rufiraola.files.wordpress.com · Web view2-3 maila 1 MARJINAZIOA HEZKUNTZA I. JARDUERA ENUNTZ HARTZ...
26
rufino iraola garmendia MARJINAZIOA I 2-3 maila MARGINAZIOAK mila aurpegi ditu, baina denak trokel bertsuan moldeatuak, eta denak elkarren lehengusuak: prostituzioa, gosea, eskolarik eza, tratu txarrak… Iaz ere egin genuen Hirugarren Munduko hezkuntzari buruzko tailerra, Alboanen eskutik. Mikel Lizarraga eta Aloña Braceras izan genituen hizlari. Orduan haiek botatako esaldi batzuk gogoratuko ditugu: “Hezkuntza, inolako zalantzarik gabe, giza-emakume guztion eskubidea da” “Zenbait erakundetan, konpromisoak hartu egiten dira, baina ez dira beti betetzen”. “Hauek dira Nazioarteko ordezkariek Dakarren onarturiko helburu batzuk: —haurren zaintza eta hasierako hezkuntza integralak zabaltzea eta onartzea, —2015erako haur guztiek doako, derrigorrezko eta kalitatezko hezkuntza izatea, —oinarrizko hezkuntza iraunkorra lortzea pertsona helduentzat, —2015erako hezkuntza osoan berdintasuna lortzea nesken eta mutilen artean. —kalitate aldetik, hezkuntzaren arlo guztiak hobetzea. “Afrikan eta Asian oraindik lan ikaragarria dago egiteko”. Iparraldeko herrialdeei, oroz gain, eskatu behar zaie Kanpo Zorra kondonatzeko” Azkenean “arraina eman ala arrantzan irakatsi” esamoldearekin amaitu zuten”. MARJINAZIOA HEZKUNTZA I. JARDUERA 1
Transcript of rufiraola.files.wordpress.com · Web view2-3 maila 1 MARJINAZIOA HEZKUNTZA I. JARDUERA ENUNTZ HARTZ...
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
MARGINAZIOAK mila aurpegi ditu, baina denak
trokel bertsuan moldeatuak, eta denak elkarren
lehengusuak: prostituzioa, gosea, eskolarik eza,
tratu txarrak…
Iaz ere egin genuen Hirugarren Munduko
hezkuntzari buruzko tailerra, Alboanen eskutik. Mikel
Lizarraga eta Aloña Braceras izan genituen hizlari.
Orduan haiek botatako esaldi batzuk gogoratuko
ditugu:
“Hezkuntza, inolako zalantzarik gabe, giza-emakume guztion eskubidea da”
“Zenbait erakundetan, konpromisoak hartu egiten dira, baina ez dira beti betetzen”.
“Hauek dira Nazioarteko ordezkariek Dakarren onarturiko helburu batzuk:—haurren zaintza eta hasierako hezkuntza integralak zabaltzea eta onartzea,
—2015erako haur guztiek doako, derrigorrezko eta kalitatezko hezkuntza izatea,
—oinarrizko hezkuntza iraunkorra lortzea pertsona helduentzat,
—2015erako hezkuntza osoan berdintasuna lortzea nesken eta mutilen artean.
—kalitate aldetik, hezkuntzaren arlo guztiak hobetzea.
“Afrikan eta Asian oraindik lan ikaragarria dago egiteko”.
Iparraldeko herrialdeei, oroz gain, eskatu behar zaie Kanpo Zorra kondonatzeko”
Azkenean “arraina eman ala arrantzan irakatsi” esamoldearekin amaitu zuten”.
ETA ZUK ZER USTE DUZU?
MARJINAZIOAHEZKUNTZA
I. JARDUERA
1
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
AURKIBIDEA
0. Portada.A
1. Zaharrak berri: iaz ere izan genuen tailer hori; testua laburtu, ahoz.2. Diskurtsoa eta gramatika: berridazketak.3. Mintzamena: elkarrizketa, argazkia deskribatu
B
1. Enuntziatua eta data lotu.2. Diskurtsoa eta gramatika: itzulpenak.3. Konpromisoa hautatu, debatean.
C
1. Lexikoa: sinonimoak eman.2. Hitzaldia entzun eta apunteak hartu3. Erreportajea idatzi.
2
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 mailaa.
A1. Zaharrak berri.- Iaz ere izan genuen Euskaltegian Hezkuntzari
buruzko tailerra. Hain zuzen, orduan esandadoen gainean egindako erreportajea duzue aurrean. Hasteko, mintzamena landuko dugu. Beraz, irakurri testua: ideia nagusiak atera, eskema (hitz klabeak) egin eta kontatu. Grabatu egingo dugu, ondoren hobeto ebaluatzeko.
