Gurutzetako Unibertsitate Ospitalea Nefrologia …...Zainketa-gida giltzurruneko gaixoarentzat 5 Zer...

Gurutzetako Unibertsitate OspitaleaNefrologia Zerbitzua-Kronikoak

Zainketa-gida giltzurruneko gaixoarentzat

Argitaratzailea: EEC ESI Komunikazio-bulegoa2016NFRSIN117

Aguirremota Corbera, Mª Rosario

Andollo Guridi, Mª Jesus

Cano Valdezate, Mª Begoña

Esparza Pujana, Mª Juana

Fuente De La Ibañez, Inmaculada

Gonzalez Grajal, Mª Milagros

Gonzalez Velez, Marta

Lodeiro Herraiz, Mª Del Pilar

Mayor Alvarez, Florentina

Merino Villalvilla, Mercedes

Rodriguez Garcia, Veronica

Santana Diez, Mª Auxiliadora

Solaegui Abanades, Mª Rosario

Viguera Saez, Mª Yolanda

Gurutzetako Ospitaleko nefrologiako gaixo kronikoen zerbitzuko erizainak

ESKERRIK ASKO Angeles Nogales Rodriguez, Azuzena Bejarano García eta Julia San Vicente Sancho andreei, benetan eskuzabalak izanda, “Guía de alimentación en Hemodialisis” gidaliburuko haien “Dieta Modelo”a erabiltzea onartu digutelako.

ZAINKETA-GIDA GILTZURRUNEKO GAIXOARENTZAT

Sarrera ........................................................................................... 4

Zer dira giltzurrunak?

Giltzurrunen funtzioak ............................................................... 5

Zer gertatzen da giltzurrunek huts egiten badute? ....................... 5

Zer da giltzurruneko gutxiegitasun kronikoa? ................................. 6

GGKaren ordezko tratamendua ...................................................... 6

peritoneo-dialisia ........................................................................ 6

hemodialisia ............................................................................... 7

kateterra ................................................................................ 7

barneko fistula arteriobenosa ................................................. 7

protesia edo injertoa .............................................................. 8

Jan-neurria ...................................................................................... 8

likidoak ...................................................................................... 9

proteinak .................................................................................. 10

koipeak .................................................................................... 10

karbohidratoak ......................................................................... 11

mineralak ................................................................................. 11

sodioa .................................................................................. 11

potasioa ............................................................................... 12

kaltzioa eta fosforoa ............................................................. 13

bitaminak ................................................................................. 14

Peritoneo-dialisiaren ezaugarri dietetikoak ................................... 15

Elikagaien taula eta beraien osaera .............................................. 17

Ereduzko jan-neurria ..................................................................... 26

Bibliografia .................................................................................. 29

Oharrak ........................................................................................ 31

AURKIBIDEA

4 Zainketa-gida giltzurruneko gaixoarentzat

SARRERA

Gida honen bidez, behar duzun informazio guztia eman nahi dizugu, zure osa-

sunaren eboluzioan inplika zaitezen, hau da, baliabideak eskaini, zure bizitzako

etapa honetan ahalik eta hoberen bizi zaitezen.

Unitateko erizainek laguntza eta informazioa emango dizute, eta beti izango ditu-

zu prest, gida hau irakurri ondoren, sor dakizkizun zalantzak argitzeko.

5Zainketa-gida giltzurruneko gaixoarentzat

Zer dira giltzurrunak?Bizkarrezurreko alde banatan dauden babarrun-formako eta ukabil baten tamainako bi

organoak.

Giltzurrunen funtzioak

1-Odolaren PH-a erregulatzea.

2-Soberako ura kanporatzea.

3-Soberakinak kanporatzea.

4- Oinarrizko zenbait substantzia era egokian orekatzea (sodioa, fosforoa, potasioa, kal-

tzioa eta bikarbonatoa).

5-Funtsezko hiru hormona hedatzea: EPO-a, errenina eta D probitamina.

Zer gertatzen da giltzurrunek huts egin badute?

Giltzurruneko gutxiegitasun kronikoa agertzen da (GGK)

Zainketa-gida

giltzurruneko gaixoarentzat


Zer da Giltzurruneko Gutxiegitasun Kronikoa?GGKa giltzurruneko funtzioaren endekapen etengabea eta iraunkorra da, eta horren

ondorioz bere funtzioen galera.

GGKaren sintomarik ohikoenak.- Pisua galtzea- Goragaleak eta gorakoak- Ondoez orokorra- Loaren nahasmendua- Edemak- Nekadura- Buruko min iraunkorra- Hazkura hedatua- Hipertentsio arteriala (HTA)

Tratamendua aukeratzerakoan hainbat faktore hartuko dira kontuan:1.- Medikoak.2.- Pertsonalak.3.- Familiarrak.4.- Sozio-laboralak

GGKaren Ordezko TratamenduaZure giltzurrunek funtzionatzeari uzten badiote honako tratamenduren bat beharko duzu:

DIALISIA: - Peritoneo-dialisia. - Hemodialisia.

GILTZURRUNEKO TRANSPLANTEA (Tx): - Bizidunengatik. - Hildakoengatik

Giltzurruneko transplantea da emaile batengatik giltzurrun osasuntsu bat jasotzea.

Peritoneo-dialisia

Kirurgiaren bidez kateter bat jartzen da abdomenean

peritoneo-mintza iragazki bezala erabiltzeko. Dialisia

etxean bertan egiten da eskuz edo makina baten bitar-

tez (automatikoa).


Hemodialisia

Tratamenduarekin hasteko hodietarako irispidea behar da zure odola makina batera era-

man eta horrek giltzurrunak ezabatu ezin dituen substantziak garbi ditzan.

Hodietarako irispidea honelakoxea izan daiteke:

a. Kanpokoa (Kateterra):

– Iragankorra: Kateterra bena zentral jugular, subklabio edo femoral batean.

