52รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

ตอนท 3 แหลงเรยนรในชมชน

เนอหาการเรยนร 1. ความหมาย ความสาคญ และประโยชนของแหลงเรยนร 2. ประเภทของแหลงเรยนรในชมชนและแหลงเรยนรใกลตว การใหบรการ ( 1 ) กลมบรการขอมล ( 2 ) กลมศลปวฒนธรรม ประวตศาสตร ( 3 ) กลมขอมลทองถน ( 4 ) กลมสอ ( 5 ) กลมสนทนาการ 3. การศกษาสารวจแหลงเรยนรในชมชน / ใกลตว

4. การปฏบตการศกษาคนควา รวบรวมขอมล/ความรจากแหลงเรยนร 5 กลมเนอหาจาก

กลมบรการขอมล กลมศลปวฒนธรรม ประวตศาสตร กลมขอมลทองถน กลมสอ กลมสนทนาการ

ความหมายของแหลงเรยนร แหลงเรยนร หมายถง ถนทอย บรเวณ ศนยรวม บอเกด แหง หรอท ทมสาระเนอหาเปนขอมล

ความรหรอเรยกวา องคความรทปรากฏอยรอบตวของมนษย เพอไดรบขอมลความรจากประสาท

สมผสตางๆ ทง ห ตา จมก ลน กาย และใจแลว จะเกดความร ความเขาใจ และรเทาทนความเปลยนแปลง

ตางๆได

ความสาคญและประโยชนของแหลงเรยนร แหลงเรยนรมบทบาทสาคญในการชวยพฒนาคณภาพของมนษย ในยคความรของมนษยเกดขนใหมๆ และเปลยนแปลงอยางรวดเรว ดงน 1. เปนแหลงทมสาระเนอหาทเปนขอมลความร ใหมนษยเกดโลกทศนทกวางไกลกวาเดมชวยใหเกดความสนใจในเรองสาคญ ชวยยกระดบความทะเยอทะยานของผศกษา จากการนาเสนอสาระความร หรอภาพในอดมคต หรอเสนอผลสาเรจและความกาวหนาของงาน หรอชนงาน หรอเทคโนโลย หรอบคคลตางๆของแหลงเรยนร 2. เปนสอการเรยนร การเรยนรสมยใหมทใหทงสาระ ความร กอใหเกดทกษะและชวยใหเกดการเรยนรไดเรวขนมากยงขน 3. เปนแหลงชวยเสรมการเรยนรของการศกษาประเภทตางๆ ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 4. เปนแหลงการเรยนรตลอดชวตทมนษยสามารถทจะมปฏสมพนธในการหาความรตางๆไดดวยตนเองตลอดเวลา โดยไมจากด เพศ วย ระดบความรความสามารถ

53รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

5. เปนแหลงทมนษยสามารถเขาไปปฏสมพนธในการหาความร จากแหลงกาเนด หรอแหลงตนตอของความร เชน จากโบราณสถาน โบราณวตถ พนธไม พนธสตว สภาพชวตความเปนอยตามธรรมชาตของสตวเปนตน 6. เปนแหลงทมนษยสามารถเขาไปปฏสมพนธใหเกดประสบการณตรง หรอลงมอปฏบตไดจรง เชน การประดษฐเครองใชตางๆ การซอมแซมเครองยนต เปนตน ชวยกระตนใหเกดความสนใจ ความใฝร 7. เปนแหลงทมนษยสามารถเขาไปปฏสมพนธใหเกดความร เกยวกบวทยาการใหมๆทไดรบการคดคนขน และยงไมมของจรงใหเหน เชน การดภาพยนตร วดทศน หรอสออนๆ ในเรองการประดษฐคดคนสงตางๆขนมาใหม 8. เปนแหลงสงเสรมความสมพนธอนด ระหวางคนในทองถนกบผเขาศกษาในการทากจกรรมรวมกน ชวยสรางความรสกของการเปนสวนหนงของการมสวนรวม เกดความตระหนกและ

เหนคณคาของแหลงเรยนร

9. เปนสงทชวยเปลยนแปลงทศนคต คานยมใหเกดการยอมรบสงใหม แนวคดใหม เกดจต

นาการและความคดสรางสรรคกบผเรยน

10. เปนการประหยดเงนของผเรยนในการใชแหลงเรยนรของชมชนใหเกดประโยชนสงสด

ประเภทของแหลงเรยนรในชมชนและแหลงเรยนรใกลตว แหลงเรยนรในชมชนมการแบงแยกตามลกษณะได 6 ประเภท ดงน 1. แหลงเรยนรประเภทบคคล ไดแก บคคลทมความร ความสามารถดานตางๆทสามารถ

ถายทอดความร ดวยรปแบบวธตางๆทตนมอย ใหผสนใจ หรอผตองการเรยนร เชน ผเชยวชาญในสาขา

วชาตางๆ ผอาวโสทมประสบการณมามาก หรออาจเปนบคคลทไดรบการแตงตงเปนทางการ มบทบาทสถานะทางสงคม หรออาจเปนบคคลทเปนโดยการงานอาชพ หรอบคคลทเปนโดยความสามารถเฉพาะตวหรอบคคลทไดรบการแตงตงเปนภมปญญา

2. แหลงเรยนรประเภทธรรมชาต ไดแก สงตาง ๆ ทเกดขนโดยธรรมชาตและใหประโยชน

ตอมนษย เชน ดน นา อากาศ พช สตว ตนไม แรธาต ทรพยากรธรรมชาตเหลาน อาจถกจดใหเปนอทยาน วนอทยาน เขตรกษาพนธสตวปา สวนพฤกษศาสตร ศนยศกษาธรรมชาต เปนตน

3. แหลงเรยนรประเภทวสดและสถานท ไดแก อาคาร สงกอสราง วสดอปกรณ และสงตางๆทประชาชนสามารถศกษาหาความรใหไดมาซงคาตอบ หรอสงทตองการเหน ไดยน สมผส เชน หองสมด ศาสนสถาน ศนยการเรยน พพธภณฑ สถานประกอบการ ตลาด นทรรศการ สถานททาง

ประวตศาสตร ชมชนแหงการเรยนรตางๆ 4. แหลงเรยนรประเภทสอ ไดแก สงททาหนาทเปนสอกลางในการถายทอดเนอหาความร

สารสนเทศ ใหถงกน โดยผานประสาทสมผสทงหา ไดแก ห ตา จมก ลน กาย และใจ แหลงเรยนร

54รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

ประเภทน ทาใหขบวนการเรยนรเปนไปไดอยางรวดเรว มประสทธภาพสง ทงสออเลกทรอนกส สอสงพมพ สอโสตทศนวสด 5. แหลงเรยนรประเภทเทคนค สงประดษฐคดคน ไดแก สงทแสดงถงความกาวหนาทางนวตกรรม เทคโนโลยดานตางๆทไดมการประดษฐคดคน หรอพฒนาปรบปรงขนมา ใหมนษยไดเรยนรถงความกาวหนา เกดจนตนาการ แรงบนดาลใจ 6. แหลงเรยนรประเภทกจกรรม ไดแก การปฏบตการดานประเพณวฒนธรรม ตลอดจนการปฏบตการ ความเคลอนไหว เพอแกปญหาและปรบปรงพฒนาสภาพตางๆในทองถน การทมนษยเขาไปมสวนรวมในกจกรรมตางๆ เชน การรณรงคปองกนยาเสพตด การสงเสรมการเลอกตงตามระบอบประชาธปไตย การรณรงคความปลอดภยของเดกและสตรในทองถน

ประเภทของแหลงเรยนรแบงตามสาระลกษณะกายภาพและวตถประสงค แบงไดเปน 5 กลม ดงตอไปน

1. กลมบรการขอมล ไดแก หองสมด อทยานวทยาศาสตร ศนยวทยาศาสตร ศนยการเรยน

สถานประกอบการ

2. กลมงานศลปวฒนธรรม ไดแก พพธภณฑ อทยานประวตศาสตร อนสรณสถาน อนสาวรย

ศนยวฒนธรรม หอศลป ศาสนสถาน เปนตน

3. กลมขอมลทองถน ไดแก ภมปญญา ปราชญชาวบาน สอพนบาน แหลงทองเทยว

4. กลมสอ ไดแก วทย วทยชมชน หอกระจายขาว โทรทศน เคเบลทว สออเลกทรอนกส

อนเทอรเนต หนงสออเลกทรอนกส(e-book)

กลมสนทนาการ ไดแก ศนยกฬา สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร ศนยสนทนาการ

