Download - Presentatie G.smid

Transcript
  • Lief is Lef

    High Cure, dan ook High Care

    Van veranderkundige evaluatie naar

    toekomstperspectief

    Gerhard Smid 13 juni 2014

  • Even voorstellenSioo

    Professionalisering

    Adviseurs & Vernieuwers

    Managers & Bestuurders

    Organisatieontwikkeling

    Kennisontwikkeling

    Open Universiteit

    PhD School Management

    Faculteit MST

    Gerhard Smid (1950)Professionals, leren, vernieuwen, Organisatie en BesturingOnderzoekerOntwerper van leertrajecten

    2

  • Opzet

    Vraag

    Aanpak

    Producten

    Procesbeeld

    Visual

    Programma in

    woorden

    Veranderredenering

    Effecten op cultuur

    Toekomst?

    Contextontwikkeling

    Businessdiagram

    Nieuwe

    veranderredenering

    Procesbeeld

    3

  • Vraag

    Onderzoek MLZ in veranderkundig opzicht

    Let op context o.a. Lean

    Opbrengst

    Concept ontwikkeling? Is de cultuur veranderd?

    Hoe verder met vernieuwing?

    Lessen voor vernieuwing in andere ziekenhuizen

    4

  • Onderzoeksmodel

    Procesevaluatie

    - Tijdsverloop

    - Betekenisgeving

    - Interacties

    - Gebeurtenissen

    Uitkomstevaluatie

    - Nieuwe Cultuur

    - Bedrijfsresultaten

    - Leerervaringen

    - Succesfactoren

    Leiderschap

    Verandermanagers

    Veranderaanpak

    Interventies

    Uitgangspositie

    - Ambitie

    - Mensen & cultuur

    - Structuur, Systemen

    - Besturing

    Proces in episodes

    Leiderschap

    Verandermanagers

    Leiderschap,

    veranderorganisatie

    5

  • Onderzoeksproducten

    Opzet evaluatieonderzoek

    Situatiebeschrijving

    Reconstructie van veranderproces

    Stellingen over het waarom

    Waardering van opbrengst: cultuurverandering

    Adviezen voor verder werken bij EZ

    6

  • Procesbeeld (zonder onderzoek UvT)

    Nota

    Besluit

    Hoogleraren

    erbij

    Matching

    Ontwerp en

    contractering

    Start 2 Lerende

    Gemeenschappen

    Grote meetings

    Besluit opschalen

    Opleiden van

    begeleiders

    8 + 1 Lerende gemeenschappen

    Stand van zaken opmaken

    Besluit next steps

    Discussies

    Thema

    Breed , viraal

    7

    3e lg

    Ontwerpen

    Training & leermiddelen

    Met hoofden aan

    De slag

    Training

    Leidiinggevenden

  • Momentopname 2011(een van de weinige visualisaties)8

  • Programma MLZ

    Lief naast Lean & Veilig,

    Rol bestuurders in samenhang

    Beweging, Betekenisgeving, Moreel Kompas, Maatwerk

    Meerjarig

    Coalitie, geen braaftaal, Lef

    It takes two to tango

    Expeditie

    Van exploratie naar opschaling

    Open en tolerant

    Aanpak van verandering: leren

    Breed/Provocerend, Virus,

    gericht op allen

    Diep/onderzoeken,

    broedplaatsen

    Dubbel verankerd

    Aangestuurd vanuit de lijn

    Ondersteunende diensten?

    Buiten binnen (huisartsen

    (verwijzers) en burgers)

    9

  • VERANDERREDENERING klantgerichte organisatie

    Waarom Klantwensen, balans, aantrekkelijke werkgever, kwaliteiten benutten

    Waartoe Klantgerichte organisatie, dienstverlening passend bij klantbehoeften, slim

    werken, moreel kompas bij variatie. Bijzinder: betekenisgeving

    Wat Beweging, creativiteit. Exploreren. Systeem en structuur later. Nadruk op

    waarden, normen en omgangsvormen, moreel kompas

    Hoe Conceptgedreven verandering: Lief. Bijzondere combinatie: Virale

    benadering + Interactieve Exploratie in broedplaatsen. Exploratie:

    uitwisselen van ervaringen -> nieuwe waarden en normen -> identiteit van

    de organisatie -> zijnswaarde diepgang en kleuring. Parallel: onderzoek.

