GIPUZKOAKOHITZA
HAZI
Harakintzan eta haragikien elaborazioan prestatzeko ikastaroak ematen hasi dira, enpresekzailtasunak baitituzte langileak aurkitzeko bLehen ikastaroa egin duten gehienak lanean ari dira b 2-3
Prestakuntza
eskatzen duen
ofizio bat
Usurbil Organoa parrokiaraekarri zutenetik ehun urte bete
direla oroituko dute Soinurbil astean
14Elkarrizketa ArantzazuIbarrondo: «Liburutegian,
saiatzen gara neutroak izaten»
4Ostirala
2020ko martxoaren 6aXI. urtea435. zenbakia
Aitziber Arzallus
Nahi eta ezin.Harak in t zasektoreko en-presek langile-ak behar di-tuzte, baina ez
dago haietan jarduteko presta-kuntza duen langaberik. Hala dioPatxi Aldasoro (Beasain, 1962)Urkaiko Baserria Km0 enpresakokudeatzaileak. «Argiketari edoarotz izan nahi dutenek badutenora jo ofizioa ikastera, baina,gaur egun, hemen inguruan ezdago harakintza sektorean jar-dungo duten langileak prestatze-ko eskola profesionalik». Eta Al-dasororen ustetan, ikasi beharre-ko lanbide bat da harakinena.«Garai batean, agian, harakinbati laguntzen jardungo ziren ha-ragia nola edo hala ebakitzen ze-kitenak, baina gaur egun oso bes-telakoa da egoera». Lana askozmodu profesionalagoan egiterabehartuta daudela dio Aldasorok.«Osasun baldintza zorrotzakbete behar izaten ditugu, eta ezin-bestekoa zaigu langile prestatuakizatea». Iritzi berekoa da Xabier Lizaso
harakina ere (Aia, 1978). Lizasogazte hasi zen sektorean lanean,16 bat urterekin, eta dagoeneko 26daramatza. «Zarauzko Otzarretaharategian hasi nintzen langile,eta oraindik ere bertan jarraitzendut, baina orain autonomo gisa:neu naiz harategiaren arduradu-na». Lizasok langile bat du lanaldiosoz, eta beste bat astean pare bategunez joaten zaio laguntzera.«Behin baino gehiagotan saiatuizan naiz norbait kontratatzen,baina sekula ez dut behar dudaniktopatu». Curriculumak iritsi, iris-ten zitzaizkiola dio, «baina ba-tzuek ez zuten prestakuntzarik,besteek ez zekiten euskaraz... Az-kenean, etsi egin nuen». Langile zen garaian bati baino
gehiagori ofizioa irakastea ereegokitu zitzaion Lizasori. «Etor-tzen ziren, nekien guztia irakas-ten nien, eta gero alde egiten zu-ten, askotan euren negozioa jar-tzeko. Eta, azkenerako, horretan
ere nazkatu egin nintzen. Neureburuari esan nion inori gehiagoriez niola lanbidea irakatsiko».
Elkarlanetik sortua Horregatik, euren enpresan ari-tzeko moduko langilerik topa-tzen ez zutelako, Urkaiko Base-rria Km0 eta Basatxerri enprese-tako arduradunek Hazira jozuten, Landa, Itsasertz eta Elika-gaien Sustapenerako Fundaziora,euren beharren berri ematera.Eta erakunde publikoen eta en-presa pribatuen elkarlanetik, Ha-rakintza eta haragikien elabora-
zioa ikastaroa antolatzea erabakizuten. Proiektuaren sustatzaileak ba-
nan-banan zerrendatu ditu Or-baiz Aretxabaleta Hazi fundazio-ko Ekintzailetza eta Prestakuntzaarloko teknikariak: Eusko Jaurla-ritzako Ekonomia, Garapen etaAzpiegitura Saila, Lanbide EuskalEnplegu Zerbitzua eta Hazi fun-dazioa izan dira sustatzaile publi-
koak, eta Urkaiko Baserria Km0eta Basatxerri enpresak priba-tuak. Gainera, elkarlanean aritudira Urola Kostako GarapenAgentziarekin, Iraurgi Berritze-nekin eta Urkome Landa Garape-nerako Agentziarekin ere.Aretxabaletak azaldu du Ur-
kaiko Baserria Km0 eta Basatxe-rri enpresetako arduradunakHazi fundazioarekin harremane-
tan jarri zirela ez zutelako topa-tzen profil jakin bateko langilerik.«Kontratatu beharra zeukaten,baina ez zeukaten norengana jo».Beraz, guztien artean, behar zu-ten profil horretarako prestakun-tza ibilbide bat diseinatu zuten.«Ikusi genuen harakintzako etaharagikien elaborazioko ziurtagi-ri profesionalak betetzen zituela
eskaera horiek. Bigarren mailakoziurtagiri profesional bat da hori,430 ordu teoriko eta 80 praktikodituena», zehaztu du Aretxaba-letak. Urkaiko Baserria Km0 eta Ba-
satxerri enpresek euren azpiegi-turak utzi zituzten ikastaroa ema-teko. «Hori eskertu beharreangaude», esan du Aretxabaletak.«Haien azpiegiturak erabili ditu-
gu ikasketa prozesu guz-tian. Gela bat egokitudute eskola teorikoakemateko, eta praktikoakegitera, berriz, plantarajaisten dira ikasleak».
Hori ikasleentzat abantaila han-dia dela nabarmendu du Hazikokideak, ikasleek bertatik bertaraezagutu eta probatu dituztelakoharagiaren kateko eginbeharguztiak. Sustatzaileak «oso arrakasta-
tsutzat» jo dute ikastaroa, eta«oso gustura» daude izan dituz-ten emaitzekin. Hamabi lagunek
lortu dute harakintzako bigarrenmailako ziurtagiria, eta hamabihorietatik gehienak lanean aridira dagoeneko. «Bederatzi kon-tratazio izan ditugu, eta beste batekintzaile gisa bere proiektua lan-tzen ari da», Aretxabaletarenarabera.Horietatik hiru UrkaikoBaserria Km0 enpresak berakkontratatu ditu, eta enpresakokudeatzailea gustura dago langileberriekin, «lanean fundamen-tuz» ari direlako.Lehendabiziko ikastaroaren
arrakasta ikusita, martxan da bi-garrena. «Sektorean gabeziahandia dago, eta horri erantzunaematea da ikastaro honen helbu-rua. Epe motzera ez dugu asebe-teko beharrizan hori, eta ikasta-roarekin jarraitzea da gure as-moa», adierazi du Aretxabaletak. Ikasleek haragiaren kateko egi-
teko guztiak ikasi dituzte. «Gauregun, harakin batek abereak hileta zatitu baino askoz gauzagehiago egin behar izaten ditu,eta hauek denetarako prestatutadaude», adierazi du Aldasorok.Hanburgerrak eta saltxitxak egi-teko, ontziratzeko, etiketatzeko,eskaerak prestatzeko eta bestehainbat zeregin gauzatzeko pres-tatu dituzte. Lan horietan trebatuta egotea
oso beharrezkotzat jo du Lizasokere, «haragiarekin bakarrik zailbaitago aurrera egiten». Oilaskoalehen baino askoz gehiago eta txe-kor haragia lehen baino askoz gu-txiago saltzen dela esan du aia-rrak. «Gazteek sukaldean denbo-ra gutxi pasatu nahi dute, etaegosteko haragirik edo saltsan ja-rri beharrekorik apenas saltzenden». Kontrara, aurrez prestatu-tako janariak geroz eta arrakastahandiagoa du: «Abendañoko in-dustrialdeko Gesalaga obradoreaOtzarretarena da, eta guk hanprestatutako jakiak saltzen ditu-gu». Beste harategietan, ordea,langile bat edo bi lantegi horietanaritzen direla esan du Lizasok, ha-rategien etorkizuna aurrez pres-tatutako jakien eskaintzan dagoe-lako. «Harategian jarduteko, su-kaldean ere jakin egin behar, be-raz».
Harakintza sektoreko enpresek zailtasun handiak dituzte langileak topatzeko. Hutsune horibetetzeko helburuarekin, ikastaro bat antolatu dute langabeak harakintzan eta haragikienelaborazioan trebatzeko. Titulua lortu duten hamabi ikasleetatik bederatzi lanean ari dira dagoeneko.
Harakin berriak prestatzen
Haragia zatikatzen, xerrak egiten, ontziratzen,etiketatzen, hanburgerrakegiten eta abarretan ikasi dute
2 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aAstekoa
Urkaiko Baserria Km0 eta Basatxerri enpresen azpiegiturak erabili dituzte ikastarorako. HAZI FUNDAZIOA
3GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Astekoa
pieza bakoitza zein den, zatika-tzen, xerratan egiten, hanburge-rrak egiten, ontziratzen, etiketa-tzen, eta abar. Teoria asko lantzenda, zenbait gauza jakitea beha-rrezkoa baita, baina saiatzen diraalde praktikoa ere lantzen. Denadela, egia da lanbide honetan ga-
rrantzi handia duela jarduteak;eginez ikasten da ofizioa, eta, ho-rrelako ikastaro batean, ez dagobehar den guztia praktikatzerik. Non egin duzu praktikaldia?
Nik neuk ez dut praktikaldirikegin beharrik izan, ikastaroa egi-ten hasi eta gutxira lana eskaini
zidatelako han bertan, eta sartu-tako lanorduak praktika gisaonartu dizkidatelako. Apirileanhasi ginen ikastaroa egiten, uztai-lean eskaini zidaten lanpostua,eta han jarraitzen dut oraindik. Gustura zabiltza?
Lana beti da lana, eta toki guztie-
tan dago egin beharra, baina eznago kexatzeko moduan, astele-henetik ostiralera eta beti goizezaritzen bainaiz. Zertan aritzen zara zu?
Nire lana da beste batzuk zatika-tzen dutena ontziratzea eta etike-tatzea, eta eskaerak prestatzea.
A. Arzallus Azpeitia
Ostalaritzan urte askoan aritua daJosune Aizpurua (Asteasu, 1978),eta bazuen lanbidez aldatzeko go-goa. Ustekabean izan zuen hara-kintzako ikastaroaren berri, etaizena ematea erabaki zuen, «pro-batze aldera». Ikastaroa bukatu-ta, Urkaiko Baserria Km0 enpre-san ari da lanean. Haren esane-tan, «lana beti da lana, eta deneandago egin beharra», baina «po-zik» dabil, sekula izan duen or-dutegirik onenarekin. Nolatan erabaki zenuen hara-
kintza ikastaroa egitea?
Lanik gabe nengoen, ikastaroa-ren berri izan nuen, eta, zerbaitegitearren, izena eman nuen.Nola izan zenuen ikastaroaren
berri?
Iraurgi Berritzen-en bulegorajoan nintzen beste zerbaitetara,eta han esan zidaten ikastaro be-rri bat eskaintzekoak zirela.Zerk erakarri zintuen ikastaro-
tik? Zergatik erabaki zenuen
izena ematea?
Izena eman nuen, batez ere, aste-lehenetik ostiralera egiten denlan bat izan nahi nuelako. Urteaskoan ostalaritzan jardundakoanaiz, eta ostalaritzan beti zabiltzajendearen martxaren kontrara:gehienek jai dutenean, zukorduantxe lan gehien. Lehen,agian, ez zitzaidan horrenbesteaxola, baina umeak ditudanetikbalio handiagoa ematen diothaiek jai dutenean nik ere jai iza-teari. Interesgarria iruditu zaizu hara-
kintza ikastaroa?
Bai, gustura ibili naiz, eta askoikasi dut.Zer ikasi duzue?
Gauza dezente ikasi dugu: haragi
«Apirilean hasiginen ikastaroaegiten, etauztailean lanaeskaini zidaten»
Josune Aizpurua
Harakin berria
AIT
ZIB
ER
AR
ZA
LLU
S
Beñat Alberdi Oñati
Historia eta Geografia ikasi zuenArantzazu Ibarrondok (Oñati,1966), baina espero ere ez zuen es-pero liburutegi batean bukatuzuenik lanean. Alabaina, 30 urte-ko ibilbidea egin du dagoenekolanbide horretan, eta esan daiteketoki aproposa aurkitu zuela. Bila-kaera nabarmena ikusi du hasi ze-netik gaur egunera, baina, era be-rean, ez du uste bilakaera hori
behin betiko bukatu denik, hots,liburutegiek eraldatzen segitu be-har dutela nabarmendu du.Ikasketaz historialaria, baina
ofizioz liburuzaina. Gelditzen al
da historialariaren zantzurik?
Ikasketek balio izaten didate libu-ru bat irakurtzen dudanean isto-rioan hobeto kokatzeko. Lehen,denetarik ematen genuen karre-ran: historia, artea zein arkitektu-ra. Orain ez dakit zer ematen du-ten.
Nola bukatzen du Historia eta
Geografia ikasi duen batek libu-
ruzain?
