INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
1
INOZ Batzordeko Eskuen Higienerako Lantaldea:
Jose Ángel Alava Menica Mikrobiologia Zerbitzua – Basurtuko Ospitalea
Natalia Álvarez Morezuelas Kalitate Zuzendariordea – Osakidetzako Erakunde Zentrala
David Cantero González Kalitate Zuzendariordea – Osakidetzako Erakunde Zentrala
Begoña Carrandi Camiña Medikuntza Prebentiboko Zerbitzua - Gurutzetako Ospitalea
Daysy Lucia Delgado Paez Kalitate Zuzendariordea – Osakidetzako Erakunde Zentrala
Agurtzane Goikouria Aldape Medikuntza Prebentiboko Zerbitzua - Galdakao-Usansolo Ospitalea
M. Carmen Gomez Pérez de Mendiola Medikuntza Prebentiboko Zerbitzua - Txagorritxu Ospitalea
Itziar Lanzeta Vicente Medikuntza Prebentiboko Zerbitzua - Zumarraga Ospitalea
Eduardo Millan Ortuondo Medikuntza Prebentiboko Zerbitzua - Bidasoa Ospitalea
Maria Pilar Rojo Hernando Medikuntza Prebentiboko Zerbitzua - Donostia Ospitalea
Jorge Taboada Gómez Medikuntza Prebentiboko Zerbitzua - Mendaro Ospitalea
Berrikuspena: INOZ BATZORDEA
Koordinazioa eta edizioa: Kalitate Zuzendariordea OSAKIDETZAKO ERAKUNDE ZENTRALA
Edizio data: 2009. urteko apirila
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
2
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
3
Kontzeptuen GlosategiaEskuen Higienea. Termino orokorra da eta eskuak garbitzeko era guztiak hartzen ditu barne, hau da,
eskuen garbitze antiseptikoa, igurtziz egindako eskuen desinfekzioa edo eskuen desinfekzio kirurgikoa.
Eskuak garbitzea. Eskuak urarekin eta xaboiarekin, edo mikrobioen aurkako xaboiarekin garbitzea.
Eskuen desinfekzioa. Eskuak igurtziz egiten den edozein garbitze mota edo desinfekzio.
Eskuen garbitze antiseptikoa. Eskuak ura eta desinfektatzeko agenteren bat duen xaboiarekin
garbitzea.
Eskuak antiseptikoarekin igurtzi. Eskuen azalaren gainean eskuetarako antiseptikoa ematea, bertan
egon daitezkeen mikroorganismoen kopurua gutxitzeko helburuarekin.
Eskuen desinfekzio kirurgikoa. Langile kirurgikoek, flora iragankorra kentzeko eta eskuetan dagoen
flora egoiliarra gutxitzeko helburuaz egiten duten eskuen garbitze antiseptikoren bat, bai igurtziz bai
eskuen kirurgia-aurreko desinfekzioa eginez egiten dena ere. Askotan, detergente desinfektatzaileetan,
mikrobioen aurkako jarduera gera daiteke.
Arrasteko xaboia. Mikrobioen aurkako agenterik ez daukan xaboia da arrastekoa, edo bestela mikrobioen
aurkako agenteen kontzentrazio baxua duten xaboiak, kontserbatzeko eragina baino ez dutenak.
Mikrobioen aurkako xaboia. Agente desinfektatzaileren bat duen xaboia (hau da, detergentea).
Agente antiseptikoa. Azalean dagoen flora mikrobiarren kopurua gutxitzeko eskuetan ematen den
mikrobioen aurkako substantzia. Horien artean, hurrengo hauek aipa ditzakegu: klorhexidina, klorina,
hexaklorofenoa, iodoa, Kloroxylenol (PCMX), amonio kuaternarioen konposatuak eta triklosan.
Eskuak igurzteko soluzio alkoholikoa. Eskuetan mikroorganismo bideragarrien kopurua gutxitzeko
diseinatutako soluzio alkoholikoa. Estatu Batuetan, prestakin horiek, etanola eta isopropanola izan ohi
dute, %60/95ean, hain zuzen.
Hondar-jarduera. Hondar-jardueraren esanahia honako hau da: Mikrobioen aurka egiten den jarduera,
produktua erabili eta gero mikroorganismoen biziraupenari edo ugaltzeari aurre hartzeko edo hori
eragozteko.
Eskuak oso zikinduta. Begi-bistakoa denean eskuak zikin daudela, proteinen gaiekin, odolarekin edo
gorputzeko beste fluido batzuk kutsatuta (adibidez, gorotz-hondakinekin edo gernuko hondakinekin
zikinduta daudenean).
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
2
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
3
Aurkibidea
1) Zergatik da hain garrantzitsua Eskuen Higienea ondo zaintzea?2) Nori dago zuzenduta Gida3) Eskuen Higieneko bost pausoak 4) Eskuen azaleko Flora motak5) Eskuen Higienean erabiltzen diren produktuak
a) Xaboiakb) Iodoa eta iodoforoakc) Alkoholakd) Biguanidinak: Klorhexidina e) Fenoleak:
i) Hexaklorofenoaii) Triklosana.iii) Kloroxilenola
f) Amonioko deribatu kuaternarioak6) Eskuak Garbitzeko Moduak
a) Eskuen Garbitze Higienikoab) Eskuak Desinfektatzea
i) Eskuak xaboi antiseptikoarekin garbitzeaii) Eskuak soluzio hidroalkoholikoarekin desinfektatzea
c) Eskuen Desinfekzio Kirurgikoa i) Garbitze kirurgikoa xaboi antiseptikoarekinii) Desinfekzio kirurgikoa soluzio hidroalkoholikoarekin
7) Eskuak Zaintzea8) Eskularruak ondo erabiltzea9) EranskinakBibliografia
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
4
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
5
1) Zergatik da hain garrantzitsua es-kuen higienea ondo zaintzea?Osasun Arretari Loturiko Infekzioek (OALI) ehunka milioi paziente
kaltetzen dituzte urtero, mundu osoan. Arreta horren ustekabeko
ondorioz sortzen dira infekzioak, nahi gabe alegia, eta hauek, paziente
eta senitartekoen artean morbihilkortasun-tasa altua sortzeaz gain,
osasun-sistemarentzat karga ekonomiko handia ere suposatzen dute.
