EVOLUCIÓN DA VIDAEVOLUCIÓN DA VIDACarmen Cid Manzano

Ciencias para o mundo contemporáneoI.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía

HIPÓTESES SOBRE HIPÓTESES SOBRE A EVOLUCIÓN DOS SERES VIVOSA EVOLUCIÓN DOS SERES VIVOS

Fixismo ou creacionismo

- Catastrofismo

- Deseño intelixente

Transformismo ou evolucionismo

Teoría de LamarkLamarkismo

Teoría de DarwinDarwinismo

Teoría SintéticaNeodarwinismo

Outras Teorías

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Ata o século XVIII a maioría das persoas crían que as especies foron creadas tal como as vemos hoxe, influenciadas polas crencias relixiosas.

Como hipótese científica o fixismo formalizouse a mediados do século XVIII na obra de Carlos Linneo (1707-1778).

Fixismo ou creacionismo

Carlos Linneo

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Sostén que as especies actualmente existentes permaneceron basicamente invariables desde a Creación. As ideas bíblicas dominan o debate.

Creacionismo/Deseño intelixente

A Creación de Adán de Miguel Ángel

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Creacionismo na actualidade: O deseño inteleixente

O deseño intelixente consiste en negar en maior ou menor medida a validez e importancia das explicacións evolutivas sobre a orixe dos seres vivos, para concluír que é necesaria a súa creación por intervención directa dun ser intelixente. O deseño intelixente é presentado polos seus seguidores como unha alternativa ao neodarwinismo pero, ao non aportar probas contrastables, non cumpre os requisitos do método científico e é considerado unha pseudociencia.

http://www.elpais.com/articulo/sociedad/creacionismo/llega/Espana/elpepisoc/20080110elpepisoc_3/Tes

http://www.abc.es/20120302/ciencia/abci-diabolica-evolucion-charles-darwin-201203021250.htmlhttp://www.abc.es/20120302/ciencia/abci-diabolica-evolucion-charles-darwin-201203021250.html

Debate entre o científico ateo Richard Dawkins e o arzobispo de Canterbury, Rowan Williams.

FixismoO zoólogo e naturalista Georges Cuvier (1769-1832), impulsor da anatomía comparada e da paleontoloxía, foi outro dos científicos ilustres que se situaron a favor do fixismo. Foi o pai da teoría fixista coñecida como catastrofismo Segundo esta hipótese cada cataclismo xeolóxico destrúe as especies existentes, logo produciríase a creación de novas especies.

Georges Cuvier

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Hipótese evolucionista de Lamarck

• As especies de seres vivos van cambiando ou transformándose gradualmente dunhas noutras.

• Un organismo vai transformando os seus órganos para adaptarse ao medio ambiente. É dicir, aquel órgano que se usa con frecuencia será de gran tamaño e desenvolvido, mentres que o que se usa menos será máis pequeno e menos desenvolvido e mesmo se pode atrofiar: A NECESIDADE CREA O ÓRGANO

• As características adquiridas son herdadas polos fillos e as futuras xeracións

Jean Baptiste Lamarck(1744-1829)

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Las jirafas de Lamarck Las jirafas de Lamarck http://http://www.youtube.comwww.youtube.com//watch?vwatch?v==3SqYEao1cAk3SqYEao1cAk

A Ciencia ten esa grandeza, os argumentos científicos poden e deben pórse a proba, se non resisten as probas son falsos, e se non poden pórse a proba, non son científicos.

Na actualidade practicamente ningún científico acepta o lamarckismo, xa que os caracteres adquiridos ao longo da vida non se poden herdar. Hérdanse as características que están rexistradas no ADN (molécula que se atopa no núcleo das células formando parte dos cromosomas).

Rafa Nadal ten o brazo esquerdo cun gran desenvolvemento muscular. Os seus fillos herdarán este desenvolvemento como propuña Lamark?. Razoa a resposta.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Alfred Russel Wallace(1823-1913)

Charles Darwin(1809–1882)

HIPÓTESE DA EVOLUCIÓN DE DARWIN-WALLACE

Teoría da Selección Natural

http://darwin-online.org.uk/

Biografía Charles Darwin http://es.youtube.com/watch?v=s3WmiPByvd8

Anfioxus Revista de Divulgación científica sobre evolución en secundariaXullo 2008

http://www.fecyt.es/fecyt/docs/tmp/-178469136.pdf

Doc.1

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Viaxe do Beagle

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

http://www.biografiasyvidas.com/monografia/darwin/

http://www.arrakis.es/~alcrique/darwin.htm

Baséase nos seguintes principios:

• Nacen máis individuos de calquera especie dos que poden sobrevivir. Os individuos tenden a competir para obter alimento e reproducirse.

