Gestión del agua en la agricultura
Dr. Alejandro Pérez Pastor
Profesor Titular de la Universidad Politécnica de Cartagena
Reto en la Gestión del agua en
condiciones semiáridas, ante esta
situación:
- Sostenibilidad de la agricultura de regadío
- Manejo sostenible del RL
- Control del bulbo húmedo
- Adecuado estado hídrico de la planta
- Suministro óptimo de nutrientes
- Incremento de la densidad de longitud
radicular
- Mejora de calidad de la fruta
recolectada. Incremento de la
precocidad
GESTIÓN DEL AGUA EN AGRICULTURA
SUELO
CALIDAD Y CANTIDAD DEL AGUA DISPONIBLE
CULTIVO
- suelo como factor limitante
- fenología del cultivo, relacionado con RDC
- calidad del agua disponible
Los equipos de fertirrigación actuales permiten una correcta dosificación y distribucióncontrolada de los fertilizantes, incluidos los fertilizantes nitrogenados.
Los equipos de fertirrigación permiten el aporte controlado de nutrientes con el agua deriego sin perdidas por lavado (lixiviación), minimizando el riesgo de contaminación deacuíferos subterráneos.
09-dic 21-dic 02-ene 14-ene 26-ene 07-feb 19-feb 03-mar 15-mar
v
(%)
25
30
35
40
45
50
v 70 cm
09-dic 21-dic 02-ene 14-ene 26-ene 07-feb 19-feb 03-mar 15-mar
Rie
go (
L·m
-2)
10
20
30
40
m
(cb
)
-20
-15
-10
-5Riego
m a 10 cm
m a 30 cm
m mínimo
A
B
08-dic 22-dic 05-ene 19-ene 02-feb 16-feb 02-mar 16-mar
ET
0 y
ET
c (
L·m
-2·d
-1)
1
2
3
4
5
pre
cip
itació
n (
L·m
-2·d
-1)
5
10
15
20
25ET
0
ETc
Precipitación
08-dic 22-dic 05-ene 19-ene 02-feb 16-feb 02-mar 16-mar
Tem
pera
tura
(ºC
)
0
5
10
15
20
25T
mx
Tmin
A
B
COLIFLOR
CULTIVO
22-ene 01-feb 11-feb 21-feb 03-mar 13-mar 23-mar 02-abr 12-abr
Po
ten
cial
mat
rici
al (
cb)
-60
-50
-40
-30
-20
-10
Rie
go (
L·m
-2·d
-1)
3
6
9
12
15
18
21
24
27
m
a 10 cm
Riego
m a 30 cm
22-ene 01-feb 11-feb 21-feb 03-mar 13-mar 23-mar 02-abr 12-abr
v (
%)
20
25
30
35
CE
as (
S·m
-1)
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
v
CEasCEss
m mínimo
capacidad de campo
22-ene 01-feb 11-feb 21-feb 03-mar 13-mar 23-mar 02-abr 12-abr
ET
0 y
ET
c (
L·m
-2·d
-1)
1,5
3,0
4,5
6,0
Pre
cip
itació
n (
L·m
-2·d
-1)
5
10
15
20
25
ET0
ETc
Prec
22-ene 01-feb 11-feb 21-feb 03-mar 13-mar 23-mar 02-abr 12-abr
Te
mp
era
tura
(ºC
)
0
5
10
15
20
25
30 Tmx
Tmin
A
B
PATATA
CULTIVO
DP
Vm
(k
Pa
) y
ET
0 (
mm
·d-1
)
0
2
4
6
Pre
c (
mm
·se
m-1
)
0
25
50
75
100
125
VPDm
ET0
Rain R
ieg
o a
cu
mu
lad
o (
mm
)
0
200
400
600
TRDC
TCTL
TFARMER
Rie
go
(m
m·s
em
an
a-1
)
0
10
20
30 TRDC
TCTL
TFARMER
May Aug Nov Feb May Aug Nov Feb May Aug Nov Feb May Aug Nov Feb May Aug Nov
IS
1,0
1,5
2,0
SIMDS
1.4 1.41.51.5
2009 2010 2011 2012 2013
May Aug Nov Feb May Aug Nov Feb May Aug Nov Feb May Aug Nov Feb May Aug Nov
MD
S (
m
)
0
200
400
600 TRDC
TCTL
TFARMER
MX
DT
(m
m)
0
2
4
6
8
10
TCTL
TRDC
TFARMER
S
TE
M (
MP
a)
-1,8
-1,5
-1,2
-0,9
-0,6
-0,3
Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec
Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec Mar Jun Sep Dec
2009 2010 2011 2012 2013
Pérez-Pastor, A., Domingo, R., Torrecillas, A., Ruiz-Sánchez, MC. 2009. Irrigation Science 27: 231-242
ALBARICOQUERO
0 100 200 300 400
Línea portagoteros (cm)
-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
0 100 200 300 400
Línea portagoteros (cm)
-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
0 100 200 300 400-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
0 100 200 300 400-113
-98
-83
-68
-53
-38
-23
-8
Pro
fun
did
ad (
cm)
Perfiles de raíces < 1 mm : línea portagoteros + 25 cm de ella. Perfiles de raíces < 1 mm : 50, 75 y 125 cm de la línea portagoteros.