Sarritan gertatzen den ezbeharretako bat da, bai ospitaleko arretan
zein lehen mailako arretan ere. EPINE izeneko (Estatu Espainiarren
Infekzio nosokomialen prebalentzia-tasaren gaineko ikerketa)
ikerlanaren arabera, 2008an infekzio baten ondorioz kutsatutako
pazienteen kopurua %8,18koa izan zen; horrek esan nahi du, urtero,
Estatu Espainiar osoan, 300.000 pertsona baino gehiago kaltetzen
direla. Halaber, eta kalkuluen arabera, urtean 6.000 pertsona
inguru hiltzen dira Osasun Arretari Loturiko Infekzioei (OALI)
lotutako arazoren bat dutelako, eta paziente bakoitzeko kostua ere
nabarmenki egiten du gora.
Infekzio hauetako asko pazienteen artean kutsatzen dira,
profesionalen eskuen bitartez hain zuzen, eta kutsatzeko modu horri
infekzio gurutzatua deitzen zaio. Profesionalek, pazienteekin edo
horien inguruan dauden objektuekin daukaten zuzeneko harremanaren
ondorioz, mikroorganismoak hartzen dituzte eskuetan, eta horiei
eskuetako azalaren flora iragankorra deitzen zaie. Frogatuta dago
OALIak gutxitzeko modurik errazena eta eraginkorrena eskuen
higienea dela.
“Osasun atentzioa jasotzen duten 10 pazienteetatik ia batek atentzioak berak sortutako infekzio bat pairatzen du…”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
4
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
5
Osasun arloko profesionalek eskuak maiz garbitzen dituztenean
infekzioen kopurua %50a arte gutxitu daiteke, literatura zientifikoaren
kalitate handiko ikerlan batzuek azaltzen dutenez. Hala ere, egia da
profesionalek beharrezkoa denaren erdia baino ez dituztela eskuak
garbitzen, arrazoi hauek direla medio: Arazoa ez ezagutzea, lan
gehiegi izatea, garbitzeko leku egokien falta, eskuak garbi itxura
izatea (edo kontzientzia eza), garbitzeko produktuek azalean
sortutako suminkortasuna eta abar…
Gida honek lan egiteko tresna izan nahi du pazienteekin harreman
zuzena daukaten osasun arloko profesionalentzat. Eskuen higiene
egokia mantentzeko Estatu Batuetako Gaixotasunen Kontrol eta
Prebentziorako Zentroek eta Munduko Osasun Erakundeak nagusiki
gomendatzen dituzten praktikarik onenak jaso nahi ditu. Halaber,
Osakidetzak Segurtasun Klinikoaren eremuan garatzen duen
estrategiaren barruan sartzen da, Osasun Arretari Loturiko Infekzioak
(OALI) gutxitzeko tokiko erakundeetan zein Erakunde Publiko osoan
egiten diren kanpainak laguntzeko elementu gisa.
“Osasun asistentziari lotutako infekzioen kopurua murrizteko bide erraz eta eraginkorrena eskuen higiene zuzena da...”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
6
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
7
2) Nori dago zuzenduta gida
Gida hau, pazienteei arreta eskaintzen dieten profesional guztiei
zuzenduta dago (medikuak, erizainak, erizain-laguntzaileak, zelariak,
zerbitzuen teknikariak eta heziketa jasotzen ari diren langileak);
hortaz, behar-beharrezkoa da horien guztien inplikazioa eta parte-
hartze aktiboa eskuen higieneari buruzko gomendioak betearazteko,
Osasun Arretari Loturiko Infekzioak (OALI) ekiditeko eta pazienteei
kalitatezko zainketak bermatzeko.
“Osasun profesionalek, eskuak, era erregular batez garbitzen dituztenean, osasun- asistentziari lotutako infekzioen maiztasuna %50 arte murriztu daiteke…”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
6
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
7
3) Eskuen Higieneko 5 pausoak
a) Pazientea ukitu baino lehenago
Pazientea eskuetan egon litezkeen mikroorganismo
patogenoetatik babesteko.
b) Desinfektatzeko lanen bat egin aurretik
Babestu pazientea bere organismoan sar litezkeen
mikroorganismo patogenoetatik.
c) Fluido organikoen eraginpean egoteko arriskuan egon eta gero
Pazienteak eduki ditzakeen mikroorganismo
patogenoetatik norbera eta osasun-arretako inguru
osoa babesteko.
d) Pazientea ukitu eta gero
Pazienteak eduki ditzakeen mikroorganismo
patogenoetatik babesteko.
e) Pazientearen inguruarekin harremanetan egon eta gero
Norbera eta osasun-atentzioko ingurua pazienteak eduki ditzakeen mikroorganismo patogenoetatik babesteko.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
8
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
9
4) Eskuen azalean dauden bakterio-flora motak
Gizakien azala bakterioez beteta dago, eta horien kopurua
gorputzeko anatomiaren arabera aldatzen da . Hortaz, pertsona
baten eskuetan bi flora mota aurki ditzakegu:
IRAGANKORRA: Ustekabean azala kutsatzen duten
mikroorganismoez osatuta dago eta, beraz, normalean ez dago
bertan, gainazaleko geruzetan baino. Kontaktuaren bitartez
transmititzen da, eta Osasun Arretari Loturiko Infekzioak (OALI)
izatearen erruduna izan ohi da.
EGOILIARRA: Pertsona gehienen azalean egoten ohi diren mikroor-
ganismoek osatzen dute. Azaleko geruza sakonetan aurkitzen da
“Flora Iragankorra pertsona eta gauzakiekiko ukipenagatik hartzen da eta osasun asistentziari lotutako infekzio baten transmisioaren erantzulea izaten ohi da…”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
8
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
9
5) Eskuen Higienean erabilitako produktuak
a) Antiseptikorik gabeko xaboiak (solidoak, likidoak, hautsak)
Tentsioaktibo anionikoen taldekoak dira. Hainbat azidoen gatz
sodikoak edo potasio-gatzak dira. Garbitzeko gaitasuna bere
propietate detergentean datza, azken honek, eskuetatik,
hautsa, zikinkeria eta hainbat gai organiko kentzen dituelako.
Ez dute mikrobioen aurkako berezko jarduera handirik, edo bat
ere ez, eta ez dira nahiko eraginkorrak osasun arloko langileen
eskuetatik mikroorganismo patogenoak erabat kentzeko.
b) Iodoa eta iodoforoak
Konposatu halogenoen taldekoak dira. Iodoaren ezaugarri
antiseptikoak aspalditik ezagutzen dira. Baina azala narritatu
eta tindatzen duenez, iodoforo berrienek bere lekua hartu
dute antiseptiko hauen printzipio aktibo bezala, denboran
zehar gehiago irauten duen iodo molekularra askatzea lortzen
dutelako, eta azaleko narritadura ere gutxitzen dutelako.
