Jean-René EtchegarayBaionako Auzapeza
Osasun profesionalek azpimarratzen dute elikadura sano eta orekatu
baten onura. Gure elikadura hautuek zinezko eragin bat baldin badute
gure osagarriari dagokionez, ondorio azkarra dute ere gure planetaren
etorkizunean. Horrela, Frantzian berotegi efektuzko gasen (GES/BEG)
1/3 bat elikadurari lotu ekoizpenei lotuak dira (laborantza eta abere
hazkuntza). Horregatik kolektibitateek herritarrak gazte direnetik jestu
arduratsuei sentsiberatu behar dituzte. Eskoletako jantegiak gune ezin
hobeak dira denen artean hobeki jaten ikasteko, erran nahi baita molde
orekatu eta arduratsuan.
Helburu horrekin, neurri andana bat abian ezarri dut gure eskolieren
osagarria eta elikadura heziketa laguntzeko. Eta urrunago joateko, nahi
izan dut ekin ere natura baliabideak zainduz bio eta tokiko mozkinak
lehenesteko.
Pedagogia ahozuri eta errespetuz beteriko honek hainbat lehentasun
hartzen ditu kontuan: gogoa piztu, hezi, enpoilketa saihestea. Nire asmoa
da liburuxka honek argitasunak ekar diezazkizuen gure ekimenari buruz
elikadura anitza eta oraketua, gustuak nahasiz lehenesten dituena gure
haur guzien ongizatea bermatzeko gisan.
Baiona Hiriko eskoletako
jantegiak garaiari egokituz doaz.
Jean-René EtchegarayMaire de Bayonne
Les professionnels de santé insistent sur le pouvoir bénéfi que d’une
alimentation saine et équilibrée. Si nos choix alimentaires ont un impact
avéré sur notre santé, ils ont aussi une forte incidence sur l’avenir de notre
planète. En effet, en France, près d’1/3 des émissions de gaz à effet de serre
(GES) vient des productions liées à l’alimentation (agriculture et élevage).
C’est pourquoi les collectivités ont la responsabilité de sensibiliser les
citoyens aux gestes responsables dès leur plus jeune âge. La restauration
scolaire est donc un lieu privilégié pour apprendre, ensemble, à manger
mieux, c’est-à-dire de façon équilibrée et responsable.
Dans cet objectif, j’ai engagé un ensemble de mesures qui contribuent à la
santé et à l’éducation alimentaire de nos écoliers. Et pour aller plus loin,
j’ai également souhaité agir sur la préservation des ressources naturelles
en favorisant les produits bios et locaux.
Cette pédagogie à la fois gourmande et respectueuse prend en compte
plusieurs priorités : éveiller, éduquer, éviter le gaspillage. Je souhaite
que cette brochure vous éclaire sur notre démarche qui favorise une
alimentation goûteuse, diversifi ée et équilibrée pour le bien-être de chacun
de nos enfants.
la restauration sColaire de la Ville
de BaYonne ÉVolue aVeC son teMPs !
Baiona Hiriak Bio eta tokiko jakiak leHenetsi naHi
izan ditu eskoletako jantegietan guretzat Baina
Baita gure Planetarentzat ere onak direlako.
BiO eta tOkikOa:
ZeRgatik?
guretzat:tokian berean ekoiztu hazkurriak hurbileko zirkuituetatik
datoz, erran nahi baita garraio denbora gutiago jasaten dutela,
baldintza hobeetan ontzen direla eta elikagai gehienak hiltzen
dituen hotz katea gutiago jasaten dutela. Bio fruitu eta barazkiak
ez dituzte ongarri kimikoek eta pestizidek andeatzen, hauek
kopuru handiegian erabili eta gure metabolismoa kutsatzen dutelako.
