20120301-getxoberpiztu-deialdia-oinarriak

‘GETXOBERPIZTU!’

I AURREKARIAK

Getxoberpiztu!-k Aretxondoko orubearen ko-diseinuan parte-hartzera gonbidatu eta proposamenak igortzera animatu nahi du.

Getxoberpiztu! (Wanted2011-n saritatutako) proiektuaren helburu nagusia erabakiak hartzeko prozesu kolektiboa sortzea da, espazio publikoaren erabilera eta eraldatze autogestionatua sustatzeko asmoz. Algortako Aretxondo kalean kokatzen den orube baten eraldatzea eta egokitzapena proposatzen da, gura duen pertsona ororen elkarlanaz. Proiektuak jarduera ludiko, kultural eta sozialen eskariak identifikatu, kudeatu eta antolatuko dituen herraminta proposatzen du.

Pertsona talde ezberdinen kudeaketa eta koordinazioan datza proiektua, aipatutako espazioaren gozamena era parte-hartzailean ahalbidetzeko eta zehaztutako epera lotutako jarduerak sustatuz. Talde anitz hauen eskariak identifikatuko dira eta proposamen zehatzak planteatuko dira Udalak xede horretarako lagatutako orube publikoan (Algortako Aretxondo kalean kokatua, 3 eta 4 zenbakien artean). Proposatzen hauen aldibaterako izaerari esker, hiri-lurrak ez dira etorkizunera begira arriskuan jarriko eta kudeaketa eta aurrekontu baliabideen ia gehiengoa jardueretara bidertuko da, eraldatze fisiko handietan bitartekoak xahutu gabe. Eraberritutako espazio honetan auzo topagune izango diren tokiak proposatzen dira non kirola egitea, jolasean aritzea, naturarekin kontaktuan egotea, denbora trukatzea edota hainbat pertsona ezagutzea posible izango den. Espazio publikoaren garrantzia eta bizilagunen gaitasun sortzailea azpimarratuko duen espazioari bidea eman nahi zaio.

Proiektua hiru fasetan egituratuta dago (ERABAKI, DISEINATU, EGIN) parte-hartze prozesuaren irekiera eta itxiera une ezberdinak dituelarik.

Prozesuaren lehenengo fasea Algortako merkatuko erakusketan egindako proposamen orokorraren aurkezpenean burutu zen Otsailaren 3an. Lehenengo fasean zehar, ideia bilketarako bide ezberdinak planteatu ziren eta talde motoreak era sakonagoan landu zituen jasotako ideiak. Talde motoreak proposamen ezberdinak sortu zituen, azkenean behin betiko proposamen bakarrean bateratu direnak.

Bigarren fase honetan, proposamena NOLA gauzatuko den diseinatuko da, oruberako diseinu oso eta konkretu bat garatuz.

Espazioaren ko-diseinua ahalbidetzeko bide ezberdinak aurreikusiko dira, tailerrak zein orubean bertako testeoak eginez. Ideia-deialdi kolaboratiboa bigarren fase honetan kokatuta dago.

II DEIALDIAREN HELBURUAK

1. Erabilpenik gabeko hiri espazio baten aldi baterako eraberritze eta bir-aktibatzea, era parte-hartzailean.

2. Getxoztarren arteko harreman sarea sortzea espazio publikoaren inguruan.

3. Sormen kolektiboaren bitartez, gizartearen ingurunearekiko identifikazioa sustatzea.

4. Sormena suspertzea eta espazio publikoaren diseinuan parte-hartzea eta irudimena sustatzea.

Getxo Berpiztu! / IDEIA-DEIALDI KOLABORATIBOAREN OINARRIAK

III BALDINTZA OROKORRAK

1. DEIALDI IREKIA

Deialdiak izaera kolaboratibo eta irekia dauka. Horrela, ez dira bakarrik tokirako soluzio integralak bilatuko, proposamenen uztarketaren bidez lan egingo baita, ideia orokor zein elementu zehatzak barneratuz. Era honetan, edozein motatako ekarpenak egin ahalko dira, besteak beste, proposatutako programaren soluzio partzialak eta konkretuak. Bestalde, ko-diseinu tailer espezifikoetan (martxan zehar egitekoak) garatutako proposamenak ere balorazioetan kontutan hartuko dira, bidalitako aurrekoen maila berean. Deialdi hau lehiaketa tradizionala ez dela gogorarazi beharra dugu, parte-hartzaileentzako sari ekonomikorik egongo ez delarik.

2. PARTE HARTZEKO BALDINTZAK

- Ideia-deialdi kolaboratibo honetan iekarpenak egiten interesatutako pertsona orok (ikasle, profesional edo bestelakoak) parte-hartu ahal izango du, kolektibo zein banako moduan, formatu libredun proposamenak helaraziz.

- Autore edo talde bakoitzak nahi haina proposamen aurkez ditzake. Aurkezpenak bereizirik aurkeztuko dira.

3. BATZORDEAREN AUKERAKETA ETA BALORAZIOA

Prozesuaren bigarren faserako espreski eratutako talde motoreak aztertuko ditu jasotako proposamen guztiak. Talde motorea adin eta ezaugarri anitzeko pertsona talde batek osatuta egongo da, ideiak ikuspegi ezberdinez ebaluatzeko eta alde tekniko, sozial, ekonomiko eta ekologikoak aintzat hartuz baloratzeko. Talde honen betebeharren artean, lehenengo fasean adostutako diseinuaren oinarrien betetzea bermatzea egongo da.

4. AUTORETZA ETA ALDAKETA ESKUBIDEA

- Jasotako ideia kopiak GB! Parte-hartze prozesuaren bukaera arte gordeko dira eta exposaketa objektu izan litezke.

- Deialdiaren izaera kolaboratiboa dela-eta, jasotako proposamenak xehatuak eta uztartuak izan litezke azken proposamena elaboratzeko, talde motoreak hala erabakitzen badu.

5. ENTREGA FORMATUA

Entrega formatua librea izango da, parte-hartzaileak proposamena adierazteko nahiago duen formatua (digitala, papera, maketa, bideoa…) hauta dezakeelarik. Proposamenaren ulermena ziurtatzearren formatuak azalpen minimoak jasoko ditu: azalpen testua eta azalpen grafikoa.


6. PROPOSAMENEN ENTREGA

- Deialdiaren proposamenak jasotzeko epea 1 de marzo de 2012ko martxoaaren 1ean hasi eta martxoaaren 31ean bukatuko da.

- Proposamenak ondorengo helbideetara bidali behar dira:

Formatu digitalean: [email protected]

Paper formatean (edo bestelakoak): KZGUNEA Algorta

Algortako etorbidea, 9848992. Algorta - Getxo

Bizkaia

7. ARGIBIDEAK

Informazio gehiago: [email protected]

III IDEIA-DEIALDI KOLABORATIBOAREN OINARRI TEKNIKOAK

1. XEDEA

El tema de la convocatoria colaborativa de ideas es la ‘Reactivación y transformación del solar Aretxondo nº3-4’.

2. AURREKARIAK

Deskribapena

Proiektua garatuko den orubea Getxoko Algorta auzoaren erdigunean kokaturik dago. Bere mugak iparraldean (beheko aldea) Aretxondo kalea, hegoaldean (goiko aldea) Ugartena jatetxearen aparkalekua, eta mendebalde eta ekialdean etxebizitza kolektiboko blokeak dira. Tamaina erdiko zuhaitzak dituen landa mailakatu bat da, hein batean horizontalak diren bi plataformaz osatua. Goiko eta beheko aldeen arteko ezberdintasuna nabarmena da (5 metro plataforma artekoa), eta behekaldeko hertz batean altuera bateko eraikuntza txiki bat dago; bere estalkia erabilgarria bihurtzen da landaren altuerarekin bat datorrelako. Orubearen sarbidea Aretxondo kalean dago (3. eta 4. zenbakien artean), espazio publikoaren sarearekin zein metro eta autobus geltokiekin modu errazean konektatzen delarik.

[Planoa eranskinean atxikitu da]

Historia"Aretxondo kalearen izena Aretxondo etxetik dator. Goieztitik behera egon zen etxe hori.Garbileku edo labadero bat egon zen garai batean (gaur egun hormigoizko etxola dagoen lekuan). Gaur egun orubeak Aretxondo kalearekin muga egiten duen aldean dagoen eraikinean hain zuzen, Ugartena atzeko eraikigabeko eremu zabal horren azpiko aldean konkretuki.Itxura denez, azaleko gaixotasunak zeuzkatenek erabiltzen zuten garbileku hori. Aztertutako dokumentazioaren arabera, 1850 urte ingurukoa den Ugartena etxearen atzean ez da etxerik egon.