Iodoforoak oinarrizko iodo eta ioduroez osatutako konposatuak
dira, benetan aktiboak diren iodoaren molekulak etengabe
askatzen dituen polimero eramaile bati lotuta. Iodoaren
molekulak berehala sartzen dira mikroorganismoen horma
zelularrean, eta ez-aktibo bihurtzen dute, aminoazido eta
gantz-azido asegabeekin multzoketak sortuz, proteinen sintesi
zuzena eragozten eta mintz zelularrak aldatuz. Iodoforo baten
gaitasun antiseptikoa iodo askearen kopuruak zehazten du; bien
bitartean, iodo erabilgarria sodioko tiosulfatoarekin titulatu
daitekeen iodoaren kopurua da. Povidonaren ohiko soluzio
batek, %10ean, iodo erabilgarriaren %1a dauka, eta ppm 1eko
iodo askearen kontzentrazio batean ematen du. Iodoforo mota
asko egon arren, povidona da gehien erabiltzen dena.
Iodoak eta iodoforoek gram-positibo, gram-negatibo eta
klostridioak eta Bacillus spp bezalako bakterio batzuen irudi
begetatiboen aurreko bakterio-jarduera daukate. Halaber,
eragina dute mikrobakterio, onddo eta birusen aurrean.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
10
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
11
Erabiltzen diren kontzentrazioetan, ez dira esporizidak.
Ikerketa batzuen arabera, hondar-jarduera erlatiboa daukate,
eskuak garbitu eta hurrengo 30-60 minutuetan. Kontuan
hartu behar da pHak, tenperaturak eta esposizio-denborak
ere iodoforoek mikrobioen aurka izaten duten eragina aldatu
egiten duela, eta gainera, eragin hori nabarmen gutxitzen da
fluido biologiko batzuen aurrean, besteak beste, odola edo
gorroen aurrean. Iodoforo gehiena %7,5-10eko kontzentrazioan
prestatzen da, horrela mikrobioen aurkako eragina handia
delako eta azala gutxi narritatzen delako (kontzentrazio
baxuagoa duten soluzioek jarduera handitzen dute, iodo askea
handitzen dutelako, baina azala gehiago narritatzen dute).
Iodoforoek alergia gutxiago eragiten dituzte, eskuak garbitzeko
erabiltzen diren beste desinfektatzaile batzuekin alderatuta,
baina ukitzeagatik sortzen den dermatitis kasu gehiago eragiten
dute.
FDAak I mailan sailkatzen ditu (agente seguruak eta eraginkorrak
eskuen garbitze antiseptikoan erabiltzeko).
c) Alkoholak
Alkohol-oinarria duten eskuetarako antiseptiko gehienek,
isopropanola (alkohol ispropilikoa, 2-propanol, propan-2-ol ere
deituta), etanol, 1-propanol (propan-1-ol edo alkohol propilikoa
ere deituta), edo bestela produktu horietako bi dituzte
nahastuta).
Alkoholek mikrobioen aurka daukaten jarduera, proteinen
izaera aldatzeko gaitasunari egozten zaio. %60 eta %90 arteko
kontzentrazioa daukaten alkohol-soluzioak eraginkorrenak dira.
Kontzentraziorik altuenek, berriz, indar gutxiago daukate, izan
ere, ura ez baldin badago, proteinen izaera ez da oso erraz
aldatzeko.
In vitro egiten duten lan germizidari esker, alkoholak, oso egokiak
dira bakterio gram-positiboen eta gram-negatiboen aurka
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
10
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
11
borrokatzeko, patogeno multi-erresistenteen, Mycobacterium
tuberculosis delakoaren eta hainbat onddoen kontra egitek,
alegia. Estaldura daukaten hainbat birusek alkoholen eragina
pairatzen dute (GIB, Herpesbirusa, Influenza, VRS). Alkoholek
oso eragin baxua dute bakterio-esporen aurrean.
Eman eta gutxira ikus daitezke emaitzak, baina ez dute inolako
hondar-jarduerarik (hondar-eragina). Clorhexidina, amonio
kuaternario, aktenidine eta triclosanaren konposatuek alkohol-
oinarriko soluzioekiko duten adizioak hondar-jardueraren
agerpenean lagundu dezake.
Alkoholak ez dira erabili behar eskuak oso zikin daudenean, edo
proteinen gaiekin kutsatuta daudenean.
Alkohol-oinarrian dauden eskuak igurzteko produktuak, betiere,
osasun erabilerako aurreikusitakoak, hurrengo eratan aurki
daitezke: biskositate gutxiko soluzioak, gelak eta aparrak;
horiek, hain zuzen, bigungarriak, hezegarriak edo lehortzea
saihesten duten azala babesteko beste agente batzuk
dauzkate.
Alkoholak sukoiak dira; hortaz, beharrezko neurri batzuk hartu
behar dira alkoholak erabiltzeko zein gordetzeko orduan, eta
fabrikatzaileak emandako gomendioak jarraitu behar dira beti.
Alkohol-oinarria duten soluzioak oso gutxitan kutsatu dira.
Bere eragina ziurtatzeko, produktuak, gutxienez, ondorengo
arauak gainditu behar izan ditu: UNE-EN 1040 (antiseptiko
eta desinfektatzaile kimikoen oinarrizko bakterio-jarduerako
ebaluazioa); UNE-EN 1500 (Eskuen tratamendu higienikoa
igurtziagatik) eta UNE-EN 12791 (Desinfektatzaileak eskuen
garbitze kirurgikoan erabiltzeko).
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
12
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
13
d) Biguanidinak: klorhexidina
Klorhexidinako glukonatoak mintz zitoplasmatikoetan egiten du
lan; horien osagaiak askatzen ditu, eta horrela zelulak berehala
hiltzen dira.
Mikrobioen aurkako jarduera lortzeko, alkoholekin behar den
denbora baino gehiago eskatzen da. Eragin handiagoa dauka
gram-positiboen aurrean, gram-negatiboen aurrean eta onddoen
kontra baino, eta mikrobioen aurkako jarduera, berriz, oso urria
da. Kanpotik estalita dagoen birusaren aurkako jarduera in vitro
ona da (GIB, Herpebirusa, Influenza, VRS); Jarduera, halere,
askoz urriagoa da estali gabeko birusaren aurka (Rotabirusa,
Enterobirusa, Adenobirusa), eta ez ditu esporak desegiten. Gai
organikoek, tartean odolak, ez dute aldatzen bere gaitasuna
mikrobioei aurre egiteko.