Garai hartan, Historia ikasi eta ge-ro, irakasle sartzea zen ohikoena.Nik ikasketak amaitu nituenean,ordea, itxita zeuden irakasle iza-teko zerrendak, eta Madrilera jonuen artxiboetako lanari buruzkograduondoko bat ikastera. Herrian aurkitu zenuen zure to-
kia, hala ere.
Oñatira itzuli nintzenean sortu zi-
tzaidan lanerako lehen aukera.Lagun batek esan zidan udalakturismo bulegoa zabaldu beharzuela, eta jende bila zebiltzalaudan lan egiteko. Jakin ahalaz bataurkeztu nintzen.Beraz, turismoan eman zenituen
lehenengo urratsak?
Bai. Nik frantsesa txikitatik ikasidut. 6 urterekin hasi nintzen ikas-ten, eta 6 urtetik 14 urtera arte uz-taila osoa udalekuetan pasatzennuen Frantzian, hango umeekin,
ez zegoen hemengorik. Orduangaztelania, euskara eta frantsesanekizkien, eta Historia neukanikasita, artearen historia eta guzti.90eko hamarkada zen. Orduan
bazen egun den beste turismo?
Uda oso bat eman nuen horretanlanean. Igandero neukan talde batOñati erakusteko.Noiz bilakatu zinen liburuzain?
Irailean irten zen beste lanpostubat. Orduko arduradunak, Pru-den Gartziak, ordezko bat behar
«Kulturgune bat da liburutegionena, jendea biltzeko toki bat»Arantzazu Ibarrondo b Oñatiko liburutegiko arduraduna
30 urte daramatza Ibarrondok liburuzain lanetan. Makina bat aldaketa bizi izan du orain arteko ibilbidean,kontsumitzeko moduetatik hasita, erabiltzaile kopururaino. Aldaketa gehiago espero ditu etorkizunean.
4 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aElkarrizketa
zuen. Eta aurkeztu egin nintzen.
Oñatiko zein beste herrietako jen-
dea aurkeztu ginen, 50 inguru.
Nik atera nuen postua, eta liburu-
tegian lanean hasi nintzen.
Gaur egungoarekin alderatuta,
nolako liburutegia aurkitu ze-
nuen?
Orain dela 30 urte, liburutegiak,
fisikoki, espazio aldetik, leku ilu-
nak ziren normalean. Ez ziren ba-
tere zaintzen. Nahikoa zen apal
batzuk, mahai batzuk eta aulki
batzuk edukita. Mahaiak nahiko
handiak izaten ziren, taldeka ese-
ri ahal izateko. Nik ezagutu nuen
Oñatiko liburutegia, erabiltzaile
aldetik, haur eta gazte liburutegia
zen. Ikasleak etortzen ziren, oso
heldu gutxi.
Irakurzaletasun txikiagoa al ze-
goen?
Ez zen horrenbeste irakurtzen,
eta ez geneukan gaur egun dau-
kagun eskaintza. Asko aldatu da
kultura kontsumitzeko eredua,
baina ez bakarrik liburutegietan.
Zenbat antzerki daude orain? Le-
hen, kontzertuak ere ez ziren ho-
rrenbeste antolatzen. Noizean
behingo kontua ziren.
Zer-nolako eskaintza zenuten?
Bilduma aldetik, orduan nobelak
urtean behin erosten ziren.Izan
ere, askoz diru gutxiago zegoen.
Gainera, dena eskuz egiten ge-
nuen: fitxak zein fitxategiak. Ho-
rrez gain, arratsaldez bakarrik za-
baltzen genuen, hiru edo lau or-
du. Hori dena aldatu da.
Zein liburu irakurtzen ziren? Kla-
sikoak, akaso?
Klasikoak beti egon dira. Garai
hartan entziklopediek okupatzen
zuten liburutegiko zati handi bat.
Orain desagertu egin dira, ordea.
Gaztelerazko liburuak hartzen zi-
tuen jendeak, euskarazkoak ere
gutxi geneuzkan. Zenbat maile-
gatzen ziren ez dakit, ez genituen
estatistikak osatzen, baina ez dau-
ka zerikusirik oraingo zenbakie-
kin, ezta bazkide kopuruak ere.
Komunikabideen bitartez liburu
askok lortzen dute fama edo
arrakasta, eta liburutegi asko-
tan zaila izaten da horiek lortzea.
Lehen ere izaten al zen fenome-
no hori?
Prudenek beti erosten zituen Pla-
neta Saria irabazi zuten liburuak;
baina urtebete pasa eta gero, kriti-
kak irakurri eta onak zirela baiez-
tatu ostean. Ehun liburu aukera-
tzen ziren, urtean behin erosteko.
Haur eta gazteentzako liburute-
gia zabaltzea izan zen mugarri
garrantzitsu bat. Nolatan buru-
ratu zitzaizuen?
Gipuzkoako bosgarren herria
izan ginen haur eta gazteentzako
liburutegi bat zabaltzen. Ardura-
dunak berak proposatu zuen
ideia. Hainbat herritan ari ziren
halakoak zabaltzen, eta gazteen-
tzako gure bilduma gero eta han-
diagoa zen.
Zu izan zinen arduradun, ezta?
Eskuz apuntatzen nituen maile-
guak. Gogoan daukat nor izan zen
lehenengo bazkidea: Maialen Ur-
zelai. Berak ere oraindik gogora-
tzen du. Gelditzen zaizu, ez dakit,
horrelako maitasun berezia edo.
30 urte pasatu dira liburuzain
hasi zinenetik gaur egunera. Bi-
lakaera handia izan du liburute-
giak berak?
Aldaketa izugarria izan da, ez ba-
karrik aurrekontu aldetik. Kon-
tuan hartu behar dugu liburute-
gien aurrekontuak oso txikiak
izaten direla beste kultur arloekin
konparatuz gero, izan musika edo
antzerkia. Gainera, ez dugu ho-
rrenbeste oihartzun besteekin al-
deratuz gero.
Liburutegietako lanak ez du ho-
rrenbeste ospe?
Gure lana egunerokoa da. Nik iru-
dikatzen dut inurrien moduan:
egunero hor gaude, eskaintzen,
an ideia hori aldatuz joan gara.
Baina, ez Oñatin bakarrik, leku
denetan: ez, ez, liburutegia ez da
hori.
Zer erabilera ematen diote ikas-
leek liburutegiari?
Ez dira erabiltzaile fidelak. Ikas-
ketak bukatu eta joan egiten dira,
hau da, ez dute liburu bat hartzen.
Leku bat behar dute ikasteko.
Pentsa taberna batean sartzen di-
rela bakarrik esertzera, kontsu-
mitu gabe. Hori da bezero onena?
Guretzat, ez. Horregatik, liburu-
tegi hau prestatu genuenean, di-
seinu batzuk kendu egin geni-
tuen, mahai handiak adibidez.
Halakoek beste erabiltzaile mota
batzuk uxatzen dituztela erakus-
ten duten txostenak daude. Esate-
rako, 60 urteko edo 80 urteko bat
ez da eroso sentitzen. Estereotipo
horiek haustea ez da erraza.
Nolakoa da liburutegi ideala?
Kulturgune bat, jendea biltzeko
toki bat, askotariko adinak eta iri-
tziak dituzten jendeak topagune
bat izango duena, hainbat ekin-
tzaren bidez beren ideiak truka-
tzeko eta kultura sortzeko. Urte-
tan ez dugu eduki dirurik, baina
orain aurrekontu ona
dugula, hasi gara irakur-
le taldearekin. Momentu
honetan dauzkagun ira-
kurketa eta idazketa tal-
deetan ehun pertsona
mugitzen ditugu.
Ez da erronka makala
ehun pertsona mugia-
raztea.
Ematen du ez direla asko,
baina badira. Ehun per-
tsonak irakurri eta idatzi
egiten dute. Ehun pertso-
na, 11.000 biztanleko he-
rri batean, ez da gutxi.
Beste zein erakundek
mugitzen ditu ehun per-
tsona egunero? Zenbat,
esfortzu bat eskatzen diezunean?
Irakurri egin behar duzu, kon-
trastatu, aldamenekoaren iritzia
entzun… Ez da irakurtzea baka-
rrik.
Liburuei buruz hitz egiteaz ari al
zara?
Hitz egiten duzunean liburu ba-
ten inguruan, islatu egiten dira
zure ideiak, zure ideologia, zure
pentsamenduak... Liburuetan gai
asko jorratzen dira. Kuriosoa da
lehenengo tertulia taldea sortu
genuenean sortu zen irudia. Az-
ken egunean elkarrekin trago bat
hartzea erabaki genuen. Bihara-
munean batek esan zidan: ‘Atzo
ze talde arraroa, ezta?’ Jende hori
elkarrekin trago bat hartzen ego-
tea, niretzat, gure taldearen plusa
da. Nik uste dut herri batek behar
dituela horrelako topagune ba-
tzuk. Liburutegian saiatzen gara
neutroak izaten. Ez daude ho-
rrenbeste leku neutro herrian.
Gaztetxera joanez gero, badauka
bere ideologia konkretua. Kirol-
degian ez duzu halako gauzei bu-
ruz hitz egiten. Hemen, bai.
Kultur topagune moduan Oñati-
ko liburutegia bere garairik one-
nean dagoela ondoriozta daite-
ke?
Inongo dudarik gabe.
Zein faktorek eragiten dute zuk
horren argi izatea?
Momentu honetan dauzkagulako
mailegu aldetik kopuru handiak.
Musika eta bideo maileguak jais-
ten dabiltza, kontsumo eredua al-
datu delako. Hala ere, jarraitu egi-
ten du jendeak bazkide egiten;
bazkide helduak dira, gainera.
Nik uste haurren liburutegian ere
lan ederra egiten dela eskolekin.
Horrela nolabaiteko harrobia sor-
tzen dugu. Horrez gain, ehun per-
tsonako taldeak izatea martxan,
hori oso pozgarria da. Nik uste
etorkizuna hortik datorrela, jar-
duera horiek guztiak bultzatzetik.
Jarduerak prestatzea edo irakur-
le taldeak sortzea al da liburute-
gien etorkizuna?
Liburutegiak historian asko alda-
tu dira. Euskarri moduan izan di-
tuzte buztinezko taulak, papiro-
ak, pergaminoa, eta abar. Asko al-
datu dira. Gaur egungo liburute-
gietan euskarri berriak dauzkagu,
digitalak adibidez. Konparatzen
dut beste zerbitzu batzuekin: ige-
rileku bat beti izango da igerileku
bat, eta tenis kantxa bat, tenis
kantxa bat. Liburutegietan jabetu
behar dugu beti gaudela garape-
nean. Nik ez dakit nolakoak izan-
go diren etorkizunean.
Teknologiaren garai hauetan,
liburutegiek badute tokirik?
Bai. Gainera, aldaketa horiek gero
eta azkarrago datoz. Teknologia
sartu da liburutegietan eta jende-
aren munduan. Gero eta jende
gehiagok irakurtzen du pantaila
batean. Jaisten da liburuen maile-
guan kopurua. Orduan, guk nola
erantzungo diogu horri? Irautea
nahi badugu, esparru hori indartu
egin behar dugu, eta jarduerak
prestatu. Ezin gara gelditu hemen
eserita, liburuak eskaintzen ku-
txazain baten moduan. Gure lana
proposamenak egitea da. Lan as-
ko dugu aurretik.
Sare sozialak belaunaldi berrien
oinarri izanda ere lor daiteke
txoko bat?
Bai, sare sozialetan bertan. Oso
kritikoa naiz dauzkagunekin.
Udaletxeko bileretan esana dut
gure sare sozialak direla iragarki-
taula bat. Guk sortu behar dugu
edukia. Guk proposatu behar du-
gu. Horrela sortzen da gizarte par-
te hartzaileagoa.
RAUL BOGAJO / FOKU
ematen, ateak zabalik. Baina ere-
mu zaila da lan egiteko.
Zerbitzua hobetzeko hamaika
egitasmo abiatu dituzue. Esate-
rako, Auschwitz itxi izana gogo-
ratzeko, gaiarekin lotura zuten
liburuen sorta bat prestatu ze-
nuten. Badute eraginik halako
egitasmoek?
Gure helburuetako bat da jendea
kulturan formatzea. Askatasuna
daukazu, ordea, aukeratzeko bai
edo ez. Saiatzen gara bideratzen,
baina guk eskaintzen dugun kul-
turak esfortzu bat eskatzen du. Ez
da zinera joan eta esertzea. Gaur
egungo gizartean esfortzu hori es-
katzea asko da. Bai, egiten dute as-
kok, baina... Nik uste dut oinarriz-
ko kultura lantzen dugula, eta ho-
ri garrantzitsua da herritar kriti-
koak eta zabalagoak izateko. Ez da
terreno erraza lanerako.
