Espezie inbaditzaileakNaturan eragiten dute: planetako beste toki batzuetatik etorri edo ekarritako landare eta animaliek tokian tokiko izaki bizidunei kalte larriak -atzera gabekoak, zenbaitetan- eragiten dizkiete. Berezko eremuetatik kanpo baina onik irauteko toki aproposean espezie asko bizi dira, geroz eta gehiago. Lekura egokitzeko ahalmen aparta hori, elikagaia edo lurraldea eskuratzearren lehian dabiltzan espezieentzat mehatxu bilakatu da, tokian tokiko espezieen desagertzea ekar dezake eta. Habitata hondatzearen ondotik, espezie inbaditzaile edo aloktonoen ugaltzea da landare eta animalien desagertzearen arrazoi nagusia: kanpotar horiek autoktonoen gainetik depredatzen dute, baliabideak lortzearren lehian dihardute, hibridatu egiten dira eta gaixotasunak transmititzen dituzte.

Espezie inbaditzaileetariko batzuk

Flora Fauna

Mustuka edo Panpako belarra

Landare exotiko hau Euskal Herrira XX. Landare exotiko hau Euskal Herrira XX. mendearen hasieran iritsi zen Atlantikoaz beste mendearen hasieran iritsi zen Atlantikoaz beste aldetik, etxe ederretako lorategien apaingarri. aldetik, etxe ederretako lorategien apaingarri. Izurri bilakatzear dago. Erraz hautematen da Izurri bilakatzear dago. Erraz hautematen da landare dotore hau, ia bi metroko altueraraino landare dotore hau, ia bi metroko altueraraino iristen den zuri edo zilar koloreko mustukari iristen den zuri edo zilar koloreko mustukari esker. Nonahi etortzen da (bide ertzean, esker. Nonahi etortzen da (bide ertzean, erriberan, mendian) eta, horren erraz eta ederki erriberan, mendian) eta, horren erraz eta ederki egokitu denez, benetako mehatxua da Kantauri egokitu denez, benetako mehatxua da Kantauri erlaitzeko landare-aniztasunarentzat.erlaitzeko landare-aniztasunarentzat.

Sasi-akazia (Robinia pseudoacacia , mendi bazterretan geroz eta mendi bazterretan geroz eta ugariago.Paspalum izeneko graminea ugariago.Paspalum izeneko graminea hegoamerikarra itsas ertzetik gertuko hegoamerikarra itsas ertzetik gertuko zelaietako belar tradizionala ordezkatzen zelaietako belar tradizionala ordezkatzen ari da, geruza lodi eta itxiak eratuz. ari da, geruza lodi eta itxiak eratuz. Graminea honek sorturiko arazoa, Graminea honek sorturiko arazoa, Espainiako Hegoaldean eta Balear Espainiako Hegoaldean eta Balear Uharteetan carpobrutus belaze afrikarrak Uharteetan carpobrutus belaze afrikarrak sortarazi duenaren parekoa da: ur sortarazi duenaren parekoa da: ur gutxirekin bizirik irauteko gauza zelako gutxirekin bizirik irauteko gauza zelako urbanizazio berrietako lorategiak berdez urbanizazio berrietako lorategiak berdez janzteko baliatzen hasi zelarik, lekuan janzteko baliatzen hasi zelarik, lekuan lekuko barietateen ordezko bilakatu da lekuko barietateen ordezko bilakatu da atzenean.atzenean.

Caulerpa taxifoliaCaulerpa taxifoliaMediterraneoko urak kolonizatzen Mediterraneoko urak kolonizatzen ari den 80 zentimetroko alga ari den 80 zentimetroko alga tropikal hau arriskutsua da itsas tropikal hau arriskutsua da itsas landare-ekosistemarentzat. Duela landare-ekosistemarentzat. Duela hogei bat urte arrain-ontzietako hogei bat urte arrain-ontzietako edergailu gisa erabili zelarik, edergailu gisa erabili zelarik, Monakoko akuario batetik igaro Monakoko akuario batetik igaro omen zen itsasora. Hotsaren aurka omen zen itsasora. Hotsaren aurka erresistentzia handiko alga da, erresistentzia handiko alga da, toxina asko dauka: horregatik ez toxina asko dauka: horregatik ez zaizkio harraparirik hurbiltzen zaizkio harraparirik hurbiltzen

Zebra muskuiluaZebra muskuiluaItsaso Beltz eta Kaspiotik etorria, Itsaso Beltz eta Kaspiotik etorria, Ebro Beherean hauteman da berriki. Ebro Beherean hauteman da berriki. Ur gezako muskuilu honek ontzien Ur gezako muskuilu honek ontzien kroskoari itsatsita "bidaiatzen" du. kroskoari itsatsita "bidaiatzen" du. Neurririk gabe ugaltzen denez, Neurririk gabe ugaltzen denez, ubideak eta azpiegitura hidraulikoak ubideak eta azpiegitura hidraulikoak (ureztatze eta kontsumorako ur-(ureztatze eta kontsumorako ur-hoditeriak) erabat ixten ditu maiz. hoditeriak) erabat ixten ditu maiz. Habitatean flora eta fauna-espezieen Habitatean flora eta fauna-espezieen sekulako galerak eta azpiegituretan, sekulako galerak eta azpiegituretan, esan bezala, berebiziko kalteak esan bezala, berebiziko kalteak eragiten ditu.eragiten ditu.