Klorehexidinako glukonatoa xaboi askotan sartu da eta,
baliagarria izateko, klorexidinako kontzentrazioa %2-4an egon
behar dela ezarri da.
Klorhexidinak hondar-jarduera handia dauka; eta %2,5-%1eko
kontzentrazioetara alkoholaren soluzioei gehitzen bazaio,
gainera, horien hondar-lana are handiagoa da. Klorehexidinako
soluzioak begiekin kontaktuan sartzea saihestu behar da beti,
eta horrez gain, ototoxikoak diren neurrian, soluzio horiek ez
dira erabiliko erdiko eta barruko belarrien kirurgian. Halaber,
kontaktua garun ehunarekin eta meningekin ere saihestu behar
da.
Klorhexidinak bere kontzentrazioaren arabera narritatzen
du azala: %4an eginiko produktuek, gehiegi erabiliz gero,
dermatitisa sorrarazten dute. Klorhexidinagatik sortutako
alergiak, berriz, oso gutxitan agertzen dira.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
12
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
13
e) Fenoleak:1) Hexaklorofenoa
Deribatu fenoliko bat (bifenola) da, eta bakteriostatikoa da.
Bere lan antiseptikoa bakterioen metabolismoaren prozesu
entzimatiko garrantzitsuen aktibazio ezagatik azaldu daiteke.
Eragingarria da bakterio gram-positiboen aurrean (bereziki S.
Aureusen aurrean), baina oso eragin baxua du gram-negatibo,
onddo eta mikrobakterioen aurrean.
Hexaklorofenoaren eragingarritasuna garbitzearen ostean txikia
da, baina hondar-jarduera mantentzen du ordu batzuk igaro eta
gero, eta gainera eragin hori metakorra da (hurrengo garbiketekin
azalean dauden bakterioen kontzentrazioa gutxitzen da,
alegia). Bere formulan erabiltzen den kontzentrazioa %3koa da.
Funtzio neurotoxikoa egotzi zaio, ume jaioberriak garbitzeko
erabiltzen denean; eta eskuak garbitzeari dagokionean, Estatu
Batuetako Food and Drug Administration (FDA) erakundearen
iritziz, hexaklorofenoa ez da segurua ezta eragingarria ere,
eta era berean, ohartarazi du ez dela erabili behar antiseptiko
bezala erredurak edo azaleko alde sentikor zabalak dituzten
pazienteekin.
2) Triklosana
Triklosana gai ez ionikoa da, mikrobioen aurkako jarduera dauka
kontzentrazio baxuan (%0,2-2), eta eskuetarako xaboiak egiteko
erabiltzen da. Antiseptiko bakteriostatikoa da; bakterioko
barnealdean sartzen da, eta bertan mintz zitoplasmatikoaren
sintesia, ARN, gantz-azidoak eta proteinak eragiten ditu.
Eraginkorragoa da bakterio gram-positiboen aurrean gram-
negabiboen aurrean baino (P. aeruginosak erresistentzia berezia
dauka), eta mikrobakterio eta legamiaren (candidak) aurrean
ere oso baliagarria da; jarduera, alabaina, mugatuagoa da
harizpiak dituzten onddoen aurrean. Klorhexidinaren antzeko
jarduera iraunkorra dauka.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
14
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
15
Gai organikoak ez du triklosanaren jarduera aldatzen, baina
pHak eta surfaktanteek eta bigungarriek eragina eduki dezakete
horren aurrean. Eskuek orokorrean ondo onartzen dute formula
gehiena %2an edo kontzentrazio baxuagoan, eta oso gutxitan
agertzen dira alergiak. Noizean behin triklosaneko soluzioak
kutsatu egin dira bazilo gram-negatiboekin, mikroorganismo
horien aurrean indar gutxi daukalako.
FDAk, IIISE taldean sailkatu zuen (ezin izan da egiaztatu
produktu hau eskuak desinfektatzeko segurua eta eragingarria
denik).
3) Kloroxilenola
Deribatu fenolikoa da (halofenola) eta desinfektatzeko
ahalmena azaltzen da ez aktibotasun entzimatikoagatik eta
bakterioen hormaren hausturagatik. Paraclorometaxylenol
(PCMX) ere deitzen zaio, eta xaboi antiseptiko batzuen
printzipio aktibo bezala erabili izan da. In vitro jarduera oso
baliogarria da Organismo gram-positiboen aurrean eta baita
gram-negatibo, mikrobakterio eta birus batzuen aurka ere.
PCMXa ez da hain eraginkorra P. Aeruginosaren aurrean, baina
azido etilendiaminotetrazetikoa gehitzen bazaio (EDTA), orduan
jarduera nabarmen handitzen da beste patogeno honen eta
beste batzuen aurrean.
PCMXa ez da Klorhexidina edo iodoforoak bezain azkarra, eta
bere hondar-jarduera are laburragoa da. Ez da indargabetzen
gai organikoen aurrean, baina bai surfaktante eta ionikoekin.
Bere formulak %0,3 eta %3,75 arteko kontzentrazioetan egiten
dira. Azalak konposatua irensten du eta ondo onartzen du, eta
alergiak ez dira ohikoak.
FDAren ustez, ezin da egiaztatu konposatu hau antiseptiko
bezala erabiltzeko segurua eta eragingarria denik.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
14
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
15
f) Amonio kuaternarioko konposatuak
Agente tentsioaktibo kationikoak dira. Talde honen barruan,
desinfektatzeko gehien erabiltzen dena Benzalkonio kloruroa
da. Bakterioestatikoa eta fungostatikoa da, eta indar gehiago
daukate gram positiboen aurrean, negatiboen kontra baino.
Ez dute jarduera handirik mikrobio eta onddoen kontra, baina
kanpoko azala duten birusei aurre egiteko balio dute. Mikrobioen
kontra duen eragina, gai organikoen presentzian nabaritzen da,
eta ezin dira erabili detergente anionikoekin batera.
