DEFINICIÓN
Cantiga de tema amoroso no que un
home namorado se dirixe á súa senhor.
Xénero moi cultivado (+ de 700 cantigas):
o Cancioneiro da Ajuda está unicamente
dedicado a este tipo de cantigas.
De gran prestixio xa que era signo de
refinamento e habilidade literaria.
Vencellado ao trobadorismo provenzal.
ORIXES TRADICIÓN CLÁSICA.
Influencia do mundo
clásico na Idade
Media
Amor platónico
Consecuencias do
amor
ORIXES TRADICIÓN
MEDIEVAL.
Influencia do
cristianismo: culto á
Virxe (muller)
Sociedade feudal:
vasalaxe
ORIXES TRADICIÓN PROVENZAL.
A cançó provenzal
Amor cortés: Fins d’amor >
idealización absoluta do amor
Diferenzas coas c. de amor:
Preludio primaveral
Grande artificiosidade e
formalismo.
A senhor non está idealizada
e adoita estar casada.
Alegría e pracer amoroso (joi).
ORIXES TRADICIÓN
AUTÓCTONA.
Cantigas populares: maios
Cantigas de amigo
Influxos varios: mestizaxe do autóctono + o foráneo (C. de Santiago)
O AMOR CORTÉS Baseado nas relacións de vasalaxe: servidume
amorosa Namorado / Voz poética: vasalo, servo. Servidor
da dama. Garda fidelidade á dama e actúa con mesura (discreción)
A senhor: senhor feudal
Graos: Fenhedor: non se dirixe á amada, só suspira polo
seu amor.
Precador: rogalle á dama que responda o seu amor.
Entendedor: amor correspondido.
Drudo: amor correspondido fisicamente.
VOZ POÉTICA Canto masculino: o namorado expresa a súa
coita amorosa.
Adoita acusar a Deus ou o Amor da súa situación e das consecuencias negativas.
Amor, a ti me venh'ora queixarde mia senhor, que te faz enviarcada u dormio sempre m'espertare faz-me de gran coita sofredor.Pois m'ela non quer veer nen falar,
que me queres, Amor?
A referencia á senhor é unha marca deste tipo deste tipo de cantigas.
A mia senhor que por mal destes
meus olhos eu vi, fui-lhe gran ben quererer...
A senhor Muller ideal (vs. senhor provenzal): ser
abstracto e idealizado.
En xeral trátase dunha muller solteira (vs.
provenzal).
Fermosa de corpo: caracterización
abstracta (fremosura, beldade, bom
parecer, bem talhada...). Porén destaca a
incorporeidade
Fermosura moral: muller ideal (bem falar,
mesura, dulzor, bom sem, sabedor, prez...)
Interlocutores A senhor
Senhor, por que eu tant'afán levei,
gran sazón ha, por Deus, que vos non vi
e pero mui longe de vós viví,
nunca aqueste verv'antig'achei:
"Quan longe d'olhos, tan longe de coraçón".
Auditorio indeterminado / amigos
Meus amigos, moito mi praz d’Amor
que entend’ora que me quer matar...
Interlocutores Deus
A dona que eu am’ e tenho por senhor
Amostrade-mi-a, Deus, se vos en for prazer,
Senon dade-mi a morte.
Amor
Amor, a ti me venh'ora queixarde mia senhor, que te faz enviar
cada u dormio sempre m'espertare faz-me de gran coita sofredor.Pois m'ela non quer veer nen falar,
que me queres, Amor?
Campos sémicos Loanza da dama: pode ser física ou
moral. O amor loa o seu sen (sentido
común), a súa mesura e o seu prez
(valor).
O amor: o poeta expresa o seu amor
(bem querer, amar) se ben ás veces o
oculta por temor á saña da muller ou aos
intrigantes.
Campos sémicos Reserva da dama. A actitude da dama
presenta distintas realizacións:
Segredo, prudencia e discreción
Prohibición de vela e falarlle
Rexeitamento e indiferenza
A coita de amor: fai referencia aos distintos graos de sufrimento; o amor é unha doenza terrible. A non correspondencia pode levar á loucura de amor (sandeu, ensandecer, perder o sem) e mesmo á morte (morrer)
Estrutura externa Cantiga de refrán. Presenta un ou dous
versos ao final de cada cobra que se
repiten. (Preto de 400)
Cantiga de mestría. Non ten refrán e
adoita estar formada por varias estrofas.
Considerábanse máis perfectas e
próximas á estética provenzal. (Unhas
300)
Cantiga de refrán. Venhovos, mia senhor, rogar,
con grand’amor que vos eu hei,
que mi valhades, ca ben sei,
se m’esta coita máis durar
ja mia vida pouco será.
e que me queirades valer,
ai, coita do meu coraçon!
ben sei eu, se Deus mi perdon,
Se o parardes en lezer,
ja mia vida pouco será.