T1
T2
T3
T4
Árbol Árbol
DENSIDAD
DE
LONGITUD
RADICULAR
(cm/cm3)
Commercial mandarine tree orchard. 14 years old
Very negative effects of this irrigation strategy with saline water
CALIDAD
MIRANDA (Cartagena)
Fortune
Cleopatra
Franco-arcillosa
MP: 5 m x 3 mETo (PM): 1444 mm año-1
Pptación: 293 mm año-1
6 emisores árbol-1 (4 L h-1) (2 líneas portagoteros)Agua de riego CE25ºC > 4 dS m-1 (2º año de ensayo)
f
ruto
(m
m)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
85% 65% 100%
60
%
100% 55%
RDC 1
Ag
ua
ap
ort
ad
a
res
pe
cto
a C
TL
100% 50% 100% 80%100% 50% 100% 80%
10
0%
b2 b3
0 100 200 300 0 100 200 300DDPF 0 100 200 300
A M J J A S O N D E F M M A M J J A S O N D E F M M A M J J A S O N D E F M
tro
nc
o
-1
0
1
2
3
4
5
6
TroncoFruto
CTL: 100%ETc (1er año) y 130% ETc (2º y 3er año)
CUÁNDO APLICAR DÉFICITCALIDAD
f
ruto
(m
m)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
85% 65% 100%
60
%
100% 55%
RDC 1
Ag
ua
ap
ort
ad
a
res
pe
cto
a C
TL
100% 50% 100% 80%100% 50% 100% 80%
10
0%
b2 b3
0 100 200 300 0 100 200 300DDPF 0 100 200 300
A M J J A S O N D E F M M A M J J A S O N D E F M M A M J J A S O N D E F M
tro
nc
o
-1
0
1
2
3
4
5
6
TroncoFruto
CTL: 100%ETc (1er año) y 130% ETc (2º y 3er año)
RDC1: Riego Deficitario Controlado
CALIDAD
t (M
Pa
)
-2,8
-2,4
-2,0
-1,6
-1,2
-0,8
-0,4
t (M
Pa
)
-2,8
-2,4
-2,0
-1,6
-1,2
-0,8
-0,4
0 100 200 300 0 100 200 300
M A M J J A S O N D E F M
DDPF 0 100 200 300
A M J J A S O N D E F M M A M J J A S O N D E F M
* * *
* ** ** ** * * * ****** ** * *** * *** **** * ** * *** * *** ****
C.E
. (d
S/m
)
0246
ET
o PM
(mm
d-1
)
0
2
4
6
8
Pre
cip
ita
ció
n (
mm
)
0
20
40
60
80
85% 65% 100%
60
% 100% 55%
FINCA
RDC 2
RDC 1
2005-06 2006-07
100% 25% 100% 80%
2007-08
C.E
. (d
S/m
)
0246
100% 50% 100% 80%
ETo = 1419 mmPptación = 264 mm
ETo = 1441 mmPptación = 320 mm
ETo = 1444 mmPptación = 295 mm
100% 25% 100% 40%
100%
100% 50% 100% 80%
100%
f
ruto
(m
m)
0
20
40
60
80
fru
to (m
m)
0
20
40
60
80
* ** ** ****** *
115,68 MPa día 71,62 MPa día
CALIDAD
- Fecoam, Coag y trece cooperativas del
campo de Cartagena
- método eficaz y económico para eliminar los
nitratos de las salmueras de desalobradoras
- superar de esta manera uno de los retos de
sostenibilidad de los regadíos como es el uso
de las aguas subterráneas
Top Related