ASTEKO ASMAKIZUNAberria

atzeanJaioterria

GAZTETXOEN ASTEKARIA 881. ZENBAKIA ASTEAZKENA, 2020KO APIRILAREN 22A

Nire izena igarri ezin? Etortzen dena etorkin,

eta joaten dena ... Zer den nork daki?

m a n t a n g o r r iErantzuna: Joakin.

Asmakizunaren jatorria: Nik papaita, zuk papaita (igarkizunak, olerkizunak eta igarkilimak) liburutik, Xabier Olaso.

EIDER EIBAR

m a n t a n g o r r i2 ASTEAZKENA, 2020KOAPIRILAREN 22A berria

ZU ERE ARTiSTA Kaixo,MANTANGORRIkolagunok!Nola ari zarete

pasatzen berrogeialdia?

Zer moduz zabiltzate

etxeko lanak egiteko? Horrez gain, zer egiten duzue

etxean? Liburuak irakurri, kirola egin, mozorrotu, kozinatu?

Bidali zuen argazkiak MANTANGORRIn argitaratzeko!

Kaixo, hemen bidaltzen dizkizut gure etxeko bi

mutikoen bi marrazki. Amets eta MarkelAzpilikuetarenak.

Kaixo, Lide naiz,

Aretxabaletakoa, eta 4 urte

ditut. Ea aukera dagoen

MANTANGORRIn gure marrazkia

ateratzeko, horrela

aittejaunak ikusi ahal

izango du. Eskerrik asko.

Kaixo, MANTANGORRI. Gu Leire, Maider eta Nagoregara, eta etxean gauden egun hauetan eskulan bat egin

dugu. Espero dugu asko gustatzea!!!

Bolognesa faltsua

LUKEN eta LIER

Zorion agurrakargitaratu ahal izateko,gogoan izan mezuakastearte arratsaldeabaino lehen jaso beharditugula. Asteartetikaurrera jasotzen direnmezu guztiak hurrengoasteko zenbakianargitaratuko ditugu.

Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.eus Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.

Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Lander Muñagorri Garmendia

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x

Orereta-Errenteriako Koldo Mitxelenako 1. mailako ikasle eta irakasleen izenean,

animo, Euskal Herria, eta besarkada estu-estu bat!

Alex: Eskolara joaten ezgarenetik, nire lagunak eta

irakaslea ordenagailuko

pantailan ikusten ditut.

Denak gaude ongi, hau poza!

June: Nire gelakomahaigainean egiten ditut

etxeko lanak, oraingoan

matematika!

Pablo: Gurasoei sukaldeanlaguntzen diet. Argiñano

bezain sukaldari trebea naiz!

MUNDUARI ADI! MIGRATZAILEAK

m a n t a n g o r r i 3berria ASTEAZKENA, 2020KO APIRILAREN 22A

Antzinatik, gizakia etengabe mugitu da leku batetik bestera. Baina mugimenduhorrek ez du pertsona bat migratzaile bihurtzen. IOM Nazioarteko MigrazioErakundearen arabera, hau litzateke migratzailearen definizioa: bere ohikobizilekutik lekualdatu behar izan duen pertsona. Definizio horren barruan,errefuxiatuak ere sartzen dira. Errefuxiatuek gogoz kontra egiten dute ihes berenbizilekutik: gerratik, edo ideologiaren eraginez jazarriak izateko arriskutik ihesi.

1. NOR DA MIGRATZAILEA?

Etxetik urrun, etxe bila ADI DATUARI!

272Milioi: IOMren arabera

2019an, 272 milioi migratzailezeuden munduan, Euskal Herrikobiztanleak halako 90. Horietatik,70 milioi errefuxiatuak ziren.Pentsa, Erresuma Batuko biz-tanle guztiak beren borondatea-ren aurka etxetik ihes egindabaleude bezala litzateke!

Frantzia izan ohi da

Euskal Herrira iristen diren

migratzaile askoren helmuga.

JON URBE / FOKU

m a n t a n g o r r i4 ASTEAZKENA, 2020KO APIRILAREN 22A berria

MUNDUARI ADI!

