1 HEZKUNTZA LEHEN Euskara Arin-arin · Munduko dantzak Testu errimatua: Sokasaltoan • Sara...
Transcript of 1 HEZKUNTZA LEHEN Euskara Arin-arin · Munduko dantzak Testu errimatua: Sokasaltoan • Sara...
Lehen Hezkuntzako 1. mailarako Arin-arin liburua Zubia Editoriala, S.L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Teresa Grence Ruizen zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da.
Liburu honen prestatze- eta argitaratze-lanean honako talde honek esku hartu du:
TESTUA Idoia Aranberri Joseba Santxo Ainhoa Basterretxea
IRUDIAK Alex Fernández Paul Caballero
EDIZIOA Ainhoa Basterretxea
PROIEKTUAREN ZUZENDARITZA Joseba Santxo Maite López-Sáez
LEH
EN
HEZ
KU
NTZ
A
1 Euskara
Arin-arin
Proiektuaren aurkezpena
Egiten Jakin proiektuak lau urte bete ditu. Proiektu arrakastatsua da, baina hezkuntzaren errealitatea etengabe aldatzen ari denez, iritsi zaio eguneratzeko unea. Hori dela eta sortu da Egiten Jakin Zurekin.
Egiten Jakin Zurekin proiektuak irakasleek beren hezkuntza-jardunerako eskatu dizkiguten berrikuntza metodologiko eta pedagogiko garrantzitsuak hartzen ditu barnean, eta hortik datorkio izena. Proiektuaren helburu nagusia da ikasleei laguntzea XXI. mendeko herritarrek ezinbesteko izango dituzten gaitasunak garatzen.
Komunikazio-trebetasunak
Komunikazioa funtsezko ardatza da proiektu honetan. Hori dela eta, arlo guztietan landuko dira komunikazio-trebetasunak, zenbait programaren bitartez:
– Hitz egiteko gogoz. Mintzamena.
– Irakurtzeko gogoz. Irakurmena.
– Idazteko gogoz. Idazmena.
Pentsamendu-abileziak
Pentsatzen ikastea eta arrazoibide logikoa garatzea dira Egiten Jakin Zurekin proiektuaren beste bi ardatz garrantzitsu. Horretarako, ikaskuntza autonomoa eta eraginkorra lortzeko behar diren estrategiak eta errutinak lantzen dira, eta horiei esker, ikasleek goi-mailako pentsamendua lortzeko trebetasunak eskuratuko dituzte:
– Ulermena indartzea eta ideia garrantzitsuenak laburbiltzea.
– Informazioa barneratzea eta gogoratzea.
– Ezagutzak elkarrekin lotzea.
Estrategia eta errutina horiek barneratzea lagungarria izango da pentsamendua kontrolatzeko eta ezagutza berriak eraginkortasun handiagoz aplikatzeko. Unitateetan, bada pentsamendua lantzeko atal bat, eta kapela urdin baten irudia erabili da atal hori nabarmentzeko.
Adimen emozionala
Emozioen hezkuntza ezinbestekoa da ikasleak osotasunean hezteko. Egiten Jakin Zurekin proiektuan proposatzen diren oinarrizko helburuetan, alderdi hauek jorratzen dira:
– Norberaren eta besteen emozioak identifikatzea.
– Emozioen autokudeaketa eta erregulazioa.
– Emozioak adieraztea.
– Gizarte-trebetasunak eta enpatia.
Proiektu honetan, kapela gorri baten irudia erabili da adimen emozionala berariaz garatzeko prestatu diren jarduerak eta proposamenak nabarmentzeko.
EGITEN JAKIN
zurekin
Sormena
Irudimen bizia izatea da sormena, gai izatea testuinguru desberdinetara egokitzeko, bai eta ezusteko egoeren eta arazoen aurrean erantzun originalak emateko ere. Sormena garatze aldera, gure liburuetan, funtsean, gaitasun hauek lantzen dira:
– Estrategia pertsonalak eta berritzaileak bilatzeko gaitasuna.
– Adierazpenerako molde sortzaileak erabiltzeko gaitasuna.
Proiektu honetako materialetan, kapela berde batez daude nabarmenduta bereziki sormena lantzera bideratuta dauden jarduerak.