Mikel Lizarraga: “Hezkuntzak esan nahi du askatasuna eta egoera duinagoa”
‘Alboan’ GKEko Mikel Lizarraga eta Aloña Bracerasek hitzaldia eman zuten Euskaltegian, 2007ko apirilaren 24an, Hezkuntzaren Aldeko Munduko Ekintza Astea kanpainaren barruan, lema honen pean: kalitateko hezkuntza, doakoa eta unibertsala.
“Hezkuntza, zalantzarik gabe, eskubidea da”, esanez ekin zioten saioari. 1999an, munduko hezkuntzaren aldeko konpromisoa hartu zuten hainbat herrialde, GKE, sindikatu eta zenbait erakundek. Konpromisoak hartu, bai, baina sarritan ez dira betetzen, osotara behintzat, eta kanpainaren egitekoa da, hain zuzen, hori gogoraztea konpromisoak betearazten saiatzea. “Bestelako laguntzak ondo daude, baina presio politikoa ezibestekoa da”, adierazi zuen Mikelek.
Nazioarteko ordezkariek oinarrizko zenbait helburu onartu zituzten Dakarren (Senegal), Giza Eskubideen Aitortza Unibertsalean jasotako heziketa-eskubidea bete dadin bermatzeko. Era berean, Milurtekoaren Bilkura Nagusian, mundutik pobrezia desager dadin bete beharreko zortzi helburu zehaztu ziren (Milurtekorako Garapen Helburuak). Helburu horietako bi hezkuntza-alorrekoak dira, eta bat datoz Dakarren onartutakoekin.
Zehatzago esanda, hauek dira Dakarren onartutako batzuk: haurren zaintza eta hasierako hezkuntza integralak zabaltzea eta hobetzea; 2015erako haur guztiek doako, derrigorrezko eta kalitateko lehen hezkuntza izatea; oinarrizko hezkuntza iraunkorra lortzea pertsona helduentzat, 2005erako; lehen eta bigarren hezkuntzan, neska eta mutilen arteko diferentziak kentzea eta 2015erako hezkuntza osoan berdintasuna lortzea; kalitate aldetik hezkuntzaren alderdi guztiak hobetzea.
Apirilaren azken astean egiten da, urterik urte, Hezkuntzaren Aldeko Munduko Ekintza Astea. Helburu hauek ditu aste honek: jendea, oro har kontzientziatzea, politikoengan eragitea eta komunikabideetan egoeraren berri ematea; bai, halaber, gaiaren gainean gogoeta egitea, gero baliabideak ipintzen laguntzeko.
Hizlariek esan zutenez, gisa horretako kanpainak ez dira egunkarietan lehen orrialdeetako notiziak, baina badute beren oihartzuna
3
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 mailaeta animo handia ematen dieten esperientziak ikusi dituzte hainbat eskolatan: haurrak arazoari buruz elkarrizketan, kartel eta muralak, etab.
Urtero lema bat izaten du kanpainak eta aurtengoa hau da: “Hezkuntza eskubidea da, oraindik bermatu gabe dagoen giza eskubidea”. Nelson Mandelaren hitz batzuk ere erakutsi zizkiguten diaporaman: “Joan den urteetan urrats handiak egin dira pobreziaren aurkako borrokan, baina zaila da agindutako guztia betetzea”.
Aste honetan Donostian, Bilbon, Gasteizen, Aretxabeletan… hainbat ekintza egin dira, horien artean Alderdi Ederren egin den giza katea azpimarratuko genuke. Interneten ere badago informazio ugari aste horri buruz.
4
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
Hegoaldeko herrialdeen betebeharrak
Aloña eta Mikelen hitzetan, ezinbestekoa da hango gobernuen konpromisoa hezkuntza-lege egokia sortzeko, eta bete dadin neurriak hartzea; neurri horietako bat da diruz hornitzea, bai material egokiak erosteko eta bai irakasleei hobeto ordaintzeko, eta jasotzen duten dirua ez desbideratzea.
Iparraldeko herrialdeei, oroz gain, eskatu behar zaie Kanpo Zorra kondonatzeko, eta hori hezkuntzari eskaini diezaioten exijitzeko hartzaileei.
Nazioarteko erakundeei, bestalde, eskatzen zaie: malgutasun fiskala, soldatak parekatzea; izan ere, irakasleek gutxi irabazten dute beste batzuekin konparatuta. Esate baterako, Hondurasen eta Zanbian orain dela 20 urteko soldatekin ari dira lanean maisu-maistrak.
Aurrerapen handiak egin dira. Adibidez, 40 milioi haur gehiago dabil eskolan, eta mutilen eta nesken arteko berdintasuna gero eta handiagoa da. Dena dela, oraindik 100 milioi haur daude eskolatu gabe, baita 781 milioi heldu analfabeto ere.
Gogoetan
Hitzaldia amaitu ostean, Euskaltegiko ikasleek beren ekarpenak egin zituzten. Hauek izango lirateke, laburbildurik: garapenerako erreminta da hezkuntza, askatasuna esan nahi du, egoera ekonomikoa hobetzea ere bai; baina, zoritxarrez, Asian eta Afrikan oraindik lan ikaragarria dago egiteko; eskolarik ezaren ondorioa da klase sozialak nabarmenagotzea.
Azkenean, “arraina eman” ala “arrantzan irakatsi” dilema edo ipuinarekin eman zioten amaiera, eta entzule guztiak bat etorri ziren: hobe arrantzan irakastea.
5
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
2. Diskurtsoa eta gramatika.- Idatz idatzu hurrengo esaldiak beste modu batean.
1. “Hezkuntza, zalantzarik gabe, eskubidea da”, esanez ekin zioten saioari_______________________________________________ hasi ________________.
2. Kanpainaren egiteko konpromisoak betearazten saiatzea._____________________________________________behartzen ______________.
3. Era berean, Milurtekoaren Bilkura Nagusian, mundutik pobrezia desager dadin bete beharreko zortzi helburu zehaztu ziren._____________________________________________________________________ …tzeko ____________________________________________________.
4. …gaiaren gainean gogoeta egitea, gero baliabideak ipintzen laguntzeko.________________________________________________________ lagun ______.
5. “Hezkuntza eskubidea da, oraindik bermatu gabe dagoen giza eskubidea”.____________________________________...ke ___________________________.
6. “Joan den urteetan urrats handiak egin dira pobreziaren aurkako borrokan, baina zaila da agindutako guztia betetzea”._______________________________________________________________________________________ere ______________________________________.
7. Iparraldeko herrialdeei, oroz gain, eskatu behar zaie Kanpo Zorra kondonatzeko.____________________________________________________________________________________...la.
8. Nazioarteko erakundeei, bestalde, eskatzen zaie soldatak parekatzea; izan ere, irakasleek gutxi irabazten dute beste batzuekin konparatuta.______________________________________________________________________bait…_______________________________
9. Dena dela, oraindik 100 milioi haur daude eskolatu gabe, baita 781 milioi heldu analfabeto ere.Nolanahi ____________________________________________________________________________________________.
6
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila.
7
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
3. Orain bi lantxo egingo dituzu: a) elkarrizketa egingo duzu irakaslearekin, orain arte ikusitakoari buruz, b) aragazkia izango duzu aurrean; ea zer iradokitzen dizun. Bi argazkietan nahi duzuna aukeratu.
8
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
9
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
B1. Hona hemen zenbait enuntziatu eta hainbat data, koadro banatan.
Jakingo al zenuke bata bestearekin zuzen lotzen?
Nazio Batuak Erakundea (NBE)sortu zen, eta UNICEF sortzeko agindua eman zuen, haurren eskubideak babesteko 1959
Nazio Bateuk Batzar Orokorrak Haurren Eskubideak aitortu zituen 2000
Espainiako Konstituzioa onartu den eguna. Bide batez esan dezagun, honela dioela 27. artikuluak: “Denek dute heziketa-ezkubidea. Oinarrizko hezkuntza derrigorrezkoa eta doakoa da
1989
Haurren eskubideei bidezko hitzarmena onartu zuten NBEn, aho batez. Hitzarmen horrek dionez, haur guztiak dira eskubideeen jabe; besteak beste, heziketa-eskubidearen jabe.
1945
Nazioarteko ordezkariek oinarrizko zenbait helburu onartu zituen Dakarren (Senegal), Giza Eskubideen Aitormena Unibertsalean jasotako heziketa-eskubidea bete dadin bermatzeko.
2000
Era berean, nazioarteko ordezkariek Milurtekoaren Bilkura Nagusian, mundutik pobrezia desager dadin bete beharreko zortsi helburu zehaztu ziren (Milurtekorako Garapen Helburuak) . Helburu horietako bi hezkuntza-alorrekoak dira, eta bat datoz Dakarren onartutakoekin.
1978
10
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
2. Hona hemen segidan jorratzen ari garen gaiarakein erlazionaturiko zenbait esaldi erderaz. Euskeratu itazu.
1. Voy a la escuela porque tengo derecho a ello.
2. Los niños no siempre han sido considerados como titulares de derechos.
3. Después de la segunda guerra mundial recibieron mayor protección, porque fueron los niños los más danificados en esa
guerra.
4. Del dicho al hecho hay un trecho, Reduzcámoslo.
5. En efecto. Hay mucha diferencia entre la declaración de los derechos universales del niño o los compromisos adquiridos por los gobiernos y la situación real del mundo.
6. Pero si entre todos pedimos a los responsables que cumplan sus compromisos, ayudaremos a millones de niños a que se cumplan sus derechos en materia de educación.
7. Es tiempo de acción. Participa en “La cadena humana a favor de la educación infantil”
8. En el mundo hacen falta 15 millones de profesores más para escolarizar a todos los chicos y chicas de la enseñanza primaria.
9. En el mundo hay, todavía, 77 millones de niños sin escuela.
10. Los conflictos armados de distintos lugares del mundo impiden que 43 millones de chicos y chicas asistan a la escuela.
11
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
3. Jar gaitezen, lehenik, binaka eta erabaki dezagun zer konpromiso hartzen dugun (ala ez dugun) “munduko haurren hezkuntzaren alde”. Konpromisoa era askotakoa izan daiteke. Hori bai, hartzen dugun konpromisoa bete egin beharko dugu. Baina klase osoak konpromiso bakarra eta bera. Horretarako, talde bakoitzak berea aurkeztko, eta, gero, denon artean bat hautatuko dugu.
12
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
C1. Hamar esaldi dituzu segidan, gaiarekin erlazionatuak. Esaldi
bakoitzean hitz bat dator beltzez. Eman sinonimo bat.
1 “Guztiontzat hezkuntza” proiektuak emaitza onak izan ditu milioika nesta-mutilentzat. 1999an baino 21 eskola gehiago dago egun.
2 Zanbiako gobernuak hartu du konpromisoa “Guztiontzat hezkuntza” proiektuaren helburuak lortzeko. Herrialde horretan, %20 hazi da matrikulazioa 2000tik 2004ra.
3 5.800 milioi euro gehiago behar dira gatazkak erasanda dauden herrialdeei laguntzeko
4 Txad-en, ehun haurretik 42 bakarrik joaten dira eskolara
5 Hezkuntzak izan behar luke lehentasuna ekintza humanitario guztietan. Baina, askotan, gatazkak dauden lekuetara laguntzak bidali arren, hezkuntza ez da kontuan hartzen.
6 Ezinbestekoa da gobernuei, bai laguntza bidaltzen duteni eta bai jasotzen dutenei hori exijitzea
7 Lehen hezkuntza unibertsala 50 herrialdetan bakarrik lortu da.
8 Herrialde askotan (diru-sarrera eskasak medio), oraindik ez daukate behar adina baliabide haur guztiak eskolatzeko.
9 Munduko buruzagiek Dakarreko aitormenean esan zuten “Guztiontzat hezkuntza” proiektua ez zela zapuztuko baliabide faltagatik, baina hori ez bete.
10 Managuako La Chureca hondakindegiko haurrek ez zekiten, munduko haur guztiek bezala, eurak ere eskolara joan zitezkeela, hori haur guztien eskubidea zela.
13
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
2. Orain Alboanekoen hitzaldia entzungo dugu. Entzun eta apunteak hartu.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
14
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila__________________________________________________________________________________________________________________
15
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
16
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila__________________________________________________________________________________________________________________
17
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
18
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
19
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
3. Erreportajea egin, idatziz, hitzaldian jasotako informazioa oinarri harturik. Beti bezala jarraitu urratsok:
Ideia-jasa egin. Ideiak egokienak aukeratu. Egoki formulatzeko bidea pentsatu.
Testuingurua, komunikazio ekintzaren arabera. Ikus beheko koadroa. Koadro horren arabera, zu idazle dokumentatua zara, egukari bateko irakurle arruntarantzat idatziko duzu, gaia bakizu zein den: hezkuntza eta marjinazioa, testu interaktiboa izan behar; noski, komunikabideen esparruan ari zera eta hizkera horrelakoa izango da; diskurtso tipoa: azalpena; testu-mota: esplikatikoa eta helbuura informatzea edo konbentzitzea ere izan liteke, irakurlea konpromisoaren baten aurrean ipintzen baduzu.
ENUNTZHARTZGAIANOLAEGOERAE. ESPRD.TIPOAT. MOTA
XEDEA
Idazle dokumentIrakurle arruntaHezkuntza
marjinazioaIdatzizInterakKomunikazalpenaEsplikatInformat/
konbentz
20
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
21
rufino iraola garmendiaMARJINAZIOA I
2-3 maila
22
