9. gaia

SOLDATA

Aurkibidea1. Soldataren kontzeptu juridikoa• 2. Aplikatzeko arautegia• 3. Soldataren motak

• A. Dirutan• B. Espezietan (gauzetan)

• 4. Soldata sistemak• A. Denboraren arabera edo lan emaitzaren arabera• B. Lan enkarguaren (edo eginbeharraren) arabera egindakoa • C. Komisioak • D. Onuretan partehartzea

• 5.Soldata egitura• 5.1oinarrizko soldata• 5.2 gehigarriak (edo osagarriak)• 5.3.Soldata osoa

• 6.Soldata ez den ordainketak

• 7.Soldata ezartzeko mugak• a. lanbide arteko gutxienezko soldata• b. hitzarmeneko soldata• c. ordainketako berdintasuna• d. soldata irenste eta konpentsatzea

• 8. Ordainketa• 1.      ordainketaren lekua• 2.      ordainketaren denbora (maiztasuna)• 3.      berandutzeko interesa• 4.      aurrerakinak• 5.      ordainketaren forma; nomina

• 9.Soldata babesteko sistema• 1. Langileen hartzekodunen aurkako bermeak; Soldata bahitzeko

ezintasuna• 2.Enpresarien hartzekodunen aurreko bermeak.• 3. Enpresariaren ordaintzeko ezintasunaren (kaudimenik eza)

aurkak babesa: Fogasa (soldata bermerako fondoa)

-1. Soldataren kontzeptua juridikoa• LELeko 26.1 art • Def. = enpresa-bururengandik soldatapeko langileak

jasotzen dituen hartukizun ekonomiko guztiak, beti ere lana ordaintzeko edo lanaldiaren ordaina eta baita ere ordaindutako atsedena izanik.

• Ordaintzeko formak ez du eraginik. • Lana eta atsedena ordaintzen den guztia = soldata• Lana ordainzten ez dena =/= soldata

– Eskupekoak =/= soldata- enpresariak langileari emandako diru guztiak = soldata direla

lege ustea => “iuris tantum” motakoa (kontrako frogarik onartzen da enpresariarentzat frogatzeko zama)

- langileari dagozkion zama sozial eta fiskoarenak (G Saren langilearen kotizazioak eta PFGZen atxikimenduak) enpresa-buruari pasaraztea debekatuta dago

2. arautegia• 1 Konstituzioaren 35.1 artikuluanon langileak eta bere familia bizi irauteko baduela soldata duina baten

eskubidea • 2 Europako Artaztarauak (zuzentzaileak); 75/117, 1975.eko otsailaren 10ekoa, enpresarien ordain ezintasunaren

(kaudimen gabeziaren) kasuan babesteko; 76/207, 1976eko otsailaren 9ekoa, sexu desberdintasunaren langileekiko laneko berdintasunari buruz.Hauek guztiak barneko zuzenbidean barneraturik direla esan beharra dago.

• 3 LNEren hitzarmenak ; 99 (nekazaritzako gutxienezko soldatari buruz), 117 (gizarte politikari

buruz), 95 (soldata babestekoari buruz), 131 (gutxienezko soldatak ezartzekoari buruz), 173 (laneko kredituak babestekoari buruz enpresariaren ordain ezintasunaren kasuan),...

• 4 estatuaren arauak – LELko testua; 26.tik 33.artikuluraino zehazki.

3. Soldataren motaka.       Dirutan

• Lana dirutan soldata pagatzeko sistema zabalduena eta funtsezkoena, soldata mota hau diruz ordaintzen dena =>ordaintzeko bideak desberdinak ; indarrean dagoen moneta, txeke edo sarrera eginez kontu korrontean eta abar...

– b. Gauzetan = Dirutan ematen ez den beste guztia; arropa, ura, erregai (elektrizitatea, ikatza,...) garraioak, automobila, etxebizitza, mantenua..

