Cadernos do S. N. de CC OO de Galicia
As políticas públicas, imprescindibles para avanzar en igualdade
Marzo de 2015
Elaboración: Secretaría da Muller e Gabinete Económico
ÍNDICE
Presentación ............................................................................................................................... 5
Introdución.................................................................................................................................. 7
A poboación activa ................................................................................................................... 7
O emprego ................................................................................................................................... 9
Contratos rexistrados............................................................................................................17
O desemprego ..........................................................................................................................18
O salario......................................................................................................................................23
A protección social das mulleres galegas ......................................................................25
A situación laboral actual das mozas galegas ..............................................................30
Conclusións ...............................................................................................................................34
5
PRESENTACIÓN
Un ano máis, a Secretaría da Muller e o Gabinete Económico do Sindicato Nacional
analizamos a situación das mulleres galegas no mercado de traballo, e un ano máis
os datos corroboran que vivimos nunha sociedade xeradora de desigualdade.
Este documento describe a situación das mulleres galegas no emprego, no desem-
prego, na contratación e nos diversos sectores de actividade. Comprobamos que,
tamén no 2014, a poboación activa feminina baixa e a brecha de xénero na taxa de
actividade é de dez puntos de diferenza. A perda de emprego e a degradación das
condicións laborais mantéñense como notas definitorias do mercado laboral femi-
nino en Galicia.
Neste último ano pérdense 2.100 empregos femininos en Galicia. Polo tanto, conti-
núa á destrución dos últimos cinco anos, que sumou 50.900 empregos ocupados
por mulleres, un descenso de case o 10 %. A caída é moi significativa na industria, e
xera moita preocupación a degradación de sectores industriais significativos para
este país e tradicionalmente femininos e na agricultura. Todos os datos falan da
importancia do emprego e do arraigamento das mulleres a través do traballo e da
calidade de vida no rural como contribución substancial ao mantemento da
poboación.
O tempo parcial segue a ser feminino: case unha de cada catro mulleres con em-
prego en Galicia traballan a tempo parcial —opción, por suposto, non escollida—, o
que debuxa un panorama de parcialidade e precariedade que se estende ao salario,
as prestacións e as pensións das mulleres. É un dos «éxitos» da reforma laboral do
Partido Popular: a conversión dun mercado de traballo xa con dificultades e sufi-
cientemente precario nun espazo de inseguridade vital para homes e mulleres
pero, como evidencian os datos, peor para as mulleres.
Este ano, vistas as cifras de paro e, sobre todo, do de longa duración, queriamos
deternos nas prestacións por desemprego que perciben as mulleres, contributivas
e asistenciais. Pero atopamos unha falta de información en todos os portais estatís-
ticos canto ás prestacións por desemprego das mulleres galegas, ao número de
perceptoras e as contías. Só a Axencia Tributaria desagrega por sexos os datos da
contía media da prestación por desemprego. Unha media que nos di pouco da rea-
lidade de miles e miles de mulleres, pero que nos permite afirmar que as galegas
perciben prestacións por desemprego inferiores ás dos homes, como consecuencia
das condicións de traballo e dunha fenda salarial profunda e que nos sitúa moi por
debaixo da media estatal.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
6
Esta distancia nas prestacións é moito máis grave nas pensións; podemos ver no
documento a diferenza substancial na contía percibida por mulleres e homes en
Galicia e a nosa posición como unha das comunidades autónomas con pensións
máis baixas.
Tamén este ano dedicamos un apartado ás mulleres menores de 30 anos no que
concluímos que a mocidade é o colectivo máis numeroso no traballo a xornada
parcial e na temporalidade. A precariedade da xuventude é altísima: máis da me-
tade da poboación asalariada ten un contrato temporal e a taxa de desemprego é
enorme, o que agoira un preocupante futuro. Faltan medidas de crecemento do
emprego e, por suposto, de emprego de calidade, e un número crecente de mozos e
mozas vense na obriga de buscaren alternativas fóra de Galicia.
En definitiva, un ano máis a análise do mercado de traballo dende a perspectiva de
xénero presenta unha situación que empeora para as mulleres galegas.
Á aposta polas políticas de austeridade que destrúen emprego, desmantelan secto-
res produtivos substanciais, e aos recortes, coa conseguinte desaparición de em-
prego na sanidade, o ensino e os servizos sociais, temos que sumarlles as conse-
cuencias da aprobación por parte do Partido Popular da reforma laboral, que abre
portas á precariedade, os despedimentos, a falta de garantías e a inseguridade xu-
rídica. Estas políticas, xunto coas medidas para castigar penalmente a protesta e as
accións de defensa de dereitos lexítimos de cidadanía, crean un panorama asfi-
xiante para todos e todas; pero, coma sempre, peor para as mulleres.
Dende a Secretaría da Muller de CCOO de Galicia, co noso lema para este 8 de
Marzo, «Traballamos día a día pola igualdade real», queremos manifestar a nosa
firme vontade de non permitir que a igualdade real quede relegada. En tempos de
crise e desasosego como os actuais xorde a tentación, que se está a converter nun
feito, de aparcar aquelas cuestións que algúns consideran secundarias e menores.
A igualdade das mulleres en todos os eidos da vida: laboral, social, económica, polí-
tica e persoal, é un valor básico para calquera sociedade que se considere demo-
crática. Dende as organizacións que así o entendemos e dende todas as organiza-
cións de mulleres debemos aproveitar este 8 de Marzo para berralo unha vez máis.
Mabel Pérez Simal
Secretaría da Muller e Cooperación
Sindicato Nacional CCOO de Galicia
7
INTRODUCIÓN
Este documento tenta aproximarse á realidade laboral das mulleres en Galicia ba-
seándose en variables como a actividade, o emprego, o desemprego, os salarios e a
protección social. As fontes estatísticas utilizadas son as seguintes:
� A enquisa de poboación activa (EPA) e a súa explotación para Galicia que reali-
zan o Instituto Galego de Estatística (IGE) e o Instituto Nacional de Estatística
(INE). Con esta fonte analizamos a poboación activa, o emprego e o desemprego.
� Os rexistros dos servizos públicos de emprego dependentes da Consellaría de
Traballo e Benestar. Consultamos a información no Instituto Galego de Estatís-
tica (IGE) co fin de analizar os contratos iniciais rexistrados no 2014.
� A enquisa de estrutura salarial sérvenos para analizar os salarios. Tiramos a in-
formación do Instituto Nacional de Estatística (INE).
� A estatística «Mercado de traballo e pensións nas fontes tributarias» da Axencia
Tributaria ofrécenos os ingresos procedentes das prestacións por desemprego
e das pensións do sistema da seguridade social. A análise das pensións complé-
tase con datos publicados polo Instituto Galego de Estatística (IGE).
A POBOACIÓN ACTIVA
A poboación activa é o número de persoas de 16 (idade legal mínima para traba-
llar) e máis anos que teñen emprego ou o buscan de forma activa; é, polo tanto, a
suma das persoas ocupadas e as desempregadas.
Cadro n.º1. POBOACIÓN ACTIVA POR SEXOS
MULLERES HOMES TOTAL
2009 605.400 714.000 1.319.500
2010 598.800 705.600 1.304.400
2011 613.500 703.000 1.316.600
2012 617.500 700.200 1.317.700
2013 607.900 683.100 1.290.900
2014 605.000 668.900 1.273.900
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
No período de estudo, a poboación activa masculina minguou ano a ano, mentres
que a feminina comezou a resentirse a partir do 2012. Do 2009 ao 2012, a poboa-
ción activa feminina aumenta un 2 %, o que equivale a 12.100 mulleres máis, ata
acadar 617.500 activas, a cifra máis elevada dende que existen estatísticas. Porén,
no 2013 cambia a tendencia e as mulleres tamén comezan a abandonar o mercado
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
8
laboral. O número de activas baixou en 12.500 desde o ano 2012: 9.600 no 2013 e
2.900 no 2014.
A caída da poboación activa feminina foi significativa porque quedou moi por de-
baixo dos niveis de 2011. A falta de expectativas de atopar un emprego e a maior
saída de mulleres do país na súa procura están entre as razóns desa mingua de
activas.
A poboación activa feminina resentiuse menos que a masculina pero, aínda así, a
brecha de xénero tradúcese nunha diferenza de 63.900 activos máis sobre o total
de activas. Dito doutro xeito, por cada 100 homes activos no 2014, só hai 90 mulle-
res activas.
A seguir analizamos a evolución da poboación activa feminina con outro indicador,
a taxa de actividade (cociente entre a poboación activa e a poboación en idade legal
de traballar).
Cadro n.º2. TAXA DE ACTIVIDADE SEGUNDO O SEXO
MULLERES HOMES TOTAL
2009 48,3 % 62,0 % 54,8 %
2010 47,7 % 61,2 % 54,2 %
2011 49,0 % 61,0 % 54,8 %
2012 49,5 % 61,0 % 55,0 %
2013 49,0 % 59,9 % 54,2 %
2014 49,0 % 59,0 % 53,8 %
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
A diferenza entre a taxa de actividade de mulleres e de homes foise acurtando nos
últimos anos pero, con todo, a brecha de xénero é de 10 puntos: no 2014 é do
49,0 % nas mulleres e do 59,0 % nos homes.