Dena dela, aurrekontuaren igo-
era nabarmena izan duzue. Igar-
tzen al da diferentzia?
Diferentzia oso handia da. Nik us-
te dut, bilakaera honetan, liburu-
tegia ikasteko den ideia apurtu
nahi izan dugula. Liburutegia
ikasteko da? Ez. Ikasleak dira gure
erabiltzaile mota bat, beste asko-
ren artean.
Nahiko errotuta dagoen ideia
da, ordea, liburutegiak ikasteko
edo lanak egiteko tokiak direla.
Lehengo liburutegian, erabiltzai-
leen %95 ziren ikasleak. 30 urte-
5GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a ElkarrizketaMOTZEAN
Liburu bat? Bi hobeto: Har-
kaitz Canoren Tigre batekin
bizi, eta Agota Kristof-en
Koaderno handia.
Liburu genero bat? Poesia.
Ez bazeunde liburutegian?
Mendian eta bidaiatzen egon-
go nintzateke.
Hondartza edo mendia?
Biak. Tokiak baino gehiago,
jende gutxi egoteak ardura
dit.
Toki bat? Bakean sentitzen
naizen edozein toki.
Mendi bat? Artzanburu.
Oraindik igo gabe duzun
medi bat? Bat ere ez. Ez naiz
mendi bildumagilea.
Orain dela 30 urte liburutegiakfisikoki ilunak izaten ziren.Nahikoa zen apal, mahai eta aulki batzuk edukita»
«Gure helburuetako bat dajendea kulturan formatzea.Baina askatasuna daukazuaukeratzeko irakurri edo ez»
«Ezin gara gelditu hemeneserita, liburuak eskaintzenkutxazain baten moduan. Gurelana proposamenak egitea da»
‘‘
RIRITZIALeire Narbaiza
Zaborpeko oasia
Aurreko batean, eta
aspaldiko partez,
Debara joan nintzen.
Eta, normalean ez
bezala, automobilez egin nuen
bidaia, errepide nagusitik. Elgoi-
barko autobide sarreratik hurbil
dagoen biribilgune inguru horre-
tan ikusi nuenak zur eta lur laga
ninduen. Mendi oso bat magal
guztiak soilduta, hutsik, biluzik,
gorri. Zuhaitz guztiak moztuta,
pinuak izango zirelakoan nago.
Ez zen ezer gelditzen, ezta sasi
txikiena ere. Sarraski demasa.
Ederto azaldu zuen Onintza
Enbeitak pasa den igandean
Basoak? izeneko BERRIAko zuta-
bean. Arbola guztiak kenduta,
eta gainera maldan egonda, ez
dago lurrari zerk eutsi, eta lur
emankor guztia, grabitatearen
ondorioz, behera. Euria eginez
gero, lur gehiago galdu, eta loka-
tzez bete inguruak. Desastrea,
edozein aldetatik begiratuta.
Amazonia luzaroan sutan egon
zenean, penatan begiratzen ge-
nion. Australiako suteek albiste-
giak zabaldu zituzten. Ezin dira
konparatu baso horiek eta gure
pinudiak, baina gure txikian ha-
lako arboladiek badute garran-
tzia, pinuak ere bai, bere kontu
txar guztiekin, ekologikoki soil-
gune horiek baino hobea da eta.
Enbeitak bere artikuluan eu-
kaliptoak aitatzen ditu, Bizkaian
sartzen hasita daudenak. Portu-
gal eta Galizian ere eukaliptoa
nonahi. Suteak ere bai. Ez dugu
ezer ikasi. Eta ez dut uste ikasiko
dugunik, negozioak agintzen
duelako edozeren gainetik, eta
jabetza pribatuaren mantra erre-
pikatuko dute zuritzeko.
Egunero automobilez joaten
naiz lanera, A-8 autobidetik, ku-
tsatzen. Iurretatik Zornotzarako
bide-tartean hor ikusten ditut jo
eta su hondeamakinak, abiada
bizian AHTa eraikitzen, luzaroan
geldirik bada ere. Presaz berres-
kuratu nahian urteetan galduta-
ko denbora. Mendiari terrenoa
jaten, lurra zauritzen.
Pasa den larunbatean manifes-
tazio bi izan ziren Donostian eta
Bilbon. Gipuzkoakoa Zubietako
erraustegia ofizialki martxan jar
ez dezaten, eta Bizkaikoa Super-
surren bigarren zatiaren kontra.
Zubietako errauskailua probetan
ei dago, eta laster jarriko omen
dute martxan. Supersur errepi-
dearen bigarren zatiak Bilboko
azken basoa suntsituko du, Bo-
lintxu, zer eta inork gutxik era-
biltzen duen hegoaldeko saihes-
bidearen luzapena egiteko.
Era berean, Bizkaiko Foru Al-
dundiak beste proiektu bat aur-
keztu du: tunel bat itsasadarpe-
tik, ezker eta eskumako ertzak
lotzeko. Metroz? Ez, errepidez.
atzera ere, automobila bultzatze-
ko, zulatu, txikitu eta porlanez
bete bazterrak.
Jakina, hainbeste errepide
izanda, ezin ibili auto zaharrean.
Horretarako, Eusko Jaurlaritzak
renoveplan moduko bat jarri du
martxan. Automobil elektrikoa
erosteko? Bai, baina… diesel edo
gasolina motordun ibilgailuak
erosteko ere bai! Biba erregai fo-
silak eta autogintza!
Eta Eitzagako zabortegia, Zal-
dibarko hondamendia, burutik
kendu ezinda. Lau aste, ia hilabe-
te lur-jausia, zaborra, amildu ze-
netik. 29 egunera gai toxikoen
pean segitzen dute Albertok eta
Joaquinek. Eta ez da ezer gerta-
tzen.
Eusko Jaurlaritzak pasa den
irailean larrialdi klimatikoa de-
klaratu zuen. Bistan denez, itxu-
rakeria baino ez da adierazpen
instituzional hori, hutsala da goi-
ko guztia jakinda. Berba azalu-
tsak. Plantak egiten dabiltza. Ar-
gazkirako baino ez. Negozioak
baino ez dielako axola.
Euskal oasia zabortegi bat da,
eta gu gaude azpian lurperatuta.
Bistan denez,itxurakeria baino ez da adierazpen
instituzional hori [...].Negozioak baino ez dielako axola
Donostia b Lilatoia
Lilatoia, Martxoaren 8aren iragarle6.000 korrikalarik baino gehiagok hartu zuten parte joan den igandean Lilatoian, inoiz baino gehiagok. Mar-
txoaren 8aren atariko ekitaldietako bat izaten da kirol proba hori, eta, azken urteotan jasotako erantzuna ikusi-
ta, jendetza espero da igandeko mobilizazioetan ere. Mugimendu feministak ez du greba deialdirik egin aur-
ten, baina aurreko bi urteetako ildoari eutsiko dio. Egitarau oparoa antolatu du herriz herri, eta arratsaldean
Donostian elkartuko dira, manifestazio bat egiteko. 18:00etan abiatuko da, Bulebarretik. FOKU
IRPH indizea abusuzkoa izan denebaztea, Espainiako auzitegien esku
DONOSTIA b Europako Batasuneko Justizia Auzitegiak ebatzi du Es-
painiako epaitegiek erabaki behar dutela zein kasutan erabili zen
gehiegikeriarekin IRPHa. Aurkako interesak izan arren, IRPH Stop
Gipuzkoak eta Kutxabankek esan dute baikor daudela epaiarekin.
«Zerbait garrantzitsua lortudugu, baina onena geratzen daoraindik ere. Goza dezatelazaleek, horrelako uneak gutxi izaten dira eta»
Imanol Alguacil Realeko entrenatzailea
%2,5MONDRAGON TALDEAREN SALMENTAK ZENBAT IGO DIREN
Mondragon taldeko alor industrialeko kooperatibek 2018an baino %2,5
gehiago saldu zuten iaz. Hala, 6.020 milioi euroko fakturazioa izan zuten.
Salmenta horien bi heren baino gehiago nazioarteko merkatuetan egin
zituzten. 298 enplegu ere sortu zituen iaz taldeak industria arloan.
GIPUZKOAKO HITZAk irakurleen eskutitzak argitaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 ka-
raktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta GIPUZKOAKO HITZAk mozteko
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita:
Gipuzkoako Hitza, Martin Ugalde kultur parkea z/g, 20140 Andoain. Eskutitzak Inter-
net bidez bidaltzeko:[email protected].
%
6 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aIritzia
Soziolinguistikari buruzko master batematen hasiko da EHU irailean
EIBAR bEuskararen jabekuntza, kudeaketa eta hizkuntza praktikak
XXI. mendean izeneko masterra jarriko du martxan EHUk irailean.
Lau aditu titulu izango ditu: administrazioa, arlo ez-formala, sozioe-
konomikoa eta euskalduntzea. Erdipresentziala izango da, eta Eiba-
rren emango dituzte eskolak. Bi urteko iraupena izango du.
Mikel Orbañanos Iribar
Udalerri euskalduneta-ko gazteak euskararenegoeraren inguruankontzientziatzea eta
sentsibilizatzea da Uema UdalerriEuskaldunen Mankomunitatea-ren helburuetako bat. Horren ba-rruan, euskararen arnasguneeiburuzko hezkuntza proiektu batsortu zuen duela lau urte udalerrieuskaldunetako ikastetxeetan,Hedatu izenekoa, Haur Hezkun-tzatik hasi eta batxilergoraino.«Ikasleen artean hizkuntza eko-logiaren diskurtsoa eratzea eta ar-nasguneetako biztanleriak duengarrantzia nabarmentzea da egi-tasmoaren helburua», azaldu duJokin Uranga Uemako hezkuntzaarduradunak. Hezkuntza proiektua gehiago
lantzeko, Uemak udalekuakantolatzen ditu duela hiru urte-tik. Hain zuzen, DBHko 3. eta 4.mailako eta batxilergoko ikasle-entzat dago bideratua, udalerrieuskaldunetako gazteek elkarezagutzeko eta beraien artekoharremanetan euskara oinarriizateko. Urangak azaldu duenez,udaleku horiek Uemaren hez-kuntza proiektuaren «osagarrigisa» hartzen dituzte: «Hau da,ikastetxeetatik ateratakoan ere,gazteek arnasgunearen kontzep-tua lantzeko aukera dute besteespazio batean». Izan ere, hareniritziz, gazteek hezkuntza arau-tuarekin lotzen dute euskararennormalizazioaren gaia, eta ustedu esparru horretatik kanpo erejokaleku zabala dagoela euskara-ren kontzientziazioa indartzeko.Udalekuekin zer lortu nahi
duten galdekatuta, Uranga argimintzo da: «Guk nahi dugunazera da, gazte horiek jabetzeaherri euskaldunak existitzendirela euren udalerrietatikkanpo. Ildo beretik, gazteak herrieuskaldunetatik kontzientzia-tuak irtetea eta euskararen euslebihurtzea da gure nahia». 2017an egin zituzten lehen
topaketak, Orion. Asteburu bate-
ko egonaldia antolatu zuten, eta,«motz» geratu zitzaiela iritzita,erabaki zuten hurrengo urteanaste osoko udalekuak egitea, Zes-toako Sastarrain aterpetxean.Urangaren arabera, ordea, ego-naldi osoa leku berean igaro zute-la eta, «aparte» sentitu ziren,egun batean Zumaiako hondar-tzara joan ziren arren. «Udale-kuak antolatzen genituen lehenaldia zen, eta ez ginen oso ahozapore onarekin geratu». Horiikusita, Urangari eta gainerakoantolatzaileei galdera berberaetorri zitzaien burura: «Udalerrieuskaldunen udalekuak antola-tuta, ez al zaigu komeni udalerrieuskaldunetan presente ego-tea?».
Hari horri tiraka eta buruaribuelta batzuk eman ondoren,lehen udaleku ibiltaria antolatuzuten, 2018an. Gazteek Usurbil-dik Arantzarako bidea eginzuten, begiraleekin batera, etatartean Oiartzunen eta Beranegin zituzten geldialdiak. Uran-
gak dio beste aldarte batean egonzirela, eta aurrekoan baino ahozapore gozoagoarekin amaituzutela astea. Gainera, nabarmen-du du igaro ziren herrietako uda-letako agintariak zein herritarrak«oso ondo» portatu zirela. Oiar-tzunen, esaterako, herriko bi gaz-tek musika kontzertu bat emanzuten, eta Berara iritsi zirenean,berriz, bertso bazkari bat antola-tu zuten.Udaleku ibiltariak kopuruz
gazte gehiago erakartzen duelauste du Urangak. «Kanpoan ereutzi behar izan dugu jendea, etaikusi dugu udalek ere herriantxertatzen dituztela topaketak».Hala, hurrengoa antolatzerako-an, argi ikusi zuten bide horreta-tik jarraitu behar zutela.
