Algorta [ber]deskubritzenhiria ikasketa eta abenturarako espazio gisa

ttipi STUDIO

2015eko otsaila

* Algorta [ber]deskubritzen hiria ikasteko eta abenturarako

espazio gisa ulertzea proposatzen duen programa da, non umeek

hiri-ingurunearekiko duten harremana eta espazio publikoaren

erabilerari buruzko teoria eta esperientziak ezagutu eta bizitzea

planteatzen den.

50. hamarkadatik aurrera, topaketarako eta elkartrukerako jaio zen hiria, espazioaren balio komertzialarekin

nahastu da eta oreka, ongizatea eta komunitatearen kontzeptuak aldatu ditu. Espezializazio eta banaketaren

bidez antolatutako hiria sustatu da, funtzio konkretuei zuzendutako espazioak diseinatuaz; lanerako,

lotarako, jolaserako espazioak. Espazio publikoaren espezializazioak eta kotxeari eman zaion nagusitasunak

kasu, umeak hiritik mugitu eta berau bizitzeko modua mugatu du, honek beraien egunerokotasunean,

ikaskuntzan eta garapen emozionalean ere eraginez. Egoera honen aurrean, hiriaren kontzeptualizazio eta

diseinurako umea edo umetasuna parametro moduan proposatzen duten teoriak indarrean daude,

eta jadanik teoriatik praktikara igaro diren esperientziak daude nazioartean zein gure inguruan.

Teoria horiek ezagutu, ezagutzera eman eta berauekin esperimentatzeko motibazioarekin Ttipi Studio*,

Sendirekin batera, Algortako guraso eta umeekin batera lantzeko egitasmo txikia abiatu du, 2015ko

otsailean.

Algorta [ber]deskubritzen programaren helburu orokorra beraz, umeek hiri-ingurunearekiko duten

harremana eta espazio publikoaren erabileraren inguruan hausnarketa egitea da, Algorta hausnarketarako

eremu gisa erabiliaz. Hortaz gain, programak, guraso eta hezitzaileen artean umea eta hiriaren arteko

harremanaren inguruko teorien jakintza eta esperientzia hurbilak ezagutzera eman eta herria perspektiba

berrietatik begiratzea bilatu du, familian espazio publikoa ikasteko eta abenturarako espazio gisa bizi ahal

izateko.

Horretarako bi hitzaldiz osatutako formakuntza eta eztabaidarako jardunaldia eta ume zein gurasoei

zuzenduriko tailerra antolatu da, “Umeen lekua hirian” eta “Algorta abenturarako espazioa” hurrenez-

hurren.

Ttipi Studio, hiria, erakunde zein komunitate arloetan gizarte berrikuntza bultzatzen

duen kooperatiba gara. Parte hartzea eta harremanak bizitzeko modu berriekin

esperimentatzeko behar eta desiotik dator Ttipiren jaiotza; eremu publiko zein

pribatuan, komunitate horizontalagoak sortzea ahalbidetu dezaketen jarrera

kolaboratibo eta propositiboetan oinarritutako bestelako moduekin, hain zuzen ere.

Proiektuen artean Elkartoki (eskolako patioa eraldatzeko sorkuntza prozesu parte

hartzailea) garatu dugu aurten Getxon eta Bilbon.

*

ttipi STUDIO E L K A R T O K I

Umeen lekua hirianGetxon 2015 otsailaren 3an

Otsailaren 3an, Juan Bautista Zabala eskolako liburutegian, bi orduko iraupeneko hitzaldi-

mahaingurua ospatu zen. Honen helburua umeak eta hiriaren arteko harremanari buruzko

eztabaida eta ezagutzaren dibulgazioa egitea izan da eta hortaz, guraso zein hezitzaileei

zuzendua egon da bereziki.

Horretarako Solasguneko Eukene Fernandez eta Txatxilipurdiko Mirei Baz eta Maialen

Gorosabel gonbidatu ziren; lehenengo hizlariak umea eta hiriaren arteko harremanari

buruzko oinarri teorikoak ipini zituen bitartean, bigarrenek umea parametro gisa hartu

duen hiri proiektu eta esperientzia praktikoa aurkeztu eta ezagutarazi zuten.

Saioaren azken atalean, mahai-inguruan landutako gaien gaineko iritziak eta galderak

plazaratzeko tartea ere egon zen.

Hiri ereduak eta espazio publikoaren izaerak umeen egunerokotasunean, garapenean

eta ikaskuntzan eragina daukate. Haien izaeraren garapenerako urte garrantzitsuetan,

hiriaren diseinu honek baldintzatzen ditu. Kontrolpeko jolastokietan aritu behar dute,

eskolara kotxez joaten dira,... hiriak ikasteko eta jolasteko dauzkan aukerak ez dira

aprobetxatzen ”

“

Umeak izan gaitezke hirian?

Eukene Fernandez Dobaran, Solasguneko kidea.

* Ikas-komunitateak eraiki edo berreskuratzeko asmotik, Solasgune

elkarteak ingurune eta herriak aldatu nahi dituzten egitasmoak martxan jarri

ditu. Ikas-komunitateetatik hirienganako hartzen duten hurbilkeran

Francesco Tonucciren planteamenduekin egiten dute bat, eta haren “Umeen

Hiria” egitasmoaren ezarpenean parte hartzen dute.

Hitzaldian umeak eta hiriaren arteko erlazioa, azken hauen osasungarritasuna eta

edonorren hazkunderako eskaintzen dituen baldintzak ikuskatzeko aukerak aztertu dira.

Umetasuna parametro gisan hartzeak, bestalde, ezberdintasunen baldintzarik gabeko

onarpenean oinarrituta, komunitateen erlazio ereduak eta espazio fisikoak berriz

konfiguratzeko balio digula ere azaldu da.

Solasguneak garatutako proeiktu eta egitasmo ezberdinak ere aurkeztu dira: Gu Gara

Herria, Kutxatu Leioa, Patio Truke, Ume Merkatariak, Elkar Hazi, Kanpaketa, Eskolara

Lagunekaz, Kfe 06, Arboretum, etab.

SOLAGUNEA.COM

Berramesten egitasmoa

Mireia Baz eta Maialen Gorosabel, Txatxilipurdiko kideak.

* Txatxilipurdi elkartea euskaltzale elkartea da, AEDren baitan sortua

1988an eta 1994tik elkarte propio gisa, baina harreman estua duena AED

bera, Ekin Emakumeak eta Goiena elkarteekin. Horrez gain, Txatxilipurdi,

Debagune Debagoienako euskaltzaleen elkarteen elkartearen eta Topagunea

euskaltzaleen elkarteen federazioko kide da. Arrasaten ere euskalgintzako

mahaian parte hartze aktiboa du Txatxilipurdik. Amaitzeko, GaraiON natura

eta sorkuntza elkartearen sorreratik ere bazkide eta babesle izan da

Txatxilipurdi.

Txatxilipurdi Elkartearen Berramesten egitasmoa, haurren autonomia, harremanak,

euskara eta espazioan oinarritzen da. Hitzaldian, egitasmoaren ibilbidearen inguruan hitz

egingo dugu; Ludotekako paretak apurtzetik herria herritarrekin batera eraldatzeko eta

eraikitzeko prozesu parte hartzaile batean murgildu da. Proiektu honen bidez, haurren eta

auzotarren parte-hartzearekin haurrentzat aproposak diren espazioak berreskuratu nahi

dira, ludoteka eta auzoa biziberrituz.

BERRAMESTEN.EUS

Algorta abenturarako espazioaGetxon 2015 otsailaren 28an

Otsailaren 28an, Aldai patronatutik hasita, 6-10 urte bitarteko umeei eta gurasoei

zuzendutiko ginkana burutu zen.

Ginkanaren helburua herriari umeen perspektibatik begiratu eta ikaskuntza eta

abenturarako esparru gisa berdeskubritzea izan da. Horretarako bi orduko saioaren

bitartez, Algortako erdigunetik zehar umeek ibilbideak zehaztu eta hauetan zehar toki

kuttunak (altxorrak) eta puntu beltzak (tranpak) identifikatu dituzte, gurasoekin batera.

Hasteko solasaldi labur bat egon zen Aldai patronatuan. Honetan gauzak ikusteko eskala

eta parametro ezberdinak landu ziren argazki eta irudien bitartez; adibidez tamaina,

abiadura, ikusmen gaitasuna, altuera etab.

Ostean, irudimena aktibatzeko jolas bat egin zen eta kalera atera aurretik ginkanaren

funtzionamendua azaldu eta jolasteko KIT-a banatu zen:

Iñurriek zelan ikusten dute ingurua? Eta txoriek? Eta satorrek?Eta umeek... Nola ikusten duzue zuen ingurunea?

1. Esplorazioa planifikatuAlgortako 3 toki aukeratu eta mapan adierazi. Pentsatu eta asmatu 3 toki horietatik pasatzeko ibilbideak. Ez ohizkoekin saiatu!

2. Segi kalera esploratzera* Altxorrak topatu. Zeintzuk dira zuen toki kuttunak?* Tranpak topatu. Zeintzuk dira Algortako toki desatseginak zuentzat* Esplorazio Ibilbideak gorde.

3. Mapa, pegatinak eta klariona eskuetan...Bidetik topatzen dituzuen Altxor, Tranpa eta Esplorazio Ibilbideak mapan eta kalean adierazi. Lurrean markatu eta argazkia atera. KLIK!

Horrela, familia eta talde bakoitzak bere hiru puntuak aukeratu zituen mapan eta hauetara

heltzeko bideak asmatu zituen kalera atera aurretik. Ordubetez bide hauetan zehar

Altxorrak eta Tranpak markatu ziren pegatina handiekin eta klarionekin.

Bueltan talde eta familia bakoitzak kalean topatutakoa azaldu zuen. Guzti horren

laburpena jasotzen duen Mapa honako hau da: MEIPI.ORG/BERDEKUBRITZEN

KIT-a: Algortako planoa, ginkanarako irizpideak, pegatinak eta klarionak.

Eskerrikasko!

Erreferentziak

* Umeen hiriari buruzko erreferentziak

Umeen hiria sarearen webgunea [gazteleraz]

http://www.lacittadeibambini.org/spagnolo/interna.htm

Francesco Tonucciren hitzaldiaren bideoa ‘Herri Hezitzailea, Eskola Herritarra’ jardunaldiak [gazteleraz]

https://www.youtube.com/watch?v=teZrN8C2Q6o

Francesco Tonucciri2 elkarrizketa [gazteleraz]

http://ccaa.elpais.com/ccaa/2013/06/04/valencia/1370366191_141687.html

http://www.eldiario.es/andalucia/Francesco-Tonucci-exito-escolar-relacion_0_103940046.html

Denetariko bloga: Umeak, hezkuntza, hiria [euskaraz]

https://mendaronguraso.wordpress.com/

* Hurbileko herrietan martxan jarritako proiektuak

Herrigune, Leioa [euskaraz]

http://herrigune.org/proyecto/?page_id=3&lang=eu

Barakaldo [euskaraz]

http://www.barakaldo.org/portal/eu/web/cultura/infancia/laboratorio-de-infancia

* Umeentzako arkitektura proiektuak

Proxecto Terra, Galiziako Arkitekto erkidearen barruko proiektua [galizieraz eta gaztelaniaz]

http://proxectoterra.coag.es/

A-mag aldizkaria [hizkuntz anitzetan, euskaraz barne]

http://a-magazine.org/