8/18/2019 05229004 Textos Para Clases Teóricas I
1/4
1
FFyL-UBA
Departamento de Lenguas y Literaturas Clásicas
Lengua y Cultura Latina II
Cátedra “B”: Prof. Mariana S. Ventura
Primer cuatrimestre de 2015
TEXTOS PARA LAS CLASES TEÓRICAS
Unidad 2.1: El canon literario latino
a) Géneros no canónicos: selección de epigramas:
1) Corpus inscriptionum Latinarum , VI 35887 (Courtney 59): epitafio de Mus, hallado
en Roma:
Cara meis vixi, virgo vitam reddidi.Mortua hic ego sum et sum cinis, is cinis terra est;
sin est terra dea, ego sum dea, mortua non sum.
Rogo te, hospes, noli ossa mea violare*.
Mus vixit annos XIII.
* Te ruego, visitante, no profanes mis huesos.
2) Corpus inscriptionum Latinarum , VI 26011 (Courtney 182): epitafio de Scita,
hallado en Roma:
Scita hic sita est.
Papilio volitans texto religatus aranei est.
Illi praeda repens, huic data mors subita est.
3) Corpus inscriptionum Latinarum , III 12274c (Courtney 170b): inscripción sobre
una cuchara, hallada en Gallipoli (Turquía):
Balnea, vina, Venus faciunt properantia fata.
θύων τήρι τὴν κήλην σου*.
* Al hacer sacrificios, cuida tu ingle.
4) Corpus inscriptionum Latinarum , IV 4957 (Courtney 73): inscripción hallada en
una posada de Pompeya:
Miximus in lecto; fateor, peccavimus, hospes.
Si dices “quare?”, nulla matella fuit.
5) Corpus inscriptionum Latinarum , IV 1516 (Courtney 94a): inscripción hallada en
una posada de Pompeya:
Hic ego nunc futui formosam forma puellamlaudatam a multis. Sed lutus intus erat.
1/4
05/229/004 - 4 cop.
(Latín II)
8/18/2019 05229004 Textos Para Clases Teóricas I
2/4
2
6) Marco Valerio Marcial, Epigrammata , 14: Apophoreta , 21 (adaptación): epigrama
correspondiente a una cartuchera:
Graphiarium
Haec tibi erunt armata suo graphiaria ferro:
si puero donas, non leve munus erit.
7) Gayo Valerio Catulo, Carmina , 101 (selección): lamento por la muerte de su
hermano:
Multas per gentes et multa per aequora vectus
advenio has miseras, frater, ad inferias.
[...]
Quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum,
heu miser indigne frater adempte mihi,
nunc tamen interea haec [...]
accipe fraterno multum manantia fletu
atque in perpetuum, frater, ave atque vale!
8) Marco Valerio Marcial, Epigrammata , 6.28 (adaptación): epitafio del liberto
Glaucias:
Libertus Melioris ille notus
cecidit, tota Roma dolente.
Cari deliciae breves patroni,
hoc sub marmore Glaucias humatus,
iuncto Flaminiae sepulchro, iacet.
Castus moribus, integer pudore,
velox ingenio, decore felix.
Bis senis modo messibus peractis,
vix unum puer applicabat annum.
Qui fles talia, nil fleas, viator*.
* Tú que lloras por esto, viajero, no llores nada más.
9) Marco Valerio Marcial, Epigrammata , 1.61.1-2 y 5-12: Marcial aspira a dar gloriaa su tierra, como otros poetas consagrados:
Verona docti sillybos amat vatis,
Marone felix Mantua est.
[...]
Apollodoro plaudit imbrifer Nilus,
Nasone Paeligni sonant,
duosque Senecas unicumque Lucanum
facunda loquitur Corduba,
gaudent iocosae Canio suo Gades,Emerita Deciano meo;
2/4
8/18/2019 05229004 Textos Para Clases Teóricas I
3/4
3
te, Liciniane, gloriabitur nostra
nec me tacebit Bilbilis.
3/4
8/18/2019 05229004 Textos Para Clases Teóricas I
4/4
4
b) Géneros canónicos: definición de poesía épica:
Diomedes, De poematibus (Keil, Grammatici Latini , I, pp. 483-484, adaptación):
Epos dicitur Graece carmine hexametro divinarum rerum et heroicarum
humanarumque comprehensio, quod a Graecis ita definitum est: ἔπος ἐστὶν
περιοχὴ θείων τε καὶ ἡρωϊκῶν καὶ ἀνθρωπίνων πραγμάτων1
. Epos Latinumprimus digne scripsit is, qui res Romanorum decem et octo complexus est libris,
qui et “Annales” inscribuntur, quod singulorum fere annorum actus continent ,
sicut publici annales, quos pontifices scribaeque conficiunt, vel “Romani” , quod
Romanorum res gestas declarant. Epos autem appellatur, ut Graecis placet,
παρὰ τὸ ἕπεσθαι ἐν αὐτῷ τὰ ἑξῆς μέρη τοῖς πρώτοις2. Praecipue vero
hexameter versus epos dicitur, quoniam quidem hoc versu verba responsi in
mutuam consequentiam primus deus vates comprehendit. Unde postea abusive
verbum et solutae orationis ipsa scriptura consequens ab aliis epos dictum est.
Rapsodia dicitur Graeceποιήσεως
μέρος
3 , aliqua particula discreta atque
divulsa; dicta est παρὰ τὸ ῥάπτειν4 , quod versus in unum volumen velut
consuuntur et comprehenduntur , vel quod olim partes Homerici carminis in
theatralibus circulis cum baculo, id est virga, pronuntiabant qui ab eodem
Homero dicti sunt Homeristae.
1 “El epos es el desarrollo de asuntos divinos, heroicos y humanos.” 2 “Porque en el mismo se siguen las partes de un argumento desde el principio.” 3 “Parte del poema.” 4 “Por la acción de coser.”
c) El canon literario:
Marco Fabio Quintiliano, Institutiones oratoriae , 10. 13, 19-20, 24-26, 45, 56-58
(adaptación):
Nobis ubertatem ac divitias verborum dabit lectio.
Ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus, ita lectio non cruda sed
multa iteratione mollita et velut confecta memoriae imitationique tradetur.
Ac diu optimus quisque legendus est. Nec per partes modo scrutanda
sunt omnia, sed perlectus liber utique ex integro resumendus est.
Non omnia, quae optimi auctores dixerunt, utique perfecta sunt. Nam et
labuntur aliquando et oneri cedunt et indulgent ingeniorum suorum voluptati.
Modesto tamen et circumspecto iudicio de tantis viris mihi pronuntiandum est.
Fateor: multi alii legendi sunt, qui a me non nominabuntur. Sed nunc
genera ipsa lectionum, quae praecipue oratoribus conveniunt, persequar.
Audire videor undique grammaticos congerentes nomina plurimorum
poetarum. Nec sane quisquam est tam remotus a cognitione eorum: indicem
certe ex bibliotheca sumptum transferre in librum meum possum. Nec ignoro
igitur quos transeo nec utique damno. Sed ad illos, iam perfectis constitutisque
viribus, revertere licebit.
4/4
Top Related