2. ZERGATIK

EGITEN

DUTE IHES?

Migratzaileek arrazoi ezberdinak izan ohi di-tuzte euren jaioterritik alde egiteko. Kasubatzuetan eurek hala erabakita joaten diraeuren bizilekutik, eta, beste kasu batzue-tan, egoerak hala behartuta:

Arrazoi politikoak: sorterrian ideolo-gia politiko bat defendatzeagatik jazarriakdirenean.

Gerrak eta gatazka egoerak: sorte-rrian gerra pizten denean, edo indarkeriaegoera dagoenean.

Arrazoi ekonomikoak: emigratzekoarrazoi nagusia izan ohi da. Sorterrian nor-bera miseria egoeran bizi denean, eta bal-dintza hobeen bila alde egiten duenean.

Familia arrazoiak: familia lotura hautsieta beste bizitoki baten bila abiatzen dene-an, edo atzerrian dagoen familiarteko ba-tengana joan nahi denean.

Arrazoi naturalak: hondamendi natu-ral bat gertatu —lurrikara, uholdea, lehortea,sutea— eta sorterria uztera behartuta dau-denean.

3. NORA

DOAZ?

Migratzaileak bizitoki hobe baten bila abiatuohi dira, eta, normalean, pobreagoak diren he-rrialdeetatik aberatsagoak direnetara joan ohidira. Europan, esaterako, Frantzia, Alemaniaeta Erresuma Batua izan ohi dira migratzaileenhelburu, eta, bide horretan, askok Euskal Herriazeharkatzen dute.

ADI DATUARI!

82 milioi: IOMren arabera,2019an, Europan mugitu zirennazioarteko migratzaile gehien,82 milioi lagun —Alemaniak adinabiztanle—. Zenbaki horrek berebarruan hartzen ditu Europakoherrialde batetik bestera mugituziren herritarrak. Ipar Amerikan59 milioi etorkin mugitu ziren,eta, mendebaldeko Asian etaAfrika iparraldean, 49 milioi.Migratzaile talde bat, Irungo harrera sarean. GORKA RUBIO / FOKU

Urte asko dira Europak Afrikako eta Asiako migratzaileak hartzendituenetik. Gehienak migratzaile ekonomikoak dira, baina baitagerratik ihesi doazenak ere. 2015ean, ordea, gerratik ihesi zihoa-zen errefuxiatuen kopurua izugarri handitu zen: milioi bat erre-fuxiatuk eskatu zuten babesa Europako Batasunean.

Garai horretan,gora egin zuten Siria-ko, Afganistango etaIrakeko gatazka ar-matuek zein horieta-ko biztanleen jazar-penek. Europara iritsiziren errefuxiatuen%75 herrialde horie-tatik ihesi iritsi zirenurte hartan. Ordutikerrefuxiatuen kopu-ruak behera eginduen arren, iaz,110.000 pertsona iri-tsi ziren Europara,ihesean.

m a n t a n g o r r i 5berria ASTEAZKENA, 2020KO APIRILAREN22A

MIGRATZAILEAK

4. ERREFUXIATUEN

KRISIA EUROPAN

ADI DATUARI!15.000 hildako:

Bide arriskutsuaegiten dutemigratzaile horiekguztiek, eta itsasoabaldintza txarretangurutzatzen dute.IOMren kalkuluenarabera, itsasoan15.000 pertsona hildira azken seiurteetan.

ADI DATUARI! 3.000 pertsona:

Irungo HarreraSarean, 3.000pertsona artatuzituzten 2019an;batez beste, egunbakoitzeko, hamarpertsona.

6. MIGRATZAILEAK

EUSKAL HERRIAN

Euskal Herrira iristen diren migratzaile gehienak Frantziarakobidean etorri ohi dira, baina bidean doazen asko ere hemengelditu izan dira bizitzen. Edozein dela ere migratzaileen helbu-rua, horiei laguntzeko harrera sare ugari daude Euskal Herrian.