Hizkuntza ohiturari eutsizIbiltaria izango da aurten ere Ue-mak antolatu duen egitasmoa.Hain zuzen, Zumaiatik Lekeitiora(Bizkaia) arteko bidea egingodute, ekainaren 29tik uztailaren5era bitarte. Tartean, Itziarren
(Deba) eta Ondarroan (Bizkaia)egingo dituzte geldialdiak. Egunhorietan udalerri euskaldunakezagutzeaz gain, arnasguneareninguruko tailerrak egingo dituzte.«Ikusiko dute herri euskaldune-tako biztanleriak zer-nolako ga-rrantzia duen euskararen norma-lizazioan eta zabalkundean», ze-haztu du Urangak. Hori guztiapresente egoteaz gain, aisialdira-ko ere tartea egongo dela gogora-razi du, egitaraua oraindik udale-kin zehazteko duten arren. «Kos-taldera goazela eta, seguruenik,itsasoarekin lotutako jarduerakegingo ditugu». Izena emateko epea martxoa-
ren 31n itxiko dute, eta aurreratudu izen ematea, iaz bezala, «mar-txa oso onean» doala. Oro har, Hego Euskal Herriko-
ak izaten dira udalekuetan partehartzen duten gazte gehienak,eta Urangak sumatzen du adinhorretan pare bat urte zaharrago-koekin egotea «motibagarria»egiten zaiela. «Lehen egunetiknahasten dira elkarrekin». Are
gehiago, Uemako hezkuntzaarduradunak nabarmendu duudalekuetatik «izugarrizko inda-rrarekin» irteten direla. «Gazte-ak jabetzen dira euskararen nor-malizazio prozesuan dutengarrantziaz. Kontua da urtealuzea dela, eta gazteek egunero-koan egoera ezberdinak bizidituztela. Azpeitiar batek, esate-rako, hizkuntza ohitura ez dualdatuko, inguruan herri euskal-dunak baititu. Oiartzunen bizidenak, ordea, Lezora, Errenteria-ra edo Irunera joaten bada, besteerrealitate batekin egingo dutopo». Herri batean edo bestean bizi,
pertzepzio «zeharo ezberdinak»daudela dio. «Euskaldunok jabe-tu behar dugu zer munstro [erda-ra] daukagun aurrez aurre gizarteglobalizatu honetan». Horrekeuskararen normalizazioaren al-deko lan gehigarri bat egiteko es-katzen duela nabarmendu du.Uema, behinik behin, hezkuntzaproiektuan «buru-belarri» ari dalanean.
Uemak antolatutako gazteentzako udalekuakZumaiatik Lekeitiora izango dira aurten,ekainaren 29tik uztailaren 5era. Euskarareninguruan kontzientziatzea izango da helburua.
Euskarareneusle izateko
Iaz, lehen aldiz, ibiltaria izan zen egitasmoa, eta hirurogei gazte inguruk hartu zuten parte. UEMA
7GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Gaiak
Gazteak udalekuetatikizugarrizko indarrarekinirteten dira, euskararennormalizazioan dutengarrantziaz jabetuta»Jokin UrangaUemako hezkuntza arduraduna
‘‘
Ariane Vierbücher Ordizia
Ospakizun batenbueltan hasi zenguztia, «urrezkoeztei batzuk anto-latzen ari ginene-
an, hain zuzen», kontatu du Ma-rixol Alkaiaga zaldibiarrak. Har-tan ere, saltsaren erdian zeudenAlkaiaga bera eta Elisabeth Blar-duni pediatra erretiratu argenti-
nar-ordiziarra. Elkar ezagutu etabizitzan izandako esperientzieninguruan hitz egiten hasi zirene-an, segituan konektatu zuten, etasegituan konturatu ziren geldirikegoten ez dakiten horietakoak di-rela bata zein bestea. Hala, elkar-lanean zerbait egin zezaketelapentsatu zuten.Blardunik Bartzelonako Yoire
gobernuz kanpoko erakundeare-kin kolaboratzen du. Mozambi-
«behar-beharrezko azpiegiture-tarako» bideratuko dutela dirua.Gainera, Joxi Zudaire pediatraerretiratu ordiziarra, Arantxa Pe-rez de Arenaza emagin legazpia-rra, Myriam Berrueta medikuiruindarra eta Amaia Aristizabalpediatra donostiarra ere batuzaizkie abentura honetan.
Mozambikera bidaiaApirilean Mozambikera buelta-tzeko prestatzen ari da medikutaldea. «Amak eta haur jaio be-rriak nola artatzen dituzten ikus-tea da helburua, eta ahal dugunguztian gure ezagutza transmiti-tzea, baita amatasun gunerakobehar dituzten azpiegiturak era-matea ere», azaldu dute. Maciahiriak 151.911 biztanle ditu, eta%75 haurrak dira. Haur asko osa-sun arazo larriekin jaiotzen dira,eta, horri aurre egiteko, «lagun-tzeko eta bitartekoak jartzekoprest» doaz. Iazko irailean ere izan ziren
Mozambiken. Blarduni, Berruetaeta Zudaire joan ziren orduan, eta
Sekeleka zentroan dauden hau-rrekin lan egin zuten: «Haurreneta haien familien historia medi-koak egin genituen, eta kontura-tu ginen haurdun dauden ema-kumeek erditzean jasotzen dutenarretan eragin behar dugula, haurjaioberrien osasun arazoak ekidi-teko». Uste dute «urrezko minu-tuan» gertatzen dena guztiz ga-rrantzitsua dela. Zudairek lehen aldia zuen koo-
perazio lana egiten: «Betidanikizan dut horrelako proiektu bate-an parte hartzeko gogoa», esandu ordiziarrak. Proposamena
egin eta lehenengo momentutikesan zuen baietz, «tartean kon-fiantzazko pertsonak» zeudela-ko. «Haurren eta amen bizi kali-tatea hobetzen lagun dezakegu,eta bultzada hori ematera joangogara berriro». Lehen bidaia«gogorra» izan zela kontatu du;hala ere, bigarrenez joango dalaster, benetan sinisten duelakolagun dezaketela, eta primerakolan taldea dagoelako tartean.«Laguntza behar dute, eta pres-takuntza ematera goaz, ustedugulako horrekin eta azpiegitu-ra egokiekin osasun arazo askoekidin ahal izango direla».Oraingoan, Perez de Arenaza erebatu da bidaiara. Kontatu duhorrelako proiektu batean partehartzen duen «lehen aldia» dela.«Ilusioz beterik» dago, baina«baita urduri ere», Mozambikenaurkituko duen horretan pentsa-tuz.Dirua biltzeko lau jaialdi egingo
dituzte: Ordizian (martxoak 7),Zaldibian (martxoak 13), Beasai-nen (martxoak 28) eta Lazkaon(apirilak 3). Ner Group-en lagun-tza dute jaialdiak antolatzeko. Ta-kolo pailazoak eta haren lantalde-ak ere parte hartuko dute, bai etaeskualdeko zortzi ikastetxeetakoikasleek ere. Ikuskizunean partehartzeaz gain, gaiari buruzko lan-keta ere egingo dute eskoletan.Ibon magoa da jaialdietan arikodiren artistetako bat, eta esan du«haurrek eta helduek, denek pri-meran pasatuko» dutela. Bosteuro balio dute sarrerek, eta La-rratxa, Amonane, Begue Redon-do, Lardizabal, Joxepane, Miren-txu, Bideplaza, Gerriko eta Mai-tten daude salgai. Bono berezibatzuk ere atera dituzte emanal-dietara joan ezin direnentzat bai-na proiektuarekin bat egin nahidutenentzat.
Mozambikeko Macia hirian garatzen ari diren ‘Nwina’ proiektuari laguntzeko lau jaialdi antolatu dituzte Goierrin. Bihar izango da horietako lehena, Ordizian.
Eskutik helduta, zuentzat
‘Nwina’ proiektuaren alde lanean ari den taldea; horietako batzuk Mozambikera joango dira apirilean. ARIANE VIERBÜCHER
8 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aGaiak
keko Macia hirian ari dira lanean2016az geroztik,Nwina izenekoproiektu bat garatzen. Nwinahi-tzakzuentzatesan nahi du shan-ganiz. Alkaiaga, berriz, IndarraDolle Kallpa gobernuz kanpokoerakundean dabil. Orain, 8.000euro lortu nahi dituzte Macianosasun laguntza emateko. Mo-zambiken egoera zein den azter-tu eta beharrak identifikatu on-doren, Blardunik jakinarazi du
Prestakuntza etabaliabideak ematea damediku taldearenxedea, osasun arazoaksaihesten laguntzeko
Aitziber Arzallus
Joan den igandean, bola eta
toka jokoetan aritu ziren
Zarauzko Zelai Ondo au-
zoko bolatokian. Hain zu-
zen ere, Lehendakari Txapelketa-
ko bigarren jardunaldia jokatu
zuten. Bolatan, 70etik gora lagu-
nek parte hartu zuten. Tokan, be-
rriz, 31 parte hartzaile izan ziren.
Bada zerbait, kontuan izanda
duela urte batzuk erabat galduta
egon zirela bola eta toka Zarau-
tzen. Zelai Ondoko Bol & Tok el-
kartea da azken urteetan bi kirol
horiek berreskuratzeko lanean
diharduena, eta Txema Fernan-
dez da elkarte horretako presi-
dentea. Gustura dago bola eta
toka herrian hartzen ari diren in-
darrarekin. Baina, elkarte gisa,
badute udalarentzat eskaera bat:
bolatoki estalia behar dute.
Garai batean Zarautzen bolara-
ko eta tokarako afizio handia ze-
goela gogoratu du Fernandezek.
«Izango dira berrogei bat urte Ze-
lai Ondo auzoan bolatoki bat egin
zutela», hasi da. «Guk orduan 16-
20 urte bitartean izango genituen,
eta auzoko zaharrenei begira ikasi
genuen jokatzen». Gerora, ordea,
galdu egin zela dio. «Materiala
egurrezkoa zen, eta zaintza eska-
tzen zuen, eta bolatokia bera ere
estali gabekoa zenez, beti geun-
den eguraldiaren mende».
Duela urte batzuk, ordea,
berriz hasi ziren jokatzen. «Gaz-
tetxearen urteurren baten buel-
tan hasi zen dena», Fernandezen
esanetan. «Auzoan bolatokia
zegoela ikusi zuten, eta urteurre-
neko ospakizunen artean bola
txapelketa antolatzea erabaki
zuten, baina inork tiratzen jakin
gabe».
Saiakera hura nahikoa izan
zen, ordea, garai bateko jokalariei
harra berpizteko. «Federazioare-
kin harremanetan jarri ziren, bo-
latokia konpondu zuten, eta bola
eta toka jokoetan aritzeko egun
bat antolatu zuten». Horretara-
ko, lehen ibiltzen ziren jokalariei
deitu zieten, eta haiek, noski, ani-
matu egin ziren. «Bolatokia mar-
txan ikusi genuenean, talde bat
sortzea aztertzen hasi ginen». Le-
hendik ibilitako jendeaz gain, be-
rriak ere elkartu zitzaizkien eta
egun, 40 urtetik 84ra arteko 24 la-
gunek osatzen dute Bol & Tok el-
kartea.
Zein den arazoa? Tirada ofizia-
letan parte hartzeko bolatokiak
estalia behar duela izan. Eta hain
zuzen, hori da Zarautzen ez dute-
na. «Federaziokoei esan genien
konpromisoa hartzen genuela
gure bolatokia ahalik eta baldin-
tzarik onenetan mantentzeko,
eta tiradaren egunean karpa bat
jarriko genuela bolatokia estal-
tzeko», adierazi du Fernandezek.
«Eta federazioak onartu egin zi-
gun hori, baina ahalik eta azka-
rrena bolatokia estaltzeko baldin-
tzarekin». Ordutik, baina, pasatu
dira urte batzuk. Bol & Tok elkar-
tekoak, nolanahi ere, Zarauzko
Udalarekin harremanetan daude.
«Udalak badu bolatokia estaltze-
ko asmoa, baina ez dakigu noiz
izango den hori».
Urtetan galduta egon ostean, bola eta tokajokoak indartzeko lanean ari da Zarauzko Bol & Tok elkartea. Lehenbailehen bolatokiaestaltzeko eskatu diote udalari.
