Neolitoaren hasieraDuela 13.000

urte lurreko tenperatura igo egin zen, horren ondorioz izotza desagertu egin zen.

ABELTZAINTZA Fauna beste leku

batera joan eta animalia desagertzen ari zirenez espezie batzuk gordetzen hasi ziren elikagaiak edukitzeko. Horrela abeltzaintza sortu zen

Nekazaritza Bilketa egiten zuten

emakumeek ikusi zuten lurrean hazi bat lurperatzen bazen , landarea sortzen zela eta horrela, nekazaritza sortu zen.

SedentarioakAnimaliak

eta landareak zituztenez sedentarioak bihurtu ziren.

Iraultza neolitikoa Sedentario bihurtu

zirenean, herrixkak hasi ziren egiten eta jarduera ekonomiko berriekin, aldaketa handia izan zen eta irautza horri iraultza neolitikoa esaten zaio.

NEOLITOA

1-IRAULTZA NEOLITOA

2-NEOLITOKO BIZIMODUA

3-HERRIXKAK

IRAULTZA NEOLITOA

Orain dela 11.000 urte abeltzaintza eta nekazaritza sortu zen.Eta horren eraginez gizakia sedentario bilakatu zen eta lehenengo herrixkak sortu ziren.

HERRIXKEN KOKAPENA

Herrixkak ibaietatik gertu kokatzen zituzten.

Horri esker, ura eskura zuten eta zoroak ureztatzen zituzten.

HERRIXKAK

Sarritan,herrixkak oholesi batez inguratzen zuten.

Herri barruan etxeez gain,ukuiluak eta biltegiak zituzten.

Metalezko lehen tresnak duela 7.000 urte inguru egin zituzten, Ekialde Hurbilean eta Anatolian. Aldaketa horrek aro berri bat ekarri zuen : METAL AROA.

Lehenengo erabili zuten metala KOBREA izan zen baina ez zen oso gogorra.

Ondoren, BRONTZEA eta BURDINA erabiltzen hasi ziren.

Haiekin lanabesak, armak, bitxiak eta abar egiten zituzten.

1- Metala lantzeko lehen era kobrea harrizko mailu batez jotzea izan zen.

2- FORJAKETAREN metodoa erabili zuten; metala berotzea hura mailuz jotzen zuten bitartean.

3- Galdaketaren aurkikuntzari esker metalen erabilera orokortu zen.

Metala berotu urtu arte eta molde batera botatzen zuten forma emateko.

Galdaketarekin aleazioak egiteko edo bi metal nahasteko aukera ematen zuen.

Brontzea kobrearen eta eztainuaren arteko aleazioa da.

METAL AROA:

Asmakizun berriak eta bizimodua.

ASMAKIZUN BERRIAK I

Duela 5.000 urte, hiru asmakizun garrantzitsu izan ziren:

Gurpila Haize-ohiala Goldea

ASMAKIZUN BERRIAK II

GURPILA Garraioak hobetu

ziren. Salgaiak

gurdietan kargatzeko balio zuen.

Lehorrez urrunera eramateko aukera ematen zuen.

ASMAKIZUN BERRIAK III

HAIZE-OHIALA Itsasontziak

haizearen indarrez baliatzeko aukera ematen zuen.

Itsasontzi handiagoak egin ahal ziren, eta salgai eta pertsona gehiago garraiatu ahal zituzten.

ASMAKIZUN BERRIAK IV

GOLDEA Aitzurrez baino lur

gehiago eta arinago lantzeko aukera ematen zuen.

Bi animaliak tira egiten baitzioten.

ASMAKIZUN BERRIAN V

Garai horretan aurrerapen garrantzitsuak izan ziren, soroak ureztatzea eta kanalak eraikitzea .

BIZIMODUA I

Metalaren erabilerak aurrerapen handiak ekarri zituen gizadiaren bilakaerari.

BIZIMODUA II

Lanabesak eta objetuak egiteko metalak bilatzea bultzada handia eman zion merkataritzari.

Merkataritzari esker herriak aberastu eta hiriak sortu ziren.

BIZIMODUA III

Hirietan lanbide berriak sortu ziren:

MERKATARIAK: salerosketan jarduten zuten.

APAIZAK: erlijio errituz arduratzen ziren.

GERRARIAK: biztanleak babesten zituzten.

BIZIMODUAK IV

Gizarte-zatiketa sakonak ere sortu ziren. Apaizek, gerrariek eta komunikateko pertsonarik aberatsenek pribilegiozko egoera bereganatu zuten.

Neolitoen pinturak

Megalitismoa

Pinturak eskematikoki pintatzen zuten eta kolore bat erabiltzen zuten. Lebanten daude garrantzitsuenak.

Gizakiak agertzen dira.

Megalitoak harri HAUNDIZ egindako monumentuak egiten zituzten.

Espainian ugari daude.

Megalito nagusienak: -IRUINARRIAK -TRIKUHARRIAK -HARRESPILAK

Iruinarriak edo menhirrak lurrean zutik sartutako harri luze eta handiak ziren.Eguzkia gurtzen zuten.

Trikuharriak eraikuntza konplexuagoak ziren. Harri handi bertikalez osatuta zeuden, horma bat osatuz.tunbak ziren.

Harrespilak iruinarra askoz osatutako barruti zirkular handiak ziren.Jainkotegiak ziren.