เปนตน

การศกษาสารวจแหลงเรยนรในชมชน / ใกลตว 1. ภมปญญา การจดแบงประเภท สาขาของภมปญญาไทย จากการศกษา พบวา ไดมการกาหนดสาขาของภมปญญาไทยไวอยางหลากหลาย ขนอยกบวตถประสงคและหลกเกณฑตางๆ ซงนกวชาการแตละ

ทานไดกาหนดไวในหนงสอสารานกรมไทย โดยไดแบงภมปญญาไทย ไดเปน 10 สาขา ดงน 1.1 สาขาเกษตรกรรม หมายถง ความสามารถในการผสมผสานองคความร ทกษะและเทคนค

ดานการเกษตรกบเทคโนโลย บนพนฐานคณคาดงเดม ซงความสามารถพงพาตนเองในภาวการณตางๆได เชน การทาการเกษตรแบบผสมผสาน วนเกษตร เกษตรธรรมชาต ไรนาสวนผสม และสวนผสม

ผสาน การแกปญหาการเกษตรดานการตลาด การแกปญหาดานการผลต การแกไขปญหาโรคและแมลง

และการรจกปรบใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบการเกษตร เปนตน

55รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

1.2 สาขาอตสาหกรรมและหตถกรรม หมายถง การรจกประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมในการแปรรปผลตผล เพอชะลอการนาเขาตลาด เพอแกปญหาดานการบรโภคอยางปลอดภย ประหยดและเปนธรรม อนเปนขบวนการททาใหชมชนทองถนสามารถพงพาตนเองทางเศรษฐกจได ตลอดทงการผลตและการจาหนายผลตผลทางหตถกรรม เชน การรวมกลมของกลมโรงงานยางพารา กลมโรงส กลมหตถกรรม เปนตน 1.3 สาขาการแพทยแผนไทย หมายถง ความสามารถในการจดการปองกนและรกษาสขภาพของคนในชมชน โดยเนนใหชมชน สามารถพงพาตนเองทางดานสขภาพและอนามยได เชน การนวดแผนโบราณ การดแลและรกษาสขภาพแบบพนฐาน การดแลและรกษาสขภาพแผนโบราณไทย เปนตน 1.4 สาขาการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถง ความสามารถเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงการอนรกษ การพฒนา และการใชประโยชนจากคณคา

ของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน เชน การทาแนวปะการงเทยม การอนรกษ

ปาชายเลน การจดการปาตนนาและปาชมชนเปนตน

1.5 สาขากองทนและธรกจชมชน หมายถง ความสามารถในการบรหารจดการดานการสะสม

และบรการกองทน และธรกจในชมชนทงทเปนเงนตราและโภคทรพย เพอสงเสรมชวตความเปนอย

ของสมาชกในชมชน เชน การจดการเรองกองทนของชมชนในรปของสหกรณออมทรพยและธนาคาร

หมบาน เปนตน

1.6 สาขาสวสดการ หมายถง ความสามารถในการจดสวสดการในการประกนคณภาพชวต

ของคนใหเกดความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม เชน การจดตงกองทนสวสดการรกษา

พยาบาลของชมชน การจดระบบสวสดการบรการในชมชน การจดระบบสงแวดลอมในชมชน

1.7 สาขาศลปกรรม หมายถง ความสามารถในการผลตผลงานทางดานศลปะสาขาตางๆ เชน จตรกรรม ประตมากรรม วรรณกรรม ทศนศลป คตศลป ศลปะมวยไทย เปนตน 1.8 สาขาการจดการองคกร หมายถง ความสามารถในการบรหารจดการ ดาเนนงานของ

องคกรตางๆ ใหสามารถพฒนาและบรหารองคกรของตนเองไดตามบทบาทและหนาทขององคกร เชน

การจดการองคกรของกลมแมบาน กลมออมทรพย กลมประมงพนบาน เปนตน 1.9 สาขาภาษาและวรรณกรรม หมายถง ความสามารถดานภาษา ทงภาษาถน ภาษาโบราณ

ภาษาไทย และการใชภาษาตลอดทงดานวรรณกรรมทกประเภท เชน การจดทาสารานกรม ภาษาถน การปรวรรตหนงสอโบราณ การฟนฟการเรยนการสอนภาษาถนของทองถนตางๆเปนตน 1.10 สาขาศาสนาและประเพณ หมายถง ความสามารถประยกตและปรบใชหลกธรรมคาสอนทางศาสนา ความเชอและประเพณดงเดมทมคณคา ใหเหมาะสมตอการประพฤตปฏบต

56รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

วธการศกษาเรยนรจากภมปญญา 1. เรยนรจากการเลาเรองราว การเทศน 2. เรยนรจากการปฏบตจรง 3. เรยนรจากการทาตาม เลยนแบบ 4. เรยนรจากการทดลอง ลองผด ลองถก 5. เรยนรจากการศกษาดวยตนเอง 6. เรยนรจากการตอวชา 7. เรยนรจากการสอนแบบกลม

วธการถายทอดความรของภมปญญา อาจมลกษณะแตกตางกนตามเอกลกษณเฉพาะตวการศกษาเรยนรจากครภมปญญา จะชวยทาใหภมปญญาความรหรอคณคาของทองถนไดรบการ

สบทอดและพฒนาตอไป สวนผทศกษาเลาเรยนกจะเหนคณคาของสงทดงามในทองถนของตน ดวยความรก

ความภาคภมใจในทองถนของตน ภมปญญาไทยจงถอเปนแหลงขอมลการเรยนรทสาคญ

ของทองถน

2. ศนยการเรยนชมชน ศนยการเรยนชมชน สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

เปนแหลงการเรยนรสาคญแหงหนง ทสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

ไดดาเนนการจดตงขนในพนทระดบตาบลทวประเทศ และเปนแหลงเรยนรใกลตวนกศกษา เพอให

เปนแหลงสงเสรมการเรยนรตลอดชวตของประชาชนในชมชน โดยเนนการมสวนรวมในการจดการ

ศกษาของชมชน มงสรางโอกาสและใหบรการการเรยนรอยางหลากหลาย วธสนองความตองการและ

เสนอทางเลอกในการพฒนาตนเอง นาไปสการพฒนาคณภาพชวตโดยยดหลกการชมชนเปนฐานของ

การพฒนา

ศนยการเรยนชมชน อาจแบงไดเปน 2 ลกษณะ ไดแก 1. ศนยการเรยนชมชน ไดแก สถานทถายทอดความร ทาหนาทเปนศนยกลางการจด

กจกรรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยในชมชน เพอสรางโอกาสในการเรยนร การถายทอดและเปนเวทแลกเปลยนประสบการณ วทยาการ ตลอดจนภมปญญาของชมชน

2. ศนยการเรยนชมชนประจาตาบล ไดแก ศนยการเรยนชมชนประจาตาบลทไดรบคดเลอกใหทาหนาทเปนศนยกลางประสานงานกบศนยการเรยนชมชนและหนวยงาน หรอองคกร หรอกลมตางๆในชมชน ในการจดการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยในตาบลอกหนาทหนง นอกเหนอจากบทบาทหนาทของศนยการเรยนชมชน

57รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

วตถประสงคของศนยการเรยนชมชน 1. เพอเปนศนยกลางการเรยนรและจดกจกรรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เพอใหประชาชนไดรบการสงเสรมใหเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต 2. เพอสรางเสรมกระบวนการเรยนรในชมชน 3. เพอสรางโอกาสการเรยนรสาหรบประชาชนในชมชน 4. เพอใหชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการ และจดการศกษาใหกบชมชนเอง

3. หองสมดประชาชน หองสมดประชาชน หมายถง สถานทจดหา รวบรวมทรพยากรสารสนเทศ เพอการอานการศกษาคนควาทกชนด มการจดระบบหมวดหมตามหลกสากลเพอการบรการ และจดบรการอยางกวางขวางแกประชาชนในชมชน สงคม ในประเทศและตางประเทศ โดยไมจากดเพศ วย ความร เชอชาต ศาสนา รวมทงการจดกจกรรมสงเสรมการอาน การศกษาคนควาโดยไมคดมลคา โดยรฐเปนผ

สนบสนนทางการเงน และมบคลากรทมความรทางบรรณารกษศาสตรเปนผดาเนนการ

4. พพธภณฑ ศาสนสถานและอทยานแหงชาต

พพธภณฑ เปนแหลงเรยนรทรวบรวม รกษา คนควา วจย และจดแสดงวตถสงของทสมพนธกบมนษยและสงแวดลอม เปนบรการการศกษาทใหทงความรและความเพลดเพลนแกประชาชนทวไป เนนการจดกจกรรมการศกษาทเออใหประชาชนสามารถเรยนรดวยตนเองอยางอสระเปนสาคญ ศาสนสถาน วด โบสถ มสยด เปนศาสนสถานทเปนรากฐานของวฒนธรรมในดานตางๆ เปนศนยกลางและสวนประกอบทสาคญในการทากจกรรมทหลากหลายของชมชน เปนแหลงเรยนรทมคามากในทกดาน เชน การใหการอบรมตามคาสงสอนของศาสนา การใหการศกษาดานวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ พธกรรมตางๆ นบวาเปนการใหการศกษาทางออมแกประชาชน วด โบสถ และมสยด ทเปนแหลงการเรยนรทสาคญ เชน วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ถอเปนมหาวทยาลยแหงแรกของไทย ทเปนแหลงเรยนรสาคญดวยการนวดแผนโบราณเพอรกษาโรคตารายาสมนไพร วดพระ

ศรรตนศาสดารามเปนแหลงเรยนร ดานจตรกรรมฝาผนงเรองรามเกยรต

5. ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศ

คอมพวเตอร (Computer) หมายถง อปกรณอเลกทรอนกสอยางหนงทสามารถรบโปรแกรม

และขอมล ประมวลผล สอสารเคลอนยายขอมลและแสดงผลลพธได

เทคโนโลย (technology) หมายถง การนาความรทางดานวทยาศาสตรหรอความรดานอน ๆ มาประยกตใชงานดานใดดานหนงเพอใหงานนนมความสามารถและมประสทธภาพเพมขน

สารสนเทศ (Information) หมายถง ขอมลทผานกระบวนการเกบรวบรวม และเรยบเรยง ทเปนประโยชนตอผใช

58รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

เทคโนโลยสารสนเทศ (Information technology : IT ) หมายถง การนาเทคโนโลยมาใชงานทเกยวกบการประมวลผลขอมลเพอใหไดเปนสารสนเทศ เปนเทคโนโลยทใชเปนการผสมผสานระหวางเทคโนโลยทางคอมพวเตอรกบเทคโนโลยการสอสารเพอชวยในการตดตอสอสารและการสงผานขอมลและสารสนเทศ ใหสะดวกรวดเรวมากขนองคประกอบของเทคโนโลยสารสนเทศ มสวนประกอบดงน 1. ฮารดแวร (Hardware) หมายถง เครองคอมพวเตอรและอปกรณตอพวง เชน แปนพมพ เมาส หนวยประมวลผลกลาง จอภาพ เครองพมพ และอปกรณอน ๆ ฮารดแวรจะทางานตามโปรแกรมหรอซอฟตแวรทเขยนขน 2. ซอฟตแวร (Software) บางครงเรยกวาโปรแกรม หรอชดคาสงวตถประสงคหลกของซอฟตแวรทสงใหฮารดแวรทางาน คอการประมวลผลขอมล (Data) ใหเปนสารสนเทศ (Information) 3. เครอขายคอมพวเตอรและการตดตอสอสาร (Computer network and communication)

4. ขอมลและฐานขอมล (Data and database) ในการประมวลผลขอมล คอมพวเตอรจะ

ประมวลผลตามขอมลทปอนเขาสหนวยรบขอมล ดงนนขอมลจงเปนสวนสาคญอยางหนงในการ

ประมวลผลเพอใหไดสารสนเทศเพอการตดสนใจ

วงจรการทางานของคอมพวเตอร ในการทางานของคอมพวเตอร จะมขนตอนการทางานพนฐาน 4 ขนตอน

1. รบขอมล (Input) คอมพวเตอรจะทาหนาทรบขอมลเพอนาไปประมวล อปกรณททา

หนาทรบขอมลทนยมใชในปจจบน ไดแก แปนพมพ (Keyboard) และเมาส (Mouse) เปนตน

2. ประมวลผล (Process) เมอคอมพวเตอรรบขอมลเขาสระบบแลว จะทาการประมวลผล

ตามโปรแกรมหรอคาสงทกาหนด เชน การคานวณภาษ การคานวณเกรดเฉลย เปนตน 3. แสดงผล (Output) คอมพวเตอรจะแสดงผลลพธทไดจากดการประมวลผลไปยงหนวยแสดงผล อปกรณทาหนาทแสดงทใชแพรหลายในปจจบน ไดแก จอภาพ (Monitor)และเครองพมพ

(Printer) เปนตน

4. จดเกบขอมล (Storage) คอมพวเตอรจะทาการจดเกบขอมลลงในอปกรณเกบขอมล เชน ฮารดดสก (Hard Disk)แผนฟลอบปดสก (Floppy Disk)เปนตน

59รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

คณสมบตของคอมพวเตอร

เครองคอมพวเตอรถกสรางขนมาเพอใหมจดเดน 4 ประการ เพอทดแทนขอจากดของมนษย เรยกวา 4 S special ดงน1. หนวยเกบ (Storage) หมายถง ความสามารถในการเกบขอมลจานวนมากและเปนเวลานาน นบเปนจดเดนทาง

โครงสรางและเปนหวใจของการทางานแบบอตโนมตของเครองคอมพวเตอร ทงเปนตวบงชประสทธภาพของคอมพวเตอรแตละเครองดวย2. ความเรว (Speed) หมายถง ความสามารถในการประมวลผลขอมล (Processing Speed) โดยใชเวลานอย เปนจดเดนทางโครงสรางทผใชทวไปมสวนเกยวของนอยทสด เปนตวบงชประสทธภาพของเครองคอมพวเตอรทสาคญสวนหนงเชนกน

3. ความเปนอตโนมต (Self Acting)

หมายถง ความสามารถในการประมวลผลขอมลตามลาดบขนตอนไดอยางถกตองและตอ

เนองอยางอตโนมต โดยมนษยมสวนเกยวของเฉพาะในขนตอนการกาหนดโปรแกรมคาสงและขอมล

กอนการประมวลผลเทานน

4. ความนาเชอถอ (Sure)

หมายถง ความสามารถในการประมวลผลใหเกดผลลพธทถกตอง ความนาเชอถอนบเปนสง

สาคญทสดในการทางานของเครองคอมพวเตอร ความสามารถนเกยวของกบโปรแกรมคาสงและ

ขอมลทมนษยกาหนดใหกบเครองคอมพวเตอรโดยตรง กลาวคอ หากมนษยปอนขอมลทไมถกตองให

กบเครองคอมพวเตอรกยอมไดผลลพธทไมถกตองดวยเชนกน

จากการทคอมพวเตอรมลกษณะเดนหลายประการ ทาใหถกนามาใชประโยชนตอการดาเนนชวตประจาวนในสงคมเปนอยางมาก ทพบเหนไดบอยทสดกคอ การใชในการพมพเอกสารตาง ๆ เชน พมพจดหมาย รายงาน เอกสารตาง ๆ ซงเรยกวางานประมวลผล ( word processing ) นอกจากนยงมการประยกตใชคอมพวเตอรในดานตางๆ อกหลายดาน ดงตอไปน

60รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

1. งานธรกจ เชน บรษท รานคา หางสรรพสนคา ตลอดจนโรงงานตางๆ ใชคอมพวเตอรในการทาบญช งานประมวลคา และตดตอกบหนวยงานภายนอกผานระบบโทรคมนาคม นอกจากนงาน อตสาหกรรม สวนใหญกใชคอมพวเตอรมาชวยในการควบคมการผลต และการประกอบชนสวนของอปกรณตางๆ เชน โรงงานประกอบรถยนต ซงทาใหการผลตมคณภาพดขนบรษทยงสามารถรบ หรองานธนาคาร ทใหบรการถอนเงนผานตฝากถอนเงนอตโนมต ( ATM ) และใชคอมพวเตอรคดดอกเบยใหกบผฝากเงน และการโอนเงนระหวางบญช เชอมโยงกนเปนระบบเครอขาย 2. งานวทยาศาสตร การแพทย และงานสาธารณสข สามารถนาคอมพวเตอรมาใชในนามาใชในสวนของการคานวณทคอนขางซบซอน เชน งานศกษาโมเลกลสารเคม วถการโคจรของการสงจรวดไปสอวกาศ หรองานทะเบยน การเงน สถต และเปนอปกรณสาหรบการตรวจรกษาโรคได ซงจะใหผลทแมนยากวาการตรวจดวยวธเคมแบบเดม และใหการรกษาไดรวดเรวขน 3. งานคมนาคมและสอสาร ในสวนทเกยวกบการเดนทาง จะใชคอมพวเตอรในการจองวน

เวลา ทนง ซงมการเชอมโยงไปยงทกสถานหรอทกสายการบนได ทาใหสะดวกตอผเดนทางทไมตอง

เสยเวลารอ อกทงยงใชในการควบคมระบบการจราจร เชน ไฟสญญาณจราจร และ การจราจรทาง

อากาศ หรอในการสอสารกใชควบคมวงโคจรของดาวเทยมเพอใหอยในวงโคจร ซงจะชวยสงผลตอ

การสงสญญาณใหระบบการสอสารมความชดเจน 4. งานวศวกรรมและสถาปตยกรรม สถาปนกและวศวกรสามารถใชคอมพวเตอรในการ

ออกแบบ หรอ จาลองสภาวการณ ตางๆ เชน การรบแรงสนสะเทอนของอาคารเมอเกดแผนดนไหว

โดยคอมพวเตอรจะคานวณและแสดงภาพสถานการณใกลเคยงความจรง รวมทงการใชควบคมและ

ตดตามความกาวหนาของโครงการตางๆ เชน คนงาน เครองมอ ผลการทางาน

5. งานราชการ เปนหนวยงานทมการใชคอมพวเตอรมากทสด โดยมการใชหลายรปแบบ ทงนขนอยกบบทบาทและหนาทของหนวยงานนนๆ เชน กระทรวงศกษาธการ มการใชระบบประชม

ทางไกลผานคอมพวเตอร, กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดจดระบบเครอขายอนเทอรเนตเพอ

เชอมโยงไปยงสถาบนตางๆ, กรมสรรพากร ใชจดในการจดเกบภาษ บนทกการเสยภาษ เปนตน 6. การศกษา ไดแก การใชคอมพวเตอรทางดานการเรยนการสอน ซงมการนาคอมพวเตอรมาชวยการสอนในลกษณะบทเรยน CAI หรองานดานทะเบยน ซงทาใหสะดวกตอการคนหาขอมลนกเรยน การเกบขอมลยมและการสงคนหนงสอหองสมด

61รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

ประเภทของคอมพวเตอร 1. ซเปอรคอมพวเตอร (Supercomputer) เปนคอมพวเตอรทมขนาดใหญทสด และมประสทธภาพในการทางานสงสด สามารถประมวลผลคาสงได 100 ลานคาสงตอนาท เหมาะกบงานทตองใชความละเอยด มการคานวณซบซอน และตองการความถกตองแมนยา เชน การพยากรณอากาศ การทดสอบทางอวกาศ งานสอสารดาวเทยม งานวจยพลงงานนวเคลยร งานวจยขปนาวธ งานวจยวทยาศาสตร เปนตน 2. เมนเฟรมคอมพวเตอร (Mainframe computer) เปนคอมพวเตอรทมประสทธภาพรองจากซเปอรคอมพวเตอร สามารถรองรบการทางานจากผใชไดหลายรอยคน ประมวลผลดวยความเรวสง มหนวยความจาขนาดใหญ การจดเกบขอมลไดเปนจานวนมากใชกบองคการขนาดใหญ เชน งานธนาคาร การจองตวเครองบน การลงทะเบยนและการตรวจสอบผลการเรยนของนกศกษา งานสามะโนประชากรของรฐบาล ประกนชวตเปนตน

3. มนคอมพวเตอร (Minicomputer) เปนคอมพวเตอรทมประสทธภาพในการทางานนอย

กวาเมนเฟรมแตสงกวาไมโครคอมพวเตอร เหมาะกบงานทมขอมลจานวนมาก สามารถรบรองการ

ทางานจากผใชไดหลายคนในการทางานทแตกตางกน เชน การคานวณทางดานวศวกรรม ทาใหการ

พฒนามนคอมพวเตอรเจรญอยางรวดเรว การจองหองโรงแรม การทางานดานบญชขององคการธรกจ

เปนตน

4. ไมโครคอมพวเตอร (Microcomputer) เปนคอมพวเตอรสวนบคคลทมผนยมใชแพรหลาย

มาก ทสด มขนาดเลกและราคาถก เคลอนยายไดสะดวก สามารถใชงานโดยผใชคนเดยว (Stand alone)

เหมาะกบงาน Word Precessing, Speead sheet, Accorting จดทาสงพมพ แบงไดดงน 1. แบบตดตงใชงานอยกบทบนโตะทางาน (Desktop Computer) 2. คอมพวเตอร แลปทอป (Notebook) พกพาสะดวก 3. คอมพวเตอร แทปเลท (Tablet Computer) มลกษณะคลายโนตบค แตมความแตกตาง คอ สามารถปอนขอมลทางจอภาพได (ใชปากกาชนดพเศษ) 4. คอมพวเตอรขนาดพกพา(Handheld Computer) มขนาดเทาฝามอ เชน Palmtop, PDA

(Personal Digital Assistant)

รปแบบการประมวลผลของคอมพวเตอร 1. การประมวลผลสวนบคคล (Personal Computing : PC) งานเกยวกบการประมวลผลคา, งานดานกราฟฟก ตารางจดการ การเขยนโปรแกรม

2. การประมวลผลแบบรวมศนย (Centralized Computing) มเครองแมขายเทานน ททาการประมวลผลและจดเกบขอมลทกสวน

62รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

3. การประมวลผลแบบกระจาย (Distributed Computing) คอมพวเตอรทกเครองตองเชอมตอกนเปนเครอขาย โดยมเครองแมขาย (Server) ทาการแจกจายหนาทการทางาน โดยเครองลกขายมความสามารถในการจดเกบและทาหนาทบางสวนไดโดยไมตองพงพาเครองแมขาย

โครงสรางขอมล (Data Structure) บต (Bit) คอ ขอมลทมขนาดเลกทสด เปนขอมลทเครองคอมพวเตอรสามารถเขาใจและนาไปใชงานได ซงไดแก เลข 0 หรอ เลข 1 เทานนไบต (Byte) หรอ อกขระ (Character) ไดแก ตวเลข หรอ ตวอกษร หรอ สญลกษณพเศษ 1 ตว เชน 0, 1, …,9, A, B, …, Z และเครองหมายตางๆ ซง 1 ไบตจะเทากบ 8 บต หรอ ตวอกขระ 1 ตว เปนตน ฟลด (Field) ไดแก ไบต หรอ อกขระตงแต 1 ตวขนไปรวมกนเปนฟลด เชน เลขประจาตว ชอพนกงาน เปนตน เรคคอรด (Record) ไดแก ฟลดตงแต 1 ฟลด ขนไป ทมความสมพนธเกยวของรวมกนเปน

เรคคอรด เชน ชอ นามสกล เลขประจาตว ยอดขาย ขอมลของพนกงาน 1 คน เปน 1 เรคคอรด

ไฟล (Files) หรอ แฟมขอมล ไดแก เรคคอรดหลายๆ เรคคอรดรวมกน ซงเปนเรองเดยวกน เชน ขอมลของประวตพนกงานแตละคนรวมกนทงหมดเปนไฟลหรอแฟมขอมลเกยวกบประวตพนกงานของบรษท เปนตน

ฐานขอมล (Database) คอ การเกบรวบรวมไฟลขอมลหลายๆ ไฟลทเกยวของกนมารวมเขา

ดวยกน เชน ไฟลขอมลของแผนกตางๆ มารวมกนเปนฐานขอมลของบรษท เปนตน

การวดขนาดขอมล

ในการพจารณาวาขอมลใดมขนาดมากนอยเพยงไร เรามหนวยในการวดขนาดของขอมล

ดงตอไปน 8 Bit = 1 Byte

1,024 Byte = 1 KB (กโลไบต)

1,024 KB = 1 MB (เมกกะไบต)

1,024 MB = 1 GB (กกะไบต)

1,024 GB = 1TB (เทระไบต)

อนเตอรเนตคออะไร ในสงคมยคขาวสารเชนปจจบนน แทบจะไมมใครไมเคยไดยนคาวา “อนเตอรเนต” เหตเพราะ

อนเตอรเนตไดกลายเปนสวนหนงในชวตประจาวนของคนจานวนมากในโลกนไปแลว ประมาณกนวา

ในแตละวนมผคนมากกวา 50 ลานคนในประเทศตางๆ กวา 150 ประเทศทวโลกกาลงใชอนเตอรเนตกนอย อาจเปนนกศกษาคนหนงในประเทศออสเตรเลยทกาลงสบคนขอมลจากหองสมดแหงหนงในประเทศองกฤษ หรอเปนอาจารยมหาวทยาลยคนหนงในประเทศญปนกาลงสงซอหนงสอจาก

63รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

ประเทศไทย เปนตน การประกอบกจกรรมตางๆ ในอนเตอรเนตดงทไดกลาวมาน เปนตวอยางทสะทอนใหเหนภาพของการสอสารทไรพรมแดนไดอยางชดเจนการใชอนเตอรเนตในปจจบนไดขยายวงกวางออกไปมากขน โดยไดกาวลวงเขาไปในทกสาขาอาชพ ไมไดจากดอยเฉพาะดานการศกษาหรอการวจยเหมอนเมอเรมมการใชอนเตอรเนตใหมๆ ดวยคณสมบตการเขาถงกลมเปาหมายจานวนมากๆ ไดในเวลาอนรวดเรว และใชตนทนในการลงทนตา ทาใหอนเตอรเนตเปนสงทพงปรารถนาขององคกรทงหลาย ไดมความพยายามนาอนเตอรเนตมาใชเพอประโยชนสาหรบหนวยงานของตนในรปแบบตางๆ อาท การประชาสมพนธองคกร การโฆษณาสนคา การคาขาย การตดตอสอสาร ฯลฯ นอกจากนอนเตอรเนตยงกลายเปนอกสอหนงของความบนเทงภายในครอบครวไปดวย ไมวาจะเปนการฟงวทย ดโทรทศน หรออานหนงสอพมพกตาม ลวนแลวแตสามารถกระทาผานอนเตอรเนตไดทงสน

1. ความหมายของอนเตอรเนต“อนเตอรเนต” มาจากคาวา International Network เปนเครอขายของการสอสารขอมลขนาดใหญ

อนประกอบดวยเครอขายคอมพวเตอรจานวนมาก เชอมโยงแหลงขอมลจากองคกรตางๆ ทวโลกเขาดวยกน

คาวา “เครอขาย” หมายถง

1. การทมคอมพวเตอรตงแต 2 เครองขนไป เชอมตอเขาดวยกนดวยสายเคเบล (ทางตรง) และ

หรอสายโทรศพท (ทางออม)

2. มผใชคอมพวเตอร

3. มการถายเทขอมลระหวางกน

2. หนาทและความสาคญของอนเตอรเนต

การสอสารในยคปจจบนทกลาวขานกนวาเปนยคไรพรมแดนนน การเขาถงกลมเปาหมายจานวนมากๆ ไดในเวลาอนรวดเรว และใชตนทนในการลงทนตา เปนสงทพงปรารถนาของทกหนวย

งาน และอนเตอรเนตเปนสอทสามารถตอบสนองตอความตองการดงกลาวได จงเปนความจาเปนททกคนตองใหความสนใจและปรบตวใหเขากบเทคโนโลยใหมน เพอจะไดใชประโยชนจากเทคโนโลยดงกลาวอยางเตมท

อนเตอรเนต ถอเปนระบบเครอขายคอมพวเตอรสากลทเชอมตอเขาดวยกน ภายใต

มาตรฐานการสอสารเดยวกน เพอใชเปนเครองมอสอสารและสบคนสารสนเทศจากเครอขายตางๆ ทว

โลก ดงนน อนเตอรเนตจงเปนแหลงรวมสารสนเทศจากทกมมโลก ทกสาขาวชา ทกดาน ทงบนเทง

และวชาการ ตลอดจนการประกอบธรกจตางๆ

เหตผลสาคญททาใหอนเตอรเนตไดรบความนยมแพรหลายคอ

1. การสอสารบนอนเตอรเนต ไมจากดระบบปฏบตการของเครองคอมพวเตอร คอมพวเตอรทตางระบบปฏบตการกนกสามารถตดตอสอสารกนได

64รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

2. อนเตอรเนตไมมขอจากดในเรองของระยะทาง ไมวาจะอยภายในอาคารเดยวกนหางกนคนละทวป ขอมลกสามารถสงผานถงกนได 3. อนเตอรเนตไมจากดรปแบบของขอมล ซงมไดทงขอมลทเปนขอความอยางเดยว หรออาจมภาพประกอบ รวมไปถงขอมลชนดมลตมเดย คอมทงภาพเคลอนไหวและมเสยงประกอบดวยไดคาอนทใชในความหมายเดยวกบอนเตอรเนต คอ Information Superhighway และ Cyberspace

3. อนเตอรเนตในประเทศไทย ประเทศไทยไดเรมมการตดตอเชอมโยงเขาสอนเตอรเนตใน พ.ศ. 2535 โดยเรมท สานกวทยบรการจฬาลงกรณมหาวทยาลย ซงไดเชาวงจรสอสารความเรว 9600 บตตอวนาทจากการสอสารแหงประเทศไทย ตอมาใน พ.ศ. 2536 เนคเทคไดเชาวงจรสอสารความเรว 64 กโลบตตอวนาท ซงชวยเพมความสามารถในการขนถายขอมล ทาใหประเทศไทยมวงจรสอสารระหวางประเทศ 2 วงจร หนวยงานตางๆ ทเขารวมเชอมโยงเครอขายในระยะแรกๆ ไดแกสถาบนอดมศกษาตางๆ และตอมาไดขยาย

ไปยงหนวยงานราชการอนๆสาหรบภาคเอกชน ไดมการกอตงบรษทสาหรบใหบรการอนเตอรเนตแกเอกชนและบคคลทวไปทนยมเรยกกนวา ISP (Internet Service Providers) หลายราย เชน ศนยบรการ

อนเตอรเนตแหงประเทศไทย (Internet Thailand) บรษทเคเอสซคอมเมอรเชยลอนเตอรเนตจากด

(Internet KSC) บรษทลอกซเลยอนฟอรเมชนจากด (Loxinfo) เปนตน โดยในการพจารณาเลอกใช

บรการจาก ISP เอกชนเหลาน สงทควรคานงถงคอ 1. อตราคาใชจายโดยรวม ทงคาสมครเปนสมาชกและคาใชจายเปนรายครง รายเดอน หรอรายป

2. คานวนคสายโทรศพท วามใหใชตดตอมากเพยงพอหรอไม เพราะถามไมมากกจะเสยเวลา

รอคอยนานกวาจะเชอมตอได

3. ความเรวของสายทใช 4. พนทในการใหบรการ ควรเลอกใช ISP ทอยในจงหวด หรอพนทใกลเคยงจะเหมาะสมกวา เพราะ ISP สวนใหญมกใหบรการในเขตกรงเทพมหานคร__

ประโยชนของอนเตอรเนต

อนเตอรเนตนนเปรยบเสมอนกบเปนหองสมดขนาดใหญทเราสามารถคนหาขอมลตาง ๆ ได

อยางงายดายไมวาจะเปนขอมลขาวสาร , รปภาพหรอระบบเสยง นอกจากนกยงมประโยชนในดานอน

ๆ อกหลายอยางคอ 1. สามารถตดตอหรอสนทนากบคนไดทวโลก

2. สามารถใชเพอแลกเปลยนขอมล , ความคดเหน 3. สามารถชวยในการคนหาและโอนยาย SOFTWARE ตาง ๆ มาไดฟร

4. สามารถอานขาวสารของกลมสนทนาตาง ๆ

65รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

5. สามารถทองเทยวไปยงสถานทตาง ๆ ไดทวโลก เชน พพธภณฑ , สวนสตว , แหลงทองเทยว , สถานทตาง ๆ เปนตน 6. สามารถทจะทาธรกจตาง ๆ บนอนเตอรเนตได

มารยาทในการใชอนเตอรเนต 1. การใชอกษรพมพตวใหญหมดทกตวในการเขยนจดหมายจะเหมอนการตะโกน ดงนนควรเลอกใชตวอกษรใหเหมาะสม 2. ไมการใชอารมณในการตอบโตและควรรกษามารยาทโดยใชคาทสภาพ 3. ไมมความลบใด ๆ บน Internet ใหนกเสมอวาขอความของเราจะมคนอานมากมาย เมอ

เขยนไปแลวไมสามารถลบลางได เพราะฉะนน ควรใชถอยคาทเหมาะสมและตรวจสอบคาสะกด ใหถกตอง 4. เคารพในความเปนสวนตวของผอน

อนเตอรเนตเบองตนอนเตอรเนต (Internet) คอ เครอขายคอมพวเตอรทใหญทสดในโลก เกดขนจากระบบเครอขาย

คอมพวเตอรเลก ๆ รวมกนเปนระบบเครอขายใหญ เพอใชในการตดตอสอสาร แลกเปลยนขอมลกน

ทวโลก

อนเตอรเนตเกดขนไดอยางไร

รากฐานของอนเตอรเนต เกดขนเมอประมาณ 20 ปมาแลว โดยเรมจากเครอขาย ARPANET ของ

กระทรวงกลาโหมของสหรฐอเมรกา ซงมความประสงคทจะแลกเปลยนขอมลวจยทางการทหาร หลก

จากนนระบบเครอขายยอยอน ๆ กไดทาการตอเชอมและขยายแวดวงออกไปทวโลก ดงนนอนเตอรเนต

จงไมไดเปนของใครหรอของกลมใดโดยเฉพาะ

อนเตอรเนตทาอะไรไดบาง เดมทการใชบรการจากดใหใชในดานการศกษาวจยและอยในแวดวงการศกษาเทานน ตอมา

ไดมการขยายในเชงธรกจมากขน ทาใหขอบขายการใช Internet มมากมาย เชน

1. สามารถตดตอกบคนไดทวโลก 2. สามารถใชเพอแลกเปลยนขอมล , ความคดเหน 3. สามารถใชชวยในการคนหาและโอนยาย Software ตาง ๆ มาไดฟร

4. สามารถคนควาวจย เปรยบเหมอนคณเขาหองสมดไปศกษาคนควาหนงสอตาง ๆ โดยท

ตวคนเองไมตองไปยงหองสมดนน 5. สามารถอานขาวสารของกลมสนทนาตาง ๆ สามารถทองเทยวไปยงสถานทตาง ๆ ไดทว

โลก เชน พพธภณฑ , สวนสตว เปนตน

66รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

การปฏบตการศกษาคนควา รวบรวมขอมล / ความรจากแหลงเรยนร 5 กลมเนอหา จาก กลมบรการขอมล กลมศลปวฒนธรรมประวตศาสตร กลมขอมลทองถน กลมสอ กลมสนทนาการ การเขยนรายงานการคนควา การศกษาคนควาดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ ทาใหเกดการเรยนรอยางกวางขวางลกซง

มากกวาการไดฟงจากครเพยงอยางเดยว นอกจากนนยงเปนการเสรมสรางนสยรกการอาน เปนการสรางทกษะในการแสวงหาความรไดดวยตนเอง เพอประโยชนในการดารงชวต พฒนาตนเองและ

พฒนาสงคม การศกษาคนควาดวยตนเองจะปรากฏผลสมบรณเมอมการนาเอาความรมารวบรวม เรยบเรยง จดระเบยบความรอยางมเหตผล และตองใชความสามารถทางภาษาในการเรยบเรยง เพอใหการเสนอรายงานเปนลายลกษณอกษรทสมบรณตามแบบแผนและลกษณะรายงานทด ทเปนสากลนยม รายงาน ( Report ) เปนผลจากการคนควา รวบรวมและเรยบเรยงสาระสนเทศทไดไปศกษา

คนควาดวยตนเอง มานาเสนออยางมแบบแผน ถอเปนสวนหนงในการประเมนผลนกศกษา ในการจด

กระบวนการเรยนรหมวดวชาใดวชาหนง

วตถประสงคของการทารายงาน เพอขยายความรใหกวางขวางลกซง จากการศกษาดวยตนเอง

ฝกทกษะในการอาน การวเคราะห สงเคราะหขอมล นามาเรยบเรยงรายงานดวยสานวนตนเองตาม

แบบแผน

ลกษณะของรายงานทด

1. เนอหาตรงกบหวขอเรองหรอรายงาน

2. สาระเนอหาเปนประโยชนตอผทารายงานและผอาน

3. เนอหาสารถกตองเทยงตรง โดยรวบรวมขอมลจากแหลงทรพยากรสารสนเทศทเชอถอได

4. การใชภาษาทถกตอง สละสลวย เนอหาสมพนธกน กระชบรดกม อานแลวเขาใจงาย

5. มรปภาพตาราง แผนภม ฯลฯ ประกอบเนอหา

6. มรปแบบการเขยนทถกตองทงปกนอก หนาปกใน คานา สารบญ บท / ตอน ของเนอหา สาระ การอางอง การลงบรรณานกรม ฯลฯ

7. มความสะอาดไมสกปรกเลอะเทอะ

ขนตอนของการเขยนรายงาน 1. การเลอกเรองรายงาน

การเลอกเรองรายงานอาจมทงครเปนผกาหนดใหในหลายหวขอเรอง หรอผศกษาอาจกาหนดหวขอเรองขนเองทเกยวของกบสาระวชาทศกษาโดยไดรบความเหนชอบจากคร อยางไรกตามการเลอกเรอง ควรคานงถงสงตอไปน

67รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

1.1 เรองทเลอกตองนาสนใจสาหรบผศกษาคนควาและมสวนสงเสรมความรทางวชาการใหเกดความรใหม 1.2 เรองทเลอกมแหลงเรยนรและสอมาประกอบการอางองเพยงพอหรอมแหลงเรยนร หรอผ รทจะสอบถามได เพราะถาแหลงอางองมนอยจะทาใหรายงานไมนาเชอถอ 1.3 ขอบเขตของเนอหาใหสมพนธกบระยะเวลาทศกษาคนควา กลาวคอถาระยะเวลาสนเรองควรมขอบเขตของเรองนนแคบ ถาระยะเวลานานเรองควรมขอบเขตเนอเรองกวางและลกซง

2. การสารวจแหลงความร สาระสนเทศเกยวกบเรองรายงาน เมอเลอกเรองทจะทารายงานการคนควาไดแลว ผศกษาจะตองสารวจดวามหนงสอ สงพมพ วสดอางอง เวบไซตใดบางทจะใชศกษาคนควา และจะหาไดจากทใด แหลงวสดทจะทาการศกษาคนควา มดงน 2.1 โปรแกรม PLS จากคอมพวเตอร ดเรองหรอหวเรองทเกยวของกบเรองรายงานหรอชอ

หนงสอในฐานขอมลของหองสมด เปนตน

2.2 บตรรายการ สารวจดบตรเรอง หรอหวเรองทสมพนธกน

2.3 บตรดรรชน วารสาร ซงเปนบตรรายการของบทความจากวารสารตางๆ

2.4 หนงสออางองตางๆทเกยวของ เชน ถาเปนความหมายของคา คนจากพจนานกรม ถาเปน

ความรพนฐานของเรองตางๆ คนหาจากสารานกรม

2.5 หนงสออางองเฉพาะวชาทสมพนธกบเรองทเขยนรายงาน เชน ถาเปนเรองทางภมศาสตร

สามารถคนหาไดจากหนงสออกขรานกรมภมศาสตร พจนานกรมศพทภมศาสตร ถาเปนเรองทางการ

แพทย คนหาไดจากพจนานกรมทางการแพทย เปนตน

2.6 คนจากโสตทศนวสดตางๆ 2.7 คนจากเวบไซตตางๆของอนเทอรเนต

2.8 สอบถามจากผรผเชยวชาญ

3. การรวบรวมบรรณานกรมเบองตน ในขณะสารวจแหลงความรหนงสอสงพมพ วสดอางอง เวบไซต ภมปญญา ฯลฯ แลวผศกษา

ควรเตรยมกระดาษขนาดครงหนาของกระดาษ A 4 หรอขนาดอนๆไวบนทกบรรณานกรมรายการเกยวกบหนงสอ

68รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

4. รปแบบการลงรายการทางบรรณานกรม การลงรายการทางบรรณานกรมมหลกการคลายกบการลงรายการในบตรรายการแตถาขอมล สวนไหนไมปรากฏกใหขามไป 1. รปแบบรายการบรรณานกรมของหนงสอ

ชอผเขยน.//ชอเรอง/:/คาอธบายชอเรอง.//ครงทพมพ.//สถานทพมพ/:/

สานกพมพ, ////// ปทพมพ.

2. รปแบบบรรณานกรมของบทความจากวารสารหรอนตยสาร

ชอผเขยนบทความ.// “ ชอบทความ. “ // ชอวารสารหรอนตยสาร เลมทหรอปท, ////// ฉบบท( เดอน ป )/: /เลขหนา.

3. รปแบบบรรณานกรมของบทความจากหนงสอพมพ

ชอผเขยนบทความ.// “ ชอบทความ. “/ ชอหนงสอพมพ, /วน เดอน ป,////// เลขหนา.

4. การอานจบใจความและบนทกขอมล

วธการบนทก 4.1 นากระดาษทเขยนบรรณานกรมเบองตนทเตรยมไวในขนตอนท 3 เขยนหวเรองไวท มมบนขวา

ใหเหนเดนชด และเขยนเรยกหนงสอหรอเลขหมของหนงสอรวมทงอกษรยออนๆ ซงเปนทบงบอก

แหลงทอยของหนงสอ ไวบนมมซายบนของกระดาษ เพอความสะดวกเวลาตรวจสอบเนอหาบางตอน หรอคนควาเพมเตมภายหลง

4.2 จดบนทกขอมลทไดจากการอานแตละเลมแตละหวขอลงบนกระดาษในขอ 1 หวขอใดจด

บนทกไมพอในแผนเดยวใหใชหลายแผน และใสหมายเลขแผนกากบ แตละแผนทมมบนดานขวา และ

นาขอมลไปจดทาบรรณานกรมทายรายงาน กรณคดลอกขอความมาหรออางองหลกฐานเนอหา สามารถจดทาไดหลายรปแบบ รปแบบงายไดแก จดทาวงเลบ ลงชอผแตง เลขป พ.ศ. และเลขหนาทปรากฏ ( กตเกษม ใจชน , 2551 )

69รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

5. การวางโครงเรองรายงานความหมายของโครงเรอง

โครงเรองหมายถง เคาโครงของงานเขยนซงเกดจากการนาประเดนความคดทเกยวของกบ หวเรองทจะเขยนนนมาจดหมวดหมเรยงลาดบกอนหลง เพอใชเปนแนวทางในการเขยน อนจะทาใหสามารถถายทอดความร ความคดออกมาใดอยางเปนระเบยบ ครอบคลมและตรงจดมงหมายความสาคญของโครงเรอง โครงเรองทดมความสาคญตองานเขยน ดงน 1. ชวยใหงานเขยนมจดมงหมายและขอบขายสมบรณชดเจน ไมตกประเดนและไมออกนอกประเดนทกาหนด 2. ชวยใหงานเขยนมเอกภาพสมพนธภาพ และสารตถะภาพ ซงจะสงผลใหเนอเรองมสวนท

เหมาะสมและอานเขาใจงาย 3. ใชเปนแนวทางในการกาหนดรายละเอยดของเนอหา และกลวธการนาเสนอเนอหาในแตละ

ประเดนไดอยางเหมาะสม

ลกษณะของโครงเรองทด

โครงเรองทดจะตองประกอบดวยลกษณะสาคญ ดงตอไปน 1. อยในขอบขายของชอเรองคอจะตองไมมประเดนใดอยนอกขอบขายของเรอง มฉะนนจะ

ทาใหโครงเรองขาดเอกภาพ

2. มนาหนกความสาคญใกลเคยงกนหรอเสมอกน กลาวคอประเดนหลกแตละประเดนจะม

ความสาคญเทากนหรอใกลเคยงกน ไมนาประเดนยอยมาเปนประเดนหลก ไมเชนนนจะทาใหเนอเรอง

ขาดความสมสวนอนแสดงถงความบกพรองในการจดระเบยบเนอหา 3. มความอสระไมซ าซอนกน กลาวคอ ประเดนใหญแตละประเดนจะตองมเนอหาแตกตางกน ไมมการเหลอมลากน หากมสวนซ าซอนกนเมอขยายความจะทาใหเรองวกวนเขาใจยาก 4. มความสมบรณ ซงจะทาใหเขยนเนอหาไดไมครอบคลมหวขอเรอง 5. มการลาดบความสมพนธของเรองเชอมโยงกนเปนอยางด กลาวคอเมอแยกประเดนหลกไดครบถวนแลว จะตองนามาจดลาดบใหมใหมความสมพนธเกยวโยงกนอยางมระเบยบเมอขยายความจะทาใหอานเขาใจงาย ใจความไมสบสน

70รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

ขนตอนการวางโครงเรอง หลงจากกาหนดเรองและจดมงหมายของการเขยนแลว ลาดบตอไปกคอการวางโครงเรองซงม 5 ขนตอนดงน 1. ประมวลความคด คอ การรวบรวมความคดเกยวกบเรองทจะเขยนไวเปนขอ ๆ ใหมากทสด ความคดดงกลาวนนอาจไดมาจากประสบการณของตนเอง หรอไดมาจากการศกษาคนควาจากหนงสอ เอกสาร งานวจย หรอการสมภาษณ เปนตน 2. เลอกสรรความคด คอการนาความคดทรวบรวมไดมาคดเลอกเอาเฉพาะความคดทเกยวของอยในขอบขายของเรองทจะเขยน ความคดใดไมเขาขายกตดออกไป 3. จดหมวดหมความคด คอการนาความคดทเลอกสรรแลวมาจดหมวดหม โดยรวมความคด

ทมเนอหาคลายคลงกนเขาไวในกลมเดยวกน ความคดใดมเนอหาตางออกไปกจดเปนกลมใหม

และตองสรปใจความของแตละกลมเปนวลหรอประโยคสน ๆ ตงเปนหวขอหรอประเดนใหชดเจน หาก

ประเดนใดสามารถแยกเปนประเดนรองหรอประเดนยอยลงไปไดกใหแยกไวดวย

4. ลาดบความคด คอการนาประเดนหรอหวขอมาจดเรยงลาดบกอนหลง ซงมวธการหลาย

แบบ เชน ลาดบตามเหตผล ตามเวลาหรอเหตการณกอนหลง ตามความสาคญ ตามทศทางหรอสถานท

ลาดบจากสวนรวมไปหาสวนยอยหรอสวนยอยไปหาสวนรวม

5. ขยายความคดและตรวจสอบความสมบรณ ขนนใหพจารณาความสมบรณของประเดน

ความคดทไดจดระเบยบแลว หากพบขอบกพรองกปรบปรงแกไข เชน อาจเพมหรอรวมประเดนยอย

บางประเดนเขาดวยกน ลาดบประเดนใหม เปนตน นอกจากนนใหพจารณาขยายความคดดวยวา

ในแตละประเดนจะใหรายละเอยดแคไหน และอยางไรจงจะสามารถขยายความไดชดเจนถกตอง

6. การเรยบเรยงเนอหารายงาน ขนตอนการเรยบเรยงเนอหารายงานเปนตอนทยากทสด ผเขยนตองอาศยความสามารถทางการใชภาษาไทยในการเรยบเรยงเนอเรอง ใชความสามารถในการลาดบความคดใหเปนเรองนาสนใจมวธการ

ดงตอไปน

6.1 วธการเรยบเรยง สงสาคญในการเรยบเรยงเนอหาของรายงานหรอภาคนพนธ คอ การเรยบเรยงตามโครงเรองวางไว และจดลาดบขอความใหตอเนองกนโดยตลอด ทงนตองใชความรและความคดเปนของตนนอกเหนอจากเนอหาในบตรบนทกทใชอางองประกอบอกดวย ไมควรคดลอกเนอหาจากบตรบนทกมาปะตดปะตอกนจนจบ โดยเฉพาะเนอหาทเปนอญพจน อนงขอความตอนใดทใช

เนอหาจากบตรบนทกไมวาเปนรปของการยอความ ถอดความ หรอคดลอกขอความมาอางองประกอบ จะตองแจงเอกสารทใชอางองไวในรายการอางองดวย ในบางครง ผเรยบเรยงจะมปญหาในการเรยบ

เรยงความร ความคดขอมลตางๆ ทคนความาไดใหผสมกลมกลนกบความคดเหนของตน จงเสนอวา

71รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

ขอความตอนใดทจะตองคดลอกขอความหรอเสรมความคดเหนของตนใหมนาหนกขน กอนถงขอความดงกลาวควรกลาวนาเปนการเกรนไวกอน เพอปองกนมใหขอความของผเรยบเรยงรายงานหรอภาคนพนธกบขอความทยกมาตางคนตางอย ขาดความนาอานไป นอกจากน ในการเขยนรายงานหรอภาคนพนธ ควรใชภาษาหรอสานวนโวหารเปนของตนเอง ใชประโยคสนๆ ใหไดใจความชดเจนสมบรณ ตรงไปตรงมาไมวกวนหรอกากวม ตวสะกดการนตจะตองถกตองตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ละเวนการใชภาษาฟมเฟอย การเลนสานวน หรอการย าคาย าความโดยไรประโยชน หรอขอความซ าซากทเขยนไวแลวในตอนอนๆ ละเวนการใชอกษรยอ ยกเวนคาซงเปนทยอมรบกนอยางเปนทางการแลว เชน พ.ศ. ร.ศ. ตลอดทงการแยกคาดวยเหตทเนอในบรรทดไมพอหรอหมดเนอทในหนาทนนเสยกอน เชน ไมแยกคาวา “ ละเอยด ” ออกเปน “ ละ ” ในบรรทดหนง สวน “ เอยด ” อยอกบรรทดตอไปหรอหนาตอไป 6.2 ขนตอนการเรยบเรยง

6.2.1 จดบตรบนทกใหเปนหมวดหม เรยงตามลาดบหวขอในโครงเรอง ดงตวอยาง

ตวอยาง การเรยงบตรบนทกสาหรบเรยบเรยงเนอหา

028.7 การเขยนรายงาน : หวขอยอย 1

ส สมจตร พรมเทพ . บรรณ 101 หองสมดและการคนควา.

เชยงใหม : วทยาลยครเชยงใหม, 2520 หนา….

028.7 การเขยนรายงาน : หวขอยอย 2

ล ลมล รตนากร . การใชหองสมด. พมพครงท6

แกไขเพมเตม. กรงเทพฯ : สมาคมหองสมด

แหงประเทศไทย, 2522. หนา.....

6.2.2 ในแตละหวขอ เรยงบตรบนทกตามลาดบความคดทจะเนนเนอเรองในหวขอนนๆ 6.2.3 เขยนรายงานหรอภาคนพนธโดยใชวธการเรยบเรยงในขอ 5.1 6.2.4 เมอเขยนรายงานฉบบรางเสรจแลวพจารณาอานและทบทวนแกไข ปรบปรงเพมเตมเนอเรองใหมสวนประกอบครบ คอ ตอนนาหรอบทนา เปนการกลาวถงความสาคญ ความหมายหรอภมหลงของเนอเรองทเขยน ตอนตวเรอง คอ เนอเรองทผเขยนจะแสดงใหผอานเขาใจหรอรบทราบและตอนลงทายหรอบทสรปซงเปนตอนสรปความคดเหนแนะบางประการ เมอพอใจแลวกนาไป 6.2.5 เขยนรายงานหรอภาคนพนธตวจรง ควรดาเนนงานเปนขนตอนดงน 6.2.5.1 ศกษารปแบบของรายงานหรอภาคนพนธ โดยเฉพาะอยางยงในสวนของเนอหา ซงจะครอบคลมวธการเขยนรายการอางองดวย

72รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

6.2.5.2 คดลอกเนอหาของรายงานหรอภาคนพนธดวยลายมอทชดเจนอานงาย เปนระเบยบ หรอพมพใหเรยบรอย ทงนตองคานงถงความถกตอง การเวนระยะ การจดหนา ตามรปแบบใน

ขอ 6.2.5.1 ความสะอาดและเปนระเบยบเรยบรอยดวย 7. การรวบรวมบรรณานกรมทายบท 8. การเขารปเลมรายงาน

การจดรปเลมของรายงาน การเสนอรายงานโดยเฉพาะรายงานทเปนลายลกษณอกษรนนผทารายงานจะตองคานงถง การ

จดรปเลม และ การจดรยงลาดบ สวนประกอบตางๆ ของรายงานดวย เพอเปนทสนใจนาอานและนาเชอถอ

1.สวนประกอบของรายงาน มวธนาเสนอในรปแบบทไดมาตรฐาน ซงประกอบดวยสาคญดงน

1.1. สวนประกอบตอนตน หมายถง สวนหนาหรอสวนตนของรายงานทจะนาผอานเขาส

เนอหาของรายงานประกอบดวย สวนยอยๆ ไดแก 1.1.1 ปกนอก (cover) อาจเปนกระดาษสนาตาลหรอปกทสถานศกษากาหนดใหใช

1.1.2 หนาปกในเปนหนาทใหรายละเอยดเกยวกบรายงานซงมขอความดงน - ชอเรองของรายงาน

- ชอผจดทารายงาน

- ชอวชาทเรยน

- ชอภาคเรยนและปการศกษาทเสนอรายงาน

- ภาคเรยนและปการศกษาทเสนอรายงาน 1.1.3 คานา ไดแกขอความซงผทารายงานตองการชแจงใหผอานไดทราบวตถประสงคของการทารายงาน ขอบเขต เนอหาของรายงานวธการศกษาคนควา อาจมคากลาวขอบคณผทมสวน

ชวยเหลอในการทารายงานดวย

1.1.4. สารบญคอบญชรายการสาคญๆ ทปรากฏในรายงานเชนคานาสารบญเนอเรองซงแบงเปนหวขอใหญและหวขอยอยรายการโนตบรรณานกรม ฯลฯ พรอมระบเลขหนาทรายการนนๆ ปรากฏในรายงาน

1.1.5. สารบญภาพรายงานบางฉบบมภาพถาย แผนท แผนภม แผนสถตฯลฯ ประกอบ

เรองเปนจานวนมาก ผทารายงาน อาจทาสารบาญภาพไวดวยเพอความสะดวกของผอานโดยบอกชอของภาพ และระบหนาทภาพปรากฏแตถามภาพประกอบ 2-3 ภาพ กไมจาเปนตองทาสารบญภาพ

1.2. สวนทเปนเนอหาหมายถงสวนทเปนเนอเรองของรายงานทไดคนความาแลวโดยผทารายงานนามาเรยบเรยงใหมนบวา เปนสวนทมความสาคญทสด สวนนประกอบดวยรายการตางๆ ไดแก

73รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

1.2.1 สวนบทนาขอความในสวนนเปนการนาผอานเขาสเรองราวโดยการเรยกความสนใจหรอใหเหตผลทมาหรอ ประวตความเปนของเรองทจะนาเสนอตอไป 1.2.2 สวนทเปนเนอหาเปนการเสนอเนอหาของรายงานตามลาดบโครงเรองทวางไวอาจแบงเปนบทเปนตอนตามเหมาะสม นอกจากนอาจมภาพประกอบตารางหรอขอความในอญประกาศทคดมาหรอขอความทตองการอางองรายละเอยด ดงกลาวจะนา เสนอไวในสวนน 1.2.3 สวนสรปเปนขอความทรวมสรปผลของการศกษาคนควาอาจรวมขอเสนอแนะความเหนหรอปญหาตางๆ ทผทารายงานคาดวาจะเปนประโยชนตอผอาน 1.3. สวนประกอบตอนทาย คอ สวนทรวบรวมแหลงขอมลทนามาประกอบการเขยนรายงานหรอภาคนพนธอาจมรายการอนๆ ทนาสนใจบางเรองทไมอาจนาไปรวมไวกบสวนอนๆของรายงานสวนประกอบตอนทายประกอบดวย 1.3.1 บรรณานกรม เปนสวนทสาคญยงสวนหนงเนองจากเปนรายการทแสดงหลกฐาน

ประกอบ การศกษาคนควา รายการบรรณานกรมนยมจดเรยงตามลาดบอกษรชอผเขยนหนงสอหรอผ

เขยนบทความ ถามรายชอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ใหเรยง ลาดบ ภาษาไทยมากอนกรณทมราย

ชอวสดสารสนเทศประเภทอน เชน สอโสตทศนวสดยอสวนสออเลกทรอนกสเปนจานวนมาก อาจจด

เรยงรายชอวสดสารสนเทศแยกตามประเภทของวสดฯ กอนและหลงจากนนจงนามาจดเรยง ตามลาดบ

อกษรชอผแตงอกครง

1.3.2 ภาคผนวก คอรายการทผทารายงานตองการเสนอเพมเตมนอกเหนอจากสวนทเปน

เนอเรองเนองจากรายการนน ไมเหมาะทจะเสนอแทรกไวในสวนเนอหาแตมความสมพนธและชวยให

เขาใจเนอเรองดขน เชน ตวเลขสถต แบบสอบถามตารา ลาดบ เหตการณทางประวตศาสตร

1.3.3 อภธานศพท คอรายการอธบายความหมายของคาทปรากฏในรายงานมกจะเปนคา

เฉพาะสาขาวชาหรอ คาทองถน ในภาคตางๆ ซงผอานรายงานอาจไมคนเคยมากอน จงควรนามาอธบายไวทายรายงาน

74รายวชาคลงปญญาชมชน (ทร 03007)

ใบงานท 3

ชอ.........................................สกล...........................................รหสนกศกษา.............................................ระดบ....................................กศน.ตาบล..............................................กศน.อาเภอ..................................

ตอนท 3 แหลงเรยนรในชมชนคาชแจง จงตอบคาถามตอไปนลงในชองวาง1. ) ใหนกศกษาไปหาความหมายของ “ แหลงเรยนร” พรอมอภปรายถงความสาคญของแหลงเรยนร จากหนงสอในหองสมดและอนเทอรเนต คน ละ 1 ความหมาย แลวนามาแบงกลม ๆ 5-6 คน อภปรายและสรปความหมายเปนกลมแลวรายงานหนาชน …………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

2.)ใหนกศกษาไปสารวจภมปญญาทองถนภายในชมชนของตนเอง และจดแบงประเภทตามลกษณะ

รวบรวมจดทาเปนรายงานเปนรปเลม …………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………3.)ใหนกศกษาคนหาความหมาย ของหองสมด และบอกประเภทของหองสมด โดยคนควาขอมลจาก

อนเทอรเนต กลมละ 5 คน โดยจดทาเปนรปเลมรายงานและอภปรายหนาชนเรยน

………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………