Horrela pagatzeko =>aurretik itzartu beharra

• erregela bereziak1 gauzetan ordaintzeko muga Gehienez soldata osoaren ehuneko 30araino*Eta Lanbideen arteko soldata minimoa baino kopuru txikiagoa izan da geratu (35/2010, 23 xedapen

gehigarriak aldatuta=etxeko enplegatuetan Lehen muga soldataren ehuneko 45raino, orain muga orokorra aplikagarria

(35/2010 Legea9

2. LNEren 95 hitzarmenetik mugarri orokor batzuk;-bakarrik arrunta edo egokia den arlo ekonomikoetan.

- mozkortzeko edariak edo droga kutsakorrak ezin dira -gauzetan ematen dena = egokia eta balio onargarria dadila - langileari berari pagatu behar - ezin langileren hautatzeko askatasuna mugatu

4. Soldata sistemakA. Denboraren arabera edo lan emaitzaren arabera

laneko denboraren arabera; zehazten den denbora unitatealan emaitzaren arabera; produkzioaren araberako ordaintzeko sistema (soma edo abasberuan lan

egin; destajuko lana edo piezako lana)

B. Lan enkarguaren (edo eginbeharraren) arabera egindakoa Zeregin zehatza egin behar ezarritako tarte batean, baina lehenago bukatzen bada orduan

lan eguna amaitutzat jotzen

C. Komisioak =Enpresarientzat negozio juridiko sustatzen duen neurrian eta kopuruan ordaintzea

LELko 29.2 art.=>langilea babesteko lege erregela batzuk;a. Langileak (eta bere ordezkariek) eskatu edozein unean komisioei dagozkien enpresa-liburuak

b. Operazioa enpresariaren erruaz ezabatuz gero langileak soldatako eskubidea.c. Esklusibitatea eta lan harreman arrunta langileak gutxienez lanbideen arteko gutxienezko

soldata kobratzeko eskubidea

D. Onuretan partehartzea = Soldata osoa edo zati bat enpresaren etekinaren arabera.Ad.parterako arrantzan /Komisioetako erregelak

5.Soldata egiturasoldataren egitura hitzarmen kolektiboari dagokio eta bere hutsunetan lan kontratuari.Legean ordezko erreulazioa: oinarrizko soldata,

soldata osagarriak, g

aparteko haborokinak 5.1oinarrizko soldataOinarrizko Soldata = denbora unitatearen arabera (edo obra unitatearen neurrian, bere kasuan)

pagatzen dena. Izen honekin edo beste baten menpean kontzeptu honek beti egon behar du. • 5.2 gehigarriak (edo osagarriak):

– a. Osagarri pertsonalak– b. Lan araberakoak: a. Lan postuaren araberakoak

» b. Egindako kantitatea edo kalitatea– c. . Enpresaren onura edo etekinen parte hartzekoak direnak

• a. Osagarri pertsonalak, ezaugarri berezienagatik; enpresa antzinatasuna, ezaguera bereziak (tituluak, hizkuntzak,...)

• Lehen, legez antzinatasuna automatiko orain ez

Ezaguera bereziagatik, oinarrizko soldata ezartzeko kontuan hartu ez den neurrian

• b. Lanaren araberakoak:• 1. Lan-postuaren ezaugarriengatik jasotzen direnak, eta ezaugarri hauek lan arruntetik desberdintasun

ezezkorrak langilearentzat ekartzen dituzten neurrian. lanegunak pagatzen dira (gertatzen diren neurrian, alegia). Hauen artean honako hauek aipa daitezke: gaukotasuna,

neke, toxiko edo lan arriskutsua, makinak, txandakoak,...

• 2. Egindako lanaren kantitatea edo kalitatearen arabera. Hauen bidez lan egoera normaletik gora zerbait gehiago egiten denean, esate baterako aparteko orduak. Hemen langileak egiten dituen produktuen kalitatea, edo bere produktibitatea edo lanaldia kontutan hartzen dira. Hauen artean, plusak (aritzekoak edo garaiz etortzeagatik), pizgarriak, aparteko orduak, salmenta-sariak,..

