arkitektura neoklasikoa
105
ARKITEKTURA NEOKLASIKOA
-
Upload
xabis-iruna -
Category
Education
-
view
298 -
download
3
Transcript of arkitektura neoklasikoa
ARKITEKTURA NEOKLASIKOA
XVIII. mendea, LURRIN MAKINAREN mendea,argien mendea:
ILUSTRAZIOADespotismo ilustratuaLiberalismo politikoaLiberalismo ekonomikoa
INDUSTRI IRAULTZA
IRAULTZA LIBERALAKErregimen zaharraren krisia
Kolonia britaniarren independentziaFrantziako iraultza
Espainiako ondorengotza gerra. BorboiakPlanta Berriko DekretuakOreka kontinentala
Arte neoklasikoa
ARTE NEOKLASIKOA
1750-
AINTZINARO KLASIKOKO KANONA, PROPORTZIO KLASIKOAK,
ESPAZIO GARBIAK, ARKITEKTURA ARRAZIONALA,
Ilustrazioaren artea da,
Estiloa?
Ilustrazioa eta Entziklopedia
Erregimen Zaharraren kritika
• Barrokoa eta monarkia absolutuaren arbuiapena
• Artea, herriaren hezkuntzarako tresna, balore etiko eta birtute herritarrak .
Iraultza Frantsesa 1789-1799
Montesquieuko baroiafrantsesa 1689-1755
THE SPIRIT OF LAWS 1748
VOLTAIRE frantsesa 1694-1778
DENIS DIDEROT frantsesa, 1713-1784
suitzarra,
JEAN JACQUES ROUSSEAU
1712-1778
IMMANUEL KANT prusiarra, 1724-1804
Sapere aude
JOHN LOCKEingelesa, 1632-1704
Liberalismo Liberalismo politikoapolitikoa
Horren ondorioz, zenbait gizaki gizarte batean biltzen direnean eta horietako bakoitzak lege naturala betearazteko botereari uko egiten dionean –komunitateari ematen baitio-, orduan eratzen da gizarte politikoa edo zibila.
Horregatik, baimena ematen zaio gizarteari edo, beste modu batean esanda, bere botere legegileari haren izenean legeak egiteko –herriaren edo gizartearen onerako- eta lege horiek betearazteko, betiere, bere laguntza beharrezko bada (beraren erabakiak izango balira). Horrek ateratzen ditu gizakiak natura egoera batetik, eta gizarte zibil baten baitan jartzen ditu, alegia, mundu honetan eztabaida guztietan erabakitzeko eta gizarteko edozein kidek izandako kalte guztiak konpontzeko agintea duen epaile bat jartzeak.
Epaile hori botere legegilea da, bai eta botere legegileak berak izendatutako magistratuak ere.
J. Locke, Gobernu zibilari buruzko bi tratatu
ADAM SMITHLAISSEZ FAIRE LAISSEZ FAIRE ekonomianekonomian
Despota ilustratuek:
• Akademiak sortzen dituzte,eredu klasikoak zorrotz jarraitzen dituzte,espedizio zientifikoak antolatzen dituzte,
• Museoak antolatzen dituzte,
Monarkia absolutua eta despotismo ilustratua.
Karlos III.a Borboia,
Winckellman alemaniarrak tenplu klasikoak neurtzen ditu (Paestum, Magna Grezian) eta grabatuen bitartez“Historia del Arte en la Antigüedad” liburuan Arrazoian oinarritutako edertasun klasikoko eredu idealak finkatzen ditu.
LA MADELAINE eliza, PARÍS. ALEXANDRE PIERRE VIGNON,
1807-1845.
Napoleonek ere Caesarren eredu klasikoak erabiltzen ditu
bere inperio unibertsalaren ideiari eusteko
Raymond / Chalgrin, Garaipen arkua, 1805-1837, Paris
Antonio Canova: Paulina Borghese, Garaipenaren Venus bezala
ARKITEKTURA NEOKLASIKOA
Grezia klasikoko ereduak hartzen dira berriz (frontoiak, ordena klasikoak, kupulak).
Estatuek (liberalek?) eraiki behar zituzten erekunde berriak, parlamentu, akademia, burtsa, liburutegi, museo, ideal hauekin diseinatu zituzten.
Pompeya eta Herculanoko induzketetan agerturiko hiriak ere neurtu eta aztertu zituzten.
(Napoliko errege, geroago Espainiako errege izanen zena Karlos III.ak antolatuta).
Antzinate klasikoko balore errepublikarrak, monarkia absolutuaren kontrakoak miresten zituzten,Ez barrokoaren puzkeriarik…
PETIT TRIANON. VERSALLES, J. A. GABRIEL. 1762-64.
Frantziako klasizismoa,
SANTA GENOVEVA ELIZA.PANTEÓN. PARÍS.
JACQUES-GERMAIN SOUFLOT. 1764.
Akademizismo frantsesa
MEDIZINA ESKOLA. JACQUES GONDOIN, PARÍS. 1769-1775.
CARROUSEL ARKUA. PARÍS. 1806-1808, CHARLES PERCIER eta L. FONTAINE.
BRANDENBURGOKO ATEA, BERLÍN. 1788-1791.
KARL GOTHARD LANGHANSE.
ALEMANIA
GLIPTOTEKA MUNICH, ALEMANIA.
LEO VON KLENZE, 1816-1834
Errege Plazan, Munichen, Gliptoteka. Klenzek ordena joniarra erabiltzen du monumentaltasun handiz.Gliptotekan Throvaldsenek aintzinateko eskultura bilduma ederra antolatu zuen.
Thorvaldsen
Leo von KLENZE (1784-1864) WALHALLA. Regensburg, 1816-42
Leo von KLENZE (1784-1864) RUHMESHALLE (OSPEAREN HALLA) Munich, 1833-53
MUNICHEKO PROPILEOAK (ALEMANIA), 1846. LEO VON KLENZE
NEOPALLADIANISMO INGELESA
OSTERLEY PARK HOUSE, MIDDLEESEX. INGLATERRA, 1761. ROBERT ADAM
BARNEKALDEA
ROYAL CIRCUS, BATH. INGLATERRA. JOHN WOOD GAZTEA, 1764
ROYAL CIRCUS.
MONTICELLO, T. Jefferson, Virginian
Estatu Batuetako eredua
MONTICELLO, CHARLOTTESVILLE (EEUU). 1771-82. THOMAS JEFFERSON,
… Giza gertakarietan zeharGiza gertakarietan zehar, herri batek beste batekiko zituen lotura politikoak apurtu beharra duenean… independentzia eta berdintasun mailahartu behar duenean… Egia hauek berez nabariak direla uste dugu: gizaki guztiak berdin jaiotzen direla;beren Kreatzaileak eskubide besterenezin batzuk eman dizkiela –besteak beste, bizitzarena, askatasunarena, eta zoriona
bilatzearena-; gizakiek, eskubide horiek bermatzeko, beren artean gobernuak eratzen dituztela, eta gobernuen bidezko boterea gobernatuen onespenetik datorrela; gobernu batek… helburu horiek alde batera uzten baditu, herriak hura aldatzeko edo deuseztatzeko eskubidea duela, bai eta gobernu bat eratzeko ere, printzipio horietan oinarritzen dena… Estatu Batuetako Independentzia Deklarazioa
1776ko uztailaren 4a
VIRGINIAKO CAPITOLIO, RICHMOND (EEUU). THOMAS JEFFERSON. 1785-1789.
George Divers House, CHARLOTTEVILLE (VIRGINIA, EEUU). THOMAS JEFFERSON. 1785-1802.
ROTONDA , VIRGINIAKO UNIBERSITATEA, AEB.
THOMAS JEFFERSON. 1819-1826.
ROTONDA, VIRGINIAKO UNIBERSITATEA, THOMAS JEFFERSON.
barnekaldea
Washington (AEB), KAPITOLIOA ETA LINCOLN MEMORIAL
William Thornton, Benjamin Henry Latrobe, Charles Bulfinch, Thomas U. Walter, Montgomery C. Meigs (1793-1865)
IRUÑEKO KATEDRALA. VENTURA RODRÍGUEZ
(1717-1785)
NEOKLASIZISMOra trantsizioa
San Fernandoren akademiak, 1780rean, Espainian eraikitzen
den guztia kontrolatzen du. Italiara eta Parisera bidaltzen
ditu bekadunak.
Jose Nagusia
Luis Paret
Gernikako Juntetxea
Donostia, Kostituzio plaza, Perez Silvestre
Lizarra, San Juan
MutrikuGazteiz, Plaza Berria
PUERTA DE ALCALÁ, MADRID. FRANCISCO SABATINI (1721-1797)Francisco Sabatini (1727-1798), Alcalako atea Madrilen.
Pradoko museoa, Madril
Juan de Villanueva (1739-1811)
PRADOKO MUSEOA, MADRIL. VELÁZQUEZEN ATEA. JUAN DE VILLANUEVA, 1787.
MADRILEKO BEHATOKI ASTRONOMIKOA,
1790. JUAN DE VILLANUEVA.
MADRILEKO BEHATOKI ASTRONOMIKOA
JUAN DE VILLANUEVA
DIPUTATUEN KONGRESUA, MADRIL.
N. PASCUAL Y COLOMER.
Jaques Louis David, Pilota Jokoko zina
Francois Baron Gerard
Ingres
Pintoreek Iraultzaren gertaera nagusiak irudikatu eta erromatar mitoak goretsi zituzten, iraultaren balioekin parekatu zituzten.
Edertasun perfektuaeta oreka bilatu zuten,Eskultura grekoaren eragina: figura lauak, sakontasunik gabeak,Kolore argiak, Ingerakada zehatzak,Marrazkia, linea, xehetasuna, estatikoaPerfekzio teknikoa, akademizismoa,Jarrera irmoak, teatralitatea, monumentaltasuna
Estiloa?
Jose I.a, Portugaleko erregea lurrikarak jotako Lisboan; apaiz batek fede autoa erakusten dio heretikoak erretzeko eskatuz
Estatu Batuetako eredua
KING’S CHAPEL, BOSTON (EEUU), 1749-1754. PETER HARRISON