ZER DIRA HARRERA SAREAK? Etorkin askok Irungo mugazeharkatzea dute helburu, baino hura ezin igaro geratzen diramaiz. Ez atzera ez aurrera daudenei ostatu emateko eta lagun-tzeko lekuak dira harrera sareak. Anaitze Agirre eta Ion Arangu-ren Irungo Harrera Sareko kideak dira, eta salatu dute herrita-rrak egiten ari direla erakunde publikoek betetzen ez duten lana.

NON DAUDE HARRERA SAREAK? Sare nagusiak Bilbon, Do-nostian, Irunen eta Baionan daude, baina, horiez gain, talde txi-ki asko daude herri txikietan. Ipar Euskal Herrian, herritarrenetxeetan ostatu ematen dieten eta bertan geratzen direnei in-tegratzen laguntzen dien sarea ere bada: Etorkinekin . «Urteo-tan errefuxiatuekin egon den utzikeriari aurre egiteko, herrita-rrak asko mugitu dira», Agirre eta Arangurenek diotenez.

5. EUROPARA

IRISTEKO

BIDEAK

Migratzaile eta errefuxiatuek traba ugari topa-tzen dituzte Europara iristeko bidean. Errefuxia-tuekin lan egiten duten erakundeek salatu dute-nez, Europako Batasuneko gobernuek ahaleginhandia egiten dute etorkin horiek guztiak konti-nentera irits ez daitezen, eta mugak ixten zaiz-kie. Traba horiei aurre egiteko ahaleginean, diruasko ordaindu ondoren baldintza eskaseko on-tzietan itsasoratzen dira errefuxiatuak. Askotan,engainatu egiten dituzte, eta itsasoaren erdiangeratzen dira noraezean. Hiru bide nagusitatiksaiatzen dira Mediterraneoa gurutzatzen:

Turkiatik Greziara.

Libiatik edo Tunisiatik Italiara edo Maltara.

Marokotik Espainiara.

m a n t a n g o r r i6 ASTEAZKENA, 2020KO APIRILAREN 22A berria

1.Puntuak lotu.

Jamil ikusezin bihurtu daia. Atzera ere ikusgarrijarriko duzu?Zenbakieijarraituz, berrizere bere formahartuko du, etaondoren,margotu ezazu!

A

E

F

G

H

BC

D

DENBORA-PASAK

2. Lotu bikoteak.

Ene, zenbat aurpegi!

Bakoitzetik binadaude; topatu zeindiren, etakoloreztatu gero!

m a n t a n g o r r i 7berria ASTEAZKENA, 2020KO APIRILAREN 22A

Erantzunak: 2.-A-G, B-E, C-H eta D-F. 3.-1-D,2-C, 3-F, 4-E, 5-B eta 6-A

1 euskalduna A aokelagenes

B aidni

C aokaiztnarf

D anudlaksue

E arraokoram

F aedimarip

2 frantziakoa

3 piramidea

4 marokoarra

5 india

6 senegalekoa

3. Lotu hitzak.Sei hitz hemen, hurrenkera arrunteaneta atzekoz aurrera idatzita.Lotu bakoitzadagokionarekin!

Leire OjangurenEGILEETAKO BAT

«Familia barruanadopzioari buruzsolasten lagundunahi dugu»

Zein helbururekin idatzi duzueadopzioari buruzko liburu hau?Agintzari gizarte ekimeneko koo-peratiba bat da, eta denbora askodaramagu lanean familien harre-ran eta adopzioan. Profesionalakkonturatu ginen gauza asko dau-dela idatzita adopzioari buruz,baina familiei eta haurrei lagun-tzeko tresna gisa diseinatu dituguliburu hauek [harrera familiei bu-ruzko este liburu bat ere argitara-tu dute adopzioari buruzkoarekinbatera]. Sasha neska adoptatuada, eta bere sentimendu eta ardu-rak ezagutarazten ditu. Gurasoeiere lagundu nahi diegu haurrak di-tuen beharrak ulertzen, eta, libu-ruarekin, familia barruan adopzio-ari buruz hitz egiteko momentuasortzen lagundu nahi dugu.Sasharen istorioaz gain, libu-ruan fitxak ere badaude fami-lian lantzeko...Bai, eta hor familian hitz egin dai-teke bakoitzak zer pentsatu edosentitzen duen, zertan duen jakin-min gehiago. Askotan gertatzen dahaurrak beharra duenean hitz egi-ten duela bere sentimenduei bu-ruz, baina zer gertatzen da ez due-nean hitz egin nahi? Familiari tres-na bat eman nahi diegu, gidoibaten bidez horri buruz hitz egite-ko.Haurra bera, gainera,pertsonaiarekin identifikatuahal izango da, ala?Hori da. Egia da, gainera, adinarenarabera errazagoa dela pertso-naiari buruz hitz egitea eta ez zuriburuz. Batzuetan distantziak la-