Ao desagregar os datos por grandes grupos de idade (cadro 3), constátase que a
taxa de actividade masculina é superior á feminina en todos os grupos e, sobre
todo, no de maiores de 25 anos. No tramo de 16 a 24 anos participan no mercado
laboral o 36,4 % dos mozos fronte ao 32,5 % das mozas, pero a fenda de xénero no
tramo de 25 a 54 anos e no de 55 e máis anos supera os sete puntos porcentuais.
Cadro n.º3. TAXA DE ACTIVIDADE POR SEXOS E GRANDES GRUPOS DE IDADE
MULLERES HOMES TOTAL
De 16 a 24 anos 32,5 % 36,4 % 34,5 %
De 25 a 54 anos 81,9 % 89,4 % 85,6 %
De 55 e máis anos 16,4 % 23,9 % 19,8 %
Total 49,0 % 59,0 % 53,8 %
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Ano 2014
9
A taxa máis alta de actividade feminina rexístranse entre os 25 e os 54 anos; nese
tramo é do 81,9 %. Pola contra, as taxas máis baixas danse nos grupos de idade
extremos: entre 55 e máis anos (pola serodia incorporación ao traballo fóra do fo-
gar) e entre os 16 e 24 anos (pola prolongación da etapa formativa).
O EMPREGO
A seguinte variable de estudo é a poboación ocupada, que se define como «aquelas
persoas de 16 ou máis anos que durante a semana de referencia estiveron traba-
llando polo menos unha hora, a cambio dunha retribución (salario, xornal, benefi-
cio empresarial, etcétera) en diñeiro ou en especie. Tamén son ocupadas as per-
soas que, tendo traballo, estiveron temporalmente ausentes por enfermidade,
vacacións, etc. pero mantendo un forte vínculo con aquel».
Cadro n.º 4. POBOACIÓN OCUPADA POR SEXOS
MULLERES HOMES TOTAL
2009 524.600 630.800 1.155.400
2010 501.800 602.700 1.104.500
2011 502.700 586.600 1.089.300
2012 492.600 554.600 1.047.200
2013 475.800 530.600 1.006.400
2014 473.700 524.300 998.000
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
O ano 2014 foi pésimo en materia de emprego, outro máis marcado pola perda de
emprego feminino e a intensa deterioración das condicións laborais das que aínda
o manteñen.
No último ano pérdense 2.100 empregos femininos en Galicia (caen o 0,4 %). O
peor é que este mal dato dá continuidade a un inacabado proceso de destrución de
emprego, xa que nos últimos cinco anos se perderon 50.900 empregos ocupados
por mulleres, que equivalen a un descenso de case o 10 %.
A perda de emprego atangue a ambos os sexos, pero con intensidade distinta. Nos
cinco últimos anos desapareceron arredor de 157.400 empregos: o 68 % eran pos-
tos de traballo ocupados por homes e un 32 %, por mulleres. Esta dinámica dife-
rente do emprego explícase pola concentración dos efectos da crise, na súa fase
inicial, en dous sectores fortemente masculinizados: a construción e a industria.
No último ano, a perda de emprego segue afectando máis aos homes ca ás mulle-
res: 2.100 ocupadas menos fronte a 6.300 ocupados menos.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
10
Ocupación das mulleres por sector de actividade
A seguir, estudamos a incidencia da destrución do emprego feminino nos catro
grandes sectores de actividade. No cadro 5 plásmase a variación da poboación
ocupada feminina segundo o sector desde o ano 2009 ata o 2014.
Cadro n.º 5. EMPREGO FEMININO POR SECTOR
PRIMARIO INDUSTRIA CONSTRUCIÓN SERVIZOS TOTAL
2009 39.200 53.900 9.200 422.300 524.600
2010 36.700 46.900 8.400 409.800 501.800
2011 36.500 48.700 7.000 410.500 502.700
2012 34.800 48.800 6.500 402.500 492.600
2013 31.100 45.900 3.600 395.200 475.800
2014 25.200 44.000 4.400 400.000 473.700
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
O sector dos servizos, con 400.000 ocupadas —o 84 % da ocupación feminina—, foi
o que mellor resistiu os embates da crise. Con todo, nos últimos cinco anos destruí-
ronse 22.300 postos de traballo ocupados por mulleres, un descenso do 5 %. No
ano 2013 rexístrase a cifra máis baixa de mulleres ocupadas nos servizos: 395.200.
No 2014 houbo unha lixeira creación de emprego (do 1,2 %) no sector: hai 4.800
mulleres ocupadas máis que no 2013.
O segundo sector con máis ocupadas é a industria: 44.000 no 2014. A perda de
emprego industrial é moi preocupante porque desde o ano 2009 desapareceron
9.900 postos de traballo, o 18 % dos existentes. A evolución da ocupación nas mu-
lleres non foi homoxénea no período de estudo. A maior caída deuse en 2010,
cando 7.000 mulleres perderon o seu emprego. Os anos 2011 e 2012 supoñen un
pequeno respiro e paralízase a tendencia negativa pero, de aí en diante, continua a
caída do emprego industrial. Concretamente, no ano 2014 hai 4.800 ocupadas me-
nos que en 2012 e, desas, 1.900 perderon o seu emprego no último ano.
A poboación ocupada feminina no sector primario baixa considerablemente, un
36 % nos cinco últimos anos; en cifras absolutas, son 14.000 empregos menos. A
ocupación de mulleres neste sector acada o seu volume mínimo no ano 2014, con
25.200 ocupadas, que só representan o 5 % do emprego feminino.
A presenza feminina na construción é case marxinal porque en 2014 o sector só dá
ocupación a 4.400 mulleres, que non chegan ao 1 % sobre o total da ocupación fe-
minina. Desde o ano 2009 perdeuse moito emprego feminino na construción, de
feito, reduciuse un 52 %.
11
En síntese, no último ano pérdese emprego na industria (1.900 ocupadas menos) e
sobre todo na agricultura (5.900 ocupadas menos). Pola contra, créase emprego
neto nos servizos (4.800 ocupadas máis) e na construción (800 ocupadas máis).
A ocupación das mulleres por rama de actividade
Na evolución da poboación ocupada por ramas de actividade, centrámonos nas
ramas dos servizos e da industria, nas que as mulleres teñen maior presenza. Neste
caso, iniciamos a análise no ano 2010 porque só dispoñemos de información esta-
tística para o período 2010-2014.
Cadro n.º 6. EMPREGO FEMININO SEGUNDO RAMA DE ACTIVIDADE
2010 2011 2012 2013 2014
Agricultura, gandaría, caza e silvicultura 32.700 32.300 30.300 26.300 21.900
Pesca e acuicultura 4.000 4.200 4.500 4.800 3.300
Industria da alimentación, bebidas e tabaco 19.200 19.500 19.500 18.000 18.400
Industria do téxtil, coiro e do calzado 10.800 9.600 9.100 10.000 8.700
Industria madeira e cortiza, agás mobles; cestaría e espartaría 1.200 1.300 900 800 1.500
Industria papel, artes gráficas e reprodución de soportes gravados 1.100 800 1.100 1.000 900
Indust. extractivas, refino petróleo, fabric. prod. farmacéuticos, caucho e plásticos, doutros produtos minerais non metálicos, produtos metálicos, metalurxia, enerxía, gas e auga
7.500 8.900 8.500 6.500 7.200
Fabricación de maquinaria, material eléctrico, material de transporte e industrias manufactureiras diversas 7.200 8.600 9.900 9.500 7.400
Construción 8.400 7.000 6.500 3.600 4.400
Venda e reparación de vehículos de motor e motocicletas 2.500 2.400 2.700 2.900 3.000
Comercio por xunto e polo miúdo 90.800 90.600 88.300 85.200 83.500
Transporte e almacenamento 8.800 9.700 9.900 8.500 8.300
Hostalaría 41.500 41.300 40.000 42.600 41.300
Información, comunicacións, activ. artísticas, recreativas e de entretemento 16.000 13.000 13.200 15.200 15.400
Actividades financeiras e de seguros 10.800 8.800 9.600 10.600 11.200
Actividades inmobiliarias, administrativas e servizos auxiliares 27.100 27.300 24.200 25.200 27.300
Actividades profesionais, científicas e técnicas 21.400 23.000 22.100 19.400 18.900
Admón. pública e defensa; seguridade social obrigatoria 31.600 29.600 28.800 29.200 28.200
Educación 43.900 49.300 46.200 43.000 48.600
Actividades sanitarias e de servizos sociais 64.200 65.700 63.700 58.900 63.900
Outros servizos 51.300 49.900 53.700 54.600 50.200
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
As mulleres están ocupadas mormente nos servizos e, sobre todo, nas ramas do
comercio, actividades sanitarias e servizos sociais, outros servizos, educación e
hostalaría.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
12
Das doce ramas analizadas nos servizos, en seis recórtase emprego feminino no
último ano. Na rama de «outros servizos» perdéronse 4.400 postos de traballo
(8,1 %); na relacionada coa Administración pública e defensa 1.000 (3,4 %); na hos-
talaría 1.300 (3,1 %); nas actividades profesionais, científicas e técnicas 500
(2,6 %); no transporte e almacenamento 200 (2,4 %) e no comercio 1.700 (2 %).
Se ampliamos a análise aos catro últimos anos, as ramas máis prexudicadas son
estas: actividades profesionais, científicas e técnicas; a vinculada coa Administra-
ción pública; o comercio, e a de transporte e almacenamento.