Bola eta tokaberreskuratzen
Igandean, 70etik gora lagun aritu ziren bola jokoan Zelai Ondon. AMAIA URBIETA
9GIPUZKOAKO HITZA
Ostirala, 2020ko martxoaren 6a Gaiak
Erik Gartzia Egaña Oiartzun
Kenpo kaiak karate-aren antz handia-goa du judoarenabaino, alde bisua-lari dagokionez
behintzat. Teknikoki, hala ere,erabat ezberdina da. Judoarekinbaditugu teknika komunak, bai-na zerikusirik ez du. Kenpo kaiaosoagoa da». Alain Isasak aldera-tu ditu borroka arte horiek. Oiar-tzuarra da, 28 urte ditu, eta kenpokaiko bi diziplinatan egungomunduko txapelduna da.Pasa den abuztuan lortu zuen,
Japoniako Hamamatsu hirian,defentsa pertsonalean eta talde-kako borrokan nagusitzea.Aurretik beste hiru domina lortuditu, beste hainbeste mundukotxapelketatan. Gaur arratseanbere ibilbidea aitortuko diotejaioterrian, Kirol Saria jasokobaitu (19:00etan, pleno aretoan).Judoarekin eta karatearekin
alderatuta, kenpo kai borrokaarteak sona gutxiago izan dezake.Hala ere, badira ia lau hamarkadaOiartzunen presentzia duela.Artean jaio ez bazen arren, Isasakongi baino hobeto daki Honbuelkartearen ibilbidea: «1982inguru hartan sortu zen. Guremaisua Trintxerpekoa da, etaberak ekarri zuen kenpo kaiaGipuzkoara. Donostian etaErrenterian hasi zen eskolakematen. Errenterian oiartzuarbat agertu zen, eta galdetu zion eazergatik ez zuen Oiartzunen taldebat sortzen».Isasa bera sei urterekin hasi zen
Honbu elkartean, 1998an. Ordu-rako bazegoen giroa. Oroitzapenlausoa badu ere, 30 bat heldu ba-ziren garai hartan, eta haurrentaldea hamar bat kidek osatzenzuten. Gaur egun 30na bat lagundaude. Isasa 2005ean hasi zen«serio» lehiatzen: «Ordura artearitu nintzen lehiaketetan, baina2005ean hasi nintzen egurrean.
Bi urte geroago parte hartu nuenlehenengo aldiz munduko txa-pelketa batean», gogoratu du. Iri-tsi, lehiatu eta domina poltsikora-tu: «Lana egin nuen, baina zorteaere aldeko izan nuen. Japoniaralehenengo aldiz iritsi eta dominaklortzea ez da oso normala. Zorteaoso alde eduki genuen».Nerabe zela ezagutu zuen Japo-
nia, eta aitortu du talka kulturalhandia izan zela. «Hara iritsi or-duko, lekuz kanpo sentitzen nin-tzen. Talka kultural handia izanzen: janari ezberdina, kulturaguztiz ezberdina... Daukadanoroitzapena da Japonian emannituen lehenengo egunak oso go-gorrak izan zirela: janaria ez zi-tzaidan erdia ere gustatzen; lo al-detik ere gutxi eta gaizki. Txikituanengoen». Eta hala ere, dominalortu zuen. Hiru urtean behin egi-ten dituzte munduko txapelke-tak, borroka artearen sehaskaden herrialdean, eta ez du batbera ere galdu. Bere burua gai
ikusten du 2022ko eta 2025ekotxapelketetan parte hartzeko.Arantza bat kendu nahi du: «Au-rreko urtean, berez, hiru modali-tateetara aurkeztu nintzen. Bes-tea banakako borroka zen. Lesiotxiki batekin joan nintzen, etahan bete-betean harrapatu nin-duen. Erretiroa hartu behar izannuen. Nik jarraitu nahi nuen, bai-na gorputzak ezetz esaten zi-dan». Ziurtatu du, 2022an lortzenbadu, orduan erretiratuko dela.Hori bai, lasai prestatuko du: urtehau patxadaz hartuko du, eta da-torrenean hasiko da gogor presta-tzen.
Irakasle lanetanJaponia bisitatzeak kenpo kai ki-rola hobeto ezagutzen lagundudiola kontatu du Isasak. «Filoso-fia aldetik, gehiago ulertu nuen.Borroka arte hau eramateko handuten moduak eta hemengoak ezdute zerikusirik. Balio izan zidanberaiek daukaten filosofia etaikuspuntua hobeto ulertzeko»,azaldu du. Oiartzunera inportatunahi izan du Japoniako filosofia,berak ere haur oiartzuarrei kirolaerakusten dielako, baina zailadela onartu du. «Burugogorrago-ak» direla, heziketa «ia milita-rra» dutela esan du: «Hemen da:‘beno, saiatuko naiz, ea noiz ate-ratzen den’. Han ez. Han da‘egin!’, eta lortuko duzu noizbait.Sakrifizio alde horretatik, nahikomotz geratzen gara. Han ilarakosatzen direnean, baten bat hor-tik ateratzen baldin bada, harenbila joaten dira. Hemen ezin duguhori egin!».Teknika espartarrak edo mal-
guagoak erabilita, Honbuk txa-peldunak ematen jarraitzen du.Isasarekin batera, Emma Gar-mendia oiartzuar gaztea —15 urteditu— izan zen Japonian, eta berakere beste bi urrezko domina Eus-kal Herriratu zituen. «Hori ongidago, erakusten duelako ez delakasu bat bakarrik. Orain hasi diragazte gehiago atzetik, eta alde ho-rretatik nahiko lasai nago. Moduhorretan nik uzten dudaneanegongo da norbait tira egingoduena, eta egongo da jarraikorta-sun bat», zehaztu du. Eta esan du irakasle bezala ase-
betetzen duela horrek. «Kirol Sa-rirako hautagai gehiago egongodira etorkizunean», dio txantxe-tan. Uste du Kirol Sariarekin jaso-ko duen aitortzak balio izangoduela borroka arteak bultzatzeko.«Hemen gaudela esateko baliokodu. Bestalde, hainbeste urteanegindako lana aitortzea izango da.Japonian banituen errekonozi-menduak, herrian falta zitzaidan[kar-kar]».
Alain Isasa kenpo kai borroka arteetako kirolari oiartzuarrak herriko Kirol Sariajasoko du gaur arratsaldean. Kirol hori nahiko errotuta dago Oiartzunen.
Japonia eta Oiartzun, bertan
Alain Isasa, Oiartzunen. Herriko Kirol Mahaiak erabaki du Kirol Saria hari ematea, herritarren proposamenak kontuan hartuta. ERIK GARTZIA EGAÑA
«2005an hasi nintzentxapelketetan egurrean.Bi urte geroago joannintzen estreinakozmunduko txapelketara»
«Japoniara joateak balioizan zidan kenpo kairenfilosofia eta ikuspuntuahobeto ezagutu eta ulertzeko »
«[Kirol Saria jasotzeak]hemen gaudela esatekobalio izango digu, etaurteetan egindako lanaaitortzea izango da»Alain IsasaKenpo kai borrokalaria
‘‘
10 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aGaiak
Itzea Urkizu Arsuaga Tolosa
Louie telesailak emanzion izena Bang BangZinema proiektuari.Fikziozko pertso-naiak bazkaltzeko
hitzordua egiten du lagun bate-kin, eta bang bangbat egitea pro-posatzen dio: bi aldiz bazkaltzea,bi jatetxetan. Eta horixe da, hainjustu, Bang Bang Zinema elkarte-ak ikusleei eskaintzen diena: bifilmez gozatzea arratsalde baka-rrean.Ohitura galdu hori berreskura-
tzeko gogoari tiraka hasi ziren, etahonezkero sei urte daramatzate,Donostiako Antzoki Zaharrean,zinemaz gozatzeko bestelakomoduak eskaintzen. Iñaki Gaba-rain taldekideak dio Donostiakozinema eskaintza zabalari bestezerbait gehitu nahi izan ziotela:«Lagun talde bat gara, zinemaza-le amorratuak, eta beti aritzen gi-nen horrelako ideia batekin buel-taka. Donostian, zalantzarikgabe, zinema programazioak ba-ditu bere indarra eta publikoa,baina tarte bat ere ikusten genuenerregistro honentzat: klasikoakeskaintzea, zinefilia hutsa ez denproposamen bati lotuta».Tolosan joan den azaroaren
16an antolatu zuten lehen bangbang saioa, eta antolatzaileekaurkezpen ekitalditzat jo zuten.Babarrun Eguna izaki, data ez zenaproposena izan, baina, hala etaguztiz ere, hirurogei pertsona el-kartu ziren Leidorren, Indiana Jo-nes and the Raiders of the Lost
Ark (1981) eta Pulp Fiction (1996)pantaila handian ikusteko. «To-losan proiektua errotu nahi genu-ke, bide bat egin; eta martxoaren7ko saioak oihartzun handiagoaizatea espero dugu». Horretarako, beste bi klasiko
aukeratu dituzte, Bang Bang Zi-nema taldeko kideek: Gremlins
(1984) eta Back to the Future(1985) eskainiko dituzte, jatorriz-
ko bertsioan, gaztelerazko azpiti-tuluekin. «Gure artilleria astunaerabili nahi dugu Tolosako biga-rren saioan, hein handi bateanhorrekin lotuta baitago bangbang saioen izaera eta erregis-troa: 1980ko hamarkadako nos-talgiarekin, hain ezagunak direnklasiko horiekin. Bi film horiekarrakasta eztabaidaezina dute,eta bikote ederra osatzen dute».
Pelikula bat baino gehiagoBelaunaldi jakin baten klasikoakzinema aretoetan eskaintze hu-tsak badu nahikoa erakargarrita-sun film horiek sekula pantailahandian ikusi ez dituenarentzat.«Gainera, saio bikoitzaren ideiagustuko genuen, jada ez delakoegiten. Erromantizismo puntuhorretatik abiarazi genuenproiektua, helburu oso argiare-kin: pelikula bat baino gehiagoizango zen proiektu bat sortzea».Eta lortu dute. Bang bang saioak ez baitira
zinema saio arruntak. «Girobatekin jantzitako saioak dira,parte hartze handikoak», etaGabarainek hori jo du beren balioerantsitzat. Zinemaren gozame-na taldean aldarrikatu nahi izandute hasiera-hasieratik, eta eder-ki urratu dituzte horretarakobideak: taberna zabalik egoten dasaioetan; krispetak banatzendituzte; photocall tematikoakprestatzen dituzte, lagunekinargazkiak ateratzeko; aurkezlebatek gidatzen du saioa, eta tarte-ka aktore gonbidatuak eta eske-txak ere izaten dira. «Bang bangsaioetan, giroa da garrantzitsue-na, lortu dugun hori sortzeko:gozatzera doan komunitate bat,zinema beste modu batean bizi-tzeko asmoa duena». Plataforma digitalen arrakasta-
ren eta zinema klasikoarekikonostalgiaren artean, paradoxabatean bizi da Bang Bang Zinemaproiektua: «Zalantzarik gabe,uste dut ikus-entzunezkoen lo-
raldi garaian gaudela, jendeak te-lesail eta film asko ikusten baititu.Ordea, zinemara joateko ohituragain behera doa azken hamar ur-teotan, eta herritarrak ez dirahainbeste joaten aretoetara».
Iñaki Gabarain eta haren talde-kideentzat, banakako kontsumohori kolektibizatzeak garrantziberezia du, zinemaz osotasuneangozatzeko: «Batez ere, jende gaz-teak bestelako baliabideak hauta-tzen ditu zinemaz gozatzeko: ba-koitza bere etxean, pantaila txiki-tan eta isolamendu kutsubatekin». Horregatik, elkartea-rentzat garrantzitsua da zinemapantaila handian aldarrikatzea,
banakakotasun horretatik irten-da. «Gure nahia jendea elkartzeada, komunitate bat sortzea, eta zi-nemara joateko plana erakarga-rria izatea. Zinemaz gozatzekoberezko esperientzia zinema are-toetan dago».2014tik hona, Donostiako An-
tzoki Zaharreko bang bangsaioe-tan komunitate zinemazale horisortu da, eta bi ikusle mota bereiziditu Gabarainek: «Ikusleak asko-tarikoak dira, baina 30-45 urte bi-tartekoak dira gehienak. Batzukoso zinemazaleak dira, friki pun-tu bat dutenak, eta saio guztietarafidel-fidel etortzen direnak. Besteaskok, berriz, ahoz ahokoarekinjasotzen dute gure saioen berri,eta maiz etortzen dira, baina ezbeti. Bang bang bizirik dagoenzerbait da, baina oinarrian baduoso fidela den publiko bat».
Klasikoak lau haizeetaraDonostiatik kanpo, Bang Bang Zi-nema proiektuak martxan dituhainbat elkarlan. Irunen bi urtedaramatzate, bertako elkarteare-kin eta udalarekin batera; Bilboko
Arte Ederren museoan egin izandute esku hartzeren bat edo beste,eta Hondarribian ere bai.Tolosako Leidor aretora saioak
helarazteko proposamena Tolo-sako Udalaren eskutik jaso zutentaldekideek: «Proiektua gustukozutela azaldu ziguten, eta ea Lei-dorren martxan jartzeko aukera-rik ikusten ote genuen. Plaza poli-ta iruditzen zaigu, eta erronka batda guretzat».Modu horretan,bang bang zinema saioek osatu-ko dute, Tolosan, zinema bonuenhileroko eskaintza, eta Zine Fo-rum taldearen osteguneroko saiobikoitza. «Zaletasun handiadago, baina beharbada formatuklasikoagoan. Horregatik, gure-tzat sekulakoa litzateke proiektuabertan errotzea. Ilusio handiadugu, eta udala ere egitasmoasustatzeko borondatez ikustendugu; beraz, goazen pixkana-pixkana», azaldu du Iñaki Gaba-rainek. Sarrerak eskuragarri daude
Leidor aretoko leihatilan, bost eu-roan, eta saioa 18:30ean hasikoda, bihar.
2014an Donostiako Antzoki Zaharreanhasitakoa iritsi da Tolosako Leidoraretora. Zinemaren magiaz taldeangozatzeko proposamena da ‘bang bang’,eta biharko egina dute hitzordua.
Bi film, etatalde plana
Tolosan, joan den azaroaren 16an izan zen lehen bang bang saioa; biharko antolatu dute bigarrena. BANG BANG ZINEMA
11GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Gaiak
Gure nahia jendeaelkartzea da (...).Zinemaz gozatzekoberezko esperientzia,zinema aretoetan dago»Iñaki GabarainBang Bang Zinema taldeko kidea
‘‘
MUSIKA
AIAAristerrazuko erromeria:
Ansorregi eta Larrañaga.
b Igandean, 18:30ean, Andatzan.
ALEGIAAmak.
bGaur, 22:00etan, Elizpe zineman.
AZKOITIAArkada Social
eta Unidad Alavesa.
bBihar, 22:30ean, plazan.
AZPEITIAAnier eta Mad Muasel.
bBihar, 22:30ean, Sanagustinen.
BERASTEGISara Iriarte eta Ane Etxezarreta.
bGaur, 22:00etan, Urepelen.
BERGARAAneguria
eta Ziztada & Rlantz.
bGaur, 22:30ean, gaztetxean.
BERGARAAmak eta Ain 1.
bBihar, 19:00etan, Seminarixoan.
DONOSTIAGure ahotsak:
Belako, Maren, Sara Zozaya
eta Ainhoa Larrañaga.
bGaur, 20:00etan, Viktoria Eugenia
antzokian.
DONOSTIAMikel Urdangarin.
bGaur, 20:00etan, Lugaritz kultur
etxean.
DONOSTIAManolo Kabezabolo
eta Young Kids.
bGaur, 20:00etan, Dokan.
DONOSTIAUniforms eta Arima.
bGaur, 20:00etan, Dabadaban.
DONOSTIAPassepartout.
bGaur, 21:00etan, Tabakaleran.
DONOSTIATristan Crowley.
bGaur, 21:00etan, Albokan.
DONOSTIA Iker Piris session.
bGaur, 23:00etan, Be Cluben.
DONOSTIALas Gatas eta Sansex
DJs.
bGaur, 00:00etan, Dabadaban.
DONOSTIAEnsemble Diatessaron.
bBihar, 11:00etan, EOSen egoitzan,
Miramonen.
DONOSTIADama Beltzak.
bBihar, 19:00etan, Intxaurrondoko
Kultur Etxean.
DONOSTIAErrenteria Musikal
Orkestra eta Goratzar abesbatza.
bBihar, 19:00etan, udaletxeko
bilkura aretoan.
DONOSTIADoubling Boys,
Reconquesta eta Brux.
bBihar, 19:30ean, Dokan.
DONOSTIAXabi Basterra.
bBihar, 20:00etan, Albokan.
DONOSTIAAsh Grunwald.
bBihar, 20:00etan, Dabadaban.
DONOSTIASomos La Herencia
& Echo.
bBihar, 21:00etan, Tabakaleran.
DONOSTIAKilimak, Izaki Gardenak
eta Ezten Giro.
bBihar, 23:00etan, Ibaetako
jaietan, Lautximeneta frontoian.
DONOSTIABaew/ Kampire,
Ines eta Atodamadre.
bBihar, 00:00etan, Dabadaban.
DONOSTIALa Moto de Fernan
eta Los Ponks.
b Igandean, 20:00etan, Dabadaban.
DONOSTIAPaul San Martin Trio.
b Igandean, 20:00etan, Be Cluben.
DONOSTIA Ibaiertz eta Easo Gazte
abesbatzak.
bAsteartean, 20:00etan,
Martuteneko elizan.
DONOSTIAMooon.
bAsteazkenean, 20:00etan,
Dabadaban.
DONOSTIALos Bracco.
bOstegunean, 19:00etan,
San Martin azokan.
DONOSTIAPony Bravo.
bOstegunean, 20:00etan,
Dabadaban.
ELGETABrigade Loco: Ez dira
pasako.
bGaur, 19:30ean, Espaloian.
ELGOIBARSustrai akordeoi taldea.bBihar, 12:30ean, kultur etxean.
ELGOIBARUdal Musika Banda.
b Igandean, 12:30ean, Herriko
antzokian.
ESKORIATZANhil.
bGaur, 22:00etan, Zaldibar
antzokian.
ESKORIATZA Inkernun.
bBihar, 22:30ean, Sharon Stoner.
HERNANIAmak.
b Igandean, 18:00etan, Ereñotzuko
frontoian.
IRUNHip-Hop Eguna: Tailerrak
eta DJ Lea, Shintoma, Bittersweet,
Sara Socas, Erika 2Santos, DJ Cot.
bBihar, 12:00etatik 21:30era,
Zabaltza plazan.
LEGORRETASkakeitan.
bGaur, 23:00etan, Herri antzokian.
LEZORock Clasical Trio.
bGaur, 19:00etan, Gezalan.
OÑATIBarne Guda eta Bloom.
bGaur, 21:30ean, Ikatz tabernan.
ORIODanbolin musika eskola:
Euskal Herriko musikari gazteen
kontzertua.
bBihar, 17:00etan, kultur etxean.
PASAIAGuridi Konexioa.
bBihar, 20:00etan, Antxoko
San Fermin elizan.
PASAIA Illunbe musika banda.
b Igandean, 13:00etan, Antxoko
Zumardian.
PASAIASuhar abesbatza.
b Igandean, 19:00etan, Antxoko
San Fermin elizan.
SEGURALumi & Pelax.
bGaur, 22:00etan, Botikaxaharren.
TOLOSADatura eta Big Bob
Railroad.
bGaur, 22:30ean, Bonberenean.
TOLOSASudestada eta Issuna.
bBihar, 22:30ean, Bonberenean.
USURBILOrgano erakustaldia.bAstelehenean, 18:00etan eta
19:00etan, Salbatore elizan.
USURBILOrganoa, txistua eta Irriu eta Zumarte abesbatzak.
bAsteazkenean, 19:00etan,
Salbatore elizan.
USURBILSoinurbil. Altsasuko etaUsurbilgo musika eskolen trukea.
bOstegunean, 18:30ean, Sutegin.
VILLABONA-AMASAKeu
Agirretxea eta Eneritz Furyak.
bGaur, 22:30ean, Aljibe aretoan.
ZESTOADJ Gana.
bGaur, 23:00etan, gaztetxean.
ANTZERKIA
ALTZOZirkale: A ze parea.
bBihar, 20:00etan, Batzarremuñon.
ANDOAINVaiven: Yo, la peor
del mundo.
bGaur, 20:30ean, Basteron.
ARRASATEAne Labaka eta Beatriz Egizabal: Erradikalak ginen.
bBihar, 19:00etan, Kulturaten.
AZKOITIABorobil Teatroa:
Roman eta Julieta.
bBihar, 19:30ean, Baztartxon.
DONOSTIABehibi’s: Trabajos
de interior.
bGaur, 19:00etan, Intxaurrondo
kultur etxean.
DONOSTIAPatata Tropikala:
Kalean otso, etxean uso.
bBihar, 12:00etan, Ibaetako
frontoian.
DONOSTIAEkain Ibarguren:
Ekain txou.
bBihar, 17:00etan, Okendo kultur
etxean.
DONOSTIAGari, Montxo
eta Joselontxo: Petitxou.
bBihar, 17:30ean, Antzoki Zaharrean.
DONOSTIAPantzart: Hitzak
txorabiatzen.
bBihar, 18:00etan, Lugaritz kultur
etxean.
DONOSTIALes Luthiers: Viejos
hazmerreíres.
bBihar, 19:00etan eta 22:00etan,
eta igandean, 19:00etan,
Kursaalean.
DONOSTIAProyecto Larrua: Otsoa.
bAstelehenean, 12:30ean,
Gazteszenan.
DONOSTIAVaiven: Yo, la peor
del mundo.
bAstelehenean, 18:30ean,
Antzoki Zaharrean.
DONOSTIAErre Produkzioak:
Nola heldu gara honetara?.
bAstelehenean, 20:00etan,
euskaraz, eta asteartean,
10:00etan, gazteleraz,
Intxaurrondoko Kultur Etxean.
DONOSTIASutottos: Perdón.
bAstelehenean, 23:30ean,
Convent Gardenen.
DONOSTIAM.A. Produkzioak:
Pantheon.
bAsteartean eta asteazkenean,
16:30ean, Tabakaleran.
DONOSTIATanttaka: Deje
su mensaje después de la señal.
bAsteartean, 18:30ean,
Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIAEsperanza Pedreño:
Coneja.
bAsteartean, 23:30ean,
Convent Gardenen.
DONOSTIAEl Mono Habitado:
¡Ave, Osos!.
bAsteazkenean, 10:00etan,
Intxaurrondoko Kultur Etxean.
DONOSTIATombre 4: Próximo.
bAsteazkenean, 11:30ean,
Gazteszenan.
DONOSTIATribueñe: Amiga.
bAsteazkenean, 13:15ean eta
16:30ean, Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIAHutsun & Ortzi: Urbasa.
bAsteazkenean, 19:30ean,
Bulebarreko kioskoan.
DONOSTIAPopelei: Manuelita.
bAsteazkenean, 23:30ean,
Convent Gardenen.
DONOSTIAKhea Ziater:
Oymyakon: Habitación 101.
bOstegunean, 10:00etan,
Intxaurrondoko Kultur Etxean.
DONOSTIASeguidor de Pleyades:
Más de 45.000.
bOstegunean, 13:15ean eta
16:30ean, Viktoria Eugenia
antzokian.
DONOSTIAPez Limbo: El patio
de mi casa / Arri Orri Ar.
bOstegunean, 18:30ean,
gazteleraz, eta hurrengo ostiralean
eta larunbatean, 20:00etan,
euskaraz, Antzoki Zaharrean.
Donostia b dFeria jaialdia
Arte eszenikoen bilguneaBihartik, arte eszenikoetako profesionalen bilgune izango da Donostia,
dFeria jaialdiarekin. Eta goi mailako antzerki eta dantza ikuskizunak ugari
eta askotarikoak izango dira; tartean, Maite Altolagirreren konpainiaren
Pantheon —argazkian—, asteburuan Pasaian estreinatu berritan. HITZA
12 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aAgenda
DONOSTIATeatro Calderon & FranAvila: Cuando todo cambia (Clic).
bOstegunean, 20:30ean,
Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIAAy Si Si Si: 24 de septiembre, casi casi primavera.
bOstegunean, 23:30ean,
Convent Gardenen.
EIBARMarie de Jongh: Ikimilikiliklik.bBihar, 17:00etan, Koliseoan.
EIBARAtalaya: El Rey Lear.bAsteazkenean, 20:30ean,
Koliseoan.
ELGOIBARPirritx, Porrotx eta Marimotots: Bizi dantza.
bGaur, 16:00etan eta 18:30ean,
Herriko antzokian.
ERRENTERIAAdos: Algo habránhecho.
bAsteazkenean, 19:00etan,
Niessen aretoan.
IRUNPTC: Copenhague.bBihar, 20:00etan, Amaia zentroan.
IRURABazen Behin Clown: Sexijentziak askatuz.
bGaur, 19:00etan, Gela borobilean.
LARRAULMirari Martiarena etaIdoia Torregarai: Bakean dagoena
bakean utzi.
bGaur, 23:00etan, Ostatuan.
OÑATIElkar Hezi: Gloria Fuertes.bGaur, 19:00etan, Santa Anan.
ORDIZIATxalo: Ene ba!.bGaur, 22:15ean, Herri antzokian.
PASAIAMA Produkzioak: Pantheon.
b Igandean, 19:30ean, Juanba
Berasategi auditoriumean.
SORALUZEAne Labaka eta Beatriz Egizabal: Erradikalak ginen.
bGaur, 22:15ean, Herri antzokian.
TOLOSABorobil Teatroa: Hanseleta Gretel.
bGaur, 18:00etan, Topic-en.
TOLOSAVaiven: Erlauntza.bGaur, 20:30ean, Leidorren.
VILLABONA-AMASAEvaren alabakale antzezkia.
bGaur, 20:30ean, elizatik abiatuta.
ZUMAIAMaite Aizpurua: Erresistentzia arazo fisikoa da.
bGaur, 22:00etan, Aita Mari
antzokian.
ZUMARRAGARiki Lopez: Ya tengo una edad.
bGaur, 22:30ean, Zelai Arizti aretoan.
DANTZA
AZPEITIAHaatik: Errimak bi oinetan.bGaur, 20:00etan, Soreasun.
DONOSTIALa Intrusa: It’s a wrap.bBihar, 20:00etan, Gazteszenan.
DONOSTIAAukeran: Biz Hitza.bBihar, 20:00etan,
Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIAAdriana Bilbao: Eclat. Fragmento desprendido
de un cuerpo que explota.
bAstelehenean, 14:00etan,
Tabakaleran.
DONOSTIALa Tristura: Future Lovers (Unplugged).
bAstelehenean, 16:30ean,
Tabakaleran.
DONOSTIALa Macana: Keep Going.bAstelehenean, 18:00etan,
Bulebarreko kioskoan.
DONOSTIACie Julien Lestel: Dream.bAstelehenean, 20:30ean,
Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIASharon Fridman: Dosis de paraíso.
bAsteartean, 11:30ean, Gazteszenan.
DONOSTIAVictor Fernandez & Igor Calongeren Reverso,
Lasalaren Fight, Fabio Libertiren
Don’t, Kiss, eta Llego Tarderen
Picnic on the Moon.
bAsteartean, 13:15ean eta 16:30ean,
Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIACia. Marco Vargas &Chloe Brule: Los Cuerpos Celestes.
Partitura coral en siete movimientos.
bAsteartean, 20:30ean,
Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIAKukai: Gauekoak.bAsteazkenean, 18:30ean,
Antzoki Zaharrean.
DONOSTIAAngel Rojas FlamencoDance Project: Ya no seremos.
bAsteazkenean, 20:30ean,
Viktoria Eugenia antzokian.
DONOSTIAOsa & Mujika: Kenophobia.
bOstegunean, 11:30ean,
Gazteszenan.
ORIOGipuzkoako Hip-Hop
Txapelketa.
bBihar, egun osoan, kiroldegian.
BERTSOLARITZA
ARRASATEOnintza Enbeita eta Ane Zuazubiskar.
bBihar, 12:30ean, Sebero Altube
plazan.
BIDANIA-GOIATZBertso bazkaria.b Igande eguerdian, Saiaz elkartean.
HONDARRIBIA Jon Gurrutxaga,Aitor Sarriegi eta Egoitz Zelaia.
bGaur, 20:00etan, gaztetxean.
IKAZTEGIETAGipuzkoako Eskolarteko Txapelketa: Xabier
Albizu, Irati Arakistain, Joar Garate,
Hodei Munduate eta Ane Zubia.
bGaur iluntzean, Herrigintza
elkartean.
IRUNBertso bazkaria: AndoniEgaña, Alaia Martin eta Julio Soto.
bBihar, 14:00etan, Landetxako
auzo elkartean.
USURBILBertso afaria: Uxue Alberdi,Miren Artetxe eta Onintza Enbeita.
bGaur, 21:00etan, Artzabal jatetxean.
HITZALDIAK
ALEGIAMaddalen Diaz: Plastikorik sortu gabe nola bizi.
bAsteazkenean, 18:00etan, kultur
etxean.
AZKOITIAAitziber Sarobe eta Iñaki Aizpuru: Bertako basoen
berreskurapena.
bAsteartean, 19:00etan, elkargunean.
AZKOITIAJexux Mari Mujika: Pentsatzearen eta entzutearen artea.
bOstegunean, 15:30ean,
elkargunean.
BEASAIN Josean Mujika: Aralar,Izotz Arotik Erromatar garairaino.
bGaur, 19:00etan, Igartzako
jauregian.
BERASTEGISaioa Iraola: Euskara eta emakumeak,
genealogia feminista bat.
bGaur, 18:00etan, herriko gelan.
Donostia b Gure Ahotsak
Agertokia emakumeeiMartxoaren 8aren harira, aurten ere Gure Ahotsak kontzertua antolatu du
Donostia Kulturak. Gaur izango da, emakume musikari gazteei bultzada
bat emateko asmoz, eta Viktoria Eugenia antzokiko agertokira igoko dira
Belako —argazkian—, Maren, Sara Zozaya eta Ainhoa Larrañaga. FOKU
DONOSTIAVandana Shiva: Ekofeminisnoa eta emakumeen
dekolonizazioa.
bAsteartean, 19:00etan,
San Telmo museoan.
DONOSTIAMaite Zumarraga eta Idoia Rubial: Egun on Capitán.
bOstegunean, 19:00etan, Okendo
kultur etxean.
ELGOIBARAmaia Nausia: Emakumearen egoera Nafarroako
konkistaren testuinguruan.
bAsteazkenean, 19:00etan, kultur
etxean.
LEGAZPIGarazi Auzmendi: Klimaaldaketa eta basoen ekarpena.
bOstegunean, 19:00etan, kultur
etxean.
TOLOSA Irene Arrarats eta Uxue Alberdi: Bigarren sexua.
bAsteartean, 19:00etan, kultur etxean.
TOLOSANuria Alabao: Estrategiasfeministas contra la necropólitica
y neofascismo.
bAsteazkenean, 19:00etan, kultur
etxean.
IKUS-ENTZUNEZKOAK
ALBIZTURRaketistak lehen etaoraindokumentala eta solasaldia
Miren Larrarte pilotariarekin.
bAstelehenean, 15:00etan,
udaletxean.
BERGARAZinegoak: Mi pequeño
gran Samurai, Krokodiloa, AD Lib,
Jess, Rani, XYeta La Mariachi.
bAsteazkenean, 20:00etan,
Seminarixoan.
DONOSTIAAma Lur.
bGaur, 19:00etan, San Telmo
museoan.
DONOSTIAEz, eskerrik asko!
Gladysen leihoa.
bAsteazkenean, 19:15ean,
Egia kultur etxean, eta ostegunean,
19:00etan, Loiola kultur etxean.
DONOSTIAMojo Workin’: Mavis!.
bOstegunean, 20:30ean, Trueba
zineman.
ERRENTERIALa mujer de la
montaña.
bOstegunean, 18:00etan, Niessen
aretoan.
ESKORIATZAFabricando mujeres
dokumentala, eta solasaldia.
bAsteazkenean, 18:00etan,
Zaldibar antzokian.
GETARIARaketistak lehen eta
oraindokumentala, eta solasaldia.
b Igandean, 19:00etan, Iturzaeta
aretoan.
OÑATIErraiak.bAsteartean, 19:00etan, zinean.
TOLOSAMendi Tour.bAstelehenetik asteazkenera,
19:30ean, Leidorren.
URNIETALa mujer de la montaña.
bBihar, 19:00etan, Saroben.
VILLABONA-AMASAAhizpatasunhariak.
bAsteartean, 20:00etan, Gurean.
BESTELAKOAK
AMEZKETANagore Leon etaItziar Saenz de Ojer: Itsaspetik
azalera eta azaletik plazara ipuin
kontaketa, helduentzat.
bBihar, 12:00etan, kultur etxean.
ARRASATEDorleta Kortazar ipuinkontalaria.
bAsteazkenean, 18:00etan,
Santa Marinako liburutegian, eta
ostegunean, 18:00etan, Kulturaten.
DONOSTIAAne Artetxe & SaioaAizpurua: Ipuin harpistikoak,
kontakizun musikatua.
bAsteazkenean, 18:00etan, Aiete
kultur etxean.
ELGOIBARAmelie ipuin kontalaria:Isiltzen joan zirenak, helduentzat.
bAsteartean, 19:00etan,
udal liburutegian.
LIZARTZANagore Leon eta ItziarSaenz de Ojer: Itsaspetik azalera
eta azaletik plazara ipuin kontake-
ta, helduentzat.
b Igandean, 18:00etan, Ostatuan.
USURBIL Ixabel Agirresarobe:Dantzipuinak.
bGaur, 18:30ean, Sutegin.
13GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Agenda
Oihartzabalek azaldu duenez,1912an, baroia giharretako arazo-ak izaten hasi zen, eta, depresioakjota, jauregia eta ondasun gehie-nak saltzea erabaki zuen, tarteanorganoa. Miarritzeko Bastida mu-sikari eta medikuak hartu zituenbere gain baroiaren jabetzak, eta
hark l’Espeeren zaletasunari eutsizion; kalitate handiko organo jo-tzaileak gonbidatzen zituen, ale-gia. Maurice Ravel eta CamilleSaint-Saens konpositoreak jarriditu adibidetzat Atxegak.Lehen Mundu Gerrak diru
eskasia ekarri zuela eta, Ilbarri-
14 Proposamena
Mikel Orbañanos Iribar Usurbil
XVI. Soinurbil musika astea egin-go dute datorren astean, Usurbi-len. Martxoaren 9tik 15era herri-ko hainbat txokotan musika eki-taldiak antolatu dituzte. Aipaga-rriena asteazkenean Salbatore eli-zan egingo duten organoemanaldia izango da; izan ere,ehun urte bete dira herriko parro-kiak organoa erosi zuenetik.«Usurbilen daukagun organoa ezda edozein. Bereziki konplexuada, historia luzekoa». Juan LuisAtxega organo jotzaile eta irakas-learen hitzak dira.1907. urtean eraiki zuten orga-
noa, Parisen, Cavaille-Coll/Mutinlantegietan, eta Bidarteko (Lapur-di) Ilbarritz jauregira ekarri zuten,Albert de l’Espee baroiak eskatu-ta. «Frantziako pertsona abera-tsak eta organo jotzaile ospetsuakgonbidatzen zituen emanaldieta-ra», azaldu du Lontxo Oihartza-bal organo jotzaileak eta Atxega-ren ikasleak. Areto organo harkeskuzko hiru teklatu eta pedalez-ko teklatu bat zituen, 62 erregis-trorekin. 36 joko edo musika doi-nu zituen guztira.
tzeko jauregia erietxe bihurtuzuten. «Horregatik, organoabera prestigiozko elementu izate-tik traba izatera pasatu zen. Basti-da doktorea horren jakitun zen,eta musika tresna saltzea erabakizuen», azaldu du Oihartzabalek.Berri hura Lapurdin lau haizetarazabaldu zen, eta Gipuzkoarainoheldu zen. Usurbilgo Salbatoreparrokia organo baten beharreanzegoen, eta Guillermo Aranagarai hartako apaiza berehalahasi zen Bastidarekin negozia-tzen.1920an, Salbatore parrokiak
organoaren bi herenak erosi zi-tuen, 27.000 pezetan –162 euro–.«Gainera, Ilbarritzen organoadesmuntatu, lekuz aldatu etaUsurbilen jartzeko kostua 15.250pezetakoa izan zen [90 euro]. An-brosio Zatarain herriko Txokoal-de auzoko palazioko jabeak etamedikuak ordaindu zituen», ze-haztu du Oihartzabalek. Organoa Miarritzetik Donos-
tiara trenez garraiatu zuten zati-ka, eta handik Usurbilera, berriz,idi-gurdietan. Atxegak pasadizobat ekarri du gogora: «Muga ze-harkatzeagatik zataraindarrek
Mende oso bat
eliza barrua
durundatzen
XVI. Soinurbil musika astea egingo dute martxoaren 9tik 15era, UsurbilenbEhun urte bete dira Parisen eraikitakoorganoa Ilbarritzeko jauregitik Salbatoreparrokiara eraman zutenetik
«Usurbilgo organoakduen gozotasunakdesberdintzen dubesteez; ez da garrasirik sumatzen»Lontxo OihartzabalOrgano jotzailea eta irakaslea
«Hanka sartze bat izanda auditorioak sortzea;elizak funtzio bikoitzaizan beharko luke,musikala eta liturgikoa»Juan Luis AtxegaOrgano jotzailea eta irakaslea
zergak ordaindu behar zituztela
eta, haietako batek mugazainari
esan zion: ‘Jainkoarekin ez zagok
mugarik, beraz, utikan!’. Ez
omen zuten zergarik ordaindu».
Usurbilera iristean, organoa
non jarri erabakitzeko orduan,
Zatarainek eta parrokoak liskarra
izan zutela dio Oihartzabalek.
«Zatarainek beheko abesbatza-
ren lekuan jarri nahi zuen, eta
apaizak, berriz, gorago nahi zuen
kokatu». Xextra horretan eliza
atera zen garaile, beste behin ere.
Dena den, areto organoa izanda,
Fernand Prince organogileari
mandatua eman zioten organoa
elizara egokitzeko: organoaren
harmonia lanak egiteko –erregis-
tro guztiak orekatuak egotea–,
baina organoaren egitura klasi-
koa mantenduz. Organo osoa
erosi ez zutenez, aurrekoa baino
zortzi joko gutxiago zituen: 28,
guztira.
«Gozotasunak» bereiziaGipuzkoa da munduan hain ere-
mu txikian Cavaille-Coll/Muten
lantegiko organo gehien dituen
lurraldea. Atxegak esan du orga-
noen eskaria momentu oso abe-
ra jo zezan. Zaharberritzearen
ondoren, Euskal Herri osoko soi-
nu aukerarik handiena duen ins-
trumentu erromantikoa da Usur-
bilgo organoa. Egun, 46 joko ditu
musika tresnak.
Etorkizuna «beltz»Juan Luis Atxegaren iritziz, orga-
noa musika instrumentu zahar-
ratsean suertatu zela, eta urte gu-
txian herrialdeko elizetan etxe
bereko organoak erosi zituztela.
Charles Mutin orduko organogi-
leak «asko jokatu» zuen mate-
rialarekin. «Organo gehienen fa-
txadaren zatirik handienak eztai-
nuarekin eginak daude, eta oso
distiratsuak dira». Usurbilgo or-
ganoaren kasua, aldiz, bestelakoa
dela dio Atxegak: «Zinka mate-
rialarekin dago margotua eta ez-
tainuak baino gehiago irauten du.
Ehun urte igaro diren arren, bi-
kain dago».
Oihartzabalek nabarmendu du
Gipuzkoan kalitate handiko
organoak daudela: San Bizente-
koa, Grosekoa, Loiolakoa, Azkoi-
tikoa, Tolosakoa, Bergarakoa...
«Baina Usurbilgo organoak duen
gozotasunak desberdintzen du
besteez. Ez da garrasirik suma-
tzen». Atxegak hartu du hitza:
«Edozein musika mota egiteko
gai da, barrokoa zein gaur egun-
goa, instrumentu bezala hedadu-
ra ikaragarria baitu». Hain
zuzen, Euskal Herrian ez dago
organorik Usurbilgoak adinako
teklatu hedadura duenik: eskuko
teklatuek 64 nota dituzte; peda-
lek, 34. «Beraz, organo honetan,
besteetan jo ezin daitezkeen
notak jo daitezke», zehaztu du
Oihartzabalek.
2007an, Salbatore elizako orga-
noak ehun urte bete zituenean,
zaharberritze handia egin zuten,
Denis Lacor organoetan aditua
den frantziarraren eskutik. Ins-
trumentua piezaz pieza desmun-
tatu zuten, egurrezko hainbat
elementu pipiak janda baitzeu-
den. Atxegak azaldu duenez,
«helburua XIX. mendearen ha-
sieran zuen estilo sinfoniko fran-
tsesa berreskuratzea zen, betiere
izaerari eutsita». Besteak beste,
kontsolari buelta eman zioten,
organo jotzaileak organoari begi-
15GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Proposamena
tzat jotzen du gizartearen gehien-
goak, eta elizarekin lotzen du.
Gainera, musika klasikoa entzu-
ten dutenak batik bat adinekoak
direla nabarmendu du. Usurbilgo
organo jotzaile eta irakasleak
esan du iragaanean organo kon-
tzertu bat zenean eliza jendez lepo
egoten zela, «beste ekitaldi ga-
rrantzitsurik ez baitzegoen».
Egun, ordea, horrelako kontzertu
emanaldiak auditoriumetan egi-
ten dira, elizaren «kalterako».
Atxegaren ustez, «hanka sartze
bat» izan da aretoak eraikitzeko
hautua egitea: «Ez dira beharrez-
koak. Elizak funtzio bikoitza edu-
ki beharko luke, hau da, ekitaldi
musikalena eta liturgikoa. Nik
garbi daukat hemendik urte gu-
txira ekitaldi liturgikorik ez dela
egongo». Horren ondorioz, orga-
noaren etorkizuna «beltz» ikus-
ten du.
Atxegak, oro har, ikasle adine-
koak dituen arren, datorren urte-
an Usurbilen pare bat gazte orga-
noa jotzen hasiko diren itxarope-
na badauka. «Gazte bat lotu nahi
dut, hemendik hamabost edo ho-
gei bat urtera niri erreleboa har-
tzeko».
EGITARAUA
XVI. Soinurbil musika astearen
egitaraua, martxoaren 9tik 15era.
Martxoak 9, astelehena
18:00.Organo erakustaldia, Sal-
batore elizan.
Martxoak 11, asteazkena
19:00.Ehun urte organoa Usurbi-
len, Salbatore elizan.
Martxoak 12, osteguna
18:30.Altsasuko musika eskolare-
kin trukea, Sutegi kultur etxeko au-
ditoriumean.
Martxoak 13, ostirala
19:30.Broken Brothers Brass
Band, kalean.
Martxoak 14, larunbata
11:30.Trakamatraka, Artzabalgo
plazan.
18:30. Illunbeko orkestra sinfoni-
koa, Salbatore elizan.
Martxoak 15, igandea
12:00.Haize berriak Sakanako
musika banda, kalean. Ondoren,
frontoian.
Juan Luis Atxega, Salbatore elizan.
Euskal Herrian ez dago Usurbilgoak
adinako teklatu hedadura duen
organorik. JON URBE / FOKU
Lontxo Oihartzabal, Usurbilgo Salbatore elizako organoa jotzen. JON URBE / FOKU
Herri-
olakolakkirkirrbilenU
Herri
kk
Bihar
18:30
azailetHarrijaso
olariak Aizk zAit
rikitilariak T uleJ
o +fIn .urbwww
a ena erur Inaxio P
uazJon Ira ta extutAol z
tiasulez AEnerita teen Alonso
sbil.e
GIPUZKOAKO HITZAOSTIRALA, 2020ko martxoaren 6a
Zuzendaria: Unai Zubeldia. Argitaratzailea: Euskal Editorea
Lege gordailua: SS-1514-2010
www.gipuzkoa.hitza.eus [email protected]
Miren Garate
Gradu amaierako lan moduan,ikerketa performatibo bat egitekoeskatu zioten Maite Aizpuruari(Zumaia, 1990). Korrika egitekomakina bat aukeratu zuen, etaerabaki zuen makina horrekinzuen harreman pertsonala konta-tu nahi zuela. Izan ere, konturatuzen korrikarako makina bat au-keratu zuela elementu performa-tibotzat, korrika egitea debekatuaizan arren. Abiapuntu hori duErresistentzia arazo fisikoa da
antzezlanak. Korrikarako maki-na, mediku txostenak, zapatilaketa Aizpurua bera ageri dira ohol-tzan, elkarrekin joko bat eginez.Autobiografiatik asko duen lanbat da, eta jaioterrian bertan an-tzeztuko du gaur. 22:00etan izan-go da emanaldia, Aita Marin.Nondik nora etorri da antzezlan
hau?
Antzezlanak prozesu luze batizan du. Dantzertin [EuskadikoArte Dramatiko eta Dantza GoiMailako eskola] hasi zen. Ikasketaamaierako lan moduan, ikerketaperformatibo bat egin beharnuen, eta abiaduraren eta geldi-tzearen inguruko ikerketa bategiten hasi nintzen. Orduanaukeratu nuen korrikarakomakina elementu performatibo-tzat. Korrikarako makinak etabiok elkar ezagutu eta gero, biga-rren fase batean, gehiago sakon-du nuen makina horrekin nuenharreman pertsonalean.Nolatan aukeratu zenuen, bada,
korrikarako makina bat elemen-
tu performatibotzat?
Konturatu nintzen korrikarakomakina bat aukeratu nuela sor-kuntzarako, baina nik korrikaegitea debekatua nuela, herrenanaizelako. Orduan, beste norabi-de bati heldu nion sorkuntzan.Makina horrek ordezkatzen due-naren inguruko kritika sozial batere egiten dut, baina batik bat zeinzen nire harreman pertsonalamakina horrekin kontatu nahinuen, barrutik, eta beste gai ba-tzuetan sakontzen hasi nintzen.
lehen hainbat bide ikertukoditut, korrika egiteraino nola iris-ten naizen aztertzeko. Alde bate-tik, memoria berreskuratzensaiatzen naiz, nire gorputzarenmemoria, pasatu den ibilkeraguztiekin; bestalde, ibiltzearekineta korrikarekin zerikusia dutenbizitzako momentuekin osatzendut memoria hori, eta saiatzen
naiz hainbat bidetatik lantzenkorrika egiterainoko bidea.Hasieran beste izenburu bat
jarri zenion antzezlanari, baina
azkenean Erresistentzia arazo
fisikoa da deitzea erabaki duzu.
Antzezlanak dio alternatibak ezindirela eraiki gure gorputzetikkanpo, gure gorputza dela bizitzahonetan alternatiba, eta bizitzakbeti bueltatzen gaituela gorpu-tzera. Horixe da egiten dudan go-goeta. Medikuntzak herrenoi edoarazo fisikoren bat dugunoi jar-tzen dizkigun debekuen, ematendigun trataeraren eta biolentziamedikuaren errepaso bat ere egi-ten dut, ikuspegi kritiko batetik.Beste hausnarketa batzuk ereagertzen dira: zer den desgaitasu-na eta zer den normala, bainamaila oso pertsonalean. Korrikaegitearen eta gorputz funtzionalhorren promesa hartu, gelditu etahorraino iritsi arteko bideak ara-katu nahi izan ditut, modu auto-biografikoan. Hau da, gorputzperfektua aurrez aurre jarri dutkanon normala betetzen ez du-gun gorputz disidenteekin.Korrikarako makinarik badago
oholtzan?
Bai, noski. Oholtza gaineankorrikarako makina, medikutxostenak, zapatilak eta ni gaude.Pertsonaren, gorputz disidentehorren, baldintzen eta medikutxostenen arteko jokoa egiten duantzezlanak.Zeu zara antzezlaneko aktore
bakarra; idatzi ere zeuk bakarrik
egin duzu. Zer moduz moldatu
zara bakardade horretan?
Lehen lan profesionala da, baibehintzat pisu honetakoa, etabeldur puntu bat ematen du, aregehiago hain pieza pertsonalaizanda. Berez, ez nuen jo nahi jodudan bidetik, baina sorkuntzaprozesuan ikusi nuen ezin nielainondik inora ihes egin kontatze-
ko nituen gauza pertso-nalei, aldi berean politi-koak ere badirenei.Lizentzia batzuk hartuditut, eta fikzioa badago,baina hala ere oso biluziksentitu naiz, nire baldar-
keria guztiak agerian geratzenariko balira bezala. Hala ere,bakardadea gogorragoa izan dasorkuntza prozesuan. Matxalende Pedro eduki dut laguntzaartistikoa ematen, eta elkarlane-an sortutako zerbait dela senti-tzen dut, baina erabakiak neukhartu behar hori gogorra egin zait.Zeure herrian antzeztea ere
berezia izango da, ezta?
Bai; gainera, umetan bai, bainaprofesionalki ez dut inoiz antzez-tu herrian. Azken astean erresi-dentzia tekniko bat egin dutMiriam Ubanetekin. Azpeitian egin duzu saio bat
dagoeneko. Zer moduz joan
zen?
Ondo joan zen, publikoa ere osoetxekoa zen, eta hori beti daabantaila bat. Hala ere, ez zenestreinaldi bat izan; sormen pro-zesua ireki nion publikoari. Nireasmoa da gaurko emanaldiarekineta beste pare bat emanaldirekinpieza erabat biribiltzea, eta ondo-ren banaketarekin hastea, bainatarte bat emanda neure buruari.Ez da lan komertzial bat: lan osopertsonala da, esperimentala,beste era batekoa, eta denboraeman behar zaio.Zenbateko iraupena du lanak?
50-55 minutu ingurukoa. Ordu-bete ingurukoa zen hasieran,baina gauza batzuk erretiratuzeta beste batzuetan sakonduzjoan naiz.
«Bizitzak betiitzultzen gaitugorputzera»
Maite Aizpuruab Aktorea
Korrikarako makina baten aurrean jarrita, harkiragartzen duen promesari gorputz disidentebat jarriko dio aurrez aurre Maite Aizpuruak‘Erresistentzia arazo fisikoa da’ antzezlanean.
MAITE AIZPURUA
«Kritika sozial bat eginbeharrean, kontatu nahi nuenzein zen nire harremanpertsonala makina horrekin»
sELKARRIZKETA
Zer esan dezakezu antzezlanak
kontatzen duenari buruz?
Performance pieza bat da, generoezberdinak nahasten dituena.Korrikarako makinaren aurreanjartzen naiz, eta makina horrekpromesa bat iragartzen du nola-bait: norbaitek korrika egingo du
hor, eta ez edozein modutan,ondo egingo du; gorputz motajakin bat ere ordezkatzen du:funtzionala, produktiboa... Maki-na hori gaur egungo kulturarenelementu bat da. Ni jartzen naizkorrikarako makinarekin harre-manetan, eta korrika egin baino
Top Related