ZER EGINGO DUGU ORAIN:
BAZKALDU EDO AFALDU?...
URTEBETETZEAK
LANDU!
Haur Hezkuntza 2.miala/31 MATXINSALTOAK
Miren Gabiña Herrero
Onitza Garitaonaindia Malcolm
Iker Diaz de Gereñu
Aroa Jimenez Perez
Oihane Diez Gonzalez
Leire Jimenez Litago
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
1
0. AURKIBIDEA
1. SARRERA…………………………………………………………………………………………………….. 2. orrialdea
2. ESKOLARA BISITA……………………………………………………………………………………….. 3. orrialdea
3. LANAREN JUSTIFIKAZIOA……………………………………………………………………………. 7.orrialdea
4. MATERIAL DIDAKTIKOA DISEINATZEA…………………………………………………………. 8.orrialdea
• 1. JARDUERA: “Urtebetetzea” ipuina
• 2. JARDUERA: “Urtenbetetze” ipuinaren denbora segida
• 3. JARDUERA: Urtebetetzearen errutina
• 4. JARDUERA: Urtebetetzeen ospakizuna
• 5. JARDUERA: Urtebetetze kanta
• 6. JARDUERA: Bizitza argazkien segida
5. HAUSNARKETA………………………………………………………………………………………… 21. orrialdea
6. ERANSKINAK……………………………………………………………………………………………. 23. orrialdea
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
2
1. SARERRA
Lan honen bitartez, haurrekin denbora nola landu dezakegun aztertu dugu.
Denboraren nozioa bereganatzea haurrek duten zailtasun orokor bat delako, eta hori kontuan
izanik, denbora zer den ikas dezaten jarduera didaktiko eta ludiko batzuk proposatzea da gure
helburua. Horretarako, denboraren gaian murgildurik landu beharreko kontzeptuak zeintzuk
diren zehaztu ditugu, bestalde, adituek denborari buruz zer dioten ere aztertu dugu, denbora
kronologikoa, historikoa, denboraren nozioa etab. Honekin lotuta, denbora lantzeko gure
inguruan zer nolako materialak aurki genezake ere aztertu dugu, horietako material batzuen
analisia ere eginik. Aipatzekoa da oso material politak aurkitu ditugula, umeei ikasteko eta
jolasteko aukerak ematen dizkieten joku, jolas, ipuin, puzzle... Gainera, eskola batera bisita bat
egiteko aukera izan genuen. Irakaslearekin solasaldi aberatsa izan ondoren, ikasitakoaren
hausnarketa bat egin dugu eta horren arabera, gure proiektua nondik bideratuko dugun eta
zer landu nahi dugun erabaki dugu.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
3
2. ESKOLARA BISITA
Atal honetan eskolara bisita egin ostean ateratako ondorioak azalduko ditugu. Eskolan
denbora lantzearen dinamika zelan burutzen duten aztertu dugu, eta hainbat datu desberdin
bildu ditugu:
Ermuako Eskola Barri ikastola joan gara, eta bertan bost urteko gela bisitatu dugu. Gela
hau, Haur Hezkuntzako bigarren zikloko hirugarren mailan kokatua dago eta denera 23 neska-
mutil dira. Gela antolakuntzari begira, umeak modulu ezberdinetan banatzen dituztela aipatu
zigun, normalean, modulu nagusienak 45 minutukoak izaten direlarik (adb: intentsiboa
(errutinak) tapizan eta txokoak).
Inguruaren ezaguerari begira, hurrengo gaiak jorratzen dituztela azaldu zigun:
gorputza, urtaro ezberdinak, sentimenduak, kultura aniztasuna, gabonak, ihauteriak, ura,
animaliak (proiektuka lan egiten dutenez, umeek dituzten interesen arabera antolatuko da),
oporrak, auzoa. Guzti hau borobiltzeko, material eta jarduera desberdinak erabiltzen dituztela
komentatu zigun, baita irteerak egiten dituztela ere.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
4
Gure asmoa, denbora zelan lantzen den aztertzea zela kontuan hartuta, klasean
lantzen zituzten hainbat jarduera azaltzea eskatu genion, izan ere, gelan egiten diren jarduera
askotan umeak denboraren kontzeptua ulertu eta barneratzeko aukera izaten dute.
Ondorengo hauek dira aipagarrienak:
1. Errutinen bidez, eguneroko ekintzak panel batean jartzen dira. Asteko egunen
panela da hau, eta egun bakoitzean eta momentu bakoitzean egin beharreko lanak
kronologikoki jartzen dira bertan. Era berean, asteko egunak lantzen direlarik,
goizeko jarduerak eta arratsaldeko jarduerak bereizten dira. Horrela umeak asteko
egunen kontzientzia, arratsalde edo goizaren kontzientzia hartzen doaz, bisualki
eta espazioan ordenaturik ikusteko aukera duelako. Ekintzen ordena ikusteko
aukera dute, lehenago eta beranduago kontzeptuak landuz.