As ramas industriais con máis mulleres ocupadas son a de alimentación, bebidas e
tabaco e a do téxtil, coiro e calzado. En 2014, o 62 % do emprego industrial femi-
nino encadrábase nestas dúas ramas.
No 2014, as ramas industriais que perden emprego feminino son estas: en activi-
dades de fabricación de maquinaria, material eléctrico, material de transporte e
industrias manufactureiras diversas hai 2.100 ocupadas menos (–22,1 %); na do
téxtil, o coiro e o calzado, 1.300 (–13 %); e na industria do papel, artes gráficas e
reprodución de soportes gravados, 100 (–10 %).
Desde o ano 2010, desapareceron 2.900 empregos femininos na industria; a rama
do téxtil, coiro e calzado é a máis prexudicada porque perdeu 2100 empregos.
A ocupación das mulleres segundo a situación profesional
Na desagregación da ocupación feminina pola situación profesional, compróbase
que o 82 % das mulleres ocupadas están contratadas por conta allea: son 387.900
no 2014.
O emprego asalariado feminino mantivo unha progresión positiva ata o ano 2009,
cando se alcanzou a cifra máis alta de mulleres asalariadas: 417.200. Porén, nos
cinco últimos anos perderon o seu emprego 29.300 mulleres asalariadas; é dicir, o
ritmo de caída é do 7 % con respecto á cifra de 2009.
A maior perda de emprego asalariado feminino dáse no ano 2010: 13.500 empre-
gos menos, unha caída do 3 % anual. No 2011 permanece case estancado o em-
prego por conta allea pero no 2012 e 2013 volve destruírse emprego con forza:
10.700 asalariadas menos no 2012 e 10.500 no 2013; ambas as caídas aproxí-
manse ao 3 %.
No ano 2014 paralízase esa tendencia negativa e créanse 5.200 empregos por
conta allea, que supoñen un 1,4 % máis que no 2013.
13
Cadro n.º 7. EMPREGO POR SITUACIÓN PROFESIONAL
ASALARIADAS EMPRESARIAS/
COOPERATIVISMO AXUDAS FAMILIARES, OUTRAS SITUACIÓNS
TOTAL
2009 417.200 100.500 6.900 524.600
2010 403.700 92.000 6.200 501.800
2011 403.900 93.500 5.300 502.700
2012 393.200 95.400 4.000 492.600
2013 382.700 89.700 3.300 475.800
2014 387.900 82.500 3.300 473.700
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
O emprego por conta propia nas mulleres non evoluciona de forma homoxénea no
período analizado. No ano 2010 pérdese moito emprego por conta propia: 8.500
ocupadas menos, un 8,5 %. A partir dese ano muda a tendencia e comeza a crearse
emprego neto ata o ano 2012; nese período créanse 3.400 empregos. Porén, a par-
tir de entón recrúa a destrución de emprego e desaparecen 12.900 postos de tra-
ballo por conta propia: 5.700 no 2013 e 7.200 no 2014.
Este dato evidencia as dificultades para pór en marcha proxectos empresariais e de
autoemprego.
A ocupación das mulleres segundo o tipo de xornada
A distribución do emprego a tempo parcial por sexos é moi dispar: no 2014, o 75 %
das persoas ocupadas neste tipo de xornada eran mulleres.
Un dos efectos máis perversos da reforma laboral é o pulo do emprego a tempo
parcial. No 2014 traballaban a xornada parcial o 23 % das ocupadas (en 2012, esa
porcentaxe era do 21 %).
Cadro n.º 8. OCUPACIÓN FEMININA SEGUNDO O TIPO DE XORNADA
XORNADA PARCIAL XORNADA COMPLETA TOTAL
2010 98.900 403.000 501.800
2011 100.900 401.800 502.700
2012 102.500 390.100 492.600
2013 110.000 365.800 475.800
2014 107.000 366.700 473.700
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
O emprego a tempo parcial nas mulleres aumentou de xeito continuado desde o
ano 2010 ata o 2013, ao tempo que retrocedía a xornada a tempo completo.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
14
No 2014 invértese esa dinámica: o número mulleres ocupadas a xornada parcial
baixou en 3.000, mentres que as que traballan a xornada completa aumentaron
lixeiramente (900 máis, un 0,25 %).
O emprego a xornada parcial debería ser unha opción persoal, e non algo imposto
polo empregador ou pola falta doutras opcións. No cadro 9 desagréganse os moti-
vos da xornada parcial por sexos; os datos corresponden ao ano 2014.
Cadro n.º 9. POBOACIÓN OCUPADA A TEMPO PARCIAL POR MOTIVO E SEXO
MULLERES HOMES
Seguir cursos de ensinanza ou formación 2.600 3.300
Enfermidade ou incapacidade propia 1.000 700 Coidado de nenos ou de adultos enfermos, incapacitados ou maiores 10.900 400
Outras obrigas familiares ou persoais 6.400 700
Non atopar un traballo de xornada completa 70.200 23.800
Non querer un traballo de xornada completa 9.600 1.800
Outras razóns 6.200 4.300
Non sabe o motivo 200 100
Total 107.000 35.200
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Ano 2014
Segundo se ve no cadro, 70.200 mulleres manifestaron estaren ocupadas a xornada
parcial porque non atoparon un traballo a xornada completa, son o 66 % das ocu-
padas nese tipo de xornada. A porcentaxe tamén é moi alta nos homes, un 68 %.
O seguinte motivo máis manifestado polas mulleres para acollérense a este tipo de
xornada é o coidado de menores ou adultos enfermos, incapacitados ou maiores:
10.900 mulleres no 2014, o 10 % das ocupadas a xornada parcial. No caso dos ho-
mes, só expresan este motivo o 1 %.
O emprego asalariado feminino no sector privado
No sector privado hai máis traballadores por conta allea ca traballadoras: no ano
2014, os homes superaban as mulleres en 25.000. Nese ano, as asalariadas no sec-
tor privado eran 285.900 e o 25 % delas tiñan un contrato temporal.
Desde o ano 2010 hai 6.500 mulleres menos traballando por conta allea no sector
privado. O recorte do emprego afectou ás asalariadas temporais: hai 11.000 menos
fronte a 4.400 indefinidas máis que en 2010, o que, en proporción, supón unha
caída do 14 % e unha suba do 2 %, respectivamente.
15
Cadro n.º 10. EMPREGO ASALARIADO FEMININO NO SECTOR PRIVADO
INDEFINIDO TEMPORAL TOTAL
2010 211.400 81.100 292.400
2011 212.500 79.900 292.500
2012 212.000 76.900 288.900
2013 213.400 72.800 286.200
2014 215.800 70.100 285.900
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
Se a análise se centra só no último ano, obsérvase que o emprego neto destruído
foi temporal. Hai 2.700 mulleres menos cun contrato temporal (case un 4 % de
descenso) e 2.400 máis con contrato indefinido (unha suba do 1 %).
O emprego asalariado feminino no sector público
Ao contrario do que ocorre no sector privado, no público hai máis asalariadas ca
asalariados (21.300 mulleres máis ca homes no 2014). Tomando como referencia o
período de estudo, a cifra máis alta de asalariadas no sector público acadouse no
ano 2011 con 111.400, que baixa ata as 102.000 en 2014.
Daquela, desde o ano 2011 hai 9.400 mulleres menos traballando no sector pú-
blico: 1.700 eran indefinidas e 7.700, temporais. Esa perda de emprego garda rela-
ción directa cos recortes e o empeoramento na prestación de servizos por parte
das Administracións públicas.
Se a análise se acouta ao último ano, vese que a evolución do emprego asalariado
por sectores variou: no privado pérdese emprego e no público recupérase lixeira-
mente. Así pois, no 2014 hai 5.500 mulleres máis traballando no sector público:
2.900 indefinidas e 2.500 temporais; isto equivale a un incremento do 4 % e do
13 %, respectivamente.
Cadro n.º 11. EMPREGO ASALARIADO FEMININO NO SECTOR PÚBLICO
INDEFINIDO TEMPORAL TOTAL
2010 78.900 32.400 111.300
2011 81.700 29.700 111.400
2012 80.900 23.400 104.300
2013 77.100 19.500 96.500
2014 80.000 22.000 102.000
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
16
Das 102.000 mulleres que traballaban no sector público galego no 2014, a maioría,
76.700, fano na Administración autonómica; outras 13.700 están na local e 6.700
encádranse na Administración central.
Cadro n.º 12. ASALARIADAS DO SECTOR PÚBLICO POR TIPO DE ADMINISTRACIÓN
2010 2011 2012 2013 2014
Administración central 9.400 9.500 9.800 7.300 6.700
Admón. Seguridade Social 2.800 1.500 1.700 2.500 2.400
Admón. comunidade autónoma 79.400 83.200 76.500 70.400 76.700
Admón. local 17.400 14.200 13.300 12.900 13.700
Empresas públicas e institucións financeiras públicas 2.100 2.700 2.200 3.100 2.600
Outro tipo 100 200 700 300 —
Non sabe — 200 100 — —
Total 111.300 111.400 104.300 96.500 102.000
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
Desde o 2011, a perda de emprego afecta a todas as Administracións agás a da Se-
guridade Social, que conta con 900 empregadas máis. Pola contra, a Administra-
ción máis danada é a central cunha redución do 29 % (2.800 asalariadas menos),
séguea a autonómica cun descenso do 8 % (6.500 menos) e a local cunha redución
de emprego do 4 % (500 menos).
