TEMA 6

UGALKETA:ZELULATIK ORGANISMORA

ZELULA

Funtzesko unitatea

EhunaZelula askoz osatuta Organoa

Hainbat ehunaz osatuta

Aparato eta sistemak

Hainbat organoz osatuta

ZELULANITZAREN ANTOLAKETA

Mikroskopio optikoa lente-sistema batez osatutako tresna da eta aukera ematen du oso objektu txikiak ikusteko.

Okularrak. Prestakina handituta ikusteko lenteak.

Objektiboak. Irudiaren tamaina handitzen duten lenteak.

Platina. Prestakina kokatzeko oinarria. Bi pintzaz eusten da.

Fokuratzeko torlojuak. Platina gora edo behera mugitzen dute, irudia fokuratzeko.

Argiztapena. Prestakina argitzen duen ispilu edo lanpara.

Hauek dira osagai nagusiak:

Zelula motak

Zelula prokariotoa Zelula eukariotoa

Landare-zelula Animalia-zelulaBakterioa

Nukleoa

Material genetikoa

Material genetikoa

Ez dute nukleorik

Zelula prokariotoa

Zelula-pareta

Mintz plasmatikoa

Bakterio-kromosoma

Erribosomak

Flageloak

zitoplasma

mikropilia

ANIMALIA- ZELULA EUKARIOTOA

NukleoaNukleoa Mint plasmatikoa

Mint plasmatikoa

Zitoplasma

Zitoplasma

Mitokondria

Mitokondria

LANADRE-ZELULA EUKARIOTOA

Nukleoa

NukleoaMint plasmatikoa

Membrana plasmática

Citoplasma

Citoplasma

Mitocondria

Mitokondria

Zelula pareta

Zelula pareta

Bakuola

Bakuola

Kloroplasto

Cloroplasto

Kloroplastoa Lisosomak

Erretikulu endoplasmatiko

leuna eta izurtsua Zentrosoma

Bakuoloak

Golgi aparatua

Erribosomak

Mitokondrioa

Zelulen egitura eta konposizioa

Animalia-zelula

Landare- zelula

1

1

2

2

3

3

4

4

5

5

6

6

7

7

8

1

Mintz plasmatikoa

Zitoplasma

Material genetikoa 2

3 4

5 6

7 8 Mintz plasmatikoa

Material genetikoa

Pareta zelularra

Zitoplasma

ADNaren kondentsazio prozesua

Kromatinazko harizpia

kromosoma

Kromosomen ezaugarriak

Giza kromatidak

Kromatina

Besoak

Zentromeroa

Kromosoma kopurua

Zelula 2n = 6

Zelula n = 3

Ama-kromosomak

Aita-kromosomak

Organismo haploideakOrganismo diploideak

Zelula eukariotoa

Gai genetikoa eta kromosomak

Nukleoa

Kariotipoa (gizakia)

Kromatina

Zatiketa zelularra

baino lehen Kromosomak

46 kromosoma

Zelula-zikloa

Interfasea

M fasea

Zelularen tamaina zein organulu kopurua handitu egiten da.

ADNa bikoiztu egiten da.

ADNa bi zelulen artean banatzen da, zitoplasma zatitzen da eta bi zelula alaba sortzen dira.

Kromatina antolatzen da. Zuntzak kondentsatu eta biribildu egiten dira eta kromosomak osatzen dira.

Zelula-zikloaren faseak

M fasea

Nukleoaren zatiketa (mitosia)

Zitoplasmaren zatiketa (zitozinesia)

Zitoplasmaren zatiketa (zitozinesia)

M fasea

Zitoplasmaren zatiketa (zitozinesia)

Estugunea

ITZULI

TELOFASEA

Kromosomak kromatinan deskondentsatzen dira

ANAFASEA

Kromatida ahizpak banatzen dira

METAFASEA

Kromosomak erdian paratzen dira

PROFASEA

Kromatinaren kondentsazioa

Mitosia edo nukleoaren zatiketa

M fasea

Nukleoaren zatiketa (mitosia)

PROFASEA METAFASEA ANAFASEA TELOFASEA ITZULI

Animaliak Landareak

Ugalketaren ezaugarriak

Sexugabeko ugalketa

• Banako bat

Protozooak

Onddoak

Algak

Sexuzko ugalketa

• Banako bi

Zelula anitzeko organismoak

Zatiketa zelular motak

Erdibitzea Pluripartizioa

Gemazioa Esporulazioa

Esporak

Onddo, alga, goroldio eta garoetan

Protozoo batzuetan

Legamietan

Bakterio eta protozooetan

Zatiketa

Zatiketa Birsorkuntza

Sexugabeko ugalketa

Ez da sexugabeko

ugalketa

Planaria kumeak

Zati birsortuak

Planaria ama Itsas izarra

Zati birsortua

Gemazioa

Banakako gemazioa Gemazio koloniala

Ur gezatako hidra

Gema

Korala

Ugalketaren eraginkortasuna

Sexugabeko ugalketa Sexuzko ugalketa

Abantailak• Banako bat soilik behar du

• Prozesu azkar eta eraginkorra

• Ondorengo ugari• Ez du mugikortasunik eskatzen

Desabantailak• Ondorengo berdinak

• Ingurumen aldaketa arriskutsuak

Abantailak• Banako aniztasuna

• Ingurumenaren aldaketen aurrean bizirauteko gaitasun handiagoa

Desabantailak• Energia gastu handia

• Zortearen menpe

• Mugikortasuna eskatzen du

• Ingurune urtarra eskatzen duKlona

• Banako bakoitzak gonada mota

biak ditu.

• Substratuari itsatsitako animaliak, mugimendu motelak, parasitoak.

Barraskiloak

Zelula sexualak

Zelula sexualak

Sexuzko ugalketa animalietan

Espezie sexubakarra Espezie hermafrodita

Arra (♂)

Emea (♀)

Gonadak (barrabilak)

Gonadak (obulutegiak)

Meiosia

INTERFASEA (ADNren bikoizketa)

1. I. PROFASEA (Kromosomen kondentsazioa)

2. I. METAFASEA (Kromosomak bikoteka ezartzen dira)

3. I. ANAFASEA (Kromosomak banantzea)

4. I. TELOFASEA eta ZITOZINESIA

5. II. PROFASEA

Zelula alabak

7. II. ANAFASEA (Kromatiden banantzea)

8. TELOFASEA eta ZITOZINESIA

MEIOSIS I (separación de cromosomas homólogos)

II. MEIOSIA (Kromatida ahizpen banantzea)

GAINGURUTZAKETA

I. MEIOSIA (Kromosoma homologoen banantzea)

6.II. METAFASE.(Ekuatore plaka)

Espermatogenesia

Cápsula del testículo

Epidídimo

Túbulos seminíferos

Tabique

Célula germinal

Pared del túbulo seminífero

Espermatocitos

Espermátidas

Cola

Pieza intermedia

Cabeza

Espermatozoide

obogenesia

Cuerpo lúteo

Formación de los ovocitosy de los folículos.

Sucede durante la etapa de feto

OvocitosFolículo

Ovulación

Óvulo

Folículo maduro

Maduración del folículo y del ovocito.Sucede una vez al mes después de la pubertad