• Entre os individuos de calquera especie existen variacións ou diferencias herdables.

• Prodúcese o mecanismo da selección natural: aqueles organismos que son máis aptos sobreviven.

• Os individuos que sobreviven son os que teñen descendencia e a ela trasmítenlle as características vantaxosas.

• A poboación cambia gradualmente. As especies evolucionan e co tempo darán lugar a novas especies.

Teoría da Selección Natural

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Fonte: http://www.fecyt.es/fecyt/docs/tmp/-178469136.pdf

Ler: Ler: http://http://blogs.elpais.comblogs.elpais.com//microbichitosmicrobichitos/2011/12/sesenta-minutos-que-pudieron-conmover-la-/2011/12/sesenta-minutos-que-pudieron-conmover-la-

evoluci%C3evoluci%C3%B3n-la-carta-de-%B3n-la-carta-de-wallace.htmlwallace.html

As veces en ciencia é dificil ir en contra corrente

http://www.elpais.com/articulo/sociedad/Wallace/coautor/sombra/elpepisoc/20080803elpepisoc_1/Tes

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

No ano 2009 cumpriuse 150 anos da publicación “A orixe das especies” e 200 do nacemento de Darwin.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

A evolución e as xirafas http://descartes.cnice.mec.es/edad/4esobiologia/4quincena9/imagenes9/teoria_modernas.swf

Explica, segundo o Lamarkismo e segundo o Darwinismo, por que as xirafas teñen o pescozo longo. I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

A botella de Anís do Mono con máis dun século de historia é un recipiente inspirado nun frasco de perfume comprado en París por un dos fundadores da compañía, Vicente Bosch. A etiqueta hexagonal inclúe no seu interior un mono. Aínda que inicialmente o animal non tiña faccións recoñecibles, a que se impuxo co tempo ten certo parecido a Darwin, esto foi debido a que os irmáns Bosch estaban en contra da teoría da evolución e caricaturizaron deste xeito a Darwin.

I.E.S. Otero Pedrayo. OurenseI.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Explica como foi a evolución da especie de peixe que aparece no seguinte esquema:

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Din que as couzas xorden coa calor e mailo po e aliméntanse principalmente del.

Seguramente moitos oiríades falar ou mesmo veríades as boliñas de alcanfor que as nosas nais ou avoas gardaban nos abrigos e entre as mantas, deixando un cheiro característico e bastante desagradable.

Iso pasou á historia e hoxe contamos cun produto anticouza que cumpre a mesma función pero cun cheiro máis agradable e que non necesita estar en contacto directo coas pezas, pero a xente quéixase de que estes produtos van perdendo eficacia.

a) Atopas algún erro no texto anterior?

b) Como explicarías a perda de eficacia dos produtos anticouzas?

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Darwin dicía:

“entre os individuos de calquera especie existen variacións ou diferencias

herdables”

Pero, como se transmiten estes caracteres herditarios de xeración en xeración?

Darwin descoñecíao.

Esta obxección científica xa fora resolta por Gregor Mendel, pero Darwin non tivo en conta os resultados das investigacións xenéticas realizadas por este monxe austríaco.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

A Teoría da evolución quedou paralizada ata que no século XX se descubríron os traballos realizados por Gregor Mendel.

Gregor Mendel Pai da xenética

(1822-1884)

Compara as datas nas que viviron Darwin e Mendel

William Bateson (1861-1926)Hugo de Vries (1848-1935)

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

http://www.biografiasyvidas.com/monografia/darwin/videos.htm

TEORÍA SINTÉTICA DA EVOLUCIÓN OU NEODARWINISMO”

Teoría da selección de Darwin

Xenética mendeliana

Síntese

Theodosius Dobzhansky (1900-1975)

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

TEORÍA SINTÉTICA DA EVOLUCIÓN OU NEODARWINISMO”

Son as causas da

+A recombinación xénica que se produce na reproducción sexual

Mutacións(Alteracións do ADN)

VARIABILIDADE XENÉTICA DA POBOACIÓNSobre os que actúa os graduais e parsimoniosos mecanismos da SELECCIÓN NATURALSELECCIÓN NATURAL.

