ENERGIA

1. NOLAKO ENERGIA-MOTA DITUGU ETA NONDIK ATERATZEN DITUGU?

GURE EGUNEROKO BIZITZAN ZERTAN GASTATZEN DUGU

ENERGIA?

GURE ETXEETAN:

ETA KALEAN: KOTXEA

MOTORRA

AUTOBUSA

ZEIN ENERGIA MOTA ERABILTZEN DUGU?

ENERGIA MOTAK

Mekanikoa hiru zatitan bana daiteke…

Potenziala Lurrak bero itxuran gordetzen duen energia da. Gizakiak antzinatik erabiltzen du. Hori lortzeko, ura zorupean jartzen da, barnealdeko berotasuna oso handia den tokietan. Ur hori berotzean, ur-lurrun bihurtu, eta ur-lurruna elektrizitatea sortzeko erabiliko da.

Zinetikoa Lurrak bero itxuran gordetzen duen energia da. Gizakiak antzinatik erabiltzen du. Hori lortzeko, ura zorupean jartzen da, barnealdeko berotasuna oso handia den tokietan. Ur hori berotzean, ur-lurrun bihurtu, eta ur-lurruna elektrizitatea sortzeko erabiliko da.

Hidraulikoa Ibaietako ura da energia honen sortzailea. Ura urtegi batean bilduko da, eta gero, altuera handi batetik erortzen utziko da turbina baten gainera, eta turbina horrek, jiratzean, elektrizitatea sortuko du. Zentral hidraulikoak jartzeko lekurik aproposenak presetako ur-jauziak dira

Itsas-energia Energia lortzeko balio duten hiru itsas fenomeno daude: olatuak, mareak eta sakontasunaren araberako tenperatura-aldaketak eta horiek aprobetxatzen dira elektrizitatea lortzeko… Itsas-zentralak soilik mareak asko mugitzen diren tokietan daude.

Geotermikoa Lurrak bero itxuran gordetzen duen energia da. Gizakiak antzinatik erabiltzen du. Hori lortzeko, ura zorupean jartzen da, barnealdeko berotasuna oso handia den tokietan. Ur hori berotzean, ur-lurrun bihurtu, eta ur-lurruna elektrizitatea sortzeko erabiliko da.

Kimikoa naturako konposatu guztiek dutena da, barneko loturen energiaren kausaz. Bai materia bizigabean eta bai materia bizidunean gertatzen diren erreakzio kimikoetan agertzen da, hau da, naturako substantzia guztiek duten energia mota hau atomoak biltzeko indarraren ondorioz.

Erradiazio-energia erradiazio elektromagnetikoak duena da, adibide argiena argiak duena, beraz, eguzki-energia da garrantzitsuena, izan ere azpimarratzekoa da, Lurrean dugun energia gehiena Eguzkitik datorrela.

NOLA ERABILTZEN DUGU GURE ENERGIA?

EMPRESAKGARRAIOAK

ETXEAN

AGRIKULTURA

HERRI GARATUETAKO ENERGIA KONTSUMOA

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Serie 3Serie 2Serie 1

HERRI EZ-GARATUETAN ENERGIA KONTSUMOA

AGRIK

ULTURAN

ETXE

AN

GARRAI

OAN

FABR

IKET

AN0

2

4

6

8

10

12

Serie 3Serie 2Serie 1

Herri ez-garatuetan energia gutxiago gastatzenda beraz beraiek gutxiago erabiltzen dute energia

Herri garatuetan energia askoz gehiago gastatzen da beraz beraiek energia askoz gehiago erabiltzen dute

NOLA LORTZEN DUGU ENERGIA?ENERGIA BERRIZTAGARRIAK ETA EZ

BERRIZTAGARRIAK

ENERGIA BERRIZTAGARRIAK

BERRIZTAGARRIAK:

Berriztagarriak[Ingurumenaren degradazioa, garapen-bidean dauden herrialdeen eta herrialde garatuen arteko desoreka energetikoa, eta baliabide erregaien ahitzea, energia berriztagarrien garapena bultzatu duten faktoreak dira.

Energia berriztagarriek komunean dituzte hainbat ezaugarri:

Energia tradizionalek ingurumenari egiten diotena baino kalte txikiagoa edo batere kalterik ez dute eragiten.

Inbertsio handiak eskatzen dituzte normalean.

Agortezinak edo oso ugariak dira.

Baliabide naturalen aprobetxamendua suposatzen dute.

Erabili ahala inoiz agortuko ez diren energiak dira.Ingurumenarekin errespetutsuak dira eta inguruan eskuratu daitezke.

ENERGIA BERRIZTAGARRIA

Eguzki energia Honako hau, eguzkitik Lurrera erradiazio elektromagnetiko itxuran iristen den energia mota da. Eguzkia iturri agortezina da, eta energia termikoa edo elektrizitatea sortzeko erabiltzen dugu.

Biomasa Prozesu naturalek eraturiko konposatu organikoetatik lortzen da. Esate baterako, hondakinen hartziduraren ondorioz sortutako biogasa edo azukreen eraldaketa bidez lortutako alkohola energia-iturri biomasikoak dira. Naturatik zeharka edo zuzenean ateratzen den energia-erregaia da biomasa.

Eolikoa Haizeak eragiten edo sortzen duen energia da. Gizakiak erabili zuen lehenengoetarikoa izan zen errotak eta abar mugitzeko, eta gaur egun ere erabiltzen da errota industrialei, bonbei…energia eman edo eta mugiarazteko.

URA

HAIZE ERROTAK

EGUZKI PLAKAK

ENERGIA EZ-BERRIZTAGARRIA

Erabili ahala agortzen diren energia-iturrietako energiak dira.

Ikatza errekuntzatik sortutakoa. Substantzia erregai gaseosoen nahastea da: metanoa, etanoa, propanoa, butano nitrogenoa, karbono dioxidoa, hidrogeno sulfuroa, helioa eta argona.

Gas naturala errekuntzatik sortutakoa. Ikatza erregai fosila da, Aro primarioaren aldi Karboniferoan metatutako landare hondarrek jasandako eraldaketen azken emaitza. Lau ikatz-mota daude: antrazita, harrikatz, lignito eta zohikatza.

Petroleoa errekuntzatik sortutakoa. Petrolioa erregai fosila da, kolore ilunekoa eta likidoa. Bere osagaiak hidrokarburo-nahasketa bat sufrea, oxigenoa eta nitrogenoa dira, neurri aldakorretan.

ZENTRAL NUKLEARRA

PETROLEOA

IKATZA

GAS NATURALA