• c. aparteko haborokinak (pagak). Legeen erregelak bakunak dira; (LEL) bi aparteko ordainketak eta bata neguko jaietan ordaintzen dela bakarrik agintzen du.

• aparteko pagen kantitatea eta egitura hitzarmen kolektiboen bidez ezarri behar • LELren 31 artikuluak aparteko ordainketak 12 hilabetetan zehar banatu ahal izatea onartzen du =

hainbanatzea) • Def.: egunero sortzen dira nahiz eta ordaindu hilabete baino maiztasun handiago ordaindu • * litekeena da bai hilero hainbanatuz bai tokatzen zaion maiztasunean (esate baterako, soilik 2

pagak badira sei hilabetean behin)• Hitzarmen kolektiboetan Bi aparteko paga orokorrez gain hitzarmen kolektiboetan

batzuetan beste batzuk gehiago agertu ohi dira. (etekinean parte hartzekoa izan ohi da.) .

• 5.3.Soldata osoa paktatzeko aukera

• ez diren itzartzen osagarririk baizik eta zenbateko oso bat, guztira kobratzeko barruko egitura kasurik egin gabe.

6.Soldata ez den ordainketak• LELeko 26.2 artikuluari jarraituz, soldata ez diren pertzepzioen sailkapen bat

ondoko izan daiteke; • Kalte-ordainak edo ordezkoak. = langileak lanerako egindako gastuak

itzultzea. , garraio gastuak eta bidaiako dietak (ohiko lan tokitik beste batera joan behar duenean, enpresa-buruak aginduta), urruntasuna eta hiriko garraioak (langilearen helbidetik lantokira joateko sortzen diren gastuak), moneta apurketa,...

• Gizarte Segurantzaren prestazioak eta kalte-ordainak. = jasotzen dena ez da enpresarengandik etorria eta, are gehiago, lanaren ordainak ez dira izaten.

• Leku-aldaketa, etetea edo iraizpenagatiko kalte-ordaina. Soldatatik kanpoko bestelako pertzepzioak. Esate baterako, langilearentzako mailegua, akzionista den neurrian horren konpentsazioa eta abar,...

• Eskupekoak ere soldatatzat ez dira jotzen, bermaturik. Kasu berezia bada, Kasinoena (1979.9.1eko Ministro-agindua)

Ondorioak; ez dira kontuan hartzen ez zerga zamarako ez eta G.S kotizaziorako

(hala ere badira mugak)

7.Soldata ezartzeko mugak

• Beraz askatasuna soldata zehazteko aipatzen diren mugen barruan;

• a. lanbide arteko gutxienezko soldata

• b. hitzarmeneko soldata

• c. ordainketako berdintasuna

• d. soldata irenste eta konpentsatzea

• Lanbide arteko gutxienezko soldata = legeak ezartzen duen lanaren prezio minimoa da; langile orok lana, lanpostu, lanbide edo sexua edozein izanik, gutxienez kobratu behar duena.

• azpitik paktatzen bada = nulutzat jotzen da eta langileak kobratuko duena bederen soldata minimoa izango da.• Gaur egun soilik, lanbide arteko soldata minimo bakarra dago, • Berma urteko neurketa gauzatzen da (ikus LEren 27 art).• LSM zehaztea urtero gobernuari dagokio, sindikatu eta ugazaben erakundeak entzun eta gero. zehatzeko irizpideak: Kontsumoko

prezioen indizea, produktibitatea, egoera ekonomikoa,..Urtean zehar, 6 hilabete pasa eta gero eta aurre ikusitako K.P.I gainditzen bada berrio ala daiteke.

• 3/2004 Legea agertu arte eragin guztientzako adierazlea Lanbide arteko Soldata Minimoa izan da. 3/2004 Legeak Ondorio Anitzeko Adierazle Publikoa sortu du; indize berria errenta maila adierazteko erabiliko da zenbait onura, zerbitzuak edo prestazio publikoak kobra dadin.

•

• Oharrak:• 1. Lanbideen arteko soldata minimoa (LSM) lanaldi osoari dagokio, lanaldi txikiago bada soldata ere txikiago izango da,

proportzionalki.• 2.Eguneko soldatan ez dira sartzen asteko atsedenak, lan egunak soilik baizik. (5 lanegunetan jarraiturik lan eginez gero, 7 pagatu

behar)• 3. Urteko kopuruari hitzarmen kolektiboak ezarritako osagarriak batuko zaizkio. konparazioak egiteko urteko kopurua 8.979,60 €• GSRen kontingentzi guztietako minimo absolutua hemendik eratortzen da, urteko kopuru hori hilabetera eramanez ;• 8.979,60 = 748,3€/hilero• 12• Inoizkako edo aldizkako langileen kasuan+ 120 egunak baino laburragoa eguneko soldatari asteko atsedenak, jaiak eta bi aparteko

ordainketen hainbanatzea gainjartzen zaio. Egunero kobratuz gero = 30,39 €. Gutxienez /etxeko enplegatuentzat 5,02 € /orduko

1795/2010 E. DEKRETUA , abenduaren 30koa egunekoa 21,38 €

hilabetekoa 641,40 €

urtekoa 8.979,60 €

Lanbide arteko gutxieneko soldata Urtea

Hileko Eguneko

2008 600 euro 20 euro

2007 570,60 euro 19,02 euro

2006 540,90 euro 18,03 euro

2005 513,00 euro 17,10 euro

2004 490,80 euro 16,36 euro

2003 451,20 euro 15,04 euro

2002 442,20 euro 14,74 euro

2001 433,45 euro 14,45 euro

2000 424,80 euro 14,16 euro

1999 416,32 euro 13,87 euro

1998 408,92 euro 13,63 euro

• hitzarmeneko soldata • arautegia LELeko 3 eta 82.3 artikuluak dira.• hitzarmen soldatak = minimoak lanbide bakoitzean bere aplikatzeko eremuan diren • Hitzarmenaren soldata kontratatzeko zorua baita.• banako kontratuaren bitartez soldata hobe dezakete baino ezin, denbora eta lanbide

berean, hitzarmenetan ezartzen dena baino txikiago.

• ordainketako berdintasuna • Arauak:LELko 28 artikulua (konstituzioaren berdintasun printzipioaren moldaketa),

LNEren 100 Hitzarmena (balio bereko lanagatik ordainketa berdintasunari buruzkoa) eta Europako Batasunaren artean 75/117/CE direktiba

• balio bera duten lanei enpresariak berdin pagatu behar die sexu dela kausa inolako bereizketa edo diskriminaziorik egin gabe;

• diskriminaziorik eza =/= erabateko berdintasuna • Diskriminazioa = desberdintasuna oinarririk gabekoa denean edo kontutan hartuz

onartezinak diren ezaugarriak bereizteko (sexu, arraza,...) • Ikus LELeko 17 art. Beste irizpideak diskriminatzeko debekua• Soldataren desberdintasuna = justifikatu gabeak izan behar dira, • Justifikatuak; nahiz lana berdina harreman juridikoa desberdina izatea funtzionarioak

eta lan kontratudunak

d. Soldata igoerak konpentsatzea eta irenstea

• Soldata igoerak neutralizatzeko tresna • Minimotik gora diren abantaila guztiek hurrengo minimoen igoerak neutralizatzen

dituzten.• konpentsatzea eta irenstea = enpresa-buruak duen aukera ba, iturri desberdinetik

datozen igoerak automatikoki ez pilatzeko.• LEko 26.5. Operará la compensación y absorción cuando los salarios realmente

abonados, en su conjunto y cómputo anual, sean más favorables para los trabajadores que los fijados en el orden normativo o convencional de referencia.

• erregelak; • konparaketa urteko kopuruan eta soldataren osotasunean egin behar da.• b. irenstea bakarrik kontzeptu homogeneoen artean (ad,. oinarrizko soldataren igoerak ez

ditu lanpostu edo lan kantitateko osagarriak konpentsatzen)• c. LE Legean lanbide arteko gutxienezko soldataren igoerak ez ditu hitzarmen

soldatak aldatzen, hauek altuagoak badira oro har eta urteko kopurua.• LEko 27.1 La revisión del salario mínimo interprofesional no afectará a la estructura ni

a la cuantía de los salarios profesionales cuando éstos, en su conjunto y cómputo anual, fueran superiores a aquél.

8. ORDAINKETA

Nominaren aspektuak;

• ordainketaren lekua

• ordainketaren denbora (maiztasuna)

• berandutzeko interesa

• aurrerakinak

• ordainketaren forma; nomina

ordainketaren lekuaNon ordaindu behar den erregela orokorra paktaturiko tokian • OITen 117. hitzarmenak debeku berezia taberna eta antzeko lekuetan soldata ordaintzea

debekatzen duela ezartzen baitu (denda mota honetako langileen kasuan izan ezik)• Artículo 29. Liquidación y pago._ 1. La liquidación y el pago del salario se harán puntual y

documentalmente en la fecha y lugar convenidos o conforme a los usos y costumbres. El período de tiempo a que se refiere el abono de las retribuciones periódicas y regulares no podrá exceder de un mes.

ordainketaren denbora (maiztasuna)Noiz ordaindu behar den erregela orokorra paktaturiko tokian • Pakturik ez ezean, ohitura eta usadioen arabera • Maiztasuna: edozein kasutan eta gehienez jota hilabete Berandutzeko interesa • Soldata garaiz ordaindu behar da• Garaiz ordaintzen ez bada kalteak sortzen dira langilearengan. berandutzeko interesa tresna bat beranduago ordaintzeak dakarren kalteak konpentsatzeko; Atzerapenaz

ordaintzekotan berandutzeko interesa gehitzen zaio zorrari• Berandutzeko interesa ordaindu ez denaren ehuneko 10a da eta urteko kopuruan neurtzen da.

Ezin da eztabaidatzen den zor batean aplikatu• LEko 29.3. El interés por mora en el pago del salario será el diez por ciento de lo adeudado.4.Aurrerakinak• Lan egin den neurrian soldatarako eskubidea dago, nahiz eta kobratzeko unea beste bat izan aurrerakina

izateko eskubideak • Langileak berak edo bere legezko ordezkoek eskatu ahal dute• 29.1 El trabajador y, con su autorización, sus representantes legales, tendrán derecho a percibir, sin que llegue el día señalado

para el pago, anticipos a cuenta del trabajo ya realizado.• Egin ez diren lanen aurrerakinakOITen 117.Hitzarmenaren arabera, oraindik lan ez egindakoaz ere liratekenak enplegu berria erakargarria izateko.• mugak: • - ezin aurreratu 3 hilabetekoa baino gehiago• -deskontatzeko ezin da soldataren seiren bat baino gehiago kentzea hilero.

• 5. Ordainketaren forma• LEren 29.1 artikuluak ezartzen duenez soldataren likidazio eta ordainketa banakako jaso agiri baten

bidez egin behar da. nomina = soldataren ordain agiria baita• Eredua dagokionez, soldata ordain-agiriaren forma hitzarmen edo paktu kolektiboren bidez gauza

daiteke. Kontra pakturik ez badago, nominaren eredua 1994.eko abenduaren 27.eko Aginduak ezarri zuena bada erabili behar dena. nominak 5 urte gordetzeko beharra arautzen du.

• Nominaren eredu ofiziala ez erabiltzea lege-hauste arina da (LEko 94.3). • benetan pagatutakoa nominan ez sartzea lege-hauste larria da(LEko 95.2), benetan pagatzen dena

eta nominaz agertzen dena, lehengoa handiagoa izanik kontutan hartzen dena bada benetakoa• Nahiz nomina ordain agiria izan, ez badago, benetan pagatutakoa kontutan hartzen da zeren eta

nominarik gabe soldata egon daiteke (probatzeko zailagoa bada ere)• LEko 29.1 La documentación del salario se realizará mediante la entrega al trabajador de un

recibo individual y justificativo del pago del mismo. El recibo de salarios se ajustará al modelo que apruebe el Ministerio de Trabajo y Seguridad Social, salvo que por convenio colectivo o, en su defecto, por acuerdo entre la empresa y los representantes de los trabajadores, se establezca otro modelo que contenga con la debida claridad y separación las diferentes percepciones del trabajador, así como las deducciones que legalmente procedan.

9. SOLDATAREN babesteko sistema

• 1. Langilea babestea bere hartzekodunengandik; soldata bahitzeko ezintasuna

• 2. Enpresarien hartzekodunen kontrako bermeak;

1. hartzekodunen konkurtsoa dagoenean2. LELaren 32 artikuluaren sistema

• 3. Enpresariaren kaudimen gabeziaren kontrako bermeak

1. Langilea babestea bere hartzekodunengandik; soldata

bahitzeko ezintasunaBAHITUREN MUGAK

1. soldata minimoraino Bahituezina

2. soldata minimoraino % 30

3. soldata minimoraino % 50

4. soldata minimoraino % 60

5. soldata minimoraino % 75

5. soldata minimotik gora % 90

• Helburua: langilea bere zordunengandik babestea da eta minimo bat gordearaztea langileak eta bere familiak bizirauteko.

• Jurisprudentziak lan alokairua soldata minimo zenbatekoan bahitu ezina dela ulertzen du (bahitu ezintasun absolutua

• (Gauza bera Gizarte Segurantzaren prestazioekin gertatzen da):• Salbuespena; elikaduraren ordainketarako ezartzen den

kantitatea edo pentsioa bai ezkontideentzat bai seme-alabentzat dibortzio prozesuetan (eta antzekoetan) - AZLen 607 art.a-

• Auziperatze zibileko Legeak, 1/2000 Legeak (bere 608 art.an) bestelako zenbatekoentzat atxikipen eta bahituren mugak ezartzen ditu. (bahitu ezintasun erlatiboa)

2. Enpresarien hartzekodunen kontrako bermeak.

• 22/2003 Legea, hartzekodunen konkurtsoari buruzkoa, eta 2004.09.01tik aurrera indarrean dagoenak zeharo aldatu du berme sistema hau.

• Beraz, lege horren atzean laneko kredituak 3 egoera arabera sailka ditzakegu:

1. Jite edo izaera bereko lan-kredituak soilik baldin badira orduan haien artean proportzionalki banatzen dira ondasunak, noiz onartu egin diren kontuan hartu gabe.

2. Bestelako zorrekin lehiatzen badira baina hartzekodunen konkurtsoa izendatu gabe Leren 32 art. berme sistema erabiltzen da.

3. Azkenik, hartzekodunen konkurtsoa adierazi bada hartzekodunen konkurtsoaren legeko sistema erabiliko da

Langile Estatutuaren 32. artikuluaren berme sistemaBermak enpresariaren hartzekodunen aurrean dira. Baldin badira bestelako hartzekodunak eta langileekin

zorrak badira, nola eratzen dira zor guzti horiek kobratzerakoan. Soldatak beste zorren aurrean baditu abantailak eta lehentasunak;

• a. Erabateko bermea = azken hileko soldatek badute lehentasun osoa beste edozein kredituen aurrean (hipoteka bada ere). Alabaina, garantizatzen den zenbatekoak badu muga lanbide arteko gutxienezko soldata bi aldiz

• b. berme berezia soldata kredituek badute lehentasuna langileek egindako objektuei buruz, beste kredituen artean.

• Honi buruz zehazpen batzuk; • a. objektuak enpresariarenak edo nahiz eta salduak egon oraindik enpresariaren eskuetan egon

b. objektuak oso zentzurik zabalenaz ulertua barneratuz baita ere ekoizteko beharrezkoak diren baliabideak.

• c. langileen bestelako kredituek badute lehentasuna enpresarien bestelako hartzekodunen aurrean enpresariaren ondasunei buruz (legeak bestelako lehentasunak ez badu ezartzen)

• Honi buruzko erregelak ; • a. Zenbatekoari dagokionez, muga bada 3 aldiz lanbide arteko soldata minimoarena b.

hipotekek badute lehentasuna (eskubide errealak)• c. lanetik botatzeko kalte-ordainak ere badu lehentasun hau. • erregela orokorrak• *. Lehentasunaren eskubideak erabiltzeko epea urte betekoa da. Epe hau preskripziozkoa da

– *22/2003 Legea indarrean dagonetik laneko prozeduraren bidez berezko betearaztea eskatzeko eskubidea desagertu da.

Hartzekodunen konkurtsoaren legeko berme sistema

Konkurtsoa deklaratzea epaileari eskatzen bazaio (enpresaria kaudimen gabezia dagonen) sistema erabat desberdina da

Laneko kredituak (soldatak eta kalte-ordainak) 4 multzoetan banantzen dira

• 1. masaren kontrako kredituak ondoko dira; – azken 30 eguneko soldatak , beti ere eta gehienez soldata minimoaren bi kopururaino– konkurtsoa deklaratu denetik epaileak jardueraren amaiera erabaki arte sortutako lan

kredituak.• Pagatzeko forma; Masatik ordaintzen dira beste kredituak ordaintzera hasi baino lehen, baina

lehentasun berezia duten zorrei erantsitako ondasunak (hipotekak, adibidez) ezin dira erabili.• 2. Abantaila edo lehentasun bereziko kredituak;

– Langileen kredituak beraiek egindako objektuei buruz (baldin eta konkurtsopekoaren eskuetan edo jabetzan dauden neurrian).

• Objektu horiek enkantean dirutza kreditu hauek estaltzeko erabiltzen dira• 3. Abantaila orokorreko kredituak;

– Laneko kredituak (soldatak eta kalte-ordainak) konkurtsoa deklaratu aurretik direnean eta soldata minimoaren 3 kopururaino.

• Aurreko mota guztiak ordainduez gero baino lehenengoak dira talde honetan• 4.Kreditu arruntak;

– Beste laneko kreditua guztiak (aurreko taldetik soldata minimoaren 3 aldiz gora diren kopuruak, esate baterako).

• Masaren kontrakoak eta abantaila dituztenak ordainduez gero hasten dira pagatzen geratzen diren ondasunekin

3. Enpresariaren kaudimen gabeziaren kontrako bermeak

• arauak LELko 33 artikulua eta 505/1985 E. dekretua dira • Soldata Bermeko Fondoa (FOGASA) da• 1976.an sorturiko erakunde publikoa, Lan ministerioaren erakunde autonomoa. • Bere helburua soldatak eta kalte-ordainak ordaintzeko bermatzea da, enpresaren porrota

edo kaudimen gabezian. Betetzen duen funtzioa nolabaiteko soldaten asegurua izatea da, horregatik birmoldaketa industrialetako prozesuan ere garrantzia izan du.

• Fogasak zenbait egoeretan (porrota, ordainketaren etetea, kaudimen gabezia edo hartzekodunen konkurrentzia) ordaindu gabeko soldatak eta kalte-ordainak pagatzen ditu.

• Fogasak pagatzen dituen soldataren prestazioek badituzte muga batzuk• Zenbatekoari dagokionez 5/2006 ED Legeak aldaketak ekarri ditut, kopuruak

handitu baitu. • Gaur egun FOGASAren erantzukizunaren muga = lanbideen arteko soldata minimoaren

hirukoitzarekin parekatzen da (3 SMI edo LSM)• egunei = 150 egunak bermatzen dira. Zorpeko soldatan aparteko pagak sartzen dira baina

ez, soldatatik kanpoko hartukizunak.• Soldatak pagatu gabekoak eta izapidezko soldatak (epaia izan arte sortzen diren bitarteko

soldatak izaten dira.

•

• Kaleratzeko Kalte-ordainakZenbatekoa egubnak. 20 antzintasun urte bakoitzagatik eta gehienez jota urte beteko sodlata Dirutza = 3 aldiz soldata minimoa

Aparteko kasua bada 50 artikuluetan oinarritutako kaleratzea, honetan legez kalte-ordainak kalkulatzeko 30 egunak urteko erabiliko da Fogasarena kalkulatzeko. Honetan ere ED Legeak igo ditu bermeak, lehen gehienez 25 egunak kontuan hartzen ziren

• 5/2006 E. D. Legearen beste aldaketak: • Lan kontratuaren amaitzeko egintzak zabaldu ditu. Lehen sententzietan eta

administrazioaren erabakietan onartutako amaierak eta kalte-ordainak aipatzera mugatzen zen. 5/2006 ED Legearen bidez auto edo epaileen aurreko adiskidetzako ekintzak gehitu dira.

• Bestetik, lan kontratuaren amaiera motetan lehen soilik kaleratzeak eta LEren 50., 51 eta 52 artikuluetan oinarritutako lan kontratuaren amaierak aipatzen ziren. Beraz, soilik kasu horietan FOGASAren erantzukizuna pizten zen. 5/2006 ED Legeak ezarritako LEren 33.6 artikuluaren testu berriaren arabera, aldi baterako edo iraunaldi jakineko lan kontratuen bukatzeko kalte-ordainez FOGASA bada erantzulea eta baita Hartzekodunen Konkurtsoari buruzko Legearen bidez onartzen diren lan kontratuen bukaeretan

• .

•

• Honi buruz bi kasu bereziak aipatu behar ditugu;

• 1. 51 eta 52.c artikuluetan oinarritutako lan-kontratuen amaieran, enpresa = 25 langile baino gutxiago badu, FOGASAK kalte-ordainen % 40a ordaintzen du enpresaren egoera ekonomikoa edozein delarik eta zuzenki.

• Enpresa egoera ekonomikoa edozein delarik erantzunkin zuzena• mugak berdinak ditugu; urte betekoa eta gehienez jota 3 SMIraino. Beste ehuneko 60a

enpresak ordaindu behar du. FOGASAK kausa orokorrak (porrota, kaudimen gabezia,...) gertatzen badira soilik ordainduko du

• 2. Ezinbestez kontratuen amaitzean, lan agintaritzak erabakitako kasuetan eta neurrian, Fogasak enpresaren egoera ekonomikoa kontutan hartu gabe bere prestazioa emango du.

Prozedura• Eskatzeko epea = urte betea da sententzia edo adiskidetzeko ekitaldia edo agintaritzaren

erabakietatik hasita. Epea eteten da betaraztea eskatzean duenean eta preskripzio eteteko beste kasuetan. Jurisprudentziak urte beteko epea kaudimen gabezia deklaratzen den aktatik aurrera kontatzen dela zehazten du.

• Fogasarena eskatzeko prozedura laburbiltzeko, esan dezagun langileak eskatu behar duela prozedura administratiboa gauzatuz eta behar den erabakia hartuz. Beraz Fogasarena ez da automatikoa; Langileak berak eskatu behar du, eskatzen ez bada ez da emango.

•