En cifras absolutas, hai 7.000 asalariadas menos nas Administracións autonómica e
local; é un dato moi negativo porque estas administracións concentran a maioría
de empregos tradicionalmente femininos (na sanidade, a educación e os servizos
sociais).
No último ano incrementouse a poboación asalariada no sector público pero, aínda
así, segue estando por baixo da de 2012 e moi lonxe da alcanzada en 2011. Ade-
mais, ese incremento do emprego só se notou nas Administracións autonómica
(6.300 máis, un 9 %) e local (800 máis, un 6 %), xa que na Administración central
hai 600 asalariadas menos (un 8 % de descenso).
A taxa de temporalidade por sexo e sector
Durante a crise económica baixou bastante a taxa de temporalidade tanto no sector
privado coma no público. Non obstante, isto explícase porque se destrúe máis em-
prego temporal ca indefinido e non porque mellore a estabilidade no emprego.
Desde o ano 2010, a taxa de temporalidade nas mulleres baixou arredor de 3,2
puntos porcentuais no sector privado e 7,5 puntos no público. Recollemos no cadro
13 esa evolución por sexo e sectores.
17
Cadro n.º 13. EVOLUCIÓN DA TAXA DE TEMPORALIDADE
SECTOR PRIVADO SECTOR PÚBLICO TOTAL
MULLERES HOMES MULLERES HOMES MULLERES HOMES
2010 27,7 % 23,4 % 29,1 % 17,2 % 28,1 % 22,2 %
2011 27,3 % 23,5 % 26,7 % 16,7 % 27,1 % 22,1 %
2012 26,6 % 21,9 % 22,4 % 15,3 % 25,5 % 20,5 %
2013 25,4 % 23,1 % 20,2 % 15,0 % 24,1 % 21,5 %
2014 24,5 % 25,3 % 21,6 % 15,2 % 23,7 % 23,2 %
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
Do ano 2010 ao 2013, a taxa de temporalidade feminina foi meirande ca a mascu-
lina en ambos os sectores. No 2014 segue sendo superior nas mulleres no sector
público e no privado sitúase lixeiramente por baixo da dos homes.
No 2014, esta taxa no sector público é do 21,6 % nas mulleres e do 15,2 % nos ho-
mes; é dicir, a diferenza é negativa para as mulleres pois supera os seis puntos. No
sector privado, en cambio, é máis alta nos homes ca nas mulleres (24,5 % mulleres,
25,3 % homes).
No último ano, a taxa de temporalidade no sector privado evolucionou de forma
desigual segundo o sexo: se nas mulleres baixa aproximadamente un punto por-
centual, nos homes sobe algo máis de dous puntos. Pola contra, no sector público
sobe máis nas mulleres ca nos homes: 1,4 puntos porcentuais nas mulleres e 0,2
nos homes.
CONTRATOS REXISTRADOS
A reforma laboral do Partido Popular non logrou darlle pulo á contratación indefi-
nida. A inestabilidade segue sendo a tónica no mercado laboral.
Neste apartado analízase a distribución dos contratos iniciais rexistrados por sexo,
modalidade e tipo de xornada no 2014. Os datos poden consultarse na páxina do
Instituto Galego de Estatística (IGE).
No ano 2014 formalizouse un número considerable de contratos pero a maioría
son temporais. Segundo se reflicte no cadro 14, rexistráronse 358.259 contratos
laborais para as mulleres nas oficinas dos Servizos Públicos de Emprego. Porén, só
o 5,2 % foron de carácter indefinido; xa que logo, o 94,8 % da contratación inicial
foi temporal, é dicir, precaria.
En proporción, non hai moita disparidade na contratación indefinida de mulleres e
de homes: o 5,2 % dos contratos formalizados con mulleres son indefinidos; nos
homes, esa porcentaxe é do 5,1 %.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
18
Cadro n.º 14. CONTRATOS INICIAIS REXISTRADOS SEGUNDO A MODALIDADE
MODALIDADE MULLERES HOMES TOTAL
Indefinido ordinario e fomento do emprego 18.640 20.661 39.301
De obra ou servizo 109.555 167.735 277.290
Eventual por circunstancias da produción 160.585 171.478 332.063
Interinidade 56.356 24.167 80.523
En prácticas 1.858 1.771 3.629
Para a formación 5.091 4.909 10.000
Outros 6.174 15.136 21.310
Total contratos iniciais rexistrados 358.259 405.857 764.116
FONTE: Elaboración propia sobre datos do IGE. Ano 2014
Os tipos de contrato máis utilizados son o eventual por circunstancias da produ-
ción (nas mulleres representan un 45 % sobre o total da contratación inicial); o de
obra ou servizo (arredor do 31 %) e o de interinidade (o 16 %). Pola contra, os con-
tratos para a formación e en prácticas, destinados a integrar a mocidade para que
adquira experiencia laboral, teñen un peso pouco significativo: nas mulleres só
representan arredor do 2 % do total da contratación (en cifras absolutas, son 5.091
contratos de formación e 1.858 en prácticas).
No cadro 15 recóllese a contratación inicial rexistrada no ano 2014 segundo o tipo
de xornada e o sexo.
Cadro n.º 15. CONTRATOS LABORAIS REXISTRADOS SEGUNDO A XORNADA
SEGUNDO O TIPO DE XORNADA MULLERES HOMES TOTAL
A tempo completo 182.357 298.267 480.624
A tempo parcial 174.608 105.339 279.947
Fixos descontinuos 1.294 2.251 3.545
Total contratos iniciais rexistrados 358.259 405.857 764.116
FONTE: Elaboración propia sobre datos do IGE. Ano 2014
A distribución da contratación a tempo parcial por sexos é moi desigual. No ano
2014 rexistráronse 279.947 contratos iniciais a tempo parcial e o 62 % foron asi-
nados por mulleres; en cifras absolutas son 174.608 contratos.
O número de contratos a xornada parcial é moi alto nas mulleres pero, ademais,
ten un gran peso sobre o total da contratación feminina: no ano 2014, xa equivalen
ao 49 % da contratación inicial.
O DESEMPREGO
A poboación parada constitúena as persoas de 16 ou máis anos que están sen tra-
ballo, dispoñibles para traballar e buscando activamente emprego. Considéranse
19
tamén persoas paradas as que atoparon un emprego e están á espera de incorpo-
rarse a el de forma máis ou menos inmediata.
No cadro 16 recollemos a evolución da poboación parada por sexos.
Cadro n.º 16. POBOACIÓN PARADA POR SEXOS
MULLERES HOMES TOTAL
2009 80.900 83.200 164.100
2010 96.900 103.000 199.900
2011 110.800 116.400 227.200
2012 124.900 145.600 270.500
2013 132.100 152.500 284.600
2014 131.200 144.600 275.800
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
No ano 2014 había 275.800 persoas desempregadas en Galicia: 144.600 homes e
131.200 mulleres. Desde o ano 2009, o paro feminino medrou un 62 % e o mascu-
lino, un 74 % (50.300 paradas máis fronte a 61.400 parados máis).
No período analizado, o número de desempregadas aumentou seguido ata o ano
2013; son 51.200 máis que en 2009. No 2014, hai 900 desempregadas menos que
no 2013, o que equivale a unha baixada que non chega ao 1 % anual.
O descenso do paro feminino no 2014 non é moi alentador porque as 900 mulleres
menos que hai en paro só supoñen un raquítico 2 % sobre as 51.200 que se suma-
ron ao paro entre o ano 2009 e o 2013.
A cifra de mulleres en paro é moi alta pero aínda sería maior de non caer a poboa-
ción activa feminina. Como xa se dixo, desde o ano 2012 abandonaron o mercado
laboral 12.500 mulleres; desas, 2.900 fixérono o último ano.
A taxa de paro calcúlase como a porcentaxe entre as persoas en paro e o total da
poboación activa. Os datos recóllense no cadro 17.
Cadro n.º 17. TAXA DE PARO SEGUNDO O SEXO
MULLERES HOMES TOTAL
2009 13,4 11,7 12,4
2010 16,2 14,6 15,3
2011 18,1 16,6 17,3
2012 20,2 20,8 20,5
2013 21,7 22,3 22,0
2014 21,7 21,6 21,7
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
20
Desde o ano 2009, a taxa de paro disparouse uns 9 puntos porcentuais: arredor de
8 puntos nas mulleres e nos homes, ao pé de 10 puntos. No 2014 alcanzaba xa a
intolerable porcentaxe do 21,7 % nas mulleres e do 21,6 % nos homes.
A taxa de paro feminina foi superior á masculina ata o ano 2011; no 2012 e 2013
acontece o contrario, e no 2014 son practicamente similares.
O desemprego nas mulleres por idades
Na desagregación do paro por grandes grupos de idade, constátase que as desem-
pregadas menores de 25 anos son 15.600 no 2014 e representan o 12 % do total de
paradas. Isto proba os atrancos que topan as máis novas para conseguir un posto
de traballo.
Cadro n.º 18. EVOLUCIÓN DO PARO FEMININO POR GRUPOS DE IDADE
16 A 24 ANOS 25 A 54 ANOS 55 E MÁIS ANOS TOTAL
2009 13.500 61.300 6.000 80.900
2010 15.200 74.700 7.000 96.900
2011 13.700 87.900 9.200 110.800
2012 17.400 96.800 10.700 124.900
2013 16.800 103.600 11.600 132.100
2014 15.600 103.700 12.000 131.200
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
En cinco anos, hai 2.100 mozas máis desempregadas, o que equivale a unha suba
do 16 %. O maior aumento dáse no 2012, ao aumentaren en 3.700 nun só ano, o
27 % das paradas que había no ano anterior. Ese ano alcanzouse a cifra máis alta
de mozas desempregadas: 17.400. Desde aquela, rexístranse 1.800 paradas menos:
600 no 2013 (un descenso do 3 %) e 1.200 no 2014 (un 7 % de descenso).
O desemprego aumentou decontino entre as mulleres de 25 a 54 anos no período
analizado, ata sumar 103.700 no 2014. Son 42.400 paradas máis que no 2009, un
69 % de incremento.
O colectivo máis prexudicado é o das mulleres de 55 e máis anos: son 12.000 de-
sempregadas no 2014. Nese tramo de idade, o desemprego multiplica por dous o
de hai cinco anos e no último ano sobe un 3 %, 400 paradas máis. Este colectivo,
cos criterios de discriminación por idade e sexo que dominan a cultura de recursos
humanos nas empresas, terán unha enorme dificultade para volver ter un emprego.
Daquela, no ano 2014 e atendendo aos grandes grupos de idade, o paro feminino
só baixou nas mozas menores de 25 anos (1.200 menos). Pola contra, segue
21
subindo nas mulleres de 55 e máis anos (400 máis) e permanece practicamente
estancado entre as mulleres de 25 a 54 anos (100 máis).
A seguir analizamos a distribución da taxa de paro feminina por grupos de idade.
Os datos corresponden ao ano 2014.
Cadro n.º 19. TAXA DE PARO NAS MULLERES POR GRUPOS DE IDADE
GRUPOS DE IDADE N.º DESEMPREGADAS TAXA DE PARO
De 16 a 24 anos 15.600 47,9
De 25 a 54 anos 103.700 21,5
De 55 e máis anos 12.000 13,4
Total 131.200 21,7
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Ano 2014
A taxa de paro distribúese de forma moi diferente por grupos de idade: nas mozas
menores de 25 anos é do 47,9 %, nas de 25 a 54 anos é do 21,5 % e nas de 55 e máis
anos é do 13,4 %.
Daquela, a taxa de paro das máis novas duplica a das mulleres de entre 25 e 54
anos e supón máis do triplo das que teñen 55 e máis anos. As consecuencias son
alarmantes porque case a metade das mozas activas están desempregadas.
A taxa de paro baixa conforme sobe a franxa de idade e alcanza o mínimo no tramo
de 55 e máis anos, cun 13,4 %. Pero este dato non debe agochar a durísima reali-
dade destas mulleres porque é probable que moitas delas non volvan traballar nunca.
O desemprego nas mulleres segundo o nivel de formación
O desemprego afecta a todas as mulleres con independencia dos seus estudos, pero
constátase que a taxa de paro é máis baixa nos niveis de formación máis altos. Para
sustentar a análise tómanse como referencia os datos referidos ao ano 2014.
Cadro n.º 20. DESEMPREGO SEGUNDO O NIVEL DE FORMACIÓN ALCANZADO
NIVEL DE FORMACIÓN N.º DESEMPREGADAS TAXA DE PARO
Sen estudos 200 33,6
Estudos primarios 10.100 26,2
Educación secundaria. Primeira etapa 48.700 26,6
Educación secundaria. Segunda etapa 29.200 23,1
Educación superior 43.000 16,8
Total 131.200 21,7
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Ano 2014
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
22
No ano 2014, o único colectivo cunha taxa de paro por baixo da media é o das mu-
lleres con educación superior: o 16,8 %. Ségueo moi de lonxe o das que cursaron
educación secundaria de segunda etapa, cunha taxa de paro do 23,1 %.
No extremo contrario (excluíndo as paradas sen estudos porque non é unha cifra
significativa) estarían as mulleres cun nivel de formación máis baixo: as que cursa-
ron educación secundaria de primeira etapa soportan unha taxa de paro do 26,6 %
e as que só teñen estudos primarios unha do 26,2 %.
Desempregadas por tempo de busca de emprego
Máis da metade das mulleres desempregadas en Galicia levan un ano ou máis en
paro, o que complica a súa situación porque conforme se prolonga a permanencia
no desemprego vai minguando a prestación ata esgotárena. Entran entón nunha
situación de desprotección económica pero, sobre todo, diminúen as expectativas de
empregabilidade: canto máis tempo se está en paro, máis difícil é volver traballar.
As razóns do anterior son moitas, e van desde a descualificación polos cambios que
se producen nas empresas, ata a falta de motivación persoal, pasando pola perda
da rede de contactos que facilitan atopar emprego.
Cadro n.º 21. TEMPO DE BUSCA DE EMPREGO DAS DESEMPREGADAS
Tempo de busca de emprego 2010 2011 2012 2013 2014
Menos de 1 mes 5.600 6.200 5.500 5.100 5.900
1 mes a menos de 3 meses 13.900 14.700 14.900 13.400 12.800
3 meses a menos de 6 meses 12.900 13.600 13.900 13.800 11.500
6 meses a menos de 1 ano 19.500 16.800 21.800 19.800 18.100
1 ano a 18 meses 12.900 14.100 14.100 14.400 12.600
18 meses a menos de 2 anos 8.100 11.500 11.800 13.200 12.900
2 ou máis anos 19.300 28.300 37.300 45.900 50.800
Xa atopou traballo 4.900 5.700 5.600 6.400 6.700
Total 96.900 110.800 124.900 132.100 131.200
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. Medias anuais
A situación do paro en Galicia atendendo a este criterio é moi preocupante: no ano
2014, había 76.300 mulleres que levaban buscando emprego máis dun ano; o 58 %
do total de desempregadas. O peor é que o colectivo máis numeroso é precisa-
mente o das mulleres que levan dous ou máis anos desempregadas: son 50.800 no
2014.
23
No extremo contrario están as 5.900 mulleres que levan buscando emprego menos
dun mes, o que evidencia o forte fluxo de entrada na situación de desemprego, que
se corresponde tanto coa perda de emprego por despedimentos como coa finaliza-
ción de contratos temporais. Tamén é relevante o número de mulleres paradas que
levan inscritas entre un mes e menos de seis meses: 24.300 no 2014. Polo tanto,
sumando eses dous grupos, conclúese o 19 % das desempregadas levan menos de
seis meses buscando emprego.
A situación das 18.100 mulleres que levan paradas entre seis meses e menos dun
ano tamén é complicada: se son beneficiarias de prestacións contributivas por de-
semprego, é a partir do sexto mes cando mingua considerablemente a contía
percibida.
Ao comparar a distribución das paradas polo tempo de busca de emprego no ano
2014 coa do ano 2010 reflíctese que o número de paradas de longa duración me-
drou con forza e, sobre todo, o das que levan dous ou máis anos desempregadas.
En só catro anos hai 36.000 paradas máis que levan buscando emprego un ano ou
máis; delas, 31.500 levan no paro dous anos ou máis.
O SALARIO
No ano 2012, o salario das mulleres era o 76 % do salario dos homes (os homes
gañaron de media ao ano 5.333 euros máis ); dito doutro xeito, o salario masculino
equivale ao 132 % do salario feminino.
O cadro 22 amosa a ganancia media anual por traballador/a nos anos 2008 e 2012
(último dispoñible). Os datos tíranse da enquisa de estrutura salarial.
Cadro n.º 22. GANANCIA MEDIA ANUAL POR TRABALLADOR/A (EN EUROS)
2008 2012
Ambos os sexos 19.156,41 19.389,20
Mulleres 16.646,42 16.727,15
Homes 21.105,60 22.059,69
Diferenza salarial home-muller 4.459,18 5.332,54
(Salario home/salario muller) * 100 126,79 % 131,88 %
FONTE: Elaboración propia con datos da Enquisa de estrutura salarial 2012. INE
Entre 2008 e 2012, a brecha salarial aumentou de 4.459 euros a 5.333 euros; é a
proba de que a crise está ancheando a desigualdade salarial entre mulleres e homes.
O sector é un factor que inflúe moito no nivel salarial. A seguir reflíctese a ganancia
media por traballador/a e sexo e sector de actividade, correspondente ao ano
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
24
2012. No cadro non aparece a ganancia media das mulleres na construción porque
a mostra é moi reducida e pode estar suxeita a gran variabilidade.
Cadro n.º 23. GANANCIA MEDIA ANUAL POR SEXO E SECTOR DE ACTIVIDADE
MULLERES HOMES AMBOS OS SEXOS
Industria 17.112,23 24.706,74 22.329,25
Construción — 20.080,47 19.994,47
Servizos 16.632,17 21.451,35 18.558,92
Todos os sectores de actividade 16.727,15 22.059,69 19.389,20
FONTE: Elaboración propia con datos da Enquisa de estrutura salarial 2012. INE
Como xa se dixo, a presenza de homes e mulleres nos sectores de actividade non é
homoxénea. Na construción e na industria hai máis homes ca mulleres e nos servi-
zos acontece o contrario.
Tomando como referencia os datos do cadro 23, que só aparecen desagregados por
sexos para o sector da industria e dos servizos, vese que, precisamente, nos servi-
zos (concentran arredor do 80 % das ocupadas) a remuneración é moito máis
baixa ca na industria.
No 2012, as mulleres cobraban de media un 24,2 % menos que os homes. Por sec-
tores, esa diferenza negativa para as mulleres é do 30,7 % na industria e do 22,5 %
nos servizos.
Atendendo á modalidade contractual, as mulleres que tiñan un contrato de traballo
de duración indefinida cobraban un 25,4 % menos que os homes. No caso dos con-
tratos de duración determinada, as mulleres percibían un 16,4 % menos que os
homes.
Cadro n.º 24. GANANCIA MEDIA ANUAL POR SEXO E TIPO DE CONTRATO
MULLERES HOMES AMBOS OS SEXOS
Duración indefinida 17.606,01 23.600,13 20.619,85
Duración determinada 13.683,00 16.361,20 14.985,56
Total 16.727,15 22.059,69 19.389,20
FONTE: Elaboración propia con datos da Enquisa de estrutura salarial 2012. INE
Se a desagregación se fai por sexo e idade, o salario dos homes é superior ao das
mulleres en todos os tramos de idade pero, sobre todo, entre as persoas maiores
de 34 anos.
25
Cadro n.º 25. GANANCIA MEDIA ANUAL POR SEXO E GRUPOS DE IDADE
MULLERES HOMES AMBOS OS SEXOS
Menos de 25 anos 9.321,65 11.122,03 10.048,29
De 25 a 34 anos 14.749,60 18.268,93 16.302,92
De 35 a 44 anos 17.056,08 22.370,94 19.756,18
De 45 a 54 anos 18.702,15 24.383,70 21.637,63
55 ou máis anos 18.835,83 24.574,22 22.094,75
Total 16.727,15 22.059,69 19.389,20
FONTE: Elaboración propia con datos da Enquisa de estrutura salarial 2012. INE
A maior diferenza dáse no tramo de 35 a 44 anos, no que as mulleres cobran un
23,8 % menos que os homes. A seguir están o de 55 ou máis anos e o 45 a 54 anos,
cunhas porcentaxes do 23,4 % e 23,3 %, respectivamente. Pola contra, no grupo de
25 a 34 anos, a diferenza baixa ata o 19,3 % e no de menores de 25 anos faino ata o
16,2 %.
A PROTECCIÓN SOCIAL DAS MULLERES GALEGAS
Neste punto analizamos os ingresos obtidos por mulleres e homes galegos proce-
dentes das prestacións por desemprego e das pensións do sistema de seguridade
social.
Cómpre unha matización inicial para lembrarmos que, na teoría, o sistema de pro-
tección social non discrimina en función do sexo. Non obstante, a realidade demos-
tra que as desiguais condicións de acceso e permanencia das mulleres no mercado
laboral (temporalidade, traballo a tempo parcial, salarios inferiores…) fan que to-
pen máis dificultades para reunir os períodos de cotización necesarios e que, cando
os reúnen, as contías das prestacións son menores.
Prestacións por desemprego
A estatística «Mercado de traballo e pensións nas fontes tributarias» da Axencia
Tributaria ofrece información sobre o importe medio anual das prestacións por
desemprego, pero non diferencia o importe das prestacións contributivas do das
asistenciais.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
26
Cadro n.º 26. PRESTACIÓN MEDIA ANUAL POR CC. AA.
CC. AA. MULLERES (1) HOMES (2) 1/2*100
Comunidade de Madrid 4.074 4.756 86 %
Cataluña 3.763 4.427 85 %
A Rioxa 3.695 4.305 86 %
Castela-A Mancha 3.597 4.297 84 %
Principado de Asturias 3.554 4.517 79 %
Castela e León 3.528 4.329 81 %
Aragón 3.516 4.191 84 %
MEDIA DE CC. AA. 3.450 4.148 83 %
Cantabria 3.428 4.450 77 %
Galicia 3.427 4.281 80 %
Comunidade Valenciana 3.384 4.086 83 %
Canarias 3.217 3.819 84 %
Rexión de Murcia 3.190 3.824 83 %
Andalucía 3.124 3.793 82 %
Cidade de Ceuta 3.094 3.721 83 %
Estremadura 3.017 3.772 80 %
Illas Baleares 2.997 3.451 87 %
Cidade de Melilla 2.889 3.769 77 %
FONTE: Elaboración propia a partir de datos da Axencia Tributaria. Ano 2013 NOTA: Comunidades e cidades autónomas de réxime fiscal común (exclúense, pois, o País Vasco e Navarra)
Os datos do cadro 26 reflicten que as prestacións medias anuais por desemprego
percibidas polas mulleres son inferiores ás dos homes en todas as comunidades
autónomas. En Galicia, a prestación media anual ascendeu en 2013 a 3.897 euros.
No caso dos homes, o importe medio ascendeu de 4.281 euros, mentres que nas
mulleres quedou en 3.427 euros. Polo tanto, as prestacións por desemprego perci-
bidas polas mulleres galegas equivaleron ao 80 % das dos homes, é dicir, foron un
20 % máis baixas.
As mulleres galegas perciben prestacións por desemprego inferiores á media esta-
tal e ocupan o noveno posto entre as prestacións máis baixas de todas as comuni-
dades e cidades autónomas.
Pensións
Para analizar as diferenzas entre sexos nos ingresos anuais procedentes das pen-
sións do sistema da seguridade social utilizamos de novo a estatística «Mercado de
traballo e pensións nas fontes tributarias» da Axencia Tributaria. Esta estatística
fornece información sobre as pensións medias anuais pero non desagrega os im-
portes en función do tipo de prestación (se é ou non contributiva ou se é de xubila-
ción, invalidez ou viuvez).
27
O que si reflicte a estatística é que, tamén no caso das pensións, os ingresos obtidos
polas mulleres son inferiores aos dos homes, e que esta situación se repite en todas
as comunidades autónomas.
Segundo a citada fonte, en Galicia, un total de 767.179 persoas declararon en 2013
algún tipo de pensión, das cales 388.570 (o 51 % do total) eran mulleres.
O importe medio anual da pensión en Galicia era de 11.575 euros; no caso dos ho-
mes, alcanza os 13.340 euros e nas mulleres redúcese a 9.855 euros. Isto significa
que a pensión percibida por unha muller equivale ao 74 % da dun home ou, o que é
o mesmo, as pensións das mulleres son inferiores nun 26 % ás dos homes. No ám-
bito estatal, a contía da pensión media anual feminina é un 29 % inferior á
masculina.
Ao analizarmos as pensións en función do seu importe, sen atender á comparación
coas dos homes, comprobamos que a contía media da pensión anual das mulleres
galegas é a cuarta máis baixa de todas as comunidades e cidades autónomas de réxime común: é inferior en 870 euros á media, e en 2.751 euros á da Comunidade
de Madrid que é a máis elevada.
Cadro n.º 27. PENSIÓN MEDIA ANUAL POR CC. AA.
CC. AA. MULLERES (1) HOMES (2) 1/2*100
Comunidade de Madrid 12.606 18.549 68 %
Cidade de Ceuta 11.750 18.502 64 %
Principado de Asturias 11.698 20.216 58 %
Cidade de Melilla 11.444 17.138 67 %
Aragón 11.073 16.072 69 %
Cataluña 11.062 16.077 69 %
Cantabria 10.863 16.229 67 %
Castela e León 10.863 15.091 72 %
MEDIA DE CC. AA. 10.725 15.075 71 %
A Rioxa 10.588 14.485 73 %
Canarias 10.411 13.617 76 %
Illas Baleares 10.310 14.028 73 %
Comunidade Valenciana 10.165 13.995 73 %
Andalucía 10.000 13.572 74 %
Galicia 9.855 13.340 74 %
Castela-A Mancha 9.787 12.796 76 %
Estremadura 9.688 12.059 80 %
Rexión de Murcia 9.596 13.024 74 %
FONTE: Elaboración propia a partir dos datos da Axencia Tributaria. Ano 2013 NOTA: Comunidades e cidades autónomas de réxime fiscal común (exclúense, pois, o País Vasco e Navarra)
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
28
Completamos esta análise das pensións con datos que publica o Instituto Galego de
Estatística (IGE), procedentes do Instituto Nacional da Seguridade Social. Esta fonte
permite coñecer o importe medio mensual das pensións contributivas por sexo.
A contía das pensións contributivas depende dunha serie de variables: as bases de
cotización, o peso dos diferentes tipos e réximes da seguridade social, a idade real
de xubilación, os anos cotizados, etc.
A distribución das pensións por tipos ten especial relevancia pois explica, en boa
medida, por que a pensión media das mulleres é máis baixas ca a dos homes. No
cadro 28 recóllese o número e importe de pensións contributivas por sexos. Os
datos son referidos ao 31 de decembro de 2013.
Cadro n.º 28. PENSIÓNS CONTRIBUTIVAS POR CLASE E SEXO EN GALICIA
NÚMERO DE PENSIÓNS IMPORTE MEDIO DAS PENSIÓNS (en €) CLASE
MULLERES HOMES MULLERES HOMES
Incap. permanente 22.518 46.784 687,88 856,96
Xubilación 195.273 264.832 605,06 975,53
Viuvez 167.439 18.988 538,51 388,43
Orfandade 10.708 11.832 365,13 364,98
Favor familiares 3.841 1.884 475,30 439,87
TOTAL 399.779 344.320 574,17 903,13
FONTE: Elaboración propia sobre datos do IGE. Ano 2013
Como se ve no cadro, os homes son beneficiarios, sobre todo, das pensións de xu-
bilación e de incapacidade permanente; as mulleres, en cambio, teñen unha pre-
senza destacada nas pensións de viuvez.
O importe medio das pensións de viuvez, orfandade e a favor de familiares móvese
por baixo do salario mínimo interprofesional, que en 2013 era de 645,30 euros
mensuais. As pensións de xubilación e de incapacidade permanente están lixeira-
mente por riba.
En 2013, a contía media das pensións era de 726,39 euros mensuais que, no caso
dos homes, se elevaba aos 903,13 euros e nas mulleres baixaba ata os 574,17 eu-
ros. Polo tanto, as mulleres perciben, de media, 329 euros menos ca os homes.
Doutra banda, o importe medio das pensións de xubilación e de incapacidade per-
manente das mulleres é inferior ao dos homes. Nas primeiras hai unha diferenza
duns 370 euros de media; nas segundas, de 169 euros.
Das 399.779 pensións percibidas por mulleres, o 49 % son de xubilación, o 42 % de
viuvez e o 6 % de incapacidade permanente. A distribución das pensións que
perciben os homes é diferente: o 77 % son de xubilación, o 14 % de incapacidade
permanente e só o 6 % son de viuvez.
29
No seguinte cadro reflíctese o número de pensións e o importe medio por sexo e
réxime. Os datos tamén corresponden ao 31 de decembro de 2013.
Cadro n.º 29. PENSIÓNS CONTRIBUTIVAS SEGUNDO RÉXIME E SEXO EN GALICIA
NÚMERO DE PENSIÓNS IMPORTE MEDIO DAS PENSIÓNS (en €) RÉXIME
MULLERES HOMES MULLERES HOMES
Xeral 176.934 196.201 671,37 1.031,14
Autónomos/as 179.876 97.776 486,23 614,99
Mar 21.738 32.918 559,15 1.032,00
Minaría e carbón 638 956 720,65 1.544,51
Accidentes de traballo 7.660 10.500 695,90 909,16
Enfermidades prof. 1.198 1.597 731,27 1.155,29
SOVI 11.735 4.372 381,18 385,40
TOTAL 399.779 344.320 574,17 903,13
FONTE: Elaboración propia sobre datos do IGE. Ano 2013
No 2013, o 87 % das persoas que percibían pensións contributivas da seguridade
social encadrábase no réxime xeral e no de autónomos. O importe medio das pen-
sións do réxime xeral é bastante máis alto que o das do réxime especial de traba-
lladores autónomos.
A contía media das pensións das mulleres é inferior á dos homes independente-
mente do réxime. Como se plasma no cadro, o maior número de pensións nas mu-
lleres pertence ao réxime de autónomos, mentres que nos homes encádrase no xeral.
Nos dous réximes que teñen maior presenza no sistema, o 45 % das pensións que
percibiron as mulleres son do réxime de autónomos e o 44 % do xeral. No caso dos
homes, esas porcentaxes baixan ata o 28 % no réxime de autónomos e soben ata o
57 % no xeral.
As pensións non contributivas da seguridade social teñen importe medio moito
máis baixo ca o das contributivas e percíbenas sobre todo mulleres. A maioría das
persoas beneficiarias da renda de integración social de Galicia (RISGA) e da axuda
de emerxencia social (AES) tamén son mulleres. Os datos correspondentes ao ano
2013 aparecen no seguinte cadro:
Cadro n.º 30. PERSOAS BENEFICIARIAS DE PRESTACIÓNS POR SEXO
MULLERES HOMES TOTAL
Pensións non contributivas da S. S. 29.710 13.801 43.511
Renda de integración social de Galicia 5.412 3.888 9.300
Axudas de emerxencia social 1.602 1.051 2.653
FONTE: Elaboración propia sobre datos do IGE. Ano 2013
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
30
A SITUACIÓN LABORAL ACTUAL DAS MOZAS GALEGAS
Este apartado céntrase na situación laboral da xuventude en Galicia. Os datos tí-
ranse da enquisa de poboación activa (EPA) e están publicados no Instituto Galego
de Estatística (IGE).
O colectivo obxecto de estudo son os mozos e mozas entre 16 e 29 anos. As varia-
bles manexadas refírense á participación xuvenil no mercado laboral galego (po-
boación activa, ocupada, desempregada, etc.) e os datos recompilados son do ano
2014 (unha media dos catro trimestres de 2014).
As menores de 30 anos en relación coa actividade económica
No cadro 31 desagrégase por sexo e relación coa actividade económica a poboa-
ción galega de entre 16 e 29 anos. Os datos son do ano 2014 (últimos coñecidos).
Cadro n.º 31. POBOACIÓN MENOR DE 30 ANOS EN RELACIÓN COA ACTIVIDADE ECONÓMICA
MULLERES HOMES TOTAL
Poboación de 16 a 29 anos 170.600 176.200 346.800
Poboación activa de 16 a 29 anos 91.900 99.000 190.900
Poboación ocupada de 16 a 29 anos 57.400 61.000 118.300
Poboación parada de 16 a 29 anos 34.500 38.000 72.500
Poboación inactiva de 16 a 29 anos 78.700 77.300 156.000
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. IGE.
Segundo os datos da EPA, en Galicia hai 170.600 mulleres menores de 30 anos, o
49 % da poboación total desa idade. Porén, a poboación potencialmente activa
(aquela que ten un emprego ou o busca de forma activa) ascende a 91.900 mulle-
res, das cales teñen un emprego 57.400.
A taxa de actividade das mozas é inferior á dos mozos en 2,2 puntos porcentuais:
53,9 % fronte ao 56,1 %. Na taxa de ocupación, a brecha de xénero é dun punto
porcentual: o 33,6 % nas mulleres e o 34,6 % nos homes.
Daquela, hai 34.500 mozas paradas, o que se traduce nunha taxa de paro do 37,6 % (esa taxa é, no conxunto da poboación feminina galega, do 21,7 %). Porén, a situa-ción dos mozos é peor porque hai 3.500 parados máis que paradas e a súa taxa de paro sobe ata o 38,4 %.
Desas 34.500 mulleres desempregadas, 10.100 buscan o seu primeiro emprego. É dicir, o 71 % das mozas galegas en paro xa traballaron.
Por último, a poboación inactiva (que abrangue todas as persoas de 16 a 29 anos non clasificadas como ocupadas ou paradas durante a semana de referencia, por
31
exemplo, a mocidade que está estudando) suma 156.000: 78.700 mozas e 77.300 mozos. Hai, polo tanto, 1.400 inactivas máis que inactivos.
As menores de 30 anos ocupadas por sector económico e situación profesional
As mozas galegas traballan sobre todo nos servizos, que daba ocupación a 52.900 mulleres dun total de 57.400 ocupadas.
O sector dos servizos é o primeiro por volume de emprego: ocupaba 88.000 per-soas no 2014. Porén, a distribución por sexos é desigual: o 60 % das mozas fronte ao 40 % dos mozos.
O segundo sector con máis persoas ocupadas é a industria: 17.200. Ao contrario
que nos servizos, neste sector están empregados máis mozos (o 80 %) ca mozas (o
20 %).
A presenza das mozas na construción é practicamente residual porque son só ao
redor dunhas 200, mentres que eles suman algo máis de 7.000. A repartición do
emprego primario por sexos tamén é moi desemellante: o 8 % dos mozos están
empregados neste sector fronte ao 1 % das mozas.
Cadro n.º 32. POBOACIÓN MENOR DE 30 ANOS OCUPADA POR SECTOR
MULLERES HOMES TOTAL
Agricultura e pesca 800 5.000 5.800
Industria 3.400 13.800 17.200
Construción 200 7.100 7.300
Servizos 52.900 35.100 88.000
Total 57.400 61.000 118.300
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. IGE.
Daquela, segundo se deduce do cadro anterior, o 98 % das mozas con emprego en-
cádranse nos servizos e na industria. Pola contra, a súa presenza na construción e
no sector primario é moi reducida.
No cadro 33 desagrégase a poboación ocupada de entre 16 e 29 anos por sexo e
situación profesional. Como se pode comprobar, o 90 % das mozas galegas son
asalariadas: 51.700 no 2014. No caso dos homes, esa porcentaxe baixa ata o 85 %.
No 2014, o número de asalariadas é bastante similar ao de asalariados: 51.700 e
51.800, respectivamente. Porén, na repartición por sectores danse diferenzas. No
sector privado había máis asalariados ca asalariadas (uns 1.300 máis) pero no pú-
blico é a inversa porque había 1.200 mulleres máis ca homes.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
32
Cadro n.º 33. POBOACIÓN MENOR DE 30 ANOS OCUPADA POR SITUACIÓN PROFESIONAL
MULLERES HOMES TOTAL
Persoas empresarias e autónomas 5.200 7.500 12.600
Persoas asalariadas do sector público 5.900 4.700 10.600
Persoas asalariadas do sector privado 45.800 47.100 92.800
Outras situacións 600 1.700 2.300
Total 57.400 61.000 118.300
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. IGE.
Outro trazo que caracteriza a poboación xuvenil ocupada é que hai máis homes
empresarios ou autónomos que mulleres: no 2014 encadrábanse nesta categoría
profesional 7.500 mozos fronte a 5.200 mozas (son o 41 % do total).
As menores de 30 anos ocupadas por tipo de xornada
A taxa de ocupación a tempo parcial (definida como o cociente entre o número de
persoas ocupadas a tempo parcial e o número total de persoas ocupadas) é moi
elevada na mocidade, sobre todo nas mulleres.
Cadro n.º 34. POBOACIÓN MENOR DE 30 ANOS OCUPADA POR TIPO DE XORNADA
MULLERES HOMES TOTAL
Completa 37.900 49.000 86.900
Parcial 19.500 12.000 31.400
Total 57.400 61.000 118.300
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. IGE.
No 2014, traballaban 31.400 persoas menores de 30 anos a xornada parcial, das
cales 19.500 eran mulleres. Polo tanto, 62 de cada 100 persoas empregadas a xor-
nada parcial eran mozas.
Daquela, a taxa de ocupación a tempo parcial tamén varía de xeito significativo
segundo o sexo: no 2014 o 34,0 % das mozas estaban ocupadas a xornada parcial
fronte ao 19,7 % dos mozos.
As asalariadas menores de 30 anos por tipo de contrato
A mocidade é o colectivo con máis representatividade no traballo a xornada parcial
e o que máis soporta a temporalidade. Os datos da EPA corroboran a altísima preca-
riedade da xuventude: máis da metade da poboación asalariada de 16 a 29 anos
ten un contrato temporal.
33
Cadro n.º 35. POBOACIÓN ASALARIADA MENOR DE 30 ANOS POR TIPO DE CONTRATO
MULLERES HOMES TOTAL
Indefinida 23.500 21.800 45.300
Temporal 28.200 29.900 58.100
Total 51.600 51.700 103.400
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. IGE.
No 2014 había 103.400 asalariados e asalariadas de 16 a 29 anos; dese total,
58.100 tiñan un contrato temporal. Polo tanto, a taxa de temporalidade (porcen-
taxe de persoas asalariadas con contrato temporal) era do 56,2 %. Por sexos, a taxa
de temporalidade é maior nos mozos: 57,8 % neles fronte ao 54,7 % nelas.
O desemprego nas menores de 30 anos
A xuventude é o colectivo máis prexudicado polo desemprego, sobre todo as per-
soas menores de 24 anos. As consecuencias son alarmantes porque se está expul-
sando do mercado laboral galego xente nova e empurrándoa cada vez máis a unha
emigración forzosa.
En Galicia hai 72.500 menores de 30 anos en paro dun total de 190.900 activos/as.
Isto proba os atrancos que topa a mocidade para conseguir un posto de traballo. A
situación é insostible pero aínda sería peor se moitos mozos e mozas que xa non
buscan traballo activamente ou que o fan fóra do país, computasen nas cifras de paro.
Cadro n.º 36. POBOACIÓN PARADA MENOR DE 30 ANOS POR SEXO E IDADE
MULLERES HOMES TOTAL
De 16 a 24 anos 15.600 18.600 34.200
De 25 a 29 anos 19.000 19.400 38.300
Total 34.500 38.000 72.500
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. IGE.
No 2014 había máis desempregados menores de 30 anos ca desempregadas:
38.000 fronte a 34.500. Con todo, na desagregación por grandes grupos de idade, o
paro masculino supera bastante o feminino no tramo de 16 a 24 anos (3.000
parados máis que paradas), mentres que no de 25 a 29 anos a situación do paro
entre homes e mulleres é máis similar (só 400 parados máis que paradas).
A taxa de paro en Galicia está no 21,7 %, pero por baixo dos 30 anos sobe ata o
38,0 %. As consecuencias son alarmantes porque case corenta de cada cen mozos e
mozas galegos que queren traballar non poden facelo, están condenados ao paro.
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
34
Por sexos, como xa se dixo, a taxa de paro masculina en menores de 30 anos é lixei-
ramente superior á feminina: o 38,4 % fronte ao 37,6 %.
As inactivas menores de 30 anos
A poboación inactiva menor de 30 anos representa en Galicia o 45 % do total da
poboación desa idade: 156.000 inactivas dun total de 346.800 persoas. O número
de mulleres inactivas é algo superior ao de homes: 78.700 mozas inactivas fronte a
77.300 inactivos.
Cadro n.º 37. POBOACIÓN INACTIVA MENOR DE 30 ANOS
MULLERES HOMES TOTAL
Estudantes 64.400 64.400 128.800
Outras situacións 14.300 12.900 27.100
Total 78.700 77.300 156.000
FONTE: Elaboración propia sobre datos da EPA. IGE.
Como é obvio, dada a idade da poboación obxecto de estudo, a maior parte consi-
dérase como inactiva porque está estudando. No 2014 estudaban 128.800 mozos e
mozas, un 83 % da xuventude galega considerada inactiva.
O número mozas e mozos considerados inactivos por estaren estudando coincide.
Polo tanto, a diferenza por sexos dáse na clasificación de «outras situacións», na
que as mulleres inactivas superan os homes en 1.400.
CONCLUSIÓNS
No ano 2014, a perda de emprego e a degradación das condicións laborais manté-
ñense como notas definitorias do mercado laboral feminino en Galicia.
No último ano creouse emprego entre as mulleres nos servizos e na construción,
pero resultou insuficiente para compensar o número de postos de traballo perdi-
dos na industria e no sector primario. Así pois, hai 2.100 mulleres ocupadas menos
que no 2013.
No 2014 recuperouse lixeiramente o emprego asalariado e, en cambio, o emprego
por conta propia resultou moi prexudicado porque hai 7.200 ocupadas menos
nesta categoría profesional, un 8 % de descenso.
A evolución do emprego asalariado por sectores variou este ano: no privado sé-
guese perdendo emprego e no público hai 5.500 asalariadas máis que no 2013
pero, desas, 2.500 teñen un contrato temporal (o 45 % dos empregos creados). O
35
número de mulleres asalariadas no sector público acadou as 102.000 no 2014
pero, aínda así, esa cifra segue estando por debaixo da de 2012 (104.300) e moi
lonxe da alcanzada en 2011 (111.400).
A destrución do emprego no sector privado centrouse nas mulleres que tiñan un
contrato temporal. Hai 2.700 mulleres menos cun contrato temporal (case un 4 %
de descenso) e 2.400 máis con contrato indefinido (soben o 1 %).
O descenso do paro feminino no 2014 non é moi alentador porque as 900 mulleres
menos que hai en paro só supoñen un raquítico 2 % sobre as 51.200 que se suma-
ron ao paro desde o ano 2009 ata o 2013.
Hai 131.200 desempregadas en Galicia; isto tradúcese nunha taxa de paro do
21,7 %. O dato é demoledor pero, de non diminuír a poboación activa, o desem-
prego estaría moi por riba desa cifra.
Esa situación agrávase drasticamente coas 76.300 paradas que levan buscando
emprego un ano ou máis, é dicir, son o 58 % do total de desempregadas. O peor de
todo é que 50.800 xa levan dous ou máis anos no paro, polo que conforman un co-
lectivo moi numeroso e con risco de caer na exclusión social.
As mulleres participaron no mercado laboral de xeito significativo ata o ano 2012,
cando se alcanzou a cifra máis elevada de activas: 617.500. Porén, desde ese ano
abandonaron o mercado laboral 12.500 mulleres e, delas, 2.900 fixérono o último
ano. A falta de expectativas de atopar un emprego e o aumento do número de mu-
lleres que marchan do país na súa procura están entre as razóns que poden expli-
car esa mingua da poboación activa feminina.
Canto á degradación das condicións laborais, a xornada a tempo parcial e a tempo-
ralidade na contratación seguen sendo a tónica xeral. No ano 2014 traballaban a
xornada parcial o 23 % das ocupadas. Non se trata dunha opción persoal, senón
que o 66 % das ocupadas manifestan aceptala por non atoparen un emprego a
tempo completo.
Doutra banda, no 2014, só o 5,2 % da contratación inicial rexistrada nas mulleres
foi indefinida, o que corrobora que a reforma laboral do Partido Popular non foi
capaz de darlle pulo á estabilidade no emprego.
Por último, a brecha de xénero que vén castigando as mulleres historicamente ma-
niféstase nos ingresos procedentes dos salarios e da protección social. Canto aos
salarios, no ano 2012 (último dato dispoñible da enquisa de estrutura salarial), o
salario das mulleres é inferior nun 24 % ao dun home: 16.727 euros e 22.060 eu-
ros, respectivamente. E entre os anos 2008 e 2012, a fenda salarial aumentou de
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
36
4.459 euros a 5.333 euros, o que confirma que a crise ancheou a desigualdade sala-
rial entre homes e mulleres.
As desiguais condicións de permanencia das mulleres no mercado laboral fan que a
contía das súas prestacións por desemprego sexa un 20 % menor á dos homes, cir-
cunstancia que se repite nas pensións femininas, que foron un 26 % inferiores ás
dos homes.
37
As políticas públicas, imprescindibles para avanza en igualdade
38
Top Related