Bioari esker elikagaien zapore naturala prezia dezakegu gure gorputza
errespetatuz.
gure Planetaren alde:pestizidak eta ongarriak debekatuz, laborantza biologikoa labela
duten elikagaiek zoruen bioaniztasuna eta bizia lehenesten
dute. Urtaroak errespetatuz tokian berean ekoiztu elikagaiek
salgaien garraioari baina baita ziklo naturaletatik kanpo landu
elikagaiei beharrezkoak zaizkien energia fosil (garraioa), ongarri
edo uraren gainkontsumoari lotuak diren BEG isurketak mugatzen dituzte.
Bestalde, hurbileko zirkuituek paketatze xuhurra lehenesten dute, horrek
gainestalkitze eta beraz enpoilketa mugatzen duelarik.
4
HurBilagoa, zuzenagoa!
eta Haragi gutiago jaten Bagenu?Frantziak bere BEG-ak 4ez ttipitu behar ditu 2050ean (2005eko POPE
legea). Nola? Haragi gutiago janez adibidez. Zer da hauen arteko lotura?
Gure azietetara lurreratu aitzin, 250 g-ko idiki steak batek energia anitz
kontsumitu du eta atmosferoan CO2 ekibalenteko 9,5 kilo inguru bota ditu,
erran nahi baita 75 km-ko bidaia autoz. 1 500 l ur behar izan ditu ere!
Abere hazkuntza eta haragi kontsumoa apaldu behar ditugu beraz.
Arrainari dagokionez, gure gustuen ondarearen zati bat da
zinez, baina itsasotik hurbil izanki honen mugak errespetatzera
bultzatu gaitu. Kuota batzuk jadanik fi nkatuak izan dira arrantza
intentsibo batek itsasoko baliabide guziak agortzea saihesteko.
Gure elikadura barazki eta zerealetan zuzenduz beraz ekologia
baina ere osagarri publikoa zaintzen ditugu.
Helburu horrekin eta gure haurren gogoa beste elikadura mota
batzuei buruz pizteko gisan, astean behin egun begetarianoa
fi nkatu dugu gure eskoletako jantegietan. Horretarako, barazki
proteinek abere proteinak ordezkatzen dituzte.
5
HOBeki janeZ,
gutiagO
enPOiLtZen dugu
uRte guZiZ, FRantSeS
etXeetan, 38 kg janaRi
BOtatZen dugu SegunduRO!
6
enPoilketaren aurkako Borroka ez da
aPairu Baten Bukaeran Hasten. katearen
etaPa guzietan ekitea eraBaki dugu
Beraz.
Lehenik, prestakuntza mailan, bolumenen kudeaketa hobea
lehenesteko.
Ondotik, banaketa mailan, zatien estimatze hobe bat kausitzeko.
Azkenik, funditzearen parte bat kontsumitzean gertatzen da; haurren
elikadura heziketari lotua izan daiteke (usaia on edo txarrak), edota
ere mozkinen aurkezpenari, lekuek eskaintzen duten giro onari.
Elementu subjektibo baina funtsezko hauek, elkarrizketan oinarritu gure
desmartxaren zati bat dira.
Ateleriak nutrizionista batekin plantan ezarri ditugu beraz. Menuak
apailatzen eta hauek jaten dituztenen arteko trukatzea lehenesten
dituzte.
Bestalde, Menuen Batzordeari esker guraso, jantegi kolektiboez
arduratzen diren Hiriko langile eta gure hornitzailearen arteko lankidetza
hertsia gauzatu da. Batzorde horren zeregina, azken honek proposatzen
dizkigun menuak onartu aitzin aztertzea da, menturazko aldaketak
ekartzeko gisan.
Eta gure haurrak ohar daitezen duten arduraz, haurren kontsultatzeko
dispositibo bat abian ezartzea aurreikusten dugu. Honela, menuen
apailaketa eta hauen ebaluaketan parte har dezakete.
Bukatzeko, Baiona Hiriak egokitze batzuk ekarri nahi ditu apairuak
erreserbatzeko moldean janari gutiago enpoiltzeko gisan.
