Atzizkiak
-
Upload
ana-vinals -
Category
Documents
-
view
1.085 -
download
3
Transcript of Atzizkiak
Fitxas Ana Viñals Blanco
1. Zer da atzizki bat? a. Hitz baten aurrean idazten dena . b. Hitz baten amaieran idazten dena. c. Hitz baten erdian idazten dena. 2. Zeri erasten edo pegatzen zaio atzizkia? a. Aditzei bakarrik. b. Izenei (sustantiboak) bakarrik. c. Aditza, adjektibo zein izenei. 3. Nola deitzen zaio atzizkiari lotuta dagoen hitzari? a. Galdegaia. b. Erroa. c. Adarra. 4. Ezagutzen duzu atzizkirik daukan hitzik? a. Bai, adibidez: futbolaria, ikaslea, harri-jasotzailea... b. Bai, adibidez: liburua, telebista, katea... c. Bai, adibidez: ikasi, jokatu, jaso...
Irakur ezazu hurrengo koadroan dauden azalpenak eta lotu zutabe biak:
Atzizkia Azalpena
A
–ARI/-LARI
Dantzari
1
Ekintza egiten duena
Erroa beti aditza
B
–LE/-TZAILE
Ikasle, erretzaile
2
Ogibidea, lanbidea, profesioa adierazten du.
Erroa beti aditza
C
–GIN/-GILE
Untzigile
3
Zerbait duena
Erroa beti izena
Adjektiboak sortzeko balio du
D
–DUN
Bibotedun
4
Ogibidea adierazten du, baina erroa fabrikatu egiten du
Erroa beti izena
Fitxas Ana Viñals Blanco
Lotu bi zutabeok:
1. oyente
2. asesino
3. constructor de puentes
4. barbudo
5. mensajero
6. legislador
7. cantante
8. investigador
9. conferenciante
10. caminante
11. comilón
12. consejero
hizlaria
aholkularia
jatuna
legegilea
ibiltaria
entzulea
mezularia
hiltzailea
kantaria
zubigilea
bizarduna
ikertzailea
Aniztasuna adierazteko: -tsu
Euritsu
Osasuntsu
Bizartsu
Harritsu
Menditsu
Iletsu
Zaratatsu
Posesioa edo joera adierazteko: -dun
Euskaldun
Txapeldun
Haurdun
Bizardu
Fitxas Ana Viñals Blanco
Jatorria adierazteko: -tar/ -ar/ -dar
Bilbo
Mungia
Albania
Txina
Portugal
Pekín
Grezia
Milan
Nepal
Jerusalem
Aljer
Paris
Londres
Kanada
Albania
Europa
Fitxas Ana Viñals Blanco
ATZIZKIA ESANAHIA ADIBIDEA
DUN / TUN posesión
afición o tendencia
euskaldun, txapeldun, haurdun, bizardun
ERO frecuencia astero, egunero, hilabetero
TASUN
cualidad abstracta positiva.
También para designar enfermedades, que si bien no son algo positivo el que las padece no tiene culpa
askatasun, adiskidetasun, amatasun, itsutasun
maitasun
LE / TZAILE autor, el que ejerce una actividad
irakasle, idazle, laguntzaile, entrenatzaile
(K)ADA medida y continente
consecuencia, efecto
eskukada, koilarakada, harrikada
(K)OR tendencia que las cosas o los seres vivos tienen
apurkor, aldakor, iraunkor, baikor, ezkor
TI / DI plantas o grupos de cosas
tendencia
pagadi, harizti, basati, lotsati, negarti
BERA tendencia hacia algo bihozbera, sinesbera, hozbera
TZA
acción que supone un nombre abstracto cualidad de algunos elementos
profesión, trabajo
bizitza, elurtza, dirutza, sukaldaritza, irakaskuntza
KUNDE / KUNE acción o cualidad
grupo de gente
fiestas religiosas
situación social
gizakunde, jaiokunde, apezkunde
(K)ERA acción, pero señalando momento acción marcando el modo
dimensión y medida
forma o aspecto
idioma
aukera, hasiera, ibilkera, zabalera, alemanera
(G)UNE tiempo o espacio de tiempo hutsune, isilune
GARRI / KARRI que provoca algo
digno de...
posibilidad
aspergarri, pozgarri, maitagarri, jasangarri
(T)ZALE afición
oficio
zaletasuna, diruzale, pilotazale, abertzale, arrantzale
GAITZ / KAITZ dificil de hacer ulergaitz, barkagaitz, zorigaitz
Fitxas Ana Viñals Blanco
carencia
DURA / TURA acción o su consecuencia erredura, harridura
KIZUN lo que se debe o se puede hacer
asmakizun, ospakizun, gertakizun
GINTZA / KINTZA oficio
fabricación
lugar donde se ejerce la actividad
etxegintza, langintza, zapatagintza, politikagintza
GIN / GILE / KIN el que hace o fabrica algo harakin, okin, etxegile, langile
TE cantidad grande o altura elurte, izurrite, lehorte
KUNDE / KUNE acción o cualidad
grupo de gente
fiestas religiosas
situación social
gizakunde, jaiokunde, apezkunde
(K)ERA acción, pero señalando momento acción marcando el modo
dimensión y medida
forma o aspecto
idioma
aukera, hasiera, ibilkera, zabalera, alemanera
(G)UNE tiempo o espacio de tiempo hutsune, isilune
GARRI / KARRI que provoca algo
digno de...
posibilidad
aspergarri, pozgarri, maitagarri, jasangarri
(T)ZALE afición
oficio
zaletasuna, diruzale, pilotazale, abertzale, arrantzale
GAITZ / KAITZ dificil de hacer
carencia
ulergaitz, barkagaitz, zorigaitz
DURA / TURA acción o su consecuencia erredura, harridura
KIZUN lo que se debe o se puede hacer
asmakizun, ospakizun, gertakizun
GINTZA / KINTZA oficio
fabricación
lugar donde se ejerce la actividad
etxegintza, langintza, zapatagintza, politikagintza
GIN / GILE / KIN el que hace o fabrica algo harakin, okin, etxegile, langile
TE cantidad grande o altura elurte, izurrite, lehorte
ONDO árbol o planta gaztainondo, elizondo,
Fitxas Ana Viñals Blanco
tiempo después de algo
proximidad
bazkalondo
PE / BE debajo arkupe, aterpe
KUNTZA acción aurrerakuntza, bahikuntza
KIRO para formar adverbios emekiro, maitekiro
XKA / SKO / SKA diminutivo bidexka, gorrixka, oilasko
BIDE / PIDE medio
razón, ocasión
sendabide, komunikabide
MIN enfermedad, daño
ganas
sabor fuerte, amargo
bihozmin, herrimin, pipermin
GO / KO oficio o cargo
colectivo
alkatego
ONTZI lugar
peyorativo
itsasontzi, tripontzi
ERIA / TERIA colectivo o grupo gazteria, tresneria