ปท 1 ฉบบท 3 พฤษภาคม - มถนายน 2558

DHS Southรอบรวเครอขาย

จดหมายขาวฉบบท 3บก.ชวนคย หนา2ถอยแถลงจากชายแดนใต หนา3หองเรยนอาจารยวราวธ หนา4แวดวงDHML หนา5ระบบขอมลสขภาพชมชน หนา5ปฏบตการงานวจย หนา6ประเมนเพอการพฒนา หนา6หนงอ�าเภอหนงโครงการ หนา7บทเรยนจากพนท หนา8

กรณาสง

มลนธสขภาพภาคใตชน 1 อาคารบรหารคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรอ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 90110 โทรศพท/โทรสาร 0 7445 1168เวบไซต : www.SHFthailand.org อเมล : shfthailand@gmail.com

...อวยวะตางๆ ในรางกายมหนาทตางกน

แตประกอบกนขนเปนรางกาย

อยางเปนหนงเดยวกน เชนเดยวกบ

การท�างานของระบบสขภาพในชมชน...

แวดวง DHMLอานตอหนา 5

หนงอ�าเภอหนงโครงการอานตอหนา 7

...ตงหลายปมาแลว

อะไรท�าใหปผน

ยงสอนลเกปาใหเดกๆ พวกนอย

ถงเคาไมมตงคใหกเตมใจสอน...

บทเรยนจากพนทอานตอหนา 8

...แมการเดนทางไปเยยมบานของผพการ

จะมความยากล�าบาก

บานบางหลงรถเขาไมถงตองใชวธเดนเทา

แตทมงานเขาชยสนกไมยอทอ...

บก. ชวนคยสวสด สมาชกจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” ทกทาน เขาสฉบบท 3 แลวทเครอขาย DHS

รวมรอยเรยงเรองราวในพนทลงในหนากระดาษของจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” ผอานทกทานคงได เหนแลววา แตละพนทมลกษณะเดนอนเปนเสนหเฉพาะตวในการด�าเนนงานสขภาพทแตกตางหลากหลาย และคงสงเกตไดวา เนอหาของแตละคอลมนในจดหมายขาวเองกจะมความเขมขนมากขนเมองานเขยนนนกลนออกมาจากประสบการณของคนท�างานสขภาพในพนทโดยตรง

ส�าหรบเนอหาทง 8 คอลมนในฉบบนเรมดวยคอลมนท 1) ถอยแถลงจากชายแดนใต งานเขยนจาก คณหมอสวฒนกบการลงพนทศกษาการท�างานสขภาพชมชนทเรมจากการท�างานจดเลกๆ ทน�าไปสการเปลยนแปลง ในภาพใหญ คอลมนท 2) หองเรยนอาจารยวราวธ เรองราวของการสรางแรงบนดาลใจในการขบเคลอนงานใหทม DHS ตากใบกบผลจากการลงพนทของอาจารย คอลมนท 3) แวดวง DHML ทน�าเสนอเครองมอในการถอดบทเรยนงานสขภาพชมชนในรปแบบกจกรรม Body paint ของทมละง คอลมนท 4) ระบบขอมลสขภาพชมชน (DHIS) ขอคดของทมกะพอ ทตกผลกจากการไปศกษาดงานและรวมอบรม Saraphi Health คอลมนท 5) ปฏบตการงานวจย ทมพนทไมแกนกบการขบเคลอนงานในประเดน Stroke ทใชกระบวนวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (PAR) มาคลคลายและแกไขปญหา ในพนทใหตรงจด คอลมนท 6) ประเมนเพอการพฒนา กจกรรมเกมส “เปดชงพนท” ในการอบรม DE ทท�าใหเขาใจความซบซอนในสถานการณตางๆ ไดมากขน คอลมนท 7) หนงอ�าเภอหนงโครงการ เรองราวของคนท�างานดวยใจในการสรางคณภาพชวตทดใหคนพการจากพนทเขาชยสน และคอลมนท 8) บทเรยนจากพนท เรองราวอนนาประทบใจของ “ปผน” พระเอกลเกปาทาได กบการมสวนรวมของชมชนและคนท�างานสขภาพทชวยกนฟนฟวถวฒนธรรมชมชนทก�าลงสญหายใหกลบคนมาอกครง ทง 8 คอลมนน ทางทมกองบรรณาธการหวงวาจะท�าใหผอานรจกและเขาใจการท�างานของเครอขาย DHS มากยงขน และถอเปนการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนของเครอขาย DHS ผานพนทหนากระดาษของจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” อกดวย

ทงน ทกคอลมนในจดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” ฉบบท 3 ในมอทาน พรอมรบขอแนะน�าและค�าตชมจากสมาชกเครอขาย DHS ทกทานและขอเชญชวนผสนใจรวมสงงานเขยนจากพนทมายงกองบรรณาธการทอเมล: dhssouth@gmail.com และทานสามารถตดตาม จดหมายขาว “รอบรวเครอขาย DHS South” และกจกรรมอนๆ ของ DHS เขต 12 ไดท www.K4DS.org/dhssouth แลวพบกนใหมอกครงในฉบบท 4 ในอก 2 เดอนขางหนา

กองบรรณาธการชญานษฐ เพชรรตน

เมษยา มะประสทธ

อสมน บอโต

ทปรกษานพ.สวฒน วรยพงษสกจ

บรรณาธการดร.นพ.วรสทธ ศรศรวชย

แกวตา สงขชาต

ภาวณ ไชยภาค

2 รอบรวเครอขาย

ถอยแถลงจากชายแดนใตโดย นพ.สวฒน วรยพงษสกจ

ชวง 2 เดอนทผานมา ผมมโอกาสเดนทางลงพนทอยางหลากหลาย อาท เกาะสมย จ.สราษฎรธาน

ทมความโดดเดนของแกปญหาสขภาพเรมจากพนทเปนฐานตงตน โดยทมงานระดบอ�าเภอ เทศบาลเกาะสมย

เครอขายองคกรภาคประชาสงคม รวมกบทมสาธารณสขสมย ใหโอกาสเดกเรรอน เดกพลดถน เดกไรสญชาต

จ�านวนกวาหมนชวตไดรบบรการวคซนปองกนโรคอนเปนสทธพนฐานทเดกทกคนทลมตามาดโลกตองไดรบ

พนทถดมา คอ ดอนพด จ.สระบร พนทซงมความลงตวระหวางฝายปกครองทน�าโดยทานนายอ�าเภอคนหนม

ไฟแรงมศกยภาพ สามารถประสานสรางพลงชมชน ผน�าศาสนา ผอ�านวยการโรงพยาบาล และพๆ นองๆ จาก

สาธารณสขอ�าเภอและโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ผนวกทนในชมชนดานภมปญญาทองถนการแพทย

แผนไทย ปรบงานบรการสขภาพใหสอดคลองกบวถชวตคนในชมชน สวนในพนท อ�าเภอกงหรา จ.พทลง

เทคนคการใชเครองมอจราจรปงปองเจดสทไมไดจ�ากดอยในสถานบรการเพยงสวนเดยวแตยงประยกตใช

ภายในครวเรอนอยางเปนธรรมชาต เพอปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพผานวถชวตในครวเรอนไดอยางกลมกลน

และลงตวทามกลางความเขมแขงของชมชน

ประสบการณการแลกเปล ยนเรยนร ดการท�างานและแลกเปล ยนมมมองของเครอขายสขภาพ

ระดบอ�าเภอ (DHS) ท�าใหเหนภาพอยางเปนรปธรรมในการขบเคลอนงานสขภาพระดบพนทซงตอบโจทย

การปฏ ร ประบบบรการสขภาพระดบปฐมภมซง “ใชพ นท เปนฐานและใหประชาชนเปนศนยกลาง”

ในความงดงามท เกดข นไม เฉพาะค ณภาพช ว ตของพ น องประชาชนท ด ข นเท าน น แต ย งรวมถ ง

ความรวมมอขององคาพยพในช มชนท ม การรวมกลมดแลส ขภาพของตนเองอยางเขมแขง รอยยมของเครอขายคนท�างานทกระดบท แสดงให เหนถงความสขและความร ส กถงชว ตท ม ค ณคาและ

ค�าพดทบอกวา “เงนทองไมใชเร องสำาคญ กำาลงใจและการชวยเหลอกนนละทสำาคญทสด” การขบเคลอนพลงทางสงคมอยางมความสขและมพลงควรเรมดวยการมเปาหมายรวมกนคดการใหญ

ใหรอบดานเหมอนมความฝนทย งใหญ (Big dream) ตอดวยการเรมท�าจากจดเลกๆ โดยไมตองมากเรอง

(Small is beautiful) จดทมฐานทนเดม มแรงตานนอย งายตอการลงมอปฏบต สงทท�าสามารถ “คลก”

ท�าใหเกดการเปลยนแปลงใหญได มารวมดวยชวยกนนะครบ

พบกนใหมอก 2 เดอนหนา กบเรองราวดๆ อกครงครบ

เชอมนและศรทธา

นพ.สวฒนวรยพงษสกจ

ประธานมลนธสขภาพภาคใต

...จากจดเลกๆ สการเปลยนเเปลงในภาพใหญเรองราวดๆ จากการลงพนท...

3รอบรวเครอขาย

โดย จราวรรณ พรหมเพชร รพ.ตากใบ จ.นราธวาส

หองเรยนอาจารยวราวธ

ความงามกลางไฟใต...หองเรยน DHS ณ สดชายขอบของประเทศ...

“เราจะเรมกนอยางไรด”

“ทำาเรองนไดมยพ”

“ของพนทนองไดเรองเดยวกนเลย ทำาไดมย”

...เสยงค�าถามผานสายโทรศพทจากนองๆ คนท�างานในพนททดงขน หลงจากทมโอกาสแลกเปลยนกบ

อาจารยวราวธ สรพฤกษ ทคอยเตมไฟใหคนท�างานในพนท ไฟแหงความมงมนท�างานเพอญาตพนองของพวกเรา

ไมแปลกใจเลยทวนนฉนจะไดรบโทรศพทหลายสาย แตกอดภมใจไมไดทนองๆ ตางมความมงมนตงใจ ซงถอวา

เปนกาวแรกทดและเปนการสร างรากฐานทมนคงในกาวตอไป ท�าใหหวนนกถงวนแรกทไดฟงเรองราวดๆ

จากอาจารยวราวธ ทมาแลกเปลยนเรยนรรวมกบพวกเราทงชาวสาธารณสข แกนน�าชมชน และภาคประชาสงคม

ทตางกชวยกนมองภาพสถานการณสขภาพของคนตากใบดวยกนอยางสนใจและพรอมทจะใหความชวยเหลอ ในเยนวนนน

กอนจะแยกยายกน ผใหญบานทานหนงไดพดกบฉนวา “หมอจะลงหมบานเมอไหรบอกนะ เดยวจะนดชาวบานใหเอง”

ฉนยมพรอมไหวขอบคณและคดวางานนจะขอลงพนททามกลางสถานการณความไมสงบสกตงเพราะเหนถงความตงใจ

และความมงมนอนเปยมลนของแกนน�าชมชน

จากวนนนผานมาถงวนน พวกเราไดมาเรยนรรวมกบอาจารยวราวธไมต�ากวา 4 ครง ท�าใหพนทอ�าเภอตากใบ

อ�าเภอทอยใตสดของจงหวดนราธวาส ไดมเรองราวดๆ ของ 8 พนท ทผลดเปลยนเรยนรและถายทอดประสบการณ ท�าให

เหนถงศกยภาพของคนท�างาน ทงปลดอ�าเภอ ผชวยผใหญบาน หรอแมแต อสม. ทสามารถเลาเรองราวการด�าเนนงาน

จากหวใจคนท�างานไดอยางคลองแคลว การรวมเรยนรไปดวยกนทไมมผดหรอถก ไดเหนถงมมมองของชาวบานตอปญหา

สขภาพ เหนภาพความรวมมอของชาวบานในพนทในการแกปญหานน อนเปนภาพความงดงามในพนทเลกๆ ระดบชมชน

ทคอยๆ รอยเรยงประกอบกนเปนภาพของอ�าเภอตากใบ และอกไมนานคงจะเกดเปนภาพของสงคมทไมทอดทงกน

ทามกลางสถานการณความไมสงบในพนทพหวฒนธรรมชายขอบตอนใตสดของประเทศ

4 รอบรวเครอขาย

“ลงทะเบยนทางนคะ ดรายชอตามจงหวดเลย” เสยงประกาศของผ ประสานงาน DHML เขต 12 ก�าลงเรยก

ผคนทดคนหนาคนตาเพอเขาสการอบรมทก�าลงจะเรม ระยะเวลาของการอบรม 3 วน 2 คน กบกระบวนการยาวเหยยดถง 3 ทม

คงจะนาอดอดและนาเบอหนายแนๆ แตเมอกาวเขาไปในหองประชมกวางขวางทลอมรอบดวยกระจกโปรงโลง เกาอทจดเรยง

เปนวงกลมบนพนไมกระดานขดเรยบ กลนใบเตยออนๆ หอมชนใจทโชยมากบลมเยนจากเครองปรบอากาศชวยท�าใหรสกผอนคลาย

ความรสกของฉนกเปลยนไป...การเรยนรเรองใหมกำาลงเรมตนขนแลว...

ในหองเรยน DHML สงทอดกลาวถงไมได คอ กจกรรม Body paint กระบวนการทมาจากการคดคนของทมสขภาพละงและ

ทมงานวจยเพอท องถน ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย จ.สตล ซ งถอได ว าเป นกระบวนการถอดบทเรยนหรอ

การจดการความรของทมละงกวาได โดยการใหสมาชกทง 6 กลมคดทบทวนถงองคประกอบตางๆ ของงานจากประสบการณการท�างาน

แลวน�ามาจนตนาการเทยบเคยงกบอวยวะตางๆ เชน สมองอาจเปรยบกบผน�าในการท�างาน หวใจอาจเปนทศทางของงาน

สวนของแขนและขาอาจเปนเครอขายทชวยขบเคลอน เปนตน ท�าใหเหนความเชอมโยงและความส�าคญขององครวมและ

สวนประกอบตางๆ ของระบบสขภาพตามแนวคดทวา “อวยวะตางๆ ในรางกายมหนาทตางกน แตประกอบกนขนเปนรางกายอยาง

เปนหนงเดยวกน เชนเดยวกบการทำางานของระบบสขภาพในชมชน”

เมอถงเวลาน�าเสนอ หองเรยนของเราไดกลายเปน “ตลาดนดขายของ”จ�าลอง โดยแตละกลมมนายแบบนางแบบ 2 คน เปน

ผขายทน�าเสนอใหเพอนๆ ในหองทเปนผซอคอยเสรมเตมแตงสสน Body paint จนสมบรณ แลวตางผลดกนแลกเปลยนสนคาความร

กนรอบหอง กลายเปน “ตลาดนดความร” ทสรางการมสวนรวมและความสนทสนม และดวยกระบวนการเรยนรอยางเปนขนเปนตอน

นเองทสรางแรงบนดาลใจในการท�างานไดเปนอยางด จนเกดเปน “ความประทบใจทเหนอความคาดหวง” ทเปนความรสกทสะทอน

มาจากพวกเราทกคนในหอง และท�าใหฉนแนใจวาจะตองเขารวมกระบวนการในหองเรยน DHML ครงตอไป เพอทจะไดแลกเปลยน

แรงบนดาลใจ ความร และเทคนคดๆ กบเพอนๆ อก เพอใหพวกเราสามารถท�างานสขภาพในชมชนไดดยงๆ ขนไป

Application ทนสมย กบ ชาวบาน(บาน) โดย อนวาท ยามา รพ.กะพอ จ.ปตตาน

หลงจากได ไปศกษาดงาน “ระบบขอมลชมชนSaraphiHealth”ทอ�าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม ทสามารถ

ขยายระบบขอมลสขภาพจากหนวยงานสาธารณสขจนครอบคลมถ งชมชนและกลายเป นการรวมแรงรวมใจดแลสขภาพได

อยางเปนรปธรรม ท�าใหพวกเราไดแนวคดดๆ มาปรบใชในการพฒนาระบบขอมลสขภาพชมชนของ อ.กะพอ จ.ปตตาน ใหม

จากเดมทเรามขอมลสขภาพซงจดท�าโดยเจาหนาทสาธารณสขเทานน โดยเราเ ร มต ง ค� าถามว าถ าจะเขยน Application

ขอมลสขภาพในชมชนกะพอสกตวควร เร มอย าง ไรด ? ใช แล ว! เ ร าจะ เ ร ม ต นจากป ญหาสขภาพหลกในพนทของเรา

คอ“ผ ป วยโรคเรอรง” โดยพฒนาระบบขอมลทมประวตการเจบปวย การดแลรกษาผ ป วย ประวตการใชยา รวมถงเวลา

ในการรบประทานยา เปนตน โดยออกแบบ Application ใหใชงานงาย ททงผใหและผรบบรการสามารถเขาถงขอมลไดสะดวก

ตอมาเมอเราพบปญหาวาผสงอายทเปนผปวยกลมใหญมชองวางในการเขาถงและใชงาน Application ททนสมย เราจ ง เ รม

ดงกลมผดแลผปวยวยหนมสาวเขามามสวนรวมในการใชงาน Application นมากขน ระบบขอมลชมชน Saraphi Health ไดสราง

แรงบนดาลใจใหทมกะพอเหนความส�าคญของ “การมขอมลสขภาพทเปนของเรา” ทหมายถง ผปวย ผดแล ครอบครว ชมชน

และเจาหนาทสาธารณสขสามารถเหนปญหาและสถานะสขภาพเปนภาพเดยวกนผาน Appl icat ion ขอมลสขภาพชมชนกะพอ

ซงจะชวยใหเจาหนาทสามารถใหบรการสขภาพไดอยางทวถงและทกคนมความรวมมอรวมใจกนในการดแลสขภาพพอแมพนอง

ของเราเองเพอสขภาวะทดของชมชนของเรา

แวดวง DHML:โดย นภาภรณ แกวเหมอน นตยา ลมวรยะกล รพ.ละง จ.สตล

Body Paint บนเสนทางการเรยนร DHML

ระบบขอมลสขภาพชมชน:

5รอบรวเครอขาย

“เปดชงพนท” กจกรรมละลายพฤตกรรมในการอบรมการประเมนเพอการพฒนาของ อาจารย ลอชย ศรเงนยวง

ซงท�าใหสมาชกเครอขาย DHS เกดกระบวนการเรยนรตวตนทงมตภายในและภายนอกผานเกมส โดยกตกามอยวาใหแตละคนยน

บนกระดาษ 1 แผน และในวงจะมกระดาษอก 1 แผนเปนพนทวาง ซงผเขารวมอบรมสามสบกวาคนตองรวมมอกนไมใหสมาชกท

สมมตใหเปนเปดมาชงพนทวางนนได ถงแมวาสมาชกเครอขาย DHS จะมการวางแผน การจดตงผน�า และใชกลยทธตางๆ ทกวถทาง

เพอปกปองพนท แตดวยสถานการณทมความโกลาหลวนวาย ในการเลนเกมส 5-6 ครงกลบถกเปดชงพนทไดในเวลาไมถง 1 นาท

เกมสนก�าลงสะทอนบทเรยนอะไรบางอยางใหกบเครอขาย DHS เสยแลว!

เมอกจกรรมผานพนไปพวกเราเครอขาย DHS ตางนงลอมวงสนทนาถงกจกรรมทผานมา โดยมอาจารยลอชยเปนผน�าคย

“เราเหนอะไรจากเกมสเปดชงพนทบาง?” สมาชกตางแลกเปลยนความคดเหนกนจนในทสดพบวา เกมสนสะทอนใหเหนความจรง

ดานหนงของการท�างาน โดยในสถานการณทคบขนตางคนตางมสญชาตญาณในการแกไขปญหาทแตกตางกน ถงแมจะมเปาหมาย

ไปในทศทางเดยวกนกตาม การท�างานในชวตจรงทมความหลากหลายและความซบซอนการท�าความความเขาใจในปรากฏการณ

และคนท�างานนาจะเปนหวใจส�าคญมากกวาการมงไปสเปาหมายโดยไมพจารณารายละเอยดระหวางทาง เกมสเปดชงพนท -

กจกรรมธรรมดาทไมธรรมดานเองท�าใหสมาชกเครอขาย DHS ไดหนกลบมาทบทวนตวเองอกครง และเรมพจารณาท�าความเขาใจ

ปรากฏการณทมความซบซอนอยางตนรมากยงขน

ขอมลจากเวทคนขอมลใหชมชนครงหนงทโรงพยาบาลไมแกน จงหวดปตตาน จดขนในชมชนพบวา อ�าเภอไมแกนเปนพนทท

มผ ป วยโรคหลอดเลอดสมอง (Stroke) จ�านวนมาก แตขาดกระบวนการดแลรกษาทถกตอง จนท�าใหผปวยหลายคนตองกลาย

เปนผพการ หลงจากทราบปญหา ทม DHS ไมแกนจงเรมใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมมาชวยหาค�าตอบ เรมตน

จากการท�าเวทประชาคมและดงกลมตางๆ ทง ชาวบาน ผน�าชมชน ผน�าศาสนา มามสวนรวม จนพบวาชาวบานสวนหนงยงมความเชอ

วา Stroke “เปนอาการของผถกของทางไสยศาสตร” จงไมจ�าเปนตองเขารบการรกษาทโรงพยาบาลกได ทม DHS จงด�าเนนการ

สรางทม อสม. เพออบรมใหความรเรอง Stroke แกชาวบานควบคไปกบการประชาสมพนธในชมชนเพอใหมความเขาใจทถกตอง

ตอโรคและการรกษาโรคน

ถงแมจะมการพฒนาดานกระบวนการแตการใหความรเทานนกยงไมพอทจะปรบเปลยนทศนคตและความเชอของชมชน

จากการลงเยยมบานผปวยโดยทมงานเยยมบานของไมแกนพบผปวย Stroke รายหนง ทไมยอมรบการรกษาจากโรงพยาบาลเนองจาก

มความเชอดานไสยศาสตร ในเวลาตอมาเมอผปวยมอาการชกเกรง ญาตของผปวยคดวาเปนเพราะเจาหนาทเยยมบานเขามาลบหล

ความเชอทางไสยศาสตรท�าใหผปวยมอาการหนกขน ญาตผดแลผปวยจงไมยนยอมใหเจาหนาทลงเยยมบานอก ท�าใหเปนอปสรรค

อยางยงในการดแลรกษาผปวยรายน ทมเจาหนาทไมแกนจงขอใหผน�าชมชนเขามาชวยประนประนอมแตกไมเปนผล จนถงขนตอง

ใหผน�าศาสนามารวมพดคยจงชวยคลคลายปญหาลงได และท�าใหญาตของผปวยรวมถงชมชนเขาใจธรรมชาตของโรคและยอมรบ

การรกษามากขน จากเหตการณดงกลาวท�าใหทมงานเรยนรวาการท�างานสขภาพปฐมภมในชมชนยงมความทาทายอย อกมาก

แตกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมสามารถชวยหาค�าตอบในการสรางกระบวนการดแลรกษาทสอดคลองกบบรบทของ

พนทดวยเชนกน

ปฏบตการงานวจย: ความสขของวจยเชงปฏบตการโดย มาลน ยามา รพ.ไมแกน จ.ปตตาน

ประเมนเพอการพฒนา: กจกรรมธรรมดาทไมธรรมดา

แกวตา สงขชาต มลนธสขภาพภาคใต

6 รอบรวเครอขาย

หนงอ�าเภอ หนงโครงการ: แรงใจจากฉนสฝนถงเธอ

“งานชวยเหลอผพการนมความส�าคญอยางยง เพราะผพการไมไดเปนผอยากพการ

ถาไมชวยเขาใหสามารถทจะปฏบตงานอะไรเพอชวตและมเศรษฐกจของครอบครว

จงท�าใหเกดสงทหนกแกครอบครว หนกแกสวนรวม

ฉะนนนโยบายทจะท�า คอ ชวยใหเขาชวยเหลอตวเอง เพอใหเขาสามารถเปนประโยชนตอสงคม”

พระราชด�ารส พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พ.ศ. 2517

เมอฉนไดมสวนรวมรบผดชอบงาน DHS ของอ�าเภอเขาชยสน ท�าใหมโอกาสดในการพฒนาทมงาน

และสรางเครอขายในการดแลผพการในพนทเทศบาลต�าบลโคกมวงและใหการสนบสนนงบประมาณส�าหรบจดท�า

โครงการฟนฟสมรรถภาพผพการอยางตอเนองตงแตป 2554 จนกระทงปจจบน โดยผพการจะไดรบการดแลอยาง

ตอเนองโดยนกกายภาพบ�าบดและ อสม. ทผานการอบรมใหเปนหมอพนบาน และเพราะความตอเนองในการฟนฟ

สมรรถภาพนเองทท�าใหผปวยจากโรคหลอดเลอดสมองสามารถดแลตวเองไดโดยไมเปนภาระแกญาตผดแลมากนก

สามารถประกอบอาชพและด�ารงชวตอยในสงคมได

แมการเดนทางไปเยยมบานผพการจะมความยากล�าบาก บานบางหลงทรถเขาไมถงตองใชวธเดนเทาเขาไป

แตทมงานดแลผพการกไมยอทอ เมอฉนและนกกายภาพบ�าบดจากโรงพยาบาลเขาชยสนไปเยยมผพการรวมกบเทศบาล

โคกมวงแลวไดพบวา ผพการทไดรบการดแลทดอยางสม�าเสมอโดยทม อสม. ทเปนหมอพนบานทใหการชวยเหลอดแล

พวกเขาดวยใจจรงๆ สามารถมพฒนาการทดขนอยางตอเนอง จากทตองนอนอยกบทเปนแรมปกเรมเดนได

ท�างานได ถงแมวาจะไมสมบรณ 100 เปอรเซนต แตพวกเขากลบรสกภาคภมใจทไมเปนภาระของครอบครวและสงคม

นคอภาพแหงความภาคภมใจทท�าใหทมงานปลมใจจนหายเหนอย ทไดเปนสวนหนงทท�าใหพวกเขาเหลานน

ลกขนมา ยน เดน ท�างานหาเลยงครอบครวได โดยทพวกเขาและผดแลไมตองล�าบากเดนทางเขาไปท�ากายภาพบ�าบด

ทโรงพยาบาลเพราะมทมงานดแลผพการอ�าเภอเขาชยสน ทคอยตดตามใหการชวยเหลอดแลฟนฟชนดเขาถงทกบาน

ทไมวาระยะทางจะไกลแคไหนกไมเปนอปสรรคส�าหรบความตงใจทจะชวยใหผพการมคณภาพชวตทดขน

โดย มนชยา ซอนข�า รพ.เขาชยสน จ.พทลง

7รอบรวเครอขาย

บทเรยนจากพนท: ลเกปาทาได...สานฝนบนปลายปผนโดย นจฉรา ชผล รพ.ยานตาขาว จ.ตรง

4-5 มถนายน 2558 อบรมการประเมนเพอการพฒนา

(DevelopmentalEvaluation-DE)

18-19มถนายน 2558 อบรมการเขยนผลงานวชาการ(PAR/DHIS)

2-3 กรกฏาคม2558 มหกรรมสขภาพเสรมสานสรางพลงสขภาพคนใต

ขาวประชาสมพนธ

สามปมาแลวทพฮะห และน รคลาส บณฑตอาสาจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร ได ท�างานรวมกบ

ชมชนบานทาบนได อ�าเภอยานตาขาว จ งหวดตร ง เราเรมต นด วยการลงพนทเยยมบานเพอท�าความร จกชมชน

ใหมากขน จนกระทงเมอสาวนอยบณฑตอาสาคดจะเรมท�าโครงการโดยใชเวทประชาคมเพ อหาค� าตอบวา “อะไร

คอสงทชาวบานอยากท�า?” ในเวทประชาคมคร งนน “หวาผอง” เปนผจดประเดนการพดคยวา “เนย! คนขางๆ บน

วาคงนอนตายตาไมหลบถาไมมใครมารบชวงตอ” หวาผ องคงหมายถง “ปผน” ผ เปนสามอดตพระเอก “ลเกปา” อนเปนมรดกตกทอดกนมาร นตอร น เมอเรองราวของลเกปาผดขน บทสนทนาทเตมไปดวยความสขทกลาวถงการเเสดง

อนเปนต�านานของชมชนในเวทประชาคมกออองขนทนควน “ปผนเปนพระเอกลเกปา ผสบสานอนรกษการแสดงคนเดยว

ทหลงเหลออย ถาปผนสนใจ ลเกปาทาไดคงสนสญ เอาละนะ! พวกเราจะสานฝนของปผนนแหละ”

การตดสนใจรวมกนในเวทประชาคมครงนนเอง เปนจดเรมตนทสรางการเปลยนแปลงหลายๆ อยางในชมชน

จนกระทงเกดโครงการ “สาน 2 วยดวยใจคนทาได” ขน มการรวมกล มกนของเดกๆ ในชมชนโดยมปผนเปนครสอนให

ดวยจตอาสา ถงแมโครงการนจะเสรจสนลงแลว แต จดเรมต นจากการสานฝ นลเกปาของปผนท�าใหปจจบนโรงเรยน

บานทาบนไดมหลกสตรการละเลน “ลเกปา” เปนหลกสตรเฉพาะของโรงเรยนส�าหรบนกเรยนชน ป.4 - ป.6 โดยมคณะครจตอาสา

ทน�าโดย “ปผน ศกดนอย” ปราชญทองถนสาขาครลเกปา ทไดรบการยกยองจากพฒนาสงคมและมนษยจงหวดตรง และมการตอยอด

กบโครงการของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานทาบนได ท�าใหลเกปาของปผนไดกลายเปนสอในการถายทอดการปรบเปลยน

พฤตกรรมเพอการดแลสขภาพของลกหลานบานทาบนได จากมรดกวฒนธรรมทก�าลงจะสญหายจนไดฟนคนและคงอยอยางมคณคา

ดวยความสงางาม

หลายปหลงจากนน เมอไดยนพฮะหถามวา “ตงหลายปมาแลว อะไรท�าใหปผนยงสอนเดกๆ พวกนอย เคาไมมตงคให

กเตมใจสอน” ปผนนงนงเหมอมองไปเทอกเขาบรรทดทอยไกลลบๆ พกใหญ กอนทค�าสนๆ แตท�าใหคนทไดยนน�าตาแทบไหล

จะหลดออกมาจากรมฝปากเหยวยนวา “กท�าเพราะกรกของก” เสยงเบาๆ แตเตมเปยมดวยพลงและความหวงของชายชรา

ทไดท�าในสงทรกบอกกบตวเองและพวกเราทกคนทนงอยรอบๆ วา

“ตอนนกยงตายไมได กยงอยากเหนลเกปาของลกหลานคนทาไดตอไป!”