Langileek ondo jasaten dituzte konposatu hauek, baina gram-
negatiboen bakterioek erraz kutsatzen dituzte. Orokorrean,
komeni da beste neurri batzuekin batera erabiltzea; halere,
ikerketak egiten ari dira, alkoholak eta amonio kuaternarioak
nahastuz osagai bakoitzak bere aldetik lortzen duen emaitza
hobetu daitekeela uste baita.
FDAk IIISE taldearen barruan sailkatzen du (ezin da ziurtatu
produktu hau, eskuen antiseptiko bezala erabiltzeko, segurua
eta eraginkorra denik).
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
16
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
17
6) Eskuak garbitzeko moduak
a) Eskuen Garbitze Higienikoa
Garbitze higienikoaren definizioa zera da: Eskuetan xaboia eman
ostean, sendoki igurtzi, eta horren ostean eskuak ur asko erabiliz ondo
garbitzea.
Helburua: Eskuetatik zikinkeria, gai organikoak eta flora iragankorra
kentzea.
Produktua: PH neutroko xaboi likidoa, edo arin azidoa
Jarraibideak:
o Lanaldia hasi aurretik eta amaitu eta gero
o Eskuak zikinak edo gai organikoren batek, odolak edo
gorputzeko beste fluido batzuk kutsatuta daudenean (IA)o Gorputzeko jariakinak edo iraizpenak, mukosak, azal ez
ukigabea eta zauriaren aposituak ukitu eta gero (IA)o Jan aurretik eta jan ostean (IB)o Komunera joan eta gero (IB)o Usin egin, mukiak kendu… eta gero
o Pazientearekin zuzeneko harremana izan aurretik (IB)o Pazientearen azal ukigabea zuzenean ukitu eta gero,
esaterako: pultsua edo arteria-presioa neurtzerakoan, edo
pazientea mugitu eta gero (IB) o Eskularruak jarri aurretik eta horiek kendu eta gero (IB)o Pazientearengandik hurbil dauden objektuak ukitu eta gero,
medikuen tresneria eta osasun-tresnak barne (II)o Pazientea artatzen ari denean, kutsatuta dagoen leku
batetik garbi dagoen beste batera doanean (II)o Bacillus anthracis eta Clostridium difficileen eragina
jasotzeko arriskua dagoenean, edo esposizioa jada baieztatu
denean, mekanikoko garbitzea gomendatzen da, alkoholek,
klorhexidinak, iodoforoek eta beste antiseptikoek esporen
aurrean oso eragin baxua dutelako (II)
Prozedura: (IB) Eskuak garbitzen hasi aurretik, komeni da eraztunak, eskuturrekoak
eta, orokorrean, mikroorganismoek hartu ditzaketen beste elementu
guztiak kentzea.
““Soluzio hidroalkoholikoz egindako igurtza-penaren teknika, garbiketa higieniko-rako ordezko egokia da (honako sailean deskribatutako kasuetarako) beraren betetzea errazten duelako…”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
16
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
17
Busti eskuak urarekin
Jarri ahurrean estaltzeko balio duen xaboi kopurua, eta igurtzi eskuak bata bestearen kontra
Eskuineko ahurra ezkerreko eskuko atzealdearen aurka igurtzi, atzamarrak elkarrekin lotuz, eta alderantziz.
Atzamarrak elkarrekin lotuz, igurtzi ahurrak bata bestearen kontra.
Igurtzi esku bateko atzamarren atzeko partea kontrako ahurraren kontra, atzamarrak hartuz.
Igurtzi biraketa-mugimendu batekin ezkerreko hatz lodia, eskuineko eskuarekin harrapatuz, eta alderantziz.
Igurtzi eskuineko eskuko atzamarren punta ezkerreko ahurraren kontra, biraketa-mugimendua egiten, eta alderantziz.
Garbitu eskuak ur askorekin, xaboia erabat desagertu arte. Lehortu guztiz eskuak erabilera bakarreko paperezko eskuoihalarekin. Papera bota baino lehen, erabili txorrota ixteko, horrek ez badauka oinarekin edo ukondoarekin ixteko sistemarik.
Iraupena: 15-30 segundo xaboiarekin igurzteko.
Figura 1: Los 6 pasos de la higiene de las manos
1
234
5
6
0
““Soluzio hidroalkoholikoz egindako igurtza-penaren teknika, garbiketa higieniko-rako ordezko egokia da (honako sailean deskribatutako kasuetarako) beraren betetzea errazten duelako…”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
18
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
19
b) Eskuak Desinfektatzea
1) Eskuak xaboi antiseptikoarekin garbitzea
Helburua: Zikinkeria, gai organikoa, flora iragankorra eta floraren
zati bat kentzea, mikrobioen aurkako hondar-jarduera lortzeaz
batera.
Produktua: Xaboi antiseptikoa, klorhexidinaren oinarri batekin
eginda, %4an, edo bestela povidona iodatuarekin, %7,5ean.
Jarraibideak: egoera hauetan:
o Eskuak zikin daudenean, edo gai organikoak, odolak edo
gorputzeko beste fluidoek kutsatuta daudenean. (IA)o Eskularru esterilak jarri baino lehenago, hodi barneko
kateter zentral bat sartzeko (IB)o Eskularru esterilak jarri baino lehenago, kateter besikal
bat edo kirurgia behar ez duen beste gailuren bat indarrez
sartzeko (IB)o Odola edo potentzialki kutsatuta dauden jarioen aurrean
azaldu eta gero.
o Paziente kolonizatuak/iraun handiko patogenoek
kutsatutakoak artatu baino lehen eta horren ostean, eta
paziente inmunodeprimituak artatu aurretik.
o Prestatzeko medikazioa eta nutrizio parenterala fluxu
laminarraren kanpaian.
Prozedura :
Garbitze higienikoaren atalean aipaturiko prozedura jarraitu
(Ikus 1. irudia) Iraupena: 30 eta 60 segundo artean xaboi antiseptikoarekin igurtzi
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
18
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
19
i) Eskuak Soluzio Hidroalkoholikoarekin desinfektatzea:
Helburua: Flora egoiliarra eta flora iragankorraren zati bat desagerraraztea. Produktua: Soluzio hidroalkoholikoa.