– Iraunkorra: Hickman motako kateterra.

b. Barrukoa:

– Barneko fistula arteriobenosoa (FAVI).

– Protesi baskularra

Kateterra

Nola zaindu kateterra

– Kateterra hemodialisi-saiorako baino ez da erabili behar, eta ez beste inolako teknika-

rik egiteko.

– Kateterreko aldean mina, beroa edo sukarra igarriz gero esaiozu ospitaleko pertsona-

lari.

– Kateterra apurtu edo irteten bada, presionatu txertatze-aldean eta etorri ospitaleko

larrialdietara.

Aholkuak:

1- Eguneko higiene pertsonala. Erabil ezazu apositu iragazgaitz bat kateterra babesteko.

2- Jantzi arropa erosoa hemodialisi-saiora etortzeko (alkandora, elastiko botoiduna…;

lepo itxiko alkandorarik inoiz ez).

FAVI (Barneko fistula arteriobenosoa)

Anestesia lokaleko interbentzio kirurgiko baten bidez arteria eta bena bat lotzen dira

odol-fluxua hobetzeko eta ondorioz hemodialisia errazteko.

Aukerako irispide kardiobaskularra da, eta erabili ahal izateko (heldu) denbora luzeagoa

behar bada ere iraunkorragoa eta konplikazio gutxiagokoa izaten da.


Fistula zaintzeko aholkuak.

- Ez erabili: eskumuturrekorik, erlojurik ez eta fistula dagoen besoa estutu dezakeen

arroparik ere.

- Ez lo egin beso gainean

- Ez hatz egin fistula aldean

- Ez egin esfortzurik, ez pisu handirik hartu fistula dagoen besoarekin

- Ez hartu tentsio arteriala, ez odolik atera ez eta medikamendurik hartu ere fistula dau-

kazun besotik.

- Saihestu bat-bateko tenperatura-aldaketak fistula daukazun besoan.

Zainketak:

- Eguneko higienea (dutxa edo bainua)

- Hemodialisi-gelara sartu aurretik besoa garbitu eta antiseptiko bat emango dizute.

- Adi egon besoa berotu, gorritu edo handitzeari.

- Edozein konplikazio egonez gero jakinarazi iezaguzu.

- Fistula igartzen ez baduzu edo arazorik izanez gero jo ezazu zure erreferentziako

ospitalera.

- Bat-bateko tentsio-jaitsiera izanez gero, konproba ezazu fistula ondo dagoen.

Protesia edo injertoa

Hodietarako beste irispide artifiziala edo protesia da. Metodo hau erabiltzen da odol-ho-

diak egokiak ez direnean fistula jartzeko. FAVIrako beharrezkoak diren zainketa berberak

eskatzen ditu.

Jan-neurriaGiltzurruneko Gutxiegitasun Kronikoaren tratamenduak hiru ardatz nagusi ditu: dialisia,

tratamendu farmakologikoa eta jan-neurria.

Bizitzeko jan egin behar da. Jan-neurriak orekatsua eta askotarikoa izan behar du, baina,

betiere norberaren beharrizanei egokitua. Jateko oinarrizko arau batzuk kontuan hartze-

ak ez du esan nahi gutxiago jatea, hobeto jatea baizik.

Zergatik da hain garrantzitsua jan-neurri egoki bat egitea?

– Zure bizi-kalitatea hobetzeko.

– Dialisiaren emaitzak hobetzeko.

– Balizko transplante bati begira zure osasuna hobetzeko.

Gida honen bidez, beharrezko informazio guztia eman nahi dizugu zure osasunaren

eboluzioan parte har dezazun.


Likidoak

Hemendik aurrera zure pisu idealaz, hitz egingo dugu, hau da, dialisia egin ondoren

lortu nahi den pisua, zeu ondo senti zaitezen.

Horrela bada, ez duzu edemarik, ez itolarririk ezta zorabiorik ere izango, eta zure tentsio arte-

riala orekatuta egongo da.

Denbora pasa ahala gehiago ala gutxiago jango duzu. Jakinarazi iezaiozu ospitaleko pertsona-

lari, medikuak azter dezala zure pisu ideala aldatzea komeni ote den.

Dialisia egin behar duten pazienteen arazo nagusietako bat da likidoak hartzea kontrolatzea.

Eguneko ondoko hau hartu ahal duzu: Txiza egiten duzuna + 500 ml.

Gogoan hartu edaten duzunez gain (ura, kafea, esnea) elikagaiek ere badutela likidoa

(zopak, jogurtak, barazkiak, entsaladak).

Egoera berezietan, hau da, beherakoa, gorakoak, sukarra edo gehiegizko izerdia... iza-

nez gero likido gehiago har daiteke.

Oinarrizko elikagaien ur-kantitatea %etan.

Fruta %90 Arraina %70

Barazkiak %90 Okela %60

Esnea %87 Gazta %60

Patatak %75 Lekaleak %12

Arrautzak %74 Almendrak %5Iturria: 500 cuestiones que plantea el cuidado del enfermo renal (Ed. Masson) 1997 Orr. 241-242.

Oso inportantea da saio batetik bestera 1´5 – 2. kg. baino gehiago ez irabaztea

Likidoak hartzea kontrolatzeko aholkuak.

– Neurtu egun bateko gernua eta gehitu 500 ml: hori da egun batean

edan dezakezuna.

– Bete ezazu botila bat egunean edango duzun kantitatearekin eta edan

ezazu soilik botila horretatik.

– Erabil ezazu edalontzi txiki bat

– Erabil itzazu azukrerik gabeko txikleak edo limoi-xerrak (gehienez bi

xerra eguneko) ahoa heze izateko.


