Energia berriztagarriak€¦ · 9 Normalizazioa Batzorde teknikoa Olatz Ukar (Deustuko...

Energia berriztagarriak

Hiztegia

Vitoria-Gasteiz, 2016

HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKAETA KULTURA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN,POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA

Argitaraldia: 1.a, 2016ko xxxx

Ale-kopurua: 1.500 ale

© argitaraldi honena: Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Internet: http://www.euskara.euskadi.eus/euskalterm

Azala: Concetta Probanza

Inprimaketa: XXXXXXXXXXXXXXXXXXX

ISBN: XXXXXXXXXXXXXX

Lege gordailua: XXXXXXXXX

Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Bibliotekak sarearen katalogoan aurki daiteke:

http://www.bibliotekak.euskadi.net/WebOpac

5

HITZAURREA

euskararen Aholku Batzordearen Terminologia Batzordeak onartutako hiztegia duzu hau. Hortaz, Batzordeak gomendatu egiten du hiztegi honetako terminologia erabiltzea.

Izan ere, Terminologia Batzordeari dagokio, besteak beste, terminologia-alorrean dauden lehentasunak finkatzea, lan-proposamenak egitea, terminologia-lanerako irizpideak ezartzea, termino lehiakideen arteko lehentasunak jartzea ponderazio-markak finkatuz, eta terminoen erabilera onestea eta gomendatzea. Terminologia Batzordeak urteko jarduketa-planetan jasotzen ditu horiek guztiak.

Hiztegi hau, Terminologia Batzordeak onartutako gainerako hiztegiak bezala, EUSKALTERM Euskal Terminologia Banku Publikoan (www.euskara.euskadi.eus/euskalterm) dago integratuta.

EUSKALTERM erabilera publikoko bankua da, Eusko Jaurlaritzak bideratu eta sustatu nahi duen terminologiaren produkzioaren, kudeaketaren eta hedapenaren muina. Banku hori metodologia eta irizpide jakin batzuen arabera eguneratu eta elikatzen da, betiere Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planei jarraituz. Beraz, EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa

6

etengabe elikatzen eta zabaltzen ari gara Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzatik IVAPekin lankidetzan, euskal terminologiaren normalizazioari eta zabalkundeari ekin eta eusteko.

Garaiaren arabera, gizartea aldatzen den neurrian, hizkuntzak ere aldatzen dira, bizirik badaude, behar berriei erantzuteko. Ondorioz, hizkuntza baten modernizatzearen eta eguneratzearen prozesua ez da inoiz amaitzen. Horregatik, hizkuntzaren altxor lexikoa eta terminologikoa etengabe elikatu behar dira, hizkuntza bera normalizatzeko, batetik, eta erabiltzaileen premiei erantzuteko, bestetik.

Honakoa, hiztegiak jorratzen duen eremuko erabiltzaileen oinarrizko premiak asetzeko baliagarri izatea nahi genuke, baita gure hizkuntzaren normalizazioaren eta eguneratzearen bidean urrats garrantzitsua izatea ere. Hiztegi hau eta honekin batera argitaratzen ditugun guztiak eguneroko jardunean erabiltzera animatzen zaituztegu, euskaldunok hizkuntza gero eta aberatsagoa izan dezagun.

Vitoria-Gasteiz, 2015eko martxoaren 17a

Patxi Baztarrika galParsoro

Hizkuntza Politikarako sailburuordea

7

Hiztegiari BUrUzko argiBiDeak

Hiztegi hau UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak egin du EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskara.euskadi.eus/euskalterm) eguneratzeko eta elikatzeko entitate horrek Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarekin (HPS) izenpetutako kontratuaren barruan. Kontratua HPSk eta IVAPek finantzatu dute, bi erakunde horiek sinatutako hitzarmenaren bidez.

EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa da Terminologia Batzordeak1 finkatutako terminologia-lana zabaltzeko ardatza. Aldi berean esan behar da Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planen barruan ezarritako lehentasunen arabera eguneratzen dela Terminologia Banku Publikoa. Euskararen Aholku Batzordeko Terminologia-batzorde atal bereziak euskarazko terminologia-lanerako finkatu zuen metodologiari jarraituta, hiztegi hau, lehenengoz, hizkuntzalariez eta eremuko adituez osatutako batzorde teknikoak aztertu eta landu zuen, Terminologia Batzordeari behin betiko proposamena luzatzeko. Normalizazio-prozesuaren azken urratsa Terminologia Batzordeak onartzea izan da. Beraz, hemen duzue eremu honetako terminologiaren erabiltzaileei Termi nologia Batzordeak gomendatzen dien terminologia.

1 176/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, Euskararen Aholku Batzordeari buruzkoa.

8

Hiztegian erabilitako ponderazio-markak:

(4) Termino normalizatua / gomendatua(3) Termino onartua (baina ez lehenetsia, beste bat gomendatzen delako)

Hiztegian erabilitako laburtzapenak:

eu euskaraes españolfr françaisen English

Sin. sinonimoaIk. ikus

9

Normalizazioa

Batzorde teknikoa

Olatz Ukar (Deustuko Unibertsitatea)Jon Legarda (Deustuko Unibertsitatea)Jokin Gorozika (EHU)Federico Recart (EHU)Iker Etxebeste (UZEI)Koordinatzailea: Jone Agirregoikoa (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza)

terminologia Batzordea

Patxi Baztarrika Galparsoro, Hizkuntza Politikarako sailburuordea, batzorde-ataleko lehendakariaEneko Oregi Goñi, IVAPeko zuzendariordea, batzorde-ataleko lehendakariordeaJorge Giménez Bech, EABko eta batzorde-ataleko idazkariaAraceli Díaz de Lezana Fernández de Gamarra, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako ordezkariaMaite Imaz Leunda, IVAPeko ordezkariaAndoni Sagarna Izagirre, Euskaltzaindiaren ordezkariaIker Etxebeste Zubizarreta, Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxeko (UZEI) ordezkariaXabier Alberdi Larizgoitia, Euskal Herriko Unibertsitateko Euskara Institutuko ordezkariaIbon Olaziregi Salaberria, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Euskara Zerbitzuaren ordezkariaMertxe Olaizola Maiz, adituaJoseba Erkizia Itoitz, adituaAsier Larrinaga Larrazabal, adituaMiel Loinaz Beristain, adituaAlberto Atxabal Rada, adituaAlfontso Mujika Etxeberria, aditua

10

uzei-ren lankide izan diren adituak

Fernando Plazaola. EHUGloria Etxebarria. Ente Vasco de la Energia (EVE)Iñaki Boveda. Ente Vasco de la Energia (EVE)Iñigo Arrizabalaga. TelurJose Luis Villate. TecnaliaMartin Olazar. EHUYago Torre-Enciso. Ente Vasco de la Energia (EVE)

11

eremU-zUHaitza

1 Termino orokorrak

2 Eguzki-energia

Eguzki-energia fotovoltaikoaEguzki-energia termikoaArkitektura bioklimatikoa

3 Haize-energia

4 Energia geotermikoa

5 Energia hidroelektrikoa

6 Itsas energia

MareakItsaslasterrakOlatuakGradiente termikoaGatz-gradientea

7 Biomasa-energia (biomasaren energia ustiatzeko bideen arabera

sailkatuta)

ErrekuntzaGasifikazioaPirolisiaHartzidura anaerobioa (hartzidura metanikoa eta hartzidura alkoholikoa)

➢ Transesterifikazioa

12

aUrkiBiDea

Bokabularioa sailka

1. TERMINO OROKORRAK . . . . . . . . . . . . . . . 14

2. EGUZKI-ENERGIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

3. HAIZE-ENERGIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

4. ENERGIA GEOTERMIKOA. . . . . . . . . . . . . . 25

5. ENERGIA HIDROELEKTRIKOA . . . . . . . . . 29

6. ITSAS ENERGIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

7. BIOMASA-ENERGIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Euskarazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Gaztelaniazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Frantsesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Ingelesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Erreferentzia bibliografikoak. . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

BokaBUlarioa sailka

14

EnErgia bErriztagarriak

1auzo-berokuntza (4)Sin. urrutiko berokuntza (4)Beroa hiri-sare baten bidez banatzen duen berokuntza-sistema. Zentral batean ura berotu, eta ur bero hori hainbat eraikinetara banatzen da; erabili eta gero, ura zentralera itzultzen da, eta han berriro berotzen da.es calefacción urbana; calefacción a

distancia; calefacción de distritofr réseau de chaleur à distance;

chauffage urbainen district heating; remote heating

2energia berriztagarri (4)Naturan etengabe berritzen den energia-mota, agorrezina da giza eskalan. Mota hauek bereizten dira: eguzki-energia, energia eolikoa, energia geotermikoa, energia hidraulikoa, itsas energia eta biomasa-energia.es energía renovablefr énergie renouvelableen renewable energy

3errendimendu (4)Sin. etekin (3)Energia-mota bat beste energia-mota bateko bihurtzen duen sistema batean, bihurtutako energia erabilgarriaren eta erabilitako hasierako energiaren arteko erlazioa, orokorrean ehunekotan adierazia.es rendimientofr efficacité; performance;

rendementen efficiency; performance

etekinIk. errendimendu

4kapazitate-faktore (4)Denbora-tarte batean energia-planta batek ematen duen energiaren eta denbora-tarte horretan bete-betean funtzionatzen emango lukeenaren arteko erlazioa.es factor de capacidadfr facteur de capacitéen capacity factor

5kogenerazio (4)es cogeneraciónfr cogénérationen cogeneration

6potentzia ateratzeko sistema (4)es sistema de extracción de potenciafr système de prise de puissanceen power take-off system

7potentzia instalatu (4)es potencia instaladafr puissance installéeen installed capacity; rated capacity

8potentzia izendatu (4)es potencia nominalfr puissance nominaleen rated power

9sistema hibrido berriztagarri (4)es sistema híbrido de energías

renovablesfr système hybride renouvelableen renewable hybrid system

1. TERMINO OROKORRAK

15


10sorgailu (4)es generadorfr générateuren generator

11turbina (4)es turbinafr turbineen turbine

urrutiko berokuntzaIk. auzo-berokuntza

16


12absorbantzia (4)Sin. absortzio-faktore (3); xurgapen-faktore (3)Gorputz batek xurgatzen duen erradiazio-energiaren eta erradiazio erasotzailearen energiaren arteko erlazioa. Ehunekotan adierazi ohi da, eta erradiazio erasotzailearen eta erradiazioa jasotzen duen gorputzaren konposizioaren, egituraren eta tenperaturaren araberakoa izaten da.es absorbancia; factor de absorciónfr absorptance; facteur d’absorptionen absorptance; absorption factor

absortzio-faktoreIk. absorbantzia

13arkitektura bioklimatiko (4)Eraikinetan eguzki-energia kudeatzea ahalbidetzen duten arkitektura-tekniken multzoa. Teknika horiek eguzki-energia pasiboki erabiltzen dute gehienetan, eta tokian tokiko ezaugarriak hartzen dituzte kontuan (lur-sailaren berezitasunak, bertako mikroklima eta abar).es arquitectura bioclimática;

arquitectura solarfr architecture bioclimatiqueen bioclimatic architecture

14bero-irabazi (4)es ganancia interna; ganancia

térmica internafr apport thermiqueen heat gain

15dorre-motako eguzki-zentral (4)Dorre baten inguruan heliostatoak dituen eguzki-zentrala. Heliostato bakoitza eguzki-erradiazioa dorreko hargailuan etengabe islatzeko moduan orientatzen da. Horrela, galdararen barnealdetik dabilen fluidoa berotu egiten da, eta, fluido hori lurrun bihurtuz, ur-lurrun ziklo konbentzionalari ematen zaio hasiera.es central solar de torrefr centrale solaire à touren central receiver power plant; solar

power tower

16eguzki-destilazio (4)es destilación solarfr distillation solaireen solar distillation

17eguzki-energia (4)Eguzkian gertatzen den elementu arinen fusioaren ondorioz Lurrera uhin elektromagnetiko gisa iristen den erradiazio-energia. Baliatu ahal izateko, gizakiak bero-energia bihurtzen du energia hori, eguzki-sistema aktibo zein pasiboen bidez, edo, zuzenean, energia elektriko bihurtzen du, zelula fotovoltaikoen bidez.es energía solarfr énergie solaireen solar energy; solar power

18eguzki-erradiazio (4)es radiación solarfr rayonnement solaireen solar radiation

2. EGUZKI-ENERGIA

17


19eguzki-erregulagailu (4)es regulador solarfr régulateur solaireen solar regulator

20eguzki-frakzio (4)Denbora jakinean kontsumitutako energiatik eguzki-energiari dagokion ehunekoa.es fracción solarfr fraction solaireen solar fraction

21eguzki-gezatze (4)es desalación solarfr dessalement solaireen solar desalination

22eguzki-instalazio fotovoltaiko (4)Eguzki-energia energia elektriko bihurtzeko eta azken hori metatu eta erabilgarri bihurtzeko gai den instalazioa.es instalación solar fotovoltaica;

sistema fotovoltaicofr système photovoltaïqueen photovoltaic system; PV system;

photovoltaic solar installation

23eguzki-instalazio termiko (4)Eguzki-erradiazioaren bidez ura edo airea berotzen dituen instalazioa.es instalación solar térmicafr installation solaire thermiqueen solar thermal system

24eguzki-irabazi (4)es ganancia solar; ganancia térmicafr apport de chaleur par insolation;

entrée de chaleur par insolationen solar gain

25eguzki-jarraitzaile (4)es seguidor solarfr orienteur solaireen sun tracker

26eguzki-kogenerazio (4)Eguzki-zentral termoelektriko batean, elektrizitatearen eta energia termiko erabilgarriaren kogenerazioa. Ekoitzitako beroaren zati bat energia termikoaren iturri gisa erabiltzen denez, prozesuaren errendimendua nabarmen handitzen da ohiko sorkuntza elektrikoari dagokionarekin alderatuta.es cogeneración solarfr cogénération solaireen solar cogeneration

27eguzki-kolektore (4)Eguzki-erradiazioa hartu eta energia termiko bihurtzen duen gailua. Beroa fluido bero-eroaleari transmititzen dio, ura edo airea berotzeko. Hainbat motatako eguzki-kolektoreak daude; adibidez, kontzentratzailea, zapala, termosifoi bidezko zirkulazioduna, termikoa, bero-hodi bidezkoa, huts-hodi bidezkoa eta aire-kolektorea.es colector solarfr collecteur solaire; capteur solaire;

accumulateur solaireen collector; solar collector

28eguzki-labe (4)es horno solarfr four solaireen solar furnace

eguzki-panelIk. panel fotovoltaiko

18


29eguzki-sistema hibrido (4)es sistema solar híbridofr installation solaire hybrideen hybrid solar system

30eguzki-sistema pasibo (4)es sistema solar pasivofr système solaire passifen passive system; passive solar

system

31eguzki-urmael (4)es estanque solar; laguna solar no

convectivafr bassin solaire; étang solaire; mare

solaireen solar pond

eguzki-zelulaIk. zelula fotovoltaiko

32eguzki-zentral (4)Eguzki-erradiazioaren energia elektrizitatea sortzeko erabiltzen duen zentral elektrikoa.es central solarfr centrale solaireen solar power station

33eguzki-zentral eoliko (4)Estalki kolektore handi batek eta erdian kokatutako tximinia formako egiturak osatutako eguzki-zentrala. Estalkiaren alboetatik sartzen den airea berotu egiten da berotegi-efektuaren eraginez, eta horren ondorioz sortutako haize-laster indartsua tximiniatik irteten da. Haizeak tximiniaren oinarrian kokatutako haize-turbinari eta sorgailuari indarrez eragiten die goranzko bidean, eta ondorioz energia elektrikoa ekoizten da.es central eólico-solar; central solar

de chimeneafr centrale solaire éolienneen solar chimney power plant; solar-

wind power plant

34eguzki-zentral orbital (4)Lurrarekiko orbita finko batean kokatutako eguzki-zentrala. Eguzki-erradiazioa energia elektriko bihurtzen du bere zelula fotovoltaikoen bidez, eta ondoren energia elektrikoa Lurrera igortzen du mikrouhin-sortak direla medio.es central solar orbitalfr centrale solaire orbitale; satellite

électrogèneen orbital solar power station;

satellite solar power station

19


35eguzki-zentral termoelektriko (4)Sin. zentral heliotermiko (4)Ziklo termodinamiko baten bidez energia termikoa elektrizitate bihurtzen duen eguzki-zentrala. Beroa likido bat lurruntzeko erabiltzen du, eta lurrunak turbina birarazten du. Turbinak, berriz, sorgailuari eragiten dio, eta hala energia elektrikoa ekoizten da.es central solar termoeléctricafr centrale héliothermique; centrale

héliothermoélectriqueen solar thermal power plant; solar

thermal power station

36energia termiko (4)Energia erabilgarria ekoizteko hainbat prozesutan erabiltzen den bero-energia. Tenperatura baxuko bero-energia ur bero sanitarioa edo berokuntzan erabiltzeko beroa lortzeko baliatu ohi da, eta tenperatura altuko bero-energia, berriz, elektrizitatea ekoizteko.es energía térmicafr énergie thermiqueen thermal energy

37fluido bero-eroale (4)Sin. fluido primario (3)es fluido caloportador; fluido

primario; fluido caloportador de calor

fr fluide caloporteur du circuit primaire; caloporteur; fluide caloporteur

en heat-transfer fluid; primary heat-transfer fluid

fluido primarioIk. fluido bero-eroale

38Fresnel kontzentratzaile lineal (4)es concentrador lineal Fresnelfr collecteur Fresnel linéaireen Fresnel linear concentrator

39hargailu (4)es receptorfr récepteuren receiver

40heliostato (4)es helióstatofr héliostaten heliostat

41horma bero-metatzaile (4)es muro acumuladorfr mur accumulateur de chaleur;

mur solaire passifen heat storage wall; passive solar

wall

42islagailu (4)es reflectorfr réflecteuren reflector

43kontzentratzaile zilindriko-paraboliko (4)es concentrador cilindro-parabólicofr collecteur cylindro-paraboliqueen cylindrical parabolic

concentrator; parabolic cylinder concentrator

44modulu fotovoltaiko (4)es módulo fotovoltaicofr module photovoltaïqueen PV module; photovoltaic module

20


45panel fotovoltaiko (4)Sin. eguzki-panel (3)Argiaren energiatik elektrizitatea ekoizteko erabiltzen diren zelula fotovoltaikoen multzoa.es panel solar; panel fotovoltaicofr panneau solaireen solar cell panel; solar panel;

photovoltaic panel

46Stirling disko (4)es disco Stirlingfr disque Stirling; capteur

parabolique à moteur Stirlingen Stirling dish; dish Stirling engine

system

47Trombe horma (4)es muro colector Trombe; pared

colectora tipo Trombefr capteur Trombe; capteur à mur

accumulateur; mur Trombeen mass wall; Trombe wall; solar

wall; collector-storage wall

48xafla xurgatzaile (4)Sin. xurgatzaile (4)Eguzki-erradiazioa xurgatzen eta bero bihurtzen duen xafla beltza. Xurgatzaileak ekoitzitako beroa fluido bero-eroale bati transferitzen zaio, edo elektrizitate bihurtzen da.es placa absorbentefr absorbeuren absorber plate; absorber

xurgapen-faktoreIk. absorbantzia

xurgatzaileIk. xafla xurgatzaile

49zelula fotovoltaiko (4)Sin. eguzki-zelula (3)Sistema fotovoltaiko baten oinarrizko unitatea. Eguzki-erradiazioa energia elektriko bihurtzen du zuzenean, eta orokorrean ez da banaka erabiltzen, modulu fotovoltaikoetan taldekatuta baizik, bakarka potentzia txikia baitu.es célula solar; célula fotovoltaica;

fotopilafr cellule solaire; cellule

photovoltaïque; photopileen photovoltaic cell; solar cell; PV

cell; solar photovoltaic cell

50zentral fotovoltaiko (4)Energia elektrikoa sortzeko panel fotovoltaiko ugari elkarri elektrikoki konektatuta dituen instalazioa.es central fotovoltaicafr centrale photovoltaïqueen photovoltaic power plant; solar

farm

zentral heliotermikoIk. eguzki-zentral termoelektriko

21


51abatz (4)es bujefr moyeuen hub

aerosorgailuIk. haize-sorgailu

52anemometro (4)es anemómetrofr anémomètreen anemometer

53dorre (4)es torrefr touren tower

energia eolikoIk. haize-energia

54erabilgarritasun-faktore (4)es factor de disponibilidadfr facteur de disponibilitéen availability factor

55errotorearen ekortze-azalera (4)es área de barrido del rotor;

superficie barridafr surface balayée par le rotoren swept rotor area

56gehieneko potentzia (4)es potencia máximafr puissance maximaleen maximum power

57gelditze-abiadura (4)Haize-sorgailu batek funtzionatzeko onar dezakeen gehieneko haize-abiadura. Haize-abiadura horretatik gora segurtasun-sistemak haize-sorgailua automatikoki gelditzea eragiten du, bai sorgailuak bai bere inguruak kalterik jasan ez dezaten.es velocidad de corte; velocidad de

desacoplamientofr vitesse de coupureen cut-out wind speed

58haize-abiadura izendatu (iz.) (4)Haize-turbina batek dagokion potentzia maximoa (potentzia izendatua) lortzeko haizeak izan behar duen abiadura minimoa. Potentzia izendatua zenbait sistema elektriko eta/edo mekanikoren bidez kontrolatzen da.es velocidad nominal del vientofr vitesse nominale du venten rated wind speed

59haize-arrosa (4)es rosa de los vientosfr rose des ventsen wind rose

60haize-babes efektu (4)Sin. oztopo-efektu (3)es efecto de abrigo del vientofr effet d’abri derrière l’obstacle;

effet d’obstacleen wind shade effect

3. HAIZE-ENERGIA

22


61haize-energia (4)Sin. energia eoliko (3)Haizearen energia zinetikoa haize-sorgailuak birarazteko erabiliz lortzen den energia elektrikoa.es energía eólicafr énergie éolienneen eolic energy; wind energy; wind

power

62haize-errotore (4)Haizeak eragindako indarraren eraginez haize-sorgailua higiarazten duen beso-sistema.es rotor eólicofr rotor éolienen wind rotor

63haize-hodi (4)es tubo de vientofr tube de couranten stream tube

64haize-parke (4)Elkarri konektatutako haize-sorgailuen talde batek edo gehiagok osatutako zentral elektrikoa.es parque eólico; central eólicafr parc d’éoliennes; centrale

éolienneen wind power station; wind farm;

wind-energy park; aerogenerator farm; wind power plant

65haize-sorgailu (4)Sin. aerosorgailu (3)Haize-turbina baten eta sorgailu elektriko baten bidez haizearen energia zinetikoa energia elektriko bihurtzen duen sorgailua.es generador eólico; aerogeneradorfr aérogénérateuren wind generator; aerogenerator

66haize-turbina (4)Haizearen energia zinetikoa energia mekaniko bihurtzen duen makina birakaria.es turbina eólica; aeroturbinafr turbine éolienneen wind turbine

67haizearen potentzia (4)es potencia del vientofr puissance du venten power of the wind

68haizearen zizailadura (4)es cizalladura del vientofr cisaillement du venten wind shear

69irteerako potentzia (4)es potencia de salidafr puissance de sortieen output power

70irteerako potentzia elektriko garbi (4)es potencia eléctrica neta

suministradafr puissance électrique nette de

sortieen net electric power output

23


karga maximoIk. muturreko karga

71kaxa (4)Sin. nacelle (3); makineria-kaxa (3)es góndola; barquilla; caja de

maquinariafr nacelle; carter; bâtien nacelle

72konexio-abiadura (4)Haize-sorgailu baten haize-turbinak elektrizitate-sorgailuari potentzia ematen hasteko behar den gutxieneko haize-abiadura.es velocidad de conexión; velocidad

de acoplamientofr vitesse de démarrageen cut-in wind speed

73kontrol-estrategia (4)Haize-sorgailu baten funtzionamendua baldintza klimatologikoen arabera optimizatzea eta gerta daitezkeen matxurak saihestea ahalbidetzen duen kontrol-logika. Haize-sorgailu modernoen kontrolagailu elektronikoek ehunka parametro monitorizatzen dituzte, eta logika horrek ahalik eta erantzun egokiena ematen du une horretan parametro-informazio hori guztia integratu ondoren. Monitorizatu eta honela integratu ohi diren parametroen artean errotorearen biratze-abiadura, palaren angelua, kaxaren orientazio-angelua, kaxa eta dorrea elkartzen dituzten kableen bira-kopurua, haizearen abiadura eta haizearen tenperatura daude, besteak beste.es estrategia de controlfr stratégie de contrôleen control strategy

makineria-kaxaIk. kaxa

74muino-efektu (4)es efecto colinafr effet de collineen hill effect

75

muturreko karga (4)Sin. karga maximo (4)es carga extremafr charge extrêmeen extreme load

nacelleIk. kaxa

76neke-karga (4)es carga de fatigafr charge de fatigueen fatigue load

oztopo-efektuIk. haize-babes efektu

77palaren angelu (4)es ángulo de pasofr angle de calageen pitch angle

78parke-efektu (4)es efecto de parque; efecto de

proximidadfr effet de parcen park effect

79potentzia-errendimendu (4)Sin. potentzia-etekin (3)es rendimiento de potenciafr rendement de puissance;

performance de la puissanceen power performance

24


potentzia-etekinIk. potentzia-errendimendu

80potentzia-koefiziente (4)Sorgailu baten potentzia elektriko garbiaren eta errotorearen ekortze-azaleratik pasatzen den haize-fluxuaren potentzia erabilgarriaren arteko zatidura.es coeficiente de potenciafr coefficient de puissanceen power coefficient

81potentzia-kontrol (4)Haize-sorgailuaren errendimendu maximoa lortzeko, funtzionamendua haizearen abiadurara egokitzen duen sistema.es control de la potenciafr contrôle de la puissanceen power control; power regulation

82potentzia-kurba (4)es curva de potenciafr courbe de puissanceen power curve

83tunel-efektu (4)es efecto túnelfr effet tunnelen tunnel effect

84ubera-efektu (4)es efecto de la estelafr effet de sillageen wake effect

25


85arroka lehor bero (4)Lur azpiko formazio geologiko iragazgaitza, geotermiaren eraginez sortua izan arren barnean urik ez duena (gainerako baliabide geotermikoek ez bezala). Arroka horien energia geotermikoa baliatzeko arroka zulatu egiten da, eta bero-trukerako sistema handi bat sortzen da arrokan artifizialki sartutako ura berotzeko.es roca caliente secafr roche chaude sècheen Hot Dry Rock; HDR

86baliabide geotermiko (4)Modu teknikoki eta ekonomikoki bideragarrian balia daitekeen energia geotermikoaren zatia.es recurso geotérmicofr ressource géothermiqueen geothermal resource

87bat-bateko lurruneko zentral geotermiko (4)Bat-batean presio txikiagoko tangetara igaroaraziz presio altuko likido geotermikoa lurrun bihurtzen duen zentral geotermikoa. Lurrun hori turbinei eraginez energia elektrikoa ekoizteko erabiltzen da, eta bai lurrundu gabeko likidoa bai turbinetatik igaro ondoren lurruna kondentsatzean sortutako likidoa hobi geotermikoan injektatzen dira berriro.es central geotérmica de vapor flashfr centrale géothermique à vapeur

de détenteen flash steam geothermal power

plant

88begizta geotermiko (4)Eraikinak beroz hornitzen dituen sarera ura bidaltzen duen azaleko ur-zirkuitua.es bucle geotérmicofr boucle géothermiqueen geothermal loop

89bero-meatzaritza sakon (4)Beroa eta energia ekoizteko sistema; bertako bero-trukagailuak zunda geotermikoen antzekoak dira, baina, zunda haiek baino sakonera handiagora iristen direnez, bestelako materialak erabiltzen dituzte.es minería profunda de calorfr géothermie profondeen Deep Heat Mining; DHM

90bero-ponpa geotermiko (4)es bomba de calor geotérmicafr pompe à chaleur géothermiqueen geothermal heat pump

91bikote geotermiko (4)Baliabide geotermikoak ustiatzeko bi zundaketa erabiltzen dituen sistema. Zundaketa bat ur beroa ekoizteko erabiltzen da, eta bestea bero-trukearen ondorioz hoztutako ura akuiferora itzultzeko.es doblete geotérmicofr doublet de foragesen two well system

4. ENERGIA GEOTERMIKOA

26


92ekoizpen-zutabe (4)Sin. ura ateratzeko zutabe (3)es columna de impulsión; columna

de producción; columna de achicamiento

fr colonne de production; colonne d’exhaure

en production string

93energia geotermiko (4)Lurrazalean eta Lurraren goiko mantuan metaturiko energia termikoa.es energía geotérmicafr énergie géothermiqueen geothermal energy; geothermal

power

94entalpia altuko energia geotermiko (4)Lur azpian 150 ºC-tik gorako tenperaturan dagoen uraren eta ur-lurrunaren nahastea edo ur-lurrun lehorra (urarekin nahasi gabeko ur-lurruna) baliatuz ekoizten den energia geotermikoa. Energia elektrikoa ekoizteko erabili ohi da.es energía geotérmica de alta

entalpíafr énergie géothermique haute

enthalpieen high enthalpy geothermal energy

95entalpia baxuko energia geotermiko (4)30 ºC eta 100 ºC arteko tenperatura duten baliabide geotermikoak erabiliz lortutako energia geotermiko mota. Berokuntza- eta klimatizazio-sistemetan eta hirietako ur bero sanitarioaren sistemetan erabiltzen da batez ere, baita zenbait prozesu industrialetan ere. Fluido geotermikoaren energia bero-ponpa bidezko trukagailuen bitartez baliatzen da.es energía geotérmica de baja

entalpíafr énergie géothermique basse

enthalpieen low enthalpy geothermal energy

96entalpia ertaineko energia geotermiko (4)100 ºC eta 150 ºC arteko tenperatura duten baliabide geotermikoak erabiliz lortutako energia geotermiko mota. Baliabide geotermiko horiek zuzenean erabil daitezke (hirietako edo industriako sistemetan edo prozesuetan beroa edo hotza emateko), baita energia elektrikoa ekoizteko ere, bitarteko gisa fluido lurrunkor bat darabilen prozesu baten bidez.es energía geotérmica de entalpía

mediafr énergie géothermique moyenne

enthalpieen medium enthalpy geothermal

energy

27


97erabilera zuzen (4)Ur geotermikoa eta haren energia termikoa lehendabizi elektrizitate bihurtu gabe erabiltzea, eraikinak berotzeko zein hozteko, elikagaiak hazi zein prestatzeko, prozesu industrialetarako eta bainuetxeetarako.es uso directofr usage directen direct use

98fluido geotermiko (4)es fluido geotérmicofr fluide géothermiqueen geothermal fluid

99geotruke (4)Beroa baliatzea ahalbidetzen duen sistema, lur azpian 100 m-ko sakoneraraino dagoena. Bero-trukerako zirkuitua eta bero-ponpa bat ditu osagai. Geotrukearen bidez lortutako beroa berokuntzarako erabiltzen da neguan, eta airea girotzeko udan.es geointercambiofr géoéchangeen geoexchange

100gradiente geotermiko (4)es gradiente geotérmicofr gradient géothermalen geothermal gradient

101gradu geotermiko (4)1 ºC-ko tenperatura-igoera izateko lurrazalean sakondu behar den metro-kopurua.es grado geotérmicofr degré géothermiqueen geothermal degree

102hobi geotermiko (4)Barnean baliabide geotermikoa duen lurrazaleko eremua. Hobi geotermikoak energia elektrikoa edo energia termikoa lortzeko balia daitezke, bertako fluido geotermikoaren tenperaturaren arabera.es yacimiento geotérmico; almacén

geotérmicofr gisement géothermiqueen geothermal reservoir

103injekzio-putzu (4)es pozo de inyecciónfr puits d’injectionen injection well

104iragazte-ohantze (4)es lecho filtrantefr massif filtranten gravel packing

105kaptadore lurperatu (4)Lur azpiko beroa zuzenean baliatzea ahalbidetzen duen gailua. Orokorrean dentsitate handiko polietilenozko hodiak izaten dira, eta barnean lurreko edo lur azpiko bero-energia hartzen duen fluido baten begizta formako fluxua izaten dute. Lurrean horizontalki zenbait dezimetroko sakoneran sartuta daudenei kaptadore horizontal deritze, eta zenbait hamarka metroko sakoneran bertikalki sartutakoei, berriz, zunda geotermiko.es captador enterrado; sensor

enterradofr capteur enterréen buried collector

28


106lurrun lehorreko zentral geotermiko (4)Bero geotermikoaren ondorioz sortutako ur-lurruna turbina bati eraginez energia elektrikoa ekoizteko erabiltzen duen zentral geotermikoa. Ur-lurrun geotermikoa urarekin nahasita ez dagoenean bakarrik balio du, eta, kasu horiek urriak direnez, teknologia honen aplikazioa nahiko mugatua da.es central geotérmica de vapor secofr centrale géothermique à vapeur

sècheen dry steam geothermal power

plant

107oso entalpia baxuko energia geotermiko (4)10 ºC eta 30 ºC arteko tenperatura duten baliabide geotermikoak erabiliz lortutako energia geotermiko mota. Normalean berokuntza- eta klimatizazio-sistemetan erabiltzen da, bero-ponpen bidez.es energía geotérmica de muy baja

entalpíafr énergie géothermique très basse

enthalpieen very low enthalpy geothermal

energy

ponpatze-testIk. probako ponpatze

108probako ponpatze (4)Sin. ponpatze-test (3)es ensayo de bombeo; prueba de

producciónfr pompage d’essai; tests de

pompageen pumping test

ura ateratzeko zutabeIk. ekoizpen-zutabe

109zentral geotermiko (4)Energia elektrikoa edo bero-energia ekoizteko ur-lurrun geotermikoa edo bero geotermikoa baliatzen dituen instalazioa. Baliabide geotermikoaren tenperaturaren arabera entalpia baxuko, entalpia ertaineko eta entalpia altuko zentralak bereizten dira. Entalpia baxukoek bero-energia bakarrik ekoizten dute, entalpia ertainekoek bero-energia edo energia elektrikoa eta entalpia altukoek, berriz, energia elektrikoa.es central geotérmicafr centrale géothermiqueen geothermal power station;

geothermal power plant

110ziklo bitarreko zentral geotermiko (4)Fluido geotermikoaren beroa lurruntze-tenperatura baxuagoko beste fluido bat lurrunarazteko erabili eta horrela lortutako lurruna turbina batean hedaraziz energia elektrikoa ekoizten duen zentral geotermikoa. Baliabide geotermikoa ur-lurruna eraginkortasunez erabiltzeko behar adina bero ez denean erabiltzen da, edo likido geotermikoaren ezpurutasunak direla-eta bat-bateko lurruneko zentrala erabili ezin denean. Bestalde, bat-bateko lurruneko zentraletako lurrun-soberakina ziklo bitarreko zentraletan balia daiteke.es central geotérmica de ciclo

binariofr centrale géothermique à cycle

binaireen binary cycle geothermal power

plant

111zunda geotermiko (4)es sonda de intercambio geotérmicofr sonde géothermiqueen geothermal probe

29


antaparaIk. deribazio-dike

112arrain-eskailera (4)es escala de pecesfr échelle à poissonsen fish ladder

113azaleko metaketa (4)Lurrazalean mantentzen edo lurrean barneratzen den euri-uraren zatia.es almacenamiento superficialfr rétention superficielleen surface detention

114deribazio-dike (4)Sin. antapara (4)es dique de derivaciónfr digue de déviation; barrage de

dérivationen diversion weir; diversion dam

deribazio-kanalIk. kanal hidrauliko

115ekipamendu elektromekaniko (4)es equipamiento electromecánicofr équipement électromécaniqueen electro-mechanical equipment

ekipamendu-emariIk. emari izendatu

116emari izendatu (4)Sin. ekipamendu-emari (3)Instalazio hidroelektriko baten osagaiak (batez ere kanal hidraulikoa, hodi behartua eta turbinak) diseinatzeko erreferentziatzat hartutako emaria.es caudal nominal; caudal de

equipamientofr écoulement nominalen nominal flow

117energia bermatu (4)es energía firmefr énergie garantieen firm energy

118energia hidrauliko (4)es energía hidráulicafr énergie hydrauliqueen hydropower; water power;

hydraulic power

119energia hidroelektriko (4)Mugimenduan dagoen uraren energia zinetikoa edo altuera jakin batean dagoen uraren energia potentziala turbina hidraulikoen bidez baliatuz ekoitzitako energia elektrikoa.es energía hidroeléctricafr énergie hydroélectriqueen hydroelectric power;

hydroelectric energy

5. ENERGIA HIDROELEKTRIKOA

30


120epe laburreko metaketa (4)Urtegi batean ura biltzea, energia hidroelektrikoa puntako orduetan bakarrik ekoizteko.es almacenamiento a corto plazofr stockage à court termeen short-term storage

121epe luzeko metaketa (4)Urtegi batean ura biltzea, ekarpenen eta eskarien aldeei luzaro aurre egiteko.es almacenamiento a largo plazofr stockage à long termeen long-term storage

122erretentzio bidezko metaketa (4)Sin. erretentzio-metaketa (3)Uraren aldi baterako metaketa. Mota honetako metaketa azalekoa izan daiteke edo emaria handituz gerta daiteke.es almacenamiento de retenciónfr emmagasinement temporaireen detention storage

erretentzio-metaketaIk. erretentzio bidezko metaketa

123fluxuaren kudeaketa (4)es gestión del flujofr gestion des fluxen flow management

124gailur (4)es coronaciónfr crêteen crest

125gainezkabide (4)es aliviaderofr déversoiren spillway

126haraneko metaketa (4)Ur-lasterren edozein zatitan (ibilguan zein uraldiak hartutako lurrean) gertatutako ur-metaketa.es almacenamiento de vallefr emmagasinement dans la valléeen valley storage

127hargune-obra (4)es obra de tomafr œuvres de priseen intake works

128hodi behartu (4)es tubería forzadafr conduite forcéeen penstock; forced pipe

129irteerako kanal (4)es canal de salidafr canal de fuiteen tailrace

130isatseko ur (4)es agua de colafr eau d’avalen tailwater

131ixte-elementu (4)Sin. ixte-organo (3)es órgano de cierre de la turbinafr appareil d’arrêt; appareil de

fermeture; appareil de retenueen closing element; closing organ

ixte-organoIk. ixte-elementu

31


132kabitazio (4)es cavitaciónfr cavitationen cavitation

133kanal hidrauliko (4)Sin. deribazio-kanal (4)es canal hidráulico; canal de

derivaciónfr canal d’amenéeen headrace

134karga-ganbera (4)es cámara de cargafr bassin d’admission; chambre

d’admissionen forebay

135kaxa espiral (4)es caja espiralfr bâche d’une turbineen scroll case

136minizentral hidroelektriko (4)Sin. zentral hidroelektriko txiki (3)10 MW-etik beherako potentzia duen zentral hidroelektrikoa, ur lasterrekoa edo urtegi-oinaldekoa.es minicentral hidroeléctricafr petite centrale hydroélectrique;

mini-centrale hydrauliqueen small hydropower plant; small

hydropower station; small hydraulic plant

137ponpatze bidezko metaketa (4)Haran-orduetan ura presaren azpialdetik urtegira ponpatuz puntako orduetan elektrizitate-ekoizpena handiagoa izatea ahalbidetzen duen zentral hidroelektriko baten eskema hidraulikoa. (Elektrizitate-eskaera minimoa da haran-orduetan, eta maximoa puntako orduetan.)es almacenamiento por bombeofr accumulation par pompageen pumped storage

138presa (4)es presafr barrageen dam

turbina hidraulikoIk. ur-turbina

139turbina-gurpil (4)es rueda giratoriafr roue de turbineen runner wheel

140turbina-xurgagailu (4)es turbina de aspiraciónfr aspirateur de turbine; aspirateuren draft tube

141uhate zuzentzaile (4)es compuerta directrizfr directriceen wicket gate

32


142ur lasterreko zentral (4)Ur lasterreko ibaietatik uraren parte bat desbideratu eta turbinan zehar pasarazi ondoren ibaira beste puntu batean itzultzen duen zentral hidroelektrikoa. Urik metatzen ez denez, mota honetako zentralek ez dute presarik.es central de agua fluyente; central

hidroeléctrica en derivaciónfr centrale au fil de l’eauen diversion plant; run-of-river

plant; diverted flow power station

143ur-jauzi garbi (4)es salto netofr chute netteen net head

144ur-jauzi gordin (4)es salto brutofr chute bruteen gross head

145ur-turbina (4)Sin. turbina hidrauliko (4)es turbina hidráulicafr turbine hydrauliqueen water turbine; hydraulic turbine

146urtegi-oinaldeko zentral (4)es central hidroeléctrica de pie de

presafr centrale au pied du barrageen impoundment plant

147zentral hidroelektriko (4)Energia hidroelektrikoa elektrizitatea ekoizteko baliatzen duen instalazioa.es central hidroeléctrica; central

hidráulicafr centrale hydroélectriqueen water power station;

hydroelectric power station; hydroelectric power plant; hydroelectric plant; hydro-electric power station

zentral hidroelektriko txikiIk. minizentral hidroelektriko

33


148alderantzizko elektrodialisi (4)Mintz ioi-hautakorrak erabiliz itsasoko uraren eta ur gezaren arteko presio osmotikoaren aldea elektrizitate (zehazki, korronte zuzen) bihurtzen duen teknika. Presio atzeratuko osmosiaren teknikak ere itsasoko uraren eta ur gezaren arteko presio osmotikoaren aldea baliatzen du.es electrodiálisis inversafr électrodialyse inverseen reverse electrodialysis; RED

149atenuadore (4)Ardatz nagusia olatuen hedatze-norabidean ezarria izanik olatuen energia pixkanaka jaso eta energia elektriko bihurtzeko baliatzen duen gailua.es atenuador; captador de oleaje

tipo atenuadorfr affaiblisseur; atténuateuren attenuator

150azaleko ur (4)es aguas poco profundasfr eaux peu profondesen shallow water

151energia-periodo (4)Sin. Te (4)Itsasoaren egoerari dagokion energia berbera izanik maiztasun bakarra duen olatu baten periodoa. Kontuan hartu behar da benetako olatuak periodo eta anplitude desberdinak dituzten olatu gainezarri gisa deskriba daitezkeela.es periodo energético; Tefr periode énergetique; Teen energy period; Te

152gainezkatze-gailu (4)Olatuen indarra kontzentratuz energia elektrikoa ekoizteko kostan ezartzen den gailua. Ebakidura konbergenteko kanal formako egiturak, goialdean ezarritako deposituak eta turbina batek osatzen dute. Olatuaren eraginez urak hiru bat metro gora egiten du kanal formako osagaiaren barnean, eta goiko deposituan bildu ondoren itsasora itzultzen denean uraren energia potentziala energia elektrikoa ekoizteko baliatzen da.es dispositivo de rebosamientofr dispositif de déversementen overtopping device

153gatz-gradientearen energia (4)Ur gezaren eta ur gaziaren arteko mugan egoten den potentzial elektrokimikoa. Zuzenean energia elektriko bihur daiteke.es energía del gradiente salinofr énergie des gradients de salinitéen salinity gradient energy

IBEBIk. itsasoko bero-energiaren bihurketa

6. ITSAS ENERGIA

34


154itsas energia (4)Itsasoaren ezaugarri fisikoen edo kimikoen alderdiren bat baliatuz lor daitekeen energia. Itsas energia zenbait motatakoa izan daiteke baliatutako ezaugarriaren arabera; hala, itsas energiaren barnean marea-energia, olatuen energia, itsasoko bero-energia, gatz-gradientearen energia edo itsaslasterren energia bereizten dira.es energía del mar; energía oceánicafr énergie marineen ocean energy; sea energy

155itsas energiako zentral (4)Itsas energia baliatzen duten mota bereko zenbait bihurgailu-talde sistema elektriko berean ezarrita dituen zentrala.es central de energía marinafr centrale d’énergie marineen marine energy park

156itsaslaster (4)es corriente marinafr courant marinen sea current; marine current

157itsasoaren egoera (4)es estado de marfr état de la meren sea state

158itsasoko bero-energiaren bihurketa (4)Sin. IBEB (4)Itsasoko azaleko eta sakoneko geruzen arteko tenperatura-aldea Rankineren ziklo organikoaren bidez energia elektriko bihurtzeko baliatzen duen prozesua. Fluidoa lurrundu egiten da azaleko uraren energia termikoaren eraginez, eta turbina bat zeharkatu ondoren kondentsatu egiten da, geruza sakonetako ur hotzaren eraginez. IBEB sistema irekia, itxia edo hibridoa izan daiteke.es conversión de la energía térmica

de los océanos; CETOfr conversion de l’énergie

thermique des océans; CETOen ocean thermal energy conversion;

OTEC

159marea-energia (4)Itsasgorako eta itsasbeherako itsas mailaren aldaketak baliatuz ekoizten den energia.es energía mareomotriz; energía de

las mareasfr énergie marémotrice; énergie des

maréesen tidal energy; tidal power; ocean

tidal power; tidal-range energy

160marea-energiaren bihurgailu (4)es convertidor de energía de las

mareas; convertidor de energía mareomotriz

fr convertisseur d’énergie marémotrice

en tidal energy converter; TEC

35


161marea-presa (4)Badia edo estuarioetan mareak gora egiten duenean sartzen den ura biltzeko egitura, horretarako egindako obrek eta estuarioaren ertzak osatua.es presa de mareasfr barrage de maréeen tidal dam; tidal barrage

162olatu-altuera adierazgarri (4)es altura de ola significantefr hauteur significative des vagues;

hauteur de houle significativeen significant wave height; spectral

wave height

163olatu-energiaren bihurgailu (4)es convertidor de energía de las olasfr convertisseur d’énergie

houlomotriceen wave energy converter; WEC

164olatuen bat-bateko kaptadore (4)Olatuaren hedatze-norabidearekiko kokapen perpendikularrean ezarritako kaptadorea. Olatuaren frontearekiko paralelo ipintzen da, eta olatua bertatik pasatzen den unean hartzen du haren energia.es captador de oleaje tipo

totalizadorfr terminateuren terminator device; terminator

165olatuen energia (4)Olatuak osatzen dituzten ur-masek hartutako altueraren ondoriozko energia potentzialaren eta masa horien abiaduraren ondoriozko energia zinetikoaren batura. Olatuen energia batez ere haizearen eraginez sortzen da.es energía del oleaje; energía

undimotriz; energía olamotrizfr énergie de la houle; énergie des

vagues; énergie houlomotriceen wave energy

166olatuen espektro direkzional (4)es espectro direccional del oleajefr spectre directionnel de la houleen directional wave spectrum; wave

directional spectrum

167potentzia-matrize (4)es matriz de potenciafr matrice de puissanceen power matrix; power surface

168presio atzeratuko osmosi (4)Itsasoko uraren eta ur gezaren arteko presio osmotikoaren aldea presio hidrostatiko bihurtuz gatz-gradientea energia ekoizteko baliatzen duen teknika. Alderantzizko elektrodialisiko teknikak ere itsasoko uraren eta ur gezaren arteko presio osmotikoaren aldea baliatzen du.es osmosis de presión retardadafr pression osmotique retardéeen pressure-retarded osmosis; PRO

TeIk. energia-periodo

36


169ur sakon (4)Uraren sakonera olatuen uhin-luzeraren erdiaren berdina edo handiagoa duen itsasoko eremua. Bertan itsas hondoak ez die azaleko olatuei ia eragiten.es aguas profundasfr eaux des grands fondsen deep water

170ur-zutabe oszilatzaile (4)Olatuen energia baliatzeko zutabe batez osatutako gailua. Zutabearen behealdea eta goialdea irekita daude, eta behealdea uretan sartua dago. Olatuen mugimen-duak zutabearen barneko ur-mailak gora eta behera egitea eragiten du, eta beraz, zutabearen goialdeko airearen presioa handitzea eta txikitzea, hurrenez hurren. Zutabearen goiko muturrean horrela sortutako zutabearen kanporanzko eta barneranzko aire-korronteak balia ditzakeen turbina pneumatiko bat dago ezarrita, eta turbinari konektatutako sorgailu elektrikoak energia elektrikoa ekoizten du.es columna de agua oscilantefr colonne d’eau oscillanteen oscillating water column; OWC

171xurgatzaile puntual (4)Beren tamaina fisikoa baino olatu-fronte handiagoen energia har dezaketen gailuak. Zuzenean eragiten dien olatuaren energiaz gain inguruko urarena ere jasotzeko gai dira. Itsasoaren hondoari lotuta daude eta buien antzera flotatzen dute, itsasoaren azalean edo bertatik gertu. Hartutako energia sorgailu elektriko batek lan egiteko erabiltzen da.es absorbedor puntualfr absorbeur ponctuelen point absorber

37


172biobihurketa (4)es bioconversiónfr bioconversionen bioconversion

173biodiesel (4)Landare- edo animalia-olioen transesterifikazioaren bidez lortutako alkil esterrak. Ordezko erregai gisa erabil daitezke, diesel motorretan gasolioa ordeztuz edo horrekin nahasiz.es biodiesel; biogasóleofr biodiéselen biodiesel

174bioenergia (4)Materia organikoa zuzenean erregai gisa erabiliz edo hura prozesatuz lortutako likidoa zein gasa baliatuz ekoitzitako energia erabilgarria.es bioenergíafr bioénergieen bioenergy

175bioerregai (4)Biomasatik abiatuta lortutako erregai solido, likido zein gaseosoa.es biocombustible; biocarburantefr biocombustible; biocarburanten biofuel; biomass fuel

176bioetanol (4)Mikroorganismoek karbohidratoak dituen biomasatik abiatuta egindako hartzidura alkoholikoaren produktua. Erregai likido gisa erabil daiteke, hutsik edo gasolinarekin nahasita karburol gisa.es bioetanolfr bioéthanolen bioethanol

177biogas (4)Biomasaren digestio anaerobioaren (biogasifikazioaren) ondorioz sortutako gasa. Biogasean metanoa (% 50-70) eta karbono dioxidoa (% 25-35) dira osagai nagusiak, eta beste gas batzuk ere ager daitezke proportzio txikietan, esate baterako hidrogenoa, nitrogenoa, hidrogeno sulfuroa eta ur-lurruna.es biogásfr biogazen biogas

178biomasa (4)Energia berriztagarriaren iturritzat erabil daitekeen edozein materia organiko ez-fosil, hala nola landare biziak, zura, nekazaritza eta abeltzaintzako hondakinak, hondakin-urak, hiri-hondakin solido organikoak eta abar. Beraz, erregai fosilak ez dira multzo horretan sartzen, jatorri biologikoa izan arren.es biomasafr biomasseen biomass

7. BIOMASA-ENERGIA

38


179biomasaren gasifikazio (4)Beroa baliatuz biomasa gas bihurtzen duen prozesua, 800 - 1.000 ºC-an egiten dena. Produktuak erabilitako gas erreakzionatzailearen araberakoak dira. Airea erabiliz, gas pobrea lortzen da, eta, oxigenoa eta ur-lurruna erabiliz, karbono monoxidoa eta hidrogenoa dituen sintesi-gasa.es gasificación de la biomasafr gazéification de la biomasseen biomass gasification

180biomasaren pirolisi (4)Biomasa gas erreaktiborik gabe berotzean gertatzen den deskonposizio-prozesua. Produktua solido, likido eta gasen nahasketa da. Pirolisia ohikoa edo bat-batekoa izan daiteke. Azken hori 500 ºC inguruko tenperaturan eta oso azkar egiten da.es pirólisis de la biomasafr pyrolyse de la biomasseen biomass pyrolysis

181biometanizazio (4)Hondakin organikoetatik abiatuz digestio anaerobioaren bidez biogasa eta hondakin organiko egonkortuak lortzean datzan prozesua.es biometanizaciónfr biométhanisationen biomethanation

182briketa (4)es briquetafr briquetteen briquette

183energia-labore (4)Elektrizitatea zein erregai likidoak ekoizteko landatutako eta hazitako landareak; adibidez, artoa, kardua, azukre-kanabera, sahatsa, eukaliptoa, eta abar.es cultivo energéticofr plante énergogèneen energy crop

184errausketa (4)es incineraciónfr incinérationen incineration

errausketa-instalazioIk. hondakinak errausteko instalazio

erraustegiIk. hondakinak errausteko instalazio

185errekuntza (4)es combustiónfr brûlageen burning

186ezpal (4)es astillafr échardeen chip

gasifikagailuIk. gasogeno

187gasifikazio-instalazio (4)es planta de gasificaciónfr atelier de gazéificationen gasification plant

39


188gasogeno (4)Sin. gasifikagailu (3)Biomasa solidoa erregai gaseoso bihurtzeko erabiltzen den gailua.es gasificador; gasógenofr gazogèneen gasifier

189hartzidura (4)es fermentaciónfr fermentationen fermentation

HHSIk. hiri-hondakin solido

190hiri-hondakin solido (4)Sin. HHS (4)Energia erabilgarria ekoizteko balia daitezkeen hirietako eta hirien eraginpeko eremuetako hondakinak; esate baterako, etxe, saltoki, zerbitzu, industria eta erakundeetan sortuak.es residuo sólido urbano; residuo

sólido municipal; RSUfr déchet municipal; déchet solide

urbainen municipal solid waste; municipal

waste; urban waste; MSW

191hondakinak errausteko instalazio (4)Sin. erraustegi (4); errausketa-instalazio (3)es planta de incineración de

residuos; incineradora; planta incineradora

fr installation d’incinération de déchets; installation d’incinération

en refuse incineration plant; incineration plant

hondakindegiko gasIk. zabortegiko gas

192hondar-biomasa (4)es biomasa residualfr biomasse résiduelleen residual biomass

193konpost (4)Mikroorganismoek baldintza aerobioetan biomasa degradatzean sortzen den lurrustelaren antzeko materiala.es compostfr composten compost

194likidotze (4)Tenperatura eta presio altuen bidez biomasa solidoa likido bihurtzean datzan prozesua.es licuefacciónfr liquefactionen liquéfaction

195metano (4)Materia organikoaren digestio anaerobioaren ondorioz sortzen den gasa, karbono-atomo batek eta lau hidrogeno-atomok osatua (CH4). Gas naturalaren osagai nagusia da, eta gas-egoeran mantentzen da tenperatura eta presio erlatiboki baxuetan.es metanofr méthaneen methane

40


196metanol (4)Sin. metil alkohol (3)Material lignozelulosikoa destilatuz edo sintesi bidez lortzen den likidoa (CH3OH). Gasolinaren ordezko gisa erabil daiteke, eta erregai-piletan ere erabili ohi da.es metanol; alcohol metílicofr méthanol; alcool méthyliqueen methanol; methyl alcohol

metil alkoholIk. metanol

197minda (4)Abereen abeltzaintza intentsiboan sortutako efluente organikoa. Biogasa ekoizteko erabili ohi da.es purín; estiércol líquidofr purin; déjections liquides; lisieren liquid manure; pig manure

198pellet (4)Zerrautsa edo bestelako gai bat konprimatuz eta zati txikiak eginez eratzen den erregaia.es pellet; pellafr pelleten pellet

199pirolisi-olio (4)es aceite de pirólisisfr huile de pyrolyseen pyrolysis oil

200sintesi-gas (4)Erregai likido garbiak, petrokimikarako lehengaiak eta gasolinetarako kutsaduraren aurkako gehigarriak ekoizteko erabiltzen den karbono monoxidozko eta hidrogenozko nahaste ekimolarra. Metanoa 800 ºC-an nikelezko katalizatzaileekin tratatuz edo biomasa bi etapatan gasifikatuz lortzen da. Lehengai gisa petroliotik eratorritako konposatu jakinak erabiliz ere ekoitz daiteke, baina kasu horretan ezin da baliabide berriztagarritzat hartu.es gas de síntesisfr gaz de synthèseen syngas

201transesterifikazio (4)Triglizerido-molekula bat hiru molekula metanol edo etanolekin katalizatzaile batek lagunduta erreakzionaraziz hiru monoester-molekula eta glizerina-molekula bat ekoiztean datzan prozesua. Horrela lortutako etil edo metil esterrek osatzen dute biodiesela.es transesterificaciónfr transestérificationen transesterification

202zabortegiko gas (4)Sin. hondakindegiko gas (4)Zabortegietako materia organikoa deskonposatzean sortutako biogasa, % 50 inguru metanoz osatua.es gas de vertederofr gaz de déchargeen landfill gas

41


203zabortegiko gasa baliarazteko zentral (4)Sin. zabortegiko gasaren balorizazio-zentral (3)Zabortegiko gasa bero-energia edo energia elektrikoa ekoizteko erabiltzen duen instalazioa.es planta de valorización de biogásfr installation de valorisation du

biogazen landfill gas valorisation plant;

landfill gas valorization plant

zabortegiko gasaren balorizazio-zentralIk. zabortegiko gasa baliarazteko zentral

204ziklo konbinatu (4)Bi ziklo termodinamiko konbinatzen dituen sistema. Batetik, gas-turbina bat du; turbina horren ihes-gasen beroa lurruna sortzeko erabiltzen da, eta lurrun horrek lurrun-turbina bat ibilarazten du.es ciclo combinadofr cycle combinéen combined cycle

eUskarazko aUrkiBiDea

44


Aabatz, 51absorbantzia, 12absortzio-faktore, 12aerosorgailu, 65alderantzizko elektrodialisi, 148anemometro, 52antapara, 114arkitektura bioklimatiko, 13arrain-eskailera, 112arroka lehor bero, 85atenuadore, 149auzo-berokuntza, 1azaleko metaketa, 113azaleko ur, 150

Bbaliabide geotermiko, 86bat-bateko lurruneko zentral

geotermiko, 87begizta geotermiko, 88bero-irabazi, 14bero-meatzaritza sakon, 89bero-ponpa geotermiko, 90bikote geotermiko, 91biobihurketa, 172biodiesel, 173bioenergia, 174bioerregai, 175bioetanol, 176biogas, 177biomasa, 178biomasaren gasifikazio, 179biomasaren pirolisi, 180biometanizazio, 181briketa, 182

Dderibazio-dike, 114deribazio-kanal, 133dorre, 53dorre-motako eguzki-zentral, 15

Eeguzki-destilazio, 16eguzki-energia, 17eguzki-erradiazio, 18eguzki-erregulagailu, 19eguzki-frakzio, 20eguzki-gezatze, 21eguzki-instalazio fotovoltaiko, 22eguzki-instalazio termiko, 23eguzki-irabazi, 24eguzki-jarraitzaile, 25eguzki-kogenerazio, 26eguzki-kolektore, 27eguzki-labe, 28eguzki-panel, 45eguzki-sistema hibrido, 29eguzki-sistema pasibo, 30eguzki-urmael, 31eguzki-zelula, 49eguzki-zentral, 32eguzki-zentral eoliko, 33eguzki-zentral orbital, 34eguzki-zentral termoelektriko, 35ekipamendu elektromekaniko, 115ekipamendu-emari, 116ekoizpen-zutabe, 92emari izendatu, 116energia bermatu, 117energia berriztagarri, 2energia eoliko, 61energia geotermiko, 93energia hidrauliko, 118

45


energia hidroelektriko, 119energia termiko, 36energia-labore, 183energia-periodo, 151entalpia altuko energia geotermiko, 94entalpia baxuko energia geotermiko, 95entalpia ertaineko energia

geotermiko, 96epe laburreko metaketa, 120epe luzeko metaketa, 121erabilera zuzen, 97erabilgarritasun-faktore, 54errausketa, 184errausketa-instalazio, 191erraustegi, 191errekuntza, 185errendimendu, 3erretentzio bidezko metaketa, 122erretentzio-metaketa, 122errotorearen ekortze-azalera, 55etekin, 3ezpal, 186

Ffluido bero-eroale, 37fluido geotermiko, 98fluido primario, 37fluxuaren kudeaketa, 123Fresnel kontzentratzaile lineal, 38

Ggailur, 124gainezkabide, 125gainezkatze-gailu, 152gasifikagailu, 188gasifikazio-instalazio, 187

gasogeno, 188gatz-gradientearen energia, 153gehieneko potentzia, 56gelditze-abiadura, 57geotruke, 99gradiente geotermiko, 100gradu geotermiko, 101

Hhaize-abiadura izendatu, 58haize-arrosa, 59haize-babes efektu, 60haize-energia, 61haize-errotore, 62haize-hodi, 63haize-parke, 64haize-sorgailu, 65haize-turbina, 66haizearen potentzia, 67haizearen zizailadura, 68haraneko metaketa, 126hargailu, 39hargune-obra, 127hartzidura, 189heliostato, 40HHS, 190hiri-hondakin solido, 190hobi geotermiko, 102hodi behartu, 128hondakinak errausteko instalazio, 191hondakindegiko gas, 202hondar-biomasa, 192horma bero-metatzaile, 41

46


IIBEB, 158injekzio-putzu, 103iragazte-ohantze, 104irteerako kanal, 129irteerako potentzia, 69irteerako potentzia elektriko garbi, 70isatseko ur, 130islagailu, 42itsas energia, 154itsas energiako zentral, 155itsaslaster, 156itsasoaren egoera, 157itsasoko bero-energiaren bihurketa, 158ixte-elementu, 131ixte-organo, 131

Kkabitazio, 132kanal hidrauliko, 133kapazitate-faktore, 4kaptadore lurperatu, 105karga maximo, 75karga-ganbera, 134kaxa, 71kaxa espiral, 135kogenerazio, 5konexio-abiadura, 72konpost, 193kontrol-estrategia, 73kontzentratzaile

zilindriko-paraboliko, 43

Llikidotze, 194lurrun lehorreko zentral

geotermiko, 106

Mmakineria-kaxa, 71marea-energia, 159marea-energiaren bihurgailu, 160marea-presa, 161metano, 195metanol, 196metil alkohol, 196minda, 197minizentral hidroelektriko, 136modulu fotovoltaiko, 44muino-efektu, 74muturreko karga, 75

Nnacelle, 71neke-karga, 76

Oolatu-altuera adierazgarri, 162olatu-energiaren bihurgailu, 163olatuen bat-bateko kaptadore, 164olatuen energia, 165olatuen espektro direkzional, 166

47


oso entalpia baxuko energia geotermiko, 107

oztopo-efektu, 60

Ppalaren angelu, 77panel fotovoltaiko, 45parke-efektu, 78pellet, 198pirolisi-olio, 199ponpatze bidezko metaketa, 137ponpatze-test, 108potentzia ateratzeko sistema, 6potentzia instalatu, 7potentzia izendatu, 8potentzia-errendimendu, 79potentzia-etekin, 79potentzia-koefiziente, 80potentzia-kontrol, 81potentzia-kurba, 82potentzia-matrize, 167presa, 138presio atzeratuko osmosi, 168probako ponpatze, 108

Ssintesi-gas, 200sistema hibrido berriztagarri, 9sorgailu, 10Stirling disko, 46

TTe, 151transesterifikazio, 201Trombe horma, 47tunel-efektu, 83turbina, 11turbina hidrauliko, 145turbina-gurpil, 139turbina-xurgagailu, 140

Uubera-efektu, 84uhate zuzentzaile, 141ur lasterreko zentral, 142ur sakon, 169ur-jauzi garbi, 143ur-jauzi gordin, 144ur-turbina, 145ur-zutabe oszilatzaile, 170ura ateratzeko zutabe, 92urrutiko berokuntza, 1urtegi-oinaldeko zentral, 146

Xxafla xurgatzaile, 48xurgapen-faktore, 12xurgatzaile, 48xurgatzaile puntual, 171

48


Zzabortegiko gas, 202zabortegiko gasa baliarazteko zentral,

203zabortegiko gasaren balorizazio-zentral,

203zelula fotovoltaiko, 49zentral fotovoltaiko, 50zentral geotermiko, 109zentral heliotermiko, 35zentral hidroelektriko, 147zentral hidroelektriko txiki, 136ziklo bitarreko zentral geotermiko, 110ziklo konbinatu, 204zunda geotermiko, 111

gaztelaNiazko aUrkiBiDea

50


Aabsorbancia, 12absorbedor puntual, 171aceite de pirólisis, 199aerogenerador, 65aeroturbina, 66agua de cola, 130aguas poco profundas, 150aguas profundas, 169alcohol metílico, 196aliviadero, 125almacén geotérmico, 102almacenamiento a corto plazo, 120almacenamiento a largo plazo, 121almacenamiento de retención, 122almacenamiento de valle, 126almacenamiento por bombeo, 137almacenamiento superficial, 113altura de ola significante, 162anemómetro, 52ángulo de paso, 77área de barrido del rotor, 55arquitectura bioclimática, 13arquitectura solar, 13astilla, 186atenuador, 149

Bbarquilla, 71biocarburante, 175biocombustible, 175bioconversión, 172biodiesel, 173bioenergía, 174bioetanol, 176biogás, 177biogasóleo, 173biomasa, 178

biomasa residual, 192biometanización, 181bomba de calor geotérmica, 90briqueta, 182bucle geotérmico, 88buje, 51

Ccaja de maquinaria, 71caja espiral, 135calefacción a distancia, 1calefacción de distrito, 1calefacción urbana, 1cámara de carga, 134canal de derivación, 133canal de salida, 129canal hidráulico, 133captador de oleaje tipo atenuador, 149captador de oleaje tipo totalizador, 164captador enterrado, 105carga de fatiga, 76carga extrema, 75caudal de equipamiento, 116caudal nominal, 116cavitación, 132célula fotovoltaica, 49célula solar, 49central de agua fluyente, 142central de energía marina, 155central eólica, 64central eólico-solar, 33central fotovoltaica, 50central geotérmica, 109central geotérmica de ciclo binario, 110central geotérmica de vapor flash, 87central geotérmica de vapor seco, 106central hidráulica, 147central hidroeléctrica, 147central hidroeléctrica de pie

de presa, 146

51


central hidroeléctrica en derivación, 142central solar, 32central solar de chimenea, 33central solar de torre, 15central solar orbital, 34central solar termoeléctrica, 35CETO, 158ciclo combinado, 204cizalladura del viento, 68coeficiente de potencia, 80cogeneración, 5cogeneración solar, 26colector solar, 27columna de achicamiento, 92columna de agua oscilante, 170columna de impulsión, 92columna de producción, 92combustión, 185compost, 193compuerta directriz, 141concentrador cilindro-parabólico, 43concentrador lineal Fresnel, 38control de la potencia, 81conversión de la energía térmica de los

océanos, 158convertidor de energía de las mareas, 160convertidor de energía de las olas, 163convertidor de energía mareomotriz, 160coronación, 124corriente marina, 156cultivo energético, 183curva de potencia, 82

Ddesalación solar, 21destilación solar, 16dique de derivación, 114disco Stirling, 46dispositivo de rebosamiento, 152doblete geotérmico, 91

Eefecto colina, 74efecto de abrigo del viento, 60efecto de la estela, 84efecto de parque, 78efecto de proximidad, 78efecto túnel, 83electrodiálisis inversa, 148energía de las mareas, 159energía del gradiente salino, 153energía del mar, 154energía del oleaje, 165energía eólica, 61energía firme, 117energía geotérmica, 93energía geotérmica de alta entalpía, 94energía geotérmica de baja entalpía, 95energía geotérmica de entalpía

media, 96energía geotérmica de muy baja

entalpía, 107energía hidráulica, 118energía hidroeléctrica, 119energía mareomotriz, 159energía oceánica, 154energía olamotriz, 165energía renovable, 2energía solar, 17energía térmica, 36energía undimotriz, 165ensayo de bombeo, 108equipamiento electromecánico, 115escala de peces, 112espectro direccional del oleaje, 166estado de mar, 157estanque solar, 31estiércol líquido, 197estrategia de control, 73

52


Ffactor de absorción, 12factor de capacidad, 4factor de disponibilidad, 54fermentación, 189fluido caloportador, 37fluido caloportador de calor, 37fluido geotérmico, 98fluido primario, 37fotopila, 49fracción solar, 20

Gganancia interna, 14ganancia solar, 24ganancia térmica, 24ganancia térmica interna, 14gas de síntesis, 200gas de vertedero, 202gasificación de la biomasa, 179gasificador, 188gasógeno, 188generador, 10generador eólico, 65geointercambio, 99gestión del flujo, 123góndola, 71gradiente geotérmico, 100grado geotérmico, 101

Hhelióstato, 40horno solar, 28

Iincineración, 184incineradora, 191instalación solar fotovoltaica, 22instalación solar térmica, 23

Llaguna solar no convectiva, 31lecho filtrante, 104licuefacción, 194

Mmatriz de potencia, 167metano, 195metanol, 196minería profunda de calor, 89minicentral hidroeléctrica, 136módulo fotovoltaico, 44muro acumulador, 41muro colector Trombe, 47

Oobra de toma, 127órgano de cierre de la turbina, 131osmosis de presión retardada, 168

53


Ppanel fotovoltaico, 45panel solar, 45pared colectora tipo Trombe, 47parque eólico, 64pella, 198pellet, 198periodo energético, 151pirólisis de la biomasa, 180placa absorbente, 48planta de gasificación, 187planta de incineración de residuos, 191planta de valorización de biogás, 203planta incineradora, 191potencia de salida, 69potencia del viento, 67potencia eléctrica neta suministrada, 70potencia instalada, 7potencia máxima, 56potencia nominal, 8pozo de inyección, 103presa, 138presa de mareas, 161prueba de producción, 108purín, 197

Rradiación solar, 18receptor, 39recurso geotérmico, 86reflector, 42regulador solar, 19rendimiento, 3rendimiento de potencia, 79residuo sólido municipal, 190residuo sólido urbano, 190roca caliente seca, 85rosa de los vientos, 59

rotor eólico, 62RSU, 190rueda giratoria, 139

Ssalto bruto, 144salto neto, 143seguidor solar, 25sensor enterrado, 105sistema de extracción de potencia, 6sistema fotovoltaico, 22sistema híbrido de energías

renovables, 9sistema solar híbrido, 29sistema solar pasivo, 30sonda de intercambio geotérmico, 111superficie barrida, 55

TTe, 151torre, 53transesterificación, 201tubería forzada, 128tubo de viento, 63turbina, 11turbina de aspiración, 140turbina eólica, 66turbina hidráulica, 145

Uuso directo, 97

54


Vvelocidad de acoplamiento, 72velocidad de conexión, 72velocidad de corte, 57velocidad de desacoplamiento, 57velocidad nominal del viento, 58

Yyacimiento geotérmico, 102

FraNtsesezko aUrkiBiDea

56


Aabsorbeur, 48absorbeur ponctuel, 171absorptance, 12accumulateur solaire, 27accumulation par pompage, 137aérogénérateur, 65affaiblisseur, 149alcool méthylique, 196anémomètre, 52angle de calage, 77appareil d’arrêt, 131appareil de fermeture, 131appareil de retenue, 131apport de chaleur par insolation, 24apport thermique, 14architecture bioclimatique, 13aspirateur, 140aspirateur de turbine, 140atelier de gazéification, 187atténuateur, 149

Bbâche d’une turbine, 135barrage, 138barrage de dérivation, 114barrage de marée, 161bassin d’admission, 134bassin solaire, 31bâti, 71biocarburant, 175biocombustible, 175bioconversion, 172biodiésel, 173bioénergie, 174bioéthanol, 176biogaz, 177biomasse, 178

biomasse résiduelle, 192biométhanisation, 181boucle géothermique, 88briquette, 182brûlage, 185

Ccaloporteur, 37canal d’amenée, 133canal de fuite, 129capteur à mur accumulateur, 47capteur enterré, 105capteur parabolique à moteur Stirling,

46capteur solaire, 27capteur Trombe, 47carter, 71cavitation, 132cellule photovoltaïque, 49cellule solaire, 49centrale au fil de l’eau, 142centrale au pied du barrage, 146centrale d’énergie marine, 155centrale éolienne, 64centrale géothermique, 109centrale géothermique à cycle

binaire, 110centrale géothermique à vapeur de

détente, 87centrale géothermique à vapeur

sèche, 106centrale héliothermique, 35centrale héliothermoélectrique, 35centrale hydroélectrique, 147centrale photovoltaïque, 50centrale solaire, 32centrale solaire à tour, 15centrale solaire éolienne, 33centrale solaire orbitale, 34CETO, 158

57


chambre d’admission, 134charge de fatigue, 76charge extrême, 75chauffage urbain, 1chute brute, 144chute nette, 143cisaillement du vent, 68coefficient de puissance, 80cogénération, 5cogénération solaire, 26collecteur cylindro-parabolique, 43collecteur Fresnel linéaire, 38collecteur solaire, 27colonne de production, 92colonne d’eau oscillante, 170colonne d’exhaure, 92compost, 193conduite forcée, 128contrôle de la puissance, 81conversion de l’énergie thermique des

océans, 158convertisseur d’énergie

houlomotrice, 163convertisseur d’énergie

marémotrice, 160courant marin, 156courbe de puissance, 82crête, 124cycle combiné, 204

Ddéchet municipal, 190déchet solide urbain, 190degré géothermique, 101déjections liquides, 197dessalement solaire, 21déversoir, 125digue de déviation, 114directrice, 141dispositif de déversement, 152

disque Stirling, 46distillation solaire, 16doublet de forages, 91

Eeau d’aval, 130eaux des grands fonds, 169eaux peu profondes, 150écharde, 186échelle à poissons, 112écoulement nominal, 116effet d’abri derrière l’obstacle, 60effet de colline, 74effet de parc, 78effet de sillage, 84effet d’obstacle, 60effet tunnel, 83efficacité, 3électrodialyse inverse, 148emmagasinement dans la vallée, 126emmagasinement temporaire, 122énergie de la houle, 165énergie des gradients de salinité, 153énergie des marées, 159énergie des vagues, 165énergie éolienne, 61énergie garantie, 117énergie géothermique, 93énergie géothermique basse

enthalpie, 95énergie géothermique haute

enthalpie, 94énergie géothermique moyenne

enthalpie, 96énergie géothermique très basse

enthalpie, 107énergie houlomotrice, 165énergie hydraulique, 118énergie hydroélectrique, 119énergie marémotrice, 159

58


énergie marine, 154énergie renouvelable, 2énergie solaire, 17énergie thermique, 36entrée de chaleur par insolation, 24équipement électromécanique, 115étang solaire, 31état de la mer, 157

Ffacteur d’absorption, 12facteur de capacité, 4facteur de disponibilité, 54fermentation, 189fluide caloporteur, 37fluide caloporteur du circuit

primaire, 37fluide géothermique, 98four solaire, 28fraction solaire, 20

Ggaz de décharge, 202gaz de synthèse, 200gazéification de la biomasse, 179gazogène, 188générateur, 10géoéchange, 99géothermie profonde, 89gestion des flux, 123gisement géothermique, 102gradient géothermal, 100

Hhauteur de houle significative, 162hauteur significative des vagues, 162héliostat, 40huile de pyrolyse, 199

Iincinération, 184installation de valorisation du

biogaz, 203installation d’incinération, 191installation d’incinération de

déchets, 191installation solaire hybride, 29installation solaire thermique, 23

Lliquefaction, 194lisier, 197

Mmare solaire, 31massif filtrant, 104matrice de puissance, 167méthane, 195méthanol, 196mini-centrale hydraulique, 136module photovoltaïque, 44moyeu, 51

59


mur accumulateur de chaleur, 41mur solaire passif, 41mur Trombe, 47

Nnacelle, 71

Oœuvres de prise, 127orienteur solaire, 25

Ppanneau solaire, 45parc d’éoliennes, 64pellet, 198performance, 3performance de la puissance, 79periode énergetique, 151petite centrale hydroélectrique, 136photopile, 49plante énergogène, 183pompage d’essai, 108pompe à chaleur géothermique, 90pression osmotique retardée, 168puissance de sortie, 69puissance du vent, 67puissance électrique nette de sortie, 70puissance installée, 7puissance maximale, 56puissance nominale, 8puits d’injection, 103

purin, 197pyrolyse de la biomasse, 180

Rrayonnement solaire, 18récepteur, 39réflecteur, 42régulateur solaire, 19rendement, 3rendement de puissance, 79réseau de chaleur à distance, 1ressource géothermique, 86rétention superficielle, 113roche chaude sèche, 85rose des vents, 59rotor éolien, 62roue de turbine, 139

Ssatellite électrogène, 34sonde géothermique, 111spectre directionnel de la houle, 166stockage à court terme, 120stockage à long terme, 121stratégie de contrôle, 73surface balayée par le rotor, 55système de prise de puissance, 6système hybride renouvelable, 9système photovoltaïque, 22système solaire passif, 30

60


TTe, 151terminateur, 164tests de pompage, 108tour, 53transestérification, 201tube de courant, 63turbine, 11turbine éolienne, 66turbine hydraulique, 145

Uusage direct, 97

Vvitesse de coupure, 57vitesse de démarrage, 72vitesse nominale du vent, 58

iNgelesezko aUrkiBiDea

62


Aabsorber, 48absorber plate, 48absorptance, 12absorption factor, 12aerogenerator, 65aerogenerator farm, 64anemometer, 52attenuator, 149availability factor, 54

Bbinary cycle geothermal power plant, 110bioclimatic architecture, 13bioconversion, 172biodiesel, 173bioenergy, 174bioethanol, 176biofuel, 175biogas, 177biomass, 178biomass fuel, 175biomass gasification, 179biomass pyrolysis, 180biomethanation, 181briquette, 182buried collector, 105burning, 185

Ccapacity factor, 4cavitation, 132central receiver power plant, 15

chip, 186closing element, 131closing organ, 131cogeneration, 5collector, 27collector-storage wall, 47combined cycle, 204compost, 193control strategy, 73crest, 124cut-in wind speed, 72cut-out wind speed, 57cylindrical parabolic concentrator, 43

Ddam, 138Deep Heat Mining, 89deep water, 169detention storage, 122DHM, 89direct use, 97directional wave spectrum, 166dish Stirling engine system, 46district heating, 1diversion dam, 114diversion plant, 142diversion weir, 114diverted flow power station, 142draft tube, 140dry steam geothermal power plant, 106

Eefficiency, 3electro-mechanical equipment, 115energy crop, 183energy period, 151

63


eolic energy, 61extreme load, 75

Ffatigue load, 76fermentation, 189firm energy, 117fish ladder, 112flash steam geothermal power plant, 87flow management, 123forced pipe, 128forebay, 134Fresnel linear concentrator, 38

Ggasification plant, 187gasifier, 188generator, 10geoexchange, 99geothermal degree, 101geothermal energy, 93geothermal fluid, 98geothermal gradient, 100geothermal heat pump, 90geothermal loop, 88geothermal power, 93geothermal power plant, 109geothermal power station, 109geothermal probe, 111geothermal reservoir, 102geothermal resource, 86gravel packing, 104gross head, 144

HHDR, 85headrace, 133heat gain, 14heat storage wall, 41heat-transfer fluid, 37heliostat, 40high enthalpy geothermal energy, 94hill effect, 74Hot Dry Rock, 85hub, 51hybrid solar system, 29hydraulic power, 118hydraulic turbine, 145hydroelectric energy, 119hydroelectric plant, 147hydroelectric power, 119hydroelectric power plant, 147hydroelectric power station, 147hydro-electric power station, 147hydropower, 118

Iimpoundment plant, 146incineration, 184incineration plant, 191injection well, 103installed capacity, 7intake works, 127

Llandfill gas, 202landfill gas valorisation plant, 203

64


landfill gas valorization plant, 203liquéfaction, 194liquid manure, 197long-term storage, 121low enthalpy geothermal energy, 95

Mmarine current, 156marine energy park, 155mass wall, 47maximum power, 56medium enthalpy geothermal

energy, 96methane, 195methanol, 196methyl alcohol, 196MSW, 190municipal solid waste, 190municipal waste, 190

Nnacelle, 71net electric power output, 70net head, 143nominal flow, 116

Oocean energy, 154ocean thermal energy conversion, 158ocean tidal power, 159orbital solar power station, 34

oscillating water column, 170OTEC, 158output power, 69overtopping device, 152OWC, 170

Pparabolic cylinder concentrator, 43park effect, 78passive solar system, 30passive solar wall, 41passive system, 30pellet, 198penstock, 128performance, 3photovoltaic cell, 49photovoltaic module, 44photovoltaic panel, 45photovoltaic power plant, 50photovoltaic solar installation, 22photovoltaic system, 22pig manure, 197pitch angle, 77point absorber, 171power coefficient, 80power control, 81power curve, 82power matrix, 167power of the wind, 67power performance, 79power regulation, 81power surface, 167power take-off system, 6pressure-retarded osmosis, 168primary heat-transfer fluid, 37PRO, 168production string, 92pumped storage, 137pumping test, 108PV cell, 49

65


PV module, 44PV system, 22pyrolysis oil, 199

Rrated capacity, 7rated power, 8rated wind speed, 58receiver, 39RED, 148reflector, 42refuse incineration plant, 191remote heating, 1renewable energy, 2renewable hybrid system, 9residual biomass, 192reverse electrodialysis, 148runner wheel, 139run-of-river plant, 142

Ssalinity gradient energy, 153satellite solar power station, 34scroll case, 135sea current, 156sea energy, 154sea state, 157shallow water, 150short-term storage, 120significant wave height, 162small hydraulic plant, 136small hydropower plant, 136small hydropower station, 136solar cell, 49solar cell panel, 45solar chimney power plant, 33

solar cogeneration, 26solar collector, 27solar desalination, 21solar distillation, 16solar energy, 17solar farm, 50solar fraction, 20solar furnace, 28solar gain, 24solar panel, 45solar photovoltaic cell, 49solar pond, 31solar power, 17solar power station, 32solar power tower, 15solar radiation, 18solar regulator, 19solar thermal power plant, 35solar thermal power station, 35solar thermal system, 23solar wall, 47solar-wind power plant, 33spectral wave height, 162spillway, 125Stirling dish, 46stream tube, 63sun tracker, 25surface detention, 113swept rotor area, 55syngas, 200

Ttailrace, 129tailwater, 130Te, 151TEC, 160terminator, 164terminator device, 164thermal energy, 36tidal barrage, 161

66


tidal dam, 161tidal energy, 159tidal energy converter, 160tidal power, 159tidal-range energy, 159tower, 53transesterification, 201Trombe wall, 47tunnel effect, 83turbine, 11two well system, 91

Uurban waste, 190

Vvalley storage, 126very low enthalpy geothermal

energy, 107

Wwake effect, 84water power, 118water power station, 147water turbine, 145wave directional spectrum, 166wave energy, 165wave energy converter, 163WEC, 163wicket gate, 141wind energy, 61wind farm, 64wind generator, 65wind power, 61wind power plant, 64wind power station, 64wind rose, 59wind rotor, 62wind shade effect, 60wind shear, 68wind turbine, 66wind-energy park, 64

erreFereNtzia BiBliograFikoak

69


ADER. François-D. Vuataz. Géothermie des tunnels [linean]. 2002. <http://www.ader.ch/energieaufutur/energies/geothermie/index2.php> [Kontsulta: 2010-11-10].

AMERICAN WIND ENERGY ASSOCIATION RESOURCES [linean]. <http://www.awea.org/faq/wwt_basics.html> [Kontsulta 2011-02-14].

AGENCE DE L’ENVIRONNEMENT ET DE LA MAÎTRISE DE L’ENERGIE (ADEME). BRGM Géosciences per une Terre durable, Glossaire de la Géothermie [linean]. <http://www.geothermie-perspecti-ves.fr/10-faq-glossaire/02-glossaire.asp> [Kontsulta: 2011-02-14].

AGENCE DE L’ENVIRONNEMENT ET DE LA MAÎTRISE DE L’ENERGIE (ADEME): Glossaire Énergies et matières renouvelables [linean]. <http://www2.ademe.fr/servlet/KBaseShow?catid=12843&p2=12556> [Kontsulta: 2010-07-15].

AGENCE DE L’ENVIRONNEMENT ET DE LA MAÎTRISE DE L’ENERGIE (ADEME); GPAE; FÉDÉRATION EAF; SYNDICAT ECOWATT. Petite centrale hydroelectrique. La PHE, mode d’emploi [lin-ean]. <www.ademe.fr> [Kontsulta: 2010-07-15].

AZKARATE, M.; KINTANA, X.; MENDIGUREN, X. [zuz.]. Elhuyar Hiztegia. Euskara-gaztelania; castellano-vasco [linean]. Usurbil: Elhuyar fundazioa, 2006. <http://www.elhuyar.org/hizkuntza-zerbitzuak/EU/Hiztegi-kontsulta> [Kontsulta: 2011-02-14].

BLAS i ABANTE, M. de; SERRASOLSES i DOMÈNECH, J. Diccionari d’energia solar: Català, castellà, francès, anglès [linean]. Barcelona: Universitat Politècnica de Catalunya, 1992. 159 p. <http://www.upc.edu/slt/suport-redaccio/vocabularis-tecnics/energia-solar/> [Kontsulta: 2011-02-14].

BRAVO, N.A. Sistema de conversión mecánica eléctrica para un generador undimotriz [linean]. Santiago de Chile: Universidad de Chile. Facultad de Ciencias Físicas y Matemáticas. Departamento de Ingeniería Eléctrica, 2008. <http://146.83.6.25/literatura/memorias_tesis/MemoriaNicolasBravo.pdf> [Kontsulta: 2010-08-30].

CANADIAN CENTRE FOR ENERGY. [Kontsulta 2011-02-14]:

— Energy Glossary [linean]. <http://www.centerforenergy.net/Glossary.asp>.

— Geothermal Glossary [linean]. <http://www.centerforenergy.net/Glossary.asp?Template=About_Energy,Geothermal&EnergyType=22>.

— Hydropower Glossary [linean]. <http://www.centerforenergy.net/Glossary.asp?Template=About_Energy,Hydropower&EnergyType=6>.

70


— Biomass Glossary [linean]. <http://www.centerforenergy.net/Glossary.asp?Template=About_Energy,Biomass&EnergyType=9>.

— Wind Glossary [linean]. <http://www.centerforenergy.net/Glossary.asp?Template=About_Energy,Wind&EnergyType=8>.

— Solar Glossary [linean]. <http://www.centerforenergy.net/Glossary.asp?Template=About_Energy,Solar&EnergyType=7>.

DCNS; AGENCE ÉCONOMIQUE DE BRETAGNE; FEDERAL FINANCE. Les énergies de la mer renouvables [linean]. <http://energies-delamer.blogspot.com/2010/04/statkraft-et-wetsus-developpent-deux.html> [Kontsulta: 2010-08-30].

DURAZO, R. Facultad de Ciencias Marinas. Universidad Autónoma de Baja California. Corrientes y oleaje en el Golfo de Tehuantepec [linean]. <http://www.satlab.hawaii.edu/hfradio/prop/tehuan/cogote.pdf> [Kontsulta: 2010-08-30].

ELHUYAR. Zientzia eta Teknologiaren Hiztegi Entziklopedikoa [linean]. <http://zthiztegia.elhuyar.org/> [Kontsulta: 2011-02-14].

— Energiaren hiztegi entziklopedikoa. Bilbo: Ente Vasco de la Energía (EVE), 2000.

ENTE VASCO DE LA ENERGÍA (EVE). Valorización de la Biomasa en el País Vasco [linean]. <http://www.eve.es/web/Eve/files/76/766787eb-0183-4a28-a635-70db96aa73f4.PDF> [Kontsulta: 2010-07-15].

— Minihidráulica en el País Vasco [linean]. <http://www.eve.es/web/Eve/files/e2/e2d5d4d4-b8e2-4855-9e2c-9d5941e67382.pdf> [Kontsulta: 2010-07-15].

— Energia berriztagarriak. Egoera Euskal Autonomia Erkidegoan. Ataun: Ente Vasco de la Energía (EVE), 2009.

EUROPEAN PARLIAMENT. DIRECTORATE-GENERAL FOR INTERNAL POLICIES. Assessment of Potential and Promotion of New Generation of Renewable Technologies [linean]. <http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/studies/download.do?language=en&file=31648> [Kontsulta: 2010-07-20].

EUSKALMET, EUSKAL METEOROLOGIA AGENTZIA. Información océano-meteorológica [linean]. <http://www.euskalmet.euskadi.net/s07-5853x/es/meteorologia/selsensorB.apl?e=5&COD_ESTACION=Y002> [Kontsulta: 2010-11-10].

EVEren webgunea [linean]. <http://www.eve.es/web/Portada.aspx> [Kontsulta: 2011-02-14].

71


GARCIA-PELAYO Y GROSS, R. [zuz.]. Larousse. Gran diccionario. Español-Francés; Francés-Español. Paris: Larousse, 1998.

GEOTHERMAL EDUCATION OFFICE (GEO). Geothermal and related terms [linean]. <http://geothermal.marin.org/terms.html> [Kontsulta: 2011-02-14].

GEOTHERMAL EDUCATION OFFICE (GEO). Geothermal Facts [lin-ean]. <http://geothermal.marin.org/> [Kontsulta: 2011-02-14].

Glossaire, Énergie, Énergie renouvelable [linean]. [Kontsulta 2011-02-14]: <http://www.techno-science.net/?onglet=glossaire&cat=8&souscat=210>.

Glossaire éolien [linean]. Frederiksberg: Danish Wind Industry Association, 2003. <http://www.talentfactory.dk/fr/glossary.htm> [Kontsulta: 2011-02-14].

Glossary of related solar power terms [linean]. Conroe (Texas): Advanced Energy Group, [2010]. <http://www.solar4power.com/solar-power-glossary.html> [Kontsulta: 2011-02-14].

INSTITUTO GEOLÓGICO Y MINERO DE ESPAÑA; INSTITUTO PARA LA DIVERSIFICACIÓN Y AHORRO DE ENERGÍA (IDAE). Manual de geotermia [linean]. <http://www.igme.es/internet/geotermia/masinfor.htm> [Kontsulta: 2011-02-16].

INTERACTIVE TERMINOLOGY FOR EUROPE (IATE). Base de datos terminológica multilingüe de la EU [linean]. <http://iate.europa.eu/iate-diff/SearchByQueryLoad.do?method=load> [Kontsulta: 2010-09-08].

MARTÍN MUNICIO, Á.; COLINO MARTÍNEZ, A. (dir.). Diccionario español de la energía: Con vocabulario inglés-español. Aranjuez (Madrid): Doce Calles, 2003. 816 p.

NEVADA GEOTHERMAL POWER INC. (NGP). NGP’s Geothermal Glossary of Terms [linean]. <http://www.nevadageothermal.com/i/pdf/Glossary_of_Terms.pdf> [Kontsulta:2011-02-14].

NEW ZEALAND GEOTHERMAL ASSOCIATION. Geothermal Glossary [linean]. <http://www.nzgeothermal.org.nz/glossary.html> [Kontsulta:2011-02-14].

OFFICE DE LA LANGUE FRANÇAISE. Le grand dictionnaire termi-nologique [linean]. (Québec). <http://www.granddictionnaire.com/_fs_global_01.htm> [Kontsulta: 2011-02-14].

GEOPLAT, PLATAFORMA TECNOLÓGICA ESPAÑOLA DE GEOTERMIA. Visión a 2030 [linean]. <http://www.geoplat.org/main.html> [Kontsulta: 2010-09-08].

72


POST, J.W. et al. Towards implementation of reverse electrodialysis for power generation from salinity gradients [linean]. <http://www.senternovem.nl/mmfiles/Blue%20Energy%20-%20handout%20tijdens%20deelsessie_tcm24-302811.pdf> [Kontsulta: 2010-08-30].

REAL ACADEMIA ESPAÑOLA. Diccionario de la Lengua Española [li-nean]. Madrid: RAE, 2001. 22.ª edición. <http://buscon.rae.es> [Kontsulta: 2011-02-14].

RESEARCH INSTITUTE FOR SUSTAINABLE ENERGY (RISE). Geothermal [linean]. <www.rise.org> [Kontsulta: 2011-02-14].

SCIENCEDIRECT. Large-scale power production by pressure-retard-ed osmosis, using river water and sea water passing through spi-ral modules [linean]. <http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6TGK-43N28MD-87&_user=10&_cove rDate=12%2F31%2F1981&_rdoc=1&_fmt=h igh&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_searchStrId=1594518486&_rerunOrigin=scholar.google&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=e5aeb8a2b21bf57ba6b62f0fdd3df330&searchtype=a> [Kontsulta: 2011-01-03].

TECNALIA. Inspiring Businnes. Energías marinas [linean]. <http://www.energiasmarinas.es/cas/energiamarina_gradientesalino.aspx> [Kontsulta: 2010-08-30].

TERMCAT. Terminologi Bankuaren Interneteko kontsulta [CERCATERM] [linean]. <http://www.termcat.cat/> [Kontsulta: 2011-02-14].

UNIVERSITE LIBRE DE BRUXELLES. LA FACULTE DES SCIENCES SOCIALES, POLITIQUES ET ECONOMIQUES ET SOLVAY BUSINESS SCHOOL. L’eau au Moyen – Orient : entre gestion et instrumentalisation [linean]. <http://theses.ulb.ac.be/ETD-db/collection/available/ULBetd-06162008-172523/unrestricted/THESEDEDOCTORAT.pdf> [Kontsulta: 2010-11-10].

UNIVERSITÉ DE PAU; UNIVERSITÉ DES PAYS DE L’ADOUR. Étude préliminaire du comportement hydro-sédimentaire du littoral d’Anglet et de l’entrée du port de Bayonne. Rapport final [linean]. ISA BTP, Lasagec. <http://lasagec2.univ-pau.fr/live/digitalAssets/29/29909_Rapport_CABAB_2004.pdf> [Kontsulta: 2010-08-30].

US Department of Energy. [Kontsulta: 2011-02-14]:

— Glossary of energy-related terms [linean]. <http://www1.eere.energy.gov/site_administration/glossary.html>.

73


— Solar Energy Technologies Programme, Information Resources, Glossary [li-nean]. <http://www1.eere.energy.gov/solar/solar_glossary.html>.

— Wind & Hydropower Technologies Program, Marine and Hydrokinetic Terminology Glossary [linean]. <http://www1.eere.energy.gov/windand-hydro/hydrokinetic/techTutorial.aspx>.

— Geothermal Technologies Programme, Geothermal Glossary [linean]. <http://www1.eere.energy.gov/geothermal/glossary.html>.

— Biomass Programme, Information Resources, Feedstock Composition Glossary [linean]. <http://www1.eere.energy.gov/biomass/feedstock_glossary.html>.

— Biomass Programme, Information Resources, Resources for Researchers [li-nean]. <http://www1.eere.energy.gov/biomass/for_researchers.html>.

US Department of Energy. Alternative Fuels & Advanced Vehicles Data Center, Information Resources. Glossary [linean]. <http://www.afdc.en-ergy.gov/afdc/glossary.html> [Kontsulta: 2010-07-12].

— Glossary of Hydropower Terms [linean]. <http://www1.eere.energy.gov/windandhydro/hydro_glossary.html> [Kontsulta: 2010-07-15].

WAVE ENERGY CENTRE. Ocean Energy Glossary [linean]. <http://www.wavec.org/client/files/Ocean_Energy_Glossary_Dec_2007.pdf> [Kontsulta: 2010-08-30].

Wind energy glossary [linean]. Minneapolis: WindIndustry, cop. 2000-2010. <http://www.windustry.org/glossary?page=1> [Kontsulta: 2011-02-14].

Energia berriztagarriak€¦ · 9 Normalizazioa Batzorde teknikoa Olatz Ukar (Deustuko...

Documents

Transcript of Energia berriztagarriak€¦ · 9 Normalizazioa Batzorde teknikoa Olatz Ukar (Deustuko...