    Fasering: exploratie en dan opschalen. Mogelijk vervolg: stapsgewijs &

    participatief nieuwe werkpraktijk gemeengoed maken. Betekenisvolle &

    interactieve interventies

    Wie Lijnmanagers met professionals initiatief steun van topmanagement.

    Nodigen medewerkers en buitenstaanders uit. Meedenken en bijdragen aan

    proces. It takes two to tango

    10

  • Indicatie effectenPatintwaarde

    Patinten vaker complimenten.

    Aantal klachten: niet minder, nu

    anders (verstrekte informatie,

    afstemming).

    2/3 genterviewden kan geen

    verbeterpunt noemen

    4 sterren voor gastvrijheid.

    Nominatie nr.1 gastvrij ziekenhuis

    Medewerkerswaarde

    > 30% : klantgerichtheid kan beter

    Arbeidsmarkt 2014 anders 2009,

    Binden minder probleem.

    Aantrekkingskracht EZ arbeidsmarkt

    groot.

    MLZ ook aantrekkelijk medisch

    specialisten

    Werkplezier medewerkers

    toegenomen:

    7,8 eigen werk

    7,5 organisatie als geheel.

    Stijgende lijn sinds 2009.

    Organisatiewaarde

    $$ goed. MLZ indirect (reputatie).

    MLZ bij bezuinigingsopgaven

    Extern: positievere toonzetting

    (minder geluiden over arrogantie)

    Opinion leader bij zorgvernieuwing.

    11

  • Opbrengsten inhoudelijke exploratie

    Conceptontwikkeling: Lief is..

    Plateau

    Relationele sturing

    Opgave / Respons

    Methoden

    Aandacht / Attent (Service)

    Hoffelijk

    Afstemmen / Aansluiten

    12

  • Quotes

    Patinten geven St.Elisabeth een dikke

    acht. Dit getal is gebaseerd op een enqute onder vierhonderd bezoekers.

    (.)Met slechts negen onvoldoendes en maar liefst 150 tienen mogen we in onze

    handjes knijpen. Ruim tweederde van de

    ondervraagden kon geen enkel

    verbeterpunt noemen, waarmee we nog

    liever zouden worden (.) Het artikel sluit af met: Want ondanks het uitstekende

    rapportcijfer, zien we zelf nog voldoende

    ruimte om nog liever te worden.

    Het St. Elisabeth is niet alleen een opleidingsziekenhuis met topklinische zorg

    maar ook een lief ziekenhuis. Navraag in mijn directe omgeving bij specialisten,

    assistenten, verpleegkundigen en

    patinten, leerde mij dat het ziekenhuis

    zijn ambities zeker waar maakt. En dit

    werd laatst ook nog bevestigd door een

    van mijn patinten. Hij liet mij zijn

    interview met een van de directeuren in

    Liever Elisabeth zien. De kop van het artikel luidde Ik heb vertrouwen in dit ziekenhuis en dat zegt genoeg. Ik ben dan ook blij dat ik mijn steentje bij mag

    dragen aan dit ziekenhuis.

    13

  • Cultuurverandering?

    The way things get

    done around here

    Waarden en

    overtuigingen

    Rituelen en gebruiken

    Helden en verhalen

    Symbolen en spullen

    Instrumenten

    14

  • The way things get done around hereVoorbeelden

    Voetbal

    Dwarslaesiepatient heeft het warm

    Postoel

    De lastige mevrouw

    Anders kijken, anders handelen: niet snel oordelen, onverdeelde aandacht

    Maar

    Aarzeling om af te wijken. Legitimatie andere aanpak? Groepsdruk etc.

    Vanuit Moreel kompas handelen en van werk met elke patint maatwerk te

    maken nog geen gemeengoed.

    15

  • Waarden en overtuigingen

    Zijn andere waarden en overtuigingen leidend ?

    Hoogleraar: Het glas is half vol.

    Onderzoeker: 3e laag: relationele sturing, schatting 25 a 30% EZ heeft

    verbeterruimte op de 3e laag benut. Andere 70 % zegt of praktiseert soms ook

    gouden dingen

    Aandacht voor de patint belangrijker geworden?

    Oncologen: Je merkt dat er veel meer aandacht is.

    Bewustwording is enorm toegenomen.

    Veel beter begrip van wat patinten goede zorg vinden.

    Dit maakt ons werk tot zorgen veel leuker

    Persoonlijke groei en ontwikkeling:

    Grenzen verleggen, beter leren waarnemen en leren reflecteren.

    Arts : Ik ben er een betere dokter door geworden.

    16

  • Rituelen en gebruiken

    Andere omgangsvormen?

    Verpleegkundigen vragen meer directe feedback van patinten.

    Bewuster van effect gedrag op de gang voor patinten.

    Ruimte voor gesprek over Lief

    Sneller hulp vragen bij ingewikkeldheden

    Andere stijl?

    LG startpunt om actiever in werk te staan en op eigen kompas af te gaan.

    Zelf spiegelgesprekken, werken met ervaringskaartjes, experimenteren met

    passende gespreksstrategien, onderzoekjes doen, scherper

    17

  • Helden en verhalen(1)

    Andere helden?

    Rita je begrijpt het toch wel, we doen het voor jou.

    Hoofd Zorgeenheid Orthopedie gelauwerd met Elisabeth Beeldje

    Maar: Het gaat om de kleine successen, daar is niks heldhaftigs aan.

    Via Lief geen heldenstatus, maar er is meer waardering voor op micro niveau

    Mensen met veel aandacht voor de relationele dimensie, van buitenbeentje naar erkenning van

    collegas.

    Ruimte krijgen nemen voor wat ik goede zorg vind.

    Gewone in ander daglicht

    Gangbare handelingen van artsen en verpleegkundigen krijgen andere betekenis. Ze zijn soms

    altijd al bezig om verschillende opgaves goed in balans te krijgen, zodanig dat de patint goed wordt geholpen n er met een goed tempo kan worden gewerkt. Voorbeeld dermatologie

    18

  • Helden en verhalen (2)

    Andere verhalen?

    Observatie: mensen bij EZ hebben niet de gewoonte om te vertellen over mooie gebeurtenissen

    aan anderen. Journaliste gaat actief op pad om verhalen op te tekenen en te verspreiden.

    Kleine verhaaltjes over wat goede zorg kan zijn in het alledaagse.

    Verpleegkundigen kijken ook terug. Zoals op een avond voor kennisdelen voorjaar 2014.

    Onderzoekers, genteresseerde verpleegkundigen en managers spreken elkaar. Een van hen

    vertelt over 2009.

    Weet je nog die ene keer dat we het presenteerden? De reacties waren toen: het lijkt alsof we weer regie kunnen nemen op hoe wij de zorg bieden. Of het mag weer, Florence Nightingale.

    Nieuwe taal

    Andere werktaal met afkortingen zoals AHA (attent-hoffelijk-aansluiten), ANNA (Altijd Navragen,

    Nooit Aannemen). Heb je vandaag een klik gehad?

    De patint de regie te geven = Mensenwensen. s Ochtends samen met de patint de dag dooornemen, dan zit de patint daarna beter in zijn vel.

    19

  • Symbolen en spullen

    Bank bij de ingang, teksten op de gang

    Kleine kaartjes bij ingang patinten feed back. (ipv vragenlijst 170 punten cq index).

    Dongels, spoedtasjes, muziek op OK.

    Renovatie meer nagedacht over patint en diens proces.

    Meer een-persoonskamers.

    Rustiger voor de patint.

    Keerzijde: er komen nu op een dag minder verpleegkundigen op een kamer.

    Soms verveling bij patienten. Gesprek verpleegkundigen: Moeten we niet ook

    soms zonder dat je iets hoeft te doen bij een patint even binnengaan en even

    gaan zitten voor een gesprek?

    (Modellen zoals opgave en respons nog niet omgezet in kenniskaarten).

    20

  • Waar staat EZNog zon 70 a 75% verbeterruimte op het derde plateau (Onderzoeker)

    Cultuurverandering en verandering in betekenisgeving gaat gestaag, step by step.

    Lief is nooit af, het is net als met kunst, je moet erover blijven praten.

    We zijn voor mijn gevoel nog maar net begonnen.

    Verankering bij artsen kan veel beter.

    Zorgen. Kritische massa? Hoe krijgen we de bal rollend. Blijft er ruimte voor communicatie over Lief? Fragiliteit veranderorganisatie

    Ideen Beleg de voortgang formeel. Maak module menslievende zorg binnen het

    leiderschapsprogramma verplicht voor alle leidinggevenden. Maak duidelijker wat

    vanuit MLZ van elke verpleegkundige wordt verwacht. In elke zorgeenheid een

    lerende gemeenschap en een groep ambassadeurs. MLZ onderdeel van het

    jaargesprek. MLZ in audit systeem. Teamleiders en opleidingsfunctionarissen geven

    leiding aan leren op de werkplek. Leren in de dokterspraktijk onderzoeken. MLZ in de

    opleiding van arts assistenten

    21

  • InstrumentenConcepten en resources om bekwaamheid tot menslievende zorg verder te

    ontwikkelen:

    Ervaring lerende gemeenschappen verwerkt in twee opleidingsformats, opleiding

    begeleiders nieuwe leergemeenschappen, module leiderschapsprogramma

    Leermiddelen: reeks pakkende verhaaltjes & exemplarische casustiek. Artikelen,

    filmpjes met preferent- minder preferent gedrag, ervaringskaartjes.

    Ervaring met leervormen waar verpleegkundigen goed mee uit de voeten kunnen.

    Bijvoorbeeld: kan je van n dienst n click met een patint beschrijven. Er is

    gexperimenteerd met balie onderzoek, met het bespreken van klachten brieven.

    Inzicht in leervormen die niet werken. Verpleegkundigen gaan bv. niet graag de deur

    uit. Werkbezoeken brengen bij anderen hebben niet hun voorkeur.

    22

  • We zijn net begonnen

    Weinig mensen weten wat er in MLZ is gedaan. We zijn voor mijn gevoel pas net begonnen. Dit is echt nog maar het begin. Het is tijd dat

    het OOC een profiel maakt waar je als verpleegkundige aan hebt te

    voldoen, met daarin ook een verplichte training Opgave en Respons.

    Daarbij is het ook zaak om te leren hoe je over Opgave & Respons

    vertelt. Dus leren verhaaltjes te maken. Het maakt je echt een betere

    verpleegkundige. Wat de RVB in elk geval niet moet doen is de stekker

    eruit trekken. Dat breekt elke geloofwaardigheid, waarom zou iemand

    dan een volgende keer ergens aan meedoen? De stijl waarin het

    verder zou moeten gaan is faciliteren zonder je er als management

    teveel in te mengen. Niet teveel managementdrift in de lerende

    gemeenschap.

    23

  • Op eigen kracht

    Zorgeenheid op eigen kracht. Universiteit meer op afstand.

    HZE schakel tussen teams en maatschap. Doet zelf onderzoek. Zelf lerende

    gemeenschap gestart, met verpleegkundigen, poli-assistenten artsen.

    2014: twee lerende gemeenschappen, twee x tien deelnemers.

    Werkgroep mensenwensen.

    Initiatief om op training te gaan ( motivational interviewing).

    Maken zelf workshop

    Rol teamleiders

    24

  • Claims

    1. Aandacht voor betekenisgeving cruciaal, pluricentrische praktijk (systeemkenmerk,

    vele verschillende beroepsculturen, eigen betekenisgeving)

    2. Bijdrage aan verbeterde waardering van zorgwerk van EZ door patinten.

    3. Aandacht voor relationele -> betere waardering van werk door personeel

    4. Personeel verandert: Anders kijken. Completere stijl van denken. Opgerekt

    repertoire. Geoefend op de morele dimensie. Scherper op relationele sturing, ook in

    de onderlinge samenwerking. Relationele Competentie EZ groeit

    5. In management meer oog voor balans in meervoudige waarde creatie.

    6. Onder ervaren en gezaghebbende mensen stevig bruggenhoofd

    7. Fikse ruimte voor verbetering van relationele sturing in werken met patinten (teller

    staat pas op 20 25%)

    8. Potentile impact kennisopbrengst van onderzoekers groot. Terecht nadruk op

    genereren duurzame kennis. Daar kan EZ nog jaren plezier van hebben

    9. Samenwerken met onderzoekers UvT teken van lef

    25

  • Toekomst??

    8 Lerende gemeenschappen

    Stand van zaken opmaken

    Besluit next steps

    ?

    26

    Training

    LeidinggevendenMet hoofden aan

    de slag

    Kennisopbrengst

  • Verder op dit pad? Ja want

    Buiten

    Bombardement van beleid, Overaanbod van oplossingen, Verzekeraars,

    Druk op kosten,

    Schaal nodig voor hoogcomplexe zorg >> fusie en lateralisatie, keten,

    Grote veranderingen in de patintenpopulatie (multimorbiditeit)

    Binnen

    Het moet goedkoper, sneller, korter,

    Too much airplane to fly alone

    Je wordt veel meer afhankelijk van elkaar, relationele vereisten nemen

    toe, high tech high touch

    Professionele Autonomie - > Professionele Verantwoordelijkheid

    Pluricentrische blijft dus: coordinatie via betekenisgeving

    27

  • Verder op dit pad? Ja want.

    Dragen dat uitin hun context

    Waardering van patinten van het proces dat zij in ziekenhuis doormaken.

    Uitstekende behandeling van aandoening, goede service, hoffelijk, relationele precisie

    Programma

    Invloed op verwijzers (o.a.huisartsen)

    Portfolio medische behandelingen

    Aantrekkingskracht ziekenhuisvoor goede medisch specialistenen verpleegkundigen

    Reputatie vanziekenhuis en medisch specialisten

    Peil patintenstroom

    Moreel Kompas & Relationele vaardigheidzorgverleners

    28Alles dat bijdraagt aan op peil houden van patintenstroom omarmen en benutten!!

  • NIEUWE VERANDERREDENERING

    Waarom

    Waartoe

    Wat

    Hoe

    Wie

    29

  • Aantal keuzes

    1. Door met organische ontwikkeling, of ook structuur en

    systemen aanpakken (zoals VAR voorstelt)

    2. Door met gerichtheid op individuele professionals en

    hun morele kompas, of juist ook op samenspel van

    artsen en verpleegkundigen?

    3. Ophouden met virale benadering of juist doorgaan?

    4. Door met leren naast werk of juist ook Leren in Werk (lerende koffiepauzes, lerende dagsluitingen, leren in werk dokters)

    5. Buiten weer binnen halen?

    6. Wie moet de kar trekken? Rol OOC en BZI?

    7. Wat is een goed motto voor het vervolg?

    30

  • MOGELIJKE VERANDERREDENERING:

    kwalificeren voor de toekomst

    Waarom Topklinisch behouden in regio, aantrekkelijk blijven voor medisch

    specialisten, vereist flinke patintenstroom. Vereist heel goede behandeling

    van aandoening en preciese relationele sturing. Blijvend inspelen op

    veranderende klantbehoeften. Balans in veilig & lean & relatie

    Waartoe Ambitie: eigentijdse, klantgerichte organisatie met breed en diep medisch

    portfolio met dienstverleningsaanpak die past bij klantbehoeften

    Wat Concept relationele sturing doorontwikkelen. Systemen en structuren

    omvormen tot faciliterend en waar nodig uitlokkend. Onderliggende

    waarden, normen en omgangsvormen blijven mee-evolueren.

    Hoe Conceptgedreven verandering. Verbindend motto. Virus blijven voeden.

    Interactieve broedplaatsen voor vernieuwing van processen. Stapsgewijze

    aanpak consolideert nieuwe werkpraktijk. Uitwisselen van ervaringen en

    interacties tussen de betrokkenen in de werkpraktijk gaat door. Expliciteren

    van waarden en normen die handelen richting geven. Identiteit van de

    organisatie versterken, zijnswaarde diepgang. Combinatie structurele,

    betekenisvolle en interactieve interventies.

    Wie Lijnmanagers met professionals en steun van het topmanagement vormen

    lerende gemeenschap Vernieuwing 2.0. Buitenstaanders ter inspiratie. 31

  • Veranderaanpak

    Combi

    Betekenisgeving+

    Werkprocessen +

    Organisatie

    Verbindend

    motto

    OOC: Lab Ijzersterk

    Relationeel handelen

    LIWB+W+O

    consolideren

    Verder

    Viraal,

    Buiten ook

    binnen

    LGs over

    werkprocessen

    32

    Mogelijke paden in de toekomst

    8 Lerende gemeenschappen

    Training

    Leidinggevenden

    Met hoofden aan

    De slag

    Kennisopbrengst

    Besluit

    next steps &

    partnerkeuzeLG Vernieuwing

    2.0

    OOC:

    leerhulpen

    Inventarisatie

    a la 2011

    Afmaken

  • Betekenis andere organisaties

    Niet imiteren, benut de opbrengsten van de exploratie

    Lessen

    In welk tijdsgewricht zitten we en wat vraagt dat, neem T>5

    Verandering bij patinten

    Benut buitenstaanders ter inspiratie

    Wat wil je zijn? Provocatief motto, taal van de patint

    Niet alleen structuur, werkproces, ook betekenisgeving

    Wat gaat organisch, waar is extra nodig?

    Combi virus en diep leren

    Denk aan kaderopbouw en consolideren van betekenis

    Veranker hoog en laag, continuteit in veranderorganisatie

    33