Proteinak

Proteinek muskuluak zaintzen, zauriak sendatzen eta infekzioen aurkako erresistentzia

handiagoa garatzen laguntzen dute.

Dialisiarekin hasi aurretik proteina gutxiago hartzeko esango zizuten; dialisia egin bitar-

tean, berriz, gehiago hartu beharko duzu.

Proteina guztiak ez dira berdinak, batzuk kalitate handiagokoak dira, hain zuzen ere,

animalia jatorrizkoak (haragia, arraina, arrautzak, esnea eta hegaztiak). Horiek dira go-

mendagarrienak, soberakin (urea) gutxiago sortzen baitute.

Landare jatorrizkoak, kalitate txikiagokoak dira eta honako elikagaietan aurki daitezke:

lekaleak, arroza, pastak, zerealak eta barazkiak.

Koipeak

Koipea gure gorputzeko energia-erretserbarik garrantzitsuena da eta beharrezkoak diren

hainbat bitaminez hornitzen gaitu.

Bi koipe mota daude:

– Koipe saturatuak: oro har animalia jatorrizko elikagaietan daude (arraina izan ezik),

baita palma zein koko-olio, hestebete, arrautza, gurin eta esnekietan ere.

Kolesterol txarreko kantitate handiak dituztenez haien kontsumoak gaixotasun kardio-

baskularrekin lotzen da.

– Ez saturatuak: arrainean zein landare jatorrizko elikagaietan daude eta gaixo kardio-

baskularretatik babesten gaituzte. Olibazko olioa da adierazgarriena.

Honako hauek aholkatzen dira: haragi zuriak (oilasko, indioilarra), arrainak eta esne

erdigaingabetua.


Karbohidratoak

Energia iturri nagusia da.

Diabetikoa izan ezean haien kontsumoa ez da dialisian murrizten.

Bi multzotan sailkatzen dira:

– Sinpleak edo absortzio azkarrekoak: azukrea, marmeladak, eztia, opilak, gozokiak…

– Konplexuak edo absortzio motelekoak, energiaren aprobetxamendu hobea dakarte:

Arroza, pasta, patatak, ogi zuria, frutak eta lekaleak.

Konplexuak sinpleak baino gomendagarriagoak dira, azken horiek kolesterola, triglizeri-

doak, loditasuna... sor baititzakete.

MineralakSodioa

Sukaldean erabiltzen dugun gatzaren osagai nagusia sodioa da eta ia elikagai guztiek

daukate.

Gure organismoan gatz gehiegi izateak egarria, tentsio arterialaren igoera eta likidoen

erretentzioa (edemak) dakartza.

Sodioan urriko jan-neurria eginez gero ez da gomendatzen ondoko jakiak hartzea: sukal-

deko edo mahaiko gatza (itsas gatza eta gatz iododuna barne) haragi gazituak eta ketuak,

arrain ketuak, krustazeoak, muskuiluak, kabiarra, txerrikiak, gaztak orokorrean, ogia eta

biskote gazituak, olibak, sobreko zopak, kubituak, chip patatak, barazki-zuku ontziratu-

ak, fruitu oleaginoso gazituak, pastelgintza industrialeko opilak, gurin gazitua, margarina

gazitua, ur gasaduna, edari gasadun guztiak, mostaza eta kontserbak orokorrean.

Sodioa hidrosolublea da, beraz, potasio galtzeko uretan ipintzen ditugun jakiek sodioa

ere galduko dute.


– Jakiei zapore handiagoa emateko, gatza bota beharrean

zenbait espezia erabil daiteke: oreganoa, albaka, ereinotza,

ozpina, berakatza….

– Ez erabili jan-neurriko gatzik, potasio asko du eta.

Potasioa

Sodioarekin gertatzen den bezala, giltzurruneko gaixoari potasioa pilatzen zaio organis-

moan eta bizi-arriskua dakarkio. Gehiegizko potasio izateak honakoak sortu ahal ditu:

muskuluen ahidura, nekadura, inurritzeak, pisu-sentsazioa gorputz-adarretan eta bihotz-

maiztasunaren alterazioak, bihotz-gelditzeraino eta heriotzaraino irits daitezkeenak.

Potasioa ia elikagai guztietan dago, baina zenbait elikagaiek erruz daukate. Hauek dira

potasio gehien duten jakiak:

- Frutak (ez hartu: banana, mahatsak, maspasak, kiwiak, abrikotak)

- Barazkiak

- Lekaleak

- Fruitu lehorrak

- Kakao eta txokolatea

- Produktu integralak

Trikimailuak


Trikimailuak

– Ez hartu kontserba-jakien likidoa ezta fruten almibarra ere.

– Barazki, ortuari eta lekaleek daukaten potasioaren %75a badoa

urarekin kontaktuan. Egin zati txikiak eta utzi uretan 8 orduz

edo gehiago, ura gutxienez birritan aldatuz.

– Barazki nahiz ortuariak egostekotan, birritan egosiko ditugu, ura

aldatuz.

– Izoztutako barazkiek potasio galtzen dute giroko tenperaturan

desizoztuz gero.

– Ez erabili legamiarik gozoak egiteko ezta albardatzeko ere.

– Haragia erregosia edo saltsan jatea aholkatzen dizugu zeren eta

egosiz eta egosteko ura botaz gero potasioaren erdia galtzen

baita.

– Tomate-saltsa egiteko hobe da ur irakinetan egindako tomate

naturalak erabiltzea edo ontziratutako tomate osoak, azala eta

zukua kenduta.

– Kontuan hartu labean, lurrunean edo mikrouhinetan prestatuta-

ko jakiek ez dutela potasiorik galtzen.

Kaltzioa eta fosforoa

Osasun-baldintzak onak direnean bi mineral horiek modu orekatsuan daude gure gorputzean,

baina giltzurruneko gaixo kronikoengan fosforoak gora egiten du nabarmen, giltzurrunek ez

dutelako behar den neurrian iragazten.