Beheko garbileku horretara ematen zuten urak lur-sail horretan edota gaur egun Gaztelugatxe kalea dagoen parajetik jaisten ziren. Hor nonbait, Ugartenatik behera eta gaur egun Gaztelugatxe kalea dagoen paraje horretan egon zen Iturrietako iturria: ITURRIETA izena "Yturrita" eta "Yturrieta" bezala agertzen da dokumentazioan.Iturria 1786 urteko auzi batean azaltzen da Bizkaiko Furo Aldundiko artxiboetan: Francisco Antonio de Arana, herriko (Algorta) botikarioak auzibidea izan zuen Iturrietako iturritik behera zihoan urak gelditu zituelako potzuak eta presatxoak eraikita. Kontua da auzokoak Iturrieta iturrira jotzen zutela edateko ura hartzera, baina XVIII. mendearen erdialdean arrantzaleen kofradiak Aretxondoko iturria (Lavadero de Arechondo/ Lavadero de Achondo) eraiki zuen arrantzarako sareak eta bestelakoak garbitzeko. Botikarioak uraren jaitsiera oztopatu zuenez (botikako tresnak eta arropak garbitzeko)... jaisten zen ura pozoituta eta zikin jaisten zen.Botikarioak ur-potzua egiteko eskubidea aldarrikatzen zuen eta arrantzaleen kofradiakoek Aretxondoko garbilekura jaisten ziren urak garbi jaistea, Iturrietatik behera inork potzurik edo bestelako oztoporik jarri gabe. Botikarioaren lur-sailak (bere etxe ondokoak) Yturricosolo izena zeukan eta bertatik erreskasto bat jaisten zen."Josu Larrañaga Arrieta

LandaretzaGaur egun ezinezkoa zaigu orube honetan aurkitzen den bizia zehazki ezagutzea. Ikusi ezin daitezkeen miloika izaki mikroskopiko daude eta. Baina begibistakoa da bertan bizia badagoela. Izan ere, inork ongarritzen ez duen gune honetan landareak hazi egiten dira, intsektuak bueltaka ibiltzen dira, sugandilak hormetan zehar, txoritxuak jatera hurbiltzen dira eta ume bat edo beste masustak eta intxaurrak biltzera sartu egiten da.

Eguzkitik jasotako energia eta ura nahikoa da bertan dauden bizidun guztien artean guk hemen begien aurrean daukaguna egoteko.

Lurzoruan bizi diren mikroorganismoek aurrera eramaten dituzten prozesuei esker, zenbait onddoren presentziarekin batera, hildako materia eta bizidunen soberakinak desegiten eta birziklatzen dira, eguzkitik energia hartzen duten landareek erabiliko dituzten baliagaiak berriro ere eskura jarriz.

Belardi berdea, mota askotariko belarrez eta landareez osatuta dago: hirustak, asunak, urre botoiak, eta belarrak oro har. Lavanda, Masusta goxoak ematen dituzten sasiak eta huntza bezalako zuhaixkak eta landare igokariak ere agertu egiten dira inguruotan.

Zuhaitz eta zuhaixken artean, kulturalki oso baloratuak izan direnetako asko aurki daitezke: Haritz kanduduna Quercus robur L.(8), Intxaurrondoa Juglans regia L. (21), Gereziondoa Prunus avium L. (23,12,4), Ereinotza Laurus nobilis L. (1,15,17), Pikondoa Ficus carica L. (7,14,), Urritza Corylus avellana L. (11), Pagoa Fagus sylvatica L. (6,19), Astigarra Acer sp.( (18,13), Artea Quercus ilex L. (10,9), Lizarra Fraxinus excelsior L.(20,22), Tuliparbola Liriodendron tulipifera L.(5), Magnolioa Magnolia grandiflora L.(2), Adelfa Nerium oleander (16) eta Zitrikoa(3).

Eta azkenik, lurra sostengu ez duten bestelako landareak eta izakiak ere ageri dira, hormetan ezarrita. Pareta-belarra oso ugaria da, baina iratzeak, likenak eta goroldioak ere asko dira.


Tokiaren analisia

Lehenengo faseko saioetan talde motoreak garatutako diagnostikoa:

Ahalmenak

Harraska/etxola: balio historikoa eta beste erabiletarako aukerak (alde negatiboa du gaur egungo erabilera ’suntsitzaileak’ eta arazo iturri bihurtua)Hainbat auzokideren jarrera positiboaAintzinako horma. Polita eta kontserbagarria (balio ekologiko gehitua. Especie propioak)Balio naturalaPerimetro itxiaMaila aldaketa handia. Kale antzoki naturala egiteko aukera

Ahuleziak

Horma egoera txarrean eta goikalde kristaldunaAretxondotik errepiderako irteera zuzena, arriskutsua izan daitekeena.Orubearen orientazioaren eta topografiaren arabera: Itzal handidun zelaia (alde positiboa ere izan daiteke, udan esaterako).Maila berean kokatutako bizilagun asko (intimitatea gutxitua senti dezakete)Maila aldaketa handiaAuzokide eta jende nagusientzako informazio gutxi.

Aukerak

Komunitate sentimenduaAuzo identitateaHerri jakinduriaInguru gogorra, leku berde bakunaGaztelu tabernaren jabe aldaketa--> Getxo rugby

Mehatxuak

Oinezkoentzako espazio gutxi Aretxondo kalean.Udalaren kudeaketa eta erabakiak hartzeko eredua.Ugartena. Parean dago eta ezin da sarrera erabili.

3. PROIEKTUARI DAGOKIONEZ

Espazio diseinatu eta egituratzeko aukera anitzak egonik, proposamen orokorrarerako adostutako printzipioak kontutan hartzea eskatzen da:

- Leku irekia. Adin tarte eta kolektibo orori irekitako topalekua.

- Hiri-gunean txertatua. Orubea gune bizitegi-gunean kokatua dagoenez, proposamenak auzokide hurbilen ongizatea errespetatu beharko du.

- Ondarea eta ingurumena. Proposamenak orubearen ondare ekologiko eta historiko-kulturala errespetatu beharko du.

- Sarbideak. Proposamenak oruberako ahalik eta irisgarritasun handiena bilatu beharko du, beti ere erabileren arteko oreka bilatuz.

- Materialak. Erabili beharreko material eta teknikak ingurumenarekiko errespetuzkoak izan beharko dira eta materialen berrerabilpena eta erabilpen soila sustatzea baloratuko da.


4. EDUKIA

4.1. PROGRAMA

Orubea maila ezberdinetan egituratuta dagoenez, bereizitako bi zona sortzen dira, orubearen edukietan eragina izango dutelarik. Bi zonatako egitura mantentzea proposatzen da, lan eta eduki mota ezberdinak eta haien artean osagarriak bilatuz.

Espazio publikorako PROPOSATUTAKO ESKEMA OROKORRA hurrengoa da:

Topagunea, aisialdirako zenbait gune, ortu didaktikoak, jolas gune librea eta ekuaren balio historiko eta naturalak interpretatu eta zaindu eta naturarekin kontaktuan egotea sustatuko dituen espazioa.

Jarraian orubearen diseinurako betebeharreko GIDALERRO OROKORRAK deskribatzen dira:

a. BEHEKO ZONA

- Sarrera nagusia Aretxondotik.

Orubeko beheko parteak irisgarritasuna bermatu beharko du Aretxondo kaletik, goiko zonalderako, berriz, bestelako irtenbideak aztertuko dira. Gaur egungo sarrera espazio publiko berrira moldatu eta zabaldu beharko da.

Gaur egun etxola kokatuta dagoen puntua lehentasunezko sarreratzat hartzen da, etxolaren eraistea aukera bat izanez.

- Topagunea

Espazio honen diseinuak zenbait ezaugarri kontutan hartu beharko ditu:

Maldaren onurak probestuko dira jesarleku cunea sortzeko eta inpaktu gutxiko eta inguruan integratutako hiri-altzariak diseinatuko dira.

Zonalde lauenean igarotzebideak izateko moldatu beharko da, beti ere lehen jesarleku mail aedo bestelakorako irisgarritasuna kontutan hartuz (irisgarritasun irizpideen araberako material egokiak)

Gaur egun lokatz guneak sortzen dira orubearen behealdeko atalean, lekuaren erabilera oztopatzen dutelarik. Orubearen zona honen ohiko erabilera ahalbidetu nahi denez, bertarako egokiak izan daitezkeen lurzoru aldaketa edota drenai sistemak aztertuko dira.

- Aisialdirako guneak

Inpaktu baxuko jesarlekuak edo antzeko elementuak orubean zehar kokatuta. Bai topagunean, bai puntu hauetan material birziklatu edota berrerabilien bidezko eraldaketak bilatuko dira.

b. GOIKO ZONA

- Ortu didaktikoen espazioa

Ortu didaktikoen ideia hein batean kaletarra den testuingurutik sortzen da. Batetik, ingurumenarekin dugun harremana eta dependentzia ulertzearen beharra dago eta bestetik, ingurumenarekiko erantzukizun eta zaintza ohiturak praktikara eramatearen nahia.

Tokirako egokiak izan daitezkeen instalazio mota ezberdinak aztertuko dira, orubearen orientazioa eta orubeari probetxua ateratzea baloratuz. Ortuak lorontzitan, bertikalean zein zoruan bertan plantea daitezke, diseinuan zehar aztertuko dena.


Espazio honen mantenurako biltegi bat beharra egongo da, herramintak gordetzeko, etab. Bestetik, ortuak ureztatzeko ur-bilketa ontzia, iturria edo bestelakoa.

- Jolasgune librea

Gaur egungo lurrazala mantentzea nahi da, ahalik eta eraldatze minimoa bilatuz. Jolasgune naturala bilatzen da, umeek zein helduok elementu naturalekin libreki jolas egitera eramango gaituena.

c. LANDARETZA

- Landatze berriak eta espezien kontserbazioa. Landaredi berriaren aukeraketari garrantzia emango zaio. Bertako landareak edota orubeko gaur egungo espezien osagarriak hautatuko dira.

- Arboretum-a. Balio naturalen difusiorako lagungarria izango da arboretum-a. Arboretumaren elaborazioa haurrekin egitea proposatzen da, eskola edota udalerriko ingurumen-hezkuntza proiektuen bitartez. Haurren parte-hartzeak orubearen proiektuan sartuko ditu.

- Ortu didaktikoak.

d. ARGIZTAPENA

Orubeak espazio publiko izaera izango duenez, argiztapen minimoaren beharra izango du, beti ere inguruarekiko inpaktu baxuena bermatuz. Erabileraren edo gunearen araberako argiztapen-maila ezberdinak jartzea proposatzen da, behealdea argiztatuena izango dela ulertuz.

e. TOKIKO HISTORIAREN PANELA

Auzoaren historia jaso eta berreskuratuko da, eta ondoren, difusioaren bitartez, balioak aintzat hartzea sustatuko da. Orubean bertan argibide panela jartzea proposatzen da.

4.2. KUDEAKETA

Deialdi honen beste xedea orubearen kudeaketaren diseinua zehaztea da, aurreko fasean adostutako proposamen orokorrean oinarrituta.

Aurreko fasean orubearen kudeaketa, ordutegia eta txakurren presentzia bezalako gaiak jorratu ziren.

- Mantenuari dagokionez, proposamenaren edukiak (ortu didaktikoak) aztertuta, orubeak mantenu eta zaintze lan gradu ezberdinak beharko dituela aurreikusi da. Horregatik, proposamenean aintzat hartzeko bi mantenu eredu mota planteatu ziren: mantenu orokorra eta ortu didaktikoen zaintza berezia. Mantenu orokorraren kasuan, gaur egun egiten diren orubearen udal mantenu lanak egokiak eta eraginkorrrak direla ikusita, berdin jarraitzea (belar mozketa, zabor bilketa) planteatu da, beste espazio publikoen maila berean.

Proposamenak egiteko atala ortu didaktikoei dagokiona da, hauek zaintza berezi eta jarraiagoaren beharra baitute. Horrela, mantenu eta kudeaketa eredu berriak proposatu beharko litzateke, inguruko eskolak, elkarteak etab, kontutan hartuko dituena, hezkuntzari probetxua ateratzeko.


- Ordutegiari dagokionez, egun osoan zehar irekita uztea erabaki da eta haren funtzionamendua aintzat hartzea.

- Txakurren presentziari dagokionez, jarrera kontrajarriak agertu ziren eta ez zen erabakirik adostu. Kezka sortzen du txakur kaken gaiak eta zoruaren erabileran eragiten dituen mugek, lurrean jesarri, etzan edo bestelako ekintzak gauzatzean. Azken diseinuak aipatutako gaiei soluzioak eskeintzea positiboa litzateke.


20120301-getxoberpiztu-deialdia-oinarriak

Documents

Transcript of 20120301-getxoberpiztu-deialdia-oinarriak