1900 1905 1910 1920 1925 1924

ABANGOARDIA

FAUBISMOA 1907

ABTRAZIOA

KUBISMOA 1908-21

SURREALISMOA

SARRERAPintura garaikidea impresionismo frantziarrarekin hasi zen XIX.mendearen bukaeran eta gaur egun arte luzatzen den garai artistikoa da. Gai hau aztertzerakoan bi kontzeptu

kontuan izan behar dira :

“ ISMO “ eta “ ABANGUARDIA “.

ABANGUARDIA :

Abangoardiako pintura garaiko gustu sozialaren aurretik doa. Garaiko artearekin puskatzen

duen mugimendua da. Arau zehatzak dituzte, aldaketa

sozialaren aldekoak dira. Lehenengo abangoardia

artistikoa kubismo izan zen eta azkenekoa surrealismoa.

ISMOAK:

Mugimendu artistiko garaikideak dira,gehienak ismo atzizkia duten hitzekin izendatzen dira adibidez; kubismo, espresionismo

1. Ohizko bezero artistikoak (monarkia, apezgoa, noblezia) bigarren plano batera pasa ziren eta hauen ordez, merkatu artistikoa sortu zen, eskaera eta eskaintza legeak araututa, arte-merkataria eta arte-merkataritza lanaren bitartez

2. Artearen eta publikoaren artea apurketa bat izan du abangoardiak bultzatuta.

Emakumea kapeluarekin (1905) Matisse

3. Artistaren askatasuna eta subjektibotasunaren garrantzia du. Arte lanak ez dira enkarguz

egindakoak merkatura zuzenduko dituzte eta garaiko gustu artistikoren aurretik joango dira.

1. Industria iraultzaren baino lehenagoko artearen ezaugarriak baztertuko dituzte:

• Gaien aldetik (mitologia, erlijioa, historia)• Estiloaren aldetik(edertasuna, naturalismoa,

errealismoa)• Pintura berriak : adierazkortasuna, subkontzientea,

fantasia, arte lanaren autonomia eta abstrakzioa baloratuko dute.

Piano irakurgaia(1916) Matisse

2. Jakinen inguruan espezializazioa azaldu zen: kolorea, lerroa, forma geometrikoak, argia…

3. Bilakaera etengabe garatu da, originaltasuna eta aldaketak bilatu nahian; ismoak biderkatuko dira, askotan aldi berean sortuz eta elkarrekiko onarpenik esan gabe .

FAUVISMOA: (1905-1097)

Parisen sortu zen Matisse, Derain, De Vlaminck, Maquet eta

Dufy pintorekin .

• Ezaugarrik: 1. Irudien siluetak berreskuratuko dira eta kolore argi eta

alaiak. Pintzelkada zuzena izango da .

2. Argiaren ohizko erabilera baztertuko da, espazioa eta bolumena adieraztea edota perspektiba tradizionala ez dira garrantzizko lanak izango.

MATISSE

MATISSE (1868-1954)

Pintore fauvista nagusia izateaz gain, XX. mendetako artista handienetarikoa da. Marra berdeko emakumea (1905, oihal gaineko olioa) izenezko lanean kontraste kromatiko handiak

azaldu ditu era ez deskribatzailean.Pintura mota honek ez dio ikusleari inolako prestakuntza

intelektualik eskatuko, ikusmenera zuzendutakoa da gozamen estetikoa sor dezan.

Dantzan (1909-1910)

KUBISMOA: (1908-1921)

Parisen sortu zen 1908. urtean eta hogeiko hamarkada arte zabaldu zen.Mugimendu hau izendatzeko erabili den hitzaren jatorria gutxiesgarria izan zen, baina berehala onartu zuten abangoardia honetako ordezkaririk nagusienek: Picasso, Georges Braque eta Juan Gris.

Kubismoa pintura garaikidearen oinarriak jarri zituen, koadroa errealitate naturalistatik urrundu zituen eta Cezannek hasitako bidea jarraitu zuen;Egituraketa sistematikoa islatu zuen.

EZAUGARRIAK

Horta ebroko paisaia 1990

• Koadroa bi dimentsiokoa da, hau da, laua,beraz efektu espazialak errefusatuko dira (perspektiba, argia, bolumena) eta ondorioz irudiak eta hondoak batuko dira.

• Lerroa berreskuratu eta irudiak eta objektuak zatitzeko erabiliko da.Objektuaren ikuspegiak bata bestearen alboan jarriz, aldibereko ikuspegiak adieraziz.

• Gaiak: natura hila eta giza irudiak ziren.

Gitarra-jole zaharra (1903-1904)Picasso

1. Ez zuten koloreen interesik handia izango, garai analitikoan erabilienak; marroia, beltza, grisa eta zuria izango dira.

2. Teknika berri bat sortu zuten, “Collage” ; oihal gaineko azalean elementuak itsastea.

3. Bi garai bereizi daitezke: - Kubismo analitikoa: irudiak aldeetan deskonposatu eta

kolore gama oso mugatuak erabili. - Kubismo sistematikoa: plano zabalak erabili ziren eta

kolore aukeraketa zegoen.

Txerpolari familia (1905)Picasso

PICASSO: (1881-1973)

Malagan jai zen, baina mende hasieran Parisera joan zen bizitzera eta kubismoarekin hasi aurretik bi etapa izan zituen:

Garai urdina (1901-1904) Garai arrosa (1904-1906)

1906 eta 1907 artean Aviñon-ko andereñoak pintatu zuen, kubismoaren lehengo lana .

Irudiak lerro zuzen eta angelu formetara mugatu dira, ikuspuntu ugari azaltzen dira aldi berean eta irudiak eta hondoa elkartuta daude plano geometrikoen bitartez.Bigarren Mundu Gerra pasa eta gero, Picasso Kostalde Urdinera joan zen bizitzera eta han azken garaia landu zuen, mediterraneoa, lehenaldiko gaiak landu zituen, baita zeramika eta eskultura ere.

Gernika 1937

ABSTRAKZIOA: (1910)

Arte abstraktua bi korrontetan banatu zen “abstraktu espresionista”: kandinsky errusiarra dugu eta “ abstraktu geometrikoa”-an Mondrian belgikarraren neoplastizismoa

dugu.

SUPREMATISMOA KONSTRUKTIBISMOA

NEOPLASTIZISMOA

SUPREMATISMOA:

Kubistek, futuristek eta pintore abstraktu errusiar batzuek, “rayonista” deiturikoaek, urraturiko bideari segituta, suprematismoa deituriko estiloa azaldu zen 1913an

Errusian, Kansimir Malevich bultzatuta.

Karratu beltza ( 1913)

KONSTRUKTIBISMOA:

Suprematismoaren aldi berean sortu zen, Errusian berriro ere. Vladimir Tatlin zen mugimendu artako buru, eta Lissitzky

diseinatzaile garrantzitsuena.

NEOPLASTIZISMOA:

Holandan sortu zen 1917an, Piet Mondriaan pintorea.

Konposizio gorri, hori eta urdina 1935

KANDINSKY:

Haren lan batekin sortu zen korronte hau. Ezaugarri nagusitzat hartu zuen errealitateari buruzko erreferentziak ezabatzea.

Lehen akuarela abstraktuak (1910)

20.pintura (1914)

SURREALISMOA: (1924)

Andre Bretonen Manifestu surrelistarekin sortu zen. Parisen argitaratu zen eta literaturarekin latura estua izan zuen.

Ametsa eta ikuspegi haluzinatua defendatu zuen. Arrazoiak kontrolatutako pentsaera bezain baliagarria zela

argumentatu zuen. Beste ordezkari batzuk: Maxt Ernst, Rene Margritte, Alexander Calder.

EZAUGARIAK

1- Irudimena eta ametsetako mundua surrealismoa lortzeko baliabide garranztitsuenak dira.

2- Subjetibismoa eta askatasun sortzailea garrantzitsuak dira.

3- Gai fantastikoak garatzearen ondorioz, errealitatearekin batera bizi den mundu irrazional eta absurdua irudukatu zuen. Pintura automatikoa eta metodo paranoiko-kritiko metodoak erabili zituzten surrealistek.

-Pintura surrealistak bi bilakaera desberdin izan zituzten:

-> Korronte fantastikoa : irudimentsuena eta figurazioa bartzen du.

->Korronte figuratiboa : ohizko baliabideak erabili ditu amesgaiztozko irudiak sortzeko .

MIRO ETA DALI

MIRO :

XX mendeko pintotore garrantzitsuenetarikoa eta katalana da. Bere lanetan kolore biziak erabiltzen ditu eta bere lanak espresionista abstraktuen mundura urbiltzen da.

Etxe-barru holandarra(1928) Urdina II. (1961)

DALI :

Espaniar errenazentista baten moduan pintatu zuen, baina ikuslea txunditzeko asmoz. Oroimenaren iraupen metodoa zerbait biguna ( paranoikoa) eta gogorra (kritika) elkartzen du.

Oroimenaren iraunkortasuna ( 1931)

Masturbatzailea (1929)