Odolean fosforo gehiegi egoteak kaltzioa “lapurtzen” die hezurrei eta egokiak ez diren gorputz-

aldeetan metatzen du, giltzadurak edo odol-basoak, kasu Horren ondorioz giltzaduretako mina,

hazkura, arteria-kaltzifikazioak edota PTH-aren igoera gerta daitezke.

Kaltzio eta fosforo ugariko elikagaiak

- Esnea eta deribatuak

- Arrainak, bereziki arrain urdinak, latako atuna, bakailao lehorra eta itsaskiak.


- Gorringoa

- Fruitu lehorrak

- Tripakiak

- Txokolatea

- Aurrez prestatutako edo erdi prestatutako jakiak

- Ogi eta zereal integralak

- Sodak (Seven up har daiteke)

- Behar-beharrezkoak diren jakietan daudenez haien kontrola zaila izaten da, eta nefro-

logoak ziurrenik medikamenduren bat hartzeko aginduko dizu.

– Kendu azala arrainari

– Behi-esnea hartu beharrean, har ezazu soja edo almendra esnea

Bitaminak

Funtzio erregulatzailea dute eta organismoaren eginkizun ugarietan parte hartzen dute;

beraz, osasuna mantentzeko ezinbestekoak izaten dira.

Dialisiko pazienteek bitaminen falta eduki dezakete, batetik, haien heste-xurgapenaren

zailtasunak direla-eta elikagai asko hartu ezin dutelako; eta bestetik, dialisi egin bitarte-

an ere bitaminak galtzen direlako.

Bitaminen hartze egokia bermatze aldera medikuak bitamina-osagarriak hartzeko agin-

duko dizu.

Bitamina mota bi daude:

– Bitamina hidrosolubleak, uretan disolbagarriak, ondoko jakietan aurki ditzakegu:

barazkiak, ortuariak, lekaleak eta zerealak. Horien artean B eta C taldeko bitaminak

daude.

Trikimailuak


– Bitamina liposolubleak, elikagaien koipean daude, besteak, beste, honako hauetan:

esnekiak, haragia, arraina, arrautzak eta landare-koipeak. A, D, E eta K bitaminak mota

honetakoak dira.

Peritoneo-dialisiaren ezaugarri dietetikoakJateko arauak hemodialisiaren kasuan bezalakoxeak dira, ezberdintasun gutxi batzuekin:

– Proteinak: proteina-galera handiagoa denez gehiago hartu beharko duzu.

– Energia: kontu handiagoz ibili beharko duzu glukosarekin (azukrearekin) zeren eta peri-

toneotik sartzen den likidoak azukre ugari baitauka eta %80 inguru xurgatu egiten da.

– Sodioa: murrizketa moderatua izango da eta pazienteen arabera sodio gehiago har

daiteke.

– Potasioa: jan-neurriko potasio-kopurua zure odolean dagoen kantitatearen arabera

zehaztuko da.

– Bitaminak eta mineralak: peritoneo-dialisia behar duen pazienteak bitamina hidroso-

luble zein mineralen gabezia izateko arriskua dauka. Batzuetan, medikuaren aginduz,

prestakin multibitaminiko bat hartu beharko duzu.

GOGORATU NORK BERE JAN-NEURRIA DAUKALA,

ETA MEDIKUAK EGOKITZEN DUELA ZURE

PROZESUAREN EBOLUZIOAREN ARABERA.

– Neurtu zenbat txiza egiten duzun egun batean, gehitu 500 ml

eta zenbat edan dezakezun jakingo duzu.

– Bete ezazu botila bat egunean edango duzun kantitatearekin

eta edan ezazu soilik botila horretatik

– Erabil ezazu edalontzi txiki bat

– Erabil itzazu azukrerik gabeko txikleak edo limoi-xerrak (gehie-

nez bi xerra eguneko) ahoa heze izateko.

– Jakiei zapore handiagoa emateko, gatza bota beharrean zenbait

espezia erabil daiteke, hala nola, oregano, albaka, ereinotz, oz-

pina, berakatza….

– Ez erabili jan-neurriko gatzik, potasioan ugariak dira eta.

– Ez hartu kontserba-jakien likidoa ezta fruten almibarra ere.

– Barazki, ortuari eta lekaleek daukaten potasioaren %75a badoa

urarekin kontaktuan. Egin zati txikiak eta utzi uretan 8 orduz

edo gehiago, ura gutxienez birritan aldatuz.

– Barazki nahiz ortuari egostekotan birritan egosiko ditugu, ura

aldatuz.

Trikimailuak


– Izoztutako barazkiek giroko tenperaturan desizoztuz gero

potasio galtzen dute.

– Ez erabili legamiarik gozoak egiteko ezta albardatzeko ere.

– Haragia erregosia edo saltsan jatea aholkatzen dizugu zeren

eta egosiz eta egosteko ura botaz gero potasioaren erdia gal-

tzen baita.

– Tomate-saltsa egiteko hobe da ur irakinetan egindako tomate

naturalak erabiltzea edo ontziratutako tomate osoak, azala

eta zukua kenduta.

– Kontuan hartu labean, lurrunean edo mikrouhinetan presta-

tutako jakiek ez dutela potasiorik galtzen.

– Kendu azala arrainari

– Behi-esnea hartu beharrean har ezazu soja edo almendra-es-

nea.