Lan kooperatiboa
Proiektu honetan, zenbait jarduera proposatzen dira ikasleak lankidetzan aritu daitezen eta, helburu bera lortzeko asmoz, elkarrekin lan egiteko gaitasunak gara ditzaten. Jarduera horiek egiteko, zenbait talde mota osatu beharko dituzte ikasleek:
– Bikoteak.
– Taldetxoak.
– Ikastalde osoa.
Jarduera horiek adierazteko, zenbait ikono erabili dira.
Horrez gain, hiruhileko bakoitzaren amaieran, proiektu txiki bat erantsi dugu, Elkarlanean izenekoa. Atal horretan, ikaskuntza kooperatiboko zenbait teknika baliatzen dira.
Ikaskuntzaren autorregulazioa
Egiten Jakin Zurekin proiektuan, ikasleek eginkizun aktiboa dute ikasteko prozesuan, eta horretarako, norberak ikasitakoari buruzko gogoeta sustatu nahi dugu; hala, nork bere burua hobeto ezagutuko du, eta bere indarguneak eta ahulguneak hautemango ditu.
Unitateetan, errubrika labur batzuk daude. Errubrika horien bitartez, ikasleak zer ikasi duten ohartuko dira, eta hori nola egin duten ebaluatuko dute.
Azkenik, neurozientziaren azken aurrerapenak kontuan hartuta, Egiten Jakin Zurekin proiektuan GAMIFIKAZIO-proposamen bat dago, ikasleen emozioa eta jakin-mina pizteko; izan ere, garrantzitsuak dira ikaskuntza indartzeko elementu horiek. Proiektuan, jolasaren berezko dinamikak eskaintzen dira, eta horiei esker, ikasgela eraldatuko dugu, giro estimulatzailea eta motibatzailea sortuko baitugu.
Has gaitezen! .......................................................... 9
1. unitatea. Lehen mailan ...................................... 17
2. unitatea. Kalean zehar ...................................... 31
3. unitatea. Gabonak ............................................. 45
Elkarlanean ............................................................. 58
4. unitatea. Gorputza mugitzen ............................. 61
5. unitatea. Lan eta lan ......................................... 75
6. unitatea. Eguzki ala euri? .................................. 89
Elkarlanean ........................................................... 102
7. unitatea. Animaliak lagun ............................... 105
8. unitatea. Landare artean ................................. 119
9. unitatea. Uda sasoian ...................................... 133
Elkarlanean ........................................................... 146
Aurkibidea
GaiakHitz egiteko gogoz
Irakurtzeko gogoz
Hiztegitxoa Egiten jakinIdazteko gogoz
Entzuteko gogozIrakurtzen jarraitzeko gogoz
Aurrera noa! ENTZUNGAIA ABESTIA
Has gaitezen! Oporretatik bueltan Oporrei buruzko jarduerak
1. Lehen mailan • Ongi etorri lehen mailara!
• Amaia eta Ibai
Lehoi bat eskolan Jolastokian Zerrendak • Lotara • Agurtzeko erak
• Goizean goiz • Eskolako
autobusa
Ongi etorri ikastolara!
Testu errimatua: Akabo bakea!
• Kaixo, aspaldiko! • Autoebaluazioa
2. Kalean zehar • Plazan • Amaren zain
Ezusteko txangoa Dendan Oharrak • Gozoki-dendan • Nahiak
adieraztea
• Ezusteko jaia • Jaia prestatzen
Bagoaz azokara Azalpen-testua: Peio mendian
• Erosketak egiten• Autoebaluazioa
3. Gabonak • Gabonetako jaialdia • Agertokira!
Lagun berria Familia Olentzeroren gutuna • Zuhaitza apaintzen
• Gizalegez eskatzea
• Olentzeroren lanbidea
• Olentzeroren laguntzaileak
Olentzeroren ska Testu errimatua: Gabon-gauean
• Hitz magikoa • Autoebaluazioa
4. Gorputza mugitzen
• Zaku-lasterketa • Galtzaile txarra
Baratxuri Pertsonen ezaugarriak Egitaraua • Kaleko inkesta• Gustuak
adieraztea
• Auzoko jaietan • Kalejira
Munduko dantzak Testu errimatua: Sokasaltoan
• Sara alferra • Autoebaluazioa
5. Lan eta lan • Dentistarenera • Dentistaren lana
Raluk eta hartza Lanbideak eta tresnak Gonbidapena • Informazio eske • Informazioa
eskatzea eta ematea
• Amaia handitan • Ibai handitan
Lanbideak Txistea: Idazlana
• Baietz igarri! • Autoebaluazioa
6. Eguzki ala euri?
• Egun euritsua • Euripean
Euria eta igelak Urtaroak Tokien deskribapena • Zuk zer uste duzu?
