A DESAMORTIZACIÓN

A reforma agraria liberal

Mosteiro de San Bieito de Lérez

Mosteiro de San Estevo de Ribas de Sil (hoxe convertido en Parador de Turismo)

No Antigo Réxime

● A economía estaba baseada nunha agricultura de baixo rendimento.

● Boa parte da terra está vinculada a institucións: nobreza (morgados), Igrexa, municipios... Son as "mans mortas".

● As terras destas "mans mortas" non se poden dividir nin vender. En xeral, son pouco produtivas.

● Desde o século XVIII (Ilustración) isto considérase un problema que impide o progreso do país.

Que é a desamortización?

● Nacionalización das terras da Igrexa e dos concellos para a súa posterior venta.

● Os morgados da nobreza convírtense en plena propiedade privada (non hai expropiación, só desvinculación). Mendizábal (1837).

PRIMEIRAS DESAMORTIZACIÓNS

Levadas a cabo por:

Carlos IV (Godoy)

José I Bonaparte

Cortes de Cádiz

Trienio Liberal

Fernando VII

O obxectivo era a obtención de diñeiro para o Estado e a redución da Débeda Pública.

Principais leis desamortizadoras

● 1837. Desamortización de Mendizábal (rexencia de Mª Cristina). Afectou aos bens do clero regular.

● 1841. Lei de Espartero. (rexencia de Espartero). Afectou aos bens do clero secular.

● 1855. Desamortización xeral de Madoz (Bienio Progresista). Afectou aos bens dos municipios.

Mendizábal

● Liberal progresista. Xefe do Goberno e ministro de Facenda entre 1835 e 1836 (rexencia de Mª Cristina).

Desamortización de Mendizábal

● Afectou aos bens do clero regular.

● 1836. Decreto que declaraba extinguidas as órdenes relixiosas (exclaustración).

● Puesta en venta de todos los bienes de las órdenes extinguidas.

Procedemento de venta: pública subasta (pago en metálico ou con títulos da Débeda).

Desamortización de Mendizábal

Obxectivos: ● Diminuir a Débeda pública.

● Financiar un exército para a guerra carlista.● Aumentar o número de propietarios.

● Lograr adeptos á causa liberal.

Consecuencias da desamortización de Mendizábal

● Aumentou a produción agraria.

● Non reduciu a Débeda pública nin logrou rematar rápidamente a guerra carlista.

● Consolidou o desigual reparto da propiedade (o "problema agrario").

● Favoreceu ás clases altas: nobreza e burguesía (convírtese en burguesía agraria).

● Prexudicou ós campesiños pobres que non puideron comprar as terras que traballaban. Proletarización nas rexións de latifundio.

A desamortización aumentou as filas do carlismo

Caricatura publicada na revista satírica La Flaca o 10 de setembro de 1870

Desamortización xeral de Madoz. 1855 (Bienio Progresista)

● Afectaba a todos os bens de mans mortas que aínda quedaban sen desamortizar.

● Novidade: afectaba aos bens dos municipios (propios e comúns). Desamortización civil.

● Deixou aos concellos sen medios de financiación polo que recurrirán aos "impostos sobre os consumos", odiados polas clases populares.

● Prexudicou aos veciños máis humildes.

A desamortización causou unha enorme perda de patrimonio artístico

Mosteiro de Abeleda (Ourense)