Trikimailuak


Elikagaien taula eta beraien osaera100 g gordin eta prestatu gabe Proteinak g Sodio mg Fosforoa mg Potasio mg

ESNEKIAK ETA DERIBATUAK

MAMIA, IZOZKIA 3,9 80 115 135

ESNE OSOA 3,0 75 85 139

ESNE GAINGABETUA 3,5 53 97 150

ESNE KONDENTSATUA 8,1 140 206 340

HAUTSAZKO ESNEA 26,4 410 708 1330

ESNE-GAINA 3 38 32 139

NATILLAK, FLANA 78 44 170

BURGOS-GAZTA 12,1 1200 520 200

CAMEMBERT-GAZTA 18,7 1410 184 110

EMMENTAL-GAZTA 27,4 620 860 100

GAZTA URTUA %45 KOIPEKI 14,4 1260 944 65

GRUYERE-GAZTA 33 542 710 128

ESNE-GAINEZKO GAZTA 607 189 74

GAZTA PARMESANOA 36 755 189 153

ROQUEFORT-GAZTA 21 500-1200 360 100-200

GAZTANBERA 14 36 189 95

JOGURT OSOA 2,8 62 135 190

JOGURT GAINGABETUA 4 90

KOIPEAK ETA OLIOAK

EKILORE-OLIOA - - - -

OLIBA-OLIOA - 0,1 - -

OLIBA 1,4 2400 17 55

GURINA (GATZIK GABE) 0,6 10 16 23

MARGARINA 0,5 104 15 7

MAIONESA 1,1 702 28 53

URDAIA 9 1770 108 225

AZUKREAK ETA DERIBATUAK

AZUKRE ZURIA 0 0,3 0 0,5

AZUKRE BELTZA 0 24 19 230


100 g gordin eta prestatu gabe Proteinak g Sodio mg Fosforoa mg Potasio mg

KAKAO 60 709 900-3200

TXOKOLATE MINGOTSA AZUKREAREKIN

4,4 19 142 397

TXOKOLATESNEA AZUKREAREKIN

7,7 86 251 420

MAZAPANA 8 5 209

MARMELADA 0,6 16 65 112

EZTIA 0,3 7 6 51

EDARIAK

PATTARRA ? 3 ? 4

KAFEA (AZUKRERIK GABE) 0,3 6 5 80

GARAGARDO ZURIA 0,5 5 ? 38

GARAGARDO BELTZA 0,2 3 ? 40

GARAGARDOA ALKOLIK GABE ? 2,6 20 40

COCA-COLA ? 3 13 0,1

XANPAIA ? ? 3 9,7

LARANJA-FANTA ? 4 0,5 3,5

LIMOI-FANTA ? 4 ? 0,2

GASEOSA ? 6 ? 0,7

LIMONADAK ? 1-15 ? 1

PEPSI-COLA ? 3 4 0,4

SAGARDOA ? 7 ? 72

TAP ? 3 9 0,1

TEA (AZUKRERIK GABE) 0,1 2 4 16

TONIKA ? 6 ? 0, 1

LIMOI-TRINA ? ? 1.3 2,6

SAGAR-TRINA ? ? 0,7 5,2

LARANJA-TRINA ? ? 0,8 5,9

ANANA-TRINA ? 10 0,9 506

ARDOA (BATEZBESTEKOA) 0 4-7 10 20-120

WHISKIA (EZKOZIARRA) ? 0,3 ? 1

LARANJA ZUKU NATURALA 0,6 0,5 17 100



LIMOI ZUKU NATURALA 0,2 1 11 130

ARABISAGAR ZUKU NATURALA 0,4 2 14 150

AZENARIO ZUKU NATURALA 0,6 52 31 219

HARAGIAK

ZALDIA ? 44 150 332

AHARI-TXULETA 14,9 90 138 345

AHARI-IZTERRA 18 78 213 380

TXERRI-TXULETA 15,2 62 170 326

TXERRI-XERRA 18,6 74 234 348

TXERRIA, URDAIAZPIKO GORDINA 15,2 76 168 339

TXERRIA URDAI ERDIKOIPETSUA 9,1 1770 108 225

UNTXIA 20,4 40 210 385

BILDOTSA 14,9 90 160 250

BILDOTS-SAIHESKIAK 14,9 75 150 246

BILDOTS-IZTERRA 14,9 70 213 370

OILASKOA EGOSTEKO 19 ? 182 ?

ERBIA 22,3 50 157 400

AHATEA 16 85 188 285

INDIOILARRRA 20,1 66 212 315

OILASKOA 20,6 83 200 359

TXAHAL-TXULETA 19,5 90 200 301

TXAHAL-SAIHESKIA ? 91 271 385

TXAHAL-ITTERRA 19,1 90 206 330

TXAHAL-XERRA 20 90 220 357

TXAHAL-AZPIZUNA 21 70 222 251

BEHI EDO IDI-SAIHESKIA 17,4 65 208 355

BEHI EDO IDI-XERRA 17,4 51 164 340

BEHI EDO IDI-AZPIZUNA ? 70 154 348

BEHI EDO IDI -IZTERRA ? 68 180 400

HESTEBETEAK

TXORIZOA 16 1300 160 300



URDAIAZPIKO ONDUA ? 2530 209 248

YORK URDAIAZPIKOA 19,5 960 150 340

MORTADELA 12,4 668 238 207

FRANKFURT SALTXITXAK 12,5 1100 133 230

SALTXITXOIA 17,8 1500 240 302

ERRAIAK

BIHOTZA 16,9 80 132 257

GIBELA 20,6 77 316 350

MIHIA 16,8 93 186 234

ARANDOIAK 18,3 64 113 253

GILTZURRUNAK 16,8 151 218 205

MUINAK 10,6 153 300 312

TRIPAKIAK 19 46 132 19

ARRAUTZAK

ARRAUTZA OSOA (BATAZ BESTE 48 G.)

6,1 66 98 67

ZURINGOA (BATAZ BESTE 31 G.)

3,3 57 5 46

GORRINGOA (BATAZ BESTE 17 G.)

2,8 9 93 21

ARRAINAK ETA ITSASKIAK

ABADIRA, FRESKOA 13,6 67 74 236

ABADIRA, LEHOR GAZITUA 81,5 175 253 421

TXIRLAK 10,5 121 208 235

ANTXOA FRESKOAK 21,4 250 426 302

ANTXOAK LATAN 18,8 3926 340 230

SARDINZAR FRESKOAK ? 118 240 317

ATUN FRESKOA 18,9 43 200 262

ATUN LATAN (LIKIDOA BARNE) 23,8 36 294 343

BAKAILO FRESKOA 17,6 86 190 339

BIXIGUA 18,3 99 197 301



BOKARTA 21,2 186 199 273

BERDELA 19 144 239 358

TXIPIROIAK (TXIBIA) 16 236 173 321

KARRAMARRO FRESKOA 14,2 1000 176 110

TXANGURRUA ? 366 160 110

ITSAS AINGIRA 15,7 74 165 260

TXITXARROA ? 64 219 240

URRABURUA 18,6 86 156 178

ITSASOILARRA 19 147 226 315

GANBA FRESKOAK 18,7 140 300 258

OTARRAINXKA 45,7 366 300 368

MIHI-ARRAINA 18 53 147 308

LUPIA 15,4 79 211 284

MUSKUILUA 11,7 290 255 315

LEGATZA 16,7 114 207 294

MERO ZURIA 18,6 56 211 340

MERLENKA 16,4 116 163 293

ITSAS ZAPOA 15,8 65 173 298

ARRAIA 15 182 238 236

ERREBOILOA 18,1 84 192 288

IZOKIN FRESKOA 19,9 48 266 391

IZOKIN KEATUA ? 1880 244 420

BARBARINA 13,5 106 280 343

SARDINA FRESKOA 21,8 137 475 320

LATAKO SARDINAK OLIOTAN 20,6 510 434 560

TXOKOA 15,3 280 173 300

AMUARRAINA 19,2 39 220 470

BIEIRA 14,8 175 315 286

ZEREALAK ETA DERIBATUAK

ARROZ ZURI EGOSIA 2 2 28 38

ARROZ INTEGRALA 6 9 221 150

ARROZ-ZAHIA 15 ? 1000 ?



OLO-MALUTAK 13,8 2 407 340

GARAGAR ZURI PERLATUA 9 3 189 160

CORN FLAKES 7,9 660 45 160

ARROZ-IRINA ? 6,2 117 112

ARTO-IRINA (MAIZENA) 0,3 0,7 190 300

SOJA-IRINA ? 4 558 1870

GARI-IRINA 10,5 2 87 95

GARI INTERGRALEKO IRINA 12,1 2 372 290

ARTALEAK ? 1 280 340

ARTOA (KRISPETAK) 12,7 3 281 240

SEMOLA 8,8 1 73 80

TAPIOKA 0,6 4 12 20

PASTAK ETA OGIAK

BISKOTEAK ? 460 100 164

BISKOTEAK GATZIK GABE ? 32 92 186

BIZKOTXOA 9,9 263 120 160

GAILETAK 14,7 387 40 139

OGI ZURIA GATZAREKIN 8,2 385 89 132

OGI ZURIA GATZIK GABE 8,2 15 90 150

OGI INTEGRALA 9 250 200 224

ZEKALE-OGIA 8 220 134 100

SALBADO-OGIA 10 800

OGI-OPILAK (ESNERIK GABE) 6,8 486 109 115

PASTA ARRAUTZIK GABE 12,5 5 165 67

PASTA ARRAUTZAREKIN 13 7 196 157

LEKALEAK

BABARRUNAK 21,3 2 429 1310

TXITXIRIOAK 24 72,5 301 937

ILARRAK 6,3 2 116 370

BABA LEHORRAK 24 1 437 1213

DILISTAK 24,7 36 377 810



SOJA 4 554 1900

BARAZKI ETA ORTUARIAK

ZERBA 1,6 147 29 550

BERAKATZ-BURUA 5,3 32 134 515

ORBURUA 2,7 43 94 430

APIO BULBOA 1,8 100 60 330

BERENJENA 1,2 0,9 26 190

BERROAK ? 60 76 314

AZA, BURU-AZA ? 13 28 227

KUIATXOA 1,2 1 29 202

KUIA 0,8 1 44 457

KARDUA ? 81 75 549

TIPULA 1,5 10 36 130

TIPULATXOA 1,8 3 26 250

AZA ZURIA, BURU-AZA 1,4 13 28 227

BRUSELAZA 4,7 12 80 450

AZALOREA 2,7 16 56 400

ENDIBIA 1,8 10 21 182

ESKAROLA 1,7 18 38 400

ZAINZURI FRESKOA 2,1 2 62 240

ZAINZURIA LATAN, LIKIDORIK GABE

2,4 236 53 166

ZIAZERBA IZOZTUA 3 53 45 385

ZIAZERBA FRESKOA 3,2 62 51 662

ILAR IZOZTUA 5,4 129 90 150

ILAR FRESKOA 6,3 2 116 370

ILARRA LATAN 3,4 260 67 201

LEKA IZOZTUA ? 129 90 150

LEKA FRESKOA 1,9 1,7 44 256

LEKA LATAN 1,4 260 67 201

URAZA 1,3 12 26 140

AZA GORRIA ? 4 30 266

ARTOA (ARTABURUA) 3,5 0,4 111 300



ARBIA 1 37 30 230

PATATA, FRESKOA 2,1 13 30 410

PATATA FRIJITUA (CHIPS) 5,3 340 160 880

PEPINOA 0,8 5 27 140

PERREXILA 3,6 28 63 880

PIPER BERDEA 1,2 4,2 25 186

PORRUA 2 5 50 300

ERREFAUA 1,1 15 31 260

ERREMOLATXA-BURUA 1,6 84 33 303

TOMATE FRESKOA 1,1 3 27 268

TOMATE, LATAN 1 130 19 217

TOMATE- PUREA 2,3 590 34 1160

KEPTCHUP-TOMATEA ? 1042 50 363

TOMATE,-ZUKUA 0,9 230 18 230

AZENARIOA 1,1 50 36 311

ONDDOAK ETA PERRETXIKOAK

BARRENGORRI FRESKOA 2,8 5 116 520

BARRENGORRI LATAN, LIKIDORIK GABE

2,8 319 116 127

ESNEGORRIA 1,5 3 44 507

FRUTAK

AGUAKATE 2,2 4,7 42 487

ABRIKOTA 0,9 0,6 23 440

KAKIA 0,7 6 26 174

GEREZIAK 1,2 2 19 260

ARANA 0,7 2 23 167

DATIL, LEHORRA 2,2 1 63 790

MARRUBIAK 0,7 1 21 145

PIKU FRESKOAK 1,2 2 22 190

PIKU LEHORRAK 4,3 34 116 780

KIWIA ? 4 32 290

LIMOIA 1,1 6 16 148



MAZEDONIA LATAN ALMIBA-RRIK GABE

0,4 5 12 170

MANDARINA 0,8 2 18 110

SAGAR FRESKOA 0,3 1 10 116

SAGAR-KONPOTA 0,2 0,3 5 55

MERTXIKA 0,6 0,5 19 160

MERTXIKA ALMIBARRETAN, LIKIDORIK GABE

0,4 5 12 107

MELOIA 0,7 12 16 230

IRASAGAR FRESKOA 0,3 3 19 203

LARANJA 1 0,3 23 170

MADARI FRESKOA 0,5 2 11 129

MADARIA LATAN, ALMIBARRIK GABE

0,2 2 7 52

ANANA FRESKOA 0,4 0,3 8 210

ANANA LATAN, ALMIBARRIK GABE 0,3 1 5 120

BANANA 1,1 1 28 420

ANGURRIA 0,5 0,3 10 100

MAHATS FRESKOA 0,6 2 20 250

MASPASA 2,5 31 101 725

FRUITU LEHORRAK ETA OLEAGINOSOAK

OLIBAK 1,4 2400 17 55

ABRIKOT LEHORRA ? 26 119 1700

ALMENDRA 18,6 3 504 690

URRA 12,7 3 320 618

KAKAHUETE TXIGORTUA GATZIK GABE

26,2 3 407 740

GAZTAIN FRESKOA 3,4 2 170 410

GAZTAIN LEHORRA 6,7 4 170 875

KOKO LEHOR ARRASPATUA ? 35 15 151

DATILA 2,2 1 63 790

PIKU LEHORRA 4,5 34 116 780

INTXAURRA 14,8 4 380 450

PINOIAK 13 ? 604 900

PISTATXOAK 19,3 ? 500 972


Jan-neurria hemodialisianG

OSA

RIA • 150cc. esne kafesne, te edo tankerakoak

• Jogurt bat

• María motako gailetak (5).

• Ogi zuria gatzik gabe 40 g.

• Ogi xigortua gatzik gabe 30 g.

BAZ

KA

RIA

Lehenengo platerak

- Astean hirutan: Arroza edo Pasta

- Astean hirutan: - Barazkiak 200 g. (1. taldea)

150 g. (2. taldea)

- Entsalada 200g. (3. taldea)

150 g. (4. taldea)

- Astean behin: - 60 g lekale.

Bigarren platerak

• Arrautzak (arrautza 1+ zuringo 1) astean hirutan

• 100g haragi.

• 100 g. arrain zuri edo urdin

Gatzik gabeko ogia 60 g.

Azkenburukoak

• Fruta freskoa (gehienez egunean behin):150g.(5. taldea)

100 g.(6. taldea)

• Fruta konpotan edo almibarretan 150g. (likidorik gabe)

ASK

AR

IA (

Hau

tazk

oa)

• Esne-postreak (7. taldea)

• Gatzik gabeko ogia 40 g.

• Ogi xigortua gatzik gabe 30 g.

• María motako gailetak (5)

bakarrik edo margarinare-

kin edota 25g. marmelada

Gatzik gutxiko txerrikia 20g.

Margarina edota 25 gr.

marmelada edo irasagarra

BARAZKIAK

1. taldea:

Berenjena, aza,

kuiatxoa, zainzuriak, ziazerba

izoztuak, ilar izoztuak eta latan,

leka freskoak, izoztuak eta latan.

PATATA.

Barazki izoztuak orokorrean.

2. taldea:

Zerba, apioa, orburua,

kuia, bruselaza, azalorea,

ziazerba freskoa, ilar freskoak,

porrua, azenarioa.

ENTSALADAK

3. taldea:

kipula, endibia,

zainzuriak, ilarrak latan,

uraza, pepinoa, piper berdeak.

4. taldea:

Aguakatea, apioa, soja-kimuak,

escarola, artoa, errefauak, tomatea,

azenarioa.

FRUTAK

5. taldea:

sagarra, arana, marrubiak,

limoia, mandarina, mertxika, mada-

ria, angurria

6. taldea :

gereziak, pikuak, meloia, masusta, laran-

ja, aran freskoa, arabisagarra, mahatsak

ESNEKIAK

7. taldea:

Gosariaz gain egunean behin har dai-

tezke. Aukera ezazu ondokoren bat:

Jogurt bat

Natilla bat

Flan bat

Arrozesne bat

Banillazko edo esne-gainezko

izozki bat


AFA

RIA

Lehenengo platerak

- Astean lautan: • Arroza edo Pasta.

- Astean hirutan: • 200 g. barazki (1. taldea)

150 g. (2. taldea)

• Entsalada 200g. (3. taldea)

150 g. (4. taldea)

Bigarren platerak

• Arrautzak (arrautza 1 + zuringo 1) astean hirutan

• 100g. haragi

• 100 g. arrain zuri edo urdin

60 g ogi gatzik gabe.