EVOLUCIÓNMutación recombinación xénica e evolución Mutación recombinación xénica e evolución

http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&NR=1&v=_QPxaZQmIxkhttp://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&NR=1&v=_QPxaZQmIxkhttp://www.youtube.com/watch?v=LfUmrX-7WDo&feature=player_embeddedhttp://www.youtube.com/watch?v=LfUmrX-7WDo&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?v=aa4vmP4JXM0&feature=player_embeddedhttp://www.youtube.com/watch?v=aa4vmP4JXM0&feature=player_embedded

Cromosomas humanos

Formación dos gametos:

células sexuais

Recombinación xénica

Gametos diferentes

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

http://www.agenciasinc.es/Noticias/Por-que-en-el-sur-de-Europa-tenemos-la-piel-clara

• Los cinco dedos de la evolucionLos cinco dedos de la evolucion

http://http://www.youtube.comwww.youtube.com//watch?featurewatch?feature==player_embedded&vplayer_embedded&v==KWXQ8ouXgxYKWXQ8ouXgxY

Outras Teorías sobre a Evolución

Teoría NeutralistaTeoría Neutralista

Teoría SaltacionistaTeoría Saltacionista

Simbioxénese

Evo-Devo

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Algúns biólogos como Stephen Gould discrepan das ideas neodarwinistas no aspecto da velocidade á que se producen os cambios nas poboacións que terminan dando lugar a especies novas.

Eles, ao estudaren os fósiles, o que observan é como se a evolución avanzase a saltos: longos períodos de estabilidade interrompidos por períodos curtos nos que acontecen numerosos cambios. Se a evolución fose gradual, no rexistro fósil atoparíanse numerosas formas intermedias.

Teoría saltacionista, ou teoría do equilibrio puntuado

(1941- 2002).

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

http://www.dailymotion.com/video/x8euua_teoria-del-equilibrio-puntuado-evol_school?ralg=meta2-only#from=playrelonhttp://www.dailymotion.com/video/x8euua_teoria-del-equilibrio-puntuado-evol_school?ralg=meta2-only#from=playrelon

Teoría Neutralista

O científico xaponés Motoo Kimura (1924-1994) propón que a maioría das mutacións son selectivamente neutras (non producen vantaxes nin inconvenientes) polo que o motor principal da evolución non é só a selección natural senón sobre todo o puro azar.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Esta hipótese di: se a evolución é cambio na morfoloxía, e se a morfoloxía xorde do desenvolvemento embrionariodesenvolvemento embrionario, dado que o desenvolvemento embrionario está controlado por xenes entender como os xenes evolucionaron é a clave para entender a evolución morfolóxica.

Evo-Devo (Evolución e Desenvolvemento)

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

O ser humano evolucionó a partir O ser humano evolucionó a partir dos peixes e isto pode dos peixes e isto pode

comprobarse nas fases iniciais comprobarse nas fases iniciais do desenvolvemento embrionariodo desenvolvemento embrionario http://www.bbc.co.uk/mundo/noticias/2011/05/110506_video_evolucion_humana_peces_am.shtmlhttp://www.bbc.co.uk/mundo/noticias/2011/05/110506_video_evolucion_humana_peces_am.shtml

Teoría da Simbioxénese

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

A Dra Margulis A Dra Margulis (1938-2011) co co profesor de filosofía do IES Otero profesor de filosofía do IES Otero Pedrayo Luis Martínez CostasPedrayo Luis Martínez Costas

http://http://www.youtube.comwww.youtube.com//watch?vwatch?v==O5AedlN0B0EO5AedlN0B0E

AA teoría da simbioxéneseteoría da simbioxénese

A "simbioxénese" é un mecanismo que podería orixinar novas especies.

Dous organismos que evolucionaron por separado asócianse nun determinado momento, a súa asociación resulta beneficiosa no medio no que viven e finalmente acaban sendo un único organismo.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Os postulados de Margulis encaixan perfectamente na Teoría darwinista da evolución, os organismos aparecidos por simbiose serían variedades mellor adaptadas que superan a selección natural.

A "Teoría da simbioxénese" ten actualmente moitos partidarios, pero conta aínda con algunhas críticas, procedentes sobre todo do sector máis duro do neodarwinismo, que defende o papel primordial das mutacións na evolución. Margulis indica que as mutacións son en un

99 % daniñas para o organismo. I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

O día 26 do mes de Xaneiro do ano 2007 a Doutora Lynn Margulis foi nomeda Doutora Honoris Causa pola Universidade de Vigo.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

23 DE NOVEMBRO DE 2011

O xenio de Darwin 1: As claves do evolucionismo (2008) O xenio de Darwin 1: As claves do evolucionismo (2008) http://www.documaniatv.com/ciencia/darwin-a-examen-1-las-claves-del-evolucionismo-video_b53039738.htmlhttp://www.documaniatv.com/ciencia/darwin-a-examen-1-las-claves-del-evolucionismo-video_b53039738.html

Como foi a Evolución Humana?