2. Honez gain, hizkuntzaren bitartez “egunon”, “arratsaldeon” hitzekin, denboraren
gaia jorratzen da.
3. Psikomotrizitate gelan, saioa amaitu baino lehen, saioa bukatzeko 5 minutu falta
direla esaten zaie. Beraz, denbora mugatua bizitzeko aukera eta pasatzen den
denboraz konturatzeko aukera eskaintzen zaie.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
5
4. Eguraldiaren panelekin hainbat kontzeptu lantzen dituzte: egutegia, zenbakiak,
hilabeteak, urtaroak, zenbat egun falta dira urtebetetze edo jarduera
berezietarako, zenbat egun daude astean, zenbat egunetan egin duen eguzkia,...
Horrela, matematikak lantzeko (zenbakiak, denbora neurtzeko unitateak) aukera
dutelarik.
5. Gelan duten arrainaren bizi prozesuarekin, erritmo biologikoak beraien gorputzetik
kanpo bizi eta ulertzeko gai izango dira.
6. Musika geletan, erritmoa eta denbora lantzeko aukera dute abesti eta jolasen
bitartez.
Beraz, ikus daitekeenez, denbora kontzeptua globalki eta zeharka lantzen dute eta
eguneko jardueren errutinekin, umeek denbora kontzeptua barneratzen doaz, horretarako
material anitza (argazki belkrodunen panela, arbela digitala, abestiak, musika saioak, musika
tresnak) erabiltzen dutelarik.
Eskolara bisita egin ostean, umeekin denbora kontzeptua lantzeko zailtasun handiak
daudela konturatu ginen, eta beraiekin denbora era orokorrean lantzen zela ikusi genuen, izan
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
6
ere, beraientzat denbora kontzeptua oso abstraktua baita. Hau dela eta, gauzak sarri
errepikatu behar direla jabetu ginen. Umeek ideiak barneratu arte sarri errepikatu behar dira
jarduerak, askotan errutinetan bihurtuz. Gainera, momentu oro haien bizitzekin eta
esperientziekin zuzenean lotura duten erreferentziak eman behar zaizkie. Erreferentzi hauek,
ekintza ezberdin eta espazio antolamenduarekin lotuta egongo behar direlarik. Azken finean,
“El tiempo y el espacio en la didáctica de las ciencias sociales” testuan esaten duen bezala,
haurrek, denbora nozioa hobeto barneratuko dute baldin eta haien bizi esperientzietatik
abiatzen bagara.
Beste alde batetik, gure proiektua IKT-rekin lotuta zuzena izan behar zuela jakinda,
gelan aurki genezakeen baliabide elektronikoetan ere fijatu ginen eta gelan bertan honako
tresnak aurkitu genituen: ordenagailua, CDrom.ak, interneteko atari ezberdinak, arbela
digitala, argazki kamara,... Nolabait, espero genuena aurkitu genuen ez zegoen berezitasun
handiko aparatu elektronikorik.
Baliabide tekniko eta elektroniko hauek, ekintza eta jarduera ezberdinak jorratzeko
erabiltzen dituzte irakasleek. Adibidez, CDrom-etan jolas ezberdinekin gai ezberdinak
jorratzen dira, hiztegia, ipuina, matematikak, musika, ingelesa... Arbela digitala gelatik kanpo
dago eta astean behin joaten dira honekin jarduera ezberdinak lantzeko.
Gustatuko litzaiguke aipatzea, irakasleak komentatu zigunaren arabera umeek baliabide
hauekiko duten jarrera oso ona dela, asko gustatzen baitzaizkie. Baliabide hauekin egindako
jarduerak, umeentzako oso motibagarriak dira eta beraien atentzioa piztu eta mantentzen
laguntzen dute.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
7
3. LANAREN JUSTIFIKAZIOA
Eskolara joateak denboraren inguruan diseinatutako materialak eta jarduerak egiteko
lagungarria izan zaigu, testuinguru erreal bat ikusteko aukera izan dugulako. Ikusitakoa, gure
proiektuaren oinarria izan da, eta bisita hori izan da gure abiapuntua jarduerak proposatzeko
momentuan.
Honez gain, gaur egun eskoletan egiten den lana ikusi eta ezagutzeko aukera izan
dugu. Errutinak zelan lantzen diren hurbiletik ikusteko aukera izan dugu, hala nola, egutegia,
eguraldia, prikomotrizitatean denbora mugatua...
Aipatu dugun bezala, laneko hainbat erabaki hartzerako orduan, eskolara egindako
bisitan oinarrritu gara eta gure proiektua burutzeko baldintzak zehazterakoan ere, bertan
ikusitakoa kontuan hartu dugu.
