Download - OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

Transcript
Page 1: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA

OLIO ETA ZUKUGINTZAKO TEKNIKARIA

Page 2: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

2

Aurkibidea 1. Tituluaren identifikazioa. ...................................................................................... 4 1.1. Izena. .................................................................................................................. 4 1.2. Maila. .................................................................................................................. 4 1.3. Heziketa-zikloaren iraupena. .............................................................................. 4 2. Erreferentea (lanbide-perfila). ............................................................................... 4 2.1. Gaitasun orokorra. .............................................................................................. 4 2.1.1. Lanbide-gaitasunak. .......................................................................... 4 2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia. ........................................................... 4 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak. .................................................... 5 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena. ........................................................................ 6 3. Irakaskuntzak. ....................................................................................................... 7 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. .............................................................. 7 3.2. Lanbide-moduluak. ............................................................................................ 8 1. Lanbide modulua: Biltegiko lanak eta kontrola...................................... 8 2. Lanbide modulua: Olioen eta zukuen erauzketa ..................................... 12 3. Lanbide modulua: Olioen eta zukuen egokitzapena .............................. 18 4. Lanbide modulua: Ontziratzea eta enbalajea .......................................... 25 5. Lanbide modulua: Higienea eta segurtasuna elikagaien industrian ........ 30 6. Lanbide modulua: Lehengaiak, produktuak eta prozesuak olio- Erauzketaren industrian .............................................................................. 34 7. Lanbide modulua: Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak .............. 39 8. Lanbide modulua: Lan-prestakuntza eta orientabidea ............................ 43 9. Lanbide modulua:Kalitatea eta etengabeko hobekuntza ........................ 46 10. Lanbide modulua: Lantokiko prestakuntza .......................................... 47 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa. .................................... 49 3.3.1. Iraupenak. ......................................................................................... 50 3.3.2. Sekuentziazioa. ................................................................................. 50 4. Irakasleak. ............................................................................................................. 51 4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten

irakasleen espezialitateak. .................................................................................. 51 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko. ....................................... 51 5. Irakaskuntzak emateko gutxieneko baldintzak. .................................................... 52 5.1. Espazioak. .......................................................................................................... 52 6. Konbalidazioak eta korrespondentziak. ................................................................ 52 6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak. ..... 52

Page 3: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

3

6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak. ........... 52

Page 4: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

4

1. Tituluaren identifikazioa 1.1. Izena: “Olio eta zukugintza”. 1.2. Maila: Erdi-mailako Berariazko Lanbide Heziketa. 1.3. Iraupena: 1.400 ordu. 2. Erreferentea (lanbide-perfila) 2.1. Gaitasun orokorra Produkzio-sistemaren lanbide-kualifikazioko eskakizun orokorrak ondokoak dira teknikari honentzat: • Olioen, zukuen eta beste hainbat fluidoren erauzketa-, elaborazio- eta ontziratze-lanak

egitea prozedura- eta kalitate-eskuliburuetan ezarritako baldintzetan. Dagozkion ekipo eta makinak erabiltzea eta dagokien lehen mailako mantentzea gauzatzea.

2.1.1. Lanbide-gaitasunak • Erabilitako lengoaia eta sinboloak zuzen interpretatzea eta olioen, zukuen eta beste hainbat fluidoren

erauzketa- eta elaborazio-prozesuetan erabilitako informazioa ulertzea. • Olioen eta zukuen erauzketa eta elaborazioko makina eta ekipoak gidatzea eta gainbegiratzea, ondo

prestatuta, programatuta eta segurtasun-baldintzetan behar bezala dabiltzanaren erantzukizuna hartuz. • Olio-erauzketaren industrian eraldatutako lehengaiak eta produktuak biltegiratzea, izakinen hartzea,

sailkapena eta kontrola gauzatuz. • Olioak eta koipeak erauzi, findu eta aldatzea, aldagaiak adierazitako mugetan mantenduz, ezarritako kalitate-

egiaztapenak gauzatuz eta datuak erregistratuz. • Zukuen eta beste hainbat estrakturen lorpena, zuzenketa eta kontserbazioa egitea, aldagaiak adierazitako

mugetan mantenduz, ezarritako kalitate-egiaztapenak gauzatuz eta datuak erregistratuz. • Olioen eta produktu bigunen ontziratze-lanak egitea dagokien bidalketan, banaketan eta merkaturatzean

ezarritako eskakizunak biltzen dituzten gaiak lortzeko. • Lan-jarduerak oro har elikagaien industriak eta bereziki bere eskumeneko lan-egoerek eskatutako higiene-

neurriak aplikatuz egitea. • Olioen, zukuen eta beste hainbat fluidoren lorpeneko eta elaborazioko industrietan barne hartutako prozesuen

ikuspegi orokorra eta koordinatua izatea. • Olio-erauzketaren industrietako produkzio-eremuetan dauden lanpostu desberdinetara eta bere lanbidearekin

erlazionatutako tekniketan izandako aldaketen eraginez sortutako lan-egoera berrietara egokitzea. • Integratuta dagoen talde funtzionaleko kideekin harreman egokiak izatea, taldeari esleitu zaizkion helburuak

lortzeko lagunduz, besteen lana errespetatuz, talde-lanak koordinatu eta garatzeko gogotsu parte hartuz eta azaltzen diren zailtasunak gainditzeko lagunduz, betiere jarrera tolerantea agertuz kualifikazio-maila bereko edo desberdineko lankideen ideiekiko.

• Eduki politeknikoko ekintza-multzoa bere kasa burutzea, bere lanbideko berezko tekniken eremuan eta ezarritako metodoen pean.

• Arazoak konpontzea eta erabaki indibidualak hartzea bere eskumeneko esparruaren barruan ezarritako arauei edo definitutako aurrekariei jarraituz, adierazitako erabakiak kontsultatuz, erabaki horien ondorio tekniko eta ekonomikoak garrantzitsuak direnean.

2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia Teknikari honi, goragoko maila duten teknikariek esleitutako funtzioen eta helburuen esparruan eta dagozkion lanerako arloetan, oro har, ondoko autonomia-gaitasunak eskatuko zaizkio: • Biltegiratzea egin eta kontrolatzea eta barne-hornidurak eta bidalketak prestatzea.

Page 5: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

5

• Makina eta lanabesen lehen mailako garbiketa eta mantentzea. • Makinak, ekipoak eta lanabesak prestatzea eta erabiltzea produkzio-egoera desberdinetan. • Lerroko edo kontrol-zentroko lanen kontrola (eskuzkoa, automatikoa, informatikoa), abiaraztea eta

geraraztea barne hartuta. • Laginak hartzea, prozesuan zehar kalitate-probak (fisiko-kimikoak, mikrobiologikoak eta organoleptikoak)

burutzea eta emaitzak interpretatzea, guztia ere bere jarduketa-marjinen barruan. • Bere lanaren emaitzen eta gertakarien erregistroa eta txostena. 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak Ondokoak dira profesionalak burutu eta/edo azaldu behar dituen burutzapen eta portaera esanguratsuenak: 1. Olio-erauzketaren industriako lehengaien, osagarrien eta produktu bukatuen hartzea, biltegiratzea eta bidalketa antolatu eta kontrolatzea. • Hornitzaileek edo produkzio-sailak hornitutako lehengaiak, materialak eta produktuak hartzea,

eskatutakoarekin bat datozela ziurtatuz. • Hornitutako produktuen motak eta kalitateak egiaztatzea, eskatutako zehaztapenak betetzen dituztela

egiaztatzea. • Merkantziak produktuen eskakizunak kontuan hartuz biltegiratzea eta kontserbatzea, baliabide erabilgarriak

optimizatuz. • Produkzio-sailak eskatutako barne-hornidurak ezarritako programen arabera gauzatzea, prozesuen

jarraitasuna ahalbidetuz. • Kanpo-eskaerak eta produktu biltegiratuen bidalketa bezeroarekin hitzartutako zehaztapenen arabera

prestatzea. • Izakinak kontrolatzea eta inbentarioak egitea ezarritako prozedurei jarraituz. 2. Olioen, zukuen eta beste hainbat fluidoren erauzketa-prozesua gidatzea. • Olioak, koipeak eta beste hainbat zuku erauzteko ekipoak eta baliabide osagarriak prestatzea eta erabiltzeko

prest mantentzea prozedura-eskuliburuen eta erabiltzeko argibideen arabera, produkzioa bermatzeko xedez. • Lehengaien garbiketa- eta prestaketa-lanak kontrolatzea ondorengo erauzketa-prozesuaren arabera,

ezarritako prozedurei jarraituz. • Olioen, zukuen eta estraktu landugabeen prozedura-eskuliburuek ezarritako erauzketa- eta bereizketa-lanak

kontrolatuz lortzea, produktuen kalitatea eta higienea eta produkzio-mailak bermatuz. • Lanak erdiko paneletatik edo kontrol-gelatik zuzentzea instalazio automatizatu edo informatizatuetan,

ezarritako kalitatea, higienea, epeak eta kantitatea ziurtatuz. • Laginak hartzea eta prozesuan zehar entseguak edo probak eskatutako zehaztasunez egitea, produktuaren

kalitatea ezarritako zehaztapenekin bat datorrela egiaztatuz. • Bere eskumeneko lan-egoeretan segurtasuna bermatzeko beharrezkoak diren babes-neurriak hartzea. 3. Zukuen, olioen eta beste hainbat estrakturen fintze- eta zuzenketa-lanak egitea. • Olioen eta zukuen fintze eta zuzenketarako ekipoak eta baliabide osagarriak prestatu eta erabilgarri

mantentzea prozedura-eskuliburuen eta erabiltzeko argibideen arabera, produkzioa bermatzeko xedez. • Olioen eta koipeen fintze-prozesua prozedura-eskuliburuetan eta lan-argibideetan ezarritako zehaztapenen

arabera gidatzea, produktuen kalitatea eta higienea eta produkzio-mailak bermatuz. • Olioen aldakuntza-prozesuak erreakzio-ekipoen gain eraginez kontrolatzea prozedura-eskuliburuan

adierazitakoaren arabera, produktuen kalitatea eta higienea eta produkzio-mailak bermatuz. • Zukuen arazketa, zuzenketa eta kontserbaziorako prozedura-eskuliburuetan adierazitako tratamenduak

aplikatzea, produktuen kalitatea eta higienea eta produkzio-mailak bermatuz. • Olioaren edo zumoaren amaierako ezaugarriak produktuaren merkataritza-ezaugarrietara egokitzea, laneko

aginduetan adierazitako amaierako egokitzapen-lanak burutuz. • Lanak erdiko paneletatik edo kontrol-gelatik zuzentzea instalazio automatizatu edo informatizatuetan,

ezarritako kalitatea, higienea, epeak eta kantitatea ziurtatuz.

Page 6: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

6

• Laginak hartzea eta prozesuan zehar entseguak edo probak eskatutako zehaztasunez egitea, produktuaren kalitatea ezarritako zehaztapenekin bat datorrela egiaztatuz.

• Bere eskumeneko lan-egoeretan segurtasuna bermatzeko beharrezkoak diren babes-neurriak hartzea. 4. Elikagaien ontziratze- eta enbalaje-lanak egitea eta kontrolatzea. • Elikagaiak ontziratzeko eta enbalatzeko ekipoak eta baliabide osagarriak prestatzea eta erabilgarri

mantentzea prozedura-eskuliburuen eta erabiltzeko argibideen arabera. • Materialak prestatzea eta elikagaiak ontziratzeko eta enbalatzeko berariazko ekipoak erregulatzea

prozedura-eskuliburuetan ezarritako aginduen arabera. • Elikagaien ontziratze-lerroa kontrolatzea, prozesuaren aldagaiak egiaztatuz eta ekipoak erabiliz sortaren

azken ezaugarriak bermatzeko. • Produktu bukatuen enbalaje-lanak egitea eta kontrolatzea elikagaien industrian biltegiratzean eta ondorengo

bidalketetan haien segurtasuna ziurtatzeko. • Bere eskumeneko lan-egoeretan segurtasuna bermatzeko beharrezkoak diren babes-neurriak hartzea. 5. Higiene- eta segurtasun-arauak aplikatzea eta betetzen diren kontrolatzea elikagaien industrian. • Eskuliburuek edo praktika egokien gidaliburuek ezarritako norberaren higiene-arauak aplikatzea, elikagaien

segurtasuna eta osasungarritasuna bermatuz. • Elikagaien industrietako lan-eremuak eta instalazioak produkzioak eta indarrean dagoen araudiak

eskatutako higiene-estandarren barruan mantentzea. • Ekipoen eta makinen “in situ” garbiketa egitea eta kontrolatzea eskuzko lanen bidez edo instalazioen edo

garbiketa-modulu automatikoen bidez. • Hondakinen bilketa-, arazketa- eta isurketa-lanak gidatzea eta egitea ingurumena babesteko arauak

errespetatuz. • Enpresaren segurtasun- eta larrialdi-planetan ezarritako arauen arabera jokatzea, bertan adierazitako

prebentzio- eta zuzenketa-ekintzak burutuz. 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena • Lanbide- eta lan-ingurunea Ondoko azpisektoreetan garatu ahal izango du bere jarduera elikagaien industrian: • Olioen eta koipeen fabrikazioa: Oliba-olioa eta landare-haziak lortzea. Animalia-jatorriko olioen eta koipeen

produkzioa (haragi- eta arrain-industriaren azpiproduktuak). Azpiproduktuen tratamendua (lapak, irinak). Olio eta koipe finduen fabrikazioa. Olioen aldakuntza.

• Zukuen fabrikazioa: Fruta- eta ortuari-zukuen produkzioa. Zumoen kontzentrazioa eta birsortzea. • Beste hainbat industria, esate baterako, azukre, xarabe eta beste hainbat eratorrirena; landare, kafe eta beste

hainbat produkturen estraktuenak; espeziarenak eta arto-olioaren elaborazioarena. Oro har, enpresa txiki, ertain edo handiak ditugu, maila oso desberdinak dituztenak, teknologiari zein antolamenduari dagokionez. Teknikari hau bere edo berea baino beheragoko kualifikazio-maila duten pertsonez osatutako lan-taldean arituko da, bakarkako zereginak eta talde-zereginak garatuz. Agintari ertain baten menpe egongo da, antolamenduari dagokionez. Kalitatearekin, mantentzearekin eta abar erlazionatutako zereginetan, harreman funtzionala izango du zerbitzu horietako kide edo arduradunekin. • Ingurune funtzionala eta teknologikoa

Page 7: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

7

Ondoko eremu funtzionaletan garatzen du bere jarduera: logistika-biltegia (hartzea, biltegiratzea, lehengaien eta produktuen hornikuntza eta bidalketa) eta produkzioa (ekipoen prestaketa, materien prozesaketa eta prozesuaren eta produktuaren kontrola). Teknikek edo ezagutza teknologikoek olioen, zukuen eta beste hainbat fluidoren erauzketa eta elaborazioaren arloa barne hartzen dute. Ondokoei daude zuzenean lotuta: • Fabrikazio-prozesuak: olioen, zukuen eta beste hainbat fluidoren erauzketa-, elaborazio- eta ontziratze-planta

bateko berariazko ekipoen eta lanen burutzapenean eta kontrolean erabili beharreko tekniken multzoa. • Lehengaien eta olio-erauzketaren industriaren berezko produktuen eta ontziratzeko materialen ezaugarriak

eta portaera, behar bezala biltegiratzeko eta prozesatzeko. • Lanbideak, ereduzko lanposturik garrantzitsuenak Adibide gisa, eta bereziki lanbide-orientabidea helburutzat izanik, tituluaren perfilean definitutako lanbide-gaitasuna lortuz gero bete daitezkeen lan edo lanpostu batzuk adierazten dira ondoren. • Olio-errotako langilea. Pats-olioaren elaboratzailea. Hazi-olioen erauztailea. Olioen eta koipeen fabrikazioko

langilea. Koipeen urtzailea. Olioen eta koipeen fintzailea. Olioen sotolaria. Zukuen eta kontzentratuen elaboratzailea. Zumoen elaboratzailea. Erauzgailuko langilea. Azukre-elaboratzailea. Biltegizaina. Ontziratzailea.

Espezializazio posibleak: Espezializazioa produktu- eta prozesu-mota desberdinetatik eta kasu bakoitzean aplikatutako teknologia eta kontrol-sistemetatik eratortzen da. Honela, teknikari honek, produkzio-munduan lanean hasten denean, egokitzapen- edo prestakuntza-aldi laburra beharko du bere lanpostuan espezializazio egokia eskuratu ahal izateko. 3. Irakaskuntzak 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. I. Lanbidearekin erlazionatutako informazio teknikoa hautatzea, ulertzea eta adieraztea, bere edukia aztertuz

eta baloratuz, eta terminologia eta sinbologia egokiak erabiliz. II. Lehengaiak, olioak, zuku eta olioak, azpiproduktuak eta beraien arteko erlazioak identifikatu eta zehaztea. III. Olioen eta zukuen biltegiratze-, erauzketa-, egokitzapen- eta ontziratze-prozedurak aztertzea, beharrezkoak

diren etapen sekuentzia, lan eta baliabide teknikoak ezagutuz. IV. Eskakizunak identifikatzea eta olioen eta zukuen biltegiratze, erauzketa eta egokitzapenean erabilitako

prozesuko ekipoen eta osagarrien prestaketa eta erabiltzaile-mailako mantentzea gauzatzea. V. Hartze-, biltegiratze- eta bidalketa-lanak eta erauzketa eta egokitzapenekoak eta ontziratzekoak zehaztu eta

burutzea, dagozkion ekipoak erabiliz, prozesua kontrolatuz eta dagozkion proben bidez kalitatea ziurtatuz. VI. Erabiltzaile-mailako aplikazio informatikoak datuak eskuratu eta komunikatzeko eta fabrikazio-prozesuak

kontrolatzeko baliabide gisa erabiltzea. VII. Instalazioen, ekipoen edo elikagaien elaborazio eta manipulazioaren zeharreko pertsonen jarduketaren

higienerik ezak eragindako ondorioak aztertzea eta arriskuak minimizatzeko arauak eta neurriak diskriminatzea eta aplikatzea.

VIII. Industria-jarduerek norberaren, taldearen eta ingurumenaren segurtasunean sor ditzaketen eraginez jabetzea, lana burutzeko baldintzak hobetu ahal izateko, prebentzio-neurri eta babeski egokiak erabiliz.

IX. Sektoreko industria-jarduera erregulatzen eta baldintzatzen duen legeari, ekonomiari eta antolamenduari buruzko esparrua ulertzea, lan-harremanetatik eratortzen diren eskubideak eta betebeharrak identifikatuz, ezarritako prozedurei jarraitzeko eta hauetan ager daitezkeen anomalietan eraginkortasunez jarduteko gaitasuna eskuratuz.

Page 8: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

8

X. Lanbidearen jardunarekin erlazionatutako informazio- eta prestakuntza-ildoak aukeratzea eta erabiltzea, sektorea ezagutzea eta sektorean lanean hastea eta bere lanbide-gaitasunak sektoreko aldaketa teknologiko eta antolamenduari dagozkion aldaketetara bilakatzea eta egokitzea ahalbidetuko diotenak, hain zuzen ere.