guntzen digu gertatzen zaigunariburuz hitz egiten.Haur horientzat prozesu zailaizango da adopzioarena...Bai, asko bertakoak dira, baina po-sible da beste kultura edo herrial-de batetik etortzea. Ordura arteikasi dituzten gauza asko desikasibehar dituzte familia berrira ego-kitzeko, eta ingurura egokitzeko.Agian leku batean balio duten for-mulek ez dute balio familia bateanzaudenean. Horregatik garrantzi-tsua da horri buruz hitz egitea fa-milian, eta jakitea zer dagoen hau-rraren buruan. Haurra atzerritarra denean,prozesu hori konplikatuagoada?Kulturaren edo hizkuntzarenmuga ere egon daiteke hor, etakontuan hartu behar da haurrarenadina zein den. Horrekin batera,zein izan diren bere bizipenakadopzioaren aurretik, horrek ereasko eragiten du. Baita haurrakberak egoera berrira egokitzekodaukan ahalmena ere. Bestalde,oso garrantzitsua da familia: dau-katen prestakuntza eta egitekomodua.

AZOKA LIBURUAd Izenburua: Hau da hau nahaste

borrastea. Adopzioari buruzko

ipuina.

d Testua: Alaine Bolunburu, Aloña

Goiburu, Leire Ojanguren, Carmen

Velasco, Virginia Stahlschmidt.

d Marrazkiak: Iagoba Moly eta

Alfonso Alvarez.

d Orrialde kopurua: 24 orrialde.

d Prezioa: 9 euro.

d Argitaratzailea:

Ediciones Beta.

Frutamazedoniamerengearekin

Kaixo, lagunok! Gaurkoan, askariosasuntsu eta goxo bat egitekoproposamena dakarkizuet: frutamazedonia bat merengearekin!

Hona hemen nire errezeta:

Nola egin:1 Hasteko, erabili nahi dituzuen frutak au-keratu beharko dituzue. Guk hauxek erabiliditugu: mandarina, laranja eta kiwia. Bainazuen gustukoenak har ditzakezue.

2 Frutak zuritu eta dadotan zatitu. Ondo-ren, bol txiki batean utzi.

3 Merengearekin hasiko gara orain. Lehenik,arrautza bereizi egin beharko dugu, zuringoabakarrik erabiliko baitugu. Gorringoa beste

otorduren baterako gorde dezakezue. Beraz,arrautza banatu, eta plater batean zuringoajarri. Zuringoa irabiatzen hasiko gara orduan,sukaldeko hagaxka batekin. Honetan ari ga-rela, azukrea botako diogu pixkanaka, eragi-teari utzi gabe. Segi gogoz nahasketa irabia-tzen, arrautza harrotzen den arte.

4 Azkenik, nahastu merengea eta frutak,eta jateko prest izango duzue!

Guk nola egin dugun ikusi nahi baduzue, Irrien

Plaza saioan duzue ikusgai, gure Youtubekokanalean.

On egin eta laster arte!

m a n t a n g o r r iberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA ASTEAZKENA, 2020KO APIRILAREN 22A

Fruta mazedonia goxo-goxoa dastatu ahalko da errezeta honekin. IRRIEN LAGUNAK

Osagaiakd Frutad Arrautza batd Azukrea