Azkenburukoak

• Fruta freskoa (gehienez egunean behin):150g.(5. taldea)

100 g.(6. taldea)

• 150g fruta konpotan edo almibarretan. (likidorik gabe)

* Barazkiak, patatak eta lekaleak (freskoak zein izoztuak) gidan azaltzen den bezala

prestatu behar dira: URETAN UTZI ETA BIRRITAN EGOSI.

Iturria: “Guía de Alimentación en Hemodiálisis”. Txagorritxuko Ospitalea. 2006.

Jaki debekatuak: produktu

integralak, fruitu lehorrak,

txokolatea, abrikota eta banana.

Kontuz hartu beharreko

jakiak, agindutako kantitateen

arabera.

Jaki onartuak: gehiago eta

gehiagotan har daitezke.


Bibliografia

– Agrupación insuficiencia renal crónica. C/ Matanzas 31, bajos. Barcelona

– Andrés J.; Fortuny C. “Cuidados de enfermería en la insuficiencia renal”. Ed. ELA. Madrid

1993.

– Andreu L. ; Force E. “500 cuestiones que plantea el cuidado del enfermo renal”. Ed.

Masson 1997.

– Campos Mª A. “¿Y ahora qué como?”. Fundación renal Iñigo Alvarez de Toledo.

– Diputación provincial de Badajoz. “Folleto educativo (guía) para el paciente renal”.

– El manual Merck. Varios autores. Coordinador 8ª edición española: Soler-Argilaga C.

1989.

– Federación Alcer Aragón. “Recomendaciones dietéticas generales para hemodiálisis”.

– Hospital Clínico Universitario de Valencia. Servicio de nefrología. Drs.: Miguel A.; García

Ramón R. DUE: Serrano P. ; Fabregat A. “Manual de Diálisis peritoneal III”. Frexenius

Medical Care España, S.A. 1998

– Hospital Clínico Universitario de Valencia. Unidad de diálisis peritoneal, servicio de

nefrología. “Riñones. Enfermedad y cuidados”.

– Hospital Costa del Sol. Unidad de hemodiálisis. “Manual del paciente renal”.

– Hospital Txagorritxu. “Guía de alimentación en hemodiálisis”. 2006

– Hospital Universitario Ramón y Cajal. Dirección enfermera. Comunidad de Madrid Sa-

lud Madrid. “Dieta para insuficiencia renal”.

– Hospital Universitario Reina Sofía. Servicio de nefrología “Guía para pacientes con tra-

tamiento de hemodiálisis”.

– Logos. “Nefrología clínica”. Varios autores. Lerma D. coordinador. 6ª edición revisada y

actualizada.

– Mataix J. ; Collado F. “La enfermería. Consejos dietéticos para el paciente en diálisis”.

Seden.

– National Kidney Fundation®. Making Lives Better. “Acerca de la insuficiencia renal cró-

nica: Una guía para los pacientes y sus familias.

– Noriega C. “La alimentación en diálisis”.

– Russolillo G. “Comer y beber en la enfermedad renal crónica avanzada”.

– Russolillo G. “Guías didácticas para pacientes dializados y trasplantados de riñón”. Ed.

Alcer. Navarra 1999.

– Russolillo G. “La alimentación en la enfermedad renal crónica avanzada”.

– Sociedad Española de Enfermería Nefrológica. “Hábitos alimenticios en diálisis”.


– Sociedad Española de Enfermería Nefrológica. “Hemodiálisis”.

– Sociedad Española de Enfermería Nefrológica. “La insuficiencia renal crónica”.

– Sociedad Española de Enfermería Nefrológica. “Los riñones y los huesos”.

– Sociedad Española de Enfermería Nefrológica. “Manual de Protocolos y Procedimientos

de Actuación de Enfermería Nefrológica”.

– URL: http://www.abcdietas.com/articulos/dietoterapia/insuficienciarenalcronica

– URL: http://www.carloshaya.net

“Dieta en el paciente renal”.

– URL: http://www.cun.es/areadesalud/enfermedades/sistema-nefrourinario/insuficiencia-ren

“Insuficiencia renal crónica”. Clínica Universitaria de Navarra.

– URL: http://www.fislerra.com/salud/3proceDT/hemodialisis.asp

“Información para pacientes sobre la hemodiálisis”.

– URL: http://www.fnc-ag.com/aptrix/fmcint/kidneyoptionsspain.nsf/content/table+21

– URL: http://www.insuficienciarenalcronica.com

“Insuficiencia renal: material educativo”.

– URL: http://www.kidney.niddk.nih.gov/spanish/pubs/eatright/index.htm

“Insuficiencia renal: coma bien para sentirse bien durante el tratamiento de

hemodiálisis”.

– URL: http://www.nutricionespecializada.com/insuficienciarenal.htm

– URL: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/spanish/print/eney/article/000471.htm

“Medline Plus Biblioteca Nacional de medicina de EE.UU. y los Institutos nacio-

nales de la salud.

– URL: http://www.tusalud.com.mx/120503.htm

“Insuficiencia renal crónica”. Educación médica continua Copyright © 2003.

– URL: http://www.usuarios.lycos.es/cgu/Hd.htm

“Guía del paciente renal”.

– URL: http://www.zonadiet.com/salud/regrenal

– URL: http://www.zonadiet.com/tablas


Oharrak

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gurutzetako Unibertsitate Ospitalea Nefrologia …...Zainketa-gida giltzurruneko gaixoarentzat 5 Zer...

Documents

Transcript of Gurutzetako Unibertsitate Ospitalea Nefrologia …...Zainketa-gida giltzurruneko gaixoarentzat 5 Zer...