A Evolución Humana defínese como o proceso de transformación da especie humana desde os seus ancestros ata o estado actual. É dicir, é un proceso de cambio que finalmente deu lugar ó Homo sapiens, a nosa especie.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Comenta a figura superiorComenta a figura superior

http://ntic.educacion.es/w3//http://ntic.educacion.es/w3//eoseos//MaterialesEducativosMaterialesEducativos/mem2001/huellas//mem2001/huellas/origenesorigenes//main.htmlmain.html

ÁRBORE FILOXENÉTICA SEGUNDO O EQUIPO DE ATAPUERCAÁRBORE FILOXENÉTICA SEGUNDO O EQUIPO DE ATAPUERCA

Non todos os equipos científicos coinciden na mesma árbore filoxenéticaNon todos os equipos científicos coinciden na mesma árbore filoxenética

((LucyLucy))

((ArdyArdy))

((AtapuercaAtapuerca))

http://www.publico.es/ciencias/003023/asia/pudo/cuna/hombre

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

http://http://cienciasnaturales.escienciasnaturales.es//HOMINIDOS.swfHOMINIDOS.swf

http://www.elpais.com/articulo/sociedad/antepasado/antiguo/hombre/era/monos/actuales/elpepusoc/20091001elpepusoc_9/Tes

Representación del 'Ardipithecus ramidus'SCIENCE - 01-10-2009

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

http://www.elpais.com/articulo/sociedad/antepasado/antiguo/hombre/era/distinto/mono/elpepisoc/20091002elpepisoc_3/Tes

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Lucy é o esqueleto dun homínido pertencente á especie Australopithecus afarensis, de 3,2 millóns de anos, descuberto polo estadounidense Donald Johanson el 24 de novembro de 1974 a 150 km de Adís Abeba (Etiopía).

Trátase do esqueleto dunha femia de arredor de 1 metro de altura, de aproximadamente 27 kg de peso, duns 20 anos de idade (as moas do xuicio estaban recén saídas) e que o parecer tivo fillos, aínda que non se sabe cantos.

Lucy: o fósil de homínido máis coñecido

http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:F%C3%B3siles_de_la_evoluci%C3%B3n_humanaI.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Museo nacional EtiopíaMuseo nacional Etiopía

Dotada dun cráneo minúsculo, comparable ao dun simio, Lucy anduvo sobre os seus membros posteriores, signo formal dunha evolución hacia a hominización. A capacidade bípeda de Lucy pode ser deducida da forma da súa pelve, así como tamén da articulación do xeonllo.

Ata 1977, a comunidade científica non tomou en consideración o achado de Johanson e seu equipo do International Afar Research Expedition. Finalmente, a revista Science aceptou publicar o descubrimento do homínido que desde entón se chamou Australopithecus afarensis.

O nome de Lucy provén da canción Lucy in the sky with diamonds dos Beatles, que escoitaban os membros do grupo investigador a noite posterior ao achado.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Lucy

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

ÁRBORE FILOXENÉTICA SEGUNDO O EQUIPO DE ATAPUERCAÁRBORE FILOXENÉTICA SEGUNDO O EQUIPO DE ATAPUERCA

((LucyLucy))

((ArdyArdy))

((AtapuercaAtapuerca))Australopithecus sediba

A cara do mozo da Gran Dolina é moi similar á nosa, en cambio os dentes e a fronte son moi primitivos. Esta mezcla de características anatómicas nun fósil desta antigüidade deu nome a unha nova especie. Sen embargo, non hai acordo na comunidade científica e moitos a consideran unha variedade de Homo erectus ou de Homo heidelbergensis.

O mozo da Gran Dolina: o primer europeo

No veran de 1994 na Serra de Atapuerca (Burgos) encontráronse restos humanos dunha nova especie: o Homo antecessor. Esta especie duns 800 000 anos é, polo momento, a primeira que se extendeu polo continente europeo.

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Excavación do xacemento da Gran Dolina, en Atapuerca (Burgos).

O nivel TD6 onde apareceron os restos do Homo antecessor é o que

se está excavando xusto por debaixo dos andamios.

http://www.atapuerca.org/Vídeo:

Xacemento arqueolóxico de AtapuercaPatrimonio da Humanidade

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Como nace una especie?

Cando se encontran fósiles nun xacemento, primeiramente procedese a súa extracción con todo tipo de cuidados. Logo hai que asignarlle unha idade e a súa vez unha especie.

Cos fósiles humanos de Atapuerca ocurriu o mesmo, os estudios de xeoloxía e paleomagnetismo diron unha idade de máis de 780 000 anos.

Pero, a que especie pertencían estos restos? Dada as súas características e comparándoas coas especies existentes díronse conta que estes restos humanos pertencían a unha nova especie a que chamaron Homo antecessor. I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Rostro xuvenil do Homo antecessor I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Reconstrución do cráneo de Homo antecessor a partir dos

fragmentos encontrados (Museo de Arqueoloxía de Cataluña).

O dente do primer europeo, encontrado en

Atapuerca

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

Homo antecessorI.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

As series de marcas de corte que presentaban estos homínidos revelaban que os cadáveres foran comidos por outros homínidos, esta sería a primeira evidencia de canibalismo que se coñece ata hoxe na historia da humanidade. I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

http://www.elmundo.es/elmundo/2012/09/05/ciencia/1346845173.htmlhttp://www.elmundo.es/elmundo/2012/09/05/ciencia/1346845173.html

04.12.2013

http://www.rtve.es/noticias/20131204/hallan-atapuerca-adn-humano-mas-http://www.rtve.es/noticias/20131204/hallan-atapuerca-adn-humano-mas-antiguo-unos-400000-anos/810942.shtmlantiguo-unos-400000-anos/810942.shtml

http://www.abc.es/ciencia/20131204/abci-humano-antiguo-revela-http://www.abc.es/ciencia/20131204/abci-humano-antiguo-revela-

parentesco-201312041453.htmlparentesco-201312041453.html

05/12/2013

Del simio al hombre moderno: http://www.elmundo.es/especiales/2009/02/ciencia/darwin/seccion3/index.html

Atapuerca http://www.fecyt.es/especiales/atapuerca/principal.htmI.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

http://sociedad.elpais.com/sociedad/2013/10/23/actualidad/1382538368_384488.html http://sociedad.elpais.com/sociedad/2013/10/23/actualidad/1382538368_384488.html

I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

http://www.abc.es/20120225/comunidad-castillaleon/abcp-neandertales-filo-extincion-20120225.htmlhttp://www.abc.es/20120225/comunidad-castillaleon/abcp-neandertales-filo-extincion-20120225.htmlll

http://www.elmundo.es/elmundhttp://www.elmundo.es/elmundo/2012/02/25/ciencia/133018003o/2012/02/25/ciencia/133018003

9.html9.html

http://www.abc.es/20120813/ciencia/abci-sexo-neandertales-puesto-duda-201208131652.htmlhttp://www.abc.es/20120813/ciencia/abci-sexo-neandertales-puesto-duda-201208131652.html

http://www.abc.es/20120830/ciencia/abci-nueva-especie-sapiens-neandertal-201208301747.htmlhttp://www.abc.es/20120830/ciencia/abci-nueva-especie-sapiens-neandertal-201208301747.html

http://www.abc.es/ciencia/20131018/abci-hombre-denisova-tuvo-sexo-http://www.abc.es/ciencia/20131018/abci-hombre-denisova-tuvo-sexo-201310181411.html201310181411.html

http://www.agenciasihttp://www.agenciasinc.es/Noticias/Un-nc.es/Noticias/Un-craneo-hallado-en-craneo-hallado-en-

Georgia-sugiere-que-Georgia-sugiere-que-hace-1-8-millones-de-hace-1-8-millones-de-anos-solo-habia-una-anos-solo-habia-una-

especie-humanaespecie-humana

17 octubre 2013

Lermáis en http://sociedad.elpais.com/sociedad/2013/10/17/actualidad/1382021913_726709.html

http://www.abc.es/ciencia/20131017/abci-dmanisi-principio-unico-hombre-http://www.abc.es/ciencia/20131017/abci-dmanisi-principio-unico-hombre-

201310171630.html201310171630.html

http://www.abc.es/ciencia/20131218/abci-cuando-humanos-eramos-cuatro-http://www.abc.es/ciencia/20131218/abci-cuando-humanos-eramos-cuatro-201312181914.html201312181914.html

18/12/2013

http://www.abc.es/ciencia/20140103/abci-cuarta-especie-humana-desconocida-http://www.abc.es/ciencia/20140103/abci-cuarta-especie-humana-desconocida-201401031045.html201401031045.html

03/01/2014

Departamento Bioloxía e Xeoloxía I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense.