A representación da realidade · 2021. 1. 22. · - Os distintos xeitos de captar a realidade, de...

a imaxe como representación da realidade iconicidade na imaxe gráfica

niveis de iconicidade

educación plástica, visual e audiovisual - 3º ESO

Chamamos imaxes ás representación dunha parte da realidade.

- As imaxes realmente chegan por todos os sentidos, pero son as que se captan polos ollos e se interpretan no cerebro as que con máis propiedade reciben ese nome.

- Se collemos calquera imaxe podemos apreciar canto se parece ao representado: é o que chamamos grao de iconicidade. Cando é moito, diremos que ten un alto grao de iconicidade e baixo garo se o parecido é pouco.

- Os distintos xeitos de captar a realidade, de representala, van significar distintos niveis de iconicidade. Por exemplo, unha cámara fotográfica rexistra a realidade de xeito fiel, pero a súa iconicidade é menor que a do video ou cine, xa que este, ademais, capta o movemento e o son. Calquera debuxo terá un grao de iconicidade menor que, en xeral, os medios tecnolóxicos.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Norman Rockwell, (1894 - 1978)

Ilustrador estadounidense

Paul Klee (1879 - 1940)

Pintor alemán

Dentro da historia da arte, houbo e hai moitos xeitos diferentes de representar a realidade; vexamos, por exemplo, as diferenzas entre estas dúas representacións.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Norman Rockwell, (1894 - 1978)

Ilustrador estadiunidense

Paul Klee (1879 - 1940)

Pintor alemán

Nos dous caso vemos que representan a figura humana, pero mentres nun caso "parécese" á realidade, no outro o parecido é máis ben pouco.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Non debemos de confundir grao ou nivel de iconicidade con calidade dunha imaxe. Non podemos dicir que un cadro que represente de xeito máis fiel a realidade sexa mellor que outro que non o fai. Simplemente son xeitos diferentes de facelo porque teñen distinta intención ou funcionalidade.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Escalas de iconicidade

Hai diferentes xeitos de clasificar as imaxes polo seu grao ou nivel de iconicidade. Ao longo da historia fixéronse diferentes clasificacións ou escalas.

Un exemplo de niveis sería esta:

- nivel representativo, a relación entre o referente real e a súa imaxe está claramente definida polas súas características físicas.

- nivel simbólico, establece unha maior simplicidade na representación da imaxe, está codificada lingüísticamente, é dicir, é necesario coñecer o código empregado e en moitos casos pertence a linguaxes específicas.

- nivel abstracto, reduce a imaxe nos seus compoñentes visuais de xeito que xa non existe unha relación clara. Esixe tamén un coñecemento do código.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

representativo simbólico abstracto


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Naturalmente, entre un nivel e outro poden darse diversos graos de iconicidade.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Justo Villafañe

Profesor de teoría da imaxe na Universidade Complutense de Madrid

Escala de iconicidade de Justo Villafañe

Justo Villafañe estabrece 11 niveis de iconicidade, o grao 11 é a imaxe natural, a realidade tal como a vemos e o grao 1 sería o de maior grao de abstracción.

11 A imaxe natural

10 Modelo tridimensional a escala

9 Imaxes de rexistro estereoscópico (3D)

8 Fotografía en cor

7 Fotografía en branco e negro

6 Pintura realista

5 Representación figurativa non realista

4 Pictograma

3 Esquemas motivados

2 Esquemas arbitrarios

1 Representación no figurativa = abstracción


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

11- A imaxe natural

Mantéñense todas as propiedades do obxecto. Existe identidade. Percibimos os obxectos tal e como son. A realidade.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

10- Modelo tridimensional a escala

Mantén case todas as propiedades do obxecto. Existe identificación pero non identidade (unha escultura realista).


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

9- Imaxes de rexistro estereoscópico

Mantén a forma, posición no espazo, movemento, cor, texturas, etc. nunha reproducción ou proxección (un holograma).

Holograma da cantante de ópera Maria Callas, falecida en 1977, durante un concerto celebrado en 2020.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

8- Fotografía en cor

Cando o grao de definición da imaxe é similar ao poder resolutivo dun ollo normal.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

7- Fotografía en branco e negro

Do mesmo xeito que no caso da fotografía en cor, pero en branco e negro.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

6- Pintura (representación) realista

Se representan sobre o plano bidimensional atributos visuais recoñecibles e se establecen relacións espaciais entre eles.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

5- Representación figurativa non realista

Prodúcese a identificación, pero as relaciones espaciais están alteradas, (por exemplo unha caricatura).


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

4- Pictograma

A forma é a única característica recoñecible, o resto das características son case abstractas ou simplifícanse ao máximo, (iconos de señalización).


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

3- Esquemas motivados.

A representación dos atributos visuais é simbólica. Todas as características convírtense en abstraccións codificadas. Son os planos, os organigramas, mapas, etc.

Plano do metro de Londres.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

2- Esquemas arbitrarios

Non representan características visuais. As características das representacións son arbitrarias (algunhas señais como ceda o paso ou curva perigosa...).

Sinais de tráfico.

A primeira indica prohibido aparcar os días impares, a segunda prohibido aparacar os días pares.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

1- Representación no figurativa

Se eliminan todas as propiedades sensibles e de relación. A pintura abstracta que non ten referente nas formas reais.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Un exemplo de progresión con perda de iconicidade.

A finais do ano 1945 Pablo Picasso comezou a debuxar touros. Durante dúas ou tres semanas debuxou 11 touros que forman unha serie.

Esta serie vai por niveis de abstracción. Cada touro sucesivo vai perdendo detalles. O derradeiro touro so ten uns cantos trazos nada máis, pero neses trazos se conservan características que nos permeten identificar que é un touro.


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

Pablo Picasso


ed

uca

ció

n p

lást

ica,

vis

ual

e a

ud

iovi

sual

- 3

º ES

O

A representación da realidade · 2021. 1. 22. · - Os distintos xeitos de captar a realidade, de...

Documents

Transcript of A representación da realidade · 2021. 1. 22. · - Os distintos xeitos de captar a realidade, de...