta etengabe hobetzea hartu ditugu jarduera-ezaugarritzat Aliantza osatu genuenetik. Horregatik, ongietorria egiten diogu ZTBP berriari, eta pozik hartzen dugu Eusko Jaurlaritzatik helarazi zaigun erronka, aukera ematen baitigu hobeak eta eraginkorragoak izateko dugun ahalmena gauzatzeko.

Ez gara geure buruari loreak botatzen ari. Azken fi nean, IK4 eraginkorragoa bada, euskal enpresa gehiago baliatuko dira gure ahalmenaz eta ezagutzez, gure proiektuek eragin handiagoa izango dute gure bezeroen lehiakortasunean, eta, azkenik, erabakigarriagoa izango da gizartearen aurrerapenari eta ongizateari egiten diogun ekarpena.

Gure izaeraren bereizgarria izan dugu hori, administrazio publikoek bultzatutako jarduera-esparruan islatzen denaz harago; hala aitortzen dute gure bezeroek, eta IK4ren oinarrizko jarduera-eredua izaten jarraitu behar du horrek. Zientzia, teknologia eta berrikuntzaren euskal sarea osatzen dugunok ongi egingo dugu gure lana, baldin eta guztiok (zentro teknologikoak, enpresak, administrazioa, unibertsitateak, etab.) hari berean jarduteko gai bagara, bai proiektu estrategiko eta lehentasunezkoak identifi katzeko, bai proiektu horiei eraginkortasunez eta arrakastaz ekiteko.

Horregatik guztiagatik, erronka handi baten eta aukera handi baten aurrean gaude. Erabat seguru nago, beste behien ere, emango dugula behar den maila.

IK4-TEKNIKER01

Zuzendariaren mezuaIK4 RESEARCH ALLIANCE

09.2










09IK4-TEKNIKER01

Bost urteko krisi ekonomiko latza gainditzen hasi berriak gara ozta-ozta, eta enpresek suspertze-fase neketsuari egin behar diote aurre. Egoera konplexua da; etengabeko aldaketa du ezaugarri, eta gero eta lehiakorrago izan beharraren erronkari egin behar zaio aurre.

Ezegonkortasun-egoera honetan, are garrantzi handiagoa hartzen du IK4 Aliantza Teknologikoaren lanak. Gure gain hartu behar dugu lidergoa enpresentzat aukerak bilatzeko lanetan, eta aukera horiek enpresen beharretara egokitzeko eta beren apustu estrategikoaren ardatz bihurtzeko gai den kide teknologikoa izan behar dugu.

Horren berme dugu azken urteotako ibilbidea. Oso testuinguru eko-nomiko txarrean, gure posizionamendua sendotu dugu, eta, ikerketa aplikatuan, Europako erreferentzia nagusietakoa gara. Horren on-dorioz, Europako lehenak gara enpresa pribatuekiko kontratuetatik datozen diru-sarreren ehunekoari dagokionez (% 60 inguru).

Bestalde, urteko diru-sarrerei 100 milioi euroren gainetik eustea ere lortu dugu; hala, Europako 10 korporazio teknologiko nagusien artean fi nkatu gara.

Datu positibo horiek ikusita, ordea, ez dugu bertan gozo gelditu behar; aitzitik, jarduera-esparru berriak zabaltzeko aukerak hau-

temateko eta haietaz baliatzeko ahaleginarekin dugun konpromisoa indartu behar dugu. Ildo horretan, indartu egin dugu Horizon 2020 programaren aldeko apustu garbia. Oso garrantzitsua dugu I+B+Gra Europatik datozkigun diru-sarrerak % 50 handitzeko helburua. Hala, 130 milioi euro jasoko genituzke guztira bide horretatik Horizon 2020 programak irauten dituen zazpi urteetan.

Asmo handiko helburu hori VII. Esparru Programan parte hartzean lortu ditugun emaitza bikainetan oinarritzen da, baita Europa mailako kudeaketa- eta iritzi-organoetan, gobernantza-maila gorenetan, gero eta presentzia handiagoa izatean ere.

IK4k Europako egoera berrian duen posizionamendu horrek aukera bikaina dakarkie euskal enpresei, beren erronkak Europako ikerketa-programetara helarazteko bide ezin hobea baitute gugan. Izan ere, ez soilik EBk baliabide ugari bideratuko ditu (80.000 milioi euro); gainera, asmoa dago merkatutik hurbilena dauden eta enpresen egu-neroko jardunarekin lotuena dauden proiektuen alde egiteko.

Gero eta eraginkorragoak izateko ahalegindu beharra dago, beraz. Hala erakusten dute Europatik datozen aldaketa-haizeek, baita etxe-koek ere. Eusko Jaurlaritzak nabarmen jo du norabide horretan, be-rrikuntzaren eta ezagutzaren euskal ekosistemaren bizkar-hezurra osatzen duten 200 erakundeei dagokienez.

Ezinbesteko erronka dugu hori, Europako espezializazio adimenduna-ren (RIS3) mapan tokia izan nahi badugu. Aukera bikaina ere badugu, ordea, euskal lehiakortasun-sistemaren funtsezko parte garenontzat, gure lorpenek arrakasta ekarriko baitiete gure enpresei merkatu glo-bal ezin lehiakorragoetan.

José Miguel ErdozainIK4ko zuzendari nagusia

2014Ko datuak09.3

EREMU ESTRATEGIKOAK

102 M€

GUZTIRA SARRERAK

59,16 %

20,09 %

16,17 %

3,92 %

0,66 %

9ZENTROTEKNOLOGIKOAK

93ENPRESA ETA ERAKUNDE GOBERNU ORGANOETAN

21ESKATUTAKOPATENTEAK

15PATENTE 2014ANEMANDAKOAK

1275PROFESIONAL

28 % (358)DOKTOREAK

12EGOITZA










09IK4-TEKNIKER01

ENERGIA

OSASUNA

GARRAIOA ETAMUGIKORTASUNA

FABRIKAZIO AURRERATUA

ENPRESAK

EUSKO JAURLARITZA

EB (EUROPAR BATASUNA)

EAO (ESTATUKO ADMINISTRAZIO OROKORRA)

FORU ALDUNDIAK

PARKE TEKNOLOGIKOAApdo. 44 c/ Iñaki Goenaga, 5 20600 Eibar, GIPUZKOA

Tel. +34 943 206 744 / +34 943 256 900Fax. +34 943 202 757

www.tekniker.es

Urteko Txostena 2014

Documents

Transcript of Urteko Txostena 2014