Zer dira fraktalak?Zer dira fraktalak?

Fraktalak forma Fraktalak forma geometrikoak dira, geometrikoak dira,

aldaera arinak jasaten aldaera arinak jasaten dituen eredu zehatz dituen eredu zehatz baten errepikapenez baten errepikapenez

sortuak.sortuak.

Fraktalak naturan aurkitu Fraktalak naturan aurkitu daitezke. Adibidez, brokolian, daitezke. Adibidez, brokolian, zuhaitzetan, itsaskietan, eta zuhaitzetan, itsaskietan, eta bere adarkadurak oinarrizko bere adarkadurak oinarrizko forma beraren aldakuntzaz forma beraren aldakuntzaz sorturikoak diren edozein sorturikoak diren edozein

egituratan.egituratan.

Fraktalak handiagotze-Fraktalak handiagotze-lente baten bidez lente baten bidez

begiratzen direnean, zati begiratzen direnean, zati ezberdinen artean dauden ezberdinen artean dauden

antzekotasunak nabari antzekotasunak nabari daitezke, eskala daitezke, eskala ezberdinetan.ezberdinetan.

Fraktalen zientziak egitura Fraktalen zientziak egitura geometriko konplexuak eta geometriko konplexuak eta

edertasun handikoak edertasun handikoak eskaintzen ditu, naturaren, eskaintzen ditu, naturaren, bizitzaren garapenaren eta bizitzaren garapenaren eta

Unibertsoaren formekin Unibertsoaren formekin loturikoak.loturikoak.

Unibertso Fraktal Unibertso Fraktal bakoitza, ekuazio bakoitza, ekuazio

matematiko bakarretik matematiko bakarretik sortua, antzekotasuna sortua, antzekotasuna

erabiliz errepikatzen da.erabiliz errepikatzen da.

...eta... azalpen ...eta... azalpen ezagunik gabe, eskala ezagunik gabe, eskala

bakoitzean bakoitzean ezberdintasunak ematen ezberdintasunak ematen

dira, forma berriak dira, forma berriak sortuz.sortuz.

Zientziak egunero misterio Zientziak egunero misterio berriak argitzen dizkigu, eta berriak argitzen dizkigu, eta

aurkikuntza bakoitzak aurkikuntza bakoitzak ustekabeko aukera berriak ustekabeko aukera berriak

eskaintzen ditu, galdera eta eskaintzen ditu, galdera eta zalantza gehiago sortuz.zalantza gehiago sortuz.

Fraktalek matematikaren adar Fraktalek matematikaren adar berri bat sortu zuten, askotan berri bat sortu zuten, askotan Naturaren GeometriaNaturaren Geometria bezala bezala

izendatzen dena.izendatzen dena.

Geometria berri hau astronomian, Geometria berri hau astronomian, meteorologian, ekonomian eta meteorologian, ekonomian eta zineman erabiltzen da, besteak zineman erabiltzen da, besteak

beste.beste.

Fraktalen forma arraro eta Fraktalen forma arraro eta kaotikoek naturan ematen kaotikoek naturan ematen

diren fenomenoak diren fenomenoak irudikatzen dituzte, irudikatzen dituzte, lurrikarak, zuhaitzen lurrikarak, zuhaitzen

garapena, zain batzuen garapena, zain batzuen itxura, itsasbazterreko itxura, itsasbazterreko

lerroa, hodeiak... eta abar.lerroa, hodeiak... eta abar.

Irudien edertasuna eta Irudien edertasuna eta loturak ikuskatu loturak ikuskatu

ditzakegu... baita ditzakegu... baita handituz doan handituz doan matematikaren matematikaren

konplexutasuna ere... konplexutasuna ere... kaosa... (zientziak kaosa... (zientziak

Kaosaren Teoria bat du).Kaosaren Teoria bat du).

Irudi abstraktuek Irudi abstraktuek nonahikotasunaren izaera nonahikotasunaren izaera

dute, izan ere, zati dute, izan ere, zati bakoitzak, guztiaren bakoitzak, guztiaren

ezaugarriak ditu amaigabeki ezaugarriak ditu amaigabeki biderkatuak. biderkatuak.

Hau da: partikula bakoitzak Hau da: partikula bakoitzak bere barnean Unibertsoaren bere barnean Unibertsoaren

osotasuna hartzen du.osotasuna hartzen du.