• Usteak adieraztea
• Trumoiak eta tximistak
• Ekaitzen sorlekua
Ekaitza Testu errimatua: Marigorringo, gona gorringo
• Urtaro onena • Autoebaluazioa
7. Animaliak lagun
• Animalen babeslekua
• Babeslekuko animaliak
Belea eta azeria Etxabereak Iragarkia • Animalien lasterketa
• Konparazioak egitea
• Aitonaren erlauntza
• Zer ematen dute erleek?
Erleak Testu errimatuak: Igarkizunak
• Oiloa eta azeria • Autoebaluazioa
8. Landare artean • Aitonaren ortuan • Nekazarien lana
Filotea Zelaian Jarraibideak • Aitaren aginduak
• Aginduak ematea
• Kometa hegalaria • Arazo latza
Haize harroputz Olerkia: Sagarrarena
• Sagarrak lapurtzen
• Autoebaluazioa
9. Uda sasoian • Donostiako aquariumean
• Aquariumeko marrazoak
Erro olagarroa Udako jantziak Posta-txartela • Zuk zer asmo duzu?
• Asmoak adieraztea
• Laster oporrak • Oporretarako
planak
Ondo ibili oporretan
Hitz-jokoa: Eguzki amandrea
• Maleta galdua • Autoebaluazioa
Edukien mapa
6
GaiakHitz egiteko gogoz
Irakurtzeko gogoz
Hiztegitxoa Egiten jakinIdazteko gogoz
Entzuteko gogozIrakurtzen jarraitzeko gogoz
Aurrera noa! ENTZUNGAIA ABESTIA
Has gaitezen! Oporretatik bueltan Oporrei buruzko jarduerak
1. Lehen mailan • Ongi etorri lehen mailara!
• Amaia eta Ibai
Lehoi bat eskolan Jolastokian Zerrendak • Lotara • Agurtzeko erak
• Goizean goiz • Eskolako
autobusa
Ongi etorri ikastolara!
Testu errimatua: Akabo bakea!
• Kaixo, aspaldiko! • Autoebaluazioa
2. Kalean zehar • Plazan • Amaren zain
Ezusteko txangoa Dendan Oharrak • Gozoki-dendan • Nahiak
adieraztea
• Ezusteko jaia • Jaia prestatzen
Bagoaz azokara Azalpen-testua: Peio mendian
• Erosketak egiten• Autoebaluazioa
3. Gabonak • Gabonetako jaialdia • Agertokira!
Lagun berria Familia Olentzeroren gutuna • Zuhaitza apaintzen
• Gizalegez eskatzea
• Olentzeroren lanbidea
• Olentzeroren laguntzaileak
Olentzeroren ska Testu errimatua: Gabon-gauean
• Hitz magikoa • Autoebaluazioa
4. Gorputza mugitzen
• Zaku-lasterketa • Galtzaile txarra
Baratxuri Pertsonen ezaugarriak Egitaraua • Kaleko inkesta• Gustuak
adieraztea
• Auzoko jaietan • Kalejira
Munduko dantzak Testu errimatua: Sokasaltoan
• Sara alferra • Autoebaluazioa
5. Lan eta lan • Dentistarenera • Dentistaren lana
Raluk eta hartza Lanbideak eta tresnak Gonbidapena • Informazio eske • Informazioa
eskatzea eta ematea
• Amaia handitan • Ibai handitan
Lanbideak Txistea: Idazlana
• Baietz igarri! • Autoebaluazioa
6. Eguzki ala euri?
• Egun euritsua • Euripean
Euria eta igelak Urtaroak Tokien deskribapena • Zuk zer uste duzu?
• Usteak adieraztea
• Trumoiak eta tximistak
• Ekaitzen sorlekua
Ekaitza Testu errimatua: Marigorringo, gona gorringo
• Urtaro onena • Autoebaluazioa
7. Animaliak lagun
• Animalen babeslekua
• Babeslekuko animaliak
Belea eta azeria Etxabereak Iragarkia • Animalien lasterketa
• Konparazioak egitea
• Aitonaren erlauntza
• Zer ematen dute erleek?
Erleak Testu errimatuak: Igarkizunak
• Oiloa eta azeria • Autoebaluazioa
8. Landare artean • Aitonaren ortuan • Nekazarien lana
Filotea Zelaian Jarraibideak • Aitaren aginduak
• Aginduak ematea
• Kometa hegalaria • Arazo latza
Haize harroputz Olerkia: Sagarrarena
• Sagarrak lapurtzen
• Autoebaluazioa
9. Uda sasoian • Donostiako aquariumean
• Aquariumeko marrazoak
Erro olagarroa Udako jantziak Posta-txartela • Zuk zer asmo duzu?
• Asmoak adieraztea
• Laster oporrak • Oporretarako
planak
Ondo ibili oporretan
Hitz-jokoa: Eguzki amandrea
• Maleta galdua • Autoebaluazioa
7
Liburuan erabili diren ikurrak
Koloretako kapelak
Ikur honek adierazten du jarduera horiek ikaskidearekin egin beharko dituzula.
Jarduera horiek egiteko, talde-lanean jardun beharko duzu.
Jarduera egin aurretik, entzungaia aditu behar duzula adierazten du ikur honek.
Pentsamenduaren kapela da. Hausnartzeko eta ondorioak ateratzeko jantziko duzu.
Sormenaren kapela da. Kapela horrekin zure irudimena baliatuko duzu, ideia originalak proposatzeko.
Emozioen kapela da. Zer sentitzen duzun adierazteko eta besteen lekuan jartzeko erabiliko duzu.
PENTSAMENDUA
SORMENA
EMOZIOAK
Erantzun
Nor dira A¬maia eta I¬bai?
Non egon dira oporretan?
E¬ta, zu, non egon zara oporretan?
Has gaitezen!
Amaia eta Ibai ezagutu nahi dituzu? Bada, entzun adi-adi kontatuko dizutena.
9
1 L¬otu hitz berdinak.
ITSASOA •
EGUZKITAKOA •
FLOTAGAILUA •
KARRAMARROA •
• karramarroa
• flotagailua
• eguzkitakoa
• itsasoa
igeri egin
eraiki apurtu
murgildu
2 I¬datzi.
10
Has gaitezen!
3 Bƒilatu letra-zopan argazkietako hitzak. Gero, gainidatzi.
X E N A R U K TM A S K O R R AI L Z U H T E OP A D G O E M NA Z I P L X A TL X I S A P A ZAO
TL
UA
ZT
RU
EA
BI
IA
maskorra
pala
olatua ohola
ontzia krema
11
4 I¬nguratu esaldi zuzena.
A¬maia museoan dago.
A¬maia hondartzan dago.
I ¬bai irristailuan dabil.
I ¬bai bizikletan dabil.
A¬maia oso aspertuta dago.
A¬maia oso gustura dago.
I ¬bai nekatuta dago.
I ¬bai jolasteko gogoz dago.
12
Eman konponbidea
E¬z ditut nire ikaskide guztiak ezagutzen. Z¬er egingo dut?
Gainidatzi
1 Lehen mailan
EGITEN JAKIN
Z¬errendak idazten ikasiko dut.
ONGI ETORRI!
17
Hitz egiteko gogoz
Orain, erantzun
Z¬ertan ari dira ikasleak eta andereñoa?
I¬kasgela horrek ba al du zurearen antzik?
PENTSAMENDUA
Z¬er galdetzen diot neure buruari?
Z¬er pentsatzen dut?
Z¬er ikusten dut?
18
1
4 A¬zaldu.
Gogoko al dituzue ipuinak?
Z¬er -nolako ipuinak gustatzen zaizkizue?
3 A¬urkeztu zeure burua ikaskideei.
Nola duzu izena? Non bizi zara? Z¬er duzu gustuko?
2 E¬ntzun eta lotu. Z¬er dute gustuko?
1 E¬ntzun eta inguratu. Z¬er egingo dute eskolan A¬maiak eta I¬baik?
mahaia
umea
atea
bat
batuketa
ebaki19
Lehoi bat eskolan
Irakurtzeko gogoz
E¬z, ez, eskolara ez!
A¬i, ama! A zer beldurra!
Orain bai pozik eskolan!
H¬ara, lehoia! Bƒazatoz eskolara?
HH¬¬aassiieerran, I ¬rattii…… gggggg EEEEEE¬¬¬¬gggggguuuuuunnnnnn bbbbaaaatttteeeeaaaannnnnn…………
EEEEEE¬¬¬¬¬ssssssskkkkkkkkooooooolllllllllaaaaaaannnnnnn…………… A¬zkeneaaaaannnnnn…
1 2
3 4
20
1
2 I¬datzi 1, 2 eta 3. A¬zaldu. Z¬er gertatu zen?
1 M¬argotu. Non topatu zuen lehoia I¬ratik?
3 I¬nguratu. Nor zen gaiztoa ipuin honetan?
21
Hiztegitxoa
1 I¬tsatsi eranskailuak irudi egokietan.
3 A¬zaldu. Z¬ein joko edo jolas egiten dituzue jolastokian?
Jolastokian
saskibaloian jolasteko da.Z¬abua kulunkan ibiltzeko da.
bertatik jaisteko da. golak sartzeko da.
2 Osatu esaldiak goiko hitzekin.
•
•
•
•
22
1EGITEN JAKIN
1 I¬nguratu eskolako tresnak eta idatzi beheko zerrendan.
borragoma arkatza
pilota koadernoa
kromoak panpina
margoak liburua
karpeta ziba
Zerrendak
ziba
23
1 E¬ntzun eta idatzi. Z¬er dio bakoitzak?
2 K¬opiatu leku egokian.
Idazteko gogoz
Bƒihar arte.Ondo lo egin.
Gau on! E¬gun on!A¬rratsalde on!
24
13 K¬opiatu elkarrizketa.
4 I¬datzi. Z¬er esango zenuke zuk?
K¬aixo, A¬iora! Z¬er moduz zaude?
K¬aixo, Unai. Ni ondo, eta zu?
Ni ere bai. Tira, banoa. A¬gur!
A¬gur. H¬urrengora arte!
Goizean, eskolara heltzean…
E¬skolatik irtetean…
K¬aixo!
25
1 E¬ntzun.
Entzuteko gogoz
Goizean goiz joaten gara eskolara.
M¬arkatu. Nor ari da aharrausika?
2 E¬ntzun eta inguratu. Nola joaten dira A¬maia eta I¬bai eskolara?
3 A¬zaldu. Nola joaten zara zu eskolara?
26
14 Entzun abestia.
A¬ukeratu eta osatu irudia. Nola joaten naiz eskolara?
Ongi etorri ikastolara!
K¬aixo, egun on, A¬maia eta I¬bai. K¬aixo, M¬aialen eta Unai. K¬aixo, egun on, andereño eta maisu, denontzat dakartzat mila musu.
27
Irakurtzen jarraitzeko gogoz
Akabo bakea!
K¬atuak, miau! Bƒehiak, muuu! A¬hateak, kua-kua! K¬ukuak, ku-ku! E¬ta aitak oihu: «akabo bakea!».
1 I¬datzi animalien hotsak irudian. Nola egiten du animalia bakoitzak?
2 I¬datzi testutxoan aipatzen diren animalien izenak.
28
1
ama aita
3 A¬ukeratu. Familiako nor aipatzen da testuan?
4 A¬ukeratu eta idatzi. Z¬er oihukatu du aitak?
Bƒiba bakea!
A¬kabo bakea!
PENTSAMENDUAM¬argotu. Z¬ein da zuzena? Z¬ergatik?
29
1 E¬ntzun eta margotu irudi zuzena. Z¬er egingo du Nahiak?
2 M¬arkatu eskolako tresnak eta idatzi zerrendan.
IKASITAKOA. M¬argotu , edo .
E¬ntzungaiak ulertu ditut.
Z¬errendak ongi eta txukun idatzi ditut.
AURRERA NOA!
borragoma arkatza panpina liburua ziba
30