3.2. Lanbide-moduluak 1. lanbide-modulua. BILTEGIKO LANAK ETA KONTROLA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Merkantzien helduera- edo irteera-baldintzak haien konposizio, kantitate, babes eta barne-garraioarekiko

definitzea. 2. Merkantziak sailkatzea eta kodifikatzea elikagaien ezaugarrietarako eta hauen biltegiratzerako egokiak diren

irizpideak aplikatuz. 3. Biltegiratze-prozedurak aztertzea eta kokapenak, denborak, baliabideak eta ibilbideak eta merkantzien

manipulazio-teknikak hautatzea. 4. Biltegiko hartze, bidalketa eta barne-erabilerako dokumentazioa betetzea eta izapidetzea. 5. Izakinak kontrolatzeko eta inbentarioak lantzeko prozedurak aplikatzea. 6. Biltegi-kontroleko ekipoak eta programa informatikoak erabiltzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Merkantzien helduera- eta irteera-baldintzak haien konposizio, kantitate, babes eta barne-garraioarekiko definitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sartzen diren merkantziek eta bidalketek izan behar duten dokumentazioa ezagutzea. • Lehengaien hornidurako edo produktuen salmentako kontratuen edukia aztertzea eta hartzean edo bidalketan

egin beharreko egiaztapenekin erlazionatzea. • Kantitateak balioesteko, neurtzeko eta kalkulatzeko metodoak aztertzea. • Merkantzien babes-sistemak zehaztea. • Dauden kanpo-garraioko baliabide desberdinak zerrendatzea eta beren ezaugarriak eta erabiltzeko baldintzak

deskribatzea. • Norbera bertan egotea ezarritako arauen arabera eta prozeduretatik eratortzen den erantzukizunez jokatzea. • Behar bezala zehaztutako merkantzien hartze edo bidalketako suposizio praktiko baten aurrean:

− Sortaren konposizioa zehaztea. − Hartzean egin beharreko egiaztapenak edo bidalketaren aurretiazkoak zehaztea. − Lotutako dokumentazioa eta informazioa kontrastatzea. − Sortari eman behar zaion babesa xehatzea. − Garraiabideak bildu behar dituen baldintzak finkatzea eta merkantzien kokapen zuzena deskribatzea.

• Sortzen den informazioa izapidetzea dagozkion sailekiko konparaketen arabera. 2. Merkantziak sailkatzean eta kodifikatzean elikagaien ezaugarrietarako eta hauen biltegiratzerako egokiak diren irizpideak aplikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagai-merkantziak sailkatzeko prozedurak deskribatzea. • Sailkapen-irizpideak aplikatzea iraungipen, tamaina, erresistentzia eta beste hainbat ezaugarriren arabera. • Kodifikazio-sistemak identifikatzea. • Kodeak ezarritako sistemaren arabera esleitzea eta izakinen markaketa gauzatzea. • Biltegiratze-prozesuen ordena eta sistematizazioa biltegiaren antolamendu onaren euskarri direnaz jabetzea.

Page 9: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

9

3. Biltegiratze-prozedurak aztertzean eta kokapenak, denborak, baliabideak eta ibilbideak eta merkantziak manipulatzeko teknikak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian erabilitako biltegiratze-sistema desberdinak zehaztea eta bakoitzaren abantailak eta

eragozpenak azaltzea. • Elikagaien biltegietan gehien erabilitako merkantzien oinarrizko ezaugarriak, prestazioak eta karga, deskarga,

garraio eta barne-manipulazioko ekipoen maneiu- eta mantentze-lanak deskribatzea. • Manipulazio-baliabideak ereduzko merkantziekin erlazionatzea, adierazitako zerrenda bien ezaugarri fisiko

eta teknikoen arabera justifikatuz. • Indarrean dagoen araudiaren arabera biltegi batek bildu behar dituen segurtasun-neurri orokorrak

deskribatzea. • Biltegi baten ezaugarriak, espazioa eta baliabide erabilgarriak eta biltegiratu edo hornitu beharreko produktu-

motak eskaintzen diren suposizio praktiko baten aurrean ondokoak zehaztea: − Hartzea, biltegiratzea, bidalketa eta itxaronaldiak egingo direneko eremuak. − Produktu-mota bakoitzaren kokapena. − Produktuen barne-lekualdaketako ibilbideak. − Karga-, deskarga-, garraio- eta manipulazio-baliabideak. − Produktuen segurtasuna eta kontserbazioa ziurtatzeko beharrezkoak diren arretak. − Merkantziak maneiatzean aplika daitezkeen segurtasun-neurriak.

4. Biltegiko hartze, bidalketa eta barne-erabilerako dokumentazioa betetzean eta izapidetzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Hartze, biltegiratze, barne-banaketa eta bidalketari buruzko administrazio-prozedurak azaltzea. • Funtzioa, jatorria eta destinoa zehaztea eta horri buruz erabilitako dokumentuen edukia interpretatzea. • Sartzen eta irteten diren merkantziei buruz informazioa eskaintzen den suposizio praktiko baten aurrean,

barne hartu beharreko datuak zehaztea eta ondokoak betetzea eta bideratzea: − Eskaera- eta erosketa-aginduak. − Barne-hornidurako eskabideak, entrega-oharrak. − Hartze-fitxak eta sarrera-erregistroak. − Irteera- eta bidalketa-aginduak eta sarrera-erregistroak. − Emate-agiriak. − Erreklamazio- eta itzulketa-dokumentuak.

5. Izakinak kontrolatzeko eta inbentarioak lantzeko prozedurak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian adierazgarrienak diren biltegi-kontroleko sistemak eta euskarriak beren aplikazioekin

konparatzea eta erlazionatzea. • Biltegi-kontrolak sortutako informazioa enpresako beste unitate edo sailetako premiekin erlazionatzea. • Gehieneko, segurtasuneko eta gutxieneko bilkinaren eta bilkin egokiaren kontzeptuak azaltzea, horien

kalkuluan esku hartzen duten aldagaiak identifikatuz. • Inbentario-mota desberdinak deskribatzea eta zehaztea eta bakoitzaren xedea azaltzea. • Biltegi bateko mugimenduei buruz informazioa eskaintzen den kasu praktiko batean, ondokoekiko datuak

lortzea eta baloratzea: − Bilkin erabilgarria. − Egin gabeko hornidurak. − Bezeroen uneko eskaerak. − Zerbitzatutako barne-hornidurak. − Igorritako produktuak. − Itzulketak.

• Izakinen egoera inbentarioaren zenbaketa fisikoarekin kontrastatzea eta dauden aldeez eta hauen kausez jabetzea.

• Emandako informazioaren garrantzia kontrolarekin baloraztea eta elikagaien enpresaren kudeaketako izakinen balorazioa.

Page 10: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

10

6. Biltegi-kontroleko ekipo eta programa informatikoak erabiltzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aplikazio informatikoak ezarritako zehaztapenei jarraituz instalatzea. • Instalatutako aplikazioen funtzioak eta oinarrizko prozedurak aztertzea. • Biltegi bateko mugimenduei buruz behar bezala zehaztutako informazioa eskaintzen den kasu praktiko

batean: − Aplikazioaren hasierako parametroak definitzea, proposatutako datuen arabera. − Altak, bajak eta aldaketak egitea produktu, hornitzaile eta bezeroen artxiboetan. − Izakinen sarrerak eta irteerak erregistratzea, dagozkion artxiboak eguneratuz. − Ondoriozko biltegietako kontrol-dokumentuak lantzea, artxibatzea eta inprimatzea. − Izakinen inbentarioa lantzea, artxibatzea eta inprimatzea.

• Egoera txarreko izakinen balorazio-zuzenketak egitea. c) Edukiak I. multzoa: BILTEGI BATEKO ANTOLAMENDU-PROZESUAK Prozedurazkoak: • Merkantziak manipulatzeko prozesuak burutzea. • Karga-mota desberdinak manipulatzea. • Baliabide-premiak zehaztea eta barne-antolamendua.

− Biltegi bateko giza baliabideak eta baliabide materialak zehaztea. − Biltegietako barne-antolamenduko prozedurak.

• Segurtasun- eta higiene-araudia biltegi-motaren arabera aplikatzea: − Produktuen kontserbazioa. − Biltegiaren egokitzapena eta banaketa.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Produktuen biltegiratze eta barne-garraioko metodoak. • Biltegiratze-sistemak: abantailak eta eragozpenak. • Merkantziak sailkatzeko eta kodifikatzeko metodoak. • Merkantziak manipulatzeko dauden barne-garraioko ekipo mekanikoak eta automatikoak. • Biltegi-mota desberdinen diseinu fisikoa. Jarrerazkoak: • Merkantzien manipulazioan eta istripuen prebentzioan indarrean dagoen segurtasun-araudia betetzea. • Karga-baliabideak behar bezala antolatu eta mantentzeko prest egotea. • Bere giza taldean behar bezala integratzea. II. multzoa: MERKANTZIEN HARTZEA ETA BIDALKETA Prozedurazkoak: • Jasotako dokumentazioa eskaeraren baldintzekin bat datorrela egiaztatzea. • Jasotako merkantziak eskaeran hitzartutakoekin bat datozela egiaztatzea, kantitateari, kalitateari eta beste

hainbat ezaugarriri dagokionez. • Eskaerak prestatzea. • Igorritako merkantzia eskaeraren baldintzekin bat datorrela egiaztatzea. • Zenbaketa-metodoak erabiltzea jasotako eta igorritako merkantzien kantitateak zuzenak direla egiaztatzeko. • Garraiabidea aukeratzeko irizpideak aplikatzea. • Enbalajearen eta etiketatzearen araudi erregulatzailea aplikatzea. • Probintzian lanean ari diren garraio-enpresak lekutzea destinoaren eta hautatutako garraiabidearen arabera. • Sarrera eta irteerako eta bidalketako dokumentazioa betetzea eta erabiltzea.

Page 11: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

11

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ereduzko dokumentazioa:

− Eskaerak. − Emate-agiriak. − Fakturak. − Entrega-oharrak.

• Enbalaje- eta etiketatze-araudia. • Garraiabideak.

− Baldintzak. − Ontziratu gabeak eta ontziratuak. − Baliabidea hautatzeko irizpideak. − Garraioarekin erlazionatutako irudiak eta zerbitzu-enpresak.

Jarrerazkoak: • Zorroztasuna jasotako eta igorritako merkantziak zuzenak direla egiaztatzeko. • Egindako lanak azkar komunikatzea. • Enbalajearen garrantzia baloratzea eta merkantzia garraiabidean kokatzea merkantzia kalterik gabe jaso

dezaten. • Enbalajearen eta etiketen garrantziaz jabetzea, bezeroaren aurreko enpresaren irudiari dagokionez. • Kalitatearekin konpromisoa merkantzien hartze- eta bidalketa-prozesuetan. III. multzoa: BALORAZIO ETA INBENTARIOKO ADMINISTRAZIO-PROZESUAK Prozedurazkoak: • Dagozkion erreklamazioak egitea jasotako merkantziekiko onespen-ezaren kasuan. • Faktura eta jasotako merkantziekin batera datorren beste dokumentazioaren erregistroa. • Jasotako dokumentuak artxibatzea. • Igorritako merkantziari erantsitako dokumentazioa lantzea. • Barne-dokumentazioa lantzea eta egitea. • Biltegiko fitxak eguneratzea merkantzien elkarren segidako hartze eta bidalketen arabera. • Izakinak baloratzeko irizpideak aplikatzea. • Inbentarioa egitea. • Balorazio-zuzenketak egitea inbentarioaren arabera. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Liburu laguntzaileak eta derrigorrezkoak. • Hornitzaileen eta bezeroen artxiboak. • Biltegiko fitxak. • Bilkinak sailkatzeko irizpideak. • Izakinen errotazioa. Segurtasun-bilkinak, gutxieneko bilkina eta bilkin egokia. • Izakinak baloratzeko metodoak:

− PMP, FIFO, LIFO eta beste hainbat. • Izakinak baloratzeko kontularitza-arauak: • Balorazio-zuzenketak. • Inbentario-motak. Jarrerazkoak: • Egindako lanak azkar erregistratzea eta sail desberdinei komunikatzea. • Kalitatearekin konpromisoa bidalketa-dokumentuen lanketan eta merkantzien balorazioan. • Autonomia erabakiak hartzeko, hala eskatzen duten egoeren edo arazoen aurrean. IV. multzoa: BILTEGI-KUDEAKETAKO APLIKAZIO INFORMATIKOAK Prozedurazkoak:

Page 12: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

12

• Aplikazioa arauen eta jasotako oharren arabera instalatzea. • Desplazamendua aplikazioaren pantaila desberdinetan zehar, bakoitzaren funtzioak adieraziz. • Izandako alten, bajen eta aldaketen erregistroa. • Biltegiko fitxak lantzea, artxibatzea eta inprimatzea. • Egoera txarreko merkantzien balorazio-zuzenketak egitea. • Izakinen inbentario baloratuaren zerrenda. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Aplikazioaren xedeak. • Aplikazioaren menu orokorraren zati desberdinen funtzioak. • Egindako lan bakoitzean erregistratu beharreko datu esanguratsuak. Jarrerazkoak: • Segurtasun- eta isilpekotasun-arauak betetzea informazioaren tratamenduan. • Informatika biltegi-kudeaketan ezinbesteko erreminta gisa baloratzea. 2. lanbide-modulua. OLIOEN ETA ZUKUEN ERAUZKETA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Olioen eta zukuen erauzketa- eta bereizketa-prozesuak aztertzea, beharrezkoak diren lanak, sarrera eta

irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak zerrendatuz. 2. Eskakizunak identifikatu eta erauzketa- eta bereizketa-ekipoen garbiketa-, prestaketa eta lehen mailako

mantentze-lanak egitea. 3. Lehengaien (olibak, hazi oleaginosoak, animalia-azpiproduktuak, frutak, azukretsuen) prestaketa- eta

egokitzapen-lanak ezagutu eta aplikatzea, beharrezkoak diren ekipoak trebetasun eta segurtasunez eraginez eta eskatutako kalitate eta segurtasuna lortuz.

4. Olioen eta zukuen erauzketa- eta bereizketa-metodoak zehaztu eta aplikatzea, beharrezkoak diren ekipoak trebetasun eta segurtasunez eraginez eta eskatutako kalitatea, higienea eta produkzio-mailak lortuz.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Olioen eta zukuen erauzketa- eta bereizketa-prozesuak aztertzean, beharrezkoak diren lanak, sarrera eta irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak zerrendatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Prozesuaren burutzapenari buruzko dokumentazio teknikoa (multzo-diagramak, produktu-fluxua), lehengai

eta produktuen zehaztapenak eta prozedura- eta kalitate-eskuliburuak identifikatzea. • Beharrezkoa den sekuentzia justifikatzea prozesuaren burutzapen-lanetan: produktuaren eta prozeduraren

zehaztapena, ekipo eta makinen prestaketa eta mantentzea, sartzen diren produktuen identifikazioa, egiaztapena eta elikadura, parametroen finkatzea eta kontrola, kalitate-probak eta -egiaztapenak.

• Olioen eta zukuen erauzketa- eta bereizketa-prozesuak eta -prozedurak sarrera eta irteerako produktuekin eta beharrezko ekipoekin lotzea eta bakoitzaren lan-sekuentzia deskribatzea.

• Erauzketa- eta bereizketa-prozesuak ondorengo egokitzapen-prozesuekin eta lortutako olioen eta zukuen ontziratze-prozesuekin erlazionatzea.

2. Eskakizunak identifikatu eta erauzketa- eta bereizketa-ekipoen garbiketa-, prestaketa eta lehen mailako mantentze-lanak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Funtzionamendua eta osaketa azaltzea, kontzeptuak eta terminologia behar bezala erabiliz eta multzo, gailu

edo elementu nagusien funtzioak eta dagokien olioen eta zukuen erauzketan eta bereizketan erabilitako ekipoen funtzionagarritasunarekiko ekarpena identifikatuz.

• Segurtasun-gailuak eta -neurriak identifikatzea ekipoen maneiuan.

Page 13: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

13

• Ekipoen eta ontzien garbiketa eskuzko prozeduren edo prozedura automatikoen bidez gauzatzea, prozesuek eta produktuek eskatutako mailak lortuz.

• Erauzketa-mota bakoitzerako eskatutako ekipoen egokitzapenak eta elementu-aldaketak egitea. • Erauzketa eta bereizketako oinarrizko ekipoen erabilera- eta mantentze-argibideen arabera:

− Erregulazio- eta kontrol-elementuen ohiko egiaztapenak egitea. − Martxan jartzea eta geldiaraztea gauzatzea, finkatutako jarduketa-ordenari jarraituz. − Lehen mailako mantentze-lanak identifikatu eta burutzea.

• Ekipoen ohiko erabileran zehar azaltzen diren anomalia ohikoenak azaltzea. 3. Lehengaien (olibak, hazi oleaginosoak, animalia-azpiproduktuak, frutak, azukretsuak) prestaketa- eta egokitzapen-lanak ezagutu eta aplikatzean, beharrezkoak diren ekipoak trebetasun eta segurtasunez eraginez eta eskatutako kalitate eta segurtasuna lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lehengaien helduerako berezko egoera erauzketa-prozesuaren hasieran izan behar dituzten ezaugarriekin

alderatzea, eginiko aldaketak prozesuaren eraginkortasunarekin erlazionatuz. • Lehengai desberdinek eskatutako hautaketa-, garbiketa, ikuzketa-, lehorketa-, altxatze-, zuriketa-, mozketa-

eta xehaketa-lanak deskribatzea, kasu bakoitzean dagokion aplikazioa, beharrezkoak diren makinak eta burutzapen-baldintzak adieraziz.

• Hazi oleaginosoak egokitzeko berotze eta hezetasun-kontroleko lanak deskribatzea, kasu bakoitzean dagokion aplikazioa, beharrezkoak diren makinak eta burutzapen-baldintzak adieraziz.

• Ezabatutako elementu arrotzen mota desberdinak (harriak, lurra, hostoak) eta lortutako hondakinak (oskolak, azalak, hezurrak, urak), ebakuazio-metodoak eta hondakinen aprobetxamendu posiblea deskribatzea.

• Behar bezala definitutako lehengaien (olibak, hazi oleaginosoak, animalia-azpiproduktuak, frutak edo azukretsuak) prestaketako kasu praktiko batean: − Sartzen den produktuaren ezaugarriak ebaluatzea eta beharrezkoak diren prestaketa- eta egokitzapen-

lanak ezagutzea. − Hautatzea, parametroak esleitzea eta ekipoak trebetasunez eragitea. − Higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea produktuen manipulazioan eta ekipoen

maneiuan. − Prestatutako lehengaiaren ezaugarriak eskakizunekiko kontrastatzea eta, hala badagokio, neurri

zuzentzaileak ondorioztatzea. 4. Olioen eta zukuen erauzketa- eta bereizketa-metodoak zehaztu eta aplikatzean, beharrezkoak diren ekipoak trebetasun eta segurtasunez eraginez eta eskatutako kalitatea, higienea eta produkzio-mailak lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Erauzketa- eta bereizketa-metodo desberdinak (prentsaketa, zukuketa, disolbatzaile bidezko erauzketa,

digestioa, sedimentazioa, iragazpena, zentrifugazioa) desberdintzea, beharrezkoak diren ekipoei lotzea eta prozesu eta produktu desberdinekin erlazionatzea.

• Lan desberdinen baldintzak eta kontroleko parametroak (presioa, denbora, tenperatura, disolbatzaile-dosifikazioa, zentrifugazio-intentsitatea, iragazketaren eraginkortasuna) identifikatzea.

• Hondakin- (alpetxinak, erauzketa-urak) eta azpiproduktu-mota (lapak, tortak, pulpak) desberdinak, azpiproduktuak erauzketa-prozesura berriz gaineratzea eta dagozkien ezaugarri eta erabilgarritasunen arabera jasan ditzaketen azken tratamenduak deskribatzea.

• Behar bezala definitu eta zehaztutako olioen edo zukuen erauzketako kasu praktiko batean: − Lehengaien prestaketa- eta egokitzapen-maila ebaluatzea. Ekipoak hautatzea eta kontroleko parametroak

esleitzea lehengaiaren eta egin beharreko erauzketa-prozesuaren arabera. − Higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea produktuen manipulazioan eta ekipoen

maneiuan. − Erauzitako olioaren edo zukuaren eta azpiproduktuen ezaugarriak kontrastatzea eta, hala badagokio,

neurri zuzentzaileak ondorioztatzea. − Lortutako kontsumoak eta errendimenduak kalkulatu eta kontrastatzea eta desbideratzeak justifikatzea.

c) Edukiak

Page 14: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

14

I. multzoa: INSTALAZIOAK ETA EKIPO GENERIKOAK ERAUZKETA-PROZESUETARAKO

Prozedurazkoak: • Instalazio-motak bereiztea erauzketa-prozesuaren arabera. • Ekipo generiko desberdinak identifikatu eta zehaztea ondokoen bidez:

− Osatzen dituzten zatiak. − Ekipo bakoitzaren martxaren erregulazioa. − Segurtasun-gailuak ekipoen maneiuan. − Ekipoen funtzionamenduko okerraren identifikazioa. − Arrisku-egoerak antzematea. − Arrisku-kausa ondorioarekin identifikatzea.

• Beharrezkoak diren ekipo generikoak hautatu eta antolatzea erauzketa-prozesuaren arabera. • Prozesaketa-multzoko eskemak lantzea. • Ekipoen ohiko egiaztapena. • Eskuzko prozedurak eta prozedura automatikoak aplikatzea instalazioen eta ekipo generikoen garbiketa eta

mantentzerako. • Materialen inbentarioak egitea. • Produktuak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Merkataritza-etiketen datuak identifikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Instalazio-mota erauzketa-prozesuaren arabera:

− Fabrikaren kokapena. − Eskema orokorra eta plantako diseinua. − Lan-eremuen banaketa. − Prozesaketa-multzoaren eskema erauzketa-motaren arabera.

• Lehengaiak hartzeko eta biltegiratzeko ekipoak: − Plataforma iraulkariak. − Pisaketa-ekipoak. − Kalapatxak. − Siloak. − Tangak. − Edukiontziak.

• Solidoen garraiorako ekipoak: − Uhal garraiatzaileak. − Torlojo amaigabeak. − Katea-garraioa. − Garraio pneumatikoa. − Jasogailuak.

• Fluidoen garraiorako ekipoak: − Bonbak. − Tutueria-sistema itxiak.

• Prestaketa-lanak: − Instalazioen eta ekipo generikoen garbiketa. − Ekipo generiko desberdinak puntuan jartzea. − Ekipo generikoen lehen mailako mantentzea.

• Segurtasun-kontrola: − Plantako segurtasun-gailuak eta ekipo generikoak. − Arrisku-egoerak.

• Ondokoei prozesaketa aplikatzea: − Olibak. − Hazi oleaginosoak. − Animalia-jatorriko azpiproduktuak. − Frutak. − Azukretsuak.

Page 15: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

15

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Ordena eta zorroztasuna lanean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. II. multzoa: LEHENGAIEN PRESTAKETA- ETA EGOKITZAPEN-LANAK Prozedurazkoak: • Lehengaien prestaketa- eta egokitzapen-lanen kontroleko parametroak hautatzea. • Kontroleko fitxak lantzea eta prozesuaren jarraipena. • Prestaketa- eta egokitzapen-lanen aplikazio-baldintzak bereiztea lehengaiaren eta lortu beharreko

produktuaren arabera. • Berariazko ekipo desberdinak identifikatu eta zehaztea ondokoen bidez:

− Osatzen dituzten zatiak. − Ekipo bakoitzaren martxaren erregulazioa. − Segurtasun-gailuak ekipoen maneiuan. − Ekipoen funtzionamenduko okerraren identifikazioa. − Arrisku-egoerak antzematea. − Arrisku-kausa ondorioarekin identifikatzea.

• Beharrezkoak diren berariazko ekipoak hautatzea erauzketa-prozesuaren arabera. • Ekipoen ohiko egiaztapena. • Eskuzko prozedurak eta prozedura automatikoak aplikatzea ekipoen garbiketa eta mantentzerako. • Lehengaiak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Sartzen den lehengaiaren ezaugarriak eta erauzketa-prozesuaren aurretik eskatutakoak identifikatzea. • Neurri zuzentzaileak ondorioztatzea erauzketa-prozesuaren aurretik lehengaiei eskatutako ezaugarrietan

hutsak antzematen badira. • Ezabatu beharreko elementu arrotzak eta lortutako hondakinak identifikatzea. • Ezaugarriak eta lortutako hondakinen aprobetxamendu posiblea identifikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ondoko lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak:

− Hautaketa eta sailkapena. − Garbiketa, ikuzketa eta lehorketa. − Zuriketa eta altxatzea. − Mozketa. − Birrinketa eta xehaketa. − Berotzea eta hezetasun-kontrola.

• Lehengaien prestaketa- eta egokitzapen-lanetarako ekipoak: − Bahe dardarkariak. − Ikuskapen-mahaiak. − Ikuzgailuak. − Lehorgailuak. − Arrabotaz leuntzeko makinak. − Karraskatzeko makinak. − Oskola altxatzeko makinak. − Hezurgabetzaileak.

Page 16: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

16

− Mozteko makinak/Xerratzeko makinak. − Birringailuak. − Irabiagailu berotuak. − Ehogailuak. − Ijezkailuak. − Egoskailuak.

• Ekipoak prestatzeko lanak: − Garbiketa. − Puntuan jartzea. − Lehen mailako mantentzea.

• Segurtasun-kontrola: − Ekipoetako segurtasun-gailuak. − Arrisku-egoerak.

• Oliba prestatzea oliba-olioa lortzeko: − Beharrezkoak diren prestaketa-lanak. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Elementu arrotzak eta lortutako hondakinak. − Hondakinen aprobetxamendua.

• Hazi oleaginosoak prestatzea hazi-olioak lortzeko: − Beharrezkoak diren prestaketa- eta egokitzapen-lanak hazi-motaren arabera. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Elementu bitxiak eta lortutako hondakinak. − Hondakinen aprobetxamendua.

• Animalia-jatorriko azpiproduktuak prestatzea koipeak eta olioak lortzeko: − Prestaketa-lanak azpiproduktu-motaren arabera. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Elementu bitxiak eta lortutako hondakinak. − Hondakinen aprobetxamendua.

• Frutak eta ortuariak prestatzea zukuak eta zumoak lortzeko: − Prestaketa-lanak lehengai-motaren arabera. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Elementu arrotzak eta lortutako edukiak. − Hondakinen aprobetxamendua.

• Azukre-lehengaiak prestatzea zuku azukretuak lortzeko: − Prestaketa-lanak lehengai-motaren arabera. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Elementu arrotzak eta lortutako hondakinak. − Hondakinen aprobetxamendua.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Ordena eta zorroztasuna lanean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez.

Page 17: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

17

III. multzoa: OLIOEN ETA ZUKUEN ERAUZKETA-LANAK Prozedurazkoak: • Erauzketa- eta bereizketa-lanen kontroleko parametroak hautatzea. • Kontroleko fitxak lantzea eta prozesuaren jarraipena. • Erauzketa- eta bereizketa-lanen aplikazio-baldintzak desberdintzea lortu beharreko olio- edo zuku-motaren

arabera. • Berariazko ekipo desberdinak identifikatu eta zehaztea ondokoen bidez:

− Osatzen dituzten zatiak. − Ekipo bakoitzaren martxaren erregulazioa. − Segurtasun-gailuak ekipoen maneiuan. − Ekipoen funtzionamenduko okerraren identifikazioa. − Arrisku-egoerak antzematea. − Arrisku-kausa ondorioarekin identifikatzea.

• Beharrezkoak diren berariazko ekipoak hautatzea erauzketa-prozesuaren arabera. • Ekipoen ohiko egiaztapena. • Eskuzko prozedurak eta prozedura automatikoak aplikatzea ekipoen garbiketa eta mantentzerako. • Erauzitako olioak eta zukuak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Neurri zuzentzaileak ondorioztatzea erauzitako olio edo zukuari eskatutako ezaugarrietan hutsak antzematen

badira. • Lortutako hondakinak eta azpiproduktuak identifikatzea. • Azpiproduktuak erauzketa-prozesura berriro gaineratzeko prozesuak haiek agortzen diren arte identifikatzea. • Azken azpiproduktuen gain egin beharreko tratamenduak identifikatzea dagozkien ezaugarrien eta

aprobetxamendu posiblearen arabera. • Errendimendu-kalkuluak egitea. • Erauzketa-plantetako kontrol zentralizatuko sistemak identifikatzea. • Laginketa-aparatuak eta -sistemak identifikatzea erauzitako olioen eta zukuen kalitate-kontrolerako. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ondoko lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak:

− Prentsaketa. − Zukuketa. − Disolbatzaile bidezko erauzketa. − Digestioa. − Sedimentazioa. − Iragazpena. − Zentrifugazioa.

• Erauzketa- eta bereizketa-lanetarako ekipoak: − Prentsak. − Zukugailuak. − Erauzgailuak. − Digestoreak. − Dekantadoreak. − Iragazkiak. − Baheak. − Iragazkiak. − Lurrungailuak. − Distilagailuak. − Desolbentizatzaileak.

• Ekipoen prestaketa-lanak: − Garbiketa. − Puntuan jartzea. − Lehen mailako mantentzea.

• Segurtasun-kontrola: − Ekipoetako segurtasun-gailuak.

Page 18: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

18

− Arrisku-egoerak. • Oliba-olioaren erauzketa:

− Erauzketa- eta bereizketa-lanak. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Lortutako hondakinak eta azpiproduktuak. − Azpiproduktuak erauzketa-prozesura berriro gaineratzea. − Azpiproduktuen azken tratamendua dagokien erabilgarritasunaren arabera.

• Hazi-olioa lortzea: − Erauzketa- eta bereizketa-lanak. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Lortutako hondakinak eta azpiproduktuak. − Azpiproduktuak erauzketa-prozesura berriro gaineratzea. − Azpiproduktuen azken tratamendua dagokien erabilgarritasunaren arabera.

• Koipeak eta olioak lortzea animalia-jatorriko azpiproduktuetan oinarrituta: − Erauzketa- eta bereizketa-lanak. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Lortutako hondakinak eta azpiproduktuak. − Azpiproduktuak erauzketa-prozesura berriro gaineratzea. − Azpiproduktuen azken tratamendua dagokien erabilgarritasunaren arabera.

• Fruta-eta ortuari-zukuak eta -zumoak lortzea: − Erauzketa- eta bereizketa-lanak. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Lortutako hondakinak eta azpiproduktuak. − Azpiproduktuak erauzketa-prozesura berriro gaineratzea. − Azpiproduktuen azken tratamendua dagokien erabilgarritasunaren arabera.

• Zuku azukretuak lortzea: − Erauzketa- eta bereizketa-lanak. − Prozesaketa-eskema. − Berariazko ekipoak. − Lortutako hondakinak eta azpiproduktuak. − Azpiproduktuak erauzketa-prozesura berriro gaineratzea. − Azpiproduktuen azken tratamendua dagokien erabilgarritasunaren arabera.

• Erauzketa-prozesuaren errendimenduen kalkulua. • Erauzketa-prozesuaren kontrola:

− Kontrol zentralizatua: plantako berariazko ekipoak. − Kalitate-kontrola: laginketa eta zehaztapen analitiko azkarrak.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Ordena eta zorroztasuna lanean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. 3. lanbide-modulua. OLIOEN ETA ZUKUEN EGOKITZAPENA

Page 19: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

19

a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Aldez aurretik erauzitako olioen, koipeen eta zukuen egokitzapen-prozedurak aztertzea, beharrezkoak diren

lanak, sarrera eta irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak erlazionatuz. 2. Eskakizunak identifikatzea eta olio gordinen eta zuku landugabeen egokitzapen-ekipoen garbiketa-,

prestaketa- eta lehen mailako mantentze-lanak egitea. 3. Olioen eta koipeen fintze- eta aldakuntza-teknikak edota zukuen zuzenketa- eta arazketa-teknikak zehaztu eta

aplikatzea, beharrezkoak diren ekipoak trebetasunez eta segurtasunez eraginez eta eskatutako kalitatea eta higienea lortuz.

4. Olio eta koipeen eta zumoen eta xarabe azukretuen merkataritza-egokitzapeneko lanak identifikatu eta egitea, beharrezkoak diren ekipoak trebetasunez eta segurtasunez eraginez eta eskatutako kalitatea eta higienea lortuz.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Aldez aurretik erauzitako olioen, koipeen eta zukuen egokitzapen-prozedurak aztertzean, beharrezkoak diren lanak, sarrera eta irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak erlazionatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Olioen eta koipeen fintze- eta aldakuntza-prozesuei, zukuen zuzenketa- eta arazketa-prozesuei eta

produktuen azken egokitzapen-prozesuei (multzo-diagramak eta produktu-fluxua) buruzko dokumentazio teknikoa, produktuen fitxa teknikoak eta prozedura- eta kalitate-eskuliburuak interpretatzea.

• Beharrezkoa den sekuentzia justifikatzea prozesuren burutzapen-lanetan: azken produktuaren eta prozeduraren zehaztapena, ekipo eta makinen prestaketa eta mantentzea, sartzen diren produktuen identifikazioa, egiaztapena eta elikadura, parametroen finkatzea eta kontrola, kalitate-probak eta -egiaztapenak.

• Olioen eta zukuen egokitzapen-prozesuak eta -prozedurak sarrera eta irteerako produktuekin eta beharrezkoak diren ekipoekin lotzea eta bakoitzaren lan-sekuentzia deskribatzea.

• Olioen eta zukuen egokitzapen-prozesuak aldez aurreko erauzketa-prozesuekin eta produktu bukatuaren ontziratze-prozesuekin erlazionatzea.

2. Eskakizunak identifikatzean eta olio gordinen eta zuku landugabeen egokitzapen-ekipoen garbiketa-, prestaketa- eta lehen mailako mantentze-lanak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Funtzionamendua eta osaketa azaltzea, kontzeptuak eta terminologia behar bezala erabiliz eta multzo, gailu

edo elementu nagusien funtzioak eta dagokien olio gordinen eta zuku landugabeen egokitzapenean erabilitako ekipoen funtzionagarritasunarekiko ekarpena identifikatuz.

• Segurtasun-gailuak eta -neurriak identifikatzea ekipoen maneiuan. • Ekipoen eta ontzien garbiketa eskuzko prozeduren edo prozedura automatikoen bidez gauzatzea, prozesuek

eta produktuek eskatutako mailak lortuz. • Produktu- eta egokitzapeneko prozesu-mota bakoitzerako eskatutako ekipoen egokitzapenak eta elementu-

aldaketak egitea. • Egokitzapeneko oinarrizko ekipoen erabilera- eta mantentze-argibideen arabera:

− Erregulazio- eta kontrol-elementuen ohiko egiaztapenak egitea. − Martxan jartzea eta geldiaraztea gauzatzea, finkatutako jarduketa-ordenari jarraituz. − Lehen mailako mantentze-lanak identifikatu eta burutzea.

• Ekipoen ohiko erabileran zehar azaltzen diren anomalia ohikoenak azaltzea. 3. Olioen eta koipeen fintze- eta aldakuntza-teknikak edota zukuen zuzenketa- eta arazketa-teknikak zehaztu eta aplikatzean, beharrezkoak diren ekipoak trebetasunez eta segurtasunez

Page 20: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

20

eraginez eta eskatutako kalitatea eta higienea lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Olioen eta koipeen fintze eta aldakuntzaren beharra eta zukuen zuzenketa eta arazketaren beharra

justifikatzea, estraktu landugabeen ezaugarriak azken produktuen eskakizunekin alderatuz. • Lanak, dagozkien baldintzak eta kontroleko parametroak eta ondoko prozesuak egiteko beharrezkoak diren

ekipoak identifikatzea: − Olioen eta koipeen desgomatzea, neutralizazioa, dekolorazioa, usaina kentzea eta winterizazioa. − Olioen eta koipeen hidrogenazioa, interesterifikazioa eta zatikapena. − Zumoen despektinizazioa, iragaztea eta kontzentrazioa. − Zuku azukretuen arazketa, kontzentrazioa eta kristalizazioa.

• Behar bezala definitu eta zehaztutako olioen eta koipeen fintze eta aldakuntzako eta zukuen zuzenketa eta arazketako kasu praktiko batean, erreala edo laborategi-mailan simulatutakoa: − Sartzen den olio edo zuku landugabearen ezaugarriak egiaztatzea. − Beharrezkoak diren ekipoak (laborategikoak edo industrialak) azken produktuaren eta egokitzapen-

prozesuaren arabera hautatzea. − Kontroleko parametroak esleitzea eta horiek mantendu edo zuzentzea ekipoen erregulazio eta kontroleko

elementuak trebetasunez eraginez. − Ekipoen karga eta agente osagarrien dosifikazioa gauzatzea. − Segurtasun eta higieneko berariazko neurriak aplikatzea produktuen manipulazioan eta ekipoen

maneiuan. − Uneko produktu eta produktu bukatuaren eta lortutako azpiproduktu eta hondakinen ezaugarriak

dagozkien zehaztapenekin kontrastatzea eta beharrezkoak diren doikuntzak ondorioztatzea. − Lortutako kontsumo eta errendimenduak aurreikusitakoekin kalkulatu eta kontrastatzea eta

desbideratzeak justifikatzea. 4. Olio eta koipeen eta zumoen eta xarabe azukretuen merkataritza-egokitzapeneko lanak identifikatu eta egitean, beharrezkoak diren ekipoak trebetasunez eta segurtasunez eraginez eta eskatutako kalitatea eta higienea lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Olio eta koipeen, zumoen eta xarabe azukretuen merkataritza-eskakizunak oinarrizko produktuekin eta azken

egokitzapeneko metodoekin erlazionatzea. • Metodoak eta lanak, dagozkien baldintzak eta kontroleko parametroak eta ondoko prozesuak egiteko

beharrezkoak diren ekipoak identifikatzea: − Olioen heltze-aldia, ontzi-aldaketa, nahasketa eta iragazketa. − Zumoen birsortzea eta kontserbazioa. − Xarabe azukretuen prestaketa.

• Behar bezala definitu eta zehaztutako olioen eta koipeen merkataritza egokitzapeneko, zumoen birsortzeko edo xarabeen prestaketako kasu praktiko batean: − Lokalen edo deposituen ingurumen-baldintzak finkatzea produktuen mantentzerako. − Beharrezkoak diren ekipoen eta ontziak hautatzea eta dagokien egoera egiaztatzea. − Nahastearen osagai bakoitzaren beharrezko kantitatea kalkulatzea finkatutako proportzioen arabera. − Diluzio-, dosifikazio- eta nahasketa-lanak adierazitako baldintzetan egitea. − Ontzi-aldaketak, iragazketak eta kontserbazio-tratamenduak gauzatzea, dagozkien ekipoak trebetasunez

eraginez. − Higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea produktuen manipulazioan eta ekipoen

maneiuan. − Produktuaren ezaugarriak dagozkion zehaztapenekin kontrastatzea eta beharrezkoak diren doikuntzak

ondorioztatzea. c) Edukiak I. multzoa: INSTALAZIOAK ETA EKIPOAK EGOKITZAPEN-PROZESUETARAKO Prozedurazkoak: • Instalazio-motak bereiztea egokitzapen-prozesuaren arabera.

Page 21: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

21

• Ekipo generiko, berariazko eta osagarri desberdinak ondokoen bidez identifikatu eta zehaztea: − Ekipo bakoitzaren martxaren erregulazioa. − Segurtasun-gailuak ekipoen maneiuan. − Ekipoen funtzionamenduko okerraren identifikazioa. − Arrisku-egoerak antzematea. − Arrisku-kausa ondorioarekin identifikatzea.

• Egokitzapen-prozesuaren arabera beharrezkoak diren ekipo generikoak, berariazkoak eta osagarriak hautatu eta antolatzea.

• Prozesaketa-multzoko eskemak lantzea. • Ekipoen ohiko egiaztapena. • Eskuzko prozedurak eta prozedura automatikoak aplikatzea instalazio eta ekipoen garbiketa eta

mantentzerako. • Materialen inbentarioa egitea. • Produktuak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Merkataritza-etiketen datuak identifikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Instalazio-mota egokitzapen-prozesuaren arabera:

− Eskema orokorra eta plantako diseinua. − Lan-eremuen banaketa. − Prozesaketa-multzoko eskema egokitzapen-motaren arabera: − Olioen eta zukuen erauzketa-lanen eta egokitzapen-lanen arteko akoplamendu-lerroak.

• Ekipo generikoak egokitzapen-lanetarako: − Erreaktoreak eta tratamendu-tangak. − Nahasgailuak. − Dekantadoreak. − Zentrifugagailuak. − Iragazpen-ekipoak. − Kontzentradoreak. − Lehorgailuak. − Kristalizadoreak.

• Ekipo osagarriak egokitzapen-lanetarako: − Fluidoak garraiatzeko ekipoak. − Dosifikagailuak. − Berogailuak. − Hozteko gailuak. − Distilagailuak. − Desaireztagailuak. − Goi-hutseko produkzioko ekipoak. − Termokonprimagailuak. − Kondentsadore barometrikoak. − Pasteurizagailuak. − Izozkailuak. − Hozkailuak.

• Olioen eta koipeen egokitzapen-lerroak: − Berariazko ekipoak:

∗ Dekoloratzaileak. ∗ Usain-kengailuak. ∗ Hidrogenizazio-erreaktoreak. ∗ Esterifikazio-erreaktoreak.

− Ekipo generikoen eta osagarrien berezitasunak. − Lerroen osaketa.

• Zumoen egokitzapen-lerroak: − Ekipo generikoen eta osagarrien berezitasunak. − Lerroen osaketa.

• Xarabe azukretuen egokitzapen-lerroak: − Ekipo generikoen eta osagarrien berezitasunak.

Page 22: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

22

− Lerroen osaketa. • Prestaketa-lanak:

− Instalazio eta ekipoen garbiketa. − Ekipo generikoen, berariazkoen eta osagarrien puntuan jartzea. − Ekipoen lehen mailako mantentzea.

• Segurtasun-kontrola: − Plantako segurtasun-gailuak eta ekipoak. − Arrisku-egoerak.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Ordena eta zorroztasuna lanean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. II. multzoa: OLIOEN ETA KOIPEEN FINTZE-, ALDAKUNTZA- ETA AZKEN

EGOKITZAPEN-LANAK Prozedurazkoak: • Olioen eta koipeen fintze-, aldakuntza- eta azken egokitzapen-lanen kontroleko parametroak hautatzea. • Kontroleko fitxak lantzea eta prozesuen jarraipena. • Olioen eta koipeen beharrezko fintze- eta aldakuntza-lanak identifikatzea sarrerako produktuen eta lortu

beharreko azken produktuen ezaugarrien arabera. • Fintze- eta aldakuntza-lanen aplikazio-baldintzak bereiztea olio- edo koipe-motaren arabera. • Olioen azken egokitzapen-lanak identifikatzea azken produktuen ezaugarrien eta kalitatearen arabera. • Merkataritza-olioak eta -koipeak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Prozesuetako produktu osagarriak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Neurri zuzentzaileak gauzatzea olioaren edo koipearen prozesaketan zehar hutsak antzematen badira. • Lortutako hondakinak eta azpiproduktuak identifikatzea. • Azken produktuen gain egin beharreko tratamenduak identifikatzea dagozkien ezaugarrien eta

aprobetxamendu posiblearen arabera. • Olioen eta koipeen egokitzapen-plantetako kontrol zentralizatuko sistemak identifikatzea. • Laginketa-aparatuak eta -sistemak identifikatzea olioen eta koipeen kalitate-kontrolerako. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Fintze-lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak:

− Desgomatzea. − Neutralizazioa. − Dekolorazioa. − Usaina kentzea. − Winterizazioa.

• Fintze-lanetan beharrezkoak diren osagai osagarriak: − Erreaktiboak. − Disolbatzaileak.

• Fintze-lanetan lortutako hondakin eta azpiproduktuak: − Ezabaketa- eta ebakuazio-metodoak. − Azpiproduktuen azken tratamendua dagokien erabilgarritasunaren arabera.

• Lanen sekuentzia eta fintzea ondokoei aplikatzea:

Page 23: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

23

− Hazi-olioak. − Oliba-olioak. − Animalia-jatorriko koipeak eta olioak.

• Aldakuntza-lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak: − Hidrogenazioa. − Interesterifikazioa. − Zatikapena.

• Aldakuntza-lanetarako beharrezkoak diren osagai osagarriak: − Erreaktiboak. − Katalizatzaileak. − Disolbatzaileak.

• Aldakuntza-lanetan lortutako hondakinak eta ezabaketa-metodoak. • Aldakuntza-lanetan erabilitako katalizatzaileak eta disolbatzaileak berreskuratzea. • Aldakuntza-lanak ondokoei aplikatzea eta dagokien sekuentzia:

− Hazi-olioak. − Animalia-jatorriko koipeak eta olioak.

• Olioen azken egokitzapen-lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak: − Jalkitzea eta sedimentazioa. − Ontzi-aldaketa. − Mailaren azken egokitzapena. − Nahasketa. − Iragazketa.

• Olioaren ezaugarri fisiko-kimiko eta sentsorialen bilakaera upelategiko heltze-aldian zehar. • Olioen nahaste-motak azken ezaugarrien arabera. • Egokitzapen-lanak ondokoei aplikatzea eta dagokien sekuentzia:

− Hazi-olioak. − Oliba-olioak.

• Olioen eta koipeen fintze-, aldakuntza- eta azken egokitzapen-prozesuen kontrola: − Kontrol zentralizatua: plantako berariazko ekipoak. − Kalitate-kontrola: laginketa eta zehaztapen analitiko azkarrak. − Kontrol sentsoriala.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Ordena eta zorroztasuna lanean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. III. multzoa: ZUMOEN ZUZENKETA- ETA BIRSORTZE-LANAK Prozedurazkoak: • Zumoen zuzenketa- eta birsortze-lanen kontroleko parametroak hautatzea. • Kontroleko fitxak lantzea eta prozesuen jarraipena. • Zumoen beharrezko zuzenketa- eta birsortze-lanak identifikatzea, sarrerako produktuen eta lortu beharreko

azken produktuen ezaugarrien arabera. • Zuzenketa- eta birsortze-lanen aplikazio-baldintzak bereiztea lortu beharreko zumo-motaren arabera. • Merkataritza-zumoak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Prozesuetako produktu osagarriak identifikatzeko fitxategiak egitea.

Page 24: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

24

• Kantitateen kalkuluak egitea zumo kontzentratuen diluziorako eta nahasketako proportzioetarako. • Neurri zuzentzaileak gauzatzea zumoaren prozesaketan zehar hutsak antzematen badira. • Lortutako azpiproduktuak identifikatzea eta zumoaren birsortze-prozesura gaineratzea. • Azpiproduktuen gain egin beharreko tratamenduak identifikatzea dagozkien ezaugarrien eta aprobetxamendu

posiblearen arabera. • Zumoen zuzenketa eta birsortzeko plantetako kontrol zentralizatuko sistemak identifikatzea. • Zumoen kalitate-kontrolerako laginketa-aparatuak eta -sistemak identifikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Zuzenketa-lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak:

− Despektinizazioa. − Iragaztea. − Kontzentrazioa.

• Zuzenketa-lanetan beharrezkoak diren osagai osagarriak. • Azpiproduktuak lortu, erabili eta zumoen birsortze-prozesura gaineratzea. • Zumoen eta aromen kontzentratuen kontserbazio-tratamenduak. • Birsortze-lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak:

− Diluzioa. − Nahasketa.

• Ontziratzearen aurretiazko zumoen kontserbazio-tratamenduak. • Zuzenketa- eta birsortze-lanen sekuentzia ondokoak lortzeko:

− Zumo argiak. − Zumo zertxobait ilunak. − Zumo oso ilunak. − Zumo pulpadunak.

• Zumoen zuzenketa- eta birsortze-lanak mota desberdineko fruta eta ortuariei aplikatzea. • Zumoen zuzenketa- eta birsortze-prozesuen kontrola:

− Kontrol zentralizatua: plantako berariazko ekipoak. − Kalitate-kontrola: laginketa eta zehaztapen analitiko azkarrak. − Kontrol sentsoriala.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Ordena eta zorroztasuna lanean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. IV. multzoa: XARABE AZUKRETUEN ARAZKETA- ETA PRESTAKETA-LANAK Prozedurazkoak: • Azukrearen lorpen- eta arazketa-lanak eta xarabe azukretuen prestaketa-lanak hautatzea. • Kontroleko fitxak lantzea eta prozesuen jarraipena. • Azukrea lortu eta arazteko beharrezkoak diren lanak identifikatzea sarrerako zuku azukretu landugabearen

ezaugarrien arabera. • Xarabeen eta beste hainbat produkturen prestaketa-lanak identifikatzea lortu beharreko produktuaren

ezaugarrien arabera. • Kalkuluak egitea azukrearen dosifikaziorako, diluziorako eta nahasketa-bolumenetarako xarabe azukretuak

prestatzeko.

Page 25: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

25

• Xarabeak eta beste hainbat merkataritzako eratorri azukretu identifikatzeko fitxategiak egitea. • Prozesuetako produktu osagarriak identifikatzeko fitxategiak egitea. • Neurri zuzentzaileak gauzatzea azukrearen lorpen eta arazketan eta xarabe azukretuaren prestaketan hutsak

antzematen badira. • Lortutako hondakinak eta ezabaketa-metodoak identifikatzea. • Xarabe azukretuen arazketa eta prestaketako plantetako kontrol zentralizatuko sistemak identifikatzea. • Laginketa-aparatuak eta -sistemak identifikatzea xarabe azukretuen kalitate-kontrolerako. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Azukrea lortu eta arazteko lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko parametroak:

− Karbonatazioa. − Sulfitazioa. − Iragazketa. − Kontzentrazioa. − Kristalizazioa

• Arazketa-lanetan beharrezkoak diren osagai osagarriak. • Lortutako hondakinak eta ezabaketa-metodoak. • Xarabe azukretuen prestaketa-lanen helburuak, ezaugarriak, aplikazio-baldintzak eta kontroleko

parametroak: − Azukrearen dosifikazioa. − Diluzioa. − Beroketa. − Hozketa. − Iragazketa.

• Beste hainbat eratorri azukretuen prestaketa: erabilitako beste hainbat osagai. • Xarabe azukretuen arazketa- eta prestaketa-prozesuen kontrola:

− Kontrol zentralizatua: plantako berariazko ekipoak. − Kalitate-kontrola: laginketa eta zehaztapen analitiko azkarrak.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Ordena eta zorroztasuna lanean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. 4. lanbide-modulua. ONTZIRATZEA ETA ENBALAJEA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Ontziratzeko, etiketatzeko eta enbalatzeko ontziak eta materialak zehaztea eta hauen ezaugarriak beren

erabilera-baldintzekin erlazionatzea. 2. Eskakizunak identifikatzea eta ontziratzeko eta enbalatzeko lehen mailako mantentze-lanak eta

prestaketakoak gauzatzea. 3. Elikagaien industrian erabilitako ontziratzeko eta etiketatzeko makinak eta ekipoak behar den trebetasunez

eragitea. 4. Elikagaien industrian erabilitako enbalaje-lanak behar den trebetasunez burutzea.

Page 26: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

26

5. Prozesuan zehar eta amaieran ontziratutako edota enbalatutako produktuen eta sorten onespena ebaluatzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Ontziratzeko, etiketatzeko eta enbalatzeko ontziak eta materialak zehaztean eta hauen ezaugarriak beren erabilera-baldintzekin erlazionatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian gehien erabilitako ontziak eta ontziratzeko materialak sailkatzea. • Ontzi eta ontziratzeko material desberdinen ezaugarriak eta erabilera-baldintzak deskribatzea. • Material eta ontzien eta elikagaien artean dauden bateraezintasunak adieraztea. • Etiketatzeko materialak identifikatzea eta ontzi eta elikagai egokienekin lotzea. • Elikagaien industrian erabilitako enbalatzeko materialak ezagutzea eta sailkatzea. • Enbalaje-formatu desberdinak identifikatzea eta beren erabilgarritasuna justifikatzea. 2. Eskakizunak identifikatzean eta ontziratzeko eta enbalatzeko makinen eta ekipoen lehen mailako mantentze-lanak eta prestaketakoak gauzatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ontziratzeko eta enbalatzeko ekipoen mantentze-eskuliburuak interpretatzea, lehen mailako lanak

diskriminatuz. • Ontziratzeko eta enbalatzeko lerro baten edo ekipoen lehen mailako mantentze-lanak identifikatzea eta

deskribatzea. • Ontziko edo enbalajeko formatu-aldaketa baten aurrean egin beharreko doikuntzak zehaztea. • Lerro baten edo ekipoaren abiaraztearen edo geldiaraztearen aurretik burutu beharreko azterketak

zerrendatzea eta hauen esanahia azaltzea. • Ontziratze/enbalatzeko lerro batean edo ekipoan sortutako gertakari ohikoenak ezagutzea eta kausa posibleak

eta hartu beharreko prebentzio- eta zuzenketa-neurriak ondorioztatzea. • Ontziratzeko lerro baten edo ekipoen garbiketa-lanen sekuentzia ordenatzea eta zehaztea sorta bakoitza

amaitzean, produktu prozesatuak kontuan izanik. • Behar bezala zehaztutako ontziratze/enbalatzeko lerro baten edo ekipoen prestaketako kasu praktiko baten

aurrean: − Eskatutako lehen mailako mantentze-zereginak egitea. − Puntuan jartzea makina eta elementu osagarri desberdinak abiarazteko. − Garbiketa-lanak une eta baldintza egokietan egitea. − Dagozkion norberaren segurtasun-neurriak aplikatzea.

3. Elikagaien industrian erabilitako ontziratzeko eta etiketatzeko makinak eta ekipoak behar den trebetasunez eragitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian erabilitako ontziratzeko metodo desberdinak bereiztea. • Ontziak “in situ” eratzeko lanak, ontzien prestaketakoak, betetze/ixtekoak eta etiketatzekoak identifikatzea

eta zehaztea. • Ontziratzeko makina nagusien eta beren elementu osagarrien konposizioa eta funtzionamendua deskribatzea

eta beren eraginkortasun-baldintzak deskribatzea. • Ontziratzeko lerro bat osatzen duten makina eta elementu osagarri desberdinen ordena eta antolaera zuzena

adieraztea. • Etiketetan sartu beharreko derrigorrezko informazioa eta osagarria eta kodeen esanahia azaltzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako ontziratzeko kasu praktiko batean:

− Erabili beharreko ontziratzeko eta enbalatzeko ontzien eta materialen egokitasuna ezagutzea eta baloratzea.

− Beharrezkoak diren material eta produktu desberdinen kantitateak kalkulatzea. − Makinen egokitasuna eta antolaera zuzena egiaztatzea eta beren eraginkortasun-egoera hautematea. − Makinak behar bezala dabiltzala gainbegiratuz eta ontziratzeko parametroak finkatutako marjinen barruen

mantenduz erabiltzea.

Page 27: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

27

− Makinak erabiltzeko berariazko segurtasun-neurriak aplikatzea. 4. Elikagaien industrian erabilitako enbalatzeko lanak behar den trebetasunez burutzean, ikaslean ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Pakete unitarioaren eraketa-faseak eta -lanak (ahokatzea, erretiluratzea, erretraktilatzea, zigilatzea), haren

errotulazioa eta berrelkartzea (paleteratzea eta zumiztea) identifikatzea eta zehaztea. • Igorri beharreko sorten ezaugarriak eta premiak enbalatzeko materialekin, formatuekin eta prozedurekin

erlazionatzea. • Informazioa azaltzea eta errotulazioan erabilitako kodifikazioa interpretatzea. • Enbalatzeko ekipo nagusien konposizioa eta funtzionamendua deskribatzea eta haien eraginkortasun-

baldintzak adieraztea. • Enbalatzeko tren bat osatzen duten ekipo desberdinen ordena eta antolaera zuzena adieraztea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako enbalatzeko kasu praktiko batean:

− Erabili beharreko enbalatzeko materialen egokitasuna ezagutzea eta baloratzea. − Beharrezkoak diren material desberdinen kantitateak kalkulatzea. − Ekipoen egokitasuna eta antolaera zuzena egiaztatzea eta beren eraginkortasun-egoera hautematea. − Makinak behar bezala dabiltzala gainbegiratuz eta enbalatzeko parametroak finkatutako marjinen barruan

mantenduz erabiltzea. − Ekipoak erabiltzeko berariazko segurtasun-neurriak aplikatzea.

5. Prozesuan zehar eta amaieran ontziratutako edota enbalatutako produktuen eta sorten onespena ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Kalitate-autokontrolari buruz behar bezala zehaztutako informazioa ematen den ontziratze/enbalatzeko kasu

praktiko baten garapenean: − Prozesuan zehar zaindu beharreko parametroak, haren balio onargarriak eta kontrol-puntuak zerrendatzea. − Betetze- eta ixte-kontrolak eta beste hainbat kontrol sistematiko egitea. − Lagin-hartzea eta materialen edo produktuen eta, hala badagokio, ekipoen egiaztapen-probak egitea. − Desbideratze-mailak kalkulatzea eta erreferentziekin konparatzea produktuak onartzeko edo atzera

botatzeko eta neurri zuzentzaileak ondorioztatzea. c) Edukiak I. multzoa: ONTZIRATZEKO ETA ENBALATZEKO ONTZIAK ETA MATERIALAK Prozedurazkoak: • Ontziko materialen egituraren eta ontziak produktuak kontserbatzeko dituen propietateen arteko erlazioa

zehaztea. • Ontzien formatu, izendapen eta erabilgarritasun desberdinak sailkatzea. • Ontzien kontserbazio- eta biltegiratze-baldintzak zehaztea. • Ontzien “in situ” eraketan erabilitako materialak zehaztea. • Terminologia egokia erabiltzea konformatze-sistemetan eta -ekipoetan. • Enbalatzeko materialak beren funtzioarekiko justifikatzea. • Enbalajeen kontserbazio- eta biltegiratze-baldintzak zehaztea. • Etiketei aplika daitekeen araudia identifikatzea. • Etiketei markak, seinaleak, kodeak eta produktu itsasgarriak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ontzia:

− Material-motak: ∗ Zura. ∗ Metala. ∗ Beira. ∗ Pelikula malguak.

Page 28: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

28

∗ Pelikula sinpleak: zelulosa, polipropenoa eta abar. ∗ Pelikula estaliak. ∗ Pelikula xaflatuak. ∗ Pelikula estruituak.

− Material zurrunak eta erdizurrunak − Papera eta kartoia. − Propietateak, kalitateak eta bateraezintasunak. − Sailkapena, formatuak, izendapenak eta erabilgarritasunak. − Ixteko elementuak. − Kontserbazioa eta biltegiratzea.

• Ontzien “in situ” eraketa. − Erabilitako materialak, identifikazioa eta kalitateak. − Konformatze-sistemak eta -ekipoak. − Azken ezaugarriak. − Produkzio-sistemak.

• Enbalajea. − Enbalajearen funtzioa. − Euste-, babes-, isolamendu- eta errefortzu-materialak: sailkapena, propietateak, ezaugarriak eta

identifikazioa. − Kontserbazioa eta biltegiratzea.

• Etiketak eta beste hainbat osagarri: − Etiketei buruzko araudia; sartu beharreko informazioa. − Etiketa-motak, kokapena. − Beste marka eta seinaleak, kodeak − Produktu itsasgarriak eta beste hainbat osagarri.

Jarrerazkoak: • Ordutegia beharrezkoa den puntualtasunez betetzea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Talde-lanarekiko konpromisoa. • Etiketei buruzko araudia betetzea. • Bere lanbide-esparruko aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza eskuratzeko jarrera izatea. II. multzoa: ONTZIRATZEKO ETA ENBALATZEKO LANAK Prozedurazkoak: • Ontziak manipulatzeko eta prestatzeko lanak identifikatzea. • Ontziak betetzeko prozedurak aztertzea. • Ontziak ixteko sistema desberdinak sailkatzea. • Enbalatzeko teknikak eta enbalajeak berrelkartzeko metodoak sailkatzea. • Ontziratzeko, etiketatzeko eta enbalatzeko makinak zehaztea. • Ontziratzeko eta enbalatzeko makinak erabiltzeko eta erregulatzeko lanak identifikatzea. • Ontziratzeko eta enbalatzeko ekipoen eta makinen garbiketa-plana egitea eta ebaluatzea. • Ontziratzeko eta enbalatzeko makinen erabilera eta mantentzeko segurtasun-neurriak identifikatzea eta

aplikatzea. • Makinak eta ekipoak prestatzeko lanak egitea produktu-motaren, materialen eta ezarritako jarduketa-arauen

arabera. • Ontziratzeko eta enbalatzeko lanetan erabilitako makinen eta ekipoen lehen mailako puntuan jartzean

ohikoak diren teknikak eta prozedurak aplikatzea. • Makina eta ekipoetako matxura sinple edo anomalia ohikoenak, hauek sortzen dituzten kausak eta izaten

dituzten eraginak identifikatzea. • Ontziratzeko eta enbalatzeko lanetan erabilitako makinak eta ekipoak osatzen dituzten piezen eta elementuen

anomalia sinpleak konpontzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ontziratzeko lanak:

Page 29: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

29

− Ontzien manipulazioa eta prestaketa. − Ontziak erabiltzeko teknikak. − Garbiketa-metodoak. − Betetzeko prozedurak.

∗ Dosifikazioa. ∗ Hutsean. ∗ Aseptikoa.

− Ontzi handiak. − Ixteko sistemak. − Estaltzea, tapoia jartzea. − Zigilatzea, soldatzea eta itsastea − Zigilaketa.

• Ontziratzeko makinak: − Oinarrizko motak, konposizioa eta funtzionamendua, elementu osagarriak. − Erabiltzea eta erregulatzea. − Lehen mailako mantentzea. − Garbiketa. − Segurtasuna erabileran. − Ontziratze-lerroak. − Etiketatzea: etiketak jartzeko eta finkatzeko teknikak.

• Enbalatzeko lanak: − Paketeen konposizio-teknikak.

∗ Elkartzea. ∗ Erretiluratzea, erretraktilatzea. ∗ Ahokatzea, sartzea.

− Berrelkartzeko metodoak: ∗ Paleteratzea eta despaleteratzea. ∗ Zumiztea.

− Enbalatzeko ekipoak: ∗ Oinarrizko motak, konposizioa eta mantentzea, elementu osagarriak. ∗ Erabiltzea eta erregulatzea. ∗ Lehen mailako mantentzea. ∗ Segurtasuna erabileran.

− Errotulatze-teknikak. Jarrerazkoak: • Autonomia, ordena eta metodoa makinak eta ekipoak prestatzeko prozeduretan. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta betetzea. • Ontzien eta enbalajeen ekipoak eta makinak erabiltzean segurtasun-arauak errespetatzea eta betetzea. • Ontziratzeko eta enbalatzeko makinen eta ekipoen puntuan jartze oker baten eraginak baloratzea. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. • Orden- eta garbitasun-arauak gordetzea bere lanerako lekuan edo lan-eremuan eta erabiltzen dituen ekipo,

produktu eta materialetan. • Lan-taldean integratzea. • Bere lanbide-esparruko aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza eskuratzeko jarrera izatea. III. multzoa: KALITATE-KONTROLA ONTZIRATZEAN ETA ENBALAJEAN Prozedurazkoak: • Ontzien eta enbalajeen fabrikatzaileek kalitate-kontrolerako egindako neurketa-parametroak identifikatzea. • Ontziratzean planta batean zaindu beharreko parametroak identifikatzea. • Plantako ontzien analisi eta kontrolerako erabilitako ekipoak aztertzea. • Betetze- eta ixte-kontrolak eta beste hainbat kontrol sistematiko egitea. • Lagin-hartzea eta materialen eta ekipoen eta, hala badagokio, ekipoen egiaztapen-probak egitea.

Page 30: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

30

• Emaitzen fidagarritasuna zehaztea produktuak onartzeko edo atzera botatzeko ezarritako erreferentziekiko konparazioaren bidez.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Probak materialei:

− Kalitate-kontroleko parametroak ontzien eta enbalajeen fabrikazioan: ∗ Ontzi metalikoak: bernizen azterketa, konposizioa, porositatea, korrosioaren kausa eragileak,

migrazioa... ∗ Ontzi plastikoak: iragazkortasuna, hermetikotasuna, argi-transmisioa, migrazioa… ∗ Ontziratze-planta batean zaindu beharreko parametroak: itxiturak. ∗ Beirazko ontziak. ∗ Ontzi metalikoak. ∗ Plastikoan oinarritutako ontziak eta materialak. ∗ Kartoizko enbalajea.

• Errefus-mailak: erreferentziekiko konparazioa. • Egiaztapena prozesuan zehar eta amaierako produktuan.

− Tresneria, kalibraketa eta erabilera. Jarrerazkoak: • Segurtasuneko eta prozesuan esku hartzeko araudia betetzea. • Lanpostua garbi eta ordenan mantentzea. • Emaitzen azalpena eta lanen aurkezpena argi egitea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lan-taldean integratzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. 5. lanbide-modulua. HIGIENEA ETA SEGURTASUNA ELIKAGAIEN INDUSTRIAN a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Produkzio-baliabideen higienerik ezak, produktuen narriadura-egoera edo -mailak eta lan-azturek produktuen

eta kontsumitzaileen segurtasun eta osasungarritasunerako dituzten ondorioak ebaluatzea. 2. Norberaren higieneko eta higiene orokorreko neurriak eta ikuskapenak aztertzea, lan-egoeretara egokituz

produktuen aldakuntza- edo narriadura-arriskuak minimizatzeko. 3. Instalazioen eta produkzio-ekipoen garbiketa-prozesuak aztertzea. 4. Elikagaien industriaren jardueratik eratorritako arriskuak eta ingurumenaren gaineko ondorioak aztertzea. 5. Ingurumen-kontroleko oinarrizko lanak eta hondakinen berreskuratze-, arazketa- eta ezabaketa-lanak

zehaztea. 6. Segurtasunerako arrisku-faktoreak eta -egoerak eta elikagaien industrian aplika daitezkeen prebentzio- eta

babes-neurriak aztertzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Produkzio-baliabideen higienerik ezak, produktuen narriadura-egoerak edo -mailak eta lan-azturek produktuen eta kontsumitzaileen segurtasun eta osasungarritasunerako dituzten ondorioak ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien osagai kimiko-elikadurazkoak eta mikrobiologikoak zehaztea. • Elikagaiek beren jatorriaren, egoeraren, konposizioaren eta balio elikagarriaren arabera sailkatzea eta

Espainian aplikatzen den elikagaien legeria identifikatzea. • Elikagaien eraldaketen jatorria eta agente eragileak, eta jatorri mikrobiarrekoak badira, haien transmisio- eta

ugalketa-mekanismoak identifikatzea.

Page 31: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

31

• Elikagaiek elaborazioan edo manipulazioan zehar jasandako aldakuntza nagusiak deskribatzea, produktuan duten eragina baloratzea eta jatorrizko kausak ondorioztatzea.

• Elikagaiei dagozkien toxikapen edo toxiinfekzio nagusiak eta osasunerako dituzten ondorioak zerrendatzea eta aldakuntzekin eta agente eragileekin erlazionatzea.

2. Norberaren higieneko eta higiene orokorreko neurriak eta ikuskapenak aztertzean, lan-egoeretara egokituz elikagaien aldakuntza- edo narriadura-arriskuak minimizatzeko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Instalazioek eta ekipoek izan behar dituzten higiene-eskakizunak azaltzea. • Instalazio eta ekipoetako higiene-baldintzen mantentzerako jarduketak baldintza horiek ez betetzeak

dakartzan arriskuekin lotzea. • Elikagaien industrian aplika daitezkeen norberaren higieneko neurriak deskribatzea eta neurri horiek kontuan

ez izatearen ondoriozko eraginekin erlazionatzea. • Prozesuaren edota gizabanakoaren egoera desberdinei aplika dakizkiekeen higiene pertsonaleko neurrien

artean diskriminatzea. • Araudi orokorra identifikatzea eta elikagaien industrietako praktika egokien gidaliburuak interpretatzea,

hauek konparatuz eta hauei buruzko iritzi kritikoa emanez. 3. Instalazioen eta produkzio-ekipoen garbiketa-prozesuak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian erabilitako garbitasunaren kontzeptuak eta mailak bereiztea. • Garbiketa-produktu eta -tratamendu desberdinak (desinfekzioa, esterilizazioa, intsektu-hiltzea, arratoi-

hiltzea) eta beren erabilera-baldintzak identifikatzea, sailkatzea eta konparatzea. • Instalazioen eta ekipoen garbiketan erabilitako lanak, baldintzak eta baliabideak deskribatzea. • Behar bezala zehaztutako garbiketako (desinfekzioa, esterilizazioa, intsektu-hiltzea, arratoi-hiltzea) suposizio

praktiko batean: − Lortu beharreko helburuak eta mailak justifikatzea. − Erabili beharreko produktuak, tratamenduak eta lanak hautatzea. − Kontrolatu beharreko parametroak finkatzea. − Beharrezkoak diren ekipoak zerrendatzea.

4. Elikagaien industriaren jardueratik eratorritako arriskuak eta ingurumenean dituen eraginak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industriak ingurumenean dituen eragin-faktoreak identifikatzea. • Sortutako hondakin-mota desberdinak jatorriaren, egoeraren, birziklatzearen eta arazketa-premiaren arabera

sailkatzea. • Elikagaien industriak sortutako hondakin poluitzaileen eta beste hainbat afekzioren ingurumen-eraginak

ezagutzea. • Ingurumena babesteko neurrien (derrigorrezkoak eta borondatezkoak) garrantzia justifikatzea. • Jarduera desberdinei aplika dakiekeen ingurumen-araudia (kanpokoa eta barrukoa) identifikatzea. 5. Ingurumen-kontroleko oinarrizko lanak eta hondakinen berreskuratze-, arazketa- eta ezabaketa-lanak zehaztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bilketa, hautaketa, birziklatze, arazketa, ezabaketa eta isurketarako oinarrizko teknikak azaltzea. • Produkzio-lanetako aurrezte energetiko eta hidrikorako oinarrizko neurriak deskribatzea. • Produkzio-prozesuetan erabilitako ingurumen-parametroen zaintze- eta antzemate-baliabideak identifikatzea. • Produkzio- edo arazketa-prozesuen ingurumen-kontrola ahalbidetzen duten parametroak ezagutzea. • Parametro horien balioak ingurumena babesteko mantendu edo lortu beharreko estandarrekin edo exijentzia-

mailekin konparatzea.

Page 32: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

32

6. Segurtasunerako arrisku-faktoreak eta -egoerak eta elikagaien industrian aplika daitezkeen prebentzio- eta babes-neurriak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian ohikoenak diren arrisku-faktoreak eta -egoerak identifikatzea eta hauen eraginak

ondorioztatzea. • Ondokoei buruzko araudiaren eta segurtasun-planen alderdi esanguratsuenak interpretatzea: langilearen eta

enpresaren eskubideak eta betebeharrak, funtzioen eta erantzukizunen banaketa, prebentzio-neurriak, seinaleztapenak, lanpostu bakoitzerako berariazko arauak, jokabidea istripu- eta larrialdi-kasuan.

• Arrisku- edo larrialdi-eremuen edo -egoeren seinale adierazleen xedea, ezaugarriak eta sinbologia ezagutzea. • Propietateak zerrendatzea eta norberaren babeserako jantziak eta elementuak erabiltzeko modua azaltzea. • Elikagaien industrian erabilitako ekipoen segurtasun-baldintzak eta -gailu orokorrak deskribatzea. • Produktuen toxikotasunari edo arriskugarritasunari buruzko informazioa produktu horien manipulazioan

zehar hartu beharreko babes-neurriekin erlazionatzea. • Suteen eta lurrun eta produktu kimikoen ihesen kasuan jokabide-prozedurak azaltzea eta kontrolatzeko

erabilitako baliabideak zehaztea. c) Edukiak I. multzoa: NORBERAREN HIGIENEA, INSTALAZIOENA ETA EKIPOENA Prozedurazkoak: • Elikagaien osagaiak identifikatzea:

− kimikoak. − elikadurazkoak. − mikrobiologikoak.

• Elikadurazko eskakizunak eta gomendioak zehaztea. • Elikagaien aldakuntza- edota eraldaketa-prozesuak aztertzea. • Instalazioen eta ekipoen higiene-eskakizunak identifikatzea. • Garbiketa-produktuak eta -tratamenduak sailkatzea. • Instalazioen eta ekipoen garbiketan erabili beharreko lanak eta baliabideak aztertzea. • Garbiketa-plan bat egitea eta ebaluatzea. • Norberaren higiene-neurriak egitea eta ebaluatzea. • Higiene-arauak ez betetzearen ondoriozko eraginak ikustea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Elikagaien sailkapena: araudia, jatorria, egoera, propietate fisikoak eta edukia. • Elikagaien konposizio kimiko elikadurazkoa:

− Karbono-hidratoak. − Koipeak. − Proteinak eta entzimak. − Gatz mineralak eta ura.

• Elikadurazko eskakizunak eta gomendioak. • Mikrobiologia: mikroorganismoen sailkapena, egitura, ugalketa, garapen-faktoreak eta elikagaietan

arruntenak diren taldeak: − Bakterioak. − Legamiak. − Lizunak. − Birusak.

• Elaborazioan edo manipulazioan zehar elikagaiek jasandako aldakuntzak eta eraldaketak. − Agente eragileak, transmititzeko eta kutsatzeko mekanismoak. − Eraldaketak eta aldakuntzak:

∗ Fisikoak. ∗ Kimikoak. ∗ Mikrobiologikoak. ∗ Elikagarriak.

− Osasunerako arriskuak:

Page 33: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

33

∗ Toxikapenak. ∗ Toxiinfekzioak.

• Higiene-praktika egokiak: − Sektorean aplika daitekeen araudia. − Norberaren higieneko arau orokorrak.

∗ Manipulazioan zehar. ∗ Kontserbazioan eta garraioan.

− Instalazioen eta ekipoen higiene-eskakizun orokorrak. ∗ Azaleren ezaugarriak, espazio-banaketa, aireztapena, argiztapena, higiene-zerbitzuak. ∗ Kontaktu-eremuak kanpoaldearekin, isolamendu-elementuak. ∗ Ekipoen materialak eta eraikuntza higienikoa.

• Garbiketa-plana: − Garbitasunaren kontzeptua eta mailak, garbitasun fisikoa, kimikoa eta mikrobiologikoa. − Izurriteen aurkako borroka: intsektu-hiltzea eta arratoi-hiltzea. − Instalazioen eta ekipoen garbiketako prozesuak eta produktuak. − Garbiketa-sistemak eta -ekipoak. − Eremuen edo ekipoen seinaleztapen- eta isolamendu-teknikak.

Jarrerazkoak: • Elikagaien higiene-araudia errespetatzea eta betetzea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Talde-lanerako prest egotea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Bere lanbide-esparruko aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza eskuratzeko jarrera izatea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. II. multzoa: INGURUMEN-PREBENTZIOA ETA SEGURTASUNA Prozedurazkoak: • Segurtasun-gaian eskudunak diren organoak identifikatzea. • Ingurumen-poluzioko agenteak eta faktoreak identifikatzea. • Poluitzaileen ingurumen-eraginak ebaluatzea. • Ingurumen-kontroleko eta aurrezte energetiko eta hidrikoko teknikak eta oinarrizko neurriak aplikatzea. • Kontrola ahalbidetzen duten zaintze-baliabideak eta parametroak identifikatzea. • Legerian ezarritako kontrol-parametro eta exijentzia-maila desberdinak konparatzea. • Arrisku-faktoreak eta -egoerak identifikatzea. • Araudia eta enpresan aplika daitezkeen segurtasun-arau orokorrak interpretatzea. • Arrisku-eremuetako edo -egoeretako seinale adierazleen sinbologia desberdinak identifikatzea. • Segurtasunerako neurriak aztertzea produkzioan eta makinen eta produkzio-ekipoen prestaketan. • Arrisku- edo larrialdi-kasuan ezarritako prozedurak burutzea. • Segurtasun-neurriak aplikatzea produkzioan eta makinen eta produkzio-ekipoen prestaketan. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ingurumen-inpaktuko agenteak eta faktoreak. • Elikagaien industrian aplika daitekeen ingurumena babesteari buruzko araudia: arauak eta jarduketa-planak. • Elikagaien industriak sortutako hondakinen sailkapena:

− Hondakin solidoak eta ontziak: ∗ Bilketa-, biltegiratze- eta hautaketa-metodoak. ∗ Berreskuratze- edo birziklatze-sistemak. ∗ Ezabaketa-aukerak.

− Atmosferarako igorpenak. ∗ Keak eta esekidurazko partikulak: parametroak eta gailuak. ∗ Soinu-poluzioa.

− Isurki likidoak. ∗ Ur-kontsumoan aurreztea, ura berreskuratzea. ∗ Arazketa-tratamenduen motak, kontrolatu beharreko aldagaiak, ekipoak.

Page 34: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

34

• Ingurumenaren prebentzio- eta babes-teknikak. • Faktoreak eta arriskuak elikagaien industrian. • Segurtasun-gaian aplika daitekeen araudia. • Prebentzio- eta babes-neurriak:

− Instalazioetan: ∗ Arrisku-eremuak, seinaleak eta kodeak. ∗ Lanerako baldintza osasungarriak.

− Pertsonalean: ∗ Norberaren ekipoa. ∗ Produktu arriskutsuen manipulazioa, arretak. ∗ Makinak erabiltzeko segurtasun- eta babes-elementuak. ∗ Garbiketa-neurriak eta lanpostuaren ordena.

• Arrisku- eta larrialdi-egoerak. − Alarmak. − Suteak: antzematea, jardutea eta sutea itzaltzeko ekipoak. − Uraren, lurrunaren, gasaren eta produktu kimikoen ihesak. Jardutea. − Utzaraztea larrialdi-kasuan.

Jarrerazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurumena babestekoak errespetatzea eta betetzea. • Lanbide-konpromisoa ingurumenaren babesarekiko. • Prebentzioa baloratzea osasunean, ingurumenean, ekipoetan eta instalazioetan kalteak saihesteko modu

eraginkorrena bezala. • Azkar eta eraginkortasunez jardutea larrialdi-kasuetan. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. 6. lanbide-modulua. LEHENGAIAK, PRODUKTUAK ETA PROZESUAK OLIO-

ERAUZKETAREN INDUSTRIAN a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Olioak, zukuak eta estraktuak lortzeko industrien mota, sistema eta produkzio-prozesu nagusiak aztertzea. 2. Olio-erauzketaren industriak erabilitako olioen, hazi oleaginosoen, animalia-azpiproduktuen, fruta eta

azukretsuen eta materia osagarrien egokitasuna zehazten duten ezaugarriak identifikatu eta ebaluatzea. 3. Olio-erauzketaren industrian lortutako produktu eta azpiproduktuak ezagutu, zehaztu eta baloratzea. 4. Laginak hartzeko teknikak aztertu eta sistematizatzea olio-erauzketaren industriako lehengaien eta

produktuen kalitatearen egiaztapenerako. 5. Analisi-metodoak aplikatzea lehengaien, olioen, zukuen eta beste hainbat estrakturen oinarrizko kalitate-

parametroen berehalako zehaztapenerako. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Olioak, zukuak eta estraktuak lortzeko industrien mota, sistema eta produkzio-prozesu nagusiak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ondoko azpisektoreetan barne hartutako industrien antolamenduari eta produkzioari dagozkion ezaugarri

nagusiak adieraztea: − Olioen eta koipeen fabrikazioa. − Fruta-zukuen fabrikazioa. − Azukrearen, xarabeen eta antzekoen produkzioa.

• Olio-erauzketaren industriako ezarpen handieneko barne-egitura eta -antolamenduko ereduak azaltzea. • Olio-erauzketaren industrian erabilitako produkzio-mota eta -sistema nagusiak deskribatzea.

Page 35: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

35

• Produkzio-maila eta -eremu desberdinetako pertsonalaren esku utzitako funtzioak eta erantzukizunak identifikatu eta deskribatzea.

• Produkzioko pertsonalaren mailan kalitatea ziurtatzeko sistema baten ezarpenetik eratorritako ondorioak ezagutzea.

• Erauzketa-industrietan egiten diren prozesu nagusiak zerrendatu eta deskribatzea, dagozkien etapa desberdinak eta produktuek izandako eraldaketak ezagutuz.

2. Olio-erauzketaren industriak erabilitako olioen, hazi oleaginosoen, animalia-azpiproduktuen, fruta eta azukretsuen eta materia osagarrien egokitasuna zehazten duten ezaugarriak identifikatu eta ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Zukuak lortzeko lehengai oleaginosoen eta azukretsuen espezie eta mota desberdinak bereiztea. • Lehengai desberdinak kuantitatibo eta kualitatiboki zehaztea eta dagozkien kalitate-parametroak

erabilgarritasun eta egokitasun industrialarekin erlazionatzea. • Lehengai desberdinek izaten dituzten akats eta aldakuntza nagusiak identifikatzea. • Erauzketa-industrietan lehengaiek bete behar dituzten zehaztapenei buruzko dokumentazio teknikoa

interpretatzea. • Materia osagarriak zerrendatzea, dagokien egoera eta erabilpen-baldintzak identifikatzea eta olioak eta

zukuak lortu eta egokitzeko prozesu desberdinetan duten jokaera adieraztea. • Lehengaiek eskatutako biltegiratze-baldintzak eta -arretak ondorioztatzea, dagokien egoeraren eta ondorengo

aprobetxamendu industrialaren arabera. • Eskatutako zehaztapenei buruzko informazioa ahalbidetzen deneko lehengaien hartzeko kasu praktiko

batean: − Dagozkion pisaketak eta erregistroak egitea. − Akatsak eta aldakuntzak ezagutzea lehengaietan. − Beren itxuraren eta ezaugarrien arabera baloratzea. − Beren onartze posibleari eta beren aprobetxamendu posibleei buruzko txosten arrazoitua lantzea. − Biltegiratze-baldintzak finkatzea.

3. Olio-erauzketaren industrian lortutako produktu eta azpiproduktuak ezagutu, zehaztu eta baloratzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Olioak, zukuak, azukreak eta beste hainbat estraktu sailkatzea horri buruz erabilitako irizpideen arabera. • Olio-, koipe-, zuku-, azukre-, xarabe- eta estraktu-mota desberdinen ezaugarriak deskribatzea. • Erauzketa- eta egokitzapen-prozesuetan sortutako azpiproduktu (lapak, tortak, irinak, melazak, pulpak) eta

hondakinak eta dagozkien aprobetxamendu posibleak identifikatu eta zehaztea. • Lotutako produktu eta azpiproduktuen kalitate- eta purutasun-parametroen zehaztapenak interpretatzea eta

fabrikazio-prozesuarekin erlazionatzea. • Lortutako produktu, azpiproduktu eta hondakinak lehengai eta osagarriekin eta jasaten dituzten erauzketa- eta

egokitzapen-prozesuekin erlazionatzea. • Lortutako produktu desberdinek behar dituzten biltegiratze-eskakizunak eta -arretak justifikatzea dagozkien

ezaugarrien eta ondorengo tratamenduen arabera. • Beren kalitate-parametroei buruz informazioa ere eskaintzen deneko produktuen erakusgaiari edo bildumari

buruz: − Produktu-motak, beren izendapenak eta merkataritza-maila ezagutzea. − Produktu bakoitzaren ezaugarri teknikoak eta bereizgarriak deskribatzea. − Proben edo testen bidez lortutako parametroak eskatutako zehaztapenekin kontrastatzea eta, ondorioz,

onespena ebaluatzea. − Biltegiratze-baldintzak finkatzea. − Ore edo produktu bakoitzari aplikatutako elaborazio-prozesuaren etapa nagusiak ondorioztatzea.

4. Laginak hartzeko teknikak aztertu eta sistematizatzean olio-erauzketaren industriako lehengaien eta produktuen kalitatearen egiaztapenerako, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

Page 36: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

36

• Olio-erauzketaren industrian erabilitako laginak hartzeko prozedura eta metodo desberdinak azaltzea eta lotutako tresnak ezagutu eta erabiltzea.

• Laginen eraketa-, markaketa-, lekualdatze- eta babes-sistemak identifikatzea. • Laginak hartzeko metodoa (kopurua, maiztasuna, lekua, ateratzeen tamaina) lagin homogeneo eta

adierazgarria lortzeko beharrarekin erlazionatzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako laginak hartzeko (lehengaiak eta osagarriak, uneko produktuak eta

produktu landuak, azpiproduktuak eta hondakinak) kasu praktiko batean: − Laginketa-protokoloa interpretatzea. − Tresna egokiak aukeratu eta prestatzea. − Laginak lortu eta prestatzeko lanak leku, une eta era egokian egitea. − Laginak identifikatu eta lekualdatzea.

5. Analisi-metodoak aplikatzean lehengaien, olioen, zukuen eta beste hainbat estrakturen oinarrizko kalitate-parametroen berehalako zehaztapenerako, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Beharrezkoak diren kontzeptu fisiko eta kimikoak definitzea berehalako analisi-metodoak aplikatzeko

lehengaietan eta olio-erauzketaren industriako produktuetan. • Oinarrizko kalkulu matematiko eta kimikoak egitea analisietan eskatutako eta lortutako datuak erraztasunez

erabili ahal izateko. • Oinarrizko zehaztapenetan eta berehalakoetan esku hartzen duten tresnak eta erreaktiboak identifikatu,

kalibratu eta erabiltzea. • Laginaren prestaketa-lanak ezagutu eta erabiltzea dagokion analisirako (diluzioa, kontzentrazioa,

homogeneizazioa, egonkortzea). • Oinarrizko zehaztapen fisiko-kimikoak gauzatzea lehengaietan eta olio-erauzketako produktuetan, dagozkien

kalitateko parametroak lortzeko kasu bakoitzean adierazitako prozedura eta tresnak erabiliz. • Produktuen ezaugarri organoleptikoak hautematea dagozkien test sentsorialen edo dastatzeen bidez. • Lortutako emaitzak baliozkotu eta dokumentatzea eta desbideratzeei buruzko txostenak lantzea. c) Edukiak I. multzoa: LEHEN SEKTOREA; ANTOLAMENDUA ETA PRODUKZIOA Prozedurazkoak: • Sektoreko industrietako produkzio-lan nagusiak identifikatu eta antolatzea. • Olio-, zuku- eta azukre-industriako eta antzekoetako egitura- eta antolamendu-eredu desberdinen arteko

konparaziozko azterketa. • Materia oleaginosoen barietate desberdinen zehaztapena. • Lehengaia oleaginosoak sailkatzea dagozkien teknika eta ondorengo erabilera industrialekin. • Zukuetarako fruta-barietate desberdinak zehaztea. • Substantzia eta material osagarri desberdinak identifikatu eta zehaztea. • Lehengaietako aldakuntza-mota desberdinak aztertzea. • Kontserbazio-tratamenduak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Erauzketa-sektoreko industriak: azpisektoreak:

− Gaur egungo egoera eta bilakaera. − Produkzio-egitura. − Erlazioak lehen sektorearekin. − Erlazionatutako beste hainbat industria.

• Olio eta zukugintzaren sektoreko industriak: − Enpresa motak. − Banaketa geografikoa.

• Materia oleaginosoak: − Oliba: produkzioak, barietateak, ezaugarriak eta konposizioa. − Hazi oleaginosoak: soia, ekilorea, koltza, artoa..., ezaugarriak eta konposizioa.

Page 37: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

37

• Azpiproduktuak eta animalia-barrukiak: motak eta aprobetxamendua. • Zukutarako frutak: espezieak, barietateak, ezaugarriak. • Azukretsuak. • Material osagarriak: Gehigarriak. Araudia. Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Norbera bertan egotea, ezarritako higiene- eta osasun-arauak (norberaren garbitasuna, laneko arropa eta abar)

kontuan hartuz. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Ekimena eta izaera kritikoa aldaketak edo alternatibak eskaintzean. • Autonomia lanen burutzapenean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. • Beste establezimenduetako joerak eta produkzio- eta merkaturatze-moduak ikusteko interesa azaltzea. II. multzoa: OLIO EDOTA ZUKUGINTZA Prozedurazkoak: • Olio- eta koipe-mota desberdinak identifikatzea. • Olio- eta koipe-mota desberdinak izendapen desberdinekin lotzea. • Zuku-, zumo- eta estraktu-mota desberdinak identifikatzea. • Zuku-, zumo- eta estraktu-mota desberdinak izendapen desberdinekin lotzea. • Azukre-mota desberdinak identifikatzea. • Araudi desberdinen ezaugarri orokorrak aztertzea. • Elaborazio-metodo desberdinak aztertzea:

− Fluxu-diagramak lantzea. − Grafikoak lantzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Olioak eta koipeak:

− Oliba-olio birjinak. − Findu gabeko landare-olio -eta koipeak. − Animalia-olio eta -koipe jangarriak. − Olio eta koipe finduak edota aldatuak. − Olio-industriako azpiproduktuak.

• Zukuak, zumoak eta estraktuak: − Zuku fresko naturalak. − Oinarrizko zumo kontzentratuak. − Zumo birsortuak. Nektarrak. − Fruta-kremak. − Estraktuak, olio berezkoak. − Zukuen erauzketako azpiproduktuak.

• Azukreak: − Erremolatxa- eta kanabera-azukreak. − Glukosa, maltosa, beste hainbat azukre eta suzedaneo. − Xarabe azukretuak.

• Elaborazio-metodoak eta ereduzko prozesuak olio-erauzketaren industrian: − Olioak eta koipeak. − Zumoak.

Page 38: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

38

− Azukrea. − Beste hainbat prozesu.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Norbera bertan egotea, ezarritako higiene- eta osasun-arauak (norberaren garbitasuna, laneko arropa eta abar)

kontuan hartuz. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Ekimena eta izaera kritikoa aldaketak edo alternatibak eskaintzean. • Autonomia lanen burutzapenean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. III. multzoa: PRODUKTUAREN NORMALIZAZIOA ETA KALITATE-KONTROLA Prozedurazkoak: • Laginak hartzeko beharrezkoak diren lanabes, erreminta eta laneko ekipoen hautaketa eta hornikuntza. • Lagin-hartzea egitea. • Analisi fisiko, kimiko eta biologikoen prozedura nagusiak zehaztea. • Lagin-hartzea eta -lekualdatzea egitea. • Analisi fisiko-kimiko eta biologikoak materiei eta landutako produktuei aplikatzea. • Analisi-sistema desberdinak identifikatzea. • Analisi-emaitzen kalitatea eta fidagarritasuna ziurtatzea. • Oinarri organoleptikoak aztertzea: ikusmena, usaimena, dastamena eta ukimena. • Dastatzeak edo test sentsorialak egitea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lagin baten ezaugarriak eta konposizioa. • Laginketa-teknikak:

− Lehengaiak. − Erauzketa-industriako laginak. − Aparatuak eta tresnak. − Laginen lekualdatzea eta erregistroa.

• Lehengaien analisia: − Propietate fisiko-kimikoak − Kimikako oinarrizko kontzeptuak. − Analisi-metodoak.

• Oinarrizko zehaztapen fisiko-kimikoak eta berehalakoak olio-erauzketaren industrian. • Olioen eta zumoen dastatzea. • Kalitatearen kontrola eta ziurtapena prozesuan zehar. Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Norbera bertan egotea, ezarritako higiene- eta osasun-arauak (norberaren garbitasuna, laneko arropa eta abar)

kontuan hartuz. • Puntualtasuna ordutegia betetzean. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea.

Page 39: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

39

• Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Ekimena eta izaera kritikoa aldaketak edo alternatibak eskaintzean. • Autonomia lanen burutzapenean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari

dagokionez. • Beste establezimenduetako joerak eta produkzio- eta merkaturatze-moduak ikusteko interesa azaltzea. 7. lanbide-modulua. PROZESUEN KONTROL-SISTEMAK ETA OSAGARRIAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Elikagaien industrian erabilitako prozesuen kontrol-sistemak aztertzea. 2. Elikagaien industrian erabilitako produkzio-sistema automatizatuen kontrolean erabilitako informazioaren

tratamendu-ekipoak (automata programagarriak, kontrol-ordenagailuak) eragitea. 3. Elikagaien elaborazio-prozesuek eta -ekipoek eskatutako zerbitzu osagarrien instalazioak aztertzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Elikagaien industrian erabilitako prozesuen kontrol-sistemak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Prozesuen kontrol-sistema desberdinak (eskuzkoa, automatikoa, banatua) eta beren aplikazioak bereiztea

elikagaien industrian. • Prozesu sekuentzialetan eta prozesu etengabeetan erabilitako sistema automatikoen artean dauden aldeak

zerrendatzea. • Elikagaien industrian erabilitako automatizazio-sistemetan erabilitako datuen eskuratze- eta tratamendu-

katearen egitura orokorra deskribatzea, osatzen duten elementu funtzionalak eta bakoitzaren ezaugarriak zerrendatuz eta azalduz: − Sentsoreak eta transduktoreak. − Informazio-prozesadoreak. − Erregulatzaileak. − Aurreeragileak eta aktuadoreak.

• Sistema automatizatuen datuen eskuratze- eta tratamendu-kateko etapa bakoitzeko funtzioak egiteko erabiltzen diren gailuak eta elementuak zerrendatzea, bakoitzaren tipologia, ezaugarriak eta aplikazio ohikoenak adieraziz.

• Prozesuen instrumentalizazioan eta kontrolean erabilitako izendegia, sinbologia eta kodeak interpretatzea. • Parametroak beraien gain eragin dezaketen sistemaren elementuekin erlazionatzea. • Neurketa-, transmisio- eta erregulazio-elementuen lehen mailako mantentze-lanak identifikatzea. 2. Industrian erabilitako produkzio-sistema automatizatuen kontrolean erabilitako informazioaren tratamendu-ekipoak (automata programagarriak, kontrol-ordenagailuak) eragitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Automata programagarrien funtzionaltasuna eta aplikazioak azaltzea. • Automata programagarri baten oinarrizko osagaiak eta elikagaien industrian gehien erabilitako motak

identifikatzea. • Behar bezala zehaztutako elaborazio-prozesu informatizatuen suposizio praktikoetan eta formazio-

simuladore bat erabiliz: − Prozesurako eta produkturako egokia den programa eta menua hautatzea. − Prozesua hasi aurretik gauzatu beharreko egiaztapenak zerrendatzea. − Erreferentzia-parametroak eta lan-sekuentzia finkatzea.

Page 40: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

40

− Programaren kontrol-jarraibideak eta, hala badagokio, neurri zuzentzaileak gaineratzekoak ezagutzea eta betetzea.

− Sortutako informazioa ezarritako eran eta euskarrian erregistratzea. 3. Elikagaien elaborazio-prozesuek eta -ekipoek eskatutako zerbitzu osagarrien instalazioak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Beroa, airea eta hotza produzitzeko, ura tratatzeko eta eramateko eta energia elektrikoa banatzeko eta

erabiltzeko sistemen eta ekipoen egitura eta oinarrizko funtzionamendua deskribatzea. • Zerbitzu osagarrien aplikazio desberdinak elikagaien elaborazio-planta bateko makinen eta elaborazio-

prozesuen eskakizunei lotzea. • Behar bezala zehaztutako kasu praktiko batean:

− Zerbitzu orokorrak eta osagarriak erabiltzeko segurtasun-gailuak eta -neurriak sailkatzea eta zerrendatzea, erabil daitekeen energia-motaren arabera.

− Zerbitzu osagarrietan barne hartutako ekipo desberdinen erabiltzaile-mailako mantentze-lanak ezagutzea eta gauzatzea.

− Eraginkortasuna egiaztatzea eta zerbitzu osagarrietako ekipoen kontrol- eta erregulazio-elementuak erabiltzea.

c) Edukiak I. multzoa: PROZESUEN KONTROL-SISTEMAK Prozedurazkoak: • Kontrol-mota desberdinak identifikatzea. • Neurtu behar dituzten magnitudeak eta hauen maila identifikatzea. • Neurketa-tresna eta elementu osagarri egokienak hautatzea. Konexionatua. • Kontrol-elementu desberdinak identifikatzea, beren ezaugarri garrantzitsuenak zerrendatuz. • Neurketa-, transmisio- eta erregulazio-elementuen lehen mailako mantentze-lanak burutzea. • Prozesuen instrumentazioan eta kontrolean erabilitako izendegia, sinbologia eta kodeak interpretatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Neurketa- eta erregulazio-teknikak eta -tresnak prozesuak kontrolatzeko.

− Aldagaien neurketa: ∗ Tenperatura, presioa, emaria eta mailak. Neurketa-unitateak. ∗ Neurketa-elementuak.

− Transdukzioa, egiaztapena eta seinaleen transmisioa. − Kontrol- eta erregulazio-elementuak.

∗ Elektrikoak. ∗ Elektronikoak. ∗ Hidraulikoak. ∗ Pneumatikoak.

− Sinbologia eta eskemak. • Prozesuen kontrol-sistemak eta teknikak.

− Kontrol-sistemak: ∗ Eskuzkoa. ∗ Automatikoa. ∗ Banatua. ∗ Operadorearen funtzioa.

− Kontrol-parametroak. Erregula daitezkeen aldagaiak. − Kontrol-sistema baten osagaiak. Tipologia eta ezaugarriak.

Jarrerazkoak: • Ekipoak eta sistemak erabiltzeko arauak betetzea. • Lortutako emaitzak adieraziz garatutako jardueren memoria-txostenen lanketak duen garrantzia baloratzea. • Dokumentazio zuzena erabilgarri izatearen garrantzia baloratzea.

Page 41: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

41

• Zorroztasuna segurtasun-neurriak (bai norberarenak bai instalazioarenak) aplikatzean. II. multzoa: AUTOMATA PROGRAMAGARRIAK ETA KONTROL-ORDENAGAILUAK Prozedurazkoak: • Automata programagarri bat, bai egitura modularrean bai trinkoan, osatzen duten zati desberdinak (elikadura,

sarrerak, CPU, irteerak eta programazio-unitatea) identifikatzea. • Konexio-terminalak periferikoekin identifikatzea. • Automata osatzen duten multzoen oinarrizko parametroak interpretatzea, orri teknikoetan azaltzen direnak,

hain zuzen ere, eta hauen ezaugarriak. • Zirkuitu tipikoen fluxu-diagramak interpretatzea edota egitea. • Egindako jardueren memoria-txostenak egitea, burutzapenerako ezarritako prozesuari kasu eginez. • Tresna egokiaren bidez konexio-borneak zehaztea, konexionatu eta funtzionamenduan jartze zuzena eginez. • Programa informatikoak aplikatzea sistema automatizatuak kontrolatzeko eta aldagaiak gainbegiratzeko. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Sistema kableatuen eta programatuen arteko aldeak. • Oinarrizko osagaiak. • Motak eta erabilgarritasuna. • Sarrera- eta irteera-motak. • Programak kargatzea eta erabiltzea. • Instalazioko, puntuan jartzeko eta mantentzeko lanak.

− Ingurunearen ingurumen-baldintzak. − Osagaien banaketa. − Kableatua. − Elikadura. − Puntuan eta zerbitzuan jartzea. − Mantentzea.

• Sistema automatizatuen kontroleko programa informatikoak. Jarrerazkoak: • Zorroztasuna dokumentazioa interpretatzean. • Ekipoen konexioari arreta eskaintzea eta parametroak eta neurketak interpretatzea. • Errespetua ekipoak erabiltzeko eta kontserbatzeko arauekiko. • Lortutako emaitzak adieraziz garatutako jardueren memoria-txostenen lanketaren garrantzia baloratzea. • Lan-taldean proposatutako helburuetan laguntzea. • Metodo eta teknika berriak asimilatzeko aldeko jarrera azaltzea. • Autonomia lana burutzean, finkatutako jarraibideak kontuan izanik. • Ekimena izatea aurreikusi gabeko gertakariei soluziobidea emateko. III. multzoa: HOTZAREN ETA BEROAREN PRODUKZIOA ETA BANAKETA Prozedurazkoak: • Galdara-mota desberdinen eskemak eta fluxu-diagramak interpretatzea. • Hotza eta beroa transmititzeko printzipioak eta parametroak aplikatzea. • Sistema tipikoetako hotza eta beroa transmititzeko mekanismoak interpretatzea. • Produkzioko eta hotza eta beroa transmititzeko sistemetako ohiko arazoak ebaluatzea, egoera jakinen kausa-

eragina korrelazioa ezarriz. • Erabili beharreko gas-mota hautatzea, erabilitako prozeduren eta teknologien arabera, ingurumena

errespetatuz. • Energiaren eta beroaren kontzeptuak bereiztea. • Aire atmosferikoa definitzen duten faktoreak parametroen eta neurketen bidez zehaztea. • Aire konprimatua definitzen duten faktoreak parametroen eta neurketen bidez zehaztea. • Ura banatzeko sistemetako ohiko arazoak ebaluatzea.

Page 42: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

42

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Beroaren produkzioa eta transmisioa:

− Bero-transmisioaren oinarriak. − Ur beroa eta lurruna sortzea. Galdarak. − Banaketa eta zirkuituak. − Bero-trukagailuak.

• Airearen produkzioa, banaketa eta egokitzapena: − Airea eta gasak elikagaien industrian. − Aire konprimatuaren produkzioa eta kondukzioa. Konprimagailuak. − Aire-egokitzapena.

• Hotzaren produkzioa: − Oinarriak. − Fluido frigorigenoak. − Oinarrizko elementuak. Lurrungailua, konprimagailua, kondentsagailua, espantsio-balbula, zirkuitua.

• Uraren egokitzapena: − Erabilera desberdinetako tratamenduak. − Uraren banaketa. Ponpaketa eta hodiak.

Jarrerazkoak: • Ordutegia beharrezkoa den puntualtasunez betetzea. • Segurtasun eta higieneko eta ingurumena babesteko arauak kontuan izatea. • Dokumentazio zuzena erabilgarri izatearen garrantzia baloratzea. • Ekimena lana prestatzeko eta burutzeko proposamenetan, finkatutako jarraibideak kontuan izanik eta

aurreikusi gabeko gertakariak konponduz. • Lortutako emaitzak adieraziz garatutako jardueren memoria-txostenen lanketaren garrantzia baloratzea. • Zorroztasuna dokumentazioa interpretatzean. • Errespetua lanabesak eta lanerako erremintak erabiltzeko eta kontserbatzeko arauekiko. • Interesa azaltzea lan-metodo eta -teknika berriekiko. IV. multzoa: INSTALAZIOAK ETA MOTOR ELEKTRIKOAK Prozedurazkoak: • Eskemak eta oinarrizko zirkuitu elektrikoak interpretatzea. • Zirkuitu elektriko adierazgarrien ebazpena eta muntaia. • Magnitude elektrikoen neurketa. Erresistentzia, tentsioa, korrontea eta potentzia. • Eskema elektrikoak egitea araudia eta sinbologia aplikatuz. • Motor elektrikoen konexio-mota desberdinak identifikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Korronte elektrikoaren printzipioak eta propietateak. • Zirkuitu elektrikoen azterketan erabilitako oinarrizko legeak: Ohm-en legea, Kirchoff-en legea, Joule-n

legea. • Oinarrizko magnitude elektrikoak. Erresistentzia, tentsioa, intentsitatea eta potentzia. Unitateak. • Sistema monofasikoak, bifasikoak eta trifasikoak. Oinarrizko ezaugarriak. Bakoitzaren abantailak eta

eragozpenak. • Izar- eta hiruki-konexioa. Ezaugarriak eta oinarriak. • Sistema trifasikoen oinarrizko magnitudeak (V, I, W). Neurketa-sistemak. • Motor elektrikoak. Funtzionamendua eta motak. Konexioa eta geldiaraztea. Babesa. • Potentzia-faktorea. Zuzenketa- eta optimizazio-neurketak. • Behe-tentsioko banaketa. Argiztapena eta indarra. • Koadro elektrikoak. • Potentzia mekanikoko transmisioa. Poleak, erreduktoreak, engranajeak, abiadura-aldatzaileak eta ardatzak. Jarrerazkoak:

Page 43: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

43

• Lan-taldean integratzea. • Norberaren eta erabilitako tresnen segurtasun-arauak kontuan izatea. • Ekipoen konexioari arreta eskaintzea eta parametroak eta neurketak interpretatzea. • Orden- eta garbitasun-arauak kontuan izatea lanerako lekuan edo lan-eremuan eta erabiltzen dituen ekipo,

zerbitzu eta produktuetan. • Beste sailekin koordinatzeko aldeko jarrera izatea. 8. lanbide-modulua. LAN-PRESTAKUNTZA ETA -ORIENTABIDEA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arriskurik ohikoenak

antzematea eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzea. 2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak aplikatzea. 3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak aztertzea. 4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzea, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta lanbide-ibilbide egokiena

identifikatuz. 5. Lanaren lege-esparrua interpretatzea eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta betebeharrak

bereiztea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arriskurik ohikoenak antzematean eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion lan-eremuan ohikoenak diren arrisku-egoerak eta/edo -faktoreak identifikatzea. • Lanbidetik ondorioztatzen diren gaixotasunak, osasunerako kalteak eta lan-istripuak deskribatzea, titulazioan

adierazten diren jardueretan aritzean. • Sektorean aplikatu ohi diren babes- eta/edo prebentzio-teknikak deskribatzea. • Prebentzio- eta/edo babes-ekintzarako teknika orokorrak dagokion lan-eremuan ohikoak diren arrisku-egoera

eta/edo -faktoreekin erlazionatzea. • Enpresaren barruan nahiz enpresatik kanpo segurtasun-arloan eskumena duten organoak identifikatzea. • Sektoreko ohiko kontingentzietara egokitutako suposizioetan aplikatu behar diren prebentzio- eta/edo babes-

neurriak zehaztea. • Arriskuen prebentzioan laguntzea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurunea babesteari buruzkoak errespetatzea, titulazioan adierazitako

jardueretan aritzean. • Prebentzioa osasunerako kalteak saihesteko baliabide gisa baloratzea. 2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lesioak bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera sailkatzea. • Ekintza- edo protokolo-prozesua azaltzea, lan egitean gertatu ohi diren lesio eta/edo istripuen aurrean. • Lesionatu batzuk edo asko izanez gero, esku hartzeko garaian lehentasuna identifikatzea, lesioek berez

bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera. • Aurreko kasuan izandako lesioen arabera aplikatu beharreko neurrien sekuentzia identifikatzea. • Oinarrizko osasun-teknikak burutzea (arnasketa artifiziala, inmobilizazioa, bihotz-masajea, lekualdaketa eta

abar), ezarritako protokoloak aplikatuz. • Istripurik gertatuz gero berehala eta eraginkortasunez jokatzea. • Lan koordinatua kontingentziak konpontzeko metodo eraginkorrena dela kontuan hartzea.

Page 44: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

44

3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion produkzio-sektoreko lan-kontratazio modalitate desberdinak deskribatzea, horien ezaugarriak

iraupenaren, ordainsariaren eta/edo bestelako aldagai garrantzitsuen arabera azalduz. • Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak deskribatzea, norberaren konturako langile gisa. • Autonomo bati dagozkion enpresa- edo lanbide-jarduerak martxan jartzeko garaian parte hartzen duten

erakundeak adieraztea, kasu bakoitzean egin beharreko tramiteak azalduz. • Lan-munduratzeko bide posible gisa norberaren konturako lana eta besteren konturakoa kontrastatzea, kasu

bakoitzari dagozkion inplikazioak aztertuz eta norberaren interesen arabera horietako bat aukeratuz. • Inprimaki ofizialetan, moduluen edo koefizienteen araberako estimazio objektiboaren erregimeneko zerga-

betebeharrei eta Gizarte Segurantzari buruzko dokumentazioa betetzea, hain zuzen ere norberaren konturako langile gisa finkatzearen ondorioz.

• Inprimaki ofizialetan norberaren konturako langile gisa aritzeko beharrezko dokumentuak betetzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo abantailak ezagutzea, langile autonomo gisa

lanean aritzeko. 4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzean, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta lanbide-ibilbide egokiena identifikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala identifikatzea. • Norberaren interesak eta motibazioak definitzea, hala badagokio, sexuaren araberako baldintzak eta beste

izaera batekoak saihestuz. • Dagokion eremuko lan-eskariaren baldintzak interpretatzea, lortutako balio profesionalarekin erlazionatuz. • Lan-munduratzeko aukerak izan ditzakeen zonako prestakuntza-eskaintzari eta enpresa-ehunari buruzko

informazio-iturriak erabiltzea, enplegu-eskaintzarekiko dituen iguripenei lotuta enpresaren datuak eta informazioa lortuz.

• Prestakuntza-premia osagarriak ondorioztatzea, dituen enplegu-aukerak zabaltzeko eta/edo behin enplegua lortu ondoren aberastasun profesionala lortzeko.

• Prestakuntza-ibilbideak ezartzea antzemandako beharren arabera. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea, elkarrizketak egitea, testak betetzea eta abar bezalako simulazioen

bidez. • Enplegu batean aurkezteko eta/edo eskaria egiteko dokumentuak lantzea. • Behar profesional gisa, prestakuntza zabaldu eta jarraitzeko ekimena izatea. 5. Lanaren lege-esparrua interpretatzean eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta betebeharrak bereiztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak azaltzea (Konstituzioa, Langileen Estatutua, Europako Batasunaren

Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar), dagozkion eskubideak eta betebeharrak bereiziz. • Negoziazio kolektiborako bideak deskribatzea, negoziatu ohi diren aldagai garrantzitsuenak adieraziz:

soldatak, segurtasuna eta higienea, produktibitatea eta abar. • Besteren konturako langileentzako Gizarte Segurantzaren prestazioak eta betebeharrak identifikatzea. • Gizarte Segurantzaren prestazioak suposizio desberdinetan oinarrituz kalkulatzea. • Oinarrizko soldata-agiriak suposizio desberdinetan oinarrituz formalizatzea, horietan agertzen diren

kontzeptuak interpretatuz (soldata gordina, PFEZ atxikipena, Gizarte Segurantzaren kuotak eta abar). • Suposizio desberdinetan oinarrituz hartzekoen likidazioak kalkulatzea, agertzen diren kontzeptuak

interpretatuz. • Inprimaki ofizialetan PFEZren aitorpen sinpleak betetzea, lortutako errendimendu desberdinak identifikatuz

eta zerga-zorra kalkulatuz. • Gerta daitekeen lan-baldintzak negoziatzeko egoera batean besteen iritziak errespetatuz. c) Edukiak I. multzoa: SEGURTASUNA ETA OSASUNA

Page 45: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

45

Prozedurazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arloan eskumena duten organismoak identifikatzea. • Arriskuen prebentzioa: prozedurak. • Lesioen arriskuaren arabera esku hartzea: lehentasunen identifikazioa eta aplikatu beharreko neurrien

sekuentziazioa. • Zaurituen ebakuazioa eta laguntza: antolaketa. • Oinarrizko osasun-teknikez baliatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lanbide-gaixotasunak, osasunari egindako kalteak eta lan-istripuak: arriskuaren araberako sailkapena. • Babes-teknikak eta/edo prebentzio-teknikak lanean. • Lesioak: bizitzarentzat duten arriskuaren arabera sailkatuta. • Lehen laguntzak. • Ingurumena eta industria- edo zerbitzu-prozesuak. Jarrerazkoak: • Istripuen aurrean erantzun azkarra eta eraginkorra ematea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurumenaren babesari buruzkoak errespetatzea eta betetzea. • Lanbidearen jardunean ingurumena babestearen aldeko konpromisoa hartzea. • Prebentzioa osasunean kalterik ez izateko modurik eraginkorrena dela baloratzea. • Arriskuen prebentzioan eta kontingentzien aurrean parte hartzea, lan-taldean integratuz. II. multzoa: LAN-ESPARRUA Prozedurazkoak: • Banako enpresa bat sortzeko dokumentazioa betetzea. • Norberaren konturako lanean zerga-betebeharrei buruzko dokumentazioa nahiz Gizarte Segurantzaren

dokumentazioa betetzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo bestelako abantaila batzuk ezagutzea,

norberaren konturako lanean jarduteko. • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala identifikatzea eta norberaren

interesak eta motibazioak definitzea. • Dagokion lanbide-eremuan dagoen lan-eskariaren baldintzak interpretatzea eta prestakuntza-premiak

ondorioztatzea. • Enpresa-ehunari eta prestakuntza-aukerei buruzko informazio-iturriak erabiltzea. • Bere hasierako prestakuntza osatuko duten prestakuntza-ibilbideak ezartzea. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea eta dokumentuak lantzea. • Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak kalkulatzea. • Hartzekoen likidazioak interpretatzea eta kalkulatzea. • Oinarrizko soldata-agiriak interpretatzea eta formalizatzea. • Errendimenduak identifikatzea eta zerga-zorra kalkulatzea PFEZen. • Norberaren konturako lana eta besteren konturako lana konparatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lan-kontratazioaren modalitateak: ezaugarriak. • Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak norberaren konturako lanean. • Autonomo batek enpresa- edo lanbide-jarduera bat martxan jartzeko zer erakundetara jo behar duen eta egin

beharreko tramitazioaren eskema zein den. • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak: Konstituzioa, Langileen Estatutuak, Europako Batasunaren

Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar. • Negoziazio kolektiboa: Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak eta hauekiko betebeharrak, besteren

konturako lanean. • Lanbide-esperientzia eta etengabeko prestakuntza: lanbide-promoziorako ibilbidea, birziklatzeko ohiko

ikastaroak, ikastaro horiek ematen dituzten erakundeak, titulazioari lotutako unibertsitate-ikasketak eta unibertsitateaz kanpokoak.

Page 46: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

46

Jarrerazkoak: • Norberaren interesak definitzeko garaian adin, sexu eta bestelako baldintzei buruz gogoeta egitea. • Dagokion lanbidean aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza lortzeko prest egotea. • Gizarte- eta ekonomia-ingurunetik informazioa lortzeko ekimena izatea. • Lanean hastearen ondorioz beste pertsona batzuekiko edo organismoekiko sortzen diren betebeharrak

betetzea. • Lan-harremana zuzentzen duten arauak errespetatzea. 9. lanbide-modulua. KALITATEA ETA ETENGABEKO HOBEKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagokion lanbide-sektore edo

-eremuari dagokionez bereziki. 2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak aztertzea,

lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz. 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe hobetzeko

proiektu edo ekintzetan parte hartzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzean (tituluari dagokion lanbide-sektore edo -eremuari dagokionez bereziki), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa deskribatzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei eta

sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdi eta elementuak

identifikatzea.

2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak aztertzean (lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak

ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauen (Europakoak bereziki) edukia interpretatzea. • Prozesuetan kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak bere lanbide-eremuko jarduerarik

esanguratsuenekin lotzea. 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Suposizio erreal edo simulatuetan:

− Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Lanbide-harremanen hobekuntzan eta jardueren garapenean inplikatzeko azturak hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea.

Page 47: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

47

− Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako soluzio edo planak ezartzearen emaitzak ebaluatzea.

c) Edukiak • Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei eta

sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdiak eta elementuak

identifikatzea. • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak

ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauak (Europakoak bereziki) interpretatzea. • Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta elikagaien industriako sektoreko prozesu eta jarduerarik

esanguratsuenekiko loturak identifikatzea. • Tituluari dagokion lanbide-gaitasunaren prozesu edo jarduera esanguratsu baten edo batzuen datuetatik eta

gainerako aldagai deskribatzaileetatik abiatuta eta guztia sektoreko balizko enpresa batean kokatuta: − Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Harremanetan eta jardueren garapenean hobekuntza pertsonaleko jarrerak eta azturak hartu eta ezartzea. − Bere mailan, etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremuari lotutako soluzio edo planak ezartzearen

emaitzak ebaluatzea. 10. lanbide-modulua. LANTOKIKO PRESTAKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Lehengaien hartzean eta sarrerako kontroletan eta dagokien hautaketa eta prestaketarako beharrezkoak diren

lanetan parte hartzea, aldez aurretik ezarritako irizpideen arabera. 2. Olioen edota zukuen erauzketa- eta zuzenketa-prozesuak egitea, ekipoak prestatuz eta erabiliz eta ezarritako

kalitate-autokontrolak gauzatuz. 3. Erauzketa-prozesuetan sortutako hondakinen bilketa- eta tratamendu-lanak egitea enpresan ezarritako

sistemen arabera. 4. Olioen eta zumoen azken egokitzapena, ontziratzea, enbalajea, biltegiratzea eta bidalketa gauzatzea. 5. Enpresaren esparruari dagozkion higiene- eta segurtasun-arauen arabera jokatzea lanpostuari datxezkion

jardueretan. 6. Lantokian erantzukizunez jokatzea eta enpresako harreman tekniko eta sozialen sisteman integratzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Lehengaien hartzean eta sarrerako kontroletan eta dagokien hautaketa eta prestaketarako beharrezkoak diren lanetan parte hartzean, aldez aurretik ezarritako irizpideen arabera, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lehengaien, osagarrien eta materialen hartzean, biltegiratzean eta izakinen kontrolean erabilitako

dokumentazioa interpretatu, bete eta tramitatzea. • Jasotako lehengaien, osagarrien eta materialen sarrera-, egoera-, kantitate- eta kalitate-kontrolak eta -

egiaztapenak (laginak hartzea eta probak) egin eta ebaluatzea, sailkatu eta identifikatzea enpresak ezarritako irizpideen arabera.

• Sartzen diren lehengaiak, osagarriak eta materialak garraiatu eta biltegian edo itxarote-aldean kokatzea erabilitako sistemaren arabera, eskueran dauden baliabideak erabiliz.

• Biltegiratzean zehar materia edo material bakoitzerako eskatu eta finkatutako baldintzak mantentzen direla egiaztatzea.

Page 48: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

48

• Lehengaien hautaketa-, ikuzketa- eta prestaketa-lanak eta baldintzak identifikatzea, dagokien egoeraren eta prozesuaren arabera.

• Lehengaien lehen egokitzapeneko makina eta ekipoen garbiketa, puntuan jartzea eta mantentzea egitea. • Lehengaien lehen egokitzapeneko prozesuak kontrolatzea, prozesuko parametroak egiaztatuz eta makina eta

ekipoen erregulazio-elementuak eraginez. 2. Olioen edota zukuen erauzketa- eta zuzenketa-prozesuak egitean, ekipoak prestatuz eta erabiliz eta ezarritako kalitate-autokontrolak gauzatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Prozesuaren burutzapenerako beharrezkoa den informazioa lortu eta interpretatzea, batez ere ekipoen

prozedurari, kalitateari, erabilerari eta mantentzeari buruzko eskuliburuak. • Olioen eta zukuen erauzketa- eta zuzenketa-ekipoen behar bezalako antolaera, prestaketa, lehen mailako

mantentze, abiarazte eta geldiarazterako beharrezkoak diren lanak egitea. • Dagozkion ekipoei prozesuaren lan bakoitzaren burutzapeneko parametroak esleitzea, eta dagokien elikadura

eta produktuaren fluxua ziurtatzea. • Azpiproduktuen eta hondakinen erauzketa/zuzenketa- eta bereizketa-prozesua kontrolatzea, parametroak

egiaztatuz eta makina eta ekipoen erregulazio-elementuak eraginez desbideratzeak zuzentzeko. • Produkzioa ezarritako kantitatean eta denboran lortzea. • Laginen hartzea, prestaketa eta lekualdatzea tresnak erabiliz eta kalitate-eskuliburuan ezarritako prozedurei

jarraituz gauzatzea. • Uneko produktuaren eta lortutako azpiproduktu eta hondakinen kalitate-autokontroleko probak egitea,

analisi- edo hautemate-teknikak eta -ekipoak deskribatutako protokoloen arabera erabiliz. • Produktuaren kalitate-desbideratzeak identifikatzea, dagokion jarduketa-eremuan horiek eragiten dituzten

kausak edo faktoreak ondorioztatuz. • Prozesuaren garapenari, ekipoen funtzionamenduari eta lortutako emaitzei buruzko txostenak eta lan-parteak

betetzea. 3. Erauzketa-prozesuetan sortutako hondakinen bilketa- eta tratamendu-lanak egitean enpresan ezarritako sistemen arabera, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sortutako hondakin solido eta likidoen bilketa, tratamendua eta ebakuazioa egiteko beharrezkoak diren

argibideak lortu eta interpretatzea. • Hondakinen bilketa, lekualdatzea eta biltegiratzea adierazitako uneetan, eran eta lekuetan gauzatzea. • Hondakin desberdinek jasan beharreko tratamenduak identifikatzea, tratamendu hauei dagozkien lanak,

burutzapen-baldintzak eta beharrezko ekipoak ezagutuz. • Tratamenduko hondakinen laginen hartzea, prestaketa eta lekualdatzea gauzatzea, tresnak erabiliz eta horri

buruz ezarritako prozedurei jarraituz. • Tratamenduen jarraipena lan-parametroen, eginiko neurketen eta analisien emaitzen eta adierazitako

erreferentzien arteko konparazioaren bidez egitea. • Hondakinen tratamenduetako desbideratzeen garapen eta agerpenari buruzko txostenak betetzea. 4. Olioen eta zumoen azken egokitzapena, ontziratzea, enbalajea, biltegiratzea eta bidalketa gauzatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Olioen edo zumoen jalki-, itxarote- edo biltegiratze-aldian produktu bakoitzerako eskatutako eta finkatutako

baldintzak mantentzen direla egiaztatzea. • Azken produktua lortzeko beharrezkoak diren lanak (ontzi-aldatzea, nahasketa, iragazketa, birsortzea,

kontserbazioa eta abar) eta dagozkien burutzapen-baldintzak identifikatzea. • Produktuen azken egokitzapeneko makina eta ekipoen garbiketa, puntuan jartzea eta mantentzea egitea. • Produktuen azken egokitzapeneko prozesuak kontrolatzea, prozesuko parametroak egiaztatuz eta ekipoen

erregulazio-elementuak eraginez. • Ontziratze-, etiketatze- eta enbalaje-lanak, eskatutako materialak, burutzapen-baldintzak eta beharrezkoak

diren ekipoak identifikatzea. • Irteten diren sorten ontziratze-, etiketatze-, enbalaje-, paleteratze- eta errotulatze-lerroak eta -ekipoak

hautatzea, prestatzea, erabiltzeko prest mantentzea eta kontrolatzea.

Page 49: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

49

• Produktu ontziratuak eta enbalatuak lekualdatu eta biltegian banatzea erabilitako sistemaren arabera, eskueran dauden baliabideak erabiliz.

• Irteera-aginduak, bidalketa-dokumentazioa eta produktu bukatuen izakinen kontrolean erabilitakoa interpretatu, bete eta tramitatzea.

• Produktu bukatuen bidalketak irteera-aginduen argibideen arabera prestatzea eta irteten diren merkantzien ezaugarriak eta garraio-baldintzak egiaztatzea.

5. Enpresaren esparruari dagozkion higiene- eta segurtasun-arauen arabera jokatzean lanpostuari datxezkion jardueretan, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Betiere higieneari buruzko araudi orokorra betetzea eta bereziki enpresak ezarritako arautegiak edo praktika-

gidaliburu zuzenak. • Lantokian bere jarduketa-esparruan azaltzen diren elaborazioko elikagaien osasungarritasun eta

segurtasunerako arrisku-faktoreak eta -egoerak identifikatzea. • Esleitutako eremu, ekipo eta baliabideen higiene-egoeraren egiaztapenak egitea, adierazitako ikuskapen-

jarraibideak betez. • Betiere agindutako jarduerak edo lanak eskatutako norberaren higiene-jarrerak eta -neurriak hartzea

produktuen kutsadura- edo aldakuntza-arriskuak minimizatzeko. • Industriak eta, hala badagokio, agindutako jarduerek ingurumenean duten eragina ezagutzea. • Ezarritako babes- eta zuzenketa-sistemak, hauen funtzionamendu-baldintzak eta produkzio-lanetan dituzten

inplikazioak identifikatzea. • Jarrera zuhurra eta ernaia izatea, jarduera desberdinen garapenean betiere norberaren eta taldearen

segurtasun-arauak zorroztasunez betez, bai berariazko araudian bildutako orokorrak bai enpresak ezarritako bereziak, bai eta larrialdi-kasuetan jokatzeari dagozkionak ere.

• Materialak eta produktuak manipulatzeari, prozesuak burutzeari eta ekipoak eta instalazioak erabiltzeari lotutako segurtasunerako arriskuak, informazioa eta bere jardueraren lekuan dauden arreta-seinaleak identifikatzea.

• Lan-aldea arriskurik gabe eta ordenan eta txukuntasunez mantentzea eta lan desberdinetarako eskueran dauden eta ezarritako norberaren babeserako lanabesak eta makina, ekipo eta instalazioen babes-gailuak erabiltzea.

6. Lantokian erantzukizunez jokatzean eta enpresaren harreman tekniko eta sozialen sisteman integratzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Jasotzen dituen argibideak interpretatu eta arduraz betetzea, eta egiten duen lanaren erantzule izatea, uneoro

pertsona egokiekin eraginkortasunez komunikatuz. • Plantako eskakizunak eta erabilpeneko arau teknikoak betetzea, lana ongi eginez eta lana arrazoizko epean

amaituz. • Betiere ezarritako prozedura eta arauekiko errespetuzko jarrera azaltzea. • Bere jarduerak sektoreko eta lantokiko produkzio-sisteman dituen eraginak aztertzea. • Lana ezarritako argibideen eta prozeduren arabera antolatzea, zereginak lehentasun-ordenan betez eta esku-

hartzeetan segurtasun- eta kalitate-irizpidepean jokatuz. • Bere jarduera gainerako pertsonalarekin koordinatzea, edozein aldaketa, premia esanguratsu edo aurreikusi

gabeko kontingentziaren berri emanez. • Lanpostuan puntualtasunez hastea, eta ezarritako atsedenaldiak izango ditu eta ez du lantokia ezarritakoaren

aurretik utziko behar bezala justifikatutako arrazoirik gabe. c) Edukiak Ikastetxeak “lan-egoeretan” kokatutako jarduera gisa finkatuko ditu edukiak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak argitaratutako Lantokiko prestakuntza lanbide-modulua diseinatzeko curriculum-esparruaren arabera. 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa

Page 50: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

50

3.3.1. Iraupenak Lanbide-modulua Oinarrizko

iraupena Iraupen finkoa

1. Biltegiko lanak eta kontrola 54 ordu 70 ordu 2. Olioen eta zukuen erauzketa 200 ordu 250 ordu 3. Olioen eta zukuen egokitzapena 100 ordu 115 ordu 4. Ontziratzea eta enbalajea 78 ordu 95 ordu 5. Higienea eta segurtasuna elikagaien industrian 78 ordu 95 ordu 6. Lehengaiak, produktuak eta prozesuak elikagaien industrian 166 ordu 180 ordu 7. Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak 78 ordu 95 ordu 8. Lan-prestakuntza eta -orientabidea (LPO) 60 ordu 60 ordu 9. Kalitatea eta etengabeko hobekuntza (KEH) 40 ordu 40 ordu 10. Lantokiko prestakuntza (LP) 336 ordu 400 ordu GUZTIRA 1.190 ordu 1.400 ordu 1. Ikastetxe bakoitzak curriculum-proiektua bere gizarte- eta ekonomia-ingurunera eta

ikasleen ezaugarrietara egokitzeko, ikastetxeek beren esku izango dute guztizko ordutegiaren %15 ─kasu honetan 210 ordu─ eta ordu-kopuru hau lanbide-modulu desberdinetan banatu ahal izango dute, baldin eta irakaskuntza desberdinak eskaintza oso baten parte badira.

Horrenbestez, modulu bakoitzerako ezarritako oinarrizko iraupena errespetatu egin beharko da eta aurrerago azalduko diren irizpideen arabera gehitu ahal izango da.

2. Irakaskuntzak eskaintza partzial bateko parte badira, iraupen finkoa ezarri da modulu

bakoitzerako eta ezin izango da aldatu. 3. Moduluen behin betiko iraupenek, hau da, ikastetxeak berak esleitu behar duen denbora

banatu ondoren, heziketa-zikloak irauten dituen 1.400 orduak osatu beharko dituzte guztira.

4. Ikastetxeetako curriculum-proiektu desberdinetan oreka egokia gordetzeko asmoz,

eskaintza osoko modalitatea jarraitzen duten irakaskuntzek ondoko zehaztapena errespetatu beharko dute: lanbide-moduluek ezin izango dute oinarrizko iraupena 64 ordu baino gehiagotan gehitu, Olioen eta zukuen erauzketa eta Lehengaiak, prozesuak eta produktuak olio-erauzketaren industrian moduluek izan ezik, hauek, bidezko hartzen bada, 96 ordutan gehitu ahal izango dira-eta.

5. Ikastetxean bertan garatu beharreko Lantokiko prestakuntza lanbide-moduluko fase

desberdinen iraupenek ez dute ikastetxeak modulu honetarako ezartzen duen behin betiko iraupenaren %10 gainditu behar.

3.3.2. Sekuentziazioa Heziketa-zikloaren sekuentziazioan: 1. Eskaintza osoan: • Lantokiko prestakuntza moduluaren iraupenaren %80 gaitasun-atalei loturiko modulu

guztien irakaskuntzak amaitu ondoren eman beharko da.

Page 51: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

51

• Ikastetxe bakoitzak heziketa-ziklo honi hasiera emateko aukeratzen dituen moduluak

kontuan izan gabe, modulu horien artean honako hauek egon beharko dute: Lehengaiak, prozesuak eta produktuak olio-erauzketaren industrian, Olioen eta zukuen erauzketa eta Olioen eta zukuen egokitzapena.

2. Eskaintza partzialean: • Lantokiko prestakuntza modulua heziketa-zikloa osatzen duten gainerako moduluak

egiaztatu direnean (ondorio horretarako finkatutako bide desberdinen bidez) soilik eman beharko da.

4. Irakasleak 4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak a) Lanbide Heziketako irakasle teknikoen kidegoan “Elikagaien elaborazio-lanak eta -ekipoak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Biltegiko lanak eta kontrola. • Olioen eta zukuen erauzketa. • Olioen eta zukuen egokitzapena. • Ontziratzea eta enbalajea. • Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak. b) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan "Elikagaien industriako prozesuak" espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Higienea eta segurtasuna elikagaien industrian. • Lehengaiak, produktuak eta prozesuak olio-erauzketaren industrian. c) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Lan-prestakuntza eta -orientabidea. • Kalitatea eta etengabeko hobekuntza. d) Heziketa-ziklo bereko beste lanbide-moduluren bat irakasten duten a) eta b) ataletan adierazitako espezialitatea duten irakasleek ondoko modulua ere irakats dezakete: • Lantokiko prestakuntza. 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko 4.2.1. "Elikagaien industriako prozesuak" espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Nekazaritza-ingeniari teknikoa, nekazaritzako eta elikagaien industrietako espezialitatea

Page 52: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

52

4.2.2. “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Enpresa-zientzietan diplomatua. • Lan-harremanetan diplomatua. • Gizarte-lanean diplomatua. • Gizarte-hezkuntzan diplomatua. • Kudeaketa eta administrazio publikoan diplomatua. 5. Irakaskuntza hauek emateko gutxieneko baldintzak 5.1. Espazioak Apirilaren 30eko 777/1998 Errege Dekretuko 19. artikuluaren arabera, “Olio eta zukugintza” erdi-mailako Lanbide Heziketako heziketa-zikloak ondoren adierazitako gutxieneko espazioak eskatzen ditu dekretu honek definitzen dituen irakaskuntzak emateko. Prestakuntza-espazioa Azalera

20 ikasle (m2) Erabilera-maila

(%) Olioen eta zumoen lantegia ...................................................... 210 50 Analisi-laborategia ................................................................... 60 15 Gela balioanitza ....................................................................... 40 35 “Erabilera-mailak” ikasle-talde batek oinarrizko irakaskuntzak irakasteko espazioa zenbat orduz okupatzea aurreikusten den adierazten du; alabaina, irakaskuntza hauen guztizko iraupenarekiko ehunekoetan adierazten da eta ikastetxeek curriculumaren guztizkoa osatzeko definitzen dutenerako orientagarria da. “Erabilera-mailak” onartutako marjinan, heziketa-ziklo bereko edo beste ziklo batzuetako edo beste hezkuntza-etapa batzuetako beste ikasle-talde batzuek okupatu ahal izango dituzte ezarritako prestakuntza-espazioak. Dena dela, prestakuntza-espazioei lotutako ikaskuntza-jarduerak (erabilera-mailak adierazitako okupazioarekin) antzeko beste prestakuntza-jarduera batzuetarako erabilitako azaleretan ere burutu ahal izango dira. Identifikatutako prestakuntza-espazio desberdinak ez dira zertan itxitura bidez bereizi. 6. Konbalidazioak eta korrespondentzia 6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak • Biltegiko lanak eta kontrola. • Olioen eta zukuen erauzketa. • Olioen eta zukuen egokitzapena. • Ontziratzea eta enbalajea. • Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak. 6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak • Biltegiko lanak eta kontrola.

Page 53: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA...4.1. “Olio eta zukugintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ..... 51

53

• Olioen eta zukuen erauzketa. • Olioen eta zukuen egokitzapena. • Ontziratzea eta enbalajea. • Lantokiko prestakuntza. • Lan-prestakuntza eta -orientabidea.