Jarraibideak:
Ezinbestekoa da eskuak oso zikin ez egotea:
o Eskularru esterilak jarri aurretik, hodi barneko kateter zentral bat sartzeko (IB)
o Eskularru esterilak jarri baino lehen, kateter besikal bat edo prozedura kirurgikoa behar ez duen beste gailuren bat indarrez sartzeko (IB)
o Paziente kolonizatuak/iraun handiko patogenoek kutsatutakoak artatu baino lehen eta horren ostean, eta paziente inmunodeprimituak artatu aurretik.
o Prestatzeko medikazioa eta nutrizio parenterala fluxu laminarraren kanpaian.
o Igurtziaren teknika soluzio hidroalkoholikoarekin garbitze
higienikoaren ordezko bezala erabiltzen da, atal horretan
azaldutako erabileretarako, hori betetzea errazten
duelako.
Prozedura :
o Aldez aurretik, baieztatu eskuak guztiz lehortuta daudela.o Jarri ahurrean behar besteko kantitatea. 2,5 eta 3 ml artean egon daiteke; hortaz, komenigarria da fabrikatzaileak eskuak zeharo estaltzeko beharrezkoa den kopuruari buruz emandako gomendioak jarraitzea.
o Eskuak garbitzeko sei urrats hauek jarraitu behar dira
Iraupena: 30 segundu.Amaitzeko, utzi eskuak lehortzen.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
20
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
21
2. Irudia: Eskuak, soluzio hidroalkoholikoaz desinfektatzea
Igurtzi ahurrak bata bestearen kontra.
Igurtzi eskuineko ahurra ezkerreko eskuko atzeko aldearen kontra, atzamarrak elkarrekin lotuz, eta alderantziz.
Ahurrak euren artean igurtzi, atzamarrak elkarrekin lotuz.
Igurtzi esku bateko atzamarren atzeko aldea kontrako ahurraren kontra, atzamarrak hartuz.
Igurtzi biraketa-mugimendu batekin ezkerreko hatz lodia, eskuineko eskuarekin harrapatuz, eta alderantziz.
Igurtzi eskuineko eskuko atzamarren punta ezkerreko ahurraren kontra, biraketa-mugimendua eginez, eta alderantziz.
1 2
34
5
6Iraupena: 30 segundu. Amaitzeko, utzi
eskuak lehortzen.
Gogoratu: Soluzio hidroalkoholikoak jarraian
(5-10 aldiz) erabili eta gero, komeni da
eskuak ura eta xaboiarekin garbitzea.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
20
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
21
c) Desinfekzio Kirurgikoa
Komeni da xaboi desinfektatzaile edo oinarri alkoholikoa duen
soluzioa erabiltzea, bata zein bestea, hondar-jarduera duten eskuak
igurzteko, eskularru esterilak erabili aurretik (IB). Kontuan hartuta
soluzio hidroalkoholikoak eragin baxuagoa duela esporen (C.difficile)
aurka , komenigarria da eguneko lehenengo garbiketa urarekin eta
xaboiarekin egitea; hurrengoetan, berriz, xaboi desinfektatzailea zein
soluzio hidroalkoholikoa erabil daiteke.
Jarraibideak: Esku-hartze kirurgiko bakoitza baino lehen.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
22
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
23
1) Garbitze kirurgikoa xaboi antiseptikoarekin:
Produktua:
o Xaboi antiseptikoa edo eskuila-esponja esterila, Klorhexidinaren oinarriarekin, %4an.
o Xaboi antiseptikoa edo eskuila-esponja Povidona Iodatuaren
soluzio xaboitsuan, %7,5ean.
Prozedura :
a. Kendu eraztunak, erlojuak eta eskuturrekoak eskuen garbitze kirurgikoa hasi aurretik (II).
b. Busti eskuak eta besaurreak c. Eman xaboia eskuetan eta besaurreetan atzamarretatik
ukondoetaraino, garbi dauden gorputzeko ataletara itzuli gabe. (IB)
d. Jarri arreta berezia atzazalak, ertz periungeala, atzamarrak eta behatz arteko tolesturak desinfektatzeko. Garbitu ondo atzazalen azpian dagoen zikinkeria, ur ibilia eta atzazalentzako eskuila bat erabiliz. (II)
e. Garbitu urarekin, atzamarren puntatik ukondoetara ailegatu arte.
f. Lehortu, igurtzi gabe, erabili eta botatzeko konpresa edo eskuoihal batekin, atzamarretatik hasi eta ukondoetara ailegatu arte.
g. Eskuak ukondoen gainean mantendu behar dira denbora osoan, betiere, jantzi kirurgikoak ukitu barik.
h. Eskularru esterilak jarri baino lehen, eskuak eta besaurreak
erabat lehortuta egon behar dira.
Iraupena: 2 - 6 minutu.
“Xaboi antiseptikoz eskuen garbiketa kirurgikoaren iraupena 2 eta 6 minuturen artekoa izan behar da…”
“Garbiketa kirurgikoa ebakuntza bakoitzaren aurretik egin behar da era sakonaz…”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
22
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
23
2) Antisepsia kirurgikoa soluzio hidroalkoholikoarekin:
Produktua: Soluzio hidroalkoholikoa. Prozedura :
a. Kendu eraztunak, erlojuak eta eskuturrekoak eskuen desinfekzio kirurgikoa hasi aurretik.
b. Soluzio alkoholikoa eman baino lehen, eskuak eta besaurreak xaboi arruntarekin garbitu behar dira, eta gero ondo lehortu.
c. Jarri arreta berezia atzazalak, ertz periungeala, atzamarrak eta behatz arteko tolesturak garbitzeko.
d. Soluzio alkoholikoa eman, behar den guztietan (eskuak lehortuta dauden bakoitzean) fabrikatzailek gomendatutako igurtze-denbora bete arte.
e. Igurtzi besaurreak ukondotik eskura doan norabidean. f. Igurtzi eskumuturrakg. Igurtzi eskuak soluzio alkoholarekin eskuak garbitzeko teknika
erabiliz (ikusi XX irudia)h. Ez erabili eskuoihalak lehortzeko. Mantendu eskuak ukondoen
gainetik, soluzio hidroalkoholikoa erabat aireztatu arte.i. Eskularru esterilak jarri aurretik, eskuak eta besaurrekoak guztiz
lehortuta egon behar dira. (IB).
Iraupena: 1.5 - 3 minutu (fabrikatzailearen arabera).
“Soluzio hidroalkoholikoa aplikatu baino lehen eskuak xaboi normalaz garbitu behar dira eta guztiz lehortu…”
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
24
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
25
1) Eskuak zaintzea
Eskuak zaintzea oso garrantzitsua da, flora iragankorra egoiliar bihurtu ez dadin.
Hala ere, eskuak gehiegi garbitzen badira dermatitis narritatzailea agertzeko arriskua dago; horregatik, hori ekiditeko xedeaz, komeni da ondorengo neurriak hartzea:
a. Azaleko lesioak eta zauriak ondo estali.
b. Ez erabili atzazalentzako eskuilak, garbiketa kirurgikoan izan ezik.
c. Ahal den neurrian, ez erabili ur beroa, eskuak, urarekin eta xaboiarekin garbitzerakoan; izan ere, horrela egiten bada, dermatitisa sortzeko arriskua handiagoa da (IB).
d. Eskuak urarekin ondo garbitu.
e. Eskuak guztiz lehortu behar dira, hezetasuna saihesteko
f. Osasun arloko profesionalei lozioak edo kremak eman, eskuak garbitzeari edo horien desinfekzioari lotutako ukipen-dermatitis narritagarria agertzeko arriskua gutxitzeko (IA).
g. Babesteko kremak lanaldia amaitu eta gero erabiliko dira. Ez erabili
kutsatu daitezkeen ontzi arruntak.
Eskuetarako lozioetan eta kremetan, askotan, agente hidratatzaile eta bigungarriak daude, eta horiek azal arrunteko barreraren funtzioa egiteko balio dute. Produktu horiek maiz erabiltzea lagungarria izan daiteke, eskuen higienerako produktuek eragiten duten dermatitis narratzailea
prebenitzeko eta zaintzeko (IB).
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
24
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
25
8) Eskularruen erabilera zuzena
Eskularruak behar bezala erabiltzeak eta eskuak ondo garbitzeak,
nabarmenki gutxitzen ditu, profesionalak agente kutsagarrien
arriskupean egoteko aukerak eta horrela, osasun-arretari lotutako
infekzioren bat hartzeko arriskua ere txikiagoa da.
Ezin da ahaztu eskularruak erabiltzeak ez duela ordezkatzen eskuak
garbitzeko beharra; garbitzeko lan hori, gainera, eskularruak erabili
aurretik eta erabili eta berehala ere egin behar da.
CDC-ak gomendio hauek ematen ditu eskularruak erabiltzeko:
a. Odola, infekzioak eragin ditzaketen beste gai batzuk, muki-mintzak
eta ukigabe ez dagoen azala ukitzeko probabilitatea badago,
erabili eskularruak. (IC)
b. Kendu eskularruak pazientea artatu eta gero. Ez erabili eskularru
berdinak paziente bat baino gehiagorekin, eta ez erabili eskularruak
pazienteen artean (IB)
Paziente bat artatzen ari denean, eta kutsatuta dagoen leku bat ukitu ostean, aldatu eskularruak garbi dagoen beste leku bat ukitu
baino lehenago(II)
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
26
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
27
1) Eranskinak
1. Eranskina: Ebidentzia zientifikoaren kategoriak.
Gomendio hauek, osasun arloko langileen eskuen higienerako praktikak
hobetzeko diseinatu dira eta baita paziente eta osasun zentroetako
langileen artean mikroorganismo patogenoen transmisioa gutxitzeko
ere.
CDC/HICPAC (Healthcare Infection Control Practices Advisory
Committee) batzordeak eginiko aurreko gidetan bezala, honetan ere
gomendio bakoitza ondorengo faktoreen arabera sailkatuta dago:
existitzen diren datu zientifikoak, arrazoibide teorikoa, emango zaion
erabileraren arabera, eta inpaktu ekonomikoa. Hauxe da sailkapena:
IA kategoria: Erabat gomendatuta dago ezarpenerako, eta ondo
diseinatutako ikerketa esperimental, kliniko eta epidemiologikoek
biziki defendatzen dute.
IB kategoria: Erabat gomendatuta ezartzeko, eta hainbat esperimentu-
ikerketa, ikerketa kliniko eta epidemiologikoek zein arrazoibide teoriko
sendo batek defendatuta.
IC kategoria: EEBBetako arauketak, arauek edo eredu estatal edo
federalek eskatuta.
II kategoria: Ezartzeko proposatuta, eta ikerketa iradokigarri kliniko
edo epidemiologikoek zein arrazoibide teorikoren batek defendatuta.
Gomendiorik gabekoa: Eztabaida sortzen du, ez baitago bere eraginkortasuna bermatzeko behar besteko probarik, ezta horri
buruzko adostasunik ere.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
26
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
27
2. Eranskina: Eskuen Higieneko bost uneak
MOMENTOS DEL LAVADO DE MANOS EJEMPLOS
1. PAZIENTEA UKITU BAINO LEHEN
- Miaketa klinikoa: bularraldeko auskultazioa, abdomeneko
haztapena.
- Pultsu-frekuentzia eta tentsio arteriala.
- Kontaktu fisiko zuzena: lagundu pazientea mugitzen, garbitzen,
emaiozu masaje bat.
2. LAN ASEPTIKOA EGIN
AURRETIK
- Ukipena mukosekin edo azal ez ukigabekoarekin (lesioak,
dermatitisa eta abar..)
- Tresna medikuen txertaketa.
- Ukipena azal ez ukigabekoarekin: zauriak sendatzea.
- Edozein injekzio mota aplikatzea, kolirioa ematea, sekrezioak
zurrupatzea.
- Ukipena gailu medikuekin: sistema baskularra edo drainadurako
sistema irekitzea.
- Materiala prestatzea
3. GORPUTZEKO LIKIDOEN ERAGINPEAN EGOTEKO ARRISKUA(ESKULARRUAK KENDU
ETA GERO)
- Ukipena mukosekin edo azal ez ukigabekoarekin (lesioak,
dermatitisa eta abar..)
- Medikuen gailuak sartzea.
- Kontaktua eragingailu medikuekin edo lagin klinikoekin
– edozein lagin likidoa ateratzea edo erabiltzea, drainadurako
sistema bat irekitzea
- Hodi endotrakeal bat sartzea eta ateratzea.
- Pixa, eginkari eta gorakoen garbiketa.
- Hondakinen manipulazioa (bendajeak, pixoihalak, gernu-
ihesetarako konpresak).
- Pixa, eginkari eta gorakoen garbiketa.
- Gune edo tresneri kutsatuak edo zikinak garbitzerakoan
(komuna, medikuen tresnak).
4. PAZIENTEA UKITU ETA
GERO
- Miaketa klinikoa, bularraldeko auskultazioa, abdomeneko
haztapena.
- Pultsu-frekuentzia eta tentsio arteriala.
- Paziente bakoitzean gune zikin batean lan egin ostean garbiago
dagoen beste inguru batean lan egiten bada.
- Kontaktu fisiko zuzena: lagundu pazientea mugitzen,
garbitzen, emaiozu masaje bat.
5. PAZIENTEAREN INGURUAREKIN KONTAKTUAN EGON ETA GERO(PAZIENTEA UKITU EZ BADA ERE)
- Medikuaren bisita.
- Perfusio abiadura egokitzea.
- Ohearen arropa aldatu, alarmak kontrolatu, ohearen eskudela
erabili, gau-mahaia garbitu.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
28
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
29
Taldea Gram + Gram - Miko-bakterioak Onddoak Birusa Jarduteko
azkartasuna Iruzkinak
Alkoholak +++ +++ +++ +++ +++ Azkarra
La concentración no
excederá el 95%
No actividad residual.
Klorhexidina +++ ++ + + +++ Bitartekoa Actividad persistente
Konposatu iodatuak +++ +++ +++ ++ +++ Bitartekoa
Puede irritar e incluso
quemar la piel
Iodofodoak (povidona iodatua)
+++ +++ + ++ ++ BitartekoaMenos irritante que el
yodo
Fenolen deribatuak
+++ + + + +Bitartekoa
Su actividad es
neutralizada por agentes
surfactantes
Triklosan +++ ++ + - +++ BitartekoaAceptable para el lavado
de manos
Amonio kuaternarioko konposatuak
+ ++ - - + MotelaUsar sólo combinados con
alcohol
+++: Bikaina;
++: Ona baina ez du hartzen mikrobio-espektro osoa
+: Onargarria
-: Ez aktiboa edo nahikoa ez dena
3. Eranskina: Mikrobioen aurkako jarduera eta produktuen ezaugarriak
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
28
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
29
4. Eranskina: “ZURE ESKUETAN DAGO” Kanpaina
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
30
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
31
10) Bibliografía
Guideline for Hand Hygiene in Health-Care Settings: Recommendations of the Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee and the HICPAC / SHEA / APIC / IDSA Hand Hygiene Task Force. Centres for Disease Control and Prevention (2002). MMRW, 51 (Nº RR-16): 1-45.
Directrices De La OMS Sobre Higiene De Las Manos En La Atención Sanitaria. Organización Mundial de la Salud 2005. 2009ko apirilean www.who.int-en eskuragarri Zaragoza M, Sallés M, Gomez J, Bayas JM, Trilla A. Handwashing with soap or alcoholic solutions? A randomized clinical trial of its effectiveness. Am J Infect Control 1999;27:258–61.
Scout A, Ritchie K, Macpherson K. Clinical effectiveness of alcohol-based products in increasing hand hygiene compliance and reducing infection rates: a systematic review. Journal of Hospital Infection (2007) 66, 308-312
Rotter ML, Simpson RA, Koller W. Surgical hand disinfection with alcohols at various concentrations: parallel experiments using the new proposed European standards method. Infect Control Hosp Epidemiol 1998;19: 778–81.
Ayliffe GAJ, Babb JR, Davies JG, Lilly HA. Hand disinfection: a comparison of various agents in laboratory and ward studies. J Hosp Infect 1988; 11:226–43.
Larson E. Guideline for use of topical antimicrobial agents. Am J Infect Control 1988;16:253–66.
Cardoso CL, Pereira HH, Zequim JC, Guilhermetti M. Effectiveness of hand-cleansing agents for removing Acinetobacter baumannii strain from contaminated hands. Am J Infect Control 1999;27:327–31.
Larson EL, Butz AM, Gullette DL, Laughon BA. Alcohol for surgical scrubbing? Infect Control Hosp Epidemiol 1990;11:139–43.
Larson EL, APIC Guidelines Committee. APIC guideline for handwashing and hand antisepsis in health care settings. Am J Infect Control 1995;23:251–69.
Pittet D, Hugonnet S, Harbarth S, Mourouga P, Sauvan V, Touveneau S. Effectiveness of a hospital-wide programme to improve compliance with hand hygiene. Lancet 2000;356:1307–12.
Voss A, Widmer AF. No time for handwashing!? Handwashing versus alcoholic rub: can we afford 100% compliance? Infect Control Hosp Epidemiol 1997;18:205–8.
Voss A, Widmer AF. No time for handwashing!? Handwashing versus alcoholic rub: can we afford 100% compliance? Infect Control Hosp Epidemiol 1997;18:205–8.
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...
Prof
esio
nal S
anita
rioen
tzak
o Es
kuen
Hig
iene
rako
Gid
a
30
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...Profesional Sanitarioentzako Eskuen H
igienerako Gida
31
Brown SM:, Lubimova AV, Krustalyeva NM et al. Use af an alcohol-based hand rub and quality improvement interventions to improve hand hygiene in a Russian neonatal intensive care unit. Infecct Control Hosp Epidemiol. 2003 Mar; 24(3): 172-9.
Marena C., Lodola L., Zecca M. et al. Assesment of handwashing practices with chemical and microbiologic methods: preliminary results from prospective crossover study. Am J Infect Control. 2002 Oct; 30(6):334-40.
Barbara C.C. Lam, Josephine Lee and Y.L. Lau Hand Hygiene Practices in a Neonatal Intensive Care Unit: A Multimodal Intervention and Impact on Nosocomial Infection. Pediatrics 2004; 114;565-571.
Moret L., Tequi B, Lombrail P. Should self-assessment methods be used to measure compliance with handwashing recommendations? A study carried out in a French university hospital. Am J. Infect Control 2004 Nov; 32(7):384-90.
Paul DR Johnson, Rhea Martin, Laurelle J Burrell et al. Efficacy of an alcohol/chlorhexidine hand hygiene program in a hospital with high rates of nosocomial methhicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) infection. MJA 2005; 183 (10):509-514.
Pittet D. Hand Higiene: improved Standards and practice of hospital care. Curr Opin Infect Dis 16:327–335. 2003
Institute for Healthcare Improvement. How-to-GUide. Improving Hand Hygiene. 2009ko apirilean www.ihi.org -en eskuragarri
INOZ BATZORDEA Zure Eskuetan Dago...Pr
ofes
iona
l San
itario
entz
ako
Esku
en H
igie
nera
ko G
ida
32
INOZ BATZORDEAZure eskuetan dago...
Profesional Sanitarioentzako Eskuen Higienerako G
ida
33
Top Related