7
BaiOna
HiRia PReZiO
BidegaRRi
POLitika Batean
aBiatua
Mozkinen kalitatea eta ingurumenaren errespetua erronka kolektiboa
direlako, dena eginen dugu gure eskoletako jantegien prezioek ez dezaten
familien aurrekontua kaltetu.
Horrela, arreta berezia ekarri badiogu mozkinen kalitateari eta kostua
handiagoa bada Hiriarentzat (9,65 €-tik 2015ean, 10,05 €-ra pasatzen da
2016an), Baiona Hiriak bere auzoko hiri gehienak baino prezio apalago
bat proposatzen segitzen du.
8
-tik gOiti
HiRiaRentZat kOStua
FaMiLiaRentZat kOStua
2016-2017 ikasturterako, 300 000
aPairu Baino geHiago zerBitzatuko
zaizkie Baionar eskolierrei.
Beraz, 10,05 €-ko (Hiriari kostatzen
zaiona) apairu baterako, familiek 0,39 €
(1. kategoria) eta 4,89 € (6. kategoria)
artean, familiako kozientearen arabera
ordaintzen dute.
9
Eskoletako jantegien merkatua Tarnosen kokatu Éole SCIC-ari
(Société Coopérative d’Intérêt Collectif) eman diogu.
Lehuntzen den Légumes Pro barazkitegiarekin lankidetza hertsia
eramaten du. Biak gurekin engaiatuak dira zirkuitu laburrak eta bio
mozkinak lehenesten dituen desmartxa batean.
Ardi eta behi haragia, esnea eta jogurtei bai eta arrainari dagokienez,
ahal bezain bat tokiko ekoizle eta hornitzaileei buruz bihurtu dira.
Hurbiltasuna hautatuz, nahi izan dugu trazabilitate hobe baten
aldeko gogoa ozenki agertu baina ere gormandiza eta pedagogiaren
alderdikari izan. Gure haurrentzat, elikadura sano, anitza eta haiek bizi
diren lurralde batetik datorrena nahi dugu.
tOkikO MOZkinak,
eLikaduRaRen
aLdekO Hautu
aZkaRRa
10
gure eskoletako jantegiei esker, tokiko ekoizle eta
kontsuMitzaile arteko HarreMan iraunkorra
lotzen aHal dugu.
Horretarako, gure Éole sCiC-eko ordezkariak, des-
MartXa arduratsua dakartzaten Hornitzaileekin
lan egiten du eta Partaidetza Hautatu Batzuen
Bitartez, Herri laBorantza sustatzea eraBaki du.
guRe tOkikO PaRtaideak
DARTHAYETTE Tarnosen (40)
GARRO SCIC, Lekornen kokatua (64)
BASTIDARRA Bardozen (64)
Nazio arteko Laborantza Saloian eta Munduko Gasna
eta Esnekien Saloian saritu marka
PANAQUI OKINDEGIA Tarnosen (40)
SALMO BASQUE Baigorrin (64)
11
Ville
de
Bayo
nne
- Dir
ecti
on d
e la
com
mun
icat
ion
- 201
7ko
Urt
arri
la -
Créa
tion
: Ra
phaë
le C
onne
sson
- Ill
ustr
atio
ns :
Tim
Fra
ger
- Im
prim
eur
cert
ifi é
Labe
l Im
prim
’ Ver
t
BaRaZkiak2 zati eta gehiago,
2 mota bederen
FekuLadunakzati 1
eta 3 artean
HaRagiak& ORdekOak
zati 1
giZenakzati 1
eta 3 artean
eSnea &ORdekOak
zati 1
FRuituakzati 1
OReka egOkia,
eZ da ZaiLa!
Baiona HiriaHaurtzaro, gazteria,
hezkuntza zuzendaritza
05 59 46 63 81
-
Herriko Etxea
1 Maréchal Leclerc etorbidea
64100 Baiona bayonne.fr
Top Related