Denbora lantzeko jarduera gehienak egunerokotasunean oinarritzen zirela kontuan
izanda, urtebetzeakin lotutako proiektu bat sortzea pentsatu genuen, izan ere, urtebetetzea
bera eta honekin batera lotutako ohitura guztiak umeentzako oso garrantzitsuak direla
konturatu ginen. Beraz, hori guztia aprobetxatuz denbora lantzeko urtebetetzearen gaia
jorratzea oso egokia eta interesgarria iruditu zaigu.
Proiektua 5 urteko haurrei zuzentzea pentsatu dugu, alde batetik bisitatu dugun
eskolako haurrek 5 urte zituztelako eta beraz, jasotako informazio guztia zuzenean
aprobetxatu genezakeelako. Beste arrazoietako bat izan da, nagusiagoak direnez, gaitasun
gehiago dituztela jarduera konplexuagoak eta esanguratsuagoak egiteko. Izan ere,
urtebetetzeen gaia jorratzea nahiko konplexua izan daiteke eta denboraren gaia ere esan
dugun bezala oso abstraktua da. Hori guztiagatik egokiena 5 urteko haurrekin lan egitea dela
erabaki dugu. Proiektu honetan zehar planteatu ditugun jarduera guztiak beraz, bost urteko
haurrei zuzenduak egongo dira, haietako batzuekin hainbat moldaketa burutuko ditugularik.
Denera, sei jarduera proposatu ditugu: ipuin bat, ipuinaren segidak ordenatzeko jarduera bat,
hiru errutina eta kanta bat.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
8
4. MATERIAL DIDAKTIKOA DISEINATZEA
Goian azaldu dugun moduan, gure proposamen didaktikoa URTEBETETZEEN inguruan
izango da eta hauen inguruko ezaugarri asko jorratuko ditugularik. Modu honetan, umeek urte
naturalaren kontzientzia hartzea dugu helburu. Honez gain, umeek denboran zehar haien
gorputzak izan dituzten aldaketez jabetzea nahi dugu, baita denbora nozioak barneratzea eta
egoki erabiltzea ere. Denborarekin lotuak dauden helburuak jorratzeaz aparte (jarduera
konkretu bakoitzean espezifikoki landuko ditugularik), beste hainbat azpi helburu markatu
ditugu; matematika lantzea, hizkuntza gaitasuna lantzea...besteak beste.
Honetarako bost jarduera ezberdin planteatu ditugu: Lehenengo eta behin eta gaian
kokatzeko, umeei "Urtebetetzea" ipuina irakurriko diegu. Honekin lotuta, ipuineko
gertakizunen denbora-segira jarduera egingo dugu. Eta errutinetan zentratuz, lau errutina
mota landuko ditugu; egutegia (bertan urtebetetzeak, hileak, asteak, egunak… jorratuko
ditugu), urtebetetze ospakizuna (koroa eta marrazkia eginez), urtebetetze kanta eta haurren
bizitzako argazkien segida.
Ondoren, jarduera bakoitza banaka eta bertan erabiliko dugun materiala aztertuko dugu:
1- "URTEBETETZE" IPUINA
Jardueraren deskribapena
Umeak borobil erdi batean eseriko dira, irakaslea beraien
aurrean kokatuko delarik. Modu honetan, ume guztiek
ipuinaren irudiak ikusi ahal izango dituzte. Ipuina kontatzen
hasi aurretik, arauak guztion artean birgogoratuko dira,
hurrengo esaldiarekin: "begiak zabalik, belarrik erne, ahoa
itxita eta ipurdia eserita". Ondoren, irakasleak ipuina
irakurriko du, ahots tono egokiarekin eta erritmoa zainduz.
Garrantzitsua izango da, irakasleak "orain", "beranduago",
"gero", "azkenik",... bezalako denbora hitzekin ipuina
kontatzea. Ipuina irakurri ostean, irakasleak haurrei galderak
egingo dizkie: "zelan ospatzen duzue zuen urtebetetzea?",
"zer opari jasotzen duzue?"...
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
9
Zertarako nahi dugu? Zer
nahi dugu egin material
honekin?
Batez ere, ipuina irakurri nahi dugu URTEBETETZEAREN gaiari
sarrera bat egiteko. Baita, urtebetzearen kontzeptua
barneratzeko eta ospakizun honen inguruko ohiturak
lantzeko.
Materialaren helburu
espezifikoak
1- Urtebetetzea eta honen inguruko ospakizuna lantzea
2- Denbora antolatzen lagunduko dizkien kontzeptuak
lantzea: "orain", "beranduago", "gero", "azkenik",...
Konpetentzia eta helburu
didaktikoak formulatu.