Cantiga de mestría
A mia senhor que me tem em podere que eu sei mais doutra rem amar,sempr'eu farei quanto m'ela mandara meu grado, que eu possa fazer;mais nom lhi posso fazer ũa rem:quando mi diz que lhi nom que[i]ra bem,ca o nom posso comigo poer.
Ca se eu migo podesse poer,se Deus mi valha, de a nom amar,ela nom havia que mi rogar,ca eu rogad'era de o fazer;Mais nom posso querer mal a quem Nostro Senhor quis dar tam muitobem como lh'El deu, e tam bom parecer.
Sa bondad'e seu bom parecermi faz a mim mia senhor tant'amare seu bom prez e seu mui bom falar,que nom poss'eu,per rem,i al fazer;mais ponha ela consigo ũa rem:de nunca jamais mi parecer bem,porrei mig'eu de lhi bem nom querer.
Estrutura externa COBRAS UNISONANTES. Existe a mesma
rima en idéntica distribución en todas as
estrofas. (Ex. Cantiga de mestría de João
Airas)
COBRAS
SINGULARES.
Teñen rimas
diferentes na
mesma
distribución
para cada
estrofa.
A vossa mesura, senhor, a
aguardei,mal dia por mi, b
ca desmesura des aí b
me faz ca[da] dia peior: a
ca me busca convosco mal c
e a mesura nom me val c
e leixa-me morrer d'amor. a
E, senhor, mal dia naceu d
que[m] mesura muito aguardou, e
como eu guardei, e sempr'achou e
desmesura, que me tolheu: d
ca, onde eu cuidei haver bem f
por servir, nunca houve en rem, f
ca desmesura me tolheu. d
A vossa mesura gardei,
senhor, sempre mais doutra rem
e a desmesura por en
me faz tal mal que me nom sei
com ela já conselh'haver;
e leixa-me d'amor morrer
e da mesura bem nom hei.
COBRAS
DOBRAS. Repiten
as mesmas rimas
en idéntica
distribución
cada dúas
estrofas.
A palabra perduda é un verso que non
rima con ningún
outro, se ben pode
rimar cos versos das
outras estrofas que
están na súa mesma
posición.
A Deus grad'hoje, mia senhor, palabra perduda
porque vos eu posso veer! b
Ca nunca eu vira prazer b
no mundo já per outra rem. c
Quand'haverei eu nunca bem, c
se mi o Deus i de vós nom der? b
Sei-m'eu est', e sei, mia senhor palabra perduda
fremosa, ca deste poder b
que mi Deus faz atal haver b
(que vos vejo) fará-xe-m'en c
perda do corpo e do sem, c
u vos eu veer nom poder. b
Mais, mentr'eu vos veer poder palabra perduda
e poder convosco falar, e
por Deus a mim nom querer dar e
de vós mais bem, já mi o eu hei f
em atanto, e nom rogarei f
Deus por mia morte, mia senhor. e
E se me Deus vosso bem der, palabra perduda
e me non'ar quiser guisar e
vosco que me possa durar, e
nom mi haverá mester; ca sei f
ca log'a rogar haverei f
Deus por mia morte, mia senhor. e
COBRAS
ALTERNAS. Mesma
combinación de
rimas nas paras e
outra nas
impares.
O exemplo pertence a
unha cantiga de
amigo.
A do mui bom parece a
mandou lo adufe tanger: a
"Louçana, d'amores moir'eu“ B
A do mui bom semelhar c
mandou lo adufe sonar; c
"Louçana, d'amores moir'eu“ B
Mandou lo adufe tanger a
e nom lhi davam lezer: a
"Louçana, d'amores moir'eu“ B
Mandou lo adufe sonar c
[e] nom lhi davam vagar: c
"Louçana, d'amores moir'eu“ B
RECURSOS
DOBRE: repetición dunha palabra ou grupo de palabras
Ai eu coitado! e quand'acharei quem
me dê conselho como possa ir
a um logar u eu querria ir?
E nom posso! Nem ar poss'achar quem
me dê conselho como possa ir
veê'la dona que por meu mal vi,
mais fremosa de quantas donas vi,
RECURSOS MORDOBRE:
semellante ao dobre mais con variación flexiva (chegar / chegou)
Con vossa coita, mia senhor
ja de tod’al cuita perdí,
ca todo mi avén assí,
e d’esto seede sabedor:
que non pod’home coita haver
que non haja log’a perder
des que lh’outra chega maior.
RECURSOS
FINDA: versos situados
ao final da cantiga a
xeito de conclusión. Se
é unha cantiga de
refrán adoita manter a
rima deste, se é de
mestría, acostuma usar
a da última cobra.
RECURSOS
COBRAS
CAPCAUDAS.
O primeiro verso da
segunda estrofa
repite a rima do
último da primeira
[...] de sa senhor, que lhi Deus dar
Pod’,e non o quer’ eu fazer,
porque sempr’anten’ haver ben
da dona que quero gran ben.
E quen deseja mort’ haver,
por coita d’amor non faz sén [...]
Top Related