Amerikar karramarro Amerikar karramarro gorriagorria

Gure ibaietako izurri eskerga benetan. Errekak Gure ibaietako izurri eskerga benetan. Errekak birpopulatzeko xedez, 1974 urtean sartu zuten. birpopulatzeko xedez, 1974 urtean sartu zuten. Karramarro horrek, tokian tokiko espezieen Karramarro horrek, tokian tokiko espezieen suntsiketa eragin du. Erriberetan bizi delarik, suntsiketa eragin du. Erriberetan bizi delarik, bertan dihardu lurpeko osoa zulatzen, luiziak bertan dihardu lurpeko osoa zulatzen, luiziak eraginez eta ibai ertzetako berezko orografia eraginez eta ibai ertzetako berezko orografia aldarazten. Delt d'Ebre eta Valentziako aldarazten. Delt d'Ebre eta Valentziako Albuferako arroztegien arazo larri bihurtu da, Albuferako arroztegien arazo larri bihurtu da, karramarroen biomasa, hektareako, 500 kilokoa karramarroen biomasa, hektareako, 500 kilokoa izan daitekeenez, arroz-landareen ernamuinak izan daitekeenez, arroz-landareen ernamuinak zeharo irensten ditu.zeharo irensten ditu.

LutxoaMetro erdiko luzera eta 35 Metro erdiko luzera eta 35 kiloko pisua izan dezakeen kiloko pisua izan dezakeen arraintzar honen jatuntasun arraintzar honen jatuntasun ikaragarriak lekuan lekuko ikaragarriak lekuan lekuko espezie askoren galera ekarri du, espezie askoren galera ekarri du, arrainak, anfibioak eta, areago, arrainak, anfibioak eta, areago, hegaztiak ere Erdialdeko hegaztiak ere Erdialdeko Europatik 1949an ekarritako Europatik 1949an ekarritako lutxoaren elikagai baitira.lutxoaren elikagai baitira.

Floridako apoarmatuaFloridako apoarmatuaDortoka mota hau etxean edukitzen Dortoka mota hau etxean edukitzen zuten, maskota gisa. Duela hamabost zuten, maskota gisa. Duela hamabost urte 900.000 ale inportatu ziren. urte 900.000 ale inportatu ziren. Europako apoarmatuak baino Europako apoarmatuak baino egokigarriago, jatunago eta egokigarriago, jatunago eta oldarkorrago denez, bertakoak oldarkorrago denez, bertakoak ordezkatu zituen. Floridako ordezkatu zituen. Floridako apoarmatu gazteak, gainera, biziki apoarmatu gazteak, gainera, biziki haragijaleak direlarik, bertako igel haragijaleak direlarik, bertako igel eta zapaburuak ugari irensten eta zapaburuak ugari irensten dituzte. Europar Batasunak dituzte. Europar Batasunak horrelakoak inportatzea debekatua horrelakoak inportatzea debekatua du egun.du egun.

Kanela koloreko Kanela koloreko malbasiamalbasia

Ahate hau Europako hegoaldea Ahate hau Europako hegoaldea kolonizatzen ari da, malbasia kolonizatzen ari da, malbasia buruzuria delako senide buruzuria delako senide europarra arriskupean jarrita. europarra arriskupean jarrita. Kanela kolorekoak Kanela kolorekoak autoktonoarekin kopulatzen du,autoktonoarekin kopulatzen du, bertako espeziea endekatzen bertako espeziea endekatzen duten hibridoak sortaraziz.duten hibridoak sortaraziz.

Bisoi Bisoi amerikarraamerikarra

Larru-industriak ugaltzen duena da Larru-industriak ugaltzen duena da hau. Aspaldi honetan, enpresa hau. Aspaldi honetan, enpresa horietako kaioletatik ihes eginiko horietako kaioletatik ihes eginiko bisoi amerikarra europarren lehiakide bisoi amerikarra europarren lehiakide bilakatu da, kanpotarra tamainaz bilakatu da, kanpotarra tamainaz handiago, oldarkorrago eta handiago, oldarkorrago eta egokigarriagoa baita. Araldian egokigarriagoa baita. Araldian lehenago sartzen denez bertakoa lehenago sartzen denez bertakoa ordezkatu du ia, desagertzear utzi ordezkatu du ia, desagertzear utzi duelarik.duelarik.

22 ..EE kkoo ii kkaass ll eeaakk

AAstst ii -- leleku ku ii kakaststololakakoo