- Eguneroko jarduerek denboran duten segidaz jabetzea eta
jardueren iraupena intuizioz kalkulatzen hastea (lehenengo
zikloa1. bloke a: ingurune fisiko eta naturalarekiko
interakzioa)
- Denboraren joanean bizimoduan eta ohituretan gertatu
diren zenbait aldaketa identifikatzea (Lehenengo Zikloa. 3.
blokea: kultura eta bizitza gizartean)
�2. mailako helburua:
- Kide garen lehenengo gizarte-taldeak identifikatzea: familia
eta eskola. Era askotariko familia-ereduak, senidetasun-
harremanak, familiako kideak... (lehenengo zikloa 2. blokea:
bizitza ingurukoekin)
Noiz, zein testuingurutan
eta nork erabiltzeko?
Eskolan, gelako irakurketa txokoan denak borobilean eseriak
gaudelarik.
Erabiltzaileen rolak
definitu. Ikasleen
aktibitateak zeintzuk
izango dira?
Irakasleak irakurketa osena egiten duen bitartean, haurrak adi
eta isilik egongo dira. Ondoren, irakasleak interakziorako
galderak plazaratuko ditu eta haurrak parte hartuko dute.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
10
Edukinaren eskema edo
gidoia hiru aspektuak
kontutan harturik:
estetikoa, interakibitatea
eta edukin edukatiboa.
Estetikoki ez da ipuin oso erakargarria, irudiak oso
estereotipatuak egoteaz aparte koloreak ez dira
erakargarriak. Ipuinaren tamaina ere ez da egokia, oso txikia
baita. Honez gain uste dugu, orri bakoitzean elementu gehiegi
agertzen direla. Honek haurren atentzioa galarazi dezake.
Edukiak, esan bezala ez dira guztiz hezitzaileak, familia mota
bakarra adierazten baitu. Horregatik, irakasleak honi buelta
emateko tresnak erabili behar ditu, haurrei haien familien
inguruko galderak botaz eta hausnarketarako bideak
zabalduz.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
11
2- "URTEBETETZE" IPUINAREN DENBORA SEGIDA
Jardueraren deskribapena
Aurretik landutako "Urtebetetze" ipuina ardatza harturik,
irakasleak ipuineko irudiak kartulina txikietan erakutsiko dizkie
haurrei, bakoitzari ipuin osoa banatuz. Hauek, denbora segida
egokian ordenatu beharko dituzte bertan agertzen diren irudiak,
ipuineko gertakizunen ordenaren arabera. Horretarako, haur
bakoitza irudiak koloreztatzeaz aparte, moztu eta orden egokian
pegatu beharko ditu. Hau guztia aurrera eramateko, irakaslearen
laguntza edukiko dute. Galderak eginez eta aurretik landutako
denbora kontzeptuak azpimarratuz ("orain", "beranduago",
"gero", "azkenik",...) .
Zertarako nahi dugu? Zer
nahi dugu egin material
honekin?
Denboran, gauza batzuk lehenago eta beste batzuk beranduago
geratzen direla ulertzea nahi dugu. Eta bizitzan, gertakizun guztiek
orden bat jarraitzen dutela ikastea.
Materialaren helburu
espezifikoak
- Umeek denbora nozioak (hiztegia) ezagutzea eta egoki
erabiltzea.
- Psikomotrizitate fina lantzea.
Konpetentzia eta helburu
didaktikoak formulatu.
- Zenbait eginkizunek eta ziklok duten iraupena kalkulatzea
denbora-unitatetan (eguna, astea, urtaroak, urteak...), eta
eguneroko jarduerak denboran kokatzea (eguna, gaua, goiza,
arratsaldea, astea, jaieguna...). (bigarren zikloa. 1. blokea:
ingurune fisikoa: elementuak, harremanak eta neurria)
-Denboraren joanean bizimoduan eta ohituretan gertatu diren
zenbait aldaketa identifikatzea (3. blokea: kultura eta bizitza
gizartean)
Noiz, zein testuingurutan
eta nork erabiltzeko?
Gela orduan burutuko den jarduera da. Oraingoan, ikasleak
mahaietan egongo dira, materiala eskuragarri dutelarik.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
12
Erabiltzaileen rolak
definitu. Ikasleen
aktibitateak zeintzuk
izango dira?
Klasean, irakasleak azalpen txiki bat egin ostean ikasleek jarduera
burutuko dute.. Beti ere, irakaslearen laguntza eta gidaritzapean.
Ikasleak sormen lana aurrera eramango dute.
Edukinaren eskema edo
gidoia hiru aspektuak
kontutan harturik:
estetikoa, interakibitatea
eta edukin edukatiboa.
Aurretik esan dugun bezala, ipuineko irudiak ez dira oso politak
baina haurrek beraiek, haien irudimena eta sormena landuz
irudiak edertu ahal dituzte. Alde hezitzaileari dagokionez, irudien
segida egitean denboraren nozioa barneratzen joango dira.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
13
3- EGUTEGIAREN ERRUTINA
Jardueraren deskribapena
Urte osoko egutegi bat egin ostean, hile bakoitzean haur
bakoitzaren urtebetetzea agertuko da islatua argazki baten
bidez. Hilabete bakoitzaren hasieran, hile horretan bertan
urteak betetzen dituzten haurren birpasa egingo dugu. Modu
honetan hurrengo kontzeptu hauek lantzeko aukera edukiko
dugu: urtearen luzeera (12 hilatebe), hilabeteak (izenak),
asteak (7 egun). Hilabete bakoitzeko lehenengo egunean,
errutina berdina errepikatuko da: zein hilabetean gauden,
zenbat klase-kideek betetzen dituzten urteak, aurreko
hilabeteekin konparatu... Honekin jarraituz, urtebetetze egun
bakoitzean errutina konkretu batzuk landuko dira: koroa
egin, marrazkiak egin, abestu...
Zertarako nahi dugu? Zer
nahi dugu egin material
honekin?
Jarduera hau, haurrek denboraren nozioa gutxika
barneratzen joateko planteatzen dugu. Urtea, hilabeteak,
asteak, egunak lantzea helburuetako bat izanik. Hori
aprobetxatuz, matematika eta konparazioak (hizkuntzaren
bidez) landuko ditugu.
Materialaren helburu
espezifikoak
Haurrak denbora kronologikoan haien buruak kokatzen
jakitea eta aldi berean, denbora aurrera joan ahala
nagusitzen doazelaren kontzientzia hartzea. Beste helburu
batzuk, edo bigarren mailakoak matematika lantzea eta
hizkuntz komunikazio gaitasuna izango dira.
Konpetentzia eta helburu
didaktikoak formulatu.
- Zenbait eginkizunek eta ziklok duten iraupena kalkulatzea
denbora-unitatetan (eguna, astea, urtaroak, urteak...), eta
eguneroko jarduerak denboran kokatzea (eguna, gaua, goiza,
arratsaldea, astea, jaieguna...). (Bigarren Zikloa. 1. blokea:
ingurune fisikoa: elementuak, harremanak eta neurria)
- Eguneroko bizitzan zenbakiek duten balio funtzionala eta
zenbakien baliagarritasuna aztertzea eta horretaz jabetzea.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
14
(Bigarren Zikloa. 1. blokea: ingurune fisikoa: elementuak,
harremanak eta neurria)
Noiz, zein testuingurutan
eta nork erabiltzeko?
Kurtso osoan zehar landu beharreko jarduera da hau, batez
ere enfasia hilabete bakoitzeko lehen egunean egongo
delarik. Gelan bertan burutuko den jarduera da eta ikasleak
izango dira protagonistak, baina jarduera bideratzeko asmoz,
irakasleak galdera eragileak luzatuko ditu. Hilabete
bakoitzean, urteak betetzen dutenak protagonismoa hartuko
dutelarik.
Erabiltzaileen rolak
definitu. Ikasleen
aktibitateak zeintzuk
izango dira?
Hilabete horretan urteak betetzen dituen haurra/k
protagonista izango da/dira. Hala ere, guztien artean
jarduera hau eramango dute aurrera irakaslearen galderak
erantzunez. Irakaslea, jardueraren gidaria izango da.
Edukinaren eskema edo
gidoia hiru aspektuak
kontutan harturik:
estetikoa, interakibitatea
eta edukin edukatiboa.
Egutegia, estetikoki ahalik eta ederren eta erakargarrienen
osatzea da gure helburua. Honetan irakasleak nolabaiteko
ardura dauka, egutegia polito gera dadin. Aldi berean,
denbora jorratzeko tresna oso baliagarria eta hezitzailea dela
uste dugu. Honekin urte oso batean denborari lotuta eman
daitezkeen ezaugarriak landu ditzakegu.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
15
4- URTEBETETZEEN OSPAKIZUNA
Jardueraren deskribapena
Ume guztien artean, irakaslearen laguntzaz, urteak betetzen
dituen umearentzat, koro bat egingo dute. Irakasleak koroa
moztu eta zorionak hitza idatziko du, umeek apain dezaten :
gometsak jarri, margotu, ea …
Jarduera honekin batera, gelako ume guztiek urteak betetzen
dituen umearentzako marrazki bana egingo dute eta
irakasleak prestatutako karpetatxo batean, marrazki guztiak
sartu eta umeari oparituko dizkiote.
Zertarako nahi dugu? Zer
nahi dugu egin material
honekin?
Guk pentsatutako jarduera KOROA eta MARRAZKIAK egitea
da. Jarduera honekin urteak betetzen dituen umeari
garrantzia emango zaio guztion artean klasean berarentzako
koro polit eta erakargarri bat eginez. Bidali nahi dugun
informazioa honako hau da: urtebetetze eguna, egun berezia
dela eta berezia delako, ospatu egiten dugula.
Materialaren helburu
espezifikoak
Denbora pertsonala lantzeaz gain, umeak bizi duen
egozentrismo horretatik ateratzen languntzea.
Konpetentzia eta helburu
didaktikoak formulatu.
- Denboraren joanean bizimoduan eta ohituretan gertatu
diren zenbait aldaketa identifikatzea (Lehenengo Zikloa. 3.
blokea: kultura eta bizitza gizartean)
- Norberaren eta ingurukoen sentimenduak, emozioak,
bizipenak, lehentasunak eta interesak identifikatu eta
adieraztea. Norberaren sentimenduak eta emozioak
pixkanaka kontrolatzen ikastea.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
16
Noiz, zein testuingurutan
eta nork erabiltzeko?
Eguna hasten denean, umearen urtebetetzea dela
gogoraraziko diegu gelakideei. Koroa eta marrazkiak
egitearen jarduerak, gelako umeen urtebetetze egunetan
erabiliko ditugu, umeak festa horretan murgil daitezen.
Jarduera hau gelako ume guztien urtebetetze egunetan
egingo da.
Urteak betetzen dituena protagonista izango da; berari
egingo zaio bai koroa baita marrazkiak ere.
Erabiltzaileen rolak
definitu. Ikasleen
aktibitateak zeintzuk
izango dira?
Urteak betetzen duen haurra, egun berezi honetako
protagonista izango da, horregatik koroa eramango du
jantzita eta marrazkiak jasoko ditu opari bezala. Irakasleak
haurrak toki egokietan antolatzeko ardura hartuko du. Denek
materiala eskura eduki dezaten, irakasleak adi egon beharko
da. Haurrak orokorrean, jardueran parte hartuko dute
marrazkia eginez eta urtebetetzeko haurrari oparituz. Ekintza
guztiz parte hartzailea da hau.
Edukinaren eskema edo
gidoia hiru aspektuak
kontutan harturik:
estetikoa, interakibitatea
eta edukin edukatiboa.
Jarduera honetan, aurrekoan bezalaxe, irakasleak badu
nolabaiteko ardura haurraren koroa (jatorriz behintzat)
estetikoki polita izan dadin. Baina, noski gero haurrek beraiek
dekoratuko dutenez, haien sormenaren araberakoa izango
da. Estetikari dagokionez, erabiliko dugun materiala ahalik
eta politen eta erakargarrien erabiltzen saiatuko gara:
koloredun kartulinak, gometsak, aluminiozko
paperak,…Jarduera hau, oso hezitzailea dela uste dugu Haur
Hezkuntzako edozein ziklotan egiteko, azken finean urteak
betetzen duen haurrari opari sinple baina polit bat ematen
zaiolako.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
17
5- URTEBETETZE KANTA
Jardueraren deskribapena
Urtebetetze eguna den bakoitzean, hurrari Txirri, Mirri eta
Txiribitonen abestia abestuko zaio. Jarduera hau, haur
guztiekin egingo da, errutina bihurtuz. Kanta hau, bideo
formatoan egongo da.
Zertarako nahi dugu? Zer
nahi dugu egin material
honekin?
Jarduera honen helburua, haurrak, gutxinaka denboraren
nozioaz baliatzea da. Jarduera hau burutzerakoan,
urtebetetze egunari garrantzia eman nahi diogu eta honekin
batera haurrei transmititu nahi dieguna, urtebetetze eguna
berezia dela eta horregatik ospatu egiten dugula.
Materialaren helburu
espezifikoak
Haurrak denbora kronologikoa eta denbora pertsonala
lantzea. Bestetik, denbora pasa ahala, nagusitzen doazela
konturatzea. Kantarekin eta musikarekin batera, baita
denbora lantzeko aukera eduki dezakegu, erritmoa izango
delarik jarduera honetako beste ardatzetako bat.
Konpetentzia eta helburu
didaktikoak formulatu.
- Denboraren joanean bizimoduan eta ohituretan gertatu
diren zenbait aldaketa identifikatzea (Lehenengo Zikloa. 3.
blokea: kultura eta bizitza gizartean)
Noiz, zein testuingurutan
eta nork erabiltzeko?
Kurtso osoan zehar landuko dugu jarduera hau urtebetetze
eguna den bakoitzean eta ikasgelan aurkitzen diren guztiak
paper garrantzitsua beteko dute. Jarduera hau gelan
burutuko da, eta bertan aurkitzen diren guztiek, irakasle zein
ikasle, ZURI ZORIONAK abestia abestuko diote urteak
betetzen dituen haurrari..
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
18
Erabiltzaileen rolak
definitu. Ikasleen
aktibitateak zeintzuk
izango dira?
Urteak betetzen dituen haurra protagonista izango da eta
beste guztiek bigarren paper batean geratuko dira.
Irakasleak, kanta eta dantza (egotekotan) ongi dinamizatu
beharko ditu. Haurrak kantatzera eta ongi pasatzera
animatuko dituelarik.
Edukinaren eskema edo
gidoia hiru aspektuak
kontutan harturik:
estetikoa, interakibitatea
eta edukin edukatiboa.
Oraingo honetan, IKT-ak erabili ditugu eta estetikoki oso
jarduera polit eta erakargarria da. Kanta bera, kolore eta
irudi ederrekin aurkeztuko dugulako bideo formatoan.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
19
6- BIZITZA ARGAZKIEN SEGIDA
Jardueraren deskribapena
Urteak betetzen dituen haurrak, bera txikia zeneko argazkiak
eramango ditu klasera. Posible bada, bere bizitzako urte
bakoitzeko argazki bana eramango du. Behin argazkiak
ekarrita, klasekideei hauen ganeko azalpenak emango dizkie,
kontuan izanda argazki horiek esanahi berezi bat edukiko
dutela haientzat.
IKT-en erabilpena egiteko, haurrek hain bizitzako argazkiak
urteak bete baino aste bete lehenago ekartzea pentsatu
dugu. Modu honetan, irakasleak bideo edo power point
xume bat egiteko denbora edukiko du. Horrela, argazkiak
digitalizatuak geratuko dira, eta hau guztien argazkiak
ordenadorean sartuak gera daitezke.
Zertarako nahi dugu? Zer
nahi dugu egin material
honekin?
Alde batetik, denbora aurrera doalaren nozioa barneratzea
eta batez ere, denbora aurrera pasatzeak haien gorputzean
aldaketak sortzen dituela (altuera, ilea, lodiera, aurpegiaren
forma,...) konturatzea. Bestetik, norberak bere bizitzako
hainbat aspektu adieraztea, egoera pertsonalen gaineko
azalpenak ematean, haurrek lotsak gainditzen dituztelako eta
elkar hobeto ezagutzen direlako. Hirugarrenik hizkuntza
lantzeko eta ahozko gaitasun komunikatiboa lantzeko aukera
egokia da.
Materialaren helburu
espezifikoak
Denborak gugan (bai fisikoki zein mentalki) sortzen dituen
aldaketak ezagutzea; pertsonen eboluzioaz ohartzea.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
20
Konpetentzia eta helburu
didaktikoak formulatu.
Izaki bizidunetan zenbait jokabide, funtzio, ezaugarri eta
aldaketa identifikatzea. Bizi-zikloa, jaiotzatik heriotzarakoa,
ezagutzen hastea. Izaki bizidunei buruzko usteak adieraztea.
(Lehenengo Zikloa. 2.. blokea: natura ezagutzen hastea)
- Eguneroko jarduerek denboran duten segidaz jabetzea eta
jardueren iraupena intuizioz kalkulatzen hastea (lehenengo
zikloa1. blokea: ingurune fisiko eta naturalarekiko
interakzioa)
Noiz, zein testuingurutan
eta nork erabiltzeko?
Ikaskide baten urtebetetzea den bakoitzean burutuko den
jarduera da. Klasean bertan burutuko da, eta protagonista
den ikaslea beste guztien aurrean jarriko da argazkiak
erakusteko eta azalpenak emateko. Beraz, jarduera honen
protagonista nabarmena urteak betetzen dituen haurra
izango da. Ondoren, beste haurrek galderak eta zalantzak
plazaratzeko tartea edukiko dute.
Erabiltzaileen rolak
definitu. Ikasleen
aktibitateak zeintzuk
izango dira?
Urteak betetzen dituen haurra protagonista izango da, beste
haurrak berriz entzute aktiboa egingo dute eta baita
galderen txanda denean, parte hartzeko aukera izango dute.
Kasu honetan, irakaslearen funtzioa moderatzaile bezala
agertzea izango litzateke.
Edukinaren eskema edo
gidoia hiru aspektuak
kontutan harturik:
estetikoa, interakibitatea
eta edukin edukatiboa.
Azken jarduera honetan ere IKT-ak erabiliko ditugu. Ikasle
bakoitzak, irakaslearen laguntzarekin bere argazkien bilduma
modu digitalean erakutsiko die beste klasekideei. Informazio
guzti hau ordenadorean gordeta geratuko delarik, etorkizun
batean edozein klase-kidek argazkiak berriro ikus ditzan eta
IKT-ekin interaktibitatea eduki dezan. Alde estetikoa zaindua
egongo da, eta horretaz irakaslea arduratuko da. Jarduera
guztiz hezitzailea dela uste dugu, denbora nozioa lantzeaz
aparte, IKT-en erabilpena ere jorratzen baitugu.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
21
5. HAUSNARKETA
Lan honen bitartez, denbora pertzepzioaren inguruko hainbat kontzeptu landu, garatu
eta ikasi ditugu, gero haur hezkuntzako ikasgeletan aurrera eramateko kapazak izateko
lagungarria izango zaizkigunak.
Gure ustez oso garrantzitsua da denboraren garrantzia transmititzea, eta haur
hezkuntzan bereziki lantzen hastea, nahiz eta 8-9 urte arte guztiz bereganatzen edo perzibitzen
ez duten kontzeptua izan arren. Proiektuarekin hasi ginenean, haurrei denbora nola
transmititu geniezaiokeen pentsatzen hasi eta lan zaila egin zitzaigun, inoiz ez garelako
horretan pentsatzen ipini. Azken finean, helduok guztiz barneratuta dugun kontzeptua da
denbora. Denek ongi dakizkigu orduak, minutuak, asteak, urteak… bezalako kontzeptuek zer
esan nahi duten eta inoiz ez diogu geure buruei galdetu gauza bakoitza zer den. Horregatik,
proiektuaren hasieran nahiko galduta ibili ginen ez genekielako zelan transmititu eta zelan
irakatsi denboraren pertzepzioa haur bati, baina gero egindako jardueren bitartez eta
irakurritako teoriaz baliatuz, pixkanaka- pixkanaka lanaren mamira heldu ginen, gure
proposamena modu egokian garatu arte.
Lehen esan dugun moduan, hasieran oso galduta geunden baina klasean landutako
kontzeptuak; hala nola, orduak, egunak, hilabeteak, urteak, oso lagungarriak izan dira proiektu
honi amaiera emateko, kontzeptu horien definizio gabe zailago izango litzateke aurrera
jarraitzea, buruan ez genukeelako izango kontzeptu horien benetako definizioa eta ikuspegia.
Aurreko kontzeptu guzti horiek kontuan izanda konturatu gara baliabide askorekin
landu ahal daitekeela denboraren pertzepzioa, beti ere umeen egunerokotasunera hurbiltzen.
Baliabideen artean ipuinak, kantak, filmak, marrazkiak, egutegiak….ditugu.
Aipaturiko baliabideak aukeratzerakoan kontutan izan behar dugu haurraren adinerako
egokiak izatea, funtzio didaktiko bat izatea eta garrantzitsuena, alde edo funtzio ludikoa
izatea, horrela umeek modu dibertigarri batean ikasteko aukera gehiago izango dute.
Laburbilduz, irakasgai honetan eta bereziki proiektu honetan landu duguna gure
etorkizunerako oso baliagarria dela uste dugu. Alde teorikoan soilik ez zentratzeak, baizik eta
alde praktikoa ere jorratzeak (denbora jardueren proiektua) izugarri lagundu digu ikasgai
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
22
honetako edukiak barneratzeko, denboraren pertzepzioa bereganatzeko eta haur hezkuntzan
denborari lotutako zer nolako jarduerak proposatu dezakegun ikasteko. Oso garrantzitsua
ikusten dugu denboraren pertzepzioarekin haur hezkuntzan hastea, denbora pertsonala eta
historia bereziki bermatzen joatea.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
23
ERANSKINAK
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
24
Ondoren aurkeztuko ditugun eranskinak, URTEBETETZEA lantzeko proiektuan zehar
aurrera eraman ditugun jardueren materiala agertuko da. Jardueraz jarduera, erabili ditugun
materiala txertatuta agertuko da.
1. JARDUERA: “Urtebetetze” ipuina
2.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
25
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
26
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
27
2. JARDUERA: “Urtebetetze” ipuinaren denbora segida
Urtebetetze Ipuina Nola ordenatuko zenuke ipuina?
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
28
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
29
3. JARDUERA: Egutegiaren errutina
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
30
4. JARDUERA: Urtebetetzeen ospakizuna
���� URTEBETETZE KOROA:
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
31
���� MARRAZKIAK
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
32
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
33
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
34
5. JARDUERA: Urtebetetze kanta
ZURI ZORIONAK,
ON ONAK,
ZURI ZORIONAK,
ZORIONAK.
Urte bat gehiago
bete duzu gaur,
belarritik tira,
opariak jaso.
Tori zure tarta,
egizu putz, putz, putz...
kandela akabo.
Izan zoriontsu
gurekin batera.
Ondo pasa ezazu,
maite zaitugu eta.
Hemendik aurrera,
oraindik zuk, zuk, zuk...
asko bete itzazu.
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
35
6. JARDUERA: Bizitza argazkien segida
HILABETEAK:
URTE 1:
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
36
2 URTE:
3 URTE:
Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezagutza. Begoña Molero./HH2,31. Taldea: Matxinsaltoak.
2012/2013 ikasturtea. Irakasleen Magisteritza Eskola